บทที่1

E-BOOK


connective tissue

ชื่ อ แ ล ะ ร หั ส นั ก ศึ ก ษ า

654991006


กัญญารัตน์ บุญสาร

Connective tissue
เนื้อเยื่อเกี่ยวพั น




Connective tissue เนื้อเยื่อเกี่ยวพันหรือเนื้อเยื่อประสาน
หนึ่งในเนื้อเยื่อพื้ นฐานของร่างกายซึ่งแทรกอยู่ในช่องว่างระหว่าง
อวัยวะหรือระหว่างเนื้อเยื่อมีองคป์ระกอบดังนี้

1. เซลล์เนื้อเยื่อเกี่ยวพัน (Connective tissue cells)
2. สิ่งที่อยู่ระหว่างเซลล์ (Intercellular substance) ซึ่งประกอบด้วย
2.1. Fibrous/Formed intercellular substance ได้แก่ เส้นใย (Fiber)
2.2. Non-formed intercellular substance คือ สิ่งที่ไม่บ่งเป็นลักษณะหรือ
รูปร่าง ได้แก่ สารที)ไม่มีรูปร่าง (Ground substance)
โดยเป็นสารจำ พวกโปรตีนและ polysaccharide และของเหลวในเนื้อเยื่อ
(Tissue fluid)

1. เซลล์เนื้อเยื่อเกี่ยวพั น (Connective tissue cells)
1.1 Fixed cell คือ เซลล์ที่เป็นองค์ประกอบหลักในเนื้อเยื่อเกี่ยวพัน
เซลล์กลุ่มนี้มักอยู่กับที่หรือเคลื่อนที่น้อย
1.1.1 Mesenchymal cells
ลักษณะ ขนาดเล็ก มีรูปร่างเป็นรูปแฉกดาว หรือรูปกระสวยมี cytoplasmic
process ขนาดเลก็ และบางยีนส์ออกจากตัวเซลล์นิวเคลียสรูปร่างกลม มีสาย
chromatin กระจายอยู่ภายในนิวเคลียส หน้าที่: แบ่งตัวเพิ่มจำนวนและ
เปลี่ยนแปลงไปเป็นเซลล์ชนิดอื่น ๆ ของเนื้อเยื่อเกี่ยวพัน
1.1.2 Fibroblasts
ลักษณะ: เป็นหนึ่งในเซลล์ที่พบมากที่สุดใน areolar connective tissue
เมื่อย้อมด้วย H&E มักพบแต่นิวเคลียสที่มีลักษณะยาวเรียว cytoplasm
ยื่นเป็นแขนงแบน ๆ ติดสีซีด
1.1.3 Macrophages
ลักษณะ: เป็นเซลล์อีกชนิดหนึ่งที่พบมาก จำนวนใกล้เคียงกับ Fibroblasts เซลล์มีขนาด
ใหญ่ บ่งชี้ได้ยาก เนื่องจากรูปร่างไม่แน่นอนมักมีขาเทียม (pseudopodia) ยื่นออกมา
หลายทิศทาง นิวเคลียสเป็นรูปไตหรือกลม ขอบหยักหาก
ต้องการบ่งชี้เซลล์สามารถทำ ได้จากการสังเกต สิ่งที่เซลล์กินเข้าไป
หน้าที่ กำจัดเชื้อโรค สิิ่งแปลกปลอม สารต่างๆที่ร่างกายไม่ต้องการหรือซากเซลล์ที่ตายแล้ว
โดยการเก็บกิน(phagocytosis) โดยมีความสัมพันธ์กับการตอบสนองทางภูมิคุ้มกัน
1.1.4 Mast cells
ลักษณะ: รูปทรงรีหรือกลมขนาดใหญ่ มีนิวเคลียสทรงกลมขนาดเล็กภายใน
cytoplasm พบ granule จำนวนมาก บรรจุสารheparin และ histamine
1.1.5 Adipose cells (Adipocytes) หรือ เซลล์ไ์ขมัน
ลักษณะ: รูปร่างค่อนข้างกลมบรรจุหยดไขมัน ขนาดใหญ่ที่ไม่มีเยื่อหุ้มเซลล์ไว้ภายในเซลล ์
ทำให้นิวเคลียสถูกไปติดขอบเซลล์ด้านใดด้านหนึ่งและถูกเบียดจนแบน cytoplasm มีจำนว
น้อยเป็นแผ่นฟิล์มบาง ๆหุ้มอยู่รอบหยดไขมันทำให้เซลล์มีลักษณะคลา้ยวงแหวน (signet
ring)หน้าที่เก็บสะสมไขมันจำพวก triglyceride เพื่อใช้เป็นแหล่งสะสมพลังงานเพิ่มความ
ร้อนให้แก่ร่างกาย

1.1.6 Pigmented cells

ลักษณะ: เซลล์ที)ภายใน cytoplasm มี granule ขนาดเล็กและติดสี

(chromophoric substances) บรรจุอยู่ พบได้บ้าง

ในareolar connective tissue และพบได้มากใน

dens connective tissue ของชั้นหนังแท้ ซึ่งจะเรียกว่า

Melanocyteเซลล์มีรูปร่างไม่แน่นอน มี

irregular cytoplasmic process ที)บรรจุ granule


ขนาดเล็กและติดสี เรียกว่าmelanosomes นอกจากนี้ยังพบได้ใน

บริเวณอื่นๆ เช่น pia mater และ ciliary body ของตา

1.2 Wandering cell คือ เซลล์ที่มีการเคลื่อนที่เข้าและออกระหว่างเนื้อเยื่อเกี่ยวพันกับ

หลอดเลือด โดยเฉพาะเมื่อมีสิ่งกระตุ้นทำให้จำนวนเซลล์เหล่านี้เปลี่ยนแปลงตามสภาพ

แวดล้อมของร่างกาย เซลล์ในกลุ่มนี้ได้แก่ Plasma cells และ

Leukocyte
2. Agranulocytes เป็นเซลล์เม็ดเลือดขาวที่ภายใน cytoplasm ไม่พบ specific

granule แต่อาจพบ azurophilic granule ได้นิวเคลียสไม่แยกเป็น lobe แบ่งออกเป็น

2 ชนิด คือ2.1. Lymphocytes 2.2. Monocytes

3. Ground substance

เป็นองค์ประกอบที่มีรูปร่างไม่แน่นอน มีลักษณะกึ่งแข็งกึ่งเหลว เป็นเนื้อเดียวกัน คล้าย

วุ้น โปร่งแสง ไม่มีสี โดยมีลักษณะแตกต่างกันไปตามแต่ชนิดของเนื้อเยื่อเกี่ยวพันเป็น

ฝังตัวของเซลล์และเส้นใย ประกอบด้วยโมเลกุลที่เรียกว่าGlycosaminoglycans

(GAGs) ยึดต่อ ๆ กันเป็นโมเลกุลขนาดใหญ่ขึ'นเรียกว่า Proteoglycans โมเลกุลเหล่า

นี'สามารถดูดซับและ

4. Tissue fluid

คือของเหลวที่เคลื่อนผ่านออกมาจากผนังหลอดเลือดฝอย มีองค์ประกอบ

ที)สำคัญจำพวก crystalloid, oxygen และ

สารอาหาร ตามปกติจะมาจากกระบวนการ simple diffusion บริเวณปลาย

หลอดเลือดแดงฝอย โดยมีการกรอง plasma protein

ซึ่งมีโมเลกุลตํ่าออกจากผนังหลอดเลือดฝอย พร้อมกับการดูดซึมกลับของ

tissue fluid เข้าสู่ผนังหลอดเลือดดำฝอย tissue fluid

บรรจุอยู่ใน intercellular space โดยมีความสัมพันธ์กับ intercellular

substance เช่น เนื้อเยื่อ intercellular substance มีลักษณะกึ่ง

แข็งกึ่งเหลว หรือแข็ง tissue fluid จะทำหน้าที่เป็นตัวทำละลาย

แผนภาพการแบ่งประเภทของเนื้อเยื่อเกี่ยวพั น