BAHASA MELAYU PENGGAL 1

BAHASA MELAYU
PENGGAL 1

BAB 3 : BAHASA MELAYU KLASIK

1.3.1 KONSEP BAHASA MELAYU KLASIK

ZAMAN TRANSISI ZAMAN BAHASA MELAYU KLASIK
• Mempunyai aksara tersendiri iaitu
• ialah zaman peralihan daripada
Hindu kepada Arab aksara Jawi
• Bermula pada abad ke 14 hingga abad
• Bermula pada abad 11 dan
berakhir pada abad 14 ke 19
• Melibatkan zaman kerajaan Melaka ,

Aceh & Johor – riau.

FUNGSI PENGARUH
• Faktor kedatangan Islam di Kerpulauan
• Lingua franca
• Bahasa ilmu pengetahuan Melayu .
• Kehidupan masyarakat turut berubah .
• Bahasa pentadbiran • Wujudnya pusat perkembangan ilmu
• Bahasa undang – undang
seperti :
• Bahasa persuratan . - Istana , pondok , surau dll .

1.3.2 CIRI BAHASA MELAYU KLASIK

SISTEM TULISAN & EJAAN
KOSA KATA
TATABAHASA

1.3.2 CIRI BAHASA MELAYU KLASIK

SISTEM TULISAN & EJAAN

1. Wujudnya aksara tersendiri / sistem tulisan tersendiri iaitu tulisan Jawi
2. Tidak menggunkan tulisan dari India ( Kawi,Palva,Rencong )
3. Tulisan digunakan dalam urusan pentadbiran,penyebaran ilmu agama
islam,perundangan & perdagangan .

4. Batu bersurat Terengganu merupakan bukti terawal bagi tulisan Jawi .
5. Tiga abjad digunakan bagi membunyikan vocal bahasa Melayu :

- Alif (‫)ا‬
- Wau (‫)و‬
- ya ( ‫)ي‬

- Contoh 29 aksara Jawi ( tidak - Lima aksara ditambah , - Berikut adalah contoh yang
termasuk hamzah ) disebabkan bahasa Melayu tiada diambil dari batu bersurat
padanyya dalam bahasa Arab Terengganu .

- Sistem pemvokalan turut - Ejaan jawi lama juga - Penggunaan abjad ha
digunakan dengan mengunakan abjad Alif bagi bagi perkataan yang
meletakkan huruf Alif ( ‫ )ا‬, bunyi vocal e pepet . berakhir dengan vocal /a/
Wau ( ‫ )و‬dan Ya ( ‫ )ى‬pada .
suku kata awal atau suku
kata tengah .

KOSA KATA

1. Bahasa Melayu klasik banyak meminjam kosa kata Arab .
2. Kosa kata yang dipinjamkan melibatkan agama , ilmu , fikiran
dan perasaan , hukum dan peraturan , adat dan pergaulan manusia
serta benda dan kejadian .

3. Bahasa Sanskrit masih digunakan tetapi kosepnya diubah suai
dengan konsep Islam .
4, Sebagai contoh syurga , neraka , raja , paduka , dan seri .

TATABAHASA

1. Bahasa melayu klasik dapat dilihat dari
segi ayat , pemilihan kata atau ungkapan
dan juga gaya .

Dari segi - Ciri ayat bahasa melayu klasik diteliti dsri segi jenis ,
jenis ayat susunan dan struktur .

Dari segi - Bahasa Melayu klasik kerap sekali menggunakan ayat
jenis . majmuk , khususnya ayat majmuk campuran berbanding

ayat tunggal .

- Contoh ayat bahasa Melayu klasik

Dari segi - Ayat kerap menggunkan ayat songsang .
susunan - Menggunkan ayat pasif untuk menjelaskan sesuatu perkara

ayat :

Dari segi
ragam
ayat :

- Kehadiran
pun pada
subjek dan
–lah pada
prediket .

Kata Pangkal - Kata pangkal ialah sekumpulan pekertaan yang
dipinjam daripada bahasa Arab dan digunkan
sebagai penanda wacana .
- Antaranya , arkian , syahadan dan hatta .

1.3.3 PERKEMBANGAN AKSARA JAWI

JAWI

Omar Awang : Standford Raffles :
- “ Jawi “ mungkin berasal - “ Jawi “ boleh dikaitkan
daripada perkataan Arab al-
dengan orang Melayu
Jawah . bersifat kacukan .

William Marsden :
- “ Jawi “ boleh dikaitkan
dengan perkataan “ Jawa “

Tahap 1 : + Tulisan Jawi mengikut ejaan Arab
+ Mengikut tanda baris / diakritik

+ Tiada lambing vocal e pepet

Tahap 2 :  Tulisan Jawi tanpa baris
Tahap 3 :  Hasilkan pekertaan homograf
Tahap 4 :
 Sistem ejaan Jawi dengan
pengaruh Melayu

 Menggunakan huruf saksi /
vocal pada suku kata pertama

 Huruf – huruf saksi digunakan
dalam suku kata pertama dan
kedua

1.3.4 BAHAN BUKTI

BATU BERSURAT BATU NISAN HUKUM KANUN

SURAT AWAL NASKHAH SATERA
KLASIK

BATU BERSURAT

 BATU BERSURAT DI PAGAR RUYUNG

1. Batu bersurat ini ditemui di Pagar Ruyung , Minangkabau pada 1356 M
2. Batu bersurat ini mengandungi prosa Melayu Kuno serta beberapa baris sajak Sanskrit .
Contohnya :
o Perkataan TIDA menjadi TYADA
o Imbuhan mar- serta ni- bertukar menjadi ber- dan di-

 BATU BERSURAT DI MINYE TUJUH

1. Batu bersurat di Minye Tujuh bertarikh 1380 M
2. Karangan pada batu nisan ini berupa puisi Sanskrit yang disebut sebagai upajati & sajak Melayu tertua.
3. Tulisan yang digunakan ialah tulisan India ( Kawi ) & Arab . Tetap bahasa yang diguakan Bahsa Melayu.

 BATU BERSURAT DI SUNGAI TERESAT , TERENGGANU

1. Batu bersurat ditemui pada tahun 1887 , di Kampung Buluh .
2. Teks yang terdapat pada batu bersurat ini thelah dicatatkan pada empat penampang :
3. Batu bersurat ini dikatakan sebagai catatan terakhir perekembangan bahasa Melayu .
4. Selepas itu , bukti bahasa Melayu Klasik lebih banyak dalam bentuk persuratan .

BATU NISAN

 BATU NISAN SULATAN MALIK al – SALEH
1. Batu nisan ini bertarikh 1297 M , ditemui di Parsi . Bahasa yang digunakan ialah bahasa Arab .
2. Batu nisan ini ditulis dengan menggunakan kaligrafi niski yang popular pada abad ke – 13

HUKUM KANUN

 HUKUM KANUN MELAKA
1. Hukum kanun ini disusun semasa pemerintahan Sultan Muhammad Syah ( 1422 – 1444)
2. Kemudian isinya ditambah semasa pemerintahan Sultan Muzaddar Syah ( 1445 – 1458 )
3. Hukum kanun ini merangkumi undang – undang jenayah , muatmalat ,& kekeluargaan .

 HUKUM KANUN PAHANG

1. Hukum kanun ini ditulis semasa pemerintahan Sultan Abdul Ghafur Muhaiyuddin Shah ( 1592 – 1614 ).
2. Hukum kanun ini adalah lanjutan daripada HUKUM KANUN MELAKA .
3. Para Sarjana berpendapat bahawa hukum kanun ini banyak dipengaruhi oleh perundangan Islam .

SURAT AWAL

 Bukti bentuk surat melibatkan surat – surat yang dikirimkan oleh raja Melayu kepad raja Melayu lain.
 Bahan bukti terpenting ialah , dua pucuk surat Sultan Ternate , iaitu Sultan Abu Hayat kepada Raja

Portugal .
 Surat ini mempunyai teks Jawi yang tertua
 Latar belakang surat ini adalah tentang permusuhan Portugal dan Sepayol.
 Surat ini dianggap emas kerana bahasa yang digunakan amat halus , beradab , bersopan santun dan

disusun dengan teratur .

NASKHAH SATERA
KLASIK

o NASKHAH AQA’ID al-NASAFI
o Karya kesusasteraan yang paling awal dan merupaan manuskrip yang tertua dalam bentuk buku.
o Berdasarkan teks , buku ini adalah buku atau panduan untuk mengajar pelajar dewasa tentang rukun islam.
o Buku ini merupakan terjemahan secara harfiah daripada bahasa Arab . Dan ditulis dengan tulisan jawi

o SEJARAH MELAYU
1. Karya agung ini dihasilkan pada zaman Melayu Melaka .
2. Kisah yang terkandung di dalam teks menunujukan bahawa teks ini dihasilkan di Melaka .

• MISA MELAYU
1. Misa melayu ditulis dalam bentuk prosa dan puisi dalam tulisan jawi .
2. Pengarangnya merupakan seorang pujangga istana bernama Raja Chulan ibni Raja Abdul Hamid .
3. Karya ini dikarang semasa pemerintahan Sultan Iskandar Zulkarnain .
4. Karya ini mengisahkan sejarah raja – raja Melayu memerintah negeri Perak antara tahun 1700M – 1780M

• HIKAYAT HANG TUAH
1. Karya ini merupakan sebuah epik Melayu yang menggambarkan Hang Tuah sebagai wira Melayu pada ketika

itu.
2. Sifat ketaatan yang mutlak , Hang Tuah sanggup menerima hukuman mati yang dijatuhkan oleh raja

kepadanya.

1.3.5 FUNGSI BAHASA MELAYU KLASIK

 Lingua franca
1. Digunakan pada zaman bahasa Melayu klasik dan diteruskan pada zaman Melayu klasik di Nusantara.
2. Oleh itu , Bahasa Melayu secara kelangsungannya sebagai bahasa rasmi , bahasa dalam bidang

perdangangan dan menjadi bahasa pergaulan hari – hari oleh rakyat Malaysia .
3. Bahasa lingua franca tersebar lebih luas berbangding bahasa Sanskrit.

 BAHASA PENTADBIRAN
1. Bahasa Melayu klasik trut digunkana sebagai bahasa pentadbiran semasa pemerintahan kerajaan Melayu.
2. Hal ini dapat dilihat menerusi perlaksanaan undang – undang .

 BAHASA ILMU ( AGAMA )
1. Kemasukan agama islam telah meningkatkan status Bahasa Melayu Klasik sebagai bahasa ilmu

pengetahuan.
2. Melalui agama Islam , orang Melayu telah berlajar membaca dan menulis .

1.3.5 FUNGSI BAHASA MELAYU KLASIK

 BAHASA UNDANG – UNDANG
1. Hukum Kanun Melaka & Hukum Kanun Pahang merupakan antara bukti awal wujudnya perlaksanaan

undang – undang dalam masyarakat Melayu .
2. Kedua – dua kanun ini berasakan agama Islam serta adat istiadat , nilai , norma , moral atau adab

yang menjadi amalan hidup pada zaman kesultanan Melayu .
3. Segala peraturan yang terkandung di dalamnya perlu dipatuhi oleh setiap anggota masyarakat .

 BAHASA PERSURATAN
1. Bahasa Melayu klasik turut digunakan dalam persuratan isitu surat – surat berbahasa Melayu (

bertulisan jawi ) yang dikirimkan oleh raja Melayu .
2. Antara surat tersebut ialah , surat yang dikirimkan oleh Sultan Abu Hayat kepda Raja Portugal ( 1521M

– 1522M ) , surat Raja Aceh ( Sultan Alauddin Syah ) kepada Harry Middleton (1602M) , surat Raja
Aceh kepada Ratu Elizabeth I dan surat Raja Aceh kepada Raja James Lancaster ( 1602M) .
3. Menerusi surat – surat ini , bahasa Melayu telah digunakan oleh kerajaan Melayu dalam menjalinkan
hubungan persahabatan dan mengadakan hubungan perdagangan dengan saudagar asing dan
kerajaan Inggeris.

SEKIAN TERIMA KASIH
…….