ทฤษฎี ของ นัก จิต วิทยา
คำ นำ e-bookเล่ม ล่ นี้จัด จั ทำ ขึ้น ขึ้ เพื่อ พื่ ให้ผู้ที่ส ที่ นใจได้ ทราบเกี่ย กี่ วกับ กั ทฤษฎีต่ ฎี า ต่ งๆของนักจิตจิวิทวิยา แต่ล ต่ ะท่า ท่ น การจัด จั ลำ ดับ ดั ความคิดคิของนักจิตจิ วิทวิยานั้น นั้ ๆ
สารบัญ บั ความหมายของจิตจิวิทวิยา 1 ทฤษฎีจิฎีตจิวิเวิคราะห์ของซิกซิมันมั ฟรอยด์ 2-3 ทฤษฎีพัฎีฒพันาการเชาว์ปัว์ญปัญาของเพียพีเจต์ 4-5 ทฤษฎีพฎีฤติกติรรมนิยมBehaviorism. -พาฟลอฟ 6 -สกินกิเนอร์ 7 -ธอร์นร์ ไดค์ 8 ทฤษฎีกฎีารเรียรีนรู้โรู้ดยการค้นค้พบของบรูนรูเนอร์ 9-10 ทฤษฎีกฎีารเรียรีนรู้ใรู้นพื้น พื้ ที่ร ที่ อยต่อ ต่ พัฒพัการของไวก็อ ก็ ตสกี้ 11-12 ทฤษฎีกฎีารเรียรีนรู้ทรู้ างสัคสัมเชิงชิพุทธิปัธิญปัญา 13-14 บรรณานุกรม 15 เรื่อ รื่ ง หน้า
จิต จิ วยาคือ คื อะไร? จิตจิวิทวิยา คือคืศาสตร์ที่ร์ว่ ที่ า ว่ ด้ว ด้ ยการศึกศึษาเกี่ย กี่ วกับกัจิตจิใจ (กระบวนการของจิตจิ), กระบวนความคิดคิ, และ พฤติกติรรม ของ มนุษย์ ด้ว ด้ ยกระบวนการทางวิทวิยาศาสตร์ นักจิตจิวิทวิยา ตัว ตั อย่า ย่ งเช่น ช่ ซิกซิมันมั ฟรอยด์,ด์เพียพีเจต์,ต์บรูน รู เตอร์,ร์ไวก็อ ก็ ตสกี้, กี้ เป็น ป็ ต้น ต้ 1
ทฤษฎีจิ ฎี ตจิวิเวิคราะห์ของ ซิกซิมัน มั ฟรอยด์ ซิกซิมันมัด์ ฟรอยด์ (Sigmund Freud) จิตจิแพทย์ชย์าวออสเตรียรี เรียรีนจบจากมหาวิทวิยาลัยลัเวียวีนนาสาขาวิทวิยาศาสตร์ แล้วล้เรียรีน ต่อ ต่ สาขาแพทยศาสตร์ จากนั้นนั้ได้ได้ปศึกศึษาต่อ ต่ ด้าด้นโรคทางสมอง และประสาทที่ก ที่ รุงรุปารีสรีกับกัหมอผู้เชี่ย ชี่ วชาญด้าด้นอัมอัพาต ฟรอยด์ เชื่อ ชื่ ว่า ว่ พฤติกติรรมส่ว ส่ นใหญ่ข ญ่ องมนุษย์ มีแมีรง จูง จู ใจมาจากจิตจิไร้สำ ร้ สำนึก ซึ่ง ซึ่ มักมัจะผลักลัดันดัออกมาในรูป รู ความ ฝันฝัการพูดพลั้งลั้ ปาก หรือรือาการผิดปกติทติางด้า ด้ นจิตจิใจใน ด้า ด้ นต่า ต่ งๆ เช่น ช่ โรคจิตจิ โรคประสาท ฟรอยด์ เชื่อ ชื่ ว่า ว่ โครงสร้า ร้ งของบุค บุ ลิกลิภาพจะประกอบด้ว ด้ ย 1. อิดอิ ( Id ) จะเป็น ป็ ต้น ต้ กำ เนิดของบุค บุ ลิกลิภาพ และเป็น ป็ ส่ว ส่ นที่ติ ที่ ดติตัวตั มนุษย์มย์าตั้งตั้แต่เ ต่ กิดกิId ประกอบด้ว ด้ ยแรงขับขัทาง สัญสัชาตญาณ ( Instinct ) ที่ก ที่ ระตุ้นตุ้ ให้มนุษย์ตย์อบสนอง ความต้อ ต้ งการ ความสุข สุ ความพอใจ ในขณะเดียดีวกันกัก็จ ก็ ะ ทำ หน้าที่ล ที่ ดความเครียรีดที่เ ที่ กิดกิขึ้น ขึ้ การทำ งานของ Id จึงจึ เป็น ป็ ไปตามหลักลัความพอใจ (Pleasure Principle) 2
2. อีโอีก้ ( Ego ) จะเป็น ป็ ส่ว ส่ นของบุคบุลิกลิภาพที่ทำ ที่ ทำหน้าที่ปที่ ระสาน อิดอิและ ซูเซูปอร์อีร์ อี โก้ ให้แสดงบุคบุลิกลิภาพออกมาเพื่อ พื่ ให้เหมาะสมกับกัความเป็น ป็ จริงริและขอบเขตที่สั ที่ งสัคมกำ หนดเป็น ป็ ส่ว ส่ นที่ท ที่ ารกเริ่มริ่รู้จัรู้กจั ตนเองว่า ว่ ฉันฉัเป็น ป็ ใคร Ego ขึ้น ขึ้ อยู่กัยู่ บกัหลักลัแห่งความเป็น ป็ จริงริ(Reality Principle)ที่มี ที่ ลัมีกลัษณะของการใช้คช้วามคิดคิในขั้นขั้ ทุติทุยติภูมิภูมิ(Secondary Process of Thinking) ซึ่ง ซึ่ มีกมีารใช้ เหตุผตุล มีกมีารใช้สช้ติปัติญปัญา และการรับรัรู้ที่รู้ เ ที่ หมาะสม และอีโอีก้ (Ego) เป็น ป็ ส่ว ส่ นที่อ ที่ ยู่ใยู่ นระดับดัจิตจิสำ นึกเป็น ป็ ส่ว ส่ นใหญ่ 3. ซูเ ซู ปอร์อีร์ โอีก้ (Superego) เป็น ป็ ส่ว ส่ นที่เ ที่ กี่ย กี่ วข้อข้งกับกัศีลศีธรรมจรรยา บรรทัดทัฐานของสังสัคม ค่า ค่ นิยม และขนบธรรมเนียมประเพณีต่า ต่ งๆ ซึ่ง ซึ่ ทำ หน้าที่ผ ที่ ลักลั ดันดั ให้บุคบุคลประเมินมิพฤติกติรรมต่า ต่ งๆ ทีเทีกี่ย กี่ วข้อข้งกับกัมโนธรรม จริยริธรรมที่พั ที่ ฒพันามาจากการอบรมเลี้ย ลี้ งดู โดยเด็ก ด็ จะรับรัเอา ค่า ค่ นิยม บรรทัดทัฐานทางศีลศีธรรมจรรยา พัฒพันาการทางบุคบุลิกลิภาพ 3
ทฤษฎีพั ฎี ฒ พั นาการเชาว์ปัว์ ญ ปั ญาของ เพีย พี เจต์ เพียพีเจต์ เชื่อ ชื่ ว่า ว่ คนเราทุก ทุ คนตั้งตั้แต่เ ต่ กิดกิมาพร้อ ร้ ม ที่จ ที่ ะมีปมีฏิสัฏิมสัพันพัธ์กัธ์บกัสิ่งสิ่แวดล้อ ล้ มและโดยธรรมชาติ ของมนุษย์เย์ป็น ป็ ผู้พร้อ ร้ มที่ จะมีกมีริยริากรรมหรือรืเริ่มริ่ กระทำ ก่อ ก่ น (Active) นอกจากนี้เพียพีเจต์ถืต์อถืว่า ว่ มนุษย์เย์รามีแมีนวโน้มพื้น พื้ ฐานที่ติ ที่ ดติตัวตัมาตั้งตั้แต่ก ต่ าเนิด 2 ชนิด คือคืการจัดจัและรวบรวม(Organization) และ การปรับรัตัวตั (Adaptation) การจัด จั และรวบรวม (Oganization) หมายถึงถึการจัดจัและ รวบรวมกระบวนการต่า ต่ งๆภายใน เข้า ข้ เป็น ป็ ระบบอย่า ย่ งต่อ ต่ เนื่อง เป็น ป็ ระเบียบีบ และมีกมีารปรับรั ปรุง รุ เปลี่ย ลี่ นแปลงอยู่ตยู่ ลอด เวลาตราบที่ ยังยัมีปมีฏิสัฏิมสัพันพัธ์กัธ์บกัสิ่งสิ่แวดล้อ ล้ ม การปรับ รั ตัว ตั (Adaptation) หมายถึงถึการปรับรัตัวตั ให้เข้า ข้ กับกัสิ่งสิ่แวดล้อ ล้ มเพื่อ พื่ อยู่ใยู่ นสภาพสมดุล ดุ การปรับรั ตัวตั ประกอบด้ว ด้ ยกระบวนการ 2 อย่า ย่ ง คือคื 4
การซึมซึซาบหรือรืดูด ดู ซึมซึ (Assimilation) เมื่อ มื่ มนุษย์มย์ ปฏิสัฏิมสัพันพัธ์กัธ์บกัสิ่งสิ่แวดล้อ ล้ มก็จ ก็ ะซึมซึซาบหรือรืดูด ดู ซึมซึ ประสบการณ์ใหม่ ให้รวมเข้า ข้ อยู่ใยู่ นโครงสร้า ร้ งของสติ ปัญปัญา (Cognitive Structure) โดยจะเป็น ป็ การตีคตีวาม หรือรืการรับรัข้อ ข้ มูล มู จากสิ่งสิ่แวดล้อ ล้ ม การปรับรั โครงสร้า ร้ งทางปัญปัญา (Accommodation) หมายถึงถึการเปลี่ย ลี่ นแบบโครงสร้า ร้ งของเชาว์ปัว์ญปัญาที่มี ที่ มี อยู่แยู่ ล้ว ล้ ให้เข้า ข้ กับกัสิ่งสิ่แวดล้อ ล้ มหรือรืประสบการณ์ใหม่ห ม่ รือรื เป็น ป็ การเปลี่ย ลี่ นแปลงความคิดคิเดิมดิ ให้สอดคล้อ ล้ งกับกัสิ่งสิ่ แวดล้อ ล้ มใหม่ ซึ่ง ซึ่ เป็น ป็ ความสามารถในการปรับรั โครงสร้า ร้ ง ทางปัญปัญา 5
1. ทฤษฎีกฎีารวางเงื่อ งื่ นไขแบบคลาสสิคสิของพาฟลอฟ (Classical Conditioning) ทฤษฎีกฎีารวางเงื่อ งื่ นไขแบบคลาสสิคสิหรือรืการตอบสนองที่ถู ที่ กถู กระตุ้นตุ้ โดยสิ่งสิ่เร้าร้ที่ปที่ รากฏชัดชัเจนในสถานการณ์การเรียรีนรู้ นัก จิตจิวิทวิยาที่สำ ที่ สำคัญคั ในทฤษฎีกฎีารวางเงื่อ งื่ นไขแบบคลาสสิคสิของพา ฟลอฟ (Pavlov) เป็น ป็ ผู้ริเริริ่มริ่ศึกศึษาเกี่ย กี่ วกับกัการเรียรีนรู้ ทฤษฎีพ ฎี ฤติกติรรมนิยม Behaviorism กลุ่มลุ่ ทฤษฎีกฎีารเรียรีนรู้ที่รู้ ว่ ที่ า ว่ ด้ว ด้ ยเรื่อ รื่ งการเปลี่ย ลี่ นแปลง พฤติกติรรมภายนอกหรือรืกลุ่มลุ่ พฤติกติรรมนิยม (Behaviorism)6
2.ทฤษฎีกฎีารวางเงื่อ งื่ นไขของสกินกิเนอร์ (Skinner’s Operant Conditioning Theory) ทฤษฎีกฎีารวางเงื่อ งื่ นไขแบบการกระทำ ของสกินกิเนอร์ (Skinner) เป็นป็นัก จิตจิวิทวิยาชาวอเมริกัรินกัมีคมีวามคิดคิว่าว่พฤติกติรรมของอินอิทรีย์รีจย์ะเกิดกิขึ้น ขึ้ เพราะ อินอิทรีย์รีเย์ป็นป็ผู้กระทำ หรือรืส่งส่ออก (Emit) มากกว่าว่เกิดกิขึ้น ขึ้ เพราะถูกถูสิ่งสิ่เร้าร้ดึงดึ ให้ออกมา พฤติกติรรมส่วส่นใหญ่แญ่ล้วล้มนุษย์จย์ะเป็นป็ผู้ลงมือมื ปฏิบัฏิติบั ไติม่ใม่ช่เช่กิดกิจากการจับจัคู่รคู่ ะหว่าว่งสิ่งสิ่เร้าร้ใหม่กัม่บกัสิ่งสิ่เร้าร้เก่าก่ตามคำ อธิบธิานของพาฟลอฟ สกินกิ เนอร์ไร์ด้อด้ธิบธิาย คำ ว่าว่ “พฤติกติรรม” ว่าว่ ประกอบด้วด้ยองค์ปค์ระกอบ 3 ตัวตัคือคื สิ่งสิ่ที่ก่ ที่ อก่ ให้เกิดกิขึ้น ขึ้ ก่อก่น พฤติกติรรม และผลที่ไที่ ด้รัด้บรั พฤติกติรรมที่อิ ที่ นอิทรีย์รีส่ย์งส่ออกมาเองก็คืก็อคือาการที่อิ ที่ นอิทรีย์รีกย์ระทำ ต่อต่สิ่งสิ่ แวดล้อล้มต่าต่งๆ เช่นช่การอ่าอ่น การเขียขีน สกินกิเนอร์มีร์คมีวามเห็นสอดคล้อล้งกับกัธอร์นร์ ไดค์ว่ค์าว่การเสริมริแรง (Reinforcement) เป็นป็สิ่งสิ่สำ คัญคั ในการเรียรีนรู้ เขาจึงจึสนใจเรื่อ รื่ งการเสริมริแรงนี้มากและได้ใด้ช้กช้ารเสริมริแรงเป็นป็เครื่อ รื่ งมือมืในการ ควบคุมคุพฤติกติรรม แต่คต่วามเห็นของสกินกิเนอร์เร์กี่ย กี่ วกับกัการเสริมริแรงก็ยัก็งยั แตกต่าต่งจากความเห็นธอร์นร์ ไดค์ตค์รงที่เ ที่ ขากล่าล่วว่าว่การเชื่อ ชื่ มโยงจะเกิดกิขึ้น ขึ้ ระหว่าว่งรางวัลวั (Reward) และการตอบสนอง (Response) ไม่ใม่ช่รช่ะหว่าว่งสิ่งสิ่ เร้าร้ (S) และการตอบสนอง (R) ดังดัที่ธ ที่ อร์นร์ ไดค์กค์ล่าล่ว 7
3. ทฤษฎีสั ฎี ม สั พัน พั ธ์เ ธ์ ชื่อ ชื่ มโยงของธอร์น ร์ ไดค์ (Thorndike’s Connectionism Theory) ธอร์นร์ ไดค์ (Thorndike) เป็น ป็ นักจิตจิวิทวิยาชาวอเมริกัรินกัที่มี ที่ ชื่มีอ ชื่ เสียสีงมากผู้ หนึ่ง โดยเขาได้ชื่ด้อ ชื่ ว่าว่เป็น ป็ “นักทฤษฎีกฎีารเรียรีนรู้ครู้ นแรกของอเมริกริา” และ “บิดบิาแห่งจิตจิวิทวิยาการศึกศึษา” ธอร์นร์ ไดค์ ได้ใด้ห้กำ เนิดทฤษฎีกฎีารเรียรีนรู้ที่รู้ ที่ เน้นความสัมสัพันพัธ์เธ์ชื่อ ชื่ มโยงระหว่าว่งสิ่งสิ่เร้าร้ (S) กับกัการตอบสนอง (R) ทั้งทั้นี้เพราะ เขาถือถืว่าว่การเรียรีนรู้เรู้ป็น ป็ การแก้ปัก้ญปัหา เพราะเมื่อ มื่ ผู้เรียรีนพบ ปัญปัหา เขาจะมีปมีฏิกิฏิริกิยริาแบบเดาสุ่มสุ่ ซึ่ง ซึ่ เป็น ป็ การลองผิดลองถูกถูTrial andError นั่นคือคืผู้เรียรีนจะลองทำ หลายวิธีวิธีจนกระทั่งทั่ ประสบผลสำ เร็จ ร็ ใน ที่สุ ที่ ดสุโดยที่ผู้ ที่ ผู้เรียรีนสามารถเชื่อ ชื่ มโยงสิ่งสิ่เร้าร้หรือรืปัญปัหาด้วด้ยการตอบ สนองที่เ ที่ หมาะสมได้ ทฤษฎีขฎีองธอร์นร์ ไดค์ไค์ด้ชื่ด้อ ชื่ ว่าว่ “ความสัมสัพันพัธ์เธ์ชื่อ ชื่ มโยง” (connectionism) เพราะเขามีคมีวามเห็นว่าว่การเรียรีนรู้จรู้ะเกิดกิขึ้น ขึ้ เนื่องจาก มีกมีารเชื่อ ชื่ มโยงระหว่าว่ง S-R ธอร์นร์ ไดค์เค์น้นว่าว่สิ่งสิ่สำ คัญคัที่ก่ ที่ อก่ ให้เกิดกิการ เรียรีนรู้ คือคืการเสริมริแรง (Reinforcement) ซึ่ง ซึ่ จะเป็น ป็ ตัวตักระตุ้นตุ้ ให้เดการ เชื่อ ชื่ มโยงระหว่าว่ง S-R มากขึ้น ขึ้ หมายความว่าว่สิ่งสิ่เร้าร้ใดทำ ให้เกิดกิการตอบสนอง และการตอบสนองนั้นนั้ได้รัด้บรัการเสริมริแรง จะก่อก่ ให้เกิดกิการเชื่อ ชื่ ม โยงระหว่าว่ง S-R นั้นนั้มากขึ้น ขึ้ 8
บรูนรูเนอร์เร์ชื่อ ชื่ ว่า ว่ การรับรัรู้ขรู้ องมนุษย์เย์ป็น ป็ สิ่งสิ่ที่เ ที่ ลือลืกรับรัรู้ตรู้ าม ความสนใจที่ม ที่ นุษย์มีย์ต่มีอ ต่ สิ่งสิ่ที่จ ที่ ะเรียรีนรู้ การเรียรีนรู้จึรู้ งจึเกิดกิจากการ ค้นค้พบ โดยมีคมีวามอยากรู้อรู้ ยากเห็นเป็น ป็ แรกผลักลัดันดั ให้เกิดกิ พฤติกติรรมสำ รวจสภาพแวดล้อล้ม และเกิดกิการเรียรีนรู้ขึ้รู้ น ขึ้ วิธีวิกธีารที่ ผู้เรียรีนใช้เช้ป็น ป็ เครื่อ รื่ งมือมืในการค้นค้พบความรู้ขึ้รู้ น ขึ้ อยู่กัยู่ บกัพัฒพันาการ ของผู้เรียรีน ขั้นขั้พัฒพันาการที่บ ที่ รูนรูเนอร์เร์สนอมี 3 ขั้นขั้คือคื เอ็น อ็ แอคทีปที (Enactive) ไอคอนนิค (Iconic) และซิมซิโบลิคลิ (Symbolic) ฉะนั้นนั้วิธีวิกธีารที่ผู้ ที่ ผู้เรียรีนใช้เช้ป็น ป็ เครื่อ รื่ งมือมืในการค้นค้พบ ความรู้จึรู้ งจึแบ่ง บ่ เป็น ป็ 3 วิธีวิธี ทฤษฎีก ฎี ารเรีย รี นรู้โรู้ดยการค้น ค้ พบของบรูน รู เนอร์ บรูนรูเนอร์เร์ชื่อ ชื่ ว่า ว่ การเรียรีนรู้จรู้ะเกิดกิขึ้น ขึ้ ได้เด้มื่อ มื่ ผู้เรียรีนมี ปฏิสั ฏิมพันพัธ์กัธ์บกั สิ่งสิ่แวดล้อล้มซึ่ง ซึ่ นำ ไปสู่กสู่ ารค้นค้พบการแก้ปัก้ญปัหา โดยครูเรูป็น ป็ ผู้จัดจั สิ่งสิ่แวดล้อล้มด้าด้นข้อข้มูลมูวัตวัถุปถุระสงค์ คำ ถามและ ตั้งตั้ความมุ่งมุ่ หวังวัว่า ว่ ผู้เรียรีนจะค้นค้พบคำ ตอบด้วด้ยตนเอง 9
1) เอ็น อ็ แอคทีปที (Enactive Mode) เป็น ป็ วิธีวิที่ธีผู้ ที่ ผู้เรียรีนมี ปฏิสัฏิมสัพันพัธ์กัธ์บกัสิ่งสิ่แวดล้อล้มโดยการสัมสัผัสจับจัต้อต้งด้วด้ยมือมืหรือรื อวัยวัวะของร่า ร่ งกาย 2) ไอคอนนิค (Iconic Mode) เป็น ป็ วิธีวิที่ธีผู้ ที่ ผู้เรียรีนสร้าร้ง จินจิตนาการ หรือรืสร้าร้งมโนภาพ(Imagery) ขึ้น ขึ้ ในใจได้โด้ดยใช้ รูปรูภาพแทนของจริงริโดยไม่จำ ม่ จำเป็น ป็ ต้อต้งสัมสัผัสของจริงริ 3) ซิมซิ โบลิคลิ (Symbolic Mode) เป็น ป็ วิธีวิที่ธีผู้ ที่ ผู้เรียรีนใช้สัช้ญสัลักลัษณ์ เพื่อ พื่ ให้เกิดกิการเรียรีนรู้ สามารถเข้าข้ใจสิ่งสิ่ที่เ ที่ ป็น ป็ นามธรรม หรือรื ความคิดคิรวบยอดที่ซั ที่ บซัซ้อซ้น จึงจึสามารถที่จ ที่ ะสร้าร้งสมมติฐติาน และพิสูพิจสูน์สมมติฐติานได้ 10
การเรียรีนรู้ใรู้นพื้น พื้ ที่ร ที่ อยต่อ ต่ พัฒพันาการของไวก็อ ก็ ตสกี้ แนวคิดคิของไวก็อ ก็ ตสกี้เ กี้ รื่อ รื่ งพื้น พื้ ที่ร ที่ อยต่อ ต่ พัฒพันาการ และ การเสริมริต่อ ต่ การเรียรีนรู้ พื้น พื้ ที่ร ที่ อยต่อ ต่ พัฒพันาการเป็น ป็ ระยะ ห่างระหว่า ว่ งระดับดัพัฒพันาการที่เ ที่ ป็น ป็ จริงริกับกัระดับดั พัฒพันาการที่ส ที่ ามารถเป็น ป็ ไปได้ เด็ก ด็ สามารถแก้ปัก้ ญปัหาที่ ยากเกินกิกว่า ว่ ระดับดัพัฒพันาการที่แ ที่ ท้จ ท้ ริงริของเขาได้ หากได้ รับรัการแนะนำ ช่ว ช่ ยเหลือลืหรือรืได้รั ด้ บรัความร่ว ร่ มมือมืจากผู้ที่ เชี่ย ชี่ วชาญที่มี ที่ คมีวามสามารถมากกว่า ว่ ต่อ ต่ มาจะอธิบธิายแนว ความคิดคิเรื่อ รื่ งการเสริมริต่อ ต่ การเรียรีนรู้ การเสริมริต่อ ต่ การ เรียรีนรู้เรู้ป็น ป็ บทบาทผู้สอนในการส่ง ส่ เสริมริพัฒพันาการของผู้ เรียรีนและเตรียรีมการชี้แ ชี้ นะหรือรืให้ความช่ว ช่ ยเหลือลืเพื่อ พื่ ให้ผู้ เรียรีนไปสู่พัสู่ ฒพันาการในระดับดัที่สู ที่ ง สู ขึ้น ขึ้ จากนั้นนั้ก็จ ก็ ะอธิบธิาย ข้อ ข้ เสนอแนะที่ทำ ที่ ทำให้การเสริมริต่อ ต่ การเรียรีนรู้ปรู้ ระสบความ สำ เร็จ ร็ ทฤษฎีก ฎี ารเรีย รี นรู้ใรู้นพื้น พื้ ที่ร ที่ อย ต่อ ต่ พัฒ พั นาการของไวก็อ ก็ ตสกี้ 11
ไวก็อ ก็ ตสกี้ อธิบธิายว่า ว่ การจัดจัการเรียรีนรู้จรู้ะต้อต้งคำ นึงถึงถึระดับดั พัฒพันาการ 2 ระดับดัคือคืระดับดัพัฒพันาการที่เ ที่ ป็น ป็ จริงริ (Actual Development Level) และระดับดัพัฒพันาการที่ส ที่ ามารถจะเป็น ป็ ไป ได้ (Potential Development Level) ระยะห่างระหว่า ว่ งระดับดั พัฒพันาการที่เ ที่ ป็น ป็ จริงริและระดับดัพัฒพันาการที่ส ที่ ามารถจะเป็น ป็ ไป ได้ เรียรีกว่า ว่ พื้น พื้ ที่ร ที่ อยต่อ ต่ พัฒพันาการ (Zone of Proximal Development) พื้น พื้ ที่ร ที่ อยต่อ ต่ พัฒพันาการ คือคืบริเริวณที่เ ที่ ด็ก ด็ กำ ลังลัจะเข้า ข้ใจใน บางสิ่งสิ่บางอย่า ย่ ง จากการเป็น ป็ ครูแ รู ละนักวิจัวิยจัของเขา เขา ตระหนักอยู่เยู่ สมอว่า ว่ เด็ก ด็ มีคมีวามสามารถที่จ ที่ ะแก้ปัก้ ญปัหาที่เ ที่ กินกิกว่าว่ ระดับดัพัฒพันาการทางสติปัติญปัญาของเขาที่จ ที่ ะทำ ได้ หากเขาได้ รับรัคำ แนะนำ ถูก ถู กระตุ้นตุ้ หรือรืชักชัจูง จู โดยใครบางคนที่มี ที่ สมีติ ปัญปัญาที่ดี ที่ กดีว่า ว่ บุคบุคลเหล่า ล่ นี้อาจเป็น ป็ เพื่อ พื่ นที่มี ที่ คมีวามสามารถ นักเรียรีนคนอื่น อื่ ๆ พ่อ พ่ แม่ ครู หรือรืใครก็ไก็ ด้ที่ ด้ มี ที่ คมีวามเชี่ย ชี่ วชาญ 12
ผู้รียรีนต้อต้งสามารถที่จ ที่ ะประเมินมิ ได้ว่ด้าว่ตนเลียลีนแบบได้ดีด้หดีรือรืไม่ดีม่ ดี อย่าย่งไร และจะต้อต้งควบคุมคุพฤติกติรรมของตนเองได้ด้ด้วด้ย บันบัดูรดูา จึงจึ สรุปรุว่าว่การเรียรีนรู้โรู้ดยการสังสัเกตจึงจึเป็น ป็ กระบวนการทางการรู้คิรู้ ดคิ หรือรืพุทธิปัธิญปัญา ขั้นขั้ตอนการเรียรีนรู้โรู้ดยการสังสัเกตหรือรืเลียลีนแบบมี 2 ขั้นขั้ ขั้นขั้ที่ 1 ขั้นขั้การได้รัด้บรัมาซึ่ง ซึ่ การเรียรีนรู้ (Acquisition) ทำ ให้สามารถ แสดงพฤติกติรรมได้ ขั้นขั้ที่ 2 เรียรีกว่าว่ขั้นขั้การกระทำ (Performance) ซึ่ง ซึ่ อาจจะกระทำ หรือรื ไม่กม่ระทำ ก็ไก็ ด้ ทฤษฎีก ฎี ารเรีย รี นรู้ทรู้ างสัง สั คมเชิงชิ พุทธิปัธิญ ปั ญา บันบัดูรดูา มีคมีวามเชื่อ ชื่ ว่า ว่ การเรียรีนรู้ขรู้ องมนุษย์ส่ย์ว ส่ นมาก เป็น ป็ การเรียรีนรู้โรู้ดยการสังสัเกตหรือรืการเลียลีนแบบ เนื่องจาก มนุษย์มีย์ ปมีฏิสัฏิมสัพันพัธ์กัธ์บกัสิ่งสิ่แวดล้อล้มที่อ ที่ ยู่รยู่ อบ ๆ ตัวตัอยู่เยู่ สมอ 13
การเรียรีนรู้แรู้บ่ง บ่ เป็น ป็ 2 ขั้นขั้ดังดันี้ ขั้นขั้ที่ 1 ขั้นขั้การรับรัมาซึ่ง ซึ่ การเรียรีนรู้ (Acquision) ขั้นขั้ที่ 2 ขั้นขั้การกระทำ (Performance) ปัจปัจัยจัที่สำ ที่ สำคัญคั ในการเรียรีนรู้โรู้ดยการสังสัเกต 1. กระบวนการความเอาใจใส่ (Attention) ความใส่ใส่ จของผู้เรียรีนเป็น ป็ สิ่งสิ่สำ คัญคัมาก ถ้าถ้ผู้เรียรีนไม่มี ม่ คมีวาม ใส่ใส่ จการเรียรีนรู้ก็รู้ จ ก็ ะใม่เ ม่ กิดกิขึ้น ขึ้ 2. กระบวนการจดจำ (Retention) ผู้เรียรีนสามารถจดจำ สิ่งสิ่ที่ต ที่ นเองสังสัเกตและไปเลียลีนแบบได้ถึด้งถึ แม้เม้วลาจะผ่านไปก็ต ก็ าม 3. กระบวนการแสดงพฤติกติรรมเหมือมืนตัวตัอย่า ย่ ง (Reproduction) เป็น ป็ กระบวนการที่ผู้ ที่ ผู้เรียรีนสามารถแสดงออกมาเป็น ป็ การการก ระทำ หรือรืแสดงพฤติกติรรมเหมือมืนกับกัตัวตัแบบ 4. กระบวนการการจูงจูใจ (Motivation) แรงจูงจูใจของผู้เรียรีนที่จ ที่ ะแสดงพฤติกติรรมเหมือมืนตัวตัแบบที่ต ที่ น สังสัเกต เนื่องจากความคาดหวังวัว่า ว่ การเลียลีนแบบจะนำ ประโยชน์มาให้ 14
บรรณานุกรม 15 mewebadmin//08/10/2020//ขอแนะนำ ทฤษฎีจิฎีตจิวิยวิา// ครั้งรั้ที่1ที่