TanaSep2018

ì‘´· yê&øÉ +£ ˝À ñqï sê–, y+Ó &,ç ã+>±s+¡ e+{$Ï Ç+<Tä ˝À ˝ÀV‰ü \ ÁøÏ+<ä neTsá ã&ç e⁄+{≤sTT. Á|ür s¡kÕj·Tq eT÷\ø±ìø° ˇø£ >∑Ts¡TÔ ñ+≥T+~. yê{ÏøÏ ô|<ä› ù|s¡T¢Hêï ≈£L&Ü.
ñ<ëVü≤s¡DøÏ, ã+>±s¡+-Au, yÓ+&ç-Ag, sê–- Cu- Ç˝≤ |ü\T dü+πø‘ê\‘√ á |ü{Ïoø£ ñ+≥T+~. &ç$TÁ{° yÓT+&É©yY nH˚ n‘·qT 1896˝À á |ü{Ïoø£ì s¡÷|æ+~+#ê&ÉT.
ø±\Áø£y˚TD≤ á |ü{Ïoø£ düe]+#·ã&ç+~. á |ü{Ïoø£˝À 108 Á|ü<Ûëq eT÷\ø±\T ñ+&˚$. yÓT\¢>±
#ê˝≤ e∫à #˚sêsTT. á eT<Ûä´H˚ Ts, Og nH˚ ¬s+&ÉT ø=‘·Ô eT÷\ø±\T e∫à #˚sêsTT.
á ø£<∏ä+‘ê m+<äTø£+fÒ- á ¬s+&ÉT ø=‘·Ô eT÷\ø±˝À¢ ˇø£<ëìì ø£qT>=qï ãè+<ëìøÏ kÕs¡<Ûä´+
eVæ≤+∫qyê&ÉT uÛ≤s¡rj·TT&ÉT. eTq nyÓT]ø±˝À ñ+≥Tqï f...HÓïd” ìyêdæ. Ç+ø± #ÓbÕŒ\+fÒ
n#·Ã ‘Ó\T>∑Tyê&ÉT.
Äj·Tq ù|s¡T Áo n≈£îq÷]
sêeTj·T´. Vanderbilt University ˝À Ä#ês¡T´&ÉT.
áj·THê, CÀdü|òt Vü‰$T\oHé nH˚ Ç+ø√ Ä#êsT¡ ´&TÉ , Ç+ø± ø=+‘· eT+~ |ü]XÀ<Ûäø£ $<ë´s¡Tú\ ø£èwæ˝À ø=qT>=qï ø=‘·Ô eT÷\ø£+ Tenne- ssine.
B ì ∫ q ï > T∑ s T¡ Ô T s . Ç ~ 1 1 7 e
eT÷\ø£+. yêfi¯ó¢+&˚ sêÅcÕoìøÏ >∑Ts¡TÔ>±, ø£è‘·»„‘·>± Ts nì ù|s¡T Á|ü‹bÕ~+#ês¡T.
Ç<ä+‘ê »]– <ë<ë|ü⁄ düTe÷s¡T mì$T<˚fi¯ó¢ ø±ek˛Ô+~. @ ‘Ó\T>∑Tyê&çøÏ á yês¡Ô #Ó$¬øø£ÿ˝Ò<äT. sêeTj·T´>±s¡T 1964 qT+&ç Vanderbilt j·T÷ìe]Ù{°˝À Ä#ês¡T´&ç>± |üì#˚düTÔHêïs¡T.
á yêsÔ¡ <ë<ë|⁄ü nyTÓ ]ø±˝Àì Á|<ü ëÛ q |Áü ‹ø˝£ Àq¢ ÷, {M° ˝Àq¢ ÷ e∫Ã+~. ôdH’ ‡é #êH˝Ó À¢ ˇø£ Áb˛Á>±eTT
≈£L&Ü e∫Ã+~. Indian Community Senior Support Services (ICSSS) dü+düúyês¡T n|üŒ{À¢ sêeTj·T´>±]ì dü‘·ÿ]+#ês¡T.
e÷eT÷\T kÕe÷q´ ≈£î≥T+ã+ qT+&ç e∫Ãq sêeTj·T´>±s¡T eTè<äTdü«uÛ≤$. n+<ä]‘√q÷ ø£*dæb˛j˚T e´øÏÔ.
sêeTj·T´>±s¡T ‘Ó\T>∑Tyês¡T ø±e&É+ eTq+<ä]ø° >∑s¡«ø±s¡D+. m+‘√eT+~ |ü]XÀ<Ûäø£ $<ë´s¡Tú\øÏ e÷s¡Z<äs¡Ù≈£î\T Äj·Tq. Ä\dü´+>±HÓ’Hê - Ts sêeTj·T´>±]ì ô|<ä›>±, >=|üŒ>± n_Ûq+~<ë›+! m+<äTø£+fÒ- Äj·Tq eTqyê&ÉT— n#·Ã ‘Ó\T>∑Tyê&ÉT.
b
51 Ä>∑dto`ôdô|o+ãsY 2018 ‘êHê|üÁ‹ø£


‘êHê|üÁ‹ø£ Ä>∑dto`ôdô|o+ãsY 2018 52
»j·T+ eTq<˚
Ç+>+¢∑ &TÉ <X˚ |¯ ⁄ü C≤q|<ü ä kÕV≤æ ‘´· +˝À sê_Hé VQü &é kÕV≤ü d>ü ±<\ä∏ T »>‘∑ Y Á|dü <æ ë\∆ T. á ø<£ \ä∏ Ä<ëÛ s+¡ >± nH˚ø£ ∫Á‘ê\T e#êÃsTT. 1956˝À e∫Ãq »j·T+ eTq<˚ dæìe÷≈£î u≤<ä˝Ÿ (1951) nH˚ ˇø£ Væ≤+B dæìe÷ e÷‘·èø£ nsTTHê, u≤<ä˝Ÿ≈£î dü÷Œ]Ô 1938˝À e∫Ãq ~ m&Ó«+#·sY‡ Ä|òt sê_Hé VüQ&é Ä+>∑¢ ∫Á‘·+ nì düŒwüo+>±H˚ ‘Ó\TdüTÔ+~.
ø=dü] bÕ≥\
ø=düsêE
ø=düsêE ù|s¡T $q>±H˚ a@s¡Tyêø± kÕ>±s√μ, aø£fi¯ó¢ ‘Ós¡∫ ø£qsêμ, a»j·TeTTà ìX¯Ãj·TeTTàsêμ e+{Ï Á|üuÀ<Ûë‘·àø£ π>j·÷\T, a#Ó+>∑T #Ó+>∑THê >∑+‘·T\T y˚j·T+&ûμ, μôd’ ôd’ CÀ&&Ó Ü¢ã+&μû,aˇ*j÷Ó ˇ©μe+{Ïs¬ ‘’ T· J$‘·<sä Œ¡D≤\T, a@ ì$TcÕìø° @$T »s¡T>∑TH√μ e+{Ï ‘ê‹«ø£ ^‘ê\T, aCÒãT˝À u§eTàμ, a˙ k˛≈£î #·÷&É≈£î+&Ü qe˙‘·e÷àμ, adüs¡<ë düs¡<ë dæ–¬s≥÷oμ, anj·T´jÓ÷´ #˚‹˝§ &ÉãT“\T b˛jÓTH˚μ, a#·÷dæ #·÷d” ø£fi¯ó¢ ø±j·T˝Ò ø±#êsTTμ e+{Ï n»sêeTs¡ Vü‰dü´^‘ê\T, Ç+ø± e+<ä˝≤~ |ü˝...¢≥÷]bÕ≥\T, C≤q|ü<ä ^‘ê\T dæ˙ dü+^‘· Á|æj·TT\≈£î C≤„|üø±ìøÏ ekÕÔsTT.
ø=düsêE sê|òüTej·T´>±]ì ‘=\T‘· dæ˙s¡+>±ìøÏ ‘·q a¬s’‘·T_&ɶ μ dæìe÷ <ë«sê |ü]#·j·T+ #˚dæqyês¡T >∑÷&Ée*¢ sêeTÁãVü≤à+>±s¡T. eT* Á|üy˚X¯+, ‘·s¡Tyê‘· #ê˝≤ ø±˝≤ìøÏ aô|<ä›eTqTwüß\T μ dæìe÷‘√ >±˙ »s¡>∑˝Ò<äT.ô |<ä› eTqTwüß\T ‘·sê«‘· ø=düsêE Áyêdæq dìæ e÷asêp|ù <μä.sêp-|ù <ädìæ e÷bÕ≥\$»jT·+ as√E\T e÷sêsTTμ dæìe÷≈£î <ë] rdæ+~. as√E\T e÷sêsTTμ bÕ≥\ >∑T]+∫, Ä dæìe÷ nK+&É $»j·T+‘√ ø=düsêE dæ˙s¡+>∑+˝À XÊX¯«‘·+>± dæús¡|ü&çb˛e&É+ >∑T]+N >∑‘· eT÷&ÉT yê´kÕ\˝À #·÷XÊ+. Ç|ü&ÉT eTs√ $»j·Te+‘·yÓTÆq ∫Á‘·+ a»j·T+ eTq<˚μ≈£î ø=düsêE Áyêdæq bÕ≥\T #·÷<ë›+.


53 Ä>∑dto`ôdô|o+ãsY 2018 ‘êHê|üÁ‹ø£
∫\ø£qï ∫\ø£y˚ ` ã+>±s¡T –\ø£y˚ |ü+#·eHÓï\ sêeT∫\Tø±
zjYT` |ü+#·eHÓï\ sêeT∫\Tø±ˆˆ
@&ÉTø=+&É\ MT<ä jÓT–] e∫Ãq |æ≥o jÓT+<äTqï<√ #Ó|üŒy˚
y˚T&É˝À¢ e⁄qï<√ $T<Ó›˝À¢ e⁄qï<√ C≤&ÉsTTq #Ó|üŒy˚ ∫\Tø±ˆˆ
|ü+»s¡eTTàq sTTqT|ü dü+¬øfi¯ó¢ ‘·–*+∫ ã+~Û+∫ j·TT+#ê¬s ∫\Tø±ˆˆ
eT÷&Üs¡T yêøÏfi¯ó¢ <ë{Ï sêyê\+f... ø√&ÓÁ‘ê#·Tqï<˚ ∫\Tø± |ü≥Toã&ܶ#√≥ ÁbÕD≤ìπøyÓTÆq
yÓ÷düeTTà ˝Ò<äfÒ ∫\Tø±ˆˆ |ü#·Ãì #˚\ô|’ ùd«#·Ã¤‘√ jÓT–πs{Ï uÛ≤>∑´yÓT|ü&˚ sêeT∫\Tø±ˆˆ
ã+<Ûë\T $&ç|æ+∫ ãj·T{Ïø£+bÕ\+f... düeTj·TeTTà ∫ø±ÿ* ∫\Tø±
zs¡TŒ p|üø£ ˙e⁄ ñ&ÉT≈£î EÁsêe+f... z>∑T ‘·|üŒ<äT sêeT∫\Tø±ˆˆ
ã\T|ü⁄ uÛ≤s¡eTà+‘· ˙MT<äH˚ u...{Ïo
ujÑÛ T·eTT˝≈Òî£+{≤yTÓ∫\Tø±`sêeT∫\Tø±ˆˆ ˙fi¯¢˝À¢ eTT+∫Hê bÕ\˝À¢ eTT+∫Hê
˙yÓ ~≈£îÿ sêeT∫\Tø±
zjYT ∫\ø£qï ∫\ø£y˚ ` ã+>±s¡T –\ø£y˚ ∫\ø£qï ∫\ø£y˚ ` ã+>±s¡T –\ø£y˚ |ü+#·eHÓï\ sêeT∫\Tø±
zjYT |ü+#·eHÓï\ sêeT∫\Tø±ˆˆ
düeTTÁ<ë\, eTT<äT›ø£èwüí, »+|üq, dü<ë•e ÁãVü≤à+ bÕ≥\T Áyêdæq á ∫Á‘êìøÏ ø=düsêE n~Ûø£ dü+K´˝À (dü>±ìøÏ dü>∑+) nsTT<äT bÕ≥\T ÁyêXÊs¡T.
M{Ï˝À ‘·\e÷ìø£+>± ì*#˚ bÕ≥ a∫\ø£qï ∫\ø£y˚ ã+>±s¡T–\ø£y˚μ nqï ^‘·+. á ∫\ø£ bÕ≥\TC≤q|<ü äkÕV≤æ‘´·+˝Àñqïy.˚ ∫\Tø£nH~˚ ˇø£eTìwøæ√,˝À|*ü Ä‘à·ø√,eTqdTüø√d+üøπ‘+·>±, y˚<ë+‘· <Û√s¡DÏ˝À, ø=+‘· e÷]àø£ $wüj·÷\‘√ kÕ>∑T‘êsTT Ç$. á <Û√s¡DÏì dæìe÷˝Àì düìï y˚XÊìøÏ nqTe⁄>± n<äT“¤‘·+>± yê&ÉT≈£îHêïs¡T ø=düsêE.
sê_HVé Qü &˝é ≤>± <ìäÛ ≈î£ \qT <√∫ ù|<yä êfi≈¢¯ î£ |+ü #T· ‘T· qï ø<£ ë∏ HêjT· ≈î£ &TÉ Á|‘ü ê|qt T sê»u≥ÑÛ T\T yÓ÷dü+‘√ ã+~Û+∫ U...’<äT #˚kÕÔs¡T. n‘·ì‘√ sê≈£îe÷] Áù|eT˝À |ü&ÉT‘·T+~ n|üŒ{Ïπø. Á|ü‘ê|t eTTK´ nqT#s· T¡ &TÉ (sπ \+–) n‘ì· ï y‘Ó T· ≈î£ ÿ+≥÷ |>ü {∑ Ï yw˚ +ü ˝À sê»ueÑÛ q+ e<≈›ä î£ e∫à bÕ≥ bÕ&‘ç ,˚ n‘ì· øÏsê≈î£e÷]n+‘˚>÷∑ &+ÉÛ >±deü ÷<ëÛq+#ùÓ|Œ bÕ≥ Ç~.
a∫\øq£ ï∫\øy£ ˚ã+>±sT¡ –\øy£ ˚|+ü #e· HïÓ\ sêeT∫\ø±a nì sê≈£îe÷]ì dü+uÀ~Û+#·≥+˝ÀH˚ sê≈£îe÷] ã+>±s¡T |ü+»s¡+˝Àì ∫\ø£ nqï ns¡ú+ ‘√düTÔ+~. ∫\ø£qT n&ç–q≥To>± n&ç–q Á|üX¯ï\≈£î
∫\øÏÿ #Ó|æŒq≥To ã<äT\T #Ó|üŒ≥+, M]<ä›]πø ø±ø£ ∫\ø£ ø£<∏ëHêj·T≈£î&çøÏ ≈£L&Ü dü+πø‘·eTe«≥+, düe÷#ês¡+ #˚s¡y˚j·T≥+, Bìq+‘·{Ï˙ ÄdüøÏÔø£s¡ yÓTÆq bÕ≥>± eT\#ês¡T ø=düsêE.
ñ & TÉ ≈ î£ E Á s ≥¡ + ( y &˚ ç y &˚ ç | <ü ë s +ú ¡ E Á s T¡ ø = ì ‹ì H√s¡T ø±\TÃø√e&É+- ÄÁ‘·|ü&É≥+), z>∑T


‘êHê|üÁ‹ø£ Ä>∑dto`ôdô|o+ãsY 2018 54
Ms¡>∑+<ÛäeTT ‘Ó∫ÃHêeTj·÷ Ms¡T˝...es√ ˝Ò∫s¡+&Éj·÷
X¯Ss¡T˝...es√ ˝Ò∫s¡+&Éj·÷ Ms¡>∑+<ÛäeTT |üPdüT≈£î+{≤+ Ms¡ s¡ø£ÔeTT <Ûës¡b˛kÕÔ+ Á|ü‘ê|üs¡TÁ<äT\T u≤\#·+Á<äT\T K&ÉZ‹ø£ÿq\T ø±≥+sêE\T |ü≥T|üsêÁø£eTT\T bÕbÕsêe⁄\T »ìà+∫q j·÷ C≤‹Ms¡T\+
|æ]øÏ|ü+<ä˝...’ ‹]π>yês¡÷
#êe+fÒ n&É˝...‘˚Ôyês¡÷
eTTdüT>∑T y˚düT≈£îì eT÷\ø=s¡T>∑T&û >±E\<ë©Ã ø£<ä\≈£î+&ÉT&û
n&ÉT>∑Tu...{Ïo‘˚ eT&çeT Á~|üŒeT÷ e÷s¡DyÓTÆHê e÷≥ ‘·|üŒeT÷
ˆˆMs¡ˆˆ
ˆˆMs¡ˆˆ
<˚X¯eT+fÒ Áù|$T+#˚yêfi¯¢+ ˆˆMs¡ˆˆ <˚X¯>ös¡e+ ì*ù|yêfi¯¢+
nÁø£e÷ìï n]ø£fÒoyêfi¯¢+ <Ûäs¡às¡ø£åD≈£î |üPìqyêfi¯¢+
$TqTï $]–Hê yÓqTïp|üeT÷ Á|ü»\ ø=s¡≈£î ÁbÕD≤\ì‘·TÔeTT
ˆˆMs¡ˆˆ
ˆˆMs¡ˆˆ
(ø&° TÉ),ã\Te⁄(ãsT¡e⁄)e+{Ïn|⁄üs÷¡ |ü|<ü Cä ≤\+, ˙≥ eTT+∫Hê bÕ\eTT+∫Hê e+{Ï #ø· ÿ£ ì ‘\Ó T>T∑ C≤rj·T+` Çe˙ï á bÕ≥≈£î n<äq|ü⁄ Äø£s¡¸D\T.
ø=düsêE dæ˙s¡#·sTT‘·>± ì\<=≈£îÿø√e≥+ ˝À ô|<ä› eTqTwüß\T bÕ≥\ qT+&ç yÓTT<ä\Tø=ì >±j·T≈£î&ç>± |òüT+≥kÕ\ bÕÁ‘· m+‘√ ñ+~. m+<äs¡T >±j·T≈£î\THêï Äj·Tq bÕ&ç‘˚>±˙ bÕ≥ sêDÏ+#·<äì düs¡«Á‘ê Äs√E˝À¢H˚ ˇø£ n_ÛÁbÕj·T+ ñ+&˚<äì ø=düsêE ˇø£#√≥ ÁyêXÊs¡T. ∫\ø£qï ∫\ø£yÓ bÕ≥ bÕ&ç+~ e÷<Ûäeô|~›, õø°ÿ nsTT‘˚ dü+^‘· <äs¡Ù≈£î&ÉT |òüT+≥kÕ\. eTTÁ<ä Äj·Tq<˚.
ndü\T ø=düsêE≈£î |òüT+≥kÕ\ dü+^‘·+˝À bÕ≥ Áyêùd neø±X¯+ yÓTT<ä{ÏkÕ] á dæìe÷‘√H˚ ø*£ –+~. á ∫\ø£ bÕ≥ ≥÷´Hé #X˚ Êø£ |Tüò +≥kÕ\ >±]øÏ m+<äTø√ dü+<˚Vü≤+ e∫Ã+<ä≥ bÕ≥ »HêìøÏ q#·Ã<˚yÓ÷qì. ‘·|üŒ≈£î+&Ü $»j·Te+‘·eTe⁄‘·T+ <äì ø=düsêE Äj·Tq≈£î q#·ÃC...bÕŒs¡≥. ø=düsêE e÷fÒ ì»yÓTÆ+~.
2
ø=dsü êE≈î£ ø$£ ‘ê >T∑ sT¡ e⁄˝À¢ ˇøs£ T¡ ø$£ sêE Á‹|ü⁄s¡H˚ì sêeTkÕ«$T. ø£$sêE s¡∫+∫q dü÷‘ê ÁX¯eT ^‘ê˝À¢ n‘·´+‘· Á|ü#ês¡+˝ÀøÏ e∫Ãq bÕ≥ aMs¡ >∑+<ÛäeTT ‘Ó∫ÃHês¡eTT Ms¡T˝...e«s= ‘Ó\T|ü⁄&ûμ bÕ≥.
á b Õ ≥ # êÛ j T· q T d ÷ü Œ ] >Ô ± r d Tü ≈ î£ ì » j T· + eTq<˚ dæìe÷≈£î ø=düsêE aMs¡>∑+<Ûä+ ‘Ó∫ÃHê eTj·÷ Ms¡T˝...es√ ˝Ò∫ s¡+&Éj·÷μ bÕ≥ ÁyêXÊs¡T. ‘\Ó T>T∑ MsT¡ \ dàü ]+#T· ≈î£ +≥÷ ˇfió¯ ¢ >>∑ T∑ s=Œ&#ç ˝˚ ≤ Ä+Á<äÛ C≤rj÷· _eÛ ÷q+ ø\£ T>C∑ dÒ æ XÖs´¡ + s¬ #÷ >=foÒ qè‘·´^‘·$T~.
3
Ç<˚ ø√e˝À ø£<∏ëHêj·T≈£î&ç kÕúes¡+˝Àì<˚ eTs√ ø=düsêE qè‘·´^‘·+ a edüTÔ+<√jYT edüTÔ+~μ bÕ≥. Ç~ sπ \+– ãè+<+ä MT<ä (|Tüò +≥kÕ\ >±q+) ∫Árø£]+#·ã&ç+~.


55 Ä>∑dto`ôdô|o+ãsY 2018 ‘êHê|üÁ‹ø£
ÁoÁo s¡#·q˝...’q aeTs√ Á|ü|ü+#·+μ, añ+~˝Ò eT+∫ ø±\+μ yÓTT<ä˝...’q uÛÑ$wü´‘·TÔ MT<ä >=|üŒ ÄXÊ uÛ≤e+ ø£*–+#˚ bÕ≥\T á bÕ≥ $+fÒ >∑Ts¡TÔ ø=kÕÔsTT.
ˇø£$Xw‚ +ü @$T≥+fÒkÕ<ëÛsD¡ +>±ø=dsü êE b Õ ≥ ˝ À ø ì£ | +æ # ì· n ‹ X j¯ ÷Ó ø Ô Ï á ^ ‘ +· ˝ À m ≈ î£ ÿ e >±H˚ ø£qã&ÉT‘·T+~. á dæìe÷øÏ Áyêdæq bÕ≥˝À¢ Ç~ ÄKs¡T<ä≥, ø=+‘· Vü≤&Üe⁄&ç>± ÁyêXÊπsyÓ÷ nì|dæ Tü +Ô ~. bÕ≥ e÷Á‘+· Äs√E˝À¢ u≤>± e÷s√à –+~.
4
ÄKs¡T>± m˙o sêe÷sêe⁄>±] MT<ä ∫Árø£]+ ∫q s¬ +&TÉ bÕ≥\‘√ á yê´d+ü eTT–<ë+› . sêe÷ sêe⁄ MT<ä ∫Árø£]+∫q ‘=* ø=düsêE bÕ≥˝À¢ M{Ïì ≈£L&Ü ù|s=ÿqe#·TÃ.
dæìe÷ yÓTT<ä{À¢ ‘·+Á&ç eTs¡D+‘√ kÕúDTy...’ b˛sTTq ø£<∏ëHêj·T≈£î&çøÏ ˇø£ ùdïVæ≤‘·Tsê\T ~XÊ ìsπ X› +¯ #ù˚dbÕ≥a$qy√sT÷u≤≥kÕ]μ. &Áç|wü Hü ˝é À ñqïyê]øÏ eT+∫ eT+<äT ás√Eø° á bÕ≥ kÕVæ≤‘·´+.
ø£<∏ëHêj·Tø£qT nX¯«X¯ø£≥+MT<ä rdüT¬øfi¯SÔ e÷s¡Ty˚wü+˝À ø£<∏ëHêj·T≈£î&ÉT bÕ&˚ bÕ≥ a<˚X¯uÛÑøÏÔ
edüTÔ+<√jYT edüTÔ+~ ø±πs ù|<ä\ #ÓeT≥ j˚Ts¡T˝...’ ø£ã[+#˚ s√C§düTÔ+<√jYT
á #ÓeTfÒ πs|æ+‘Ó’ n+‘Ó’ ‘˚]#·÷&Ésêq+‘· rÁeyÓTÆ
‘·TbòÕqT s¡÷ô| <Ûä÷eTT<ÛëeTT\‘√ Á|ü|ü+#êìï ø£~*+#˚ s√E
ˆˆedüTÔ+~ˆˆ
≈£L{ÏøÏ >∑T&ɶ≈£î ≈£î$T˝Òyêfi¯¢qT
|üP]>∑T&çôd\qT bıπs¢yêfi¯¢qT
>∑s¡“¤<ä]Á<äT\ qT<ä∆]+#·T≥≈£î
<˚e⁄&ÉT ‘êHÓ’ ~–e#˚à s√C§düTÔ+<√jYTˆˆedüTÔ+~ˆˆ
Ä˝À∫+N ˝≤uÛÑ+˝Ò<äT
ne‘·\ yÓTTÁs√j·Tqï ˝Ò<äT ø=+|ü\T uÛÑ>∑uÛÑ>∑ eT+&˚≥|ü&ÉT q÷‘·T\T Á‘·M« |òü*‘·+ ˝Ò<äT
n+<äs¡T <˚e⁄ì _&ɶ˝Ò j·T+≥÷ n+<äs¡T nqï\T ‘·eTTà˝... j·T+≥÷ nqTsê>∑+ #·÷|æ+#·ø£b˛‘˚ ndü÷j·T ô|]^ $wüeTTÁ>∑≈£îÿ
s√C§düTÔ+<√jYT
ˆˆedüTÔ+~ˆˆ
ˆˆedüTÔ+~ˆˆ


‘êHê|üÁ‹ø£ Ä>∑dto`ôdô|o+ãsY 2018 56
<˚X¯uÛÑøÏÔ >∑\ nj·T´˝≤¢˝≤ C≤*>∑T+&Ó >∑\ neTà˝≤¢sê Ä˝À∫+#·+&û Hê´j·T+ Ä˝À∫+#·+&ç <äTqïìyê&çøÏ mø£ÿ&É #·÷∫q
mH√ï sT÷&Ée\T nuÀ“ mH√ï u≤&Ée\T <äTH˚ïyê&çøÏ #ê¬s&ÉT H˚\j·TT <=s¡ø£HÓuÀ<ä+&û
ø£wüo+ $s¡>∑&É>±<ä+&û zjYT
¬sø£ÿ\T f$ks¡T#·Tø£ ÁX¯eT|ü&ÉTyêìø£Ï u§¬øÿ&ÉT yÓT‘·T≈£î\T ø£s¡Te+&û >∑iT¬øÿ&ÉT x>∑+J ø£s¡Te+&û qìj≈£îÿ#·T ‹]π> k˛eT]b˛‘·T≈£î ñøÏÿ] _øÏÿ] ‹+&É+&û
&=ø£ÿ≈£î $T+∫q ãs¡Te+&û
|ü#·Ãì yÓHÓï\ ô|’s¡T C§qï ã˝Ÿ |ü+≥ |ü+&ç ‘·\e+∫+B ã+>±s¡+ e˝... yÓT]dæ+B
ø±≈£î\ <ä]y˚T ø±e*yê&ÉT }#·_j·T´eTT≈£î H√#·ø£ j·TT+&Ó ñdü÷s¡TeT+≥÷ #·÷dü÷Ô e⁄+&Ó
ˆˆ<˚X¯ˆˆ
ˆˆ<˚X¯ˆˆ
ˆˆ<˚X¯ˆˆ
$qy√sT÷ u≤≥kÕ]
ø£qy√sT÷ eTT+<äT <ë] ˆˆ$qˆˆ
ø£cÕo\T me]¬ø’q ø£\ø±\+ e⁄+&Éy√jYT Äq+<ä+ nqTuÛÑ$+#·T neø±X¯+ ø£\T>∑TH√jYT ‘·>∑<√sT÷ |ü]‘ê|ü+ ø£<ä* sêy√jYT
m<äTs¡T ˝Ò<√jYT ˆˆ$qˆˆ
ì<äTs¡uÀe⁄ ˝Àø±ìï #˚sTT‘·{Ïo ˝Ò|üy√jYT n+<Ûäø±s¡eT+‘·]+∫ yÓ\T>∑TC≤&É ‘√#·TH√jYT ø±\+ ˙ ø£qT≈£L\+ ‘·\#·Tø√y√jYT
‘Ó\TdüTø√y√jYT ˆˆ$qˆˆ
˙s¡dæ+#·T X¯øÏÔq+‘· #˚s¡Bj·T ã÷qy√jYT »J$‘·eTTà kÕs¡úø£eTTà #˚j·TT<ë] yÓ<äø£y√jYT »qyêø£´+ eTq<˚H√jYT uÛÑj·TeTT ˝Ò<√jYT
»j·TeTT ˙<√jYT ˆˆ$qˆˆ
>∑\ nj·T´˝≤¢sêa nqï ^‘·+. Çø£ÿ&É Áù|eT^‘·yÓ÷, ‘·q >=|üŒ‘·q+ #Ó|üø√e&ÉyÓ÷, ÄyÓTqT Ä≥ | {ü +o Ï # &· yÉ ÷Ó # j˚ ÷· * ˝ ø... ÿ£ Á | øü ± s +¡ . s¬ ‘’ T· \ V ≤ü ≈ î£ ÿ \ MT<ä bÕ≥ Áyêj·T≥+ πøe\+ ø=düsêE ¬s’‘·T»q |üø£åbÕ‘·+. ø=düsêE e´øÏÔ>∑‘·+>± n+<ä]‘√ nbÕ´ jT· +>± ñ+&y˚ êsT¡ . V≤ü ≈î£ ÿ\ >T∑ ]+∫q bÕ≥ $|e¢ü ^‘+· ˝≤>± <«äÛ ì+#≈· î£ +&Ü nqTqjT· +>± dTü ìï‘+· >±Hê´jT·+>T∑]+∫e÷{≤&¢ ≥É +njT·qe´ø‘ÔÏ «·+ bÕ≥˝ÀìøÏ Á|üy˚•+#·&Éy˚T ø±e#·TÃ.
á&Ée\T (ˇπø ø±eT+<äT≈£î |ü\T#√≥¢ ñqï ø£eT‘ê\T), u≤&Ée (˙s¡Tì*#˚ |ü\¢|ü⁄ uÛÑ÷$T, ˙sT¡yêø)£,}#_· jT·´+(˝‘Ò ·C§qï\T)e+{Ïyê´e kÕsTTø£ |ü<ë\T dæ˙ø£$‘·«+˝À ø£qã&ɶ+, |üP]Ô>± ø=düsêE |ü⁄D´+. b


n‘·q˝≤H˚...
¬ø. •yê¬s&ç¶
J$‘êìøÏ me&ÉT uÛÑj·T|ü&É‘ê&ÉT` y˚sTT¬sø£ÿ\ >∑TÁs¡yÓTøÏÿ
uÛÑ÷quÛÀ+‘·sêfi≤\T dü+#·]+#˚
}Vü≤\ $X¯«Hê<∏äT&ÉT uÛÑj·T|ü&É‘ê&Ü`
eT{ìoÏ eT+Á‹+∫ dsü «¡ yê´~Û ìyêsD¡ √bÕj÷· ìï ø£qT>=qï #Ós¡≈£î&ÉT uÛÑj·T|ü&É‘ê&Ü`
n‘·&çøÏ Á|ü‹B ˇø£ düyê\T
dü÷ú|ü+˝≤+{Ï ˇø£ Á|üX¯ï` Á|üX¯ï\ eT÷\eT÷˝≤*ï yÓ~øÏ |ü≥To≈£îH˚ ms¡Tø£\yê&ÉT yÓs¡TkÕÔ&Ü` yÓqTï #·÷sTTkÕÔ&Ü`
sêjÓ÷, s¡b˛Œ, sê»´yÓ÷, ^»´yÓ÷
dsü ê«ìï J]+í #T· ≈î£ H`˚ ayê‘ê|æ Js+í¡ μ $<Tä sT¡ &TÉ mø£ÿ&çø° yÓfi¯¢&ÉT, nìï+{Ï˙ ø£*|æ ≈£îfÒokÕÔ&ÉT` düeTs¡úq\T+{≤sTT, ~<äT›u≤≥T\T+{≤sTT K+&ÉK+&Ü\T>± q]øÏ ne‘·\ bÕπsj·÷*‡qM e⁄+{≤sTT, }πs>∑T‘·÷ sTT+{Ï+{Ï˙ ‘ê≈£î‘·÷
$~Ûì yÓøÏÿ]dü÷Ô Á|ü‹ eTìwæ #·T≥÷o eTT>∑TZb˛kÕÔ&ÉT`
eTìwæì #·÷dæ J$‘·+ yÓs¡yê* |ü|”Œ˝≤>∑ ø±fi¯¢ #·T≥÷o ‹s¡>±* J$‘êìøÏ me&ÉT uÛÑj·T|ü&É‘ê&ÉT
eTTK´+>± ø£$ uÛÑj·T|ü&É‘ê&Ü uÛÑj·÷ìπø uÛÑj·TeTsTTq e÷+Á‹≈£î&ÉT
ø£$ uÛÑj·T|ü&É‘ê&Ü
ø£\ πø+Á<ä+>± uÛÑ$wü´‘·TÔ≈£î s¡÷|ü$T#˚Ã
ø£$ uÛÑj·T|ü&É‘ê&Ü <ë]#·÷|ü⁄‘·÷, ‘Ób˛Œ‘·‡e+ #˚ùd
eTìwæ uÛÑj·T|ü&É‘ê&Ü` n‘·ì y˚fi¯¢ ∫es¡\T #·÷&É+&ç`
n$ C≤‘T· \T, q<Tä \T, Á||ü +ü #· ÁbÕDøπ +Á<ë\T` ì‘·´ dü+#ê] #Ó+#·Tyê&ÉT ø£$ uÛÑj·T|ü&É‘ê&Ü
∫qT≈£î\T sê\˙, sêfi¯ó¢ |ü>∑\˙
sêÁ‘·Tfi¯¢ MT<ä |üP\T ≈£îs¡e˙`
n‘·qT eTT+<äTπø eTTqTà+<äTπø
n‘·ì yÓqø£e÷\ ˇø£ ≈£îø£ÿ e⁄+≥T+~ ≈£L]àøÏ e÷s¡Tù|s¡sTTq ≈£îø£ÿ e⁄+≥T+~ n‘·q÷ uÛÑT»+ MT<ä ø=+¬ø ø£Ás¡‘√ dü~›eT÷≥‘√ ` n‘·q˝≤H˚
ø±\+ |ü⁄{Ïoq|üŒ{Ï qT+∫ n‘·q˝≤H˚ n‘·q˝≤H˚`
57 Ä>∑dto`ôdô|o+ãsY 2018 ‘êHê|üÁ‹ø£


|ü⁄düÔø£ düMTø£å
<˚X¯sêE
&܈ˆ $. #·+Á<äX‚Ks¡sêe⁄
eTT–+|ü⁄≈£î eTT+<äT
&܈ˆ $. #·+Á<äX‚Ks¡sêe⁄ düTe÷s¡T eT÷&ÉT <äXÊu≤›\bÕ≥T ‘Ó\T>∑T ø£<∏ë bÕsƒ¡≈£î\qT eT+Á‘· eTT>∑T∆\qT #˚XÊs¡T. nkÕe÷q´yÓTÆq yêø£´ ìsêàD+‘√ n+<ä]˙ eT+Á‘·q>∑] dü]Vü≤<äT›\≈£î rdüT≈£îyÓfi≤¢s¡T. sê• e÷≥ m˝≤ e⁄Hêï, yêdæ˝À e÷Á‘+· ñ‘eÔ· TkÕV≤æ ‘ê´ìï y\Ó Te]+#êsT¡ . Jeì- 1994, ˝...ìHé ù|¢dt-1998, e÷j·T˝≤+‘·s¡T-2003, Á<√Vü≤eèø£å+-2012 ø£<∏ë dü+ø£\Hê\‘√bÕ≥T— ◊<äT Vü≤+dü\T-2000, Ä≈£î|ü#·Ãì <˚X¯+-2012, q\¢$T]j·T|ü⁄ #Ó≥To-2012 qe\\T rdüTø=#êÃs¡T. Á|üjÓ÷>±‘·àø£+ nì #Ó|üŒ≈£î+&ÜH˚ $q÷‘·ï <Û√s¡DÏ˝À ø£<∏äqT Á|üjÓ÷–+∫, n+<ä]˙ ‘·q<Ó’q Á||ü +ü #+· ˝À $V≤ü ]+|Cü XÒ Ê&TÉ . mìï #d˚ Hæ ê, mqï&÷É kÕe÷õø£ Á|üjÓ÷»Hêìï M&˚ kÕeTT #˚j·T˝Ò<äT. ø±˙, j·÷uÛ...’e |ü&ç˝ÀH˚ á ˝Àø±ìï M&˚ kÕVü≤dü+ #˚XÊs¡T.
#+· Á<Xä K‚ ss¡ êe⁄>±] eTsD¡ ≤q+‘s· +¡ ÄjT· q Äs√ ø£<∏ëdü+|ü⁄{Ï aeTT+–+|ü⁄≈£î eTT+<äTμqT ≈î£ ≥T+ãduü TÑÛ ´\T, kÕV≤æ r $TÁ‘T· \T rdTü ø=#êÃsT¡ . M{Ï˝À¢ yÓTT<ä{Ï~ a|üPs¡í e÷DÏø£´+ Áù|eTø£<∏ä\Tμ nìï{Àø¢ ° ô|<~›ä . $T–*q ÄsT¡ ø<£ ˝ä∏ À¢ ˇøÿ£ aø=jT· ´ >∑TÁsê\Tμ $TqVü‰ $T>∑‘ê ø£<∏ä\˙ï ≈£L&Ü K∫à ‘+· >± 16 ù|J\ #=|ü q e⁄+&≥É + ∫Á‘+· . Ç+‘≈· î£ eTT+<ä{Ï ø£<∏ä˝≤¢π> á ø£<∏ä˝À¢ì bÕÁ‘·\˙ï n‘·ì Ç‘·s¡ ø£<∏ä˝À¢ì bÕÁ‘·\‘√ n+‘·Ø¢q+>± dü+ã+<Ûä+ ø*£ – ñ+{≤sTT. nøså£ ê\qT esT¡ dü ø{£ oÏ yêø±´\T>±
ù|]à ø£<∏ä\T n\¢&É+ ‘Ó©ì á s¡#·sTT‘·, m|üŒ{Ï˝≤π> $<Ûä«+dü <äèXÊ´\qT, düTeTH√Vü≤s¡ dü+<äsꓤ\qT s¡+>∑T˝À¢ eTT+∫ ø=‘·Ô ô|sTT+{Ï+>¥ \qT bÕsƒ¡≈£î\ eTT+<äT+#ê&ÉT.
πø+Á<ä+˝À Á|üuÛÑT‘·«+ e÷]q ‘·sê«‘· ø=ìï jT· ÷ìe]‡{˝° À¢ ˇø£ es|Z¡ ⁄ü $<ë´]ú d+ü |÷üò \T }|+ü <äT≈£îHêïsTT. $<ë´s¡Tú\ eT<Ûä´ |òüTs¡¸D\T #√≥T #˚düT≈£îHêïsTT. yê{Ïì z ≈£îø£ÿ Á|ü<Ûëq πø+Á<ä+>± aV≤æ ≥s¢ Y C≤|„ øü ±\Tμ ∫Á‹+#êsT¡ . qø‡£ ˝{’... Ÿ ñ<´ä eT+˝À eTy˚Tø£yÓTÆ ‘·sê«‘· <ä[‘· #˚‘·q‘√ ø=‘·Ô |ü⁄+‘·\T ‘=øÏÿq z ñ<ä´eTø±s¡T&ç J$‘· ∫Á‘·+ adü÷s¡T´ì q\T|ü⁄ s¡+>∑T ¬sø£ÿ\Tμ. ñqï#√fÒ ñ+&ç |üs¡T>∑T\T rùd Ä˝À#·Hê|üs¡T\ >∑T]+∫q aø=j·T´ >∑TÁsê\Tμ, _Ûqï<Ûäèyê˝...’q ‘·+Á&ûø=&ÉT≈£î\T aH˚qT, |æ.$.•e+μ, <ä[‘·T&ç e÷qdæø£ dæú‹ì Ä$wüÿ]+#˚ au≤¢ø˘ ôdÌŒs¡˝Ÿ H√{ŸãTø˘μ, uÛ≤s¡´uÛÑs¡Ô\ |òüTs¡¸D˝Àì rÁe‘·qT e´ø°Ô ø]£+∫qaeTT–+|⁄ü≈î£eTT+<Täμ-ø<£\ä∏˙ïbÕs≈¡ƒî£&˝çÀ ìdü‡+<˚Vü≤+>± ˇø£ n\»&çì düèwæokÕÔsTT.
a|Pü seí¡ ÷DøÏ ´£ + Áù|eTø<£ \ä∏ Tμ #+· Á<Xä K‚ ss¡ êe⁄ >±] ∫e] ø<£ .ä∏ »qe] 2017˝À Ä+Á<ÁäÛ |<ü X˚ Ÿ e÷dü |üÁ‹ø£˝À Á|ü#·T]‘·eTsTT´+~. n+‘·≈£î eTT+<äT @&Ü~ sêdæq ø£<∏ä˝À¢ aø=j·T´>∑TÁsê\Tμ e÷]Ã˝À, aH˚q÷, |æ.$.•e+μ qe+ãsY˝Àq÷ n#·Ãj·÷´sTT. Ä X ï s ´¡ ø s£ +¡ > ± á s¬ + & TÉ ø <£ ˝ä ∏ À ¢ ø = ì ï d +ü | Tü ò ≥ q \ T
‘êHê|üÁ‹ø£ Ä>∑dto`ôdô|o+ãsY 2018 58


59 Ä>∑dto`ôdô|o+ãsY 2018 ‘êHê|üÁ‹ø£
j·T<∏ë‘·<∏ä+>± |ü⁄qsêeè‘·+ nj·÷´sTT. ø=ìï eTTK´yÓTÆqbÕÁ‘·\Ty˚πs«s¡Tø£<∏ä˝À¢ø£ì|æ+#·&É+, Äj·÷ dü+|òüT≥q\≈£î dü+ã+~Û+∫q &ç|òü¬s+{Ÿ ùw&é‡qT Á|ü<ä]Ù+#·&É+ áj·Tq ø£<∏ä˝À¢ e÷eT÷˝Ò. nsTT‘˚, á |ü⁄qsêeè‘ê\T n˝≤ nì|æ+#·e⁄.
@ s¡#·sTT‘Ó’Hê ‘·q<Ó’q eTTÁ<ä ø√dü+, Á|ü‘˚´ø£ yÓTÆq XË’* ø√dü+ ‘·|üdüT‡ #˚kÕÔ&ÉT. @ ø=+<ä]ø√ n~ kÕ<Ûä´eTe⁄‘·T+~. ø±˙, eT]ø=+<ä]øÏ n<˚ XÊ|üeTe⁄‘·T+~. |òü˝≤Hê s¡#·sTT‘· auÛÑ˝Ò sêkÕÔ&ÉTμ nqT≈£îH˚ bÕsƒ¡≈£î\T.. ø=+‘·ø±˝≤ìøÏ, Ä |òü˝≤Hê s¡#·sTT‘· aÇ˝≤H˚ sêkÕÔ&ÉTμnH˚ ì•Ã‘ê_ÛÁbÕj·÷ìøÏ e#˚ÃkÕÔs¡T— Ä |òü˝≤Hê s¡#·sTT‘· |ü]dæú‹ ≈£L&Ü n+‘˚. ‘·q≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&ÜH˚-a‘êqT Ç˝≤π> sêj·÷*μnH˚ e÷qdæø£ dæú‹˝ÀøÏ yÓ[¢b˛‘ê&ÉT. Ä XË’*H˚ ‘·q ◊&ûø±s¡T¶>± uÛ≤$kÕÔ&ÉT. ‘êqT @+ sêdüTÔHêï&ÉT, @ edüTÔe⁄ d”«ø£]düTÔHêï&ÉT, @ dü+<äs¡“¤+˝À e´ø°Ôø£]düTÔHêï&ÉT-nH˚<ëìï ø£˙« ìj·T+{Ÿ>± $düà]kÕÔ&ÉT. ‘êqT m˝≤+{Ï $wüj·T+ #ÓãT‘·THêï- m|ü&√ bÕsƒ¡≈£î\qT yÓTdüà¬s’CŸ #˚dæq Ä bÕ‘· d”kÕ˝ÀH˚ b˛dæ n#·Tà ãj·T≥≈£î rkÕÔ&ÉT.
ì»y˚T, ˇø√kÕ] Ä n#·TÃ Ä s¡#·sTT‘·πø b Õ ‘ <· ˙ä , u À s Y n ˙ n ì | dæ Tü +Ô ~ . n | ü & TÉ ‘ q· Á ø ± | o t ò yÓTì¸|tqT ñ|üjÓ÷–+∫ ø=ìï n<äq|ü⁄ kıã>∑T\T n<›˚ Á|jü T· ‘ï· + #k˚ Õ&Ô TÉ . Ç~ eT]+‘· >+∑ <sä >¡ √fi≤ìøÏ < ë ] r d Tü +Ô ~ . m + < Tä ø +£ f Ò ˇ ø √ k Õ ] ‘ q· ≈ î£ ‘ *Ó j T· ì $wüj·÷*ï+∫ ‘·|æŒ+#·Tø√&ÜìøÏ ≈£L&Ü s¡#·sTT‘· á k˛≈£î\ e÷≥Tq <ë≈£îÿ+{≤&ÉT. á yÓTT‘·Ô+ e´eV‰ü se¡ T+‘ê bÕs≈¡ƒ î£ \≈î£ nsyú¡ TÓ bÆ ˛‘T· +~. <ë+‘√ bÕsƒ¡≈£î\ø°, s¡#·sTT‘·ø° eT<Ûä´ ø£ì|æ+#·ì m&É+ ô|]–b˛‘·T+~.
#+· Á<Xä K‚ ss¡ êe⁄ø,° bÕs≈¡ƒ î£ \ø° n≥Te+{Ï m&+É m|üŒ{Ï qT+#√ ñ+~. ãVüQXÊ, n~ a˝...ìHé ù|¢dtμ ø£<∏ä\|üŒ{Ï qT+N ø±e#·TÃ. m+<äTø£+fÒ, n|üŒ{Ï qT+∫ Äj·Tq sêdæq ø£<∏ä˝ÒM kÕe÷q´yÓTÆqM, kÕ<Ûës¡DyÓTÆqM ø±e⁄. n+<äTπø n$ ˇø£ ‘·s¡Vü‰
bÕsƒ¡≈£î\≈£î mø£ÿe⁄. kÕVæ≤‘ê´ìï nqTs¡øÏÔ‘√ #~·yy˚ê]ø,°kÕV≤æ‘´·+˝ÀeTTì–‘˝˚yÒê]øπÄjT·q ø£<∏ä\ s¡T∫ ‘Ó\TdüTÔ+~. n+<äTπø Äj·Tq s¡#·sTT‘·\ s¡#·sTT‘·, e÷eT÷\T s¡#·sTT‘· ø±<äT.
n≥Te+{Ï s¡#·sTT‘· nsêú+‘·s¡+>± yÓ[¢b˛ e&É+ $cÕ<ä+. mHÓïH√ï sêj·÷*‡qyês¡T @&ÉTø£≥¢ düyêØ˝≤+{Ï á @&ÉT ø£<∏ä©ï e~*yÓfi¯¢&É+ eTØ $cÕ<ä+.
y÷Ó V≤ü qdTü +<sä +¡ V≤ü sêƒ ‘T· >Ô ± eTsD¡ +Ï ∫q≥T,o |üPs¡í eTs=ø£] Áù|eT˝À |ü&çq≥To, \*‘· m|üŒ{Ïø° qe«q≥To, #·+Á<äX‚Ks¡sêe⁄ n<äèX¯´yÓTÆ... z bÕÁ‘·˝≤ e÷]b˛j·÷s¡T.
sêÁ‹|üP≥ j·T÷ìe]‡{° >√&É\ MT<ä yÓ*ùd ô|sTT+{Ï+>¥˝≤ (Á>±|òæ{° n+{≤s¡T≥ <ëìï), $T≥o eT<Ûë´Vü≤ï+ eT+&ÉTf...+&É˝À #Ó\πs–b˛j˚T s√&É¢˝≤ (\*‘·≈£î Ä ñø£ÿb˛‘·+fÒ #ê˝≤ ∫sê≈£î), ìkÕ‡s¡+>± yÓHÓï\ ≈£î]ùd sêÁ‹ sêe⁄ u≤\düs¡dü«‹ bÕ≥˝≤ (Ä >=+‘T· #+· Á<Xä K‚ ss¡ êe⁄øÏ #ê˝≤ Çw+oü ).. ÄjT·q,ÄjT·qø<£\ä∏÷,ÄjT·qbÕÁ‘\·÷m|Œü{øÏ° eTq eT<Ûä´ ‹s¡T>±&ÉT‘·÷H˚ ñ+{≤sTT. b


$Hêj·Tø£#·$‹ X¯óuÛ≤ø±+ø£å\T...