บทเรียนสำเร็จรูป เรื่อง การแยกสารเนื้อผสม

บทเรียนสำเร็จรูป

เรื่อง การแยกสารเนื้อผสม

ระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 6

จัดทำโดย
ครูวนิดา อยู่อินทร์

โรงเรียนชุมชนศึกษา(บ้านแม่สะแลป)
อำเภอแม่ฟ้าหลวง จังหวัดเชียงราย

คำนำ



บทเรียนสำเร็จรูปเรื่อง การแยกสารเนื้อผสม เล่มนี้ ผู้เขียนได้จัดทำขึ้นเพื่อ
ให้ผู้เรียน ได้มีการศึกษาด้วยตนเองตามความเหมาะสมและโอกาสของผู้เรียนและ
ผู้เรียนที่ต้องการศึกษาเพิ่มเติมประสบการณ์และเพิ่มความรู้ให้กับตนเอง

ผู้เขียนหวังว่า บทเรียนสำเร็จรูปเล่มนี้จะมีประโยชน์ต่อผู้เรียนและผู้สนใจ
เรื่องนี้ ได้อย่างยิ่ง

วนิดา (นางสาววนิดา อยู่อินทร์)

โรงเรียนชุมชนศึกษา(บ้านแม่สะแลป)

คำชี้แจง

1.ให้นักเรียนตั้งใจอ่านและศึกษาบทเรียนสำเร็จรูปด้วยตนเอง
2.บทเรียนสำเร็จรูปเล่มนี้ ประกอบด้วย แบบทดสอบก่อน-หลังเรียน เนื้อหาความรู้
ทั้งหมด 6 เรื่อง ใบงาน 7 ชิ้นงาน เกมKahoot 2 ชุด(ครูกำหนดเวลาในการเล่น)
3.นักเรียนต้องศึกษาและทำกิจกรรมเรียงไปตามลำดับ และมีความซื่อสัตย์ต่อตนเอง
ไม่ดูเฉลยก่อนก่อนทำใบกิจกรรมต่างๆ
4.การตอบคำถามในแต่ละกิจกรรม แบบทดสอบก่อน-หลังเรียน ให้นักเรียนทำใน
ใบงานและแบบทดสอบของตนเองอย่างเป็นระเบียบสวยงาม และไม่ขีดเขียนหรือ
ทำเครื่องหมายใดๆลงในบทเรียนนี้

จุดประสงค์การเรียนรู้



1) ระบุวิธีการแยกสารผสมแต่ละประเภทได้
2) จำแนกวิธีการแยกสารผสมแต่ละประเภทได้
3) เปรียบเทียบวิธีการแยกสารเนื้อผสมด้วยวิธีต่างๆ ได้
4) เลือกวิธีการที่เหมาะสมกับสารผสมที่พบในชีวิตประจำวัน

แบบทดสอบก่อนเรียนเรอ่ื ง การแยกสารเน้ือผสม คะแนน
วิชา วิทยาศาสตร์ ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 6

หลกั สูตรแกนกลางการศกึ ษาขนั้ พื้นฐานพุทธศักราช 2551 (ฉบับปรับปรุง 2560)
ชอื่ -สกุล..........................................................................ช้นั ...................เลขท่ี................

คำส่งั : ใหน้ กั เรยี นทำเครื่องหมาย  เลือกคำตอบท่ีถูกต้องทส่ี ดุ เพยี ง 1 ตวั เลือก

1. ข้อใดเป็นสารผสม (ว 2.1 ป.6/1)

ก. น้ำมันมะพร้าว ข. น้ำเปล่า

ค. นำ้ โคลน ง. นำ้ อัดลม

2. สารผสมข้อใดแยกออกจากกนั ได้โดยวิธกี ารหยบิ ออก (ว 2.1 ป.6/1)

ก. ขา้ วสารผสมกรวดทราย ข. นำ้ ผสมนำ้ มนั

ค. พริกปน่ ผสมนำ้ ตาลทราย ง. เกลือผสมแป้งมนั สำปะหลัง

3. การแยกผงอะลูมเิ นยี มกบั นำ้ ตาลทรายใช้วธิ ีการใด (ว 2.1 ป.6/1)

A การหยบิ ออก

B การละลายน้ำและกรอง

C การใชแ้ มเ่ หลก็ ดึงดูด

ก. เฉพาะข้อ B ข. ข้อ A และ B

ค. ข้อ B และ C ง. ข้อ A และ C

4. สารผสมข้อใดสามารถแยกโดยการตกตะกอน (ว 2.1 ป.6/1)

ก. สารละลายนำ้ เช่อื ม ข. สารละลายแอลกอฮอล์

ค. นำ้ โคลน ง. นำ้ ปลา

5. ขอ้ ใดไม่เกี่ยวขอ้ งกบั ข้นั ตอนการผลติ น้ำประปา (ว 2.1 ป.6/1)

ก. การกรอง ข. การกลายเป็นไอ

ค. การใช้สารเคมี ง. การตกตะกอน

6. ถ้าตอ้ งการแยกเข็มหมดุ และผงตะไบเหลก็ ออกจากทราย ควรใช้วิธีการแยกในข้อใดจงึ เหมาะสม

(ว 2.1 ป.6/1)

ก. การกรอง ข. การรินออก

ค. การตกตะกอน ง. การใช้แมเ่ หลก็ ดึงดูด

7. เด็กชายบีชว่ ยคณุ แม่แยกกากมะพรา้ วออกจากน้ำกะทิ เด็กชายบีควรเลือกวธิ กี ารข้อใดจึงเหมาะสม (ว 2.1

ป.6/1)

ก. การกรอง ข. การร่อน

ค. การตกตะกอน ง. การหยิบออก

8. ข้อใดสัมพนั ธก์ ันระหว่างสารกบั วิธกี ารแยกสาร (ว 2.1 ป.6/1)

ก. แยกเขม็ หมดุ ออกจากผงตะไบเหล็ก : การกรอง

ข. แยกนำ้ ตาลออกจากผงถ่าน : การตกตะกอน

ค. แยกตะกอนดินออกจากนำ้ : การร่อน

ง. แยกข้าวเปลอื กออกจากข้าวสาร : การหยบิ ออก

9. การกรองเป็นวิธีการท่สี ามารถใช้แยกสารในข้อใดออกจากกนั (ว 2.1 ป.6/1)

ก. เกลอื กับพริกปน่ ข. ทรายกับผงชอลก์

ค. นำ้ กับเศษใบเตย ง. ผงตะไบเหลก็ กับทราย

10. ถา้ ตอ้ งการนำน้ำคลองท่ีขุ่นมาทำให้น้ำใสขน้ึ เพื่อใช้ในครวั เรอื น ควรเลือกใช้วธิ ีการขอ้ ใดจงึ เหมาะสม

(ว 2.1 ป.6/1)

ก. กรองดว้ ยผ้าขาวบาง ข. การกลายเป็นไอโดยการนำมาผึง่ แดด

ค. รอ่ นด้วยตะแกรง ง. ตกตะกอนด้วยสารสม้ บดละเอยี ด

11. ข้อใดคือสารเนอ้ื ผสมทั้งหมด (ว 2.1 ป.6/1)

ก. นำ้ เชื่อม นำ้ กล่ัน นำ้ สม้ สายชู

ข. พริกเกลือ น้ำจ้ิมไก่ นำ้ แกงสม้

ค. ขา้ วสารปนกรวด น้ำเกลอื อากาศ

ง. น้ำกะทิ ทองเหลือง อากาศ

12. หากเราตอ้ งการแยกเมล็ดถวั่ เขียวออกจากกรวด วิธีแยกสารผสมใดเหมาะสมทส่ี ุด (ว 2.1 ป.6/1)

ก. การหยิบออก ข. การรินออก

ค. การตกตะกอน ง. การกรอง

13. หากเราตอ้ งการแยกกากกาแฟออกจากน้ำกาแฟ วธิ แี ยกสารผสมใดเหมาะสมที่สุด (ว 2.1 ป.6/1)

ก. การกรอง ข. การตกตะกอน

ค. การระเหยแหง้ ง. การระเหิด

14. จากคำตอบขอ้ 13. เพราะเหตุใดจึงเลือกใช้วิธีการแยกสารผสมนัน้ (ว 2.1 ป.6/1)

ก. เพราะการกรองใชแ้ ยกสารผสมท่มี ขี องแข็งผสมกบั ของเหลว

ข. เพราะการตกตะกอนใช้แยกสารผสมท่ีมขี องแขง็ ผสมกับของเหลว

ค. เพราะการระเหยแหง้ ใชแ้ ยกสารผสมท่ีมีของแข็งผสมกับของเหลว

ง. เพราะการระเหิดใช้แยกสารผสมทีม่ ขี องแข็งผสมกบั ของเหลว

15. การตกตะกอนเหมาะสำหรับใช้แยกสารผสมในข้อใด (ว 2.1 ป.6/1)

ก. นำ้ เกลอื ข. ลูกเหม็น

ค. น้ำโคลน ง. นำ้ จ้ิมไก่

16. “สารที่มีอนุภาคเลก็ จะลอดผา่ นรอู ุปกรณท์ ่ีใช้ในการแยก” จากข้อความดังกลา่ วหมายถึงวิธกี ารแยกสารผสม

ในข้อใด (ว 2.1 ป.6/1)

ก. การหยิบออก ข. การตกตะกอน

ค. การร่อน ง. การรนิ ออก

17. จากข้อ 16. สารผสมจัดอยู่ในสถานะใดบ้าง (ว 2.1 ป.6/1)

ก. ของแขง็ ผสมกับของแข็ง ข. ของเหลวผสมกับของเหลว

ค. ของแข็งผสมกบั แก๊ส ง. ของเหลวผสมกับแก๊ส

18. การผสมในข้อใดควรแยกออกจากกันโดยการใชแ้ มเ่ หลก็ ดงึ ดดู (ว 2.1 ป.6/1)

ก. ผงตะไบเหลก็ ผสมทราย ข. ปูนขาวผสมดิน

ค. น้ำผสมเกลอื ง. ผงถา่ นผสมดิน

19. ข้อใดกลา่ วเก่ียวกับการแยกสารผสมโดยการกรองได้ถูกตอ้ ง (ว 2.1 ป.6/1)

ก. ใช้แยกสารแขวนลอยได้ ข. ใชแ้ ยกสารท่มี ีสารแมเ่ หลก็ ผสมเทา่ นน้ั

ค. ใช้แยกสารเนื้อเดียวเทา่ นนั้ ง. ใชแ้ ยกสารผสมท่มี ีของแข็งผสมอยู่กบั ของแขง็

20. ข้อใดนำวธิ ีแยกสารผสมไปใช้ประโยชนไ์ ด้ไม่ถกู ต้อง (ว 2.1 ป.6/1)

ก. ใชก้ ารตกตะกอนในการบำบัดน้ำเสีย

ข. ใชก้ ารระเหิดในการผลติ น้ำประปา

ค. ใช้การรินออกเพือ่ รนิ นำ้ ซาวขา้ วออกจากข้าว

ง. ใช้การกรองกรองนำ้ กะทิออกจากกากมะพร้าว

เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน

ขอ้ เฉลย ขอ้ เฉลย

1 ค. น้ำโคลน 11 ข. พรกิ เกลือ นำ้ จิ้มไก่ นำ้ แกงสม้

2 ก. ขา้ วสารผสมกรวดทราย 12 ก. การหยิบออก

3 ก. เฉพาะข้อ B 13 ก. การกรอง
4 ค. น้ำโคลน 14 ก. เพราะการกรองใช้แยกสารผสมท่ีมีของแข็งผสมกับ

ของเหลว

5 ข. การกลายเปน็ ไอ 15 ค. น้ำโคลน

6 ง. การใช้แมเ่ หลก็ ดงึ ดูด 16 ค. การร่อน

7 ก. การกรอง 17 ก. ของแข็งผสมกับของแข็ง

8 ง. แยกขา้ วเปลือกออกจากข้าวสาร : การหยิบออก 18 ก. ผงตะไบเหลก็ ผสมทราย

9 ค. น้ำกับเศษใบเตย 19 ก. ใชแ้ ยกสารแขวนลอยได้
10 ง. ตกตะกอนดว้ ยสารสม้ บดละเอยี ด 20 ข. ใชก้ ารระเหิดในการผลติ น้ำประปา

การแยกสารเนื้อผสม
(PURIFICATION)
by Teacher Patty.

วิธีการแยกสารเนื้อผสมอย่างง่ายพิจรณา
จากสมบัติและลักษณะของสารที่ผสมกัน

ของแข็งปนกับของแข็ง ของแข็งปนกับของเหลว ของแข็งที่เป็น
สารแม่เหล็กปน
การหยิบออก การกรอง
การร่อน การตกตะกอน กับสารอื่น
การรินออก
การใช้แม่เหล็กดึงดูด

การแยกสารโดย : การหยิบออก

ของแข็งปนกับของแข็งที่มี สีและรูปร่างแตกต่างกัน

ของแข็งสีขาว สีเขียวและสีเหลือง การหยิบออก
ขนาดและรูปร่างต่างกัน

ตัวอย่าง การแยกสาร
โดย การหยิบออก

เปลือกหอยกับทราย

แยกชนิดของถั่ว ลูกบอลสีต่างๆ

การแยกสารโดย : การรินออก

ของแข็งปนกับของเหลว โดย ของแข็งจะไม่ละลายในของเหลวนั้น

ของแข็งที่เหลือในบีกเกอร์

ทำการรินใส่อีกภาชนะ ของเหลวที่รินออก

ตัวอย่าง การแยกสาร
โดย การหยิบออก

การรินน้ำออกหลังตก
ตะกอน

รินน้ำซาวข้าวออกจากข้าว รินน้ำล้างผักผลไม้

การแยกสารโดย : การร่อน

ของแข็งปนกับของแข็งที่มี ขนาดแตกต่างกันมาก

ตะแกรง ของแข็งที่ขนาดใหญ่กว่ารูตะแกรง

ทำการร่อน ของแข็งที่ขนาดเล็กกว่ารูตะแกรง

ตัวอย่าง การแยกสารโดย การร่อน

แป้งหยาบแยกออก

จากแป้งละเอียด

แป้ง ทำการร่อนด้วยตะแกรงหรือ

เครื่องมือร่อน ทรายหยาบแยก

ออกจากทราย

ทราย ละเอียด

การแยกสารโดย : การกรอง สารที่ได้
ทราย(ของแข็ง)
ของแข็ง (ไม่ละลายในของเหลว) ปนกับของเหลว

กระดาษกรอง

ทรายปนน้ำ น้ำ(ของเหลว)

ตัวอย่าง การแยกสาร กรองกาแฟ
โดย การกรอง (ใช้กระดาษกรอง)

กรองชาไทย กรองน้ำกะทิ
(ใช้ถุงผ้าชงชา) (ใช้ผ้าขาวบาง)

การแยกสารโดย : การตกตะกอน

ของแข็งปนกับของเหลว(ลักษณะขุ่น)

สารส้ม : ใช้แก่วงในของ
แหลวขุ่น เร่งการตกตะกอน

ของเหลวใสขึ้น

ของเหลวลักษณะขุ่น อนุภาคของแข็ง
(สารแขวนลอย) ตกลงก้นภาชนะ

ตัวอย่าง การแยกสารโดย ตกตะกอน

การตกตะกอนของสารแขวนลอย การตกตะกอนของน้ำคลอง

เมื่อสารตกตะกอนแล้ว ทำการ รินออกหรือตักออก

การแยกสารโดย : ใช้แม่เหล็กดูด

ของแข็งที่เป็นสารแม่เหล็กกับของแข็งที่ไม่ใช่สารแม่เหล็ก

ตัวอย่าง การแยกสาร
โดย การใช้แม่เหล็กดูด

ปั้นจั่นแยกโลหะ

ผงตะไบออกจากทราย ผงตะไบเหล็กออกจาก
ผงแป้ง

คาชแ้ี จง : ใหน้ ักเรยี นเติมคาตอบลงในช่องวา่ งใหถ้ ูกต้อง
1. ใหน้ ักเรียนเตมิ คาว่า “สารเนอ้ื ผสม” และ “สารเนื้อเดยี ว” ลงในชอ่ งวา่ งใหส้ อดคลอ้ งกบั การแยกสารดังภาพ

2. ใหน้ กั เรียนยกตัวอย่างสารเนอ้ื ผสมท่คี วรแยกดว้ ยวธิ ีการหยิบออก มา 6 ชนิด

1) 4)
2) 5)
3) 6)

3. ให้นกั เรียนนาคาทีก่ าหนดให้เติมลงในช่องวา่ งใหถ้ กู ต้อง

หยบิ ออก กอ้ นหนิ ปนกบั ทราย คบี จบั ของแขง็
การร่อน สะดวกรวดเรว็
ลูกอมหลากสี แตกต่าง

1) การหยิบออกใชแ้ ยกสารทปี่ ระกอบด้วย..................................ผสมกบั ของแขง็ ท่ีมลี ักษณะ....................................กนั ชดั เจน
2) การหยบิ ออกสามารถใชอ้ ุปกรณ์สาหรับ......................................หรอื ใชม้ ือ.........................................
3) การแยกสารท่ีมสี ถานะของแข็งกบั ของแขง็ ทีม่ ขี นาดแตกต่างกันนยิ มแยกด้วยวิธ.ี........................................................และ

การหยิบออก เพราะเป็นวธิ กี ารท่ีมีความง่าย และ...............................................................
4) การแยกสารด้วยวธิ ีการหยิบออก เช่น ............................................................. และ..............................................................

คาชแี้ จง : ใหน้ กั เรียนเตมิ คาตอบลงในช่องว่างใหถ้ กู ต้อง
1. ให้นกั เรียนเตมิ คาวา่ “สารเนื้อผสม” และ “สารเนอื้ เดยี ว” ลงในช่องวา่ งใหส้ อดคล้องกบั การแยกสารดังภาพ

2. ให้นกั เรียนยกตัวอย่างสารเนอื้ ผสมท่ีควรแยกด้วยวธิ ีการร่อนมา 6 ชนดิ
1) 4)
2) 5)
3) 6)

3. ใหน้ กั เรียนนาคาทกี่ าหนดให้เติมลงในชอ่ งว่างใหถ้ ูกตอ้ ง ของแข็ง การร่อนแปง้
ล่าง ตะแกรง เล็ก บน
ใหญ่ แตกต่างกัน

1) อปุ กรณท์ ใี่ ชใ้ นการรอ่ น คอื .....................................................
2) วิธกี ารร่อน คือ การแยกสารท่มี ีสถานะ.....................................กบั ของแขง็ ออกจากกนั ซงึ่ ของแข็งนน้ั ต้องมขี นาด
...................................... โดยของแข็งท่ีมขี นาด...........................กว่ารตู ะแกรงจะตกลงมาอย่ดู ้าน.................... และของแขง็ ที่มี
ขนาด....................กว่ารูตะแกรงจะค้างอย่ดู ้าน...................ตะแกรง ยกตวั อยา่ ง เชน่ ................................................................

คาช้ีแจง : ให้นักเรยี นเตมิ คาตอบลงในช่องว่างใหถ้ กู ต้อง
1. ใหน้ กั เรยี นเติมคาวา่ “สารเนอ้ื ผสม” และ “สารเน้ือเดียว” ลงในชอ่ งว่างให้สอดคล้องกบั การแยกสารดังภาพ

แทง่ แก้วคนสาร
กระดาษกรอง

กรวยกรอง

2. ให้นกั เรยี นยกตัวอยา่ งสารเน้อื ผสมทค่ี วรแยกดว้ ยวธิ ีการกรองมา 6 ชนดิ
1) 4)
2) 5)
3) 6)

3. ให้นักเรียนนาคาทีก่ าหนดให้เตมิ ลงในช่องว่างใหถ้ กู ตอ้ ง

เครื่องกรอง ผสม บน ผ้าขาวบาง
ละลาย ลา่ ง
กระดาษกรอง ตดิ ค้าง

1) การกรองเปน็ การแยกสารเน้อื .........................ทม่ี สี ถานะของเหลวออกจากของแข็ง โดยของแข็งที่เปน็ ส่วนผสม

จะต้องเป็นของแข็งทีไ่ ม่.............................................ในของเหลวหรือไม่ผสมกลมกลนื เปน็ เน้อื เดยี วกัน
2) อปุ กรณ์ท่ใี ช้ในการกรอง เชน่ ............................................. ................................................. ............................. .....................
3) ขณะทีท่ าการกรองของแข็งทผี่ สมอย่จู ะ................................อยดู่ ้าน....................... ส่วนของเหลวจะไหลผ่านอุปกรณ์

ลงไปอยู่ในภาชนะด้าน...........................

คาชี้แจง : ให้นกั เรยี นเติมคาตอบลงในชอ่ งวา่ งใหถ้ ูกต้อง
1. ให้นกั เรยี นเตมิ คาวา่ “สารเน้ือผสม” และ “สารเนือ้ เดยี ว” ลงในชอ่ งว่างใหส้ อดคล้องกับการแยกสารดงั ภาพ

แท่งแมเ่ หล็ก

2. ให้นักเรียนยกตัวอย่างสารเนอ้ื ผสมทีค่ วรแยกด้วยวธิ ีการใชแ้ ม่เหลก็ ดึงดูดมา 6 ชนิด
1) 4)
2) 5)
3) 6)

3. ใหน้ กั เรยี นนาคาที่กาหนดให้เติมลงในช่องวา่ งใหถ้ กู ตอ้ ง กามะถัน ถกู แมเ่ หลก็ ดูดได้
โลหะ แมเ่ หล็ก เนอ้ื ผสม ดูดได้
ไม่ได้ ไมใ่ ช่สารแม่เหล็ก

1) อุปกรณท์ ี่ใช้การดดู สารประเภทโลหะ คือ ......................................................

2) วธิ ีการใช้แม่เหลก็ ดดู คือ ใชแ้ ยกองค์ประกอบของสาร...........................................ซ่งึ องคป์ ระกอบหน่งึ มสี มบตั ิในการ
...........................................................ออกจากสารท่แี ม่เหล็กดดู .................................... หรือแยกสารเนื้อผสมท่ปี ระกอบด้วย
ของแข็งทีเ่ ปน็ สารแม่เหลก็ กบั ของแขง็ ท่ี....................................................
3) ตัวอย่างของผสม เชน่ เหล็กกับ............................................ โดยเหลก็ เปน็ ......................ทีแ่ มเ่ หล็กสามารถ......................

คาชแี้ จง : ใหน้ กั เรียนเตมิ คาตอบลงในชอ่ งวา่ งใหถ้ กู ตอ้ ง
1. ให้นักเรยี นเตมิ คาว่า “สารเน้ือผสม” และ “สารเน้อื เดยี ว” ลงในช่องว่างให้สอดคล้องกับการแยกสารดังภาพ

น้า

สารส้ม ดินโคลน

2. ใหน้ ักเรียนอธิบายวิธกี ารแยกสารดว้ ยการตกตะกอนวา่ มีลกั ษณะหรอื ขัน้ ตอนอย่างไร
.........................................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................................
3. ให้นกั เรียนยกตวั อย่างสารในชีวติ ประจาวันทส่ี ามารถแยกออกจากกนั ดว้ ยวธิ กี ารตกตะกอน
.........................................................................................................................................................................................................................

4. ใหน้ ักเรียนนาคาท่ีกาหนดให้เตมิ ลงในชอ่ งว่างให้ถกู ตอ้ ง

เร็วขึน้ ขนุ่ เหลว แขวนลอย

ตกตะกอน สารส้ม กรอง ของแขง็

1) การตกตะกอน คอื การแยกเอา...............................................ซ่งึ อยู่ในรปู ของสาร....................................................ออกจาก

ของเหลวทมี่ ลี ักษณะ.................... เชน่ การทาน้าคลองให้ใสปราศจากฝนุ่ ดิน และเศษหิน ซง่ึ จะใช้...................................
ทาใหฝ้ นุ่ ผงหรอื ดินตกตะกอนได้....................................
2) หากตงั้ สารแขวนลอยทิง้ ไวใ้ นภาชนะนาน ๆ อนภุ าคของของแข็งอาจจะ.................................................อยู่ทก่ี น้ ภาชนะ
สว่ นของ...................................จะใสข้ึนสามารถรนิ แยกออกจากกนั ได้ หรอื อาจใชว้ ธิ ีการ.....................................ประกอบด้วย

คาชแ้ี จง : ให้นกั เรียนเติมคาตอบลงในช่องวา่ งใหถ้ ูกตอ้ ง
1. ให้นักเรยี นเติมคาวา่ “สารเนื้อผสม” และ “สารเนอ้ื เดยี ว” ลงในช่องวา่ งใหส้ อดคลอ้ งกบั การแยกสารดังภาพ

บกี เกอร์

แท่งแกว้ คนสาร

2. ใหน้ ักเรียนยกตัวอยา่ งสารเนอ้ื ผสมท่คี วรแยกด้วยวิธีการรินออกมา 6 ชนิด
1) 4)
2) 5)
3) 6)

3. ให้นกั เรียนนาคาท่ีกาหนดใหเ้ ตมิ ลงในช่องว่างใหถ้ กู ตอ้ ง ของเหลว ของแข็ง
ดา้ นบน เนอ้ื ผสม

1) อปุ กรณ์ทใี่ ชก้ ารรินออก คือ ภาชนะทีส่ ามารถเท...........................................ออกได้
2) วิธีการรินออก คอื การแยกสาร......................................ระหว่าง.........................................ท่ีจมอยู่ท่กี ้นภาชนะออกจาก

ของเหลวท่ีอย.ู่ .....................................ของภาชนะโดยรนิ ออก

คาชีแ้ จง : ใหน้ ักเรยี นระบุวธิ กี ารแยกสารเน้อื ผสมลงในตารางใหส้ อดคล้องกบั สารเน้ือผสมท่กี าหนดให้

การหยบิ ออก การร่อน การกรอง การใช้แมเ่ หล็กดึงดูด การตกตะกอน การรนิ ออก

สารเนอ้ื ผสม วิธีการแยกสาร อุปกรณท์ ใี่ ช้
1. ทรายกับเปลอื กหอย
2. แปง้ มันกับเมล็ดสาคู
3. กากผลไม้กับนา้ ปัน่
4. ลกู เดือยในนา้ เต้าหู้
5. ว้นุ เสน้ กับน้า
6. ฝ่นุ ผงในนา้ คลอง
7. ก้อนกรวดกบั ทราย
8. ผงเหลก็ กับผงถ่าน
9. เกลือเม็ดใหญ่กับน้าตาล
10. น้าอบ
11. ลอดชอ่ งนา้ กะทิ
12. เศษเหล็กปนกับขยะ
13. ขา้ วสารกับแกลบ
14. กากมะพร้าวกบั นา้ กะทิ
15. ตะปเู หลก็ กับกรวด

แบบทดสอบหลังเรียนเร่อื ง การแยกสารเนื้อผสม คะแนน
วิชา วิทยาศาสตร์ ชั้นประถมศกึ ษาปีที่ 6

หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพ้นื ฐานพทุ ธศกั ราช 2551 (ฉบับปรบั ปรุง 2560)
ชือ่ -สกลุ ..........................................................................ช้ัน...................เลขท่ี................

คำส่งั : ใหน้ กั เรียนทำเคร่ืองหมาย  เลอื กคำตอบที่ถูกต้องท่สี ุดเพยี ง 1 ตัวเลือก

1. ข้อใดเป็นสารผสม (ว 2.1 ป.6/1)

ก. นำ้ มนั มะพร้าว ข. นำ้ เปลา่

ค. น้ำโคลน ง. นำ้ อดั ลม

2. สารผสมขอ้ ใดแยกออกจากกันไดโ้ ดยวธิ ีการหยบิ ออก (ว 2.1 ป.6/1)

ก. ขา้ วสารผสมกรวดทราย ข. นำ้ ผสมน้ำมนั

ค. พรกิ ป่นผสมนำ้ ตาลทราย ง. เกลอื ผสมแปง้ มนั สำปะหลัง

3. การแยกผงอะลูมเิ นียมกบั นำ้ ตาลทรายใชว้ ธิ ีการใด (ว 2.1 ป.6/1)

A การหยบิ ออก

B การละลายนำ้ และกรอง

C การใช้แมเ่ หล็กดึงดูด

ก. เฉพาะข้อ B ข. ขอ้ A และ B

ค. ขอ้ B และ C ง. ขอ้ A และ C

4. สารผสมขอ้ ใดสามารถแยกโดยการตกตะกอน (ว 2.1 ป.6/1)

ก. สารละลายนำ้ เชอื่ ม ข. สารละลายแอลกอฮอล์

ค. น้ำโคลน ง. น้ำปลา

5. ขอ้ ใดไม่เกี่ยวข้องกบั ขนั้ ตอนการผลติ น้ำประปา (ว 2.1 ป.6/1)

ก. การกรอง ข. การกลายเป็นไอ

ค. การใช้สารเคมี ง. การตกตะกอน

6. ถ้าตอ้ งการแยกเขม็ หมุดและผงตะไบเหล็กออกจากทราย ควรใช้วธิ ีการแยกในข้อใดจึงเหมาะสม

(ว 2.1 ป.6/1)

ก. การกรอง ข. การรนิ ออก

ค. การตกตะกอน ง. การใชแ้ มเ่ หล็กดงึ ดูด

7. เด็กชายบีช่วยคุณแม่แยกกากมะพร้าวออกจากน้ำกะทิ เด็กชายบีควรเลือกวิธีการข้อใดจึงเหมาะสม (ว 2.1

ป.6/1)

ก. การกรอง ข. การรอ่ น

ค. การตกตะกอน ง. การหยบิ ออก

8. ข้อใดสัมพนั ธก์ ันระหว่างสารกบั วิธกี ารแยกสาร (ว 2.1 ป.6/1)

ก. แยกเขม็ หมดุ ออกจากผงตะไบเหล็ก : การกรอง

ข. แยกนำ้ ตาลออกจากผงถ่าน : การตกตะกอน

ค. แยกตะกอนดินออกจากนำ้ : การร่อน

ง. แยกข้าวเปลอื กออกจากข้าวสาร : การหยบิ ออก

9. การกรองเป็นวิธีการท่สี ามารถใช้แยกสารในข้อใดออกจากกนั (ว 2.1 ป.6/1)

ก. เกลอื กับพริกปน่ ข. ทรายกับผงชอลก์

ค. นำ้ กับเศษใบเตย ง. ผงตะไบเหลก็ กับทราย

10. ถา้ ตอ้ งการนำน้ำคลองท่ีขุ่นมาทำให้น้ำใสขน้ึ เพื่อใช้ในครวั เรอื น ควรเลือกใช้วธิ ีการขอ้ ใดจงึ เหมาะสม

(ว 2.1 ป.6/1)

ก. กรองดว้ ยผ้าขาวบาง ข. การกลายเป็นไอโดยการนำมาผึง่ แดด

ค. รอ่ นด้วยตะแกรง ง. ตกตะกอนด้วยสารสม้ บดละเอยี ด

11. ข้อใดคือสารเนอ้ื ผสมทั้งหมด (ว 2.1 ป.6/1)

ก. นำ้ เชื่อม นำ้ กล่นั นำ้ สม้ สายชู

ข. พริกเกลือ น้ำจ้ิมไก่ นำ้ แกงสม้

ค. ขา้ วสารปนกรวด น้ำเกลอื อากาศ

ง. น้ำกะทิ ทองเหลือง อากาศ

12. หากเราตอ้ งการแยกเมล็ดถวั่ เขียวออกจากกรวด วิธีแยกสารผสมใดเหมาะสมทส่ี ุด (ว 2.1 ป.6/1)

ก. การหยิบออก ข. การรินออก

ค. การตกตะกอน ง. การกรอง

13. หากเราตอ้ งการแยกกากกาแฟออกจากน้ำกาแฟ วธิ แี ยกสารผสมใดเหมาะสมที่สุด (ว 2.1 ป.6/1)

ก. การกรอง ข. การตกตะกอน

ค. การระเหยแหง้ ง. การระเหิด

14. จากคำตอบขอ้ 13. เพราะเหตุใดจึงเลือกใช้วิธีการแยกสารผสมนัน้ (ว 2.1 ป.6/1)

ก. เพราะการกรองใชแ้ ยกสารผสมท่มี ขี องแข็งผสมกบั ของเหลว

ข. เพราะการตกตะกอนใช้แยกสารผสมท่ีมขี องแขง็ ผสมกับของเหลว

ค. เพราะการระเหยแหง้ ใชแ้ ยกสารผสมท่ีมีของแข็งผสมกับของเหลว

ง. เพราะการระเหิดใช้แยกสารผสมทีม่ ขี องแข็งผสมกบั ของเหลว

15. การตกตะกอนเหมาะสำหรับใช้แยกสารผสมในข้อใด (ว 2.1 ป.6/1)

ก. นำ้ เกลอื ข. ลูกเหม็น

ค. น้ำโคลน ง. นำ้ จ้ิมไก่

16. “สารที่มีอนุภาคเลก็ จะลอดผา่ นรอู ุปกรณท์ ่ีใช้ในการแยก” จากข้อความดังกลา่ วหมายถึงวิธกี ารแยกสารผสม

ในข้อใด (ว 2.1 ป.6/1)

ก. การหยิบออก ข. การตกตะกอน

ค. การร่อน ง. การรนิ ออก

17. จากข้อ 16. สารผสมจัดอยู่ในสถานะใดบ้าง (ว 2.1 ป.6/1)

ก. ของแขง็ ผสมกับของแข็ง ข. ของเหลวผสมกับของเหลว

ค. ของแข็งผสมกบั แก๊ส ง. ของเหลวผสมกับแก๊ส

18. การผสมในข้อใดควรแยกออกจากกันโดยการใชแ้ มเ่ หลก็ ดงึ ดดู (ว 2.1 ป.6/1)

ก. ผงตะไบเหลก็ ผสมทราย ข. ปูนขาวผสมดิน

ค. นำ้ ผสมเกลอื ง. ผงถา่ นผสมดิน

19. ข้อใดกลา่ วเก่ียวกับการแยกสารผสมโดยการกรองได้ถูกตอ้ ง (ว 2.1 ป.6/1)

ก. ใช้แยกสารแขวนลอยได้ ข. ใชแ้ ยกสารท่มี ีสารแมเ่ หลก็ ผสมเทา่ นน้ั

ค. ใช้แยกสารเนื้อเดียวเทา่ นนั้ ง. ใชแ้ ยกสารผสมท่มี ีของแข็งผสมอยู่กบั ของแขง็

20. ข้อใดนำวธิ แี ยกสารผสมไปใช้ประโยชนไ์ ด้ไม่ถกู ต้อง (ว 2.1 ป.6/1)

ก. ใช้การตกตะกอนในการบำบัดน้ำเสีย

ข. ใชก้ ารระเหิดในการผลติ น้ำประปา

ค. ใช้การรินออกเพือ่ รนิ นำ้ ซาวขา้ วออกจากข้าว

ง. ใชก้ ารกรองกรองนำ้ กะทิออกจากกากมะพร้าว

เฉลยแบบทดสอบหลงั เรียน

ขอ้ เฉลย ข้อ เฉลย

1 ค. น้ำโคลน 11 ข. พรกิ เกลือ นำ้ จ้ิมไก่ น้ำแกงสม้

2 ก. ขา้ วสารผสมกรวดทราย 12 ก. การหยบิ ออก

3 ก. เฉพาะข้อ B 13 ก. การกรอง
4 ค. น้ำโคลน 14 ก. เพราะการกรองใชแ้ ยกสารผสมที่มีของแข็งผสมกับ

ของเหลว

5 ข. การกลายเปน็ ไอ 15 ค. น้ำโคลน

6 ง. การใช้แมเ่ หลก็ ดงึ ดูด 16 ค. การร่อน

7 ก. การกรอง 17 ก. ของแขง็ ผสมกับของแข็ง

8 ง. แยกขา้ วเปลือกออกจากขา้ วสาร : การหยิบออก 18 ก. ผงตะไบเหลก็ ผสมทราย

9 ค. น้ำกับเศษใบเตย 19 ก. ใช้แยกสารแขวนลอยได้
10 ง. ตกตะกอนด้วยสารสม้ บดละเอียด 20 ข. ใช้การระเหิดในการผลติ น้ำประปา

บทเรียนสำเร็จรูป

เรื่อง การแยกสารเนื้อผสม