Kejadian Tanah Runtuh

Penerokaan Bumi dan
Angkasa Lepas

Kejadian Tanah Runtuh

Sains: Bab 9 - Bumi
Standard Pembelajaran :
9.4.3 Menyedari bahawa
bencana alam memberi impak

Ahli Kumpulan;
Azureena
Ainul Mardhiah
Syifa Qaisara
Che Muhammad
Ulhaq

Isi Kandungan

Penghargaan 3
Pendahuluan

Kejadian Tanah Runtuh di Malaysia 4
Punca Tanah Runtuh

Kesan Tanah Runtuh 9


Langkah-langkah Mengatasi Tanah Runtuh 10


Kesimpulan 15


18


21

Penghargaan

Kami ingin menzahirkan
jutaan terima kasih kepada

Cikgu Fadhilah dalam
membimbing kami menyiapkan
buku skrap bertajuk ''Kejadian

Tanah Runtuh'' selama tiga
minggu ini. Tidak lupa kepada
rakan kumpulan kami sendiri
yang turut sama memberikan
kerjasama dalam mecari bahan

dan memberi idea yang
kreatif.

08/02/2022
-

22/02/2022

Pendahuluan

Apa itu Tanah Runtuh?

Tanah runtuh merupakan salah satu daripada fenomena
geobencana yang sering berlaku samada secara
semulajadi atau akibat aktiviti manusia. Proses kejadian
tanah runtuh melibatkan gelongsoran tanah atau
pergerakan tanah dari satu kedudukan yang tidak stabil
dan ianya berlaku secara pantas atau perlahan oleh
tarikan graviti.
Kejadian tanah runtuh merupakan salah satu daripada
proses susutan darat yang disebabkan oleh
ketakstabilan jisim tanah. Ia merupakan masalah utama
yang dihadapi oleh beberapa negara terutama di
kawasan tanah tinggi dan di kawasan yang berisiko
gempabumi dan gunung berapi.




Pergerakannya adalah dari kawasan tinggi ke kawasan
yang rendah iaitu mengikuti cerun akibat tindak balas
terhadap daya tarikan graviti. Pergerakannya boleh
disertai dengan agen pembawa seperti aliran air ataupun
tidak.

Konsep Tanah Runtuh

Kejadian tanah runtuh yang disebabkan oleh aktiviti
manusia adalah seperti penarahan kawasan bukit,
perlombongan dan aktiviti pembangunan lain seperti
pembinaan jalanraya ataupun bangunan-bangunan.
Pergerakan runtuhan tanah boleh diklasifikasikan secara
asas sebagai jatuhan batuan atau debris, gelongsoran
batu-batuan, aliran lumpur dan gelinciran ais.Selain itu,
permulaan pergerakannya juga boleh berpunca dari
gegaran gempa bumi, letusan volkano atau pengaliran
air bawah tanah. Ia adalah proses semulajadi di mana
tekanan menyebabkan bahan tanah perlu bergerak
untuk mengalami penstrukturan semula supaya menjadi
lebih stabil.

Komposisi Tanah Runtuh

Komposisi runtuhan tanah boleh terdiri daripada sedimen bersaiz
lumpur, batu pasir, gravel dan pebel atau bongkah-bongkah
batuan. Bahan batuan yang bercampur tanah disebut debris atau
puing. Bahan-bahan ini dipercayai mengalami kegagalan akibat
beberapa faktor penyebab. Kandungan bahan gagal ini boleh
mencapai jumlah yang besar sehingga 1,000,000 meter padu dan
mengakibatkan kemusnahan yang besar kepada kawasan
sekitarnya.

Risiko Tanah Runtuh

Kawasan bertopografi cerun lebih berisiko mengalami kejadian
tanah runtuh akibat ketakstabilan cerun berbanding kawasan
yang agak landai dan rata. Walaubagaimanapun, risikonya
seringkali sukar diramal dan dielak oleh manusia. Fenomena ini
boleh mengakibatkan kemusnahan insfrastruktur, pengangkutan
dan merosakkan penempatan manusia. Terdapat pelbagai
faktor dan contoh kejadian tanah runtuh yang sentiasa dikaji
oleh ahli sains. Kajian yang lebih mendalam dan kesedaran di
kalangan masyarakat perlu sentiasa diteruskan bagi
mengurangkan kejadian tanah runtuh daripada berlaku dengan
lebih teruk lagi.

Jenis-jenis Tanah Runtuh
Jatuhan Batu

Runtuhan Batu
Jatuhan Batu

Nendatan
Jatuhan Batu

Runtuhan Batu

Kejadian Tanah Runtuh
di Malaysia

3 Disember 2021
Kejadian tanah runtuh berlaku di Jalan

Simpang Pulai ke Cameron Highland

13 Disember 2011
Kejadian tanah runtuh di Jalan

Gombak ke Bentong

Punca Tanah Runtuh

Faktor yang berpotensi menyumbang kepada tanah runtuh
boleh dibahagikan kepada faktor alam dan faktor
manusia. Faktor-faktor alam adalah berkait dengan jenis
bahan dan ketebalan, geomorfologi, pemendakan, dan
pemototongan cerun. Faktor-faktor manusia termasuk
pengubahsuaian cerun, puncak cerun overloading,
pengubahsuaian saliran, dan pemindahan tumbuh-
tumbuhan.
Tanah runtuh berpunca daripada kegagalan bahan tanah
atau batuan yang tidak dapat bertahan dari satu
kedudukan akibat beberapa faktor tertentu. Oleh itu,
proses susutan jisim tanah berlaku pada permukaan bumi.

Faktor Alam

Jenis dan ketebalan bahan.

Tanah runtuh dan semua jenis pergerakan jisim mengkhusus kepada
bahan-bahan geologi yang rendah konsolidasinya (longgar penuh
sesak) dan berira dengan baik di dalam tekstur. Penyiasatan aliran
bumi (Keefer dan Johnson, 1978) menunjukkan terdapat pelbagai
butiran pelbagai saiz iaitu pasir, kelodak, dan tanah liat. Kelodak
dan tanah liat mendominasi dan bahan-bahan ini cenderung
mengurangkan kekuatan dan lebih senang berubah bentuk
daripada bahan-bahan yang lebih kasar.

Ketebalan sedimen atau ketebalan overburden adalah satu faktor
yang penting dalam memastikan potensi berlakunya kegagalan.
Dengan bertambah ketebalan unit, maka penambahan muatan
berlaku. Kegagalan berlaku apabila muatan ini melebihi kekuatan
dalaman bahan.

Geomorfologi.



Gelongsoran berlaku di mana satu cerun yang curam di atas satu
permukaan yang mepunyai kekuatan bahan adalah rendah. Di

mana cerun semakin landai, dasar cerun yang lebih berat
membantu menghadkan tekanan di kedalaman. Dalam kejadian
gelongsoran di Rockland, kegagalan berada pada dasar satu cerun
agak curam di mana tekanan adalah tidak dapat menyokong

berat bahan di cerun.

Pemendakan.



Pemendakan boleh memainkan satu peranan signifikan dalam
permulaan bagi tanah runtuh. Musim sejuk menyebabkan
pemendakan bertambah, pada akhir musim sejuk dan awal musim
hujan, dan musim bunga menghasilkan kekuatan tanah berkurang
akibat air berlebihan dalam semua sistem masalah-masalah tanah
runtuh di North America (melihat, mengambil kias Pomeroy, 1982;
Schultz dan Southworth, 1987; Keefer dan Johnson, 1983).



Air berlebihan dalam sistem menjejaskan kestabilan dalam dua hala.
Pertama, pertambahan berat air adalah pertambahan beban pada
bahan dalam sistem. Kedua, tekanan liang adalah bertambah
dengan pengurangan kekuatan bahan. Apabila kekuatan
dikurangkan, daya-daya graviti melebihi geseran dan kegagalan
cerun berlaku.

Pemotongan cerun.




Anak sungai dan sungai berliku, cerun dipotong pada bahagian
lengkung. Dalam kawasan air pasang, ombak, dan arus memotongan

cerun bahan tak kukuh. Ini biasanya berlaku perlahan tetapi
berterusan, proses-proses dan hakisan melemahkan kestabilan cerun.

Hakisan tebing boleh banyak menghakis, paras air bagi sungai-
sungai, sungai-sungai, atau lautan adalah dinaikkan di bawah

tahap normal dan sedimen diubah dengan pesat.

Faktor Manusia

Pengubahsuaian cerun.

Oversteepening dan pemotongan cerun biasanya berlaku di jalan
raya, pembinaan kejuruteraan dan pembinaan landskap.
Pemotongan cerun biasanya terjadi untuk membina bangunan-
bangunan atau laluan kenderaan. Amalan ini mengalihkan
sokongan lateral dan melemahkan cerun, ini akan membawa
kepada tanah runtuh di banyak kawasan (Pomeroy, 1982; Schuster
dan Krizek, 1978). Cerun oversteepening boleh berlaku sebagai isi
adalah digunakan untuk menambah kawasan pamah dekat
dengan puncak cerun.

Puncak cerun overloading.



Berat isi dan struktur-struktur bahagian atas satu cerun diletakkan
lagi memuatkan bahan-bahan di bawah. Jika muatan ditambah
lagi menyebabkan jumlah muatan melebihi kekuatan bahan,
kemudian gelongsoran boleh terjadi. Muatan berlebihan jenis ini
telah dikenalpasti sebagai satu menyumbang faktor dalam
gelongsoran.


Faktor-faktor lain termasuk pengubahsuaian saliran, kebocoran air
dan saliran pembentungan, sistem-sistem septik, resapan daripada
takungan-takungan air, dan lain-lain. Pengubahsuaian-
pengubahsuaian ini boleh mengakibatkan muatan berlebihan
daripada air yang akan mempengaruhi dan mengurangkan
kekuatan bahan melalui pertambahan tekanan liang.

Pemindahan tumbuh-tumbuhan.

Akar-akar tumbuhan akan menstabilkan cerun yang mengikat zarah-
zarah tanah. Evapotranspirasi oleh tumbuh-tumbuhan juga boleh
mengurangkan tekanan liang dalam jangka masa tertentu dengan
menyingkir air tanah. Oleh itu, pemindahan tumbuh-tumbuhan dapat
menyebabkan kestabilan terganggu. Bagaimanapun, ia adalah hanya
bahagian atas tanah iaitu distabilkan oleh tumbuh-tumbuhan. Di dalam
hal pokok-pokok besar, pengukuhan cerun oleh akar pokok dan
penambahan pemuatan di cerun oleh kuasa angin.

Pembinaan bangunan di atas
kawasan cerun boleh menyebabkan

terjadinya tanah runtuh



Cerun yang tidak stabil menjadi
ancaman kepada penempatan

di sekitar kaki cerun

Kesan Tanah Runtuh

Tanah runtuh merupakan satu malapetaka major dunia kerana ianya
tersebar luas dan memberi impak yang besar termasuk negara Malaysia.
Kesan daripada malapetaka tanah runtuh ini berbahaya kepada manusia

dan juga kepada benda hidup yang lain.



Contohnya, bahan di cerun yang tepu dengan air boleh membentuk aliran
sampah atau aliran lumpur. Campuran pekat batu dan lumpur mungkin
menghanyutkan pokok, rumah, dan kereta dan menghalang laluan
jambatan. Aliran sungai bercampur lumpur yang dahsyat boleh
menyebabkan banjir sepanjang laluannya.

Kemusnahan kediaman akibat
penimbusan aliran tanah runtuh

Tanah runtuh boleh
menyebabkan kematian

Kemerosotan ekonomi negara



Tanah runtuh sudah tentunya menyebabkan kerosakan harta benda.
Hal ini membawa kerugian kepada ekonomi sesebuah negara. Ekonomi
juga diperlukan dalam membaik pulih semula kawasan yang telah
mengalami tanah runtuh. Ini memerlukan kos yang banyak dan sedikit
sebanyak menggangu ekonomi sesebuah negara.

Kerosakan infrastruktur.
Tanah runtuh boleh membawa kepada kerosakan harta benda akibat

daripada daya aliran tanah mahupun lumpur.

Kemusanahan sesebuah bangunan dan juga penempatan.
Tanah runtuh yang dahsyat boleh menyebabkan
kemusnahan sesebuah bandar.
Kerosakan jalan raya
Terjejasnya sistem perhubungan jalan raya dan juga sistem
komunikasi.
Gempa bumi the loma prieta pada bulan oktober 1989
menyebabkan beribu-ribu kawasan mengalami tanah
runtuh dengan keluasan sehingga mencapai 5400 persegi.
Menyebabkan sistem perhubungan jalan raya terjejas,
kerosakan harta benda dan juga kemusnahan rumah.
Di Lembah Alpine, akibat daripada aliran Lumpur
menyebabkan kerosakan jambatan akibat daripada daya
aliran tersebut.
Gelinciran Tanah Taman Hill View berlaku pada 20
November 2002 telah memusnahkan sebuah rumah banglo

Kehilangan nyawa.

Kehilangan nyawa merupakan satu kesan yang berbahaya apabila
berlakunya sesuatu tanah runtuh dan ianya sukar dielakkan.
Banyak nyawa akan terkorban apabila berlakunya tanah runtuh.

Gelinciran Tanah Taman Hill View berlaku pada 20
November 2002 telah memusnahkan sebuah
rumah banglo dan mengorbankan lapan nyawa
sekeluarga.
Tanah Runtuh di Highland Tower, Ulu Kelang
menyebabkan seramai 48 orang terkorban dan
ramai yang tercedera.
Tanah Runtuh di Aberfan Wales di Uk melibatkan
gelinciran puing jenis putaran yang berlaku pada
cerun bukit telah meranapkan sebuah sekolah
menyebabkan 144 orang terkorban termasuk 116
adalah kanak-kanak sekolah terbabit yang
berusia antara 7 hingga 10 tahun.

Perubahan landskap permukaan bumi.



Tanah runtuh meyebabkan perubahan landskap yang ketara
terhadap permukaan bumi. Timbunan tanah dan juga lumpur
daripada kegiatan tanah runtuh menyebabkan kawasan tanah
tinggi mungkin menjadi rata dan pengendapan sedimen juga boleh
menjadi tebal dengan pantas. Kesannya, sungai-sungai atau
empangan tasik menjadi lebih cetek untuk menakung jumlah air
yang banyak. Aras air sungai menjadi lebih tinggi dan kawasan

darat berubah menjadi kawasan berair.



Tanah runtuh juga boleh menyebabkan cerun tanah atau batuan
menjadi semaki cerun dan tidak stabil.

Langkah-langkah Mengatasi

Tanah Runtuh

Penanaman semula pokok-pokok

kerajaan menanam semula pokok-pokok di cerun bukit terutama di
kawasan yang telah dibangunkan. Usaha murni tersebut merupakan
langkah terbaik untuk menjaga cerun-cerun dan kawasan yang
dibangunkan daripada terdedah kepada risiko kejadian tanah runtuh.
Oleh itu, pokok-pokok besar yang berakar dalam dan tanaman tutup bumi
perlu ditanam untuk menyelamatkan kawasan pembangunan yang
terdedah kepada cuaca dan hujan lebat. Hal ini dapat membantu
menyekat pergerakan tanah daripada dibawa aliran air bawah tanah
yang menggelonsorkan cerun yang tidak stabil.

Sistem Perparitan

kerajaan membina sistem perparitan yang terancang. Sistem perparitan
yang terancang penting untuk membolehkan air hujan dari cerun bukit
mengalir dengan baik dan terus ke longkang atau sungai dan laut. Air

tidak akan bertakung di sesuatu kawasan sehingga menyebabkan
berlakunya banjir. Keadaan ini secara tidak langsung boleh mengelakkan

berlakunya hakisan tanah dan tanah runtuh. Sistem perparitan yang
dibina dapat berfungsi sebagai benteng yang kukuh di lereng bukit.
Sistem perparitan yang terancang dapat memadatkan struktur tanah di

lereng bukit.

Pembangunan strategik
pembangunan yang terancang juga merupakan usaha yang dapat
dilakukan untuk mengurangkan berlakunya kejadian tanah runtuh.
Kerajaan perlu mendepani persaingan pembangunan dengan strategik
dan bijak. Tindakan strategik dan sistematik terhadap pembangunan
adalah sangat mustahak dipraktikkan bagi memastikan pembangunan
tidak mengundang padah. Pembangunan terancang mestilah bersifat
mesra rakyat, mengambil kira keselamatan dan kesejahteraan
rakyat. Memang pembangunan tidak dapat dihentikan, tetapi
pembangunan perlu dirancang sebaik-baiknya untuk mengurangkan
fenomena yang membawa bencana kepada pelestarian alam dan
manusia

Penguatkuasaan undang-undang

penguatkuasaan undang-undang perlu dilaksanakan bagi mengelak
kejadian yang boleh meragut nyawa. Penguatkuasaan yang tegas

dapat mencegah sesetengah pihak yang melaksanakan projek
pembangunan seperti “melepaskan batuk di tangga”.

Penguatkuasaan tanpa “pilih bulu” dapat mencegah perbuatan yang
tidak bertanggungjawab. Kerajaan perlu mengawal aktiviti

pembalakan dan penebangan hutan di negara kita. Dalam hal ini,
kerajaan perlu mengehadkan lesen yang diluluskan untuk penebangan

hutan. Hanya pokok yang telah cukup tua sahaja dibenarkan untuk
ditebang

Pelan Tindakan Kecemasan/peka

pihak-pihak tertentu seperti pemaju perumahan perlu mewujudkan Pelan
Tindakan Kecemasan untuk bertindak pantas apabila mengesan tanda-
tanda pergerakan cerun berlaku. Perancangan pembangunan perlu melihat

simbiosis alam dengan projek yang bakal dibangunkan. Jelasnya,
Pembangunan yang terancang dapat mengelakkan kejadian yang tidak

diingini seperti tanah runtuh.

Tanah runtuh merupakan salah satu daripada bencana geologi yang
memberi ancaman kepada hidupan mahupun persekitaran. Ia boleh
berlaku di mana sahaja terutama di kawasan bercerun dan berisiko
dengan gempabumi dan letusan volkano. Ia berpunca darpada tanah

atau batuan yang lemah dan kedudukannya tidak stabil. Jenis
gerakan tanah runtuh boleh dikelaskan sebagai jatuhan,

gelongsoran atau aliran. Bahaya tanah runtuh bergantung juga
pada jenis dan saiz bahan yang mengalami kegagalan serta
kepantasannya berlaku. Perbezaan bahan tanah runtuh yang
dibawa juga memberi kesan dan impak yang berlainan.
Faktor yang menyebabkan kejadian tanah runtuh boleh

diabahagikan samada ia berlaku secara semulajadi atau susulan
daripada aktiviti manusia. Faktor semulajadi seperti tindakan
hakisan, hujan lebat berterusan menyebabkan aliran yang membawa
bahan tanah, akibat gegaran gempabumi atau letusan volkano yang
meruntuhkan struktur tanah dan memuntahkan aliran lahar. Akan
tetapi manusia juga perlu sedar akan akibat aktiviti-aktiviti
pembangunan yang tidak terancang. Penarahan bukit, penebangan
kawasan tadahan hujan dan pembinaan bangunan di atas tanah
tinggi mengundang risiko kemusnahan harta benda dan nyawa

apabila tanah runtuh berlaku.
Pelbagai cara boleh dilakukan untu
k mengelak kemungkinan bancana
ini. Manusia perlu lebih bijak di dalam mengenalpasti kawasan yang

berpotensi mengalami kegagalan cerun batuan dan tanah dan
mengelak sebarang pembinaan di kawasan tanah tinggi yang
berisiko. Ilmu pengetahuan juga perlu dicanai dengan sebaiknya
untuk menjamin keselamatan manusia. Ahli geologi dunia memainkan
peranan yang sangat penting dalam membantu mengelak dan
menangani masalah kejadian tanah runtuh. Sebarang projek
pembinaan perlulah mendapat rundingan daripada pakar untuk
mengkaji dan menilai terlebih dahulu tahap keselamatan sesuatu

kawasan.

SEKIAN,
TERIMA
KASIH