หลักการอ่านจับใจความสำคัญ

หลกั การอา่ น
จบั ใจความสาคญั

ความหมายของการอ่านจบั ใจความสาคัญ

การอ่านเพื่อจับใจความหรือข้อคิด ความคิดสาคัญหลักของ
ข้อความ หรือเรื่องที่อ่าน เป็นข้อความที่คลุมข้อความอื่น ๆ
ในยอ่ หนา้ หนึง่ ๆ ไว้ทง้ั หมด

จบั ใจความสาคญั หมายถงึ

ใจความท่ีสาคญั และเดน่ ท่ีสุดในยอ่ หนา้ เป็นแก่นของยอ่ หน้าท่ีสามารถ
ครอบคลุมเนื้อความในประโยคอื่น ๆ ในย่อหน้านั้นหรือประโยคที่สามารถเป็น
หัวเรื่องของย่อหน้านั้นได้ ถ้าตัดเนื้อความของประโยคอื่นออกหมด หรือ
สามารถเป็นใจความหรือประโยคเดี่ยว ๆ ได้ โดยไม่ต้องมีประโยคอื่นประกอบ
ซึ่งในแต่ละย่อหน้าจะมีประโยคในความสาคัญเพียงประโยคเดียว หรือไม่เกิน
๒ ประโยค

พลความ หมายถึง

ใจความรอง หรือพลความ(พน-ละ-ความ) หมายถึง ใจความ หรือ
ประโยคที่ขยายความประโยคใจความสาคัญ เป็นใจความสนับสนุนใจความ
สาคัญให้ชัดเจนขึ้น อาจเป็นการอธิบายให้รายละเอียด ให้คาจากัดความ
ยกตัวอย่าง เปรียบเทียบ หรือแสดงเหตุผลอย่างถี่ถ้วน เพื่อสนับสนุน
ความคดิ สว่ นทม่ี ิใช่ใจความสาคัญ และมิใช่ใจความรอง แต่ช่วยขยายความ
ให้มากข้ึน คือ รายละเอยี ด

หลกั การจับใจความสาคญั

๑ ตั้งจุดมงุ่ หมายในการอา่ นให้ชัดเจน
๒ อ่านเรอ่ื งราวอยา่ งครา่ วๆ พอเขา้ ใจ และเกบ็ ใจความสาคัญของแตล่ ะยอ่ หนา้
๓ เมอ่ื อ่านจบใหต้ งั้ คาถามวา่ เรอ่ื งท่อี ่าน มีใคร ทาอะไร ที่ไหน เมอื่ ไร อย่างไร
๔ นาสิ่งทสี่ รปุ ไดม้ าเรยี บเรียงใจความสาคัญใหม่ด้วยสานวนของตนเอง

เพอ่ื ให้เกดิ ความสละสลวย

วธิ จี ับใจความสาคญั

วิธีการจับใจความมีหลายอย่าง ขึ้นอยู่กับความชอบว่าอย่างไร เช่น
การขีดเส้นใต้ การใช้สีต่าง ๆ กัน แสดงความสาคัญมากน้อยของข้อความ
การบันทึกย่อเป็นส่วนหนึ่งของการอ่านจับใจความสาคัญที่ดี แต่ผู้ที่ย่อควรย่อ
ด้วยสานวนภาษาและสานวนของตนเอง ไม่ควรย่อด้วยการตัดเอาข้อความ
สาคัญมาเรียงต่อกัน เพราะอาจทาให้ผู้อ่านพลาดสาระสาคัญบางตอนไป
อนั เปน็ เหตใุ ห้การตีความผิดพลาดคลาดเคล่อื นได้

วิธีจับใจความสาคญั

๑ พจิ ารณาทลี ะย่อหน้า หาประโยคใจความสาคญั ของแต่ละย่อหน้า
๒ ตัดส่วนที่เป็นรายละเอียดออกได้ เช่น ตัวอย่าง สานวนโวหาร อุปมาอุปไมย

(การเปรียบเทียบ) ตัวเลข สถิติ ตลอดจนคาถามหรือคาพูดของผู้เขียนซึ่งเป็น
สว่ นขยายใจความสาคัญ
๓ สรุปใจความสาคญั ดว้ ยสานวนภาษาของตนเอง

การพจิ ารณาตาแหนง่ ใจความสาคญั

ใจความสาคญั ของขอ้ ความในแตล่ ะยอ่ หนา้ จะปรากฏดงั นี้

๑ ประโยคใจความสาคัญอยู่ตอนตน้ ของยอ่ หน้า
๒ ประโยคใจความสาคัญอยู่ตอนกลางของยอ่ หน้า
๓ ประโยคใจความสาคัญอยู่ตอนท้ายของย่อหนา้
๔ ประโยคใจความสาคัญอยู่ตอนต้นและตอนท้ายของยอ่ หน้า
๕ ผู้อ่านสรปุ ขนึ้ เอง จากการอา่ นทัง้ ยอ่ หน้า (ในกรณใี จความสาคญั หรอื ความคิดสาคัญ

อาจอยู่รวมในความคดิ ย่อย ๆ โดยไมม่ ีความคดิ ทเี่ ป็นประโยคหลัก)

ตัวอยา่ งตาแหน่งใจความสาคัญ

ใจความสาคัญอยตู่ อนตน้ ย่อหน้า

ความสมบูรณ์ของชีวิตมาจากความเข้าใจชีวิตเป็นพื้นฐาน คือ
เข้าใจธรรมชาติ เข้าใจความเป็นมนุษย์ และความสัมพันธ์ที่เกื้อกูลกัน
ระหว่างมนุษย์กับมนุษย์ และมนุษย์กับธรรมชาติ มีความรัก
ความเมตตาต่อเพือ่ นมนษุ ยแ์ ละธรรมชาติอยา่ งจรงิ ใจ

ตัวอยา่ งตาแหนง่ ใจความสาคญั

ใจความสาคัญอยู่ตอนทา้ ยย่อหน้า

ความเครียดทาให้เพิ่มฮอร์โมนอะดรีนาลีนในเลือด ทาให้หัว
ใจเต้นเร็ว เสน้ เลือดบีบตัว กลา้ มเนอ้ื เขม็งตึง ระบบยอ่ ยอาหารผิดปกติ
เกิดอาการปวดหัว ปวดท้อง ใจสั่น แข้งขาอ่อนแรง ความเครียดจึง
เป็นตวั การใหแ้ กเ่ ร็ว

ตัวอย่างตาแหนง่ ใจความสาคัญ

ใจความสาคัญอย่ตู อนกลางยอ่ หน้า

โดยทั่วไปผักที่ขายตามท้องตลาดส่วนใหญ่เกษตรกรมักใช้สารกาจัด
ศัตรูพืช หากไม่มีความรอบคอบในการใช้ จะทาให้เกิดสารตกค้าง ทาให้มีปัญหา
ต่อสุขภาพ ฉะนั้นเมื่อซื้อผักไปรับประทานจึงควรล้างผักด้วยน้าหลายๆครั้ง
เพราะจะช่วยกาจัดสารตกค้างไปได้บ้าง บางคนอาจแช่ผักโดยใช้น้าผสม
โซเดยี มไบคาร์บอเนตก็ได้ แต่อาจทาใหว้ ิตามินลดลง

ตัวอยา่ งตาแหนง่ ใจความสาคัญ

ใจความสาคัญอยู่ท้ังตอนตน้ และตอนท้ายย่อหน้า

การรักษาศีลเพื่อบังคับตนเองให้มีระเบียบวินัยในการกระทาทุกสิ่ง
ทุกอย่าง เช่น เรามาอยู่วัด มานุ่งขาวห่มขาว ไม่ใช่ถือแต่ศีลแปดข้อเท่านั้น แต่
เราต้องนึกว่าศีลนั้นคือความมีระเบียบ มีวินัย เราเดินอย่างมีระเบียบมีวินัย นั่ง
อย่างมีระเบียบ กินอย่างมีระเบียบ ทาอะไรก็ทาอย่างมีระเบียบนั่นเป็นคนที่มีศีล
ถ้าเราไมม่ รี ะเบียบกไ็ มม่ ีศลี

ตวั อยา่ งตาแหนง่ ใจความสาคญั

ใจความสาคัญไม่ปรากฏในส่วนใด ต้องสรปุ เอง

การเดิน การว่ายน้า การฝึกโยคะ การออกกาลังกายด้วยอุปกรณ์ต่าง ๆ
ตลอดจนการหายใจลึก ๆ ล้วนมีส่วนทาใหส้ ุขภาพแข็งแรง

ใจความสาคญั คอื การทาใหส้ ขุ ภาพแข็งแรงทาไดห้ ลายวธิ ี