ลักษณะคำประพันธ์ของนิราศภูเขาทอง

ลกั นษริ ณาศะภคูเาขปารทะอพงนั ธ์

แผนผงั กลอนนริ าศ

นริ าศภูเขาทอง แต่งเป็นกลอนนริ าศ ขน้ึ ตน้ ดว้ ยวรรครบั

และลงทา้ ยด้วยคาว่า “เอย” รบั
ส่ง
รอง รับ
สดับ ส่ง
รอง

กลอนนิราศ

นิราศ หมายถึง การจากไป การพรากจาก ในทางฉนั ทลกั ษณ์ หมายถงึ บทประพันธ์
ทพี่ รรณนาถึงการจากถนิ่ ฐานท่ีอยู่ไปในท่ตี ่าง ๆ ตอ้ งมีการบรรยายถงึ ส่ิงทไี่ ด้พบเห็นตลอด
การเดินทาง และตอ้ งราพึงราพนั ถึงคนรักหรือภรรยา ถ้าไม่มกี ต็ อ้ งสมมตุ ขิ น้ึ จึงจะถูกตอ้ ง
ตามแบบการแตง่ นิราศ

ในการบรรยายและพรรณนาตลอดเสน้ ทางการเดินทางนน้ั กวมี กั จะบรรยายถงึ สิ่งท่ี
ไดพ้ บเหน็ แล้วเปรยี บเทียบกบั ความในใจของตน เมื่อต้องพลัดพรากจากหญิงอนั เปน็ ท่ีรัก
ทงั้ ในด้านความรกั และความทกุ ข์หรือวถิ ีชวี ิต

ลกั ษณะของกลอนนิราศ

ข้ึนต้นดว้ ยวรรครบั ของบทบทเอก สว่ นวรรคสลบั เวน้ ว่างไว้
วรรคหนง่ึ ใชค้ าตง้ั แต่ ๗-๙ คา
สมั ผัสและความไพเราะอน่ื เหมือนกับกลอนแปด
กลอนนิราศมกั ข้นึ ต้นด้วยคาวา่ “นริ าศ”
จบดว้ ยบาทโทและคาสุดท้ายจะตอ้ งลงท้าย “เอย”