Disusun & Disemak oleh :
TENGKU ALIFF SAZALI BIN T. MOHD HASHIM
Hp / What’s App : 018 – 900 9957
1
PERMAKNAAN Memperelokkan & Memperindahkan Kaedah membaca Al Quran dengan baik & betul
TAJWID
Mengeluarkan huruf dari tempatnya &
PENGERTIAN TAJWID Memberikan Hak Sifat setiap huruf
BAHASA
ISTILAH Agar dapat membaca Al Quran dengan kaedah yang Betul, Fasih & Lancar
TUJUAN ILMU TAJWID Agar dapat memelihara lidah dari melakukan kesalahan ketika membaca Al Quran
PERTAMA
KEDUA NYATA Kesalahan pada Sebutan Huruf @ Tanda Baris - Mengubah Makna - HARAM & BERDOSA
HUKUM ILMU TAJWID TERSEMBUNYI Kesalahan pada Harakat & Dengung - Tidak Mengubah Makna - MAKRUH
FARDHU KIFAYAH
FARDHU AIN Wajib ada wakil dalam sesebuah kawasan untuk mempelajari “Ilmu Tajwid”
Wajib ke atas setiap lelaki & perempuan yang mukallaf mengamalkan “Ilmu Tajwid” ketika membaca Al Quran
Susunan Mudah oleh Tengku Aliff Sazali Bin T. Mohd Hashim 2
KAEDAH PEMBELAJARAN AL QURAN
1 Kaedah TALAQQI MUSYAFAHAH Pelajar 5 Kaedah IMLA’i Pelajar
Kategori A Kategori B
- Guru membaca & bacaan itu dijadikan contoh untuk diikuti oleh - Boleh membaca - Guru meminta murid menyalin beberapa ayat utk dihafal - Masih peringkat
oleh murid secara individu dan secara berdepan dengan guru Al Quran - Murid diminta membaca dan menghafal secara individu mengenal Al Quran
- Murid mendengar dan memerhati gerakan mulut dan bibir guru, 6 Kaedah BAGHDADIAH - Pengajaran
kemudian membaca seperti apa yang mereka dengar dan lihat berpandukan
- Murid diajar tentang Huruf Hijaiyah, Makhraj dan Sifat Huruf buku
- Pembetulan dibuat menyentuh Hukum Tajwid, Makhraj & sebutan - Murid diajar mengeja kalimah (pengenalan baris) dan tanda2
huruf satu persatu - Guru mengajar bacaan ayat secara berperingkat 3
- Murid akan membaca di hadapan guru secara berperingkat
2 Kaedah TASMIK - Guru memperbetulkan bacaan sambil mengajar hukum tajwid
- Murid membaca dihadapan guru 7 Kaedah IQRA’
- Guru menegur kesalahan
- Guru bertanya pemahamam hukum tajwid & tanda bacaan 8 Kaedah QIRAATi
3 Kaedah TADARUS 9 Kaedah HATTAWIAH
- Berkumpulan kecil (4-5 orang)
- Setiap ahli akan membaca secara bergilir2 sambil disemak oleh
ahli yang lain
4 Kaedah TIKRAR
- Guru memperdengarkan bacaan ayat Al Quran satu persatu
- Murid mengikut bacaan guru secara kelas
- Murid membaca secara bersama dalam kumpulan kecil
- Seorang murid diminta membaca dan murid lain mendengar
Susunan Mudah oleh Tengku Aliff Sazali Bin T. Mohd Hashim
TINGKATAN BACAAN AL QURAN
1 AT - TAHQIQ Penuntut yang sedang BELAJAR Bacaan lambat dan perlahan – lahan Agar dapat melafazkan huruf serta
sifat dengan tepat
2 AT - TADWIR Bacaan di dalam SOLAT Bacaan sedan Agar dapat mengimbangi
3 AL - HADR Tidak terlalu cepat & perlahan tempoh solat
4 AT - TARTIL
Bacaan untuk HAFAZ Bacaan paling cepat Agar dapat mengulang hafalan
Hukum Tajwid masih terpelihara dalam tempoh singkat
Penuntut yang telah FASIH Bacaan perlahan, tenang & satu persatu Agar dapat melafazkan huruf serta
sifat dengan tepat
Agar terpelihara bacaan harakat
setiap hukumnya
Agar dapat menghayati
maknanya
Susunan Mudah oleh Tengku Aliff Sazali Bin T. Mohd Hashim 4
5 STEP MUDAH UNTUK KHATAM TAJWID
1 28 7 8 13
HURUF BERAT SPECIAL BIASA
2 3 5 7 7
BUNYI MAKHRAJ BEZA SIFAT
BUNYI TUNGGAL
HURUF
3 13 6 7
WAQAF WAQAF WAQAF
UTAMA
TAMBAHAN
15 5 6 4
HUKUM HUKUM HUKUM
4 HUKUM UTAMA GHARIB
TAJWID TAMBAHAN
5 11 6 5
HUKUM HUKUM HUKUM
MAD UTAMA
TAMBAHAN
Susunan Mudah oleh Tengku Aliff Sazali Bin T. Mohd Hashim 5
28 7 8 13
HURUF BERAT SPECIAL BIASA
BAB 1 : MENGENAL HURUF HIJA’IYYAH
Huruf Hija’iyyah yang menerima baris
28 27 26 25 24 23 22 21 20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 21X
ا ء ب ت ث ج ح خ د ذ ر ز س ش صضط ظع غ ف ق ك ل م ن و ه ي
HURUF YANG BERBUNYI BERAT (7) خصضط ظغ ق
HURUF YANG BERBUNYI SPECIAL (8)
HURUF YANG BERBUNYI BIASA (13) Kko Ghro Zzo Tto Ddho Sso Khho
ثح د ذ شع ج ر
Roo Ja A’a Sha Zha Dha Hha Tsa
ا ءبت زسفك ل منوهي
Ya Ha Wa Na Ma La Ka Fa Sa Za Ta Ba aa -
Susunan Mudah oleh Tengku Aliff Sazali Bin T. Mohd Hashim 6
BAB 2 : MAKHRAJ HURUF HIJA’IYYAH 3 5 7 7
BUNYI MAKHRAJ BEZA SIFAT
BUNYI TUNGGAL
HURUF
1 AL – HALQ 6 huruf
( Kerongkong )
نم
2 ASY – SYAFATAIN 4 huruf رن
( Bibir )
ل
تدط ي اجو ش ك
ف بم و ي
3 AL – KHAISYUM
( Rongga Hidung ) 2 huruf
ثذ ظ ض ق
زس ص4 خغ
Al – LISAN 9 + 9 huruf حع
ء ه7
( Lidah )
5 AL – JAUF 3 huruf
( Rongga Mulut )
Susunan Mudah oleh Tengku Aliff Sazali Bin T. Mohd Hashim
3 5 7 7
BUNYI MAKHRAJ BEZA SIFAT
BUNYI TUNGGAL
HURUF
BAB 2 : BEZA BUNYI HURUF HIJA’IYYAH ءع
دض A’a aa ب فل م ن وي
Ddho Dha 1 Ya Wa Na Ma La Fa Ba
biasa
2 ت ثس
a ش ص ط7 Sa Tsa Ta
رغ 3
ِ ِ ِe Tto Sso Sha
Ghro Roo
6 زذ ظج
هح 4 5
Ja Zzo Zha Za
Hha Ha كق خ
Khho Kko Ka
Susunan Mudah oleh Tengku Aliff Sazali Bin T. Mohd Hashim 8
3 5 7 7
BUNYI MAKHRAJ BEZA SIFAT
BUNYI TUNGGAL
HURUF
BAB 2 : 7 SIFAT TUNGGAL
10 BERLAWANAN
7
TUNGGAL
Al - Safir bunyi Desiran (3) ز س ص سَلم, صائم ْون صادق ْين ب ْسم الله, ال ُّز ْخر ْف, الزب ْور
Al - Qolqolah bunyi Detakan (5) ب د ج ط ق
1. Qolqolah Syugro (kecil) ي ْقطع باْلع ْدلـ ي ْجعل ْون ي ْطمع
Al - Liin
Al – Inhiraf به ْي ْج2. Qolqolah Kubro (besar) بد ب ْج ب ْط اولوا اْلا ْلبا ْب
At - Takrir
At - Tafashy 3. Qolqolah Akhbar (paling besar) بد بج بط
Al - Istitholah
bunyi Lembut (2) ي و او اى
bunyi Lencong (2) ل ر
bunyi Getaran (1) ر ر ر ر ب ْر بر ل ل ل ب ْل بل
(1) ش
bunyi Angin (1) ض ر ر ر ب ْر بر
bunyi Memanjang ش ش ش ب ْش بش
ض ض ض ب ْض بض
Susunan Mudah oleh Tengku Aliff Sazali Bin T. Mohd Hashim 9
BAB 3 : (6 + 7) TANDA – TANDA WAQAF 13 6 7
WAQAF WAQAF WAQAF
WAQAF = Berhenti sebentar @ Menahan bacaan UTAMA
TAMBAHAN
ِ = Wasal “SOLI” = Diharuskan untuk “SAMBUNG” bacaan
ِ = Waqaf “QOLI” = Diharuskan untuk “BERHENTI” kan bacaan
ِ = Waqaf “JAIZ” = Dibolehkan untuk “BERHENTI” & “SAMBUNG” bacaan
ِ = Waqaf “ADAM” = Dilarang “BERHENTI” 6 TANDA ‘WAQAF’ UTAMA
ِ = Waqaf “LAZIM” @ “JIBRIL” = Sangat diutamakan untuk “BERHENTI”
= ؞ ؞Waqaf “MU’ANAQOH” = “BERHENTI PADA SALAH SATU TANDA”
ِ = Waqaf “SAKTAH” = “BERHENTI SEKEJAP SAMBIL TAHAN NAFAS” dan teruskan bacaan 7 TANDA ‘WAQAF’ TAMBAHAN
= “TEMPAT SEMPURNA UNTUK BERHENTI”
= طWaqaf “MUTLAQ” = Dibolehkan untuk “BERHENTI” 10
= زWaqaf “MUJAWAZ” = Dibolehkan untuk “BERHENTI” apabila perlu
= صWaqaf “MURKHOS” = Dibolehkan untuk “BERHENTI” apabila perlu
= قWaqaf “QOBIH”
= كWaqaf “MUTHOBIQUN” = Dibolehkan untuk “BERHENTI” & “SAMBUNG” bacaan
ء عatau = Waqaf “ RUKU’ ” = Diharuskan “ RUKU’ “ dalam solat apabila terjumpa tanda ini
Susunan Mudah oleh Tengku Aliff Sazali Bin T. Mohd Hashim
15 15 5 6 4
HUKUM HUKUM HUKUM HUKUM
BAB 4 : 15 HUKUM TAJWID TAJWID UTAMA GHARIB
TAMBAHAN
5 6 4
UTAMA TAMBAHAN GHORIB
TASHDID 5 AL - JALALAH 2 ISYMAM
IDGHAM 3 2 IMALAH
QOLQOLAH ال 2 NAQAL
3 TASHIL
3 ءWASSAL @ ٱ 2
Al - WIQAYAH
ِِ ص
ر
Susunan Mudah oleh Tengku Aliff Sazali Bin T. Mohd Hashim 11
BAB 4 : (5) HUKUM UTAMA 15 5 6 4
HUKUM HUKUM HUKUM HUKUM
HUKUM KATEGORI SYARAT TANDA BUNYI PADA TANDA TAJWID UTAMA GHARIB
TAMBAHAN
1 1 Izhar Halqi (1) ء ه ح ع خغ Jelas & Nyata
2 Idgham Bi Ghunnah Senyawa separuh - Dengung 2 harakat
3 Idgham Bila Ghunnah (4) ِ م ن و ي Senyawa penuh - Tanpa dengung
(2) ِ ل ر Jelas & Nyata – dalam 1 kalimah (Mutlaq)
(2) و ي
4 Ikhfa’ Haqiqi (15) selainnya Dengung sembunyi
5 Iqlab
(ب1) مTukar bunyi – Dengung 2 harakat
2 1 Idgram Mislain Soghir (1) Dengung paling sempurna
2 Ikhfa’ Syafawi
3 Izhar Syafawi (ب1) مDengung sembunyi (bunyi x sempurna)
(26) selainnya Jelas & Nyata
3 - Tashdid - Dengung 2 harakat
4 Idgram 1 Mutaja - nisain Huruf sama makhraj - Senyawa penuh - Tanpa dengung
(senyawa) 2 Mutaqo - ribain
3 Mutama - silain Huruf hampir makhraj - Senyawa penuh - Tanpa dengung
Huruf sama bentuk @ - Senyawa penuh - Tanpa dengung
sama makhraj
5 Qolqolah 1 Sughro (kecil) ditengah kalimah ِْ Lantunan kecil 12
Kubro (besar) ِ Lantunan besar
ب دجقط2 dihujung kalimah
Akbar (paling besar) (tiada tashdid) ِ Lantunan paling besar
3
dihujung kalimah
LATIHAN HUKUM 5
Nun Mati Miim Mati Tashdid Idgram Qolqolah 13
BAB 4 : (6) HUKUM TAMBAHAN 15 5 6 4
HUKUM HUKUM HUKUM HUKUM
TAJWID UTAMA GHARIB
TAMBAHAN
HUKUM KATEGORI SYARAT TANDA BUNYI PADA TANDA CONTOH
1 Al - Jalalah 1 Taghliz (tebal) Huruf sblm baris fathah ِ لBunyi tebal
2 Tarqiq (nipis) Huruf sblm baris kasrah ِ لBunyi nipis
2 ال
1 Qomariah Huruf لsukun Jelas & Nyata
2 Shamsiah Huruf لx bertanda Senyawa penuh
ء3 wasal 1 Kata Nama ِHuruf selepas - ءBunyi
(اtiada tanda) 2 Kata Perbuatan
الBermula dgn ِِ ءBunyi
ا لTiada ِ ءBunyi
wasal adalah
ِِHuruf ke-3 baris wasal adalah
ِHuruf ke-3 baris wasal adalah
ِ ءBunyi wasal adalah
4 Al - Wiqayah bertemu 2 sukun Tanwin dihilangkan satu baris & tambah
(pengganti)
5 ِِ ص - Penggantian صbertanda ِِ س صBoleh bunyi
& boleh bunyi
ر6 Bacaan 1 Tafkhim (tebal) Sebelum رbaris ِ ِ ِِ Bunyi رtebal
Sebelum رbaris ِ ِ Bunyi رnipis
2 Tarqiq (nipis)
Susunan Mudah oleh Tengku Aliff Sazali Bin T. Mohd Hashim 14
LATIHAN HUKUM 6
Al Jalalah ال ءWassal Wiqoyah ص ر 15
15 5 6 4
HUKUM HUKUM HUKUM HUKUM
TAJWID UTAMA GHARIB
TAMBAHAN
BAB 4 : (4) HUKUM BACAAN GHORIB
HUKUM KATEGORI SYARAT TANDA BUNYI PADA TANDA CONTOH
Bacaan Ghorib 1 Isymam (Yusof : 11) Ada tanda diamond Dibaca dgn bibir memuncung
2 Imalah (Hud : 41) Ada tanda diamond
3 Naqal (Hujurat : 11) ِ ِBunyi antara 2 baris … dan
4 Tashil (Fussilat : 44) ءPindah baris pd kpd ل
- kepada bunyi
ءBertemu 2 ء ء- pertama dibaca & kedua bunyi samar
Susunan Mudah oleh Tengku Aliff Sazali Bin T. Mohd Hashim 16
11 6 5
HUKUM HUKUM HUKUM
UTAMA
MAD TAMBAHAN
11
11 HUKUM MAD
6 5
MAD UTAMA MAD
TAMBAHAN
Mad Asli
Mad Iwadh
Mad Liin Mad Badal
Mad Faarqi
Mad Arid Lissukun 2 Mad Tamkin
Mad Ta’zim
Mad Silah 2
Mad Wajib 2
Mad Lazim 24
Susunan Mudah oleh Tengku Aliff Sazali Bin T. Mohd Hashim 17
11 6 5
HUKUM HUKUM HUKUM
UTAMA
MAD TAMBAHAN
BAB 1 : (6) HUKUM MAD UTAMA
HUKUM KATEGORI SYARAT TANDA BUNYI PADA TANDA CONTOH
Mad 1 Mad Asli ا و يHuruf bertemu - 2 Harakat
2 Mad Liin 2 Harakat
3 Mad Arid Lissukun ِ و يSebelum - 2 @ 4 @ 6 Harakat
4 Mad Silah baris Hujung ayat 2 Harakat
Mad Asli yang diwakafkan
Qosirah وے
Towilah ِو ِے 2 @ 4 @ 6 Harakat
5 Mad Wajib Muttasil Mad Jaiz Munfasil ِءbertemu - 5 Harakat
6 Mad Lazim Kalimi - Musaqqal ِا ءbertemu kembar - 2 @ 4 @ 5 Harakat
- 6 Harakat - idgham
- Mukhoffah ِِ bertemu - 6 Harakat - nyata
ِِْ bertemu 6 Harakat
Permulaan Surah
Harfi - Musaqqal Ada sifat idgham & ikhfa’ Permulaan surah ِ dibaca 6 Harakat
Permulaan surah
- Mukhoffah Sebutan huruf satu - satu ح ي طه رdibaca 2 Harakat
Susunan Mudah oleh Tengku Aliff Sazali Bin T. Mohd Hashim 18
LATIHAN ‘6’ HUKUM MAD UTAMA
Asli Liin Aridh Lissukunn Silah Wajib / Jaiz Lazim 19
11 6 5
HUKUM HUKUM HUKUM
UTAMA
MAD TAMBAHAN
BAB 2 : (5) HUKUM MAD TAMBAHAN
HUKUM KATEGORI SYARAT TANDA BUNYI PADA TANDA CONTOH
Mad 1 Mad Iwadh Tanwin Fathah diwaqafkan Hujung ayat هBunyi 2 Harakat (selain huruf )
2 Mad Badal (gantian) ءbertemu ا و يpada Awal ayat 2 Harakat
3 Mad Faarqi awal kalimah Awal kalimah 6 Harakat
4 Mad Tamkin (tetap) Dalam 1 kalimah 2 Harakat
5 Mad Ta’zim Bertemu 2 huruf ءdi awal
kalimah & bertemu ِ
Bertemu 2 huruf يdalam
satu kalimah
Lafaz Syahadah (nafi ilah)
Susunan Mudah oleh Tengku Aliff Sazali Bin T. Mohd Hashim 20
LATIHAN ‘5’ HUKUM MAD TAMBAHAN
Iwadh Badal Faarqi Tamkin Ta’zim 21