1972-2011-Sermon

PATHIANTHUTHANG THA
A Phuangtu : Thang Tin Sum

A SUNG UM MI THU CAHMAI

1. Ziangtin Khristian ka cang …3
2. Ruahsannak … 12
3. Khuiah ha kan inn a um? ……. 15

4. Na Uknak Thleng Hramseh 18

5. Thuthang tha 20.

6. Jesuh cerhti nung 22

7. Leilungin a thu thei seh. 26

8. Natnak ih khatmi kan leilungpi 28

9. ZBC thucah. 33

10. Ziang hmuahhmuah neitu kan si. 35

11.Pathian Siangbawi 37

12. Pathian a lung a awi. 39

13.Khristian tuanvo. 41

14. Thisen. 42

15.. Bomba Jubili 45

16. Mangbangza Thu 48

17. Runtu Bawi Khrih 50

18. Thinglamtah siarlo porh ding dang ka nei lo 52

19. Nunnak thu than uh. 55

20. Bawipa zanriah sullam. 56

21. Pathian thunung leitlun tleunak 59

22. Kumkhua a hmun ringring mi Jesuh. 60

23. Kan pupa biaknak in Khristian zumnak pom a ol.63

24. Nunfu kan nei zo. 67

25. Remdaihnak hrangah na duhnak in zirh aw. 69

26. Pathian fate. 72

27. Man khungbik laksawng 73

28. Good friday sullam. 75

29.. Jesuh thawhsal hnu thucah 76

30. Josep nun (USA) 79

31. Pathian hlawnthil tawhfung. 80

32. Lungawinak Thuthangtha 81

33. Nunhi ziangso a si? 83

34. A Nungmi ruahsannak 85

35. Pumkhat cang thei dingah na duhnak in zirh aw.88

36. Huham thawn a khatmi Pathian thunung 89

37. Na Pathian khui ah so a um? 90

38. Khrih riantu kan si.(MCC) 92

39. Kan tawntaihnak sungin Pathian cahnak 94

40. Thawhsal nun 96

41. A fam kimmi duhdawtnak 100
42. Kan bei a dong lo 102
43. Khristian quanvo 104
44. Cin ringring ding Bawipai keneh 108
45. Colhdamnak 111
46. Nunsantlak. 113
47. Khristian timi cu 117
48. Sanqhar tiluan le riantu qha. 119
49. Church and Development 128
50. Amaksakzewtmi sersiamtu Pathian 130
51. Cabu a thupitzia 141
52. Sanqhar nunqhar 143
53. Pakhat le pakhat an thei aw.(ZBC) 144
54. Qihhlah 149
55. Khristian Nun 152
56. Thlarau Aw Ngai aw. Hear the Sprit 156
57. Pathian Biakinn 160
58. Ziangtin Khrismas na hmuak? 161

1. ZIANG TIN CHRISTIAN KA CANG?

Ahmun : Kalaw UCF Camp
Ani : 17-2-1973
( Mandalay University ka final year kum ih ka sim mi a si.)

Voikhat cu Pathian thu sim dingin Bible siarin tim tuahnak ka neih rero lai fangah ka
rualpa pakhatin hitin ralrinnak i pek.
“ Pa Sum, Kan kiangkap minung pawlih an lo rel rero hi na thei lo maw? Bible
lawnglawng siar aw hlah. Mi aa ah so khaw an lo ruat “... i ti.

A si. Mi hrek cun mi aa ah in ruat men ngai ding.

Ka hmin tla hi a phunphun in in ko hai. Mi hrek cun nautatnak ih i ko tla an um vekin
mi hrek cun upatnak ih i ko tu khal an um thei men... Pastor, Rev. Phungkyi, World
peace,.. tiin a phunphun in in ko hai.

Ziang ti vekih in kawh khal le ka poi sa lem lo. Hi tivek kiangkap pawlih nautatnak
phunphun kar lakah ziang ruangah Pathian thu kan sim tile;

1. Peter le Zawn ih ti vekin kan hmuh mi le kan theihmi rel lo in kan um thei lo.
Act.4:21
2. Paul khalin .. Thuthangqha cu ka zah pi lo a ti.

Rom 1:16
3. Sadu Sandar Singh khal in, minung pawl sualnak hman an ning a zak lo ah cun
Pathian thu sim cu ka ning a zak ve lo a ti.
4. Billy Graham khalin mipi in an ngai khal le ngai lo khal le Pathian thu sim
ding ah tuanvo ka nei a ti.
5. Kei khal Pathian thu thangqha Leitlun ah zai ter dingin quanvo kan nei ve. Kan
Pathian ih thu pek khal a si fawn.

Tui zanah Pathian thunung tetti khannak can ka ngah ruangah Pathian ka thang that.
Can in pe tu UCF Pastor Rev.Authur Ko Lay le Saya dang pawl hnen khalah ka lung
a awi zet.

Leitlun hmin thang Cliff Richard cu Khristian a can hnu ah 1967 kum
Tokyo khawpi ah minung 50000 hmaiah hitin tetti a khan. Kan Bawipa Jesuh Krih
in ka parah ziang tin hna a quan ti lo sim dingah nan hnenah ka ra a ti..

Keicu Cliff Richard vek cun hmin thang cu ka si ve lo nan, Pathian in ka parah ziang
tin hna a quan ve ti lo sim ding ah University tlawng kip in UCF Camp a ra suaktu
nan hmaiah ka ding ve a si hi.

Kan thuhla a tawi thei bikin ka lo sim ding.

Ka nau hak lai ah thlarau phunphun kan biak. Khawzing Pathian timi khal kan be ve.
Asinan, khawsia rai thawinak le, khawsia qihnak in kan khawzing Pathian cu a khuh
thluh ih a poizet. Kan biakmi sungah khawsia hi a lar bik kan ti le a sual lem lo ding.
Hmuh theih ding khal in an cang vai nasa. Mi an siat suah thei zet. Natnak phunphun
khal an suahpi qheu. Cuiruangah khawsia kan zum mi hin ka nunnak ah nawmnak
pakhat hman i pe lo. Qihnak hlirin ka khat sawn. Culai fangah cun kan khua ah
Khristian mi mal te lawng an um. Kan khua hruaitu a simi, ka pa le pawl in,
Khristian pawl cu an duh hrimhrim lo. Kan khua ih um ter khal an duh lo. Hremnak
phunphun an pe. Pu Hrang Zul timi kawhhran upa paih lo tla cu an lonsak. Asinan
Pathian rinsanin kan khua ah a um thotho. Pu Hrang Zul in hitin thla a cam.

“Pathian, keimah i huatu kan Lal tei sung hrimhrim hi, nangmah zumtu ah hril hram
aw”... Ka pa le pawl in kan khua um nawn lo ding ih an dawi khal le tlan duh lo in
Pathian thuthangqha a ti thei tawkin a phung rero. Pastor tla a si hrih lo. Saya tla a si
lo. Kawhhran upa men a si. Zohman in lakkha an pekmi a si lo.

Veikhat cu kan inn a rung thleng. Pathian thu in rungsim.

Khawsia an qih lo thu tla hitin a rung rel.
“ Kannih cu khawsia kan qih lamlam lo. Bawi Jesuh zumtu pawl cu khawsia in a qih
sawn. Bawi Jesuh hmin in thla kan cam, hla kan sak veten, khawsia pawl cu an tlan
thluh mei. Kannih cu vancungmi in in kil ringring ih khawsia in in ti ngam lo. Bawi
Jesuh in khawsia a neh thlekthlek” a ti.
Mitqhep loin a thusim mi cu ka ngai ringring. Ka thinlung a tham nasa. Ka theih
duhmi ciah a si.

Khualhringtlang lam ih nauhak tei thuhla, khawsia kaihmi a damsal thu pawl tla
thuqhimnak ah in sim bet. A tawizong in sim sal seh la hitin a si.

Voikhat cu khualhring tlang khua pakhat ( Qihbual tivek a sit a maw ka fiang deuh
lo) ah nauhak nute, besiazet in a um. Qong khal a qong thei nawn lo. Mithi vekin an
zoh men. Cuti ih an buk rero laifang ah, rinlopin a mit a hun ming.

Ka rung tlung zo a ti. A kiltu pawl cu an mang a bang tuk. Tidai a dil. Tidai an tulh
hnu ah a thuhla nuam teten hitin a sim hai.

“Khawsia pawl in in kaihih, khua ih kip ah in hruai. Cutin khawkhat hnu khawkhat
mi an na ter vivo. An dam theinak dingah, vok, ar an that ih rai an rak thawi cio. An
raithawi mi sa pawl cu in phurh ter vivo. Voikhat cu tikhur umnak kan thleng.

Cuitikhur ah nunau nu pakhat in ti a rak khai. Kan nih cun kan hmu thei nan, nunau
nu cun in hmu thei lo. Ti khai rero nu cu hla a sak phah. A hla sak mi cu qhaten an
ngai. Bawi Jesuh thangqhatnak hla a si ti an theih cun khawsia pawl cu an thin a
phang. Bawi Jesuh hmin an theih veten, khawsia pawl cun nunau nu cu an qih tukih

an tlan hlo. Cuticun keimah lawng in tanta. Keikhal vanqhat ka ti ih, ka bawm ka
hlon ih tu ka rung kir sal” tiah a thuhla a sim hai.

Khawsia ka qihnak pawl luatnak lamzin rori a si. Cui sin nuam teten Khristian ah ka
cang ve. Ka nu le ka u nau pawl thawn khawm kan suak qheu. Ka pa lawngte
Khriatian a cang hrih lo. Midang pawl cu khawmsuak lo in kan um thei lo.
Kan khua kawhhran u pa, Pu Tawk Hrim, Pu Tawk Thang pawl ih Bible zirhmi tla ka
ngai ve qheu.

Khristian ka can hnu ahcun, ka pa in khawsia rai a thawinak hmun pawl ka thlen sal
tik khalah ka qih nawn lo. Bawi Jesuh hmin sal in thlacam ka thiam ve. Hlasak ka
thiam thlang. Hmuh theih lomi Vancung mi pawl in ka kiang in in kil a si, ti ka
zumnak tumpi ka nei. Cuiruangah, ka nunnak cu hnangam daihnak in a khat. Pathian
hmin in qihnak ka nei nawn lo. Ka nauhak lai ka tlawngkainak cu peng 2 hlatnak
Khawlung khua a si. Kan khua le khawlung karlak ih khawsia tamzetnak hmun pawl
ka thlen tik khal ah ka qihnawn lo.

Phun 4 ka on thluh hnu in Falam tlawngah phun 5 in phun 10 tiang zir dingin ka
cer.Phun 8 tiang ka kai sung cu Falam khal ah khawm suak ka paih zet. Asinan, phun
9 hnu lam cun ka nunnak ah thlemnak, tukforhnak phunphun ka tong ciamco. Ka
thlarau nun a cau nasa.

Ka neh thei lomi sual thlemnak cu “Porh awk duhnak thinlung” a si. Culai fangah
Pingpong leh ka thiam tukih Falam High School siseh, Falam pengah siseh,
Pingpong leh lamah i neh thei tu an um lo. Champion ka ngah ringring. Champion
ka ngah ruangah mi tampi in in thei. In porh. In uar. Kei khal ka uar aw ve. Ka porh
aw ve. Asinan khawtemi ka si ti ka theih awk sal tikah, ka thin a na. Cuiruangah
khawte nun ka mit a kem. Kan khawte nun ka zahpi. Ka nautat. Kan khaw pawl an
rung tlawn khal le biak ka zuam nawn lo. Ka zahpi hai. Khawpi fa si ka duh tuk.
Khawpi nun ka daw tuk. Khawpi fa le ka cang thei fawn lo. Ka pa tiang in ka mit a
kem. Ziang ah saw Falam ih in hrin lo ka ti. Ka nunnak ah lung kim lonakin ka khat.
Ka nuam thei hrimhrim lo. Milian si duhnak, Bawi si duhnak, Leitlun hminthan
duhnak lawnglawng in ka thinlung cu a khat.

Pathian thunung a um thei nawn lo. Ka thinlung cu sualnak hlir in a khat.
Tangdornak thinlung pakhat hman a um nawn lo. Khawtefa ka si ruangah thinnaunak
nasazet in ka nei. Cuiruangah ka zuam ding ih, zohman ih nautat thei nawn lomi mi
pakhat can ka zuam ding ka ti. Pathian sunglawinak ding timi zianghman ruat lo in,
leitlun tisa duhnak in ka khat thlang. Ka tumtahnak khal leitlun tisa duhnak hlir a si.

Asinan, kan Bible ih in sim vekin;
... Pathian in inn a sak lo ah cun a sak tu pawl cu an bang lak men tiah, Sam 127sung
ih kan hmuh vekin camibuai ka ong thei lo. Khawmsuak khal ka paih nawn lo. Ka
thinlung cu sualnak hlir, porh awk duhnak, leitlun tisa duhnak hlir in a khat.

Cuti ih khawm suak ka paih lo lai fangah, voikhat cu rualpi pawl in khawm in sawm.
Ka thlun ve hai. Falam Baptist Pastor Hre Kio in Pathian thu a sim.

A Bible thu sirh san siar mi cu;
--- Bible ih sim vekin “ A uar aw tu cun, Pathian ih thil tuahmi par lawngah uar aw
seh” ti a si.. 1Kor. 1:31.
Keimai hrang rori ih simvek a bang. A thusimmi pawl in ka thinlung a neh nasa. ….
Paul timi cu cathiam, danthiam, tulai san ih Ph.D tluk a sinan, Bawi Jesuh thawn an
tonawk hnu cun, thildang hmuahhmuah cu porhawktlak ah a ruat nawn lo. Pathian ih
thil tuahmi par lawng ah porhawk a tlak… ti pawl fiangten a sim.
Keimah le keimah ka ruat aw sal.

Ka porhawknak pawl, saduh ka thah mi pawl, Bawi quan ka tumtah pawl, milian si
ka duhthu pawl, hminthang pakhat si ka duh thu pawl…. ka vun cek sal. Ziang hman
an si lo zia ka fiang. Pathian ih thiltuah mi par lawngah porhawk tlak a si, ti ka thei
fiang.
Pingpong Champion vekmen tla porawk tlak a si lo zia ka fiang sinsin. Ka thinlung
sung ih ka porhawknak hmuahhmuah, ka uar mi hmuahhmuah pakhat hman tang
nawn lo in a hlo vuarvi thluh. Paul bang in Pathian ih thiltuahmi lawngah ka
uarawknak sive seh tiah ka thinlung ka qhencat.

Pathian ih kan hrangih a tuahmi A fapa ih Rundamnak siar lo thildang uar ding ka
nei nawn lo. Paul ih nun ka daw tuk thlang. Cumi lawng hnangam daihnak a si ti ka
thei fiang. Cumi lawng porh awk tlak a si zia ka thei fiang sal.

Khawpi nundan khal ka dawn awn lo. Cathiam ih hnipuan qhaqha hruh ciamco tla ka
duh nawn lo. Kan khawte nun khal ka nautat nawn lo. Ka duhtuk thlang. Ka thinlung
tangdornak in a khat ih, hnipuan tha hruh khal ka duh nawn lo.Fimthiamnak zir sal
khal ka duh nawn lo. Ka thinlung sualnak ih khat cu a kekkuai thluh zo.

Ka kor qha deuh pawl tla rualpi ka qhen men. Tlawngkai khal ka paih nawn lo..
Pathian thuthamgqha lawng ka sim men ding ti tumtahnak ka nei.

Cuticun ka thinlung cu a linglet aw thluhsal. Leitlun thuhla pawl ka ruat thei nawn lo.
Pathian thu lawnglawng ka ruat. Paul le Sadu Sandarsing ih nundan cawn ka duh tuk
thlang. An nun ka daw tuk.. An thuhla cabu ka ngah thei zat ka siar. Lusai qong,
Hakha qong ih an ngan mi pawl khal tampi ka siar. Keikhal; Sadu Sandarshing vek in
Bible tlawng ka kai ta ding ih cumi hnu ah, Pathian thu theihlonak hmun harsa bik
ah, Pathian hrangah ka nunnak ka peve ding timi tumtahnak lawng ka nei. Cucu
Pathian hnen ih ka dilmi a si. Lennak, cathiamnak, champion ngahnak, bawisinak
pawl ka dilo lo. Harsazet in ramthimah, a qul le thihnak tiang quar hman ka dil.
Pathian hneah thildang ka dil lo.

Sungkhat pawl cun Pa Sum cu “Ari zo” in ti. An mawh lo. Titlak ka si. Pathian thu
ka ri lawlaw. Thildang ziang hman ka ruat thei nawn lo. Ka unau, sungkhat pawl
hnen ah hitin an qong cu ka let sal.
Si e. Leitlun ah, rit ding tampi kan nei cio. Zu, bing siseh, leitlun sumsaw lenduhnak
tivek ritmi phunphun kan nei cio.

Asinan, rit cicocio ah cun Pathian rit ka duh bik.. ka ti san men.

Ka sungkhat pawl in tlawngkai sal ding in in lem thei lo. Falamih Diploma Bible
tlawng lawng kai dingin tumtahnak ka nei. Sungkhat pawl cu an lung a kim lo. Bible
tlawng na kai duh khal le kan lo el lo. Phun 10 on ding zuam aw la, College na kai
dingih cui sin Bible tlawng na kai leh pei cu in ti.

Asinan, kei in ka hnak thei lo ka ti san men. In cawm duh lo khal le keimah te paisa
ka hawl ding ih a zamrang thei bikin, Falam Bible tlawng ka kai thotho ding ka ti.
Asinan ka saduh thah vekin paisa ka ngah thei lo tikah, napin thu ka ruat sal.

Pathian hnenah thla ka cam. Ka thinlung ah theihnak a suak sal mi cu;
Pathian sunlawinak dingah cun, Leitlun fimthiamnak le hnipuan qha hruh khal a poi
lo, timi a si.
Cui sin tlawng kai duhnak thinlung ka nei sal. Hnipuan mawite hruh khal sualnak
vek in ka hmu nawn lo. Cuticun tlawng ka kai salih camibuai ka phi hlanah hitin thla
ka cam.

--- Pathian, na sunlawinak ding a si ah cun camibuai in ong ter aw.. ka ti. Cuticun,
phun 10 camibuai cu 1969 ah A list ih ka ong sal. Cui sin Mandalay University ka
kai.

Mandalay University ka thlen tikah, Laitlang kan um lai vek a si nawn lo. Nan theih
vekin biaknak dangdang a tamtuk. Khristian thawn a lamdannak thieh a harzet.
Laitlang kan um lai ah cun, Khristian can cu a ol te. Ka sim zovek in khawte lam ah
cun, khawsia a bia mi le Pathian a bia mi tin phun hnih lawng kan um . Khawsia le
Bawi Jesuh cu awl ten hril a theih.

Asinan Mandalay kan rung thlen tikah cun cu vek a si nawn lo. Biaknak phunphun
kan hmuh dah lo mi pawl thawn kan um tlang. Khristian zumnakih lam dannak ziang
a si ti theih ka duh sinsin. Khristian mino tampi hrangah kan Khristian lamdannak,
ziang a si ih, ziangtin tetti ka khan thei ding timi napin ka ruat.
Zo ka zum? Ziang ruangah ka zum? timi thusuhnak hi ruat natsat a qul.

Philosopher Francis Bacon ih qong ka ruat nasa. Ziang a ti? ti le;
... A little philosophy incline man’s mind to atheism, but depth in philosophy bring
man’s mind about to religion... a ti.
A sim duhmi cu ... Thuhla napin ruat thuk lo pawl cun Pathian a um lo an ti men.
Asinan thuhla napin a ruat thuk thei pawl cun biaknak lam ah an kir sal ... a ti.

Universty kan thlen tikah kan Khristian zumnak hi cekawk felzet a qul. Kan zirmi
hrekkhat le kan kiangkapbiaknak phunphun pawl ruangah kan zumnak a derdai ter
thei. Kan thlun rero mi Jesuh ih keneh kan hlo ter pang thei. Kan ralrinzet a qul.

Cuiruangah napin thlacam a qul. Bible siar a tul. Kan zumnak hloter pang lo ding in
zuam a qul.

Kei ka Bible catlang duhzetmi pakhat cu, Jer. 29:13 a si.
.. nan thinlung tak ten in hawl a si ah cun in hmu ding .. timi a si.

Himi Bible catlang hi ka umnak ka khansung, Swepyi Aye Hall Room No. 54 ah ka
tar. Ka khan a thleng tu pawl cun himi bible catlang tar hi nan hmu ding ka zum. Kan
Bible in thinlung takten Pathian hawl in fial. Kan Pathian cu kan mit rori ih hmu thei
ding in hawl in fial lo. Kan thinlung mit ih hmuh thieh a si zia, Jer. 29:13 ah kan
hmu. Mit ih hmuh ka dil lo. Thinlung mit ih hmuh fiang ka tumve tinak a si.

Midang hnen ah kan zumnak ih lamdannak phuan thei, sim thei ding Pathian hnenah
ka dil. Thla ka cam. Bible ka siar. Pathian thuhla cabu phunphun ka siar. Kawlramih
kan ngah thei lo mi mirang cauk phunphun khal ramdang ah ka cah. Cabu qha umnak
pawl ka rual Than Sanga khal in sim qheu ih ka lung a awizet. Canada Pastor Oswald
J. Smith hnenin Salvation cauk a thleng.Richard Wumbrand cauk si seh, Billy
Graham cauk phunphun le Norman Vincent Peale pawl hnen in si seh cauk ka cahmi
pawl tla ka hnen a thleng ih Pathian ka thangqhat. Cuticun Pathian thuhla siar le
thlacam in ka can tampi ka hmang.

Zingkhat cu ka khan ah thlacam phah in, kan Bawi Jesuh ih thuhla a lamdannak pawl
ka ruat rero. Ka thinlung mithlam ih a cuangmi pawl ca ah ka ngan khum.
“ Kan Qultuk” tin Bawi Jesuh ih thuhla cu ka thawk.
A thinlungput, a thilti theidan pawl ka mitthlamah a cuang ciamco. Ngan lo in ka um
thei lo. Tui ka lo zemmi ca hi a si. Bawi Jesuh ih thuhla a lamdannak a tawizong in
ka nganmi a si.

Ka khansung in ka suak ih, U Kim timi kan rual pa ka siar ter. A duh zet ve. Khuilam
ta na ngan tiah i sut. Keimah te ka nganmi a si ka ti. MUCF hmin in himi Jesuh Hrih
thuhla hi kan suah. Kan UCF Pastor Saya Smith in Edit in tuahsak ih ka lung a
awizet. A famkim sinsin.

Tuahcun kan Bawipa ih lam dannak ka fiang tuk thlang. Paul ih sim vekin, “Ka
zummi zo a si” ti ka thei. (2 Tim. 1:12)
Himi “ Kan Qul Tuk” timi ka tetti khannak ca hi theifiang lemlo ih ka ngan mi a si
lo. Thinlungtakten thlacamnak thawn Pathian hnen ih ka dilmi a si ka ti zo kha.
Pathian ka thinlung sungah a phuang aw ve ka ti le a sual ding ka zum lo.

Pathian ih thiltuahmi, Rundamnak hrangih a khawkhan daan pawl cu ziang ruangah a
si timi (Why?) cu ka thei thei ve lo. Asinan, kan hrangah ziang tin khua a khang timi
(How) cu ka thei fiang ve. Thuthimnakah, tidai ah ziangdat le ziangdat a kom aw timi
cu, Chemistry a zir pawl cun nan thei ding. Oxigen le Hydrozen a kom awk lawngah
tidai a cang a si. Ziangruangah (Why?) himi dat phun 2 kan kom le tidai a cang timi
cu zovek scientist khal in an lo sim thei lo ding. Asinan ziangtin a cang(how?) timi
lawng an lo sim thei ding.

H2 le O kan kom a si le H2O timi tidai ziang tin a cang thei. Why? Ziang tin timi cu
zo hman in an lo phi thei lo ding. Himi cu formular a si. Formular cu a luat ih ciat
ding a si mei.

Cu vekin Bawi Jesuh ih thisen le kan sualnak kom cu thianfainak a suak timi cu
ziang tin a cang thei? Thluak ih ruat ban ding a si lo. Asinan himi cu Pathian ih
Fomular a si ve.
H20 suak thei ding in formular a um vekin, Rundamnak khal ah Pathian ih Formular
a qul ve. Formular cu a luat ih ciat ding, baihat ding a si men. Ziang ruangah tin buai
ciamco ding a si lo. Cucu Zumnak kan timi a si. Paul ih ti vekin; .. Amah siarlo
kanmah run theitu hmin a suak hrih lo.. Dung 4:12
Kan Bawipa cu in rundamtu taktak a si ti tetti ka khan a si.

Ziang ruangah Khristian na cang? Tiah in sut a sile,
- Bawi Jesuh ka duh ruangah
- Ka zum ruangah
- Ka rinsan ruangah a si, ka lo tiding.
Tuahcun khawsia qih ruang lawngah Khristian ka cang a si lo. Kan Bawipa cu,
duhtlak, zumtlak, rinsantlak a sizia “ Kan Qul Tuk” timi ca kan lo zemmi siar cio
hram uh.

KAN QUL TUK
(Na hmuh a si le thlah loin kai aw)

Ralring! Apian hmang theih a har zetih, taimazetin hawl aw

A hmuihmel

1. Pa dikcak mi piang zet a si.
2. Upat tlak hmuihmel a keng.
3. Asia kawn-tinet mi a si.

A thinlung

1. Duhdawtnak in a khat.
2. Mi tluangtlam zaidammi a si.
3. Mipuar, mihngal a si lo.
4. Miphun, biaknak le upa nauta ti thleidannak a nei lo.
5. A qirh a siang zet.
6. A taksa thisen, a nunnak tiangin a pe siang.

A hnatuan

1. Mi lawzet a si.
2. Cawl lo in hna a quan.
3. Zonzai farah rethei pawl a bawm ringring.
4. Rilrawng mi tla an rawl ei ding a ngaihtuah sak.
5. Beidongmi pawl hnenah hnangamnak thuthangqha a sim qheu.

A thilti theinak

1. A ukmi a kau zet.
2. Tikcu in a thu an ngai.
3. Sualnak a thlah thei.
4. Mina phunphun a dam ter thei.
5. Mithi cia a nung ter sal thei.
6. Thihnak a neh.
7. Kumkhua nunnak a nei.

A kenmi hriamnam

1. Thinlung nem ter theinak “DUHDAWTNAK’
2. Ralpawl neh theinak .... “NGAITHIAMNAK”

3. Midang zawnruah theinak “ZAANGFAHNAK”
4. Dunglam sip sal lonak “ZUMNAK”

Theih ternak

1. Hipa a kai theitu cu “RUNDAMNAK” a ngah ding.
2. Hipa, Jesuh Khrih ruangah BC le AD ti in kum a thleng aw vuarvi.

A ra suaktu nanzaten Pathian in thlawsuahnak lo pe cio hramseh…. Amen.

2. RUAHSANNAK (HOPE)

Ahmun : Mandalay UCF
Ani : May21, 1972

Ralpi veihnihnak a cem pek te ah a si. America ramih sin kum 30 hrawng a si mi
Billy Graham cu London khua, mithawng tampi hnenah Pathian thu a sim. Cumi thu
cu Vuankyichuk Winston Churchill in a thei ve ih, Billy Graham cu an zung khanah
a sawm. Cule Churchill in hitin thu a sut;
“America tlangval pa ruahsannak i pe thei maw? “ a ti. ( American Young man, Can
you give me anyhope? )
Billy Graham cun qong lo in a kawrzal sungih Bible a suah ih hitin a let sal.

“ Himi Bible ah hin ruahsannak a um a si “ a ti.

Tuisun ah himi thusuhnak hi ruat sal cio hnik seh la ziang tin kan phi cio pei.
Ruahsannak kan nei cio maw?

Kan tlawng dinhmun in zoh sal sehla, mitampi cun lungkim zet cun kan phi thei cio
ding ka zum lo. Kan theih cio vekin mi tampi ih lungkim lonak au aw le ai hram aw
lawng in kan kiangkap cu a khat a si lo maw? ... Tlawng kan qheh tikah ziang hna
kan quan ding? ... Hna quan nei lo in kan um men pang kei maw?...Mi hrekkhat cun,
leitlun minung ih kan suak tla hi kan lung a a kim thei tuk lo vek a bang. Minung ka
can ka hnu tuk deuh hmang tivek a phunphun lung kimlo aw kan thei celcel qheu.

Himi kan ramih a sangbik tlawng hmanah hivek lung kim lonak in a khat a si ah cun
hmun dang ah cun ziang tluk a si ding ti cu ruat theih a si ko. Kan leilung pumpi
huapin minung pawlih lung kimlo nak aw hi ngai ngam ding khal a si lo. Tam pi sim
lo mei seh la.
Hitivek kan leilungpi minung lakah mimal te a si mi kannih Khristian pawlin
ruahsannak kan nei kan timi hi ziang a si? Keitla midang in tubai te ah in sut dah ve
zo.

“Nannih Khristian pawl hi ziang nan tuah khal le, ziang nan ruat khal le, Pathian le
Bible nan ti ringring. Pathian ah hram nan bun thluh men. Bible ah ruahsannak taktak
a um ngaingai maw? “in ti.

Keikhalin ruahsannak a um zia thu ka sim sal. Sii lam(Medical) cauk thawn kan
Bible cu a bang awk zia tla thuqhimnak in ka sim sal. Sii lam cauk cu minunghrang
lawng qha a si. Mithi zo hnu pawl hrangah cun a qha hnem lo Cu vekin, Bible khal
Thlarau lam a thi mi pawl hrangah cunziang hman a qha hnem ve lo ka ti. Thlarau
tihal mi pawl hrangah cun Bible cu nunnak thlarau tihal remnak a si tiah ka sim sal.
Ruahsannak pe thei tu khal a si tin ka sim.

Ziang ah ti le, Bawi Jesuh thawn kan ton awk hnu cun mihlun in miqhar ah can theih
a si. 1Kor.
Cuticun miqhar dinhmun in ruahsannak qhar thawn nun ding a si thlang.

Hitivek ruahsannak qhar ngah na duh le, himi Bible hi siar ve uh tiah ka lo sawm.
Kan ton mi harsatnak pawlin luatnak bawm tu a si ding.
- Di tah suai thinlung kan neih mi pawl
- Mai miphun lawng lungput kan neih mi
- Pawl thinlung put
- Midang kan duhdawt thei lonak ..... tivek thinlung put pawl tla kan Bawipa in in
cemter thei a si

Bawi Jesuh neih hnu in hivek thinlung put qha lo pawl ziang tin a hlo thei ti le,
mikhual vek kan si timi fiang sinsin in kan thei.

Thuqhimnak ah, khawte dinhmunin khawpi ah kan cer tikah, khawte lawng a huapmi
lung put cu kan nei thei nawn lo. Peng huap in ruahnak kau kan nei thei.Thuqhimnak
ah, Bomba khua ka umsung ahcun, Bomba thinlungput lawng ka nei. Asinan, Falam
khua ka thlen hnucun Falam penghuap in thuhla ka ruat thei thlang. Cuvekin,
Ramdangih sin thu kan ruat le kan Kawlram timi lungput kan nei thei lala. Cumi cu
mikhual vekin hmunkhat hnu hmunkhat ah kan qhawn ruangah a si.

Apollo Pilot pawl tla Thlapi par an qum tikah Leilung minung kan si ti lawng an ruat.
America rammi kan si, tilawng an ruat lem lo. Kan umnak ih zirin kan ruahnak a
thleng aw vivo thei ka tinak a si.
Bawi Jesuh kan neih hnu cun, Vancung member timi ruahnak kan nei thei ve. Leitlun
mi ih an neih thei lomi Vancung ruahsannak ( heavenly hope) kan nei thei thlang.
Cuiruangah Leilung tlun huapin thu hla ruat a awl te. Mai miphun hrang lawng bizet
lawng ruat ding a sin awn lo. Pathian fa le pawl cun, Thlarau mitin, Vancung mitin
kiangkap zoh ringring ding a si.

Tufang leitlun thuthang, news, kan theihmi cu, UNO in meeting tumpi pakhat tuah an
tum ti a si. Kiangkap kilhimnak lam thuhla rel an tum. An tuahnak ding hmun cu;
Swezerland ram Stawkhum khua ah a si ding.June 5-16, 1972 ah tuah ding a si. Cumi

an meeting ih thu sirhsan cu “ Leilung pakhat” ti a si. Khristian hrangah himi
thisirhsan hi sullam a nei zet ka ti.

Ziangah ti le, kan Bawipa Jesuh cu, Leilung pakhat hrangah, Leilungmi hrang
lawngah a ra a si. Kan Bawipa cun miphun dangdang tin in hmulo. Minung phunkhat
timi lawng in a hmu a si. Kan Pathian in thleidannak a nei lo.
Bawi Khrih kan neih hnu cun, Thlapi thleng pawl vekin “ Leitlun minung” timi
lawng ruahnak neih ding a si. Ruahnak bi tuk hloh ter ding. Ziangah ti le, Bible
dinhmun in kan thlir a sile, Thlapi parih zoh hnakin a kau deuh. Pathian mit in kan
zaten unau kan si. Phunkhat le phunkhat thleidan ding a um lo. Universal
brotherhood nei cio u si.

Khristian pawl cu phun dangin kan sim a si le, hmundang leilung mi kan si ve. Himi
cu leilung mi in an pek thei lomi ruahsannak thar ( A New Hope), le daihnak a si.
Hivek ruahsannak thar nei thei dingah Bible siar ve hnik. Pathian qongkam qhaten
ngai hnik. Khristian pawlin himi Bible kan siar lole Khristian taktak kan si hrih lo
tinak a si.
Thuthimnak ah; Fala pawlin tlangval hnenih cakuat an siar duh lo a sile an duh aw
kan ti thei hrimhrim lo a si. Zo ih cakuat hman a siar duh lo tu fala cu nete bikah cun
falaqar (a pyo kyi) an cang leh ding. Tefa timi ruahsannak khal a um thei nawn lo
ding a si cu.

Asinan tlangval cakuat a siar ringring tu cu, neta lamah cun duhdawtnak hri in a
qemqawn leh dingih pumkhatah an cang leh ding a si.

Asiat thei lomi ruahsananak a nei duh tu pawl, kan Bawipai cakuat hi siar cio hnik
uh. Amah cu zo a si? Ziang vek minung a si? Ziang vek thilti theinak a nei? Duhtlak
a si maw si lo? Kanmah rundamtu ih pom tlak a si maw si lo? ... ti pawl fiang ten nan
thei ding a si.
Leitlun minung siar cawk lo cu, Bawi Jesuh ah RUAHSANNAK an ngah cio a si.

Cumi ruahsannak na nei duh le himi Bible in Bawi Khrih cu hawl ve aw.Na tong ve
ding a si. Kan Bible in aa mah in khan a si.
-Keimah in hawl tikah thinlung zate thawn in hawl uh.... in tong ding, a ti. ( Jer.
29:13)

Winstan Churchil hnenah Billy Graham in, ruahsannak ngah na duh le himi Bible
siar aw a ti vekin, Pathian cakuat Bible siarin “Ruahsannak” cotu nan si theinak
ding ah,
Pathian in a thuthiang mal in sawm sak hram seh. ..Amen..

3. KHUIAH HA KAN INN A UM?

Zawn 14:2-3
Thuphuan 21:3-4,23-27
Ahmun : Mandalay UCF
Ani : 14-1-1972

Pakistan ram buai ruangah India ramih raltlan Pakistan mi nauhak te pathum cu 18-
11-71 ah an khua East Pakistan, nisuahnak lam Pakistan ram an tlung sal.An khua an
thlen tikah an inn an hmu nawnlo.Kan inn khuiah ha a um? tin an sut.Himi thu
suhnak hi ngaih tuah tikah mi thinlung a khawih nasa. An inn cu Pakistan le India
kah awknak ah meisa in a kang thluh zo.An inn vutcam ah a cang qheh. Umnak ding
inn an nei nawn lo.

Kan kiangpak leilungpi hi kan zoh tikah ramkhat le ramkhat do awknak, thahawknak
in a khat. Ramkhat sung kan zoh tik khalah, pengkhat le pengkhat, pakhat le pakhat
remawk lo nak huat awknak, ik siknak, thah awknak in a khat thluh. Ram tinah
zonzaihnak a phunphun, natnak a phunphun in a khat fawn. A tawpah cun thihnak in
in qhen qheu. Cuticun hi kan umnak hi mitthli tlaknak le quarnak a phunphun in a
khat a si. Leitlun thimnak cu ziang tlukin qhangso hman seh la, Thlapi par tiangin
thleng thei hman hai seh la, kan quarnak, thihnak cu an kham thei cuang lo.

UNO in do awknak cu um nawn lo dingin qhaten an kham thei cuang lo a si hi. Kan
nunnak khal in hum thei cuang talo. Minungtampi harsatnak phunphun karlak ah kan
tawi kan vak rero a si hi.

Kan inn khui tawkah a um timi thu suhnak nitin ten an sut ringring ko. Kan inn khui
ah a um? Mi hrek cun Madalay ah inn nei tla nan um ding. Mi hrek cu nan khawlam
ah nan nei ding. Mi hrek cu inn nei lo ih sangcop tla nan um thei men. Hi kan umnak
inn pawl hin ziang tiang a daih ding? Kumkhawdaih a si lo ticu a fiang. Kan lei inn
siat lo dingin tuah theinak a um lo.

Asinan, a siat thei lomi umnak inn sim ka duh.Cui hmun cu lunglennak, natnak,
mitthli tlaknak a um lo. Mina ter theitu natnak hrik khal a um lo.Thihnak
qhenawknak umlonak ram a si. Cuihmunah cun pakhat le pakhat do awknak a um lo
ih thiluan ti khal a um lo. Farah ih pam ti khal a um lo. Cuiram um pawl cu ziang
thilrit hman an phur dahlo. Bang ti khal a um lo ih qar ti khal a um lo.Damten ti khal
an qong dahlo.Ziangah ti le cuiram ah damten timi qong an nei lo. Sualnak timi khal
ziang hman a um lo.Ziangah ti le pakhat hmanin sualnak an tuah dahlo. Ziang
accident ti khal a um lo.Peng thawng tampi hmun feh khal awla mithi phumnak
hmun na hmu dah zik lo. Cuiramah thih ti a um lo.

A ziam dahlo mi pangpar an parih,thinghnah khal ro ti a nei lo. Cuiram mawi zia hi
ka in rel cawk ding a si lo.Vancung ram mawi dan rel suak theitu ding leilung tlunah
qongfang kan nei lo. A mawizia ka sim thei lo ti siar lo sim ding dang a um lo.

Hiramah cun ruah nasa zetih sur tahrat in qek- tlak awn theih ding khal a um
lo.Meisa tlangpuak le linghnin vek khal an thei dah lo.Thlisia khal a hrang dah
lo.Misuan theitu natnak khal zianghman a um lo.Nisat ti khal a um lo nan, zam
khawthim ti khal a um fawn lo.A daituk, a sa tuk tikhal a um lo.Tikcu um dan cu a
nawm lai fang te a si.Kum khua in a eng ih thim ti a um lo.

Hi hmunah thawnginn ti khal a um lo.Rukru le misual ti an um lo.Sangka tawh tum
zetzet thlaih a qullo.Inn kiangkap khal kulh a qul fawn lo.

Kebai, mitcaw, hnaset tikhal an um lo.Thildiltu khal in lamzin an hnaihnok
lo.Ziangah tile cui ramah cun zozo khal pumkhop an ngahih rilrawn tihal ti a um lo.

Miphar, censar nat. TB tivek khal cuiramah an thei dahlo.Mi aa thawnginn si seh,
sisizung siseh cuiramah a um lo.Doctor khal cuiramah an qullo.

Kha... Hi hmuahhmuah hi ziang tin ha ka theih?. In sut thei men. Cuiramah cun ka
thleng dah ve lo. Keimah ka thleng lo nan, midang an thleng zo. Kan Bawi Jesuh
Khrih cu kum thawng tampi cuiramah a um hnuah kan dung kum 2000 lai ahkhan,
Pathian a sinak ihsin, minungah a rung cangih,cui mangbang za ram thu cu a rung
sim a si.

Vanram timi um lo sehla Bawi Jesuh timi khal kan thei ve lo ding. A um lo siseh la
in ra sim lo ding. Zawn 14:2-3, Rev. 21:3-4,23-27.

Asi le Bawi Jesuh a um titeh na zum maw? A simmi vanram a um titeh na zum maw?
Vanram a um timi sim le cuiram thleng dingih mi hruai hi, Bawi Jesuh ih rat san a si.

Asi le na zum maw? Mi tampi sawn cun cuiram a um ti zum cu sim lo, a zumtu pawl
hman nautatnakah an hmang riangri. Mi aa ah mi an ruat. Mi hrek cun capoh vekmen
ah an ruatih, mi hrek cun thil cang thei lo tluk in an ruat.

Cumiram simtu pawl hi thuphan perah an ruatih harsatnak a phunphun an pek.
Minung tampi thah an si ih minung tampi cu thawng thlak an si. Ziang tlukin quar
rero khal hai sehla Pathian thu cu tetti an khan qhiamqhiam ding.

Vanram timi hi ruahcop ih can termi a si lo. A um cia mi sim a si ih theih ter a si
sawn. Cuiramih thleng thei ding in mi hruai a si. Kanmahih zuamnak le quannak in
cuiramih thlen theih a si lo.Bawi Jesuh zum lawng ih thlen theih a si.

Mitampi in vanram a um ti an zum thei lo thu ka ruat tikah Marcopolo le Columbus
thu ka vun mang sal. Marcopolo timi pa cu Italy mi a si. Kan dung kum 700 lai AD

1271 ah Venice khawpi ihsin a pu le thawn khual tlawng dingin an pok suak. An feh
vivo ih ramtin an hmu. A netnakah ram tum ngaingai Tuluk ram an ra thleng. Tuluk
ramah cun Kubalikhan ih Siangpahrang quan lai fang a si. Kubalikhan hnen an feh ih
Marcopolo cu a rak duh ngaingai. Kubalikhan in Marcopolo cu kum 17 sung a kut
hnuaiah hna a quanter. Kum 24 a rei hnu ah an ramah a tlung sal. A feh laiah cun
amah kum 17 lawng a si lai.
A tlun sal tikah an rammi pawlin an thei thiam nawn lo. Pacang ah a si zo. Asinan
lehhnu ah cun an thei sal.

Marcopolo cun kum cuzat sungih a hmuh mi le a theih mi pawl, Tuluk ram kauh dan
lendan pawl... an rammi pawl a sim sal tikah an zum thei hrimhrim lo.A cang theilo,
manglam thu menah an ruat. A diary nganmi khal thuanthu phuahcop ah an ruat men.
Thuphan pertu tin an ruatih an hmuh suam ngaingai.

AD 1324 a kim thlang. Amah cu a tarzet thlang.Ih khun tlunah a it. A thihni a nai
ngaingai.

Pastor pakhat a kiangah a ra.

Hitin a ti. “Kha Marcopolo, na cauk ngan mi sungah a cang theilo mi tam tuk a um.
Hi pawl hi ka phuahcop. Thuphan ka per pang tin, ti awla sual sirnak tuah sal aw “ a
ti.

Marcopolo in,”Kamit rori ih ka hmuhmi sungah hin a hrek hman ka lo sim thei hai
lo” tiih a tong hnu ah a hnuk a cat. A thi. Cutin a thih tiangin thuphan perah an ruat
men.

Columbus kan zoh hrih pei. Anih khal Spain ramih sin Leilung hel dingah a pok
suak. Anram a kir sal tikah a hmuhmi thu a sim ve. An zum cuang lo.A nih sinsin cu
thuphan per tiah, thawng an thlak.A thih tiangin a sim mi an zum lo.

Vanram thu khal kan Bawipa Jesuh in in sim rero nan, kan zum duh lo a si lo maw?
Mi tampi in an larnak tetti an khan qheu nan kan zum duh cuang lo. Na simmi an
zum duh lo khal le thin nau hlah. Nikhatkhat cu Italy le Spain pawl vekin thu hman
an thei leh ve ding.

Cuiram thleng thei dingah na thinlung sangka ong aw la Bawi Jesuh pom mei aw.
Amah cu cui ramih Lal tumbik a si. Amah in a lo hruai thei.Cuiram tuahtu pa a si. Na
zumah cun a lo thlenpi ding.

Kan dung baite ah Mandalay UCF pawl BEME ah Gospel team feh ding ti a si.
BEME cu voikhat hman ka thleng dahlo. A theih khal ka thei dah lo. Asinan ka
rualpi pawl cui hmun an thleng dah ti ka thei.

Cui ruangah cui hmun thlen lo ding ka phang lamlam lo. Asinan an mai simmi ka
ngai a qul.An simmi ka zum ih, in sim vekin Bus 2 cu an kai tikah ka kai veih, an
qum tikah ka qum ve mai.Anmah rinsanin BEME cu ka thleng ve riai a si cu.

Kan inn khui ah ha a um? Retheih zonzaih qahnak um lonak hmun vanram cu kan
inn a si. Bawi Jesuh Khrih le mithiang pawl umnak hmun a si.Cui vanram thlen
theinak ah Bawi Jesuh na pom zo maw? Bawi Jesuh a zumtu poh in cui vanram an
thleng ding a si.

Kan thusim mi Pathian in mal in sawmsak hramseh. .. Amen ..

4. NA UKNAK THLENG HRAM SEH.

Mate 6:10
ZBC Triennial, 1980.
Leipi, Kalemyo.

Pathian thu simnak can qha ka ngah ruangah Pathian ka thangthat. Can in petu ZBC
upa pawl hnen khalah ka lung a awi. A suaktu nan zate hnen khalah ka lung a awi.
BCC
hminin siseh, keimah pumpak siseh nan kut ka lo kai hai a si. Himi civuipi ah in
sawmtu ZBC GS Rev. C. Hrang Tin Khum (HmungHmung pa ) hnen khalah a hlei
cein lung awinak ka nei.

Tuiqum ZBC thu tlangpi cu kan theih zo vekin NA UKNAK THLENG HRAM
SEH ti a si. Kan Bawi Jesuh in a dungthluntu pawl thlacamdaan a zirhmi sungta a si.

Ziangruangah ha Bawi Jesuh in hiti vekih thlacam a zirh ngelcel ?
... Vancungah na duhnak kim hramseh ... ti lo in,
... Leitlun khalah kim veseh” ... a ti kherkher.

A ra suaktu u le nau pawl qhaten ruat hnikuh. Vancung lawngah Pathian duhnak kim
si lo in, Leitlun khalah Pathian duhnak a kim ve ding hi, kan Pathian in a duh mi a si.
Vanram kan thlen hnu lawngah Pathian ih uknak co si lo in, a tui lei tisa ih kan nun
sung hrimhrim ah hin Pathian ih uknak kan co ding hi Bawi Jesuh ih duhmi a si ti a
fiang.

Himi thlacam daan in zirhmi ahhin, Bawi Jesuh in Vanram thu lawng a rel lo. Leitlun
thu khal a telh ve a si hi..... Leitlun khalah kim veseh....

Phundangin kan sim a si le, kan Bawipa in thlarau thu lawng a uar lo. Kan tisa thu
khal a uar ve tinak a si. Tui kan nunnak kan tisa hrimhrim hin Pathian duhnak a
thlun, a tuah, a kim ter ding a duh a si.Kan Bawipa in Thlarau le Tisa a dangdang in a
qhen lo tinak a si.

Van ihsin Leitlun tiang a uknak thlenter a duh. Kan Thlarau lawng si lo in kan Tisa
khalin Pathian uknak a kim ter a duh.

Leitlun Khrihfa mi tampi in vancung thu lawnglawng rel kan duh. Leitlun thu rel kan
duh lo.
A reltu cu piangqhar lo kan ti. Khrihfabu tampi in thlarau thu lawnglawng kan uar.
Tisa thu cu kan uar lo. A uartu cu piangqhar lo kan ti.

Asi le Bawi Jesuh hi a piangqhar lo kan ti ve pei maw? Leitlun thuhla a rel ve hi!
Vancungramah Pathian uknak kim hramseh timen sehla a tawk men lo maw? Leitlun
khalah kim veseh a ti kherkher.

Kan Pathian duhnak cu ziang a si pei? Vancung ramah ziang vek a kim? A tawinakin
kan sim a si le, Vancung ramah cun;
- Miphun thlei dannak a um lo.
- Pawl ti a um lo.
- Farah nauta ti khal a um lo.
- Sualnak phunphun khal a um fawn lo.
- Dingfelnak in a khat.

Cui vancung uknak cu Leitlun khalah thleng veseh tinak a si. Asi le cui uknak a
thleng hrih maw? A fam kim kan ti thei hrih lo nan, malte cu a thleng ve zo kan ti
thei. Ziangah ti le, hlan lai kan pupa san thu hla le tui kan san Laimi kan um tu dan
cu tampi a thleng aw zo a si.

Pu Za Nei Sum ih hla phuahmi ah cun hitin a um kha;
- Kan pupa sanah cun khawkhat le khawkhat ral lawng an si nan,
-A tu ah cun kan rem aw qheh zo. .... a ti kha.
Asinan, ruah dingmi tampi a um hrih.

- Duhdawtnak kanramah a leng taktak hrih maw?
- Pengkhat le pengkhat thlei dannak teh a hlo thei hrih maw?
- Khrifa pawl khat le pawl khat teh kan rem aw thei hrih maw?
- Midang qhatlonak ruatin sualnak phunphun kan tuahmi teh kan hlawn thei zo maw?
- Jesuh ah pumkhat kan si thei taktak maw?

Kan nundan, kan tuahnak, kan ziaza, kan ruahnak hlun pawl malte tal thlengawknak
kan neih lo a si ah cun, Bawipa thlacamnak khal hi cam tlak kan si lo. Vancung
uknak thawn kan nai lo tinak a si ding.

Tui kan Tisa kan nun laiah Vancung nundan, ziaza cawn, zir kan tum lo ah cun
Vancung ram kan thlen khal le a nundaan kan thiam cuang lo ding.

.... Na uknak thleng hram seh. Vancungih na duhnak a kim bangin Leitlun khalah
kim veseh ... ti ih thinlung ngaingai ih thla a cam theitu Khrihfa kan si taktaknak
dingah Pathian in kan thusim mi thlawsuahnak in pe hramseh. .. Amen...

5. THUTHANG QHA

Marka 16: 15 - 16
Ahmun : Mindat Baptist Church
Ani : 26-2-1984

Kan Leilungpi ah hin ziang a tambik? tin thu lo sut hai sehla ziangtin kan phi ding.
India ram hruaitu, Mahatama Gandhi cun, a bang aw lomi hi a tambik a ti. A dik ve
ko. Keicun thu le hla hi, a tam bik sungah a tel ve ding tin ka ruat. Kan theih zomi
thu siseh, theih hrihlo mi thu siseh, kan kiangkap hi thu le hla in a khat thluh. Kan
boruak khal hi thu le hla in a khat. Hmuh thei lomi thli vekin a zuang rero ve. Tu ah
hin, Radio vun ong sehla, thuhla tampi kan kai ngah ding.

Kan Leilungpi ah ziang thu a um? Ziang thuthang kan thei? Thuthang pawl hi ziang
tin an than? Radio, News, Magazin phunphun, Thuthang ca phunphun in an theih mi
thu le hla cu an thancio. An ngancio. Tu laifang ah kan leitlunah ziang thuthang kan
thei?

- Thihnak thu thang
- Motor accident
- Ral thu
- Pam thu
-Ling hnin thu kan thei theu.
A tawi zawngin kan sim a si le; Thuthang sia in kan leilungpi hi a khat thluh. Nitinte
kan siarmi thuthangca cu thuthangsia hlir kan tile a sual lemlo ding.

Asinan, thuthangca pakhat a um. Cumi thuthangca hmin cu, Time ti khal in an ko lo.
News Week ti khalin an ko lo. Kyimone tadin tikhal a si lo. Hmin phundang a neive.
“Thuthang Qha” (Good News) ti a si. Tui ka kenmi hi a si. Good News for modern
man, Sanman pawl hrangah thuthang qha, ti khal in an ko. Cumi Thuthang Qha cu na
siardah maw? Ziangruangah “ Thuthang Qha” tin hmin an sak ngelcel?

- thihnak ihsin nunnak,
- thawhsalnak,
- kumkhawnunnak,
- sualngaidamnak,
- rundamnak thuthang ngan a si ruangah thuthangqha an tinak a si.

Tui kan siarmi kha, nunnak thu a si. Bawi Jesuh thawhsalnak thu a si. Thihnak ihsin
a thosal timi thuthang khuihmanah siar ding nan hmu dah lo ding. Thuthang Qha timi
cabu sung lawngah a um. Thathang Qha Marka 15:15 sungah Jesuh ih thawhsalnak
thu leitlun khuazakipah phuan ding quanvo kan nei.

Bawi Jesuh ih thawhsalnak thu cu kan hrangah thuthang qha a si. Ziangah tile a
zumtu hmuahhmuah cu nunnak ngah theinak lamzin a si. Leitlun thuthang menmen
pawl cu kanmah thawn a seng aw lomi a tamtuk. Kan seng aw lonan, kan siar thotho.

Midang tla kan sim rero. Bawi Jesuh ih thawhsalnak cu a zumtu hrangah nunnak a si.
Phundang in kan sim a si le, a mah lam qangtu hrangah nehnak a si.
Thuqhimnak ah, ramkhat le ramkhat bawhlung an sit tikah, a nehtu ramsung ummi
minung hmuahhmuah thawn a sengaw. Bawhlung khawltu cu pakhat lawng a si men
thei, a lektu cu minung 11 lawng an sinan, an rammi hmuahhmuah ih neh a si thotho.
Cuvekin, kan Bawi Jesuh ih thawhsalnak, nunnak khal a zumtu hmuahhmuah
hrangah nunnak a si. Ziangah tile a mai lam qangtu kan si.

Kan Bawipa in, “Keicu nunnak le thawhsalnak ka si. Keimah I zumtu hmuahhmuah
cu thikhal hai sehla an nung ding” a ti.. Zawn 11:25.

Bawi Jesuh ih thawhsalnak thuthang qha hi na zum maw?
Mi tampi hrangah zum a harzet. Thil cang theilo a si an ti. Kan hmu ve lo pi an ti.

Asinan ziang ruangah kan nih in kan zum tile, a thosal a si tiih tetti khantu an tam
tuk. Dungthluntu a hmutu pawl in tteti an khan hmaisa bik. Dungthluntu pawl an
thihthluh hnu khal ah Khriatian a zumtu mi tampi in tuisun nitiang ttetti an khan
sawng vivo. Hivek thu hi sim nawn hlah uh ti ih an kham rero khal le , kan hmuhmi
le kan theihmi simlo le rello in kan um thei lo an ti san men.
Rom Siangpahrang san lai ahcun zumtu pawl minung tampi an that. Meisa in an ur.
Ramsa hrang pawl an keu ter. Asinan, Bawi Jesuh hrangah thih an ngam . Misionary
tampi Bawm Jesuh ruangah thihnak an quar. Thuphan thu siseh la, zohman in thih an
quar ngam lo ding. Bawi Jesuh a thawhsalnak, thuthang qha cu,thu ngaingai a si
ruangah, thih tiang in ttetti an khan ngamnak a si.

Thulakkhawm.
Leitlun kan theihmi thuthang pawl cu thihnak, harsatnak, hlir in a khat. Nitinte
thuthangsia hlir kan siar qheu. Asinan, Khristian pawl ih suahmi cabu “Thuthang
Qha” sungah cun nunnak, thawhsalnak, rundamnak, thuthangqha kan hmu thei. Cui
thuthang qha in leitlun thun thuthangsia hi khuh thluh hramseh.Leitlun in
Rundamnak an ngah theinak dingah Pathianin hman a lo duh ve.Thusim na thiam lo
khal le, sizungah, tlawng inn ah, lo ah , na hnaquannak hmunkipah a lo Pathian in a
lo hmang duh.
Kan kiangkap ah rundamnak THUTHANG THA phuang cio u si.

6. JESUH CERHTI NUNG

Zawn 4:13
Ahmun : Zawlnu khua
Ani : 21-2-87 (FBA B/M )

Hitivek canqha in petu Pathian hnenah ka lung. Kan FBA upa pawl thawn hiti vekin
ton awknak can qha tla kan neih ruangah ka lung a awi zet. Nan hnenah ka thinlung
put umtu dan run rel hmaisak ka duh. Ka nauhak lawki ( khawvel) kan si laiah kan
khua ah keimah hnakih upa deuh rualpi qhazet pakhat ka nei.Cupa cu ka duh tukih,
kansung khat cang sehla tiah saduh ka that. Ka farnu pakhatkhat thawn neiaw haiseh
la tiah saduh ka that rero. Asinan ka saduh thah vek si lo in, midang nupi ah a qhi.
Cuasi ih, sungkhat kan si theinak lam zin ka hmu nawn lo. Ka riah a siazet.

Asinan, Khristian ka can hnu ah Bawi Khrih a zumtu pawl cu unau kan si ti ka theih
cun, ka lung a awi tuk. Bawi Khrih ih thisen le a taksa ah unau kan cang thei thluh
timi in ka hna i ngam ter ngaingai. Ka nauhak lai ih ka duh zet mi pa khal Bawi
Khrih ah unau kan si zo ti ka thei sal ih ka lung a awi ngaingai. Judah mi le Zentail
mi phunkhat a cang ter tu kan Bawi Jesuh Khrih thawngin phunkhat ah kan cang
theive timi ka thei fiang. ( Eph. 2:14)

Cuvekin tui a ra suaktu u le nau pawl khal Bawi Khrih ah unau kan si qheh. Bawi
Khrih hminih qonawk hliarhlo hi nuam ka ti zawng tak a si. Hmailam khalah nan
hnenah ka ra tel qheu ding ti khal hmaisa ah ka lo sim duh. Bawi Khrih ah unau kan
si ti ka theih mihi ka hrangah sung lawi ka ti bikmi a si. Bawi Khrih ah pumkhat, tisa
khat, sungkhat kan si thluh zo. Cui ruangah hi tawk ka ratnak a si.

Nannih khalin in duh dawt ve ih thusimnak canqha tla in pek ruangah ka lung a awi
zet.

Kan thutlangpi ah kan lut ta hrih pei. Jesuh cerhti nung.

Milai kan nunnak dingah hin, tidai hi a thupi nasa. Tidai lo cun nun a theih lo. Kan
taksa ah hin tidai % hi a tambik an ti. Rawl ei lo cun ni tampi nun a theih nan, tidai lo
cun nun a theih lo.

Tulai kan boruak thu;
Tulai fang hi kan theih cio vekin, boruak a qha nawnlo. Ruahsur daan a hman thei
nawnlo ruangah tidai ngah thei lo in leitlun minung tampi harsatnak an tong. A hleice
in, Africa lam ram hrekkhatah cun, kum 2, kum 3 sung ruah sur lo in a um ruangah a
car in an car. Tiva a kang thluh. Tikhur khal a um nawn lo.Tidai forkhat te hman in
ding a um nawn lo. Minung cu vun sim hlah, ramsa hmanin an quar lo. Hrampi thing
thei khal a thi thluh.

Tidai lo cun minung hi nun a har ko. Kan Bible sung kan zoh tikah tidai harnak tampi
kan hmu ve. Tikhur thukpipi lai in an nung kan hmu.

Tui kan siarmi Bible cu Jacop tikhur thu a si.Sychar kiangkapah Jacop in hmun ram a
nei. A lo hmun kiangah tikhur khal a nei.

Bawi Jesuh, Jerusalem in Kalili a feh tikah Samaria a pal phah. Jerusalem in Sychar
khua hi peng 34 a hla an ti. Bawi Jesuh cu a bangzet. Cu le tikhurkapah a cawl.
Cawlh awm tak cu a si ngai.

Kannih khal khual kan tlawn tikah tiva kap ih kan cawlh qheu kha. Keitla cu
Qhirpalung so ih ka soh tawkah cun, tupi dai hnem ticawm umnak hmun kan thlen
tikah cawl lo in kan um thei lo. Falam in Tlauhmunah, cuisin Lairal lam a tlawng
pawl cun ka sim mi cu nan thei fiang zetding ka zum. Qhirpalungso kan so ih kan
bangzet laifang,tupi sungin a putmi Kuangteti, timi tidai vun dawk khutkho cu hmin
hngilh pang nak a si. America ramih Cocacola hnakin a thaw deuh ka ti.

Samaria nu
Bawi Jesuh bangzet ih a colhnak hmun tikhur ahcun Samaria nu tidai a ra khai ve.
Bawi Jesuh thawn an tong aw. Thu an rel khawm. Bawi Jesuh in tidai a dil. Nunau nu
cu a mang a bang tuk. Ziangah tile Judah mi le Samaria mi an be aw dah lo. Judah mi
in nunau an nautat. Jesuh cun a nautat lo, Bible sungih kan hmuh vekin, thuhla
phunphun rel khawmin, Nunnak cerhti thu tiang an thlennak a si. Kan theih vekin
Samaria nucun cui Nunnak cerhti cu a dil lohli.

Cutikah Bawi Jesuh in, napasal va ko aw a ti. Pasal 5 a neih thu Jesuh in a thei zo.
Tiduh san mi cu pasal pakhat lawng diriam thei lo in a dang pasal a nei vivo nan, 5
tiang a neih khal ah a lung a kim thei cuang lo tinak a si.

Tui kan san khalah tisa nawmnak phunphun kan hawl cio nan, kan di a riam thei
cuang maw? Napin vun ruat sal hnik usi. Ziang tidai kan in cio? Kan tihal a riam thei
ngaingai maw?

Leitlun huap in kan thlir khal a si le, nawmnak famkim ngaingai, daihnak taktak ngah
theinak hmun khui khal ah a um cuang lo. Leitlun milian bik ram khal an nuam thei
cuang lo. Mah le mah thah awknak hlir in a khat thotho. Leitlun hruaitu pawl khalin
Leilung pi hi an saduh thah vekin an hruai thei cung lo. Thinbangnak a phunphun an
tong cio.

Jesuh ih pekmi lo cun tihal a riam dah lo ding. Cui cerhti nung cu na tong zo maw?
Kei ka hrangah cun Bawi Jesuh ih cerhti nung siar lo nawmnak dang ka hmu lo. Khui
ram khalah um sehla, Bawi Jesuh siarlo, nawmnak a um lo ti ka thei fiang. Bawi
Jesuh lo cun America ram khalah nawmnak a um cuang lo. Bawi Jesuh umnak hmun
cu nawmnak, daihnak a si.

Farah kan Lairam te si hman seh la, Jesuh ih cerhti nung kan in ngah ahcun leitlun
lenhnakin duh a um deuh.

Tuizanah nan hrang lo pek theimi thilri ziang hman ka nei lo. Asinan, Jesuh ih
nunnak cerhti thu ka lo sim mi hi nan pom thei a si le, leitlun thilri hnakin a sung
lawi sawn ti thei uh. Jesuh ih nunnak cerhti cu in cio u si.

Lenglam tidai hnakin a thaw cuang. Cuti ih ka sim tikah taksa tidai a qul lo ka tinak a
si lo. Bawi Jesuh thawn kan in khawm lo ah cun dikbe a nei lo ka tinak a si.

Thunetnak
Africa ram vekih a carih a car mi kan leilungpi, Thlarau lam khalah a car duahdo mi
kan leilungpi;
- Hriamhrei lam zuamawknak
- Huat awknak ih a khat mi
- Ziaza lamih tum suk duahdo
- Satan ih ur kang mi kan leilung pi ah hin;
Bawi Jesuh ih NUNNAK CERHTI kan qul.
Jesuhih nunnak cerhti nung in satan ih ur kang rero mi meisa hi mit ter sal u si.

Jesuhih nunnak cerhti cu in cio u si.
Cumi cerhti kan in lo ah cun, Samaria nu vekin kan tihal a riam dah lo ding. Jesuh ih
cerhti nung in kan ram hi silhkhat thluh hramseh. ... Amen...

7. LEILUNGIN A THU THEI SEH

Is. 34:1, Mtt.28:18-20,
Dung 2:32, 4:12,20
Ani 25-10-87 (FBA )

Kan dung thla 2 lai ah khan, West Germany tlangval note kum 20 hman ti hrih lo,
Rust an timi pa cu a mai private vanzam fate mawng tahratin Russia ram sungah a
lut. Niam ten a zuang vivo ih nete bikah an mi-uk tu pawl umnak hmunpi “Red
Square” a thleng. An Generel Secretary pawl umnak hmun a si. An Siangpahrang
umnak ti mei sehla. Niam ten, inn pawl kha a hel a hel ih, rinlopin, an tual rawnah a
vung tum dukdi. Vaan ihsin rungtla vek a si. A kiangkap minung pawl cu an mang a
bang tuk.Tlangval pa cu vanzam sungin a hung suakih mitampi in mangbangzetin an
rak zoh. Palik pawl khal an mang a bangzet. An kaih lohli ih, thawng an thlak.

An Gernerel Secretay, Gorbachev in an ral lam vuanzi (Defence Minister) le Vanzam
lam vuanzi pa cu an hna quanin a dawi lohli. Hithu hi Ruassia ram lawng si lo in
leitlun ramkip ah a thang. Rust ih thuhla cu leitlun a hnin ter thluh. Rust ziang a tuah
tum a si pei? Ziang a duh a si pei? Hitluk Russia ram, nasa zetih kilmi ziang tin a lut
thei a si pei? Russia pawlin ziang ruangah an rak kap thla lo? Korea vanzam hmuah
an rak kap thla dah si khaw ... an ti cio. Hitivekin thusuhnak phunphun a suak
ciamco.

Rust cu an sut tikah, “Leilung tlun daihnak um thei dingin, Gs. Gorbachev ka tong
duh” a ti. Asinan minung tampi cun Rust hi hmin than duh menah Ruasia ram a lut a
si ding an ti.
- Ka thuhla hi leilung tlunah thang ve seh ti a duh ruangah a si ding an ti.
Minung tampi in kan thuhla hi midang in in thei ve haiseh ti a duh zet tu kan um
ngai.

Kan theih mi thuhla pawl, kan theih ter duhmi thuhla pawl hi mi tampi theihtlak,
thathnemtlak, nunnaktlak a si maw? Kanmah thawn teh a peh tlai aw maw? A seng
aw maw?

Kan FBA sirhsan a simi kan ngan lenlen mi, “LEILUNG IN A THU THEI SEH”
kan timi hi zoih thu ha a si? Isaiah khal in mi hmuahhmuah in thei hai seh a ti.
Tukhalah nang le kei in, leitlun mi hmuahhmuah in thei hai seh ti kan duh ve.

Cui thu cu kan thei ngaingai maw? Na nunnak ah cui thu cu dikbe a nei ngaingai
maw? Rust ih thuhla vek men a si maw?

Mandalay University ka kai lai 1972 kum hrawngah, Budhist phungki pa thawn kan
tong aw. “Kan Qul Tuk” timi kawlca ih ka nganmi cahnah ka pek. Ziang ca a si tiah
thinphang nawnin a vun siar. Phungki pa cun ka ca pek mi cu a cem tiang a siar
thluh. Ziang tin a ruat ding tin ka zoh ringring.

A siar thluh veten, ziang a ti ti le, “Hivek milai leilung tlunah an um lo. Um taktak
sehla cu a va qha dingve” a ti.

A dik nasa. Bawi Jesuh siar lo leitlunah hivek milai an piang dah lo. Kanmah rundam
theitu hmin dang a um lo. Act 4:12.
Cuiruangah si maw dungthluntu pawl khalin hitin an ti cio kha;
- Peter le Zawn in hithu hi sim lo le rel lo in kan um thei lo... an ti.
- Paul khalin ka zahpi lo.... a ti.

Ziang tlukin Rom Siangpahrang pawlin dawn rero khal hai seh la, an dawn thei
cuang lo.
Kan ZBC ram sung khalah a phunphun an rak dodal kha. Asinan an neh thei cuang
lo. Kan zumnak cu a karhzai deuhdeuh a si hi.

U le nau, tuisunah himi thuthangqha hi phuana si vezo. A zumtu hrangah cun,
nunnak a si.
Ziang ruangah ha mi tampi in kan zum thei theu lo. Mi hrek cun kan hmuh ve lopi
kan ti thei men.
- Kanmit hmuh theinak
- Kan hna theih theinak
- Kan kut tham theinak pawl hi ziang hman ti tlak si hlah khaw.

Tuah Rust ka hmu ve lo nan, a um tiah kan zum cio.
Bawi Jesuh kan mitin kan hmu ve lo nan a um ngaingai a si tiah, ttetti khantu an
tamtuk. Kan hrangih a thiltuahnak pawlhi, midang theihtertlak a si.

Sualngaithiamnak, rundamnak, kumkhawnunnak rosunglawi in pekmi hi, midang
theihtertlak a si. Tulai kan paisa thihthu cu kawlram ummi hmuahhmuah thawn a
pehtlaih awk vekin, kan Bawipa Jesuh ih Nunnak thu khal mi hmuahhmuah thawn a
peh tlai aw ve.

Himi thuthang hi na than lohli lo le satan in mi a bum thluh pang ding. Tangka thih
thu mi na than lohli lo le pakhat le pakhat bum awk pangnak a si. Nangmah le
keimah hmangin Pathian ih rundamnak thuthangtha hi leitlun in thei hai seh.
Pathian in mal in sawmsak hramseh. Amen.

8. NATNAKIH KHATMI KAN LEILUNGPI
(A WOUNDED WORLD) - 1991

Matt. 4:4, Luk. 6:47-49, 9:25, John 4: 13-14, 14:27

Pathian lamhruainakin Kum 1989 June thla in December tiang Canada, Navascocia
ah
Social Development ti mi qhansonak phunphun zirnak ka nei. Kan zir mi thuhla
tampi
sungin qhansonak le kan boruak (Development and Enviroment) ti mi in ka thinlung
a neh
nasa. In zirhtu Sayamah nu cu Ann ti a si. A thawkpek ahcun himi subject hi
thupituk in ka ruat lemlo. Asinan kan sayamah, Ann ih thungaithlak ih in sim ciamco
hnu cun himi ecology thuhla hi ka phurzet. Voikhat cu, kan sayama nu in setzung
khu thuhla pawl in zirh. Setzung ihsin a suakmi a khu pawl in ziangtluk in kan
boruak, kan kiangkap a siatsuah thei zia, qih a nun zia in sim ciamco. Cuasi ih, kan
setzung ihsin a khu a suakmi pawl kan qhum thei lo le, hmailam san ah cun, kan
leilungpi hi a saa, a hlum deuhdeuh ding ih ni le khua ruahsur daan pawl tla a thleng
aw thluh ding. Kan leilungpi ah thlisia tivek pawl tla nasazet in a hrang ciamco
dingih, minung tampi harsatnak an tong ding. Vur pawl tla an zup vivo ding ih,tipi
thuanthum a karh deuhdeuh ding. A kiangkap um pawl tla umnak nein awn lo in
harsatnak an tong ding…… tin… kan hmailam ih a cang lai dingmi, setzung khu
pawl ruang ih minung harsatnak kan ton lehding mi thuhla pawl a peh vivo.

A sim deuhdeuh. A phur deuhdeuh. Netalam cun a hmai a sen thluh. A hna tiang in a
sen. A qong ah qahaw a suak thlang. A qong thei nawnlo. Hivial in si meiseh a ti ih
kan cawl. Cuihnu cun Ecology thuhla theih ka hiar sinsin. A thupi tukmi thuhla a si
hiteh ka ti rero. Ann… hnen ah thusut ding tamtuk ka nei thlang. Cuisin, thuhla
phunphun ka sut.

Kan sayama nu cu an mai mirang danten, an hmin in kan ko qheu men.
Ann,… Ziangah saw cutluk lawmam, leilung siat ding cu na qih. A siat thei ngaingai
ding maw si? tiah ka ti..
Sum… Nangvek pawl ih dinhmun (background) cun himi ecology thuhla hi theih a
harset ngai men ding. Ziangah tile na thuhla in sim mi vek asile nangcu, Bomba
khawte fa na si tikah kan dinhmun a dang aw tuk. Tulai santhar qhansonak timi in
ziangvek siatnak a suahpi timi cu nan zum thei lo men ding. Asinan, keicu himi
ecology thuhla hi ka zirnak a rei tukzo. Keimah cu Sceintist ka si lonan, Sceintist
pawl ih canganmi tamtuk ka siar. Cuiruangah hmailam ih a cang ding mi pawl hi,
zumtlak an si. Napin kan rem qhat sal lo ahcun kan leilungpi ah siatnak a thleng
taktak ding a si. Nan ram khal ah nan tuar neknek leh ding. Na zum lole zoh ringring
aw la, tuihnu lam kum 15- kum 20 cun kan boruak a lamdan zia nan thei vivo leh
ding tiah in sim ciamco.

Sum.. tuizan lam cu kan inn kiang tivakap ka lo fehpi ding ih, ka lo simmi pawl na
fiang sinsin ding i ti.
A zan cu an inn kiang tiva kapah a fale thawn in fehpi.

Himi tiva hi, hlan ahcun a thiangzet. Nga tla tampi an um. Kan kai ih kan ei qheu.
Asinan tuah cun ei ngam ding asinawn lo. Setzung ihsin a suakmi thlihang bal
phunphun ruangah nga khal an thi thluh. A nungmi khal ei ngam ding an silo tiah, an
inn kiang ih tivate thuhla in sim ciamco.

Tiva kingkap pawl cu setzung ihsin a suakmi baal, thlihang pawl ruangah, rim
thliakthliak in, a nawi thluh. Fih a nung zet. A va poi ve ka ti.

Aw… mirang ram cu, kan khua Bomba dinhmun cun, vancung tluk in sikhaw kan
ruat. Cukel tete. Kan ruahnak vek a va si lo ve ti ka fiang sinsin.

Tisa lam qhansonak lawng (Economic Development) ih a famkim lo zia fiangten ka
thei suak. Qhansonak ti mi hi a kilkipin kan Qhanso a qul zia ka thei fiang sinsin. Mi
qhangso zet ram pawlih an harsatnak pawl tla tampi ka hmu suak. Qhansonakih kan
kiangkap a siatsuah mi pawl hi ti cawk ding a si lo. Minung kan thiamnak ruangah
kan
leilungpi hi natnak in a khat thluh zo ti mi i hmu suakter.

Kan boruak hi ziang tluk a siatzo timi hi, UNO in an zingzoi ciamco. A zingzoi tu
dingah, Norway vuanzichuk a quanmi Grush Brundland cu UNO in quanvo an pek.
Kan Leilungpi boruak hi kan cetzung khu pawl ruangah ziangtluk a siatsuah zo timi
zingzoi ding ti a si. Commision on Development and Environrental timi committee
an phuan ih Grush Brundland cu Hotu an quanter. An kawmiti ah Leitlun mi thiam
tampi an tel. Kum 1983 in an zingzoi thawk. An zingzoi mi thusuak, report cu 1987
ah an suah. Cumi cu Brundland report a si lo le Our Common Future ti khal in an ko.
Himi cabu hi Ann ih in zirhmi Text Book pakhat a si ve. Sezung ihsin a suakmi a khu
in kan boruak cu nasazet in a siat suahzo thu pawl an hmu. Ziangtin kan Leilungpi
kan dam ter sal thei ding tit la ruahnak an pe.

Kan Khawte nun hi Leilungpi damnak pakhat a sizia in fiang ter sinsin. Duhhamnak
ih khat kan leilungpi hicu a dam thei ngaingai lo ding a sihi ti ka hmu suak. Kan
Pathian khalin a suahnak ding hmun ah Jerusalem khua a hril lo zia, Bethlehem khaw
fate a hril zia pawl ka fiang sinsin.

Hi mi ka zirnak ruangah ka ruahnak le ka rak theih daan pawl tampi ka thlengsal.
Hlanih
kan khua pawl Butlak vekih ka rak qhim mi pawl tla ka siraw sal. Curuangah Canada
ihsin
kan khua pawl hnenah ca tampi ka kuatsal. Ka ca kuat mi cu a tawi zawngin hitin a
si.

“....Tlang tili cawm um mi Butlak nufa rual sungin pakhat cu a pet suakih khawza
ramkip
a thleng. Nomnak a hawl. Asinan khui hmanah nomnak taktak a hmu cuang lo. Khui
tawk hmun khalah Pathian thei ten kan um thei asile a nuam bik a si ko. Cu a siih kha
mi
kan tlang tili cawm te sungah Pathian thei ih um rak zuam cio uh. Kan tlang tili
cawm
sung um mi Butlak nufa rual kha zohman in rak siatsuah lo hram hai seh tiah thla ka
cam.... " ka ti.

Kum 1990 June thla ah, Kawlram ka thleng sal ih, kan MCC zung ka thlen tikah kan
GS a si mi Rev. U Win Tin in thu i sut.

Sum, “ Canada ih na thu zirmi sungin na theih mi pawl in sim hnik “ ti a si. Kei
khalih hitin a tawi zawng in ka let sal. Thil tampi ka thei lo. A sinan kan Leilungpi hi
natnak phunphun in a khat ti cu fiangten ka thei tiah ka sawn sal. Mirang tong in sim
sehla, “ The world is badly wounded in the name of so called development” ka ti.
Leitlun qhansonak,(economic development) le tisa nawmnak in daihnak taktak a
suahpi thei lo. Leitlunah mah le mah thah awknak a tam deuhdeuh. Mangbangnak a
si mi cu, Leitlun ram qhangsobik pawl kan timi USA le Japan ram pawlah mah le
mah thahawknak a tamcuang.

Cu a si ruangah kan Bible sungih Bawi Jesuh ih in zirhmi pawl hi a dik. Himi kan
Bawi pai zirhmi kan thlun thei lo le nunnak in dikbe, sullam a nei lo. Leilung
siatsuahtu ding lawng kan simen. Kan Bawi pai zirhmi hi ruat khawm sal u si.

1.Sangreu lawng nunnak a si lo.

Asinan Jesuh cun, “ Ca Thianghlim in “Milai nunnak cu rawl lawng in a si lo.
Pathian hmuka in a suak mi qongkam in a si sawn” a ti, tiah a let. Mtt. 4:4

Milai kan nunnak ah a thupi bikmi hi rawl lawng a si lo zia kan Bawipa in in zirh.
Cuiruangah Biaknak lam in kan zirhawk qheumi qhansonak phunphun, thuqhimnak
ah, lothlawhdan tivek, SALT tivek, thingtheituahdan suandan, Vainim eidan tivek
pawl hi, Pathian ah hram kan bun lo ahcun a lak men a si. Lothlo seminar
lawnglawng kan buai pangih Pathian thu kan hngilh ah cun a fam kimlo mi a si.
Pathian thunung a thupitzia kan theih a qul.

Thuqhimnak pek ka duh.

Uico le saruh;
Saruh longaw rero uico lakah minung ngai an tel dah ding ka zum lo. Ziangah ti le,
minung ngai cu satit qhaqha a cotu an si zo. Vancung uknak satit qha a cotu in leitlun
thil tekrek, saruhvek men ah buai a tlak nawn lo.

Tanqhe tumkhat thu;
Kan pu pa qongqhimnakah “ Tanqhe tumkhat nupa qian” ti a si. A sullam cu, culai
sanah an rak pam tuk, an farah tukih, tanqhe tumkhat an thlak pang ruangah an
qhenaw tinak a si.

Fale pawlin pakan an kuaiter pang tikah mihrekkhat cun thawi an hmangqheu. Pakan
pakhat kuai men ruangah cun thawiawk dingah ka ruat lemlo.

Ka sim duhmi cu tisa hranglawng, rawllawng hi nunnak a si lo, Pathian thunung kan
thupit ter a qul tinak a si.

2. Leilung pumpi co ta hratih, thlarau thih miatnak a um lo.

Mi pakhat in leilung hi coqheh hmansehla amai nunnak a sung ding…. Lk. 9:25.

Tufang kan boruak kan zoh tikah, Leitlun qhansonak ruangah tampi siatnak a
thlenzia kan hmu thei. Khatlamkap kan zoh tikah kan thangso zetnan, siatnak ti
cawklo a suahpi tikah riahsiatnak ngaingai a si. Tisa lam lawng qhansonak ruangah
kan leilungpi hi natnak in a khat ka ti ringring qheu kha. (The world is badly
wounded in the name of so called development.)
Tufang ih an qongfang hmanmi cu zo khal thihnak in a luat thei mi kan um nawn lo.
Milian khal mifarah khal kan bang aw thluh zo an ti. ( We all are vulnerable, the
comsumer and the producer ) ti a si.
Kan qhansonak hi kan ralrin lole kan leilungpi hin harsatnak a tong lehding timi thu
an thanmi zoh khawm hnik u si.

AD 2035 a si tikah ziangtin kan leilungpi hi a cang theiding timi Manchester
Quardian Weekly August 21, 1988 ih suahmi thuthangca a si. An remawk thiam
ahcun a cang sallo men ding.
America ih Hudson tiva tluan a car thluh dingih, Palm thingkung lawng a um thei
ding.
Phoenix khua cu a sat daan F 130 a thleng thlangding.
Holland ram cu tidai in a silh thluh ding.
Bangladesh ram khal tidai in a silh thluh ding.
Ruahpi in mi tampi a siat suah dingih,a nungsun minung pawl cu, Pakistan le India
ram tlangpar an pan ciamco ding.

Europe ram laifang, America nitlaknak laifang(midwest) pawl cu nelrawl ram ah a
cang thluh ding. Minung tampi umnak an nei nawn lo dingih, saklam ramah an vai
thluh ding.
Canada ram munung cu 20 mill. ih sin 200 mill ah an qhang ding.
Hramlak meisa a kang ciamco dingih an mit thei nawn lo ding.
Missipi tiva pi cu a kang thluh dingih, ke in feh a theih thlang ding.
3. Vulnel par inn sak thu.

Lk. 6 : 47 – 49 Ka hnenah ra in ka thusim mi a ngai ih a thluntu pawl cu mi
ziangvek an si ti ka lo hmuh hnik ding. Cupa cu lungpi parah khur thukpi lai in
qhuam a bun ih inn a saktupa bangtuk a si. Tiva a rung lian ih cui inn cu a sawh
ciamco nain a hnin thei lo., ziang ah tile fekteih sakmi inn a si. Sikhal sehla ka
thusim mi a thei nain a thlun lo tupa cu qhuam qhaten phun loin leilung men ih inn a
saktupa vek a si. Tilian in a cui inn cu a run pah tikah hmakhatte-ah cui inn cu a tlu ih
ziangtluk qihnungza so a si! tiah a ti.

Kan Bawipa ih thu zirhmi parah qhumaw lo ih, leitlun qhansonak lawng ruat cu,
Vulnel parih inn sak vek a si a ti. Leitlun thiamnak a kark vivo nan Pathian tello
thiamnak cu siatnak lawng a si. Qih a nung tuk. Siatralnak lawng a suakpi.

4. Nunnak cerhti Jn. 4: 13- 14
Leitlun nawmnak lawng in rei a daih lo. Pathian thawn tawnawk tengteng a qul.
Leitlun tisa nawmnak lawng cu a lakmen a si. Tihal a riam theilo. Tipi thuamthum
tidai in vek a si men. Ti a hal deuhdeuh. Bing le zu in, minung nawmnak taktak a pe
thei lo ti thu tampi kan thei.

5. Daihnak Jn. 14: 27

Pathian tello, leilung pekmi cu, beidongnak, siat ralnak lawng an si. Asinan, kan
Bawi Jesuh pekmi cu, rundamnak, kumkhaw nunnak a si ih daihnak taktak a si.

Qongnetnak

Pathian tello qhansonak cu, leilungpi siat ralnak lawng a suah pi men. Bawi Jesuh ih
in zirhmi pawl hi a dik zia ka hmu fiang deuhdeuh. Leilung tlunah Bawi Jesuh lo
daihnak a um lo zia ka thei fiang. Kan Bawipa ih in zirhmi ah kan qhum aw a si le
cumi cu daihnak taktak a si.
Tisa qhansonak lawng a famkim lo zia thei in kan Bawipa ih zirhmi ah qhumaw cio u
si. Culawng ah Natnak ih a khatmi kan leilungpi hi kan dam ter thei ding a si.

Pathian in kan simmi parah malza in sawm sak hramseh.. A men..

9.. ZBC QRIENIAL QUMIH KA THUCAH.
( NISUAHNAK LAM MIFIM PAWL NAN SI)

A hmun : Hakha
A ni: March 23, 1992.
Sunday zingkhawm.

(ZBC GS diangah hril qharmi Rev. Chum Awi a mai aiah, sermon i fial nan, thu
cahtawi ( short Speech) nak lawngin can ka hmang.)

1.Rev. U Win Tin kan MCC GS rat ding a sinan, a man lo ruangah keimah a ai awh
ah i thlah. U Win Tin hmin in siseh MCC hmin in siseh nan zate’n nan kut ka lo kai.
MCC kan hnaquanmi cu thlarau lamlawng silo in, kan tisa qhansonak hrang khalah (
holistic development) phunphun kan quan. Laimi minung tampi in kan eimi Vainim
tla ziangtin thawdeuh in kan ei theiding timi kan zuam rero. Vutcam thawn a
hawngkhawhdan tla kan zirh. Mi tamnawn in nan rak hmang rero zo tit la ka thei ih
ka lung a awi zet.

Hi vek vutcam thawn vainim hawng khawhhi, taksa natnak tla a suak pang ke maw?
tiah thu suh nak khal tam nawn ka thei. Cumi thu thawn peh aw in , ka lo than sal
duh mi cu, himi in dam lonak ziang hman a suah pi lo. Kan damnak ding a suahpi
sawn timi ka lo sim duh. Mirang sceintist pawlih in vutcam thawn vainim suan daan
thu thawn peh aw in an ca ngan mi sung kan zoh tikah, vutcam hangin kelsiam a tam
terih, pumpi rawl rial a qhatter. Cu lawng silo in tandat tla a tamqer sinsin ih kan
taksa hrang ah damnak a suahpi sawn a si an ti. Cuiruangah qihnunding zianghman a
um lo ti thu ka lo than duh a si.

Hitivek kan qhansotheinak dingah MCC in kan quanmi hnaquannak phunphun
hrangah thlacamnak in in mang ringring hram uh tikhal ka lo dil duh fawn.

2. Tuiqum ZBC GS hrilawknakah harsatnak a suak zikte nan, netabikah cun
tluangten kan qheh thei ruangah Pathian ka thangqhat. ZBC ramsung ah lungrualnak
(unity) kan nei thei hrih ti ka hmu ih pumpak khalin lung awinak tumpi ka nei. MCC
hmin khalin lungawithu ka lo simduh hai. Kan remawk lonak pawlhi, mirang pawl
thuanthu thawn kan qhim a sile titlak a si lo. Kan theih cio vekin, mirang pawl
thuanthu ah cun, kawhhran pakhat le pakhat an rak that aw ciamco qheu ih thisen
luannak tampi a rak um dah a si ti a si kha.

A sinan kan lairam thuanthu ah thisen luannak tiangtiang in siatnak a thlen hrihlo
ruangah Pathian thangqhat ding a si. Mirang pawl thawi qhim cun, ZBC sungah
remnak, unity kan nei hrih ka tile ka sual lemlo men ding.

3. Kan leilung tlun development thu hla kan zoh tikah, thilri qhansonak lawng nasa
zetih uarsan a si zo. Cuiruangah kan leilungpi hi natnak phunphun in a khatthluh

thlang. Qhansonak in kan leilungpi hi na suahter. ( The world is badly wounded in
the name of so called development.)

Asinan kan Laitlangah cun Leitlun kiangkap a siatsuah theitu setzung a um hrih lo
ruangah a tawk deuh lai. Kan Lairam ah tisa lam qhansonak mal hmansehla, thlarau
lam qhansonak (spiritual development) kan neih ve ruangah Pathian ka thangqhat.
Thlarau lam qhansonak hi a thupi zetmi a si.

4. Laimi hrekkhatpawl in mirang kan uartuk deuh hmang maw timi hi ruat sal sehla
ka duh. Pathian zangfahnak in Canada ah Social Development Coka ngah tikah an
harsatnak pawl, social problem phunphun an neih ve dan pawl tampi ka theive.
Cuasiih, kan ruah vekin an ram khal Vancung ram a si ve lo. An minung pawl khal
vancungmi an si ve lo. Kanmah vek minung an si ih palh thei sual thei, aa thei an
sive. Mihmukhmak khal an um ve ko. Mifim hlir umnak a si cuanglo. A cancan ah
cun kan pupa Laimi pawlhi mifim sawn an si ko lo maw ka tinak zawn a um theu.
Kan Bible casung khalah nisuahnak lam mifim pawl timi a um kha. Nitlaknak lam
mifim pawl ti a si lo kha. Wise man from the east ti a si.Arsi zoh thiam mifim pawl
cu nisuahnak lam mi lawng an si.

Cumi mifim pawlih san cu kumziat a rei thlang pei? Kan theih vekin kum 2000 lai a
rei zik zo. Kan dunglam kum 2000 lai ah kan laimi an rak um hrih maw? Culai san
ah Hakha ti tla a um hrih lo.Khuilamah kan rak um a si pei? Vun zoi vivo hnik sehla,
cui mifim pawl cu kan pupa pawlih tavuankuai (unau) tla an si men ding sokhaw.
Zoin a sim thei.

Cuiruangah nanmah hi mifim hrin hokhaw nan si. Mi aa phun, mihrut, ramthimmi ti
vekih mah le mah niam tukih ruataw ih,mirang pawl lawng mifim ih ruatding kan
silo. Arsi hmuhmai satu pawl hrin nan si. Cui nan hmuhmi Arsi tleute cu, hloter sal
hlahuh. A thimnak Leilungpi tleu qertu ding, natnak ih khatmi kan leilungpi
damqertu dingah cui Arsi cu thlun cio u si.

10. ZIANG HMUAHHMUAH NEITU KAN SI.

Ahmun: Falam Baptist Church
A ni : April 4, 1992.
2 Kor. 6: 10 , Mtt. 13 ; 45

Lungawithu;
Tuizingah Pathian Thuthang Qha phuantheinak can ka ngah ruangah Pathian ka
thangqhat. Can i petu upa pawl nan zate parah ka lung a awi. A ra suaktu nan zatepar
khalah ka lung a awi.

Tuitum Hakha ih kan ZBC civuipi khal mualpho loten kan qheh theiih Pathian ka
thangqhat. FBA nu le pa pawl, nan thuruah thiamnak parah Pathian in lo thlawsuah
vivo hram seh.

Ka Bible siarmi sungah, Paul in, “ Ziang hmuahhmuah neitu kan si .... “tiah a ti. 2
Kor. 6:10

Paulih nunnak kan zoh tikah, ziang hmuahhmuah neitu ngaingai a si pei maw? Bible
sung kan zoh tikah Paul hi tisa lamin milian a sinak kan hmu dahlo.Tlakrawh lung
innpi qhaqha a nei ti khal kan thei dahlo.. Paisa khal tamzet Bank ah a ret tikhal kan
thei dahlo. A nunnak kan zoh tikah, kumkhua zonzaihnak a tuar. Tu le tu thawng a
tla. Midang vuak le thawinak khal nasa zetin a quar qheu.Cutluk mi zoizai a sinan,
ziang ruangah, hivek a qong thei a si pei. A qong mihi kan zoh tikah Tisa lam lennak
a sim duhmi a si lo ticu a fiang. Thlaraulam lennak a sim duh mi a si sawn.

Thlaraulam lennak cu ziang tin kan Bible ah a um? Mtt. 13: 45 nak kan siar a si le,
Vancung uknak cu Lungvar mankhung thawn a qhim. Vancung lam lennak,
Thlaraulam lennak cu Lungvar mankhung vek a si a ti. Pale vek a si a ti. Lungvar le
Vancung uknak hi hitin qhimkhawm hnik sehla:

(a) Mi menmen hrangah, Pale timi lungvar hi theih a har vekin, Vancung uknak thu
khal hi theih a har zetve. Paulin ziang a ti tile .... tu ah cun fiangten kan thei hrihlo
nan, cuini ah cun fiangten kan thei lehding a ti. Lungvar thu cu zaran hrangah theih a
har vekin, Vancung ram thu khal zumnak nei lotu hrangah cun theih a harzet.

2. Lungvar mankhung a thupten a neitu cu ziangvek can khalah an lung a awi
ringring thei vekin, Thlarau mit thawn, zumnak mitin, a thupten hmuh theimi,
Vancung uknak a neitu khal ziang vek can khalah an lung a awi thei ringring ve.

Thuthimnakah; Kan Laimi lakih milian hmin thang ih an rel qheumi, Pu Pau Suan cu
mifarah zet vekin um khal sehla, Putar vekah cang ta hratin, Korsia hrukin Vokte
phur rero khal sehla, a thin lung te cun a nuam thotho. Ziangah tile lungmankhung
ticawk lo ka nei ti a thei aw a si. Midangih mi farah zet vekih an hmuh khal le poi a ti
lo.

Cu vekin, Paul khal Leilung tlunah harsatnak phunphun in thuam rero khal sehla
Vancung uknak a neih mi thawn a qhim tikah lei tisa a harsatnak men cu simtlak ding
a si lo a ti.
Atuih caanih harsatnak kan tuar mi hi kan hnenih a lang lai dingmi sunlawinak thaw
cun tahqhim tlak ah ka ruat hrimhrim lo.( Rom 8:18).

Hivek zumnak a neih ruangah Paul cu ziang tik khalah a bei a dong dah lo.

3. Lungvar mankhung hi mi hmuahhmuahih neih thei mi a si lo vekin Vancung
uknak khal mi zapi ih neih mi a si ve lo.
Lung man khung hi mi zapi ih neih theimi a si ah cun lung man khung kan ti dah lo
ding. Mi hmuahhmuah ih neih mi a si ah cun man nei lo ah a cang ding a si. Cu vekin
Vancung uknak khal mi hmuahhmuahih theih thei mi le neih thei mi a si lonak hi a
man khun nak a si. Mi hmuahhmuah in nei hai sehla, man a nei nawn lo ding.

Curuangah leilung tlun ih mi malte lawng hril kan si mi hi riahsiat ding a si tuk lem
lo ka ti.

Ka qong ka khai khawm a si le,
Kannih Laimi khal tisa lamah cun a qhangso lo bik State kan sinan,Thlarau lamah
cun a lianbik kan si ve. Lungvar mankhung thawn a bang aw mi Vancung uknak a
cotu kan sizo. Cui Vancung uknak cu Leitlun thilri dang thawn qhim theih mi, thleng
theih mi a si lo. Kan neihmi Lungvar mankhung hi hlo qer sal pang hlah u si. Paul
vekin ziang hmuahhmuah neitu kan si a ti theitu kan si cio theinak dingah Pathian in
a thu thiang mal in sawm sak hram seh. .... Amen ....

11. PATHIAN SIANG BAWI

TABC Civui vei (20) nak ih ka sermon.
Ahmun : Thantlang
A ni : February 27, 1993.
A thu tlangpi : Pathian Siang Bawi.

Mtt. 28 : 19

1. Lung awi thu than.
Tuiqum ZBC Rural Development a vei hnihnak training khalah in sawm ih thu
zirhnak can ka ngah ruangah, tawlrel tu ZBC upa pawl hnen khalah ka lung a awi.
Area kipin training kaitu pawl nan zate par khal ah ka lung a awi. Tuiqum kan
training khal a vei khatnak kan training vekin kan phur ngaingai ih lung awi a um zet.
Kan Lairam lothlawh dan khal Pathian hmin in kan thleng thei leh ding tiah ruah
sannak ka nei.
Tuitum cu Sabek zuatdan tla kan zir thei ih lung awi nak a si. Kan lairam khawsik
nak hmunah Sabek hmul thawn tahmi Angki hlumhlum kan hruk thei leh ding tiah
ruah sannak ka nei.

Ziangruangah khawte lam qhansonak (rural mission) kan quan? Himi hnaquan hi
Pathian pekmi hnaquan a si. Missionary, Siangbawi pawl thuanthu kan zoh a si le,
hivek qhansonak siseh, ram sungih qulnak dangdang pawl siseh zirh phah lo in an
um thei lo.

Siangbawi pawlin;
Ca an zirh, tlawng an phuan, damnak an tawlrel (sizung an phuan) ei in lam khal an
tuan ( Lothlo tlawng tla an phuan a si. Ziang ruangah ti le, kan Bible ih in zirh vekin
a nautabik pawl hrangah riantu hna an quan a si. A nauta bik an inn hnen qulnak
bawm dingah kan Pathian in in fial a si.
Cucu Siangbawi hnaquan a si ve. Thuthang Qha sim lawngin can an cem ter lo.
Simnak thawn, quannak an lang ter a si.
Siangpahranga in,” Thungai in ka lo sim: hi ka unau pawl lakah nauta bik parih nan
tuahmi cu ka parah nan tuah a si,” a ti ding. Mtt. 25:40

Thuqhimnak kan zoh hnik pei.

Khawte lamih nauhak pawl hnenah muthai, qhim fate, sialriat tivek laksawng na sum
tikah an lung a awi zet. Paisa na qhen thei le an lung a awi sinsin ding. Cu tivek thil
qhen khal cu kan inn hnen duh dawt a si ko. Cumi hnakin nitin te an nunnak ih an
hman thei ding fimthiamnak kan zirh thei le a tha sinsin lo maw? Cui ruangah a si
rural mission training ti vek pawl hi Khrihfabu in kan tuah ve.

Kan Mission hnaquannak ih thil thupi zet mi an si. Ni khatkhat ah kan ram minung
pawl in qhathnemnak an ngah leh dingih, Pathian hmin a sunglawi ding a si.

Kan thu zirh mi pawl, SALT ( Sloping Agricultural Land Technology)
timi tlanghrap lo thlawh dan tivek, Vainim hawng kheh dan tipawl le thingthei hang
tuahdan, suandan phunphun pawl hi kan ram hrangah a qhahnem leh ding a si.

Hi pawl hi taksa qulnak, Pathian Siangbawi hnaquan an si ve.
(Tui kan zirh theimi hi a tlam tling hrih lo. Kanmah hnakin a thiam sawnmi mino
tampi an suak lai dingih tlamtling deuh in an lo zirh lehding.)

Thlarau lam Siangbawi hnaquan kan zoh hrih pei.
Veikhat cu America ka rualpa Scott a ra tlawngih Yangon ih Imanuel Baptist Church
ah ka khawm pi.

A khawmtu minung an tamzet. Pastor pa ih thu sim khal a qhazet. An hlarem tla a
mawi ngaingai. Kan khawm laifangah ka rualpa cu a qap. A thlarau a ti a hal tuknak
a lang ter. Sum, tisa lam cun nan ram hi nan qulzet nan, Pathian hi tlukih nan duh cu
in neh riai a si a ti. An ram, America um dan thawn a vun qhim. A mah khal hi an
ramah cu tluk khawm tuk mi a si lo. Khrifa a hmin men lawng a si ko. An ram
ziangtluk lian hman hai sehla, mah le mah thah awknak, nawm lonak phunphun ih a
khah zia pawl a vun mang nasa hmang. Kum 1989 ah hin America ram sungah mah
le mah that aw mi 30904 an um. Nupa then aw hi 60% tlun hrawng a si fawn. Inn
sung sang an nawm lo zia kan hmu thei. America ram khal kan ruah vekin vanram a
si ve cuang lo. Harsatnak phunphun an tong ve ih an thlarau ti a hal ringring ve ko.
John 4:13-14 sungih kan Bawi Jesuh ih sim mi nunnak cerhti lo cun Leitlunah tihal
remnak dang a um thei lo.

Laimi kan din hmun hi kan zoh tikah tisa lam cun sam baunak tampi kan nei nan,
thlarau lam ah cun kan niam cuang ve lo. Kan leitlun tleu tertu dingah Pathian ih
hrilmi kan si. Leilung tlun pumpi ah mission hna quantu ding Siangbawi kan si. Kan
hmuh zomi Arsi hi hlo ter lo in, Leitlun a thimnakah tleutertu ding, nisuahnak lam
Pathian Siangbawi kan si ve.

Ka qong ka khaikhawm a si le;
1. Kan tisa lam qhansonak phunphun khal a tawlrel tu ding Pathian Siangbawi
kan si.

2. Tisa lam lawng si lo in kan Leilungpi ih a halmi thlarau lam tidai pe thei
tuding Pathian Siangbawi kan si fawn.

Pathian in kan sim mi tlunah thlawsuahnak in pek sak hram seh.

Himi TABC civui pi ih can a hmangtu pawl cu;

1. Saya Gin Khan Khual (ZBC, E&M Director)
2. Saya Cin Lian Sum ( ZBC, Rural Development )
3. Saya Thang Tin Sum (MCC)
4. Rev. Sang Awi
5. Rev. E. Za Bik
6. Rev. Chum Awi (ZBC GS )
7. Rev. Cuai Sang
8. Rev. Tlang Nawl pawl kan si.

12. PATHIAN A LUNG A AWI.

FBA Triennial
A Hmun: Ramthlo
A ni : 20/3/95

FBA Triennial Civuipi an khawm thok ka thleng thei lo. Kan motor a siatih lam zin
ah ka tang. Zarhpi zan lawngah Falam ka thleng thei ih, a zan a zan in Ramthlo ah ka
lan ta. Zan khawm qiak hlanah Ramthlo ka thleng. Ramthlo ka then veten, thusim in
fial. Rev. Ciak Ceu ih sermon ding a si. Asinan, sermon ngaingai tuah cu ka el.
Thucahnak tawi nei dingin tim ka tuah.

An thu tlangpi cu Pathian a lung a awi ti a si.
Pulpit ka thlenhnuah hitin thucahnak le lung awi thu ka sim.

1. Lung awi thu.
Ramthlo tiang in hruaiau Pathian hmin ka thangqhat.

2. Vainim hawng khawh thu, thu thannak ka nei.
3. Pathian a lung a awi.

Ziangruangah a zan a zan in Ramthlo ah ka ra lan. Zualko vek ka si. Zualko ti cu,
khawkhat le khawkhat thuhla thupituk a um tikah thu thantu pawl cu zualko kan ti.
Kan khua lutnak, khantlangah, mi pakhatkhat zamrang zetin a ra tlan ciamco kan
hmuh a sile, mitqhep lo in kan zoh ringring qheu. E hei.. Ziang thupi simding a nei a
si pei kan ti. Cuvekin keikhal Falam ah cam ta menlo in zualko vekin nan hnenah
zamrang zetin motor sangin ka ra tlan ve ciamco a si hi. Ka ratnak hi dikbe a nei.
Thil thupi tuk lo sim ding ka nei ve.

Cucu; PATHIAN A LUNG A AWI ti a si.

Pathian hi a hrangih ka tuah theimi pawl lawngah a lung a awi a si lo. Kan fahniang
pawlin thil in pek theimi pawlhi kan hrangih mankhung , kan qul tukmi an si lemlo.
Ka nau hak lai ah kanu cangai fate ka sum dah mi ka vun mangsal. Khami cangai ka
pekmi kha a tumpi tla a silo. Kawhkhat lawng a si. A fate ngaingai. Mannei tla a si
lemlo. Asinan, kanu cu a lung a awi ngaingai. A lung a awinak cu, cangai man
khungzet, tumzet, ka pek thei ruangah a si lo.
Kanu .. tiih theihnak, a tih a hmat ka tuahnak hi a lung a awinak bik a si sawn.

Kan nu le pa hi ziang siarlo in um sehla, kanu kapa ti duh lo sehla, ziangtluk in ha an
thin a nat ding?.
Kan tuah thei mi par hnakin, Kanu, kapa tiih kan tinak parah an lung a awi sawn.

Kan Pathian khal cu vek a si. A parih kan tuah theinak parah a thupi ter lo. A nih in
qulmi ziang hman a nei nawnlo. Asinan, Kan Pathian a si ti ih kan ti ngamnak, ka
Bawipa le i runtu a si tiih mihmaiih kan phuan ngamnak par lawngah a lung a awi.
Pathian a sinak hi thei in pom aw la cucu kan Pathian a lung awinak bik a si.
Pathian in kan thu thlawsuahnak in pek sak hram seh. .. Amen ...

15. KHRISTIAN TUANVO.

A hmun : Pangsak khua, “Wa” Khawte
A ni : January 3, 1995.

Thu hramthoknak; Zo ka si ti sim fiangnak.

Nan khua in ka nau hak lai kan khawte nun i vun mang terzet.
Kan nih khal kan khua ah ram kan tawi qheu.
Thim lakah far vang ta hratin, zanah kan khawm ve qheu.
Zan ih thlapi vang cu man a nei ngaingai.

Hiti vek kan khawte nun daan hi khui tawk hmun ka thlen khalah ka hngilh thei dah
lo. Ramdang ka thlennak hmun kipah kan khawte lam hrang thil qha a um maw?
Cawn ding qha a um maw? tihi ka ruat ringring. America ka tlawnqum ih ka hmuh
suakmi Vainim hawng khawh daan khal nan khua ah nan cawn thei le a qha hnem ve
men ding tin ka ruat.

Kan cin mi vainim a suak tam deuh dingah Lothlawh daan thleng sehla a qha zet
ding. SALT timi tlang hrap lothlawh daan in lo kan thlo a si le kan nun a nuam deuh
ding a si.
Himi khua ka ratnak khal cu himi thu pawl lo zirh dingah ka ratnak a si.

Khristian Tuanvo.

Hiti vek hnaquan hi kannih Khristian thawn ziang a seng aw tiah nan ti men ding.
Khristian pawlin quanvo tumpi bik pahnih kan nei. Cumi cu:
Thukam thlun le Thupek thlun a si.
Thukam kan zoh hnik pei. Kan inn hnen duhdawtnakin Pathian thukham cu kan thlun
a qul.

Cu vekin Thupek kan zoh a si le; Pathian thuthangqha phuan nakin a thu pek kan
thlun a qul fawn.
Himi pahnih hi Khristian pawl in kan tuah dingmi , kan thlun dingmi an si.

Paul in Pathian thuthang qha ka sim lo le ka parah siatnak thleng seh a ti. 1Kor. 9:
16.
Kannih khal in cui Thuthang Qha cu sim le phuang ding kan sive. Cui Thuthang Qha
cu
kumkhaw nunnak,ruahsannak thuthang a si.

Thunetnak

Hi khua ih ummi nu le pa u le nau pawl; Nanmah duhdaw dingah Jesuh in i fial. Cui
ruangah ka ratnak a si. Muthai le paisa malte qhen hnakin, fimthiamnak pekawk hi
man a nei deuh.
Vainim le SALT thuhla ka lo zirh mi in nan hrangah man a nei ding tiah zumnak ka
nei.

Pathian ram hrangah midang ih zohqhimtlak khua nan si theinak dingah Pathian in lo
bawm hram haiseh. Khristian pawlih kan quanvo cu a thupek le a thukham thlun in
nitin te kan nunnak ah langtertu ding kan si. Pathian in kan thu simmi thlawsuahnak
in pek sak hramseh.

16. THISEN
Heb. 9: 12-14,22, 10: 9-10
1 Pet.1:18-19, Johan 1 : 7b

(Himi Thisen thu hi hmun tam nawnah ka phuang qheu.)

Kan Laimi pupa san insin “Thisen” timi hi thupizet ih kan ruahmi a si. Siatnak,
qhatnak kan ton tikah, rannung sathi kan luangter qheu. Raithawinak khalah rannung
thi a phunphun kan luangter.
Pakhat le pakhat sual ngaithiamnak kan tuah tik khalah, sathi kan luangter. Cucu
Sathilon” kan tiih, kan daan sungah a thupizetmi a si. Cuasi ih, Laimi kan pupa le
Sathi hi qhen theih tuk ding a si lo.
Ngainganzi lam khalah thiseh luanterhi thupituk ih ruatmi a si ve. Kan Kawlram
independence ngah ding ih a rak zuamtu pawl, Bochuk Aung le a rualpi pawl tla, an
ban an at ih thisen an suakter. Cumi thisen cu in ta hrat in thukamnak an tuah ti a
si.Thisen in pawl, “tuitoh a phuaih “ ti a si. Cuvekin Thisen timi hi thil thupi ngaingai
a si.

Khawsia pawl khal in thisen hi thupi zetah an ruat ve hmang. Thi an vorh qheu. Cumi
thivorh cu qhatnak a si lo. Siattonnak a langter.
Tui kan siarmi Bible sungah, thisen thu tampi kan hmu. Kan Bible ah “Thisen” timi
qongfang, 439 a um. Cumi sungin malte lawng kan rel hrih ding.

Heb. 9: 12-14. Khrih cu cui puanthlam sungih a lut a lut ih Hmun Thianghlim Bik
ah kumkhua daih in a thlen tikah me thise4n le cawcang thisen pawl kha raithawinak
hrangah a keng lo; amai thisen sawn a kengih kan hrangah kumkhua rundamnak a
tuahsuak a si. A thiang lo misenpi parah puithiam in me thisen le cawcang thisen le
ur mi cawte ih vutcam pawl kha a theh ih cu ti tuahnak an thianfai lonak
hmuahhmuah a thianfai ter a si.
Cu bangtukin thianfainak a um thei a si ahcun ziang tlukin so Khrih ih thisen cu a
thiangfai ter sinsin ding! Kumkhua ih a nungmi Thlarau sungin a famkim mi
raithawinak ah amah le amah Pathian hnenah a pe aw a si. A nungmi Pathian han
quan theinak dingah, a qhahnem lo mi kan daan thlun kan duhnak thinlung ih thilrit
kha a thisen in in tlengfai sak ding a si.

Heb. 9: 22. Daan sungih a um vekin ziang hmuahhmuah cu thisen lawng in a tlengfai
ih thisen a luan hnu lawngah sualngaidamnak a um thei a si.

Heb. 10: 9 – 10. … Curuangah Pathian in raithawinak hlun pawl cu a hnong ih cui
ai-ah Khrih raithawinak a ret a si. Ziangah tile Pathian in tuahter a duh mi cu Jesuh
Khrih in a tuah qheh ruangah amai taksapum kumkhua daih in a pek awknak
thawngin kannih kan sualnak ihsin tlengfai a si.

1 Peter. 1:18-19 Nan pu le nan pa ih an lo rohta mi qhathnemnak um lo nan
nundaan ihsin a lo tlen suaktu cu ziang a si tin an thei ko. A siat theimi sui le ngun

bangtuk a si lo. A lo luattertu cu a sunglawi mi Khrih thi8sen a siih Khrih cu
soiselnak um lo raitluan tufa bangtuk a si.

1 Johan 1:7b … a Fapa Jesuh thisen in kan sualnak hmuahhmah a tlengfai a si.

Himi Pathian Bible ih in sim mi thisen thu hi, Kannih Laimi pawl hrangah cun theih
a ol cuang tin ka ruat. Ziangah tile, raithawi ka neive. Sathilon ih sual ngaithiam kan
neive. Siatni ah siseh, qhat ni ah siseh, rannung thisen a luangter qheutu kan si.
Asinan, miphun hrekkhat hrangah cun thisen thu hi theih a har. Qih khal a nung an ti.
( Nga-ze-ci-re, an ti)

Bawi Jesuh ih thisen luannak ih a sullam cu;
- Sual ngaithiamnak
- Cahnak
- Rinumnak, felnak
- Ruahsannak
- Rundamnak,
- Kumkhawnunnak ... tvk pawl an si.

Jesuh ih thisen zumtu pawl cu kan pupa pawl hnakin kan feldeuh, kan cahdeuh,
rinum kan sideuh a qul. Leitlunhuap fimthiamnak kan zirmi le kan zumnak kan kom
thei a si le leitlun ih rinsantlakbik kan si thei ve ti thei uh. Mirang thiamnak le kan
zumnak kan kom a si le rinsantlak minung kan suak thei ding a si.
Ziangah tile rannung thisen a zumtu kan pupa pawl hman an fel ih rinumnak an co
thei a si ahcun, Bawi Jesuh ih thisen a zumtu pawl cu rinumdeuh, cakdeuh ding kan
si lo maw
Khuahlanlai ah kan kiangkap umpi miphun dang pawl in Laimi hi an rak rinsan
ngaingai. Rinsantlak minung timi an rak si. Mirang san lai khalah Lai ralkap pawl cu
an rinsan cuang.
Voikhat cu Kawl ralbawi Bochuk Aung San in Lai Ralbawi, Maj. Kap Cong a tong
duh ti a si. Rinlopin, Lai ralkap pawl umnak hmun a thleng. Sangka kiltu cu Thai
Sawn ti a si. Thai Sawn in lut a siang lo. Ziangah tile an simcia lo. Bochuk Aung
San cu lutngah lo in sangka ah a ding ringring ti a si. Maj. Kap Cong an sim hnu
lawngah a lut ngah. Bochuk Aung San cun, Thai Sawn ih rinumnak a hmuh tikah a
lawm sawn ti a si. Cuvek in, Gen. Ne Win san sung khal ah Lai ralkap an rinsan
ngaingai tin kan thei. Laimi kan pupa pawl hi miphun dang pawl in ziang ruangah cu
tluk an rinsan a si pei? Ziang ruangah rinsan tlak an si ? ti pawl hi ka ruat qheu. Ka
theih ngah micu Laimi kan pupa pawl ih nitin an nunnak hi, an biaknak thawn qhan a
theih lo ti ka hmu suak. An zumnak, an biaknak ruangah rinumnak an co a si. An
biaknak ih zirhmi cu nitin te an nunnak ah an nuncih a si. An biaknak hi theih men
lawng si lo in an nuncih. Cui ruang ah an biaknak in a suahpi micu;

- Felnak
- Rinsantlak sinak a si.

Cuiruangah Laimi, emblem cu Vapual a si. Vapual in rinsantlak timi a langter.

Tui kan san ah laimi kan dinhmun ziang kan cang? Hmuntam nawn ah,Laimi ticun
in qihmen cuteh. Rinsan kan tlak nawn lo. Phakant, Maingshu lam khal ah in rinsan
nawn lo. Cozah tanzung khalah rinsan kan tlak nawn lo. Visa ngah a har cuang.

Ziang ruangah hivek kan cang?
- Biaknak thupi ah kan ruat nawn lo.
- Serh le sang kan thupi ter nawn lo.

U le nau pawl, kan pupa pawlih in roh ta mi rinumnak sar sal kan tum cio hnik
pei.
- Kan pupa pawl hi rannung thisen hmanin cu tluk cahnak, rinumnak a pek
theiah cun,
- Kan nih Bawi Jesuh ih thisen zumtu pawl ziangah kan cak lo. Rinum kan si
thei lo.

Thulakkhawm;
Thisen a luanlo ahcun sual ngaithiamnak a um thei lo timi cu kannih Laimi pawl
hrangah theih a ol cuang..
Bawi Jesuh ih thisen cu kan sual ngaithiamnak a si. Rannung thisen a qul nawn lo.
Rannung thisen a zumtu kan pupa pawl hman rinumnak, dingfelnak an neih thei
ahcun, kannih Bawi Jesuh thisen a zumtu pawl cu, kan pupa pawl hnak hman in
rinumdeuh dinhg, cak deuh ding kan si.
Pathian in kan simmi parah thlawsuahnak in peksak hramseh..Amen.

17. BOMBA KUM 50 JUBILLE ( 1998)
( Ka zummi zo a si ti ka thei )

2 Tim. 1:12, 1 Kor. 1 :31, Kal. 6 : 14

Kum 1998 hi Laimi pawlih Golden Jubillee kum 50 kimnak puai a si kan ti le kan
sual lem lo men ding. Biaknak lam thawn, uknak lam thawn Jubillee a tam zet. Kan
theih cio vekin mizan tihni kha Chin National Jubillee a si. Kan FBA golden Jubillee
a si fawn. Cu vek thiamthiam in HBA le TBA khal a si ve. Ziangah ti le Association
3 an suah kehnak a bang aw thluh. 1948 in Association 3 an suak.

Cu vekin kan khua Bomba Pathian kan awinak khal 1948 in a thok ve ih tui kum hi
Golden Jubillee an tuah tum kum a si ve. Asinan, kan ram boruak a qhat lo ruangah
sunglawi zetin kan tuah suak thei lo. An thu sirhsan Bible cu tui kan siar mi 11 Tim.
1:12 a si. An thu tlangpi cu
“Ka zummi zo a si ti ka thei” ti a si. Himi thusirhsan hi ka thinlung sungah a nungih
a cangvai ringring. Cuiruangah himi thu tlangpi hi ruat khawm sal dingah tim
tuahnak ka neive.

Ka zummi zo a si ti ka thei timi, Paul ih Timawte hnen ih cakuat hi, Rev. Hrang Zul
ih nunnak kan zoh tik khalah a lang ve. Paul vekin Saya Hrang Zul khalin kan khua
kawhhran pawl hnen le zumtu dang hnenah khalah hitin a sim ngam ve a si.
---- Pathian ih thuthangtha phuang dingah palai le zirhtu saya ah i hril zo. Hi bang tuk
ih ka tuarnak cu cuiruangah a si. Sikhal sehla ka rinsanmi ( zummi) hi zo a si ti ka
theih ruangah hnangamnak fam kim ka nei. ...
2 Tim. 1 :11-12.

Paul vekin kan khua ah Pathian thuthangqha a phuan ruangah tuarnak tampi a nei ve.
Asinan, a rinsanmi le a zum mi cu zo a si ti a thei ih hnangamnak famkim thawn a
cem tiang a quar thei.

1948 kum hrawng kan laitlang thuanthu kan zoh a sile, Khristian an malte. Khawvel
qhatlai a si. Lal pawl ih thu neih theih zet can a si fawn. Cuiruangah, Saya Hrang Zul
hrangah cun Pathian a rak awi pek hrawng cu thil ol a si lo. Kan khaw Lal pawlin
Saya Hrang Zul cu vaih tla an fial. A lo tiangin an long. Asinan a vai duh cuanglo.
“Ka vaih a sile, hi khua ih zumtu malte pawl zo in a kilkhawi nawn ding?” a ti. A
huatu le a dawitu pawl tla Pathian an zum theinak dingin nasa zetin thla a camsak.

A lo an lon ruangah zohman ih an tuah duh lomi, ramsia a vat sal ih lo a tuah ve. Kan
khaw pawl in, tuikum cu Hrang Zul rawl lo in a thi men ding an ti. Rawl lak a cu
thlang. A lo sung ih rawl cu a khawm ve. Mangbangza in Pathian in thlawsuah a pek
ih, midang tluk in rawl neive. Kan khaw Lal pawl ihsi thawkin an mang a bang
qheh.

Pathian in a thlacamnak a ngai ih neta lamah cun a mah vaidingih a dawitu pawltla
Khristian an cang qheh. Saya Hrang Zul ih thinsaunak cu nehnak ah Pathian in a
hmang.

1948 hnu laimi kawhhran
Ralpi veihnihnak a thlen tikah kan pupa pawl cu an zonzai ngaingai. Lo khal an thlo
thei lo. Kumkhua kuli phurh lawnglawng a si ko. Vok le ar khal an zuat thei nawn lo.
Cu a si ih rai an thawi thei nawn lo. Cuiruangah rai thawinak khawsia biaknak ih luat
duh ah Pathian awi an karh vivo. Cui hrawng ih Laimi pawl cu, khawsia qih ruangah
Pathian an awi kan ti le kan sual lem lo ding. Keimah hrimhrim khal khawsia qih
ruangah Pathian ka rak awi ve a si.

Asinan tuah cun khawsia tih ruang si lo in Bawi Jesuh ka duh ruangah Khristian ka
cang. Saya Hrang Zul ih zummi, kan zummi hi, zo a si ti kan thei taktak maw?

Paul vek cun ka mitin Jesuh cu ka hmu ve lo nan ka thinlung mitin kan hmu thei ve.
Pu Hrang Zul ih zummi kan zummi thuhla malten kan zoh sal hnik pei. Kan zummi,
Bawi Jesuh cu, zumtlak biaktlak, duhtlak a si zia kan ruat khawm hnik pei.

1. Jesuh cu Pathian a si.
Zawn 1:1, 14.
Jesuh cu a hram thokin Pathian thawn an um tlangih Pathian a si ve. Cui tong cu
Pathian ah a cang ih kan hnenah a um. Zn.1:14.

Amah ih in hril ruangah Pathian kan zum theinak a si ti khal kan theih a tul. Zawn
15:16

Jerusalem khawlipi ah Jesuh cu hawl tum lem aw hlah. Mifim pawl bangin Herod inn
tla na pan sual pang ding.Miporh aw tuk pawl, duh hamnak ih khat pawl, mi duh aw
tuk pawl, mi hngal tuk pawl lakah Jesuh hmuh a theih lo.

Bethlehem khawte lawngah Jesuh na hmu ding.
Bethlehem khawte dinhmun le thinlung cu;
- thinlung thiang
- mitluangtlam
- mitangdor thei, mi zonlung
- mifel, rinsantlak
- cantawkih lung awi thei .... pawl hnen lawngah Jesuh a lang duh ti thei aw.

2. Jesuh ih hmuihmel

Jesuh ih hmuihmel cu theih a harzet. Tangdor zetmi a si ruangah zaran ih theih ding
a si lo. Emause khual tlawng te pahnih zoh aw la Jesuh ih tangdornak hmuihmel na
hmu thei ding.
Duh lo theih lo ih mi inn sung ih lut rupro le mi hngal a si lo. Khual tlawng te pahnih
in khual buk ih riak an sawm hnu lawngah a thlunve men a si kha. Cuihnu rawl an
eikhawm hnuah lawngah, Jesuh a si ti an thei a si kha. Tangdornak ih khat Jesuh ih
hmuihmel cu, tangdornak mit lawngin hmuh a theih ti a fiang. Puarthaunak mit
thawn Jesuh na hmu thei lo ding.
Na thinlung sangka ih lut dingah nangmah ih sawm hmaisak a qul tinak a si. Cuhnu
lawngah tangdormi Jesuh cu na thinlung sangka ah a lut ding a si.

3. Athilti theinak
Superman zuknung hi nauhak pawlin zoh an duh zet. Minung ih tuah thei lomi a tuah
thei thluh. Superman vekin Leilung tlunah minung um ngaingai hai sehla ti na ruat
dah maw? Superman vekih thil tithei cu Jesuh Khrih a si.

- Minaa phunphun a dam ter.
- Mithi a tho ter thei.
- Thli le ruah in a thu an ngai. Mtt. 8:26
- Rawl malte a pung zai ter thei. Mtt. 15:1-10
- Ziang hmuahhmuah tuahtu neitu a si . Zawn 1 : 3,10
- Thihnak a neh Lk. 24:6
- A zumtu hmuahhmuah khal nunnak a pek. Zawn 11:25
- Sualnak ngaithiam theitu a si. 1Jn. 1:7
Paul in a zummi a rinsanmi thuhla a theih fiang tikah thil dang pawl cu ziang hmanah
a rel nawn lo. Hnomhne tlukah a ruat men. Phil. 3:9.

Thulakkhawm

Paul le Pu Hrang Zul vekin ka zummi zo a si ti kan theih ih hnangam daihnak kan
ngah cio theinak dingah Pathian in a thunung mal in sawm sak hram seh.

21. MANGBANGZA THU

Is.9:6
FBCY
27-12-98

Laimi thuanthu kan zoh tikah mangbangza thuhla ti cawklo kan nei. Mangbangza
zumtu miphun kan si ka ti le ka sual lemlo ding. Cuvek mangbangza zumnak a nei
mi sungin kan suak a si.
Tuizingih kan thutlangpi khal Mangbangza thu a si.

1. Profet pawl ih thu theih daan.

Is. 9:6 kan siar tikah;
- Mangbangza
- Remruattu
- Pathiancak timi kan hmu ding.

Jesuh Khrih suahhlan kum 700 laiih an rak sim ciami thu a si.Ziang tin Isaia in
hmailam thu a rak thei cia a si pei? Pathian ih profet a si ruangah a thei thei a si.

Pathian profet a si lomi, kan pupa pawl san ih a umvemi “Pol” kan timi pawl khalin
hmailam thu an thei thei ve.

Thuthimnakah Tlauhmun ih Meilo pol an timi pa in;
-Van Nawl in sialkiringcin a nei ding. ( Sialkiringcin timi cu, ziang hmuahhmuah
petheitu thil phunkhat a si. Sialkiringcin neitu cun, buh ka duh, sa ka duh an tiveten,
buh le sa a ngahy mei ti a si.)
- Vanin fangfai solh a tla ding.
-Tlairawnah thirlilawn an dawn ding .. ti pawl a thei ve.

Cuvekin, Mara peng um mi Pu Tle Do khalin, TV thu siseh, MIT tlawng thu siseh,
America President Jimmy Carter thu siseh a sim cia thei thluh ti a si. Voikhat hman,
Yangon le America a thleng dah mi a si lo nan, a khuavang in theihnak an pekve mi a
si.

2. Pathian minung ah a cang.
Mangbangza a pahnihnak cu Pathian minung ah a cang timi hi a si. Jn. 1:14

A tlangpi thu in kan zoh a si le biaknak tam sawnin Pathian an hawl. Pathian khuiah
a um pei ti an thei duhzet. Asinan, Khristian pawlih Pathian cun minung in hawl.
Minungah a rung cang.
Pathian asinan minung hmuihmel a keng. Cucu mangbangza a sinak a si. Minung
thluak ih theih ban ding a si lo. Minung vekih a rung cannak cu Pathian kan theih

fiang theinak ding ah a si. Minung tiate fate zet ah a rung cang. Minung tia te ih a
rung can lawngah kan hmu thei. A tum tukah cun kan hmu thei lo men ding.

Thuthimnak;
Veikhat cu kafa pa Vanvan kum 1 le thlaruk a si hrawngah ramsa zuatnak hmuanah
ka fehpi. Ramsa phunphun kan zoh phahih nuam a tizet. Cawiphahin kan feh vivo ih
Zuurpi umnak kan thleng. Kan thuailam ka vun zohih Zuurpi pakhat a bok lenlen..
Kafapa cu ka zoh ter.
Van .. Hi ramsa tumpi hi zoh hnikaw ka ti. Kafapa cun a zoh rero nan, a thei thiamlo.
A hmu thei hrimhrim lo. A tum tukih a ruat ngaihnak a thei lo a si hmang. A hmu
theilo. Leilung ah a ruat men a si ding ka zum. Himi in ziang a ruat ter tile, minung le
Pathian karlak thil umtu dan I ruat ter sal. Kannih minung pawl le Pathian khal hivek
kan si can a tampi ding ka zum. Kan Pathian cu a tumtukih minungmit menmen ih
hmuh theih ding a si lo. Cuiruangah kan hmuh theinak dingah minung ah a rung
cang a si hi tiah i fiangter sinsin.

3. Thiangthlarau fa.
Thiangthlaraufa a sinak hi mangbangza ngaingai a si.Thilcang dahlo mi, thil cang kel
lo mi thu hla a si. Tikpan fimnak lengih thil cang a si. Thluakih theihban ding a si lo.
Asinan, kan nih Laimi hrangah cun, Palo le Vuntar thuanthu vek kan neih zo ruangah
zum a ol cuang in ka ruat.
Thiangthlarau fa zum thei dingah Laimi pawlhi hi vek thuanthu Pathian in in rak zirh
zo a si tin ka ruat.

4. Vancungmi thu

Minung a si lo mi pawl hi kan kiangkap ah an um pei maw? Mi hrekkhat cun at thu
an timen ding.Asinan minung tampi cun a um thei ko an ti.An thilthiamnak
phunphun thawn an hawl rero. Pehtlaih an tum rero. UFO thu tla cu tu le tu an rel
celcel qheu kha.
Kannih Laimi hrangah cun Vancung mi thu cu kan rak nei ve zo. A um ti zum a har
riailo.

5. Misual rundamnak thu

Pathian in a fapa neih sun in pekmi hi mangbang za ngaingai a si. Ziangruangah in
pek a si pei?
Kanmah misual runtu dingah a fapa in pek. Mtt. 11:21. Jesuh timi cu Runtu tinak a
si. Jesuh siarlo kanmah runtheitu an um lo.
Eve le Adam sual ruangah Pathian le minung karlak peh tlaihnak a cat
zo.1Kor.15:22, Rom,5:12-19. Cumi a cat zomi cu Jesuh Khrih thawngin minung le
Pathian karlak pehtlaihnak a um salzo. Rom. 5:10-11. Pathian rualpi kan cangzo.
Rom. 5:11 Adam a pahnihnak Jesuh thawngin rundamnak kan ngah salzo. R.5:17
Cucu mangbangza a si.

Thulakkhawm

Mangbangza thuhla tampi a nei zotu kannih laimi hrangah kan Bible ih mangbangza
thu hla a sim mi;
1. Profet thu
2. Pathian minung ih a can thu
3. Thiangthlarau Fa
4. Vancungmi thu le
5. Misual rundamnak thuhla pawl hi zum ding a har nawn lo.
Pathian in kan simmi parah thlawsuahnak in pek sak hram seh....Amen. ..