โคลงโลกนิติ ม.๑

โคลงโลกนิติ

ผู้แต่ง : สมเดจ็ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเดชาดศิ ร
ลกั ษณะคาประพนั ธ์ : เป็ นโคลงสี่สุภาพท้งั หมดรวม

๕๙๓ บท แต่ทน่ี ามาเรียนนีม้ เี พยี ง ๑๓ บท
จุดประสงค์ในการแต่ง : เพอื่ เป็ นสุภาษติ สอนใจ

ประชาชน

โคลงโลกนิติ

ครรโลงโลกนิตนิ ี้ นมนาน
มีแต่โบราณกาล เก่ าพร้ อง
เป็ นสุภสติ สาร สอนจติ
กลด่ ังสร้ อยสอดคล้ อง เว่ียไว้ในกรรณ

บทท่ี ๒๔ ความขยนั หม่ันเพียร บทท่ี ๑๘๖ ความขยันทามาหากนิ
บทท่ี ๕๕ ลักษณะของนักปราชญ์ บทท่ี ๒๓๑ ความกตญั ญูรู้คุณ
บทท่ี ๒๘๒ กริ ิยามารยาท
บทท่ี ๕๗ ความใฝ่ รู้ บทท่ี ๓๑๒ การทาดี
บทท่ี ๗๖ การคบคน บทท่ี ๔๐๗ การคบเพ่อื น
บทท่ี ๔๑๗ การพดู
บทท่ี ๘๗ ความรัก
บทท่ี ๑๓๐ การคดิ ดที าดี
บทท่ี ๑๘๕ ความพอเพียง

๒๔

ความรู้ผู้ปราชญ์นัน้ นักเรียน
ฝนท่งั เท่าเข็มเพียร ผ่ายหน้า
คนเกียจเกลียดหน่ายเวยี น วนจติ
กลอุทกในตะกร้ า เป่ี ยมล้นฤๅมี

คาศัพท์ ถอดความ
หน้าแรก

คาศัพท์

ท่งั - แท่งเหล็กสาหรับใช้รองรับในการตโี ลหะ
ผ่ายหน้า - ภายหน้า ข้างหน้า, ในอนาคต
คนเกยี จ - คนขีเ้ กียจ, เกยี จคร้าน
กล - เหมอื น, เช่น, อย่าง
อุทก - นา้

กลับไปก่อนหน้า หน้าถัดไป

ถอดความ

คนฉลาด ย่อมหม่ันแสวงหาความรู้ พยายามบากบ่ันไปเพ่ือ
ประโยชน์ในภายหน้า คนเกียจคร้านมีแต่ความเบ่ือหน่ายอยู่ใน
หวั ด่งั นา้ ไม่มีวันล้นตะกร้าได้

กลับไปก่อนหน้า

๕๕

เว้นวจิ ารณ์ว่างเว้น สดบั ฟัง
เว้นท่ถี ามอนั ยงั ไป่ รู้
เว้นเล่าลขิ ติ สัง- เกตว่าง เว้นนา
เว้นด่งั กล่าวว่าผู้ ปราชญ์ได้ฤๅมี

คาศัพท์ ถอดความ

หน้าแรก

คาศัพท์

เว้น - ละเลย
วจิ ารณ์ - การพจิ ารณาไตร่ตรอง
ท่ถี าม - ส่งิ ท่คี วรถาม
เล่า - เล่าเรียน, ท่องบท
ลขิ ิต - ขีดเขียน
สังเกต - เฝ้ าด,ู ศึกษาอย่างละเอยี ด

กลับไปก่อนหน้า หน้าถดั ไป

ถอดความ

เว้นจากการสดบั ฟัง เว้นจากการคดิ นึกตรึกตรอง
เว้นจากการสอบถามส่ิงท่ยี งั ไม่รู้
เว้นจากการท่องบ่นหรือสังเกตเหน็ แล้วจดบนั ทกึ ไว้
เว้นจาก ๔ ประการนีแ้ ล้ว จะเรียกว่าเป็ นผู้รู้ได้อย่างไร

กลับไปก่อนหน้า

๕๗

รู้น้อยว่ามากรู้ เริงใจ
กลกบเกดิ อยู่ใน สระจ้อย
ไป่ เหน็ ชเลไกล กลางสมุทร
ชมว่านา้ บ่อน้อย มากลา้ ลกึ เหลือ

คาศัพท์ ถอดความ
หน้าแรก

คาศัพท์

รู้น้อย - มีความรู้น้อย
มากรู้ - มีความรู้มาก
เริงใจ - มีใจหลงระเริงประมาท
กลกบ - เหมอื นกบ
สระจ้อย - สระนา้ เลก็ ๆ
ชเล - ทะเล
นา้ บ่อน้อย - สระนา้ น้อยๆ

กลับไปก่อนหน้า หน้าถดั ไป

ถอดความ

รู้อะไรเพียงเล็กน้อย ก็ระเริงใจว่ารู้มาก ไม่ผิดอะไรกับ
กบท่ีเกิดอยู่ในสระเล็กๆ ไม่เคยเห็นนา้ ในทะเลมหาสมุทรอัน
กว้างไกล ก็หลงชมว่านา้ ในสระน้อยนัน้ ช่างมากลา้ เหลือลึก

กลับไปก่อนหน้า

๗๖

พระสมุทรสุดลึกล้น คณนา
สายด่งิ ทงิ้ ทอดมา หย่งั ได้
เขาสูงอาจวดั วา กาหนด
จติ มนุษย์นีไ้ ซร้ ยากแท้หย่งั ถงึ

คาศัพท์ ถอดความ

หน้าแรก

คาศัพท์

สายด่งิ - เคร่ืองมอื วดั ระยะความลกึ หรือระยะ
ทางตรง
คณนา - นับ
หย่ัง - วดั ดเู พ่อื ให้รู้ตนื้ ลกึ

กลับไปก่อนหน้า หน้าถัดไป

ถอดความ

มหาสมุทร ต่อให้ลึกสักเพียงใด ก็ยังใช้สายด่ิงวัดความ
ลึกได้ ภเู ขาต่อให้สูงสักเพียงใด ก็ยังอาจกาหนดความสูงได้
แต่จิตใจของคนเรานี้ ช่างลึกลับ ซับซ้อนเกินกว่าจะใช้
เคร่ืองมือใด ๆ มาวัดให้หย่ังรู้ได้

กลับไปก่อนหน้า

๘๗ เขาเขียว
ร่ วมห้ อง
รักกนั อยู่ขอบฟ้ า ต่อตา กนั นา
เสมออย่หู อแห่งเดยี ว ป่ าไม้มาบัง
ชังกันบ่แลเหลียว
เหมอื นขอบฟ้ ามาป้ อง

คาศัพท์ ถอดความ
หน้าแรก

คาศัพท์

อยู่ขอบฟ้ าเขาเขียว -อย่ไู กลสุดขอบฟ้ า อยู่ป่ าเขาดงพงไพร
เสมอ - เหมือน
หอแห่งเดยี ว - บ้านหลังเดยี วกัน

ตาต่อ - สบตา, มองตา

กลับไปก่อนหน้า หน้าถัดไป

ถอดความ

คนรักกัน แม้จะอยู่ห่างไกลสุดขอบฟ้ าป่ าเขาเขยี ว
กเ็ หมือนอยู่ในท่แี ห่งเดยี วกัน ได้ร่วมเรือนและร่วมห้อง
คนเกลียดกันจนไม่ปรารถนาจะมองหน้ากัน แม้อยู่ด้วยกัน
กเ็ หมือนมีขอบฟ้ ามากัน้ มีป่ าไม้มาบงั

กลับไปก่อนหน้า

๑๓๐

สนิมเหลก็ เกิดแต่เนือ้ ในตน
กนิ กดั เนือ้ เหล็กจน กร่ อนขรา้
บาปเกดิ แต่ตนคน เป็ นบาป
บาปย่อมทาโทษซา้ ใส่ผู้บาปเอง

คาศัพท์ ถอดความ

หน้าแรก

เนือ้ ในตน คาศัพท์
ขรา้
บาป - เนือ้ เหล็กน่ันเอง
- หมดไปทลี ะน้อย, สึกหรอ
คนเป็ นบาป - ความช่ัว, ความเศร้าหมอง,
ย่อมทาโทษ ความมวั หมอง
- คนช่ัว. คนเลว
- ย่อมให้ผลช่ัว

กลับไปก่อนหน้า หน้าถัดไป

ถอดความ

สนิมเหล็กเกิดจากเนือ้ เหล็กท่มี ีมลทนิ แล้วกัดกินเนือ้
เหล็กจนผุกร่อนคร่าคร่า ผลบาปหยาบช้าเกิดขึน้ แต่ตัวคนทา
บาป แล้วสาปใส่โทษแก่คนทาให้ทนทุกข์ไปเอง

กลับไปก่อนหน้า

๑๘๕

นกน้อยขนน้อยแต่ พอตวั
รังแต่งจุเมียผัว อยู่ได้
มกั ใหญ่ย่อมคนหวัว ไพเพศ
ทาแต่พอตวั ไซร้ อย่าให้คนหยนั

คาศัพท์ ถอดความ
หน้าแรก

ขนน้อย คาศัพท์

รังแต่ง - มีขนตามตวั น้อย หรืออาจจะ
คนหวัว หมายถงึ คาบขนส่ิงไรๆไปทลี ะน้อยๆกไ็ ด้
ไพเพศ - ทารัง
- ผู้คนหวั เราะเยาะ
- เยาะเย้ย (เสียงและรูปคล้ายๆ ไพเพดิ
ซ่งึ แปลว่า ตะเพดิ , ทาเสียงขบั ไล่)

กลับไปก่อนหน้า หน้าถดั ไป

ถอดความ

นกตวั น้อย ขนมันกน็ ้อยพอสมกับตัว ถงึ ทารังก็เพียงให้
เมียกับผัวพออยู่อาศัย คนมีความสามารถน้อยแต่คิดการใหญ่
คนเขาก็เย้ยเยาะ จึงควรทาให้พอเหมาะกับตน อย่าให้คนเขา
เย้ยหยัน

กลับไปก่อนหน้า

๑๘๖

เหน็ ท่านมีอย่าเคลมิ้ ใจตาม
เรายากหากใจงาม อย่ าคร้ าน
อุตส่าห์พยายาม การกิจ
เอาเย่ยี งอย่างเพ่อื นบ้าน อย่าท้อทากนิ

คาศัพท์ ถอดความ

หน้าแรก

คาศัพท์

มี - ร่ารวย
เย่ยี ง - อย่าง
คร้าน - มีความรู้สึกไม่อยากจะทาหรือคิด

หรือไม่อยากแสดงอาการใด ๆ

กลับไปก่อนหน้า หน้าถัดไป

ถอดความ

เห็นคนอ่ืนมีดีกว่า อย่าไปอยากได้ อยากมีเหมือน
เขา เราควรท่ีจะพยายามทาด้วยตนเอง เพ่ือให้มีชีวิตท่ีดี
เหมือนคนอ่นื

กลับไปก่อนหน้า

๒๓๑

คุณแม่หนาหนักเพยี้ ง พสุธา
คุณบดิ รดุจอา- กาศกว้าง
คุณพ่พี ่างศขิ รา เมรุมาศ
คุณพระอาจารย์อ้าง อาจสู้สาคร

คาศัพท์ ถอดความ

หน้าแรก

พสุธา คาศัพท์
พ่าง
ศิขรา - แผ่นดนิ
เมรุมาศ - เปรียบได้กบั
- ยอดเขา
- คอื เขาพระสุเมรุซ่งึ มีสีทองเป็ นภเู ขา
กลางจักรวาล มียอดเป็ นท่ตี งั้ ของ
สวรรค์ชัน้ ดาวดงึ ส์ของพระอนิ ทร์

กลับไปก่อนหน้า หน้าถัดไป

ถอดความ

พระคุณของแม่ มีนา้ หนักเหมอื น แผ่นดิน
พระคุณของพ่อ กว้างใหญ่เหมือน ท้องฟ้ า
พระคุณของพ่เี ปรียบได้กับภเู ขา
พระคุณของครูอาจารย์เหมือนห้วงนา้

กลับไปก่อนหน้า

๒๘๒

ก้านบวั บอกลกึ ตนื้ ชลธาร
มารยาทส่อสันดาน ชาตเิ ชือ้
โฉดฉลาดเพราะคาขาน ควรทราบ
หย่อมหญ้าเห่ยี วแห้งเรือ้ บอกร้ ายแสลงดนิ

คาศัพท์ ถอดความ

หน้าแรก

คาศัพท์

โฉด - โง่, เขลา
เรือ้ - ร้าง
สันดาน - อุปนิสัยท่มี มี าแต่กาเนิด

กลับไปก่อนหน้า หน้าถดั ไป

ถอดความ

ความยาวของก้ านบัวสามารถบอกความลึกตนื ้
ของแหล่ งนา้ ท่ีมันอยู่ได้ มารยาทบอกให้ทราบถึงความ
เป็ นไปของชาติตระกูลคาพูดของคนสามารถแสดง
ให้เห็นว่าบุคคลนัน้ ฉลาด เขลา ช่ัว หรือเลว เหมือนกับท่ี
หญ้าเห่ยี วแห้งบอกถงึ ความไม่สมบูรณ์ของดนิ

กลับไปก่อนหน้า

๓๑๒

โคควายวายชีพได้ เขาหนัง

เป็ นส่งิ เป็ นอันยงั อยู่ไซร้

คนเดด็ ดบั สูญสัง- ขารร่ าง

เป็ นช่ือเป็ นเสียงได้ แต่ร้ายกบั ดี

คาศัพท์ ถอดความ

หน้าแรก

คาศัพท์

วายชีพ - ตาย, เสียชีวติ
สังขาร - ร่างกาย, ตวั ตน

กลับไปก่อนหน้า หน้าถัดไป

ถอดความ

สัตว์อย่างวัวหรือควายเม่ือตายไปแล้วยังทิง้ เขา กระดูก
หนังไว้ให้ทาประโยชน์ได้ ส่วนคนส่ิงท่ีจะทิง้ ไว้เบือ้ งหลังความ
ตายให้คนกล่าวถงึ ก็คือ ความดีหรือความช่ัวเท่านัน้

กลับไปก่อนหน้า

๔๐๗

เพ่อื นกนิ สนิ้ ทรัพย์แล้ว แหนงหนี
หาง่าย หลายหม่ืนมี มากได้
เพ่อื นตาย ถ่ายแทนชี- วาอาตม์
หายาก ฝากผีไข้ ยากแท้จักหาฯ

คาศัพท์ ถอดความ

หน้าแรก

คาศัพท์

แหนงหนี - ตตี วั ออกห่าง, รังเกยี จ
ถ่ายแทน - ตายแทน,สับเปล่ียน
ชีวาอาตม์ - ชีวติ ตวั เรา
ฝากผีไข้ - ยดึ เป็ นท่พี ่งึ จนวนั ตาย
( ฝากผี= เม่ือตายให้ช่วยปลงศพ,

ฝากไข้= เม่ือเจบ็ ป่ วยให้ช่วยรักษา)

กลับไปก่อนหน้า หน้าถดั ไป

ถอดความ

เพ่ือนกินพอทรัพย์ของเพ่ือนหมดสิน้ ก็เมินหน้า
หน่ายหนี เพ่อื นเช่นนีห้ าง่ายมีอย่มู ากมายหลายหม่ืน
เพ่ือนตายคือเพ่ือนท่ียอมตายแทนกันได้ และฝากผีฝาก
ไข้กนั ได้ เพ่ือนเช่นนีห้ ายากหนักหนา

กลับไปก่อนหน้า

๔๑๗

อ่อนหวานมานมติ รล้น เหลือหลาย
หยาบบ่มเี กลอกราย เกล่ือนใกล้
ดุจดวงศศฉิ าย ดาวดาษ ประดบั นา
สุริยะส่องดาราไร้ เพ่อื ร้อนแรงแสง

คาศัพท์ ถอดความ

หน้าแรก

คาศัพท์

เกลอ - เพ่อื น
ศศิ - ดวงจนั ทร์
ดารา - ดวงดาว
ดาษ - มากมาย เกล่ือนกลาด

กลับไปก่อนหน้า หน้าถัดไป

ถอดความ

คนท่ ีพูดจาอ่ อนหวานย่ อมมีเพ่ ือนชอบคบค้ าสมาคม
เหมอื นกับดวงจันทร์ท่สี ่องแสงนวลต่างมีดาวมารายรอบ ส่วน
คนพูดจากระด้ างหยาบคาย ย่ อมไม่ มีใครคบค้ าสมาคม
เหมือนความร้อนแรงของดวงอาทติ ย์ท่ที าให้ดวงดาวลับหาย

กลับไปก่อนหน้า

1. เกมเตมิ คา
2. เกมแผ่นป้ ายปริศนา
3. เกมเศรษฐี
4. เกม OX





1.พระสมุทร.......... คณนา
..............ทงิ้ ทอดมา หย่งั ได้
2. เว้น....................ว่างเว้น สดับฟัง
............
เว้นท่ถี ามอนั ยัง ชลธาร
3. ก้านบัวบอกลึกตนื้ ชาตเิ ชือ้
นมนาน
มารยาทส่อ............. ............
4.ครรโลงโลกนิตนิ ี้

มแี ต่โบราณกาล

เฉลย คณนา
หย่งั ได้
1.พระสมุทร...ส...ุด..ล..กึ ล้น สดบั ฟัง
ส...า..ย..ด..่.งิ ....ทงิ้ ทอดมา ....ไ.ป..่.ร.้.ู ..
2. เว้น....ว..จิ...า..ร..ณ...์ ....ว่างเว้น ชลธาร
ไป่ รู้
เว้นท่ถี ามอันยงั นมนาน
3. ก้านบวั บอกลกึ ตนื้ เ..ก..่า..พ...ร.้.อ. ง

มารยาทส่อ....ส..ัน...ด..า..น
4.ครรโลงโลกนิตนิ ี้

มแี ต่โบราณกาล



วธิ ีการเลน่

1. แบ่งผู้เล่นเป็ น 2 กลุ่ม
2. ผู้เล่นกลุ่มท่ีมีสิทธิตอบคาถามเลือก

แผ่นป้ ายท่ตี ้องการ
3. แต่ละแผ่นป้ ายจะมีคะแนนและโบนัส

แตกต่างกัน เม่ือตอบคาถามถูก จะได้
คะแนนตามแผ่นป้ ายนัน้
4. เม่ือตอบคาถามผิด คะแนน ดังกล่าว
จะเป็ นของฝ่ าย
ตรงข้าม

เลือกแผ่นป้ าย