บทนมัสการมาตาปิตุคุณและบทนมัสการอาจริยคุณ

บทที่ ๓ เรื่องท๒ี่

นมัสการมาตาปติ ุคุณ
และนมัสการอาจริยคณุ

วรรณคดวี ิจักษ์
ชั้นมธั ยมศกึ ษาปที ่ี ๔
ครูพ่ีตีต่ ี๋ – อ.พีระเสก บรสิ ุทธิ์บัวทพิ ย์

ภาษาไทยกบั ครูพี่ตีต่ ๋ี – อ. พรี ะเสก บริสทุ ธ์บิ ัวทพิ ย์

ประวัติผู้ประพันธ์

พระยาศรีสุนทรโวหาร
(นอ้ ย อาจารยางกูร)

ภาษาไทยกบั ครพู ่ีตต่ี ี๋ – อ. พรี ะเสก บริสทุ ธ์บิ ัวทพิ ย์

พระยาศรีสุนทรโวหาร (นอ้ ย อาจารยางกรู )

- เกิดเมื่อวันที่ ๕ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๓๖๖
- ถึงแกอ่ นจิ กรรม วันท่ี ๑๖ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๓๕
- บวชเรียนจนเชี่ยวชาญคมั ภีรท์ างพทุ ธศาสนา ภาษาไทยและภาษาขอม
- ในสมัย ร. ๔ รบั ราชการเป็นขุนประสิทธิอักษรสาตร ตาแหนง่ ผ้ชู ่วย
กรมพระอาลักษณ์ และเลือ่ นเปน็ เจ้ากรมอกั ษรพิมพการ
- ในสมัย ร. ๕ ไดเ้ ลือ่ นยศเปน็ พระศรีสนุ ทรโวหารและเปน็
พระยาศรีสนุ ทรโวหารตามลาดบั

ภาษาไทยกบั ครูพ่ีตี่ต๋ี – อ. พรี ะเสก บรสิ ทุ ธบิ์ วั ทพิ ย์

พระยาศรีสุนทรโวหาร (นอ้ ย อาจารยางกูร)

- เป็นองคมนตรีที่ปรึกษาราชการ สมัย ร. ๕
- เปน็ พระอาจารย์ สอนสมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหา-
วชริ ณุ หิศและสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิราวธุ -
สยามมกฎุ ราชกมุ าร
- แตง่ แบบเรียนภาษาไทยที่ใชใ้ นราชสานกั เช่น มูลบทบรรพกิจ
วาหนติ นิ์ ิกร อักษรประโยค สงั โยคพิธาน ไวพจน์พิจารณ์ พิศาลการนั ต์

ภาษาไทยกับครูพี่ตี่ต๋ี – อ. พรี ะเสก บรสิ ทุ ธ์บิ ัวทพิ ย์

นมสั การมาตาปิตุคณุ และนมัสการอาจริยคุณ

บทนมัสการมาตาปิตคุ ณุ และนมสั การอาจริยคุณ เปน็ บท
สรรเสรญิ พระคุณของบิดามารดาและครอู าจารย์ รวมอย่ใู น
คานมัสการคณุ านุคณุ ประกอบด้วย บทมนมัสการพระพทุ ธคุณ
พระธรรมคณุ พระสังฆคณุ นมัสการมาตาปิตคุ ุณ นมัสการ
อาจริยคณุ สดุดีพระมหากษตั ริย์ และบทสรรเสริญเทพยดา

ภาษาไทยกับครพู ี่ตีต่ ี๋ – อ. พรี ะเสก บริสุทธบ์ิ วั ทิพย์

นมสั การมาตาปิตคุ ุณและนมัสการอาจริยคุณ

คานมสั การคุณานุคุณ พิมพร์ วมอย่ใู นชดุ งานภาษาไทย
ของพระยาศรีสุนทรโวหาร เล่ม ๓ ในภาคเบ็ดเตล็ด

ภาษาไทยกบั ครพู ่ีต่ีต๋ี – อ. พีระเสก บริสทุ ธ์บิ ัวทพิ ย์

ตัวอยา่ งคานมสั การคุณานคุ ณุ
ของพระยาศรีสนุ ทรโวหาร

ภาษาไทยกบั ครพู ่ีตต่ี ี๋ – อ. พีระเสก บรสิ ุทธบิ์ วั ทิพย์

ตวั อย่างคานมสั การคณุ านุคณุ ของพระยาศรีสุนทรโวหาร

- บทนมสั การพระพทุ ธคณุ (อินทรวิเชียรฉนั ท์ ๑๑)

องค์ใดพระสมั พุทธ สวุ ิสทุ ธะสนั ดาน

ตัดมลู กิเลสมาร บม่ ิหม่นมหิ มองมวั

หนึง่ ในพระทัยทา่ น ก็เบิกบานคอื ดอกบัว

ราคีบพ่ ันพัว สุวคนธะกาจร

องค์ใดประกอบด้วย พระกรุณาดังสาครฯ

ภาษาไทยกบั ครพู ่ีต่ีต๋ี – อ. พรี ะเสก บริสุทธิบ์ ัวทพิ ย์

ตวั อย่างคานมสั การคณุ านุคุณของพระยาศรีสุนทรโวหาร

- บทนมัสการพระธรรมคณุ (กาพยฉ์ บงั ๑๖)

ธรรมะคือคุณากร สว่ นชอบสาธร

ดจุ ดวงประทีปชชั วาล

แหง่ องค์พระศาสดาจารย์ สอ่ งสตั วส์ ันดาน

สวา่ งกระจ่างใจมลฯ

ภาษาไทยกบั ครพู ี่ตีต่ ี๋ – อ. พรี ะเสก บรสิ ุทธบ์ิ ัวทพิ ย์

ตัวอยา่ งคานมัสการคณุ านุคุณของพระยาศรีสนุ ทรโวหาร
- บทนมัสการพระสงั ฆคณุ (กาพยฉ์ บัง ๑๖)

สงฆใ์ ดสาวกศาสดา รบั ปฏิบตั ิมา
แตอ่ งค์สมเด็จภควันต์

เห็นแจง้ จตุสัจเสร็จบรร- ลุทางที่อนั
ระงับและดับทุกขภ์ ยั ฯ

ภาษาไทยกบั ครูพ่ีตีต่ ๋ี – อ. พรี ะเสก บรสิ ทุ ธบิ์ วั ทิพย์

ลกั ษณะคาประพันธ์

บทนมสั การมาตาปิตคุ ณุ และนมสั การอาจริยคณุ เปน็ คา
ประพันธ์ท่แี ต่งด้วยฉันท์ ซึ่งเปน็ อินทรวิเชยี รฉนั ท์ ๑๑

เพือ่ ใหก้ ารอา่ นตัวบทได้อย่างถกู ตอ้ งและไพเราะ จึงจาเปน็ ตอ้ ง
เข้าใจฉันทลกั ษณ์ของอินทรวิเชยี รฉันท์ ๑๑ กอ่ น

ภาษาไทยกบั ครพู ี่ตี่ตี๋ – อ. พีระเสก บรสิ ทุ ธิ์บัวทพิ ย์

อินทรวิเชียรฉันท์ ๑๑

- ผ้แู ตง่ เคยเรียกว่า อินทะวชิระฉนั ท์

- อ่านวา่ อิน – ทฺระ – วิ –เชยี น – ฉนั – สิบ – เอด็

* เดมิ ทรฺ ะ เคยอา่ น ทะ – ระ
- หมายถึง ฉันทท์ ี่มีลีลางดงามประดุจสายฟ้า ซึ่งเปน็ อาวธุ ของพระอินทร์
- ใช้แต่งบรรยายเนือ้ ความเรียบๆ พรรณนาความเศรา้ โศก และใชช้ ม
ความงามตา่ งๆ

ภาษาไทยกบั ครพู ี่ต่ตี ี๋ – อ. พรี ะเสก บริสทุ ธ์บิ ัวทพิ ย์

แผนผงั

ภาษาไทยกับครูพี่ตี่ตี๋ – อ. พีระเสก บริสทุ ธิบ์ ัวทิพย์

ลักษณะบังคบั

- ๑ บท มี ๒ บาท
- ๑ บาท มี ๒ วรรค คือ วรรคหนา้ ๕ คา วรรคหลัง ๖ คา

(คาในบทประพันธ์ หมายถึง การเปล่งเสียงคร้งั หนึง่ ๆ หรือ
พยางค์)

- รวม ๑ บท มี ๔ วรรค

ภาษาไทยกบั ครูพ่ีตต่ี ๋ี – อ. พีระเสก บริสทุ ธบิ์ วั ทิพย์

การสง่ สัมผัส

- สัมผัสนอก

+ คาสดุ ทา้ ยวรรคที่ ๑ สง่ สัมผสั ไปยัง คาท่ี ๓ วรรคที่ ๒
+ คาสดุ ทา้ ยวรรคที่ ๒ สง่ สัมผสั ไปยงั คาสดุ ทา้ ย วรรคที่ ๓
+ คาสุดท้ายวรรคที่ ๔ สง่ สัมผัสไปยังคาสุดท้าย วรรคที่ ๒

บทถดั ไป (สัมผัสระหว่างบท)

- สัมผสั ใน : ไม่บังคบั แต่ถ้ามีสัมผัสในจะทาใหม้ คี วามไพเราะเพิ่มขึน้

ภาษาไทยกบั ครพู ี่ต่ีต๋ี – อ. พรี ะเสก บริสทุ ธบ์ิ ัวทพิ ย์

การออกเสียง

- คาครุ
ครุ (หนัก) คาในตาแหน่งครุ ต้องลงเสียงหนัก

- คาลหุ
ลหุ (เบา) คาในตาแหนง่ ลหุ ไมต่ ้องลงน้าหนกั (ถึงแม้วา่ คา

นั้นจาเป็นคาครุ เมือ่ อยู่ในตาแหน่งลหุ ก็ต้องออกเสยี งเบา)

ภาษาไทยกับครูพี่ตี่ตี๋ – อ. พรี ะเสก บริสุทธิบ์ วั ทพิ ย์

ตวั อย่างการออกเสียง ชนนีเปน็ เคา้ มูล
ผดุงจวบเจรญิ วัย
ข้าขอนบชนกคณุ
ผู้กอบนกุ ลู พนู ลหุ ลหุ ครุ ลหุ ครุ ครุ
เทียบกับแผนผงั ลหุ ลหุ ครุ ลหุ ครุ ครุ

ครุ ครุ ลหุ ครุ ครุ
ครุ ครุ ลหุ ครุ ครุ

ภาษาไทยกบั ครพู ่ีตี่ต๋ี – อ. พีระเสก บริสุทธิบ์ ัวทพิ ย์

ตัวอยา่ งการออกเสียง

- คาวา่ นบ, เป็น, (ผ)ดุง (ตวั สีเหลือง) เปน็ คาครุ แตอ่ ย่ใู น
ตาแหน่ง ลหุ ต้องออกสียงเบา

- คาว่า ชน(นี) เปน็ คาครุ ต้องอ่านใหไ้ ด้ ๒ พยางค์ เพราะเปน็
ตาแหน่งคาลหุ

ชน(นี) จึงอา่ นเปน็ ชะ - นะ - นี
ลหุ ลหุ ครุ

ภาษาไทยกับครูพ่ีตีต่ ี๋ – อ. พีระเสก บรสิ ทุ ธบ์ิ ัวทิพย์

การอ่านออกเสียง

ในบทนมัสการคุณานคุ ณุ ทุกบท ของพระยาศรีสนุ ทรโวหาร
สามารถใชส้ วดเป็นทานองสรภัญญะ

ทานองสวดสรภญั ญะ เปน็ ทานองสวดทีไ่ พเราะ เหมาะ
กบั การสวดเปน็ กล่มุ ทาใหร้ ับรคู้ วามงดงามของบทประพนั ธไ์ ด้
มากขึ้น ผ่านทานองและการฟังเสียง

ภาษาไทยกบั ครพู ่ีต่ตี ี๋ – อ. พีระเสก บริสทุ ธิบ์ ัวทิพย์

บทนมสั การมาตาปิตคุ ุณ

อินทรวิเชียรฉนั ท์ ๑๑ ชนนเี ป็นเค้ามูล
ผดงุ จวบเจริญวัย
ขา้ ขอนบชนกคณุ บ บาราศนิราไกล
ผูก้ อบนกุ ลู พนู บ คิดยากลาบากกาย
ฟมู ฟักทะนุถนอม ถนอมเลี้ยง ฤ รู้วาย
แสนยากเท่าไรไร จนไดร้ อดเปน็ กายา
ตรากทนระคนทุกข์
ปกป้องซึ่งอนั ตราย

ภาษาไทยกบั ครูพี่ตต่ี ี๋ – อ. พีระเสก บริสุทธบ์ิ ัวทพิ ย์

บทนมสั การมาตาปิตคุ ณุ

อินทรวิเชียรฉนั ท์ ๑๑ ชนนคี ือภูผา
ก็ บ เทยี บ บ เทียมทนั
เปรยี บหนกั ชนกคณุ จะสนองคุณานันต์
ใหญ่พื้นพสนุ ธรา อุดมเลิศประเสริฐคณุ
เหลือทจ่ี ะแทนทด
แท้บูชไนยอัน

ภาษาไทยกับครูพี่ตีต่ ี๋ – อ. พรี ะเสก บรสิ ุทธ์ิบวั ทิพย์

เนื้อหาบทนมัสการมาตาปิตคุ ุณ

บทนมัสการมาตาปิตคุ ณุ มีเนอ้ื หากล่าวสรรเสริญพระคณุ ของ
บิดา มารดา ที่ทะนุถนอมเลี้ยงดบู ุตรจนเติบโต โดยที่ไมเ่ ห็นแกค่ วาม
ยากลาบาก พระคุณของบิดามารดา กว้างใหญไ่ พศาลเปรียบได้กบั
ภูผาและแผ่นดนิ สดุ ทีจ่ ะทดแทนได้

ภาษาไทยกบั ครูพ่ีตต่ี ๋ี – อ. พรี ะเสก บริสุทธ์ิบวั ทพิ ย์

วิเคราะหบ์ ทนมสั การมาตาปิตคุ ณุ

ตัวบท ประเดน็

ขา้ ขอนบชนกคุณ ชนนีเปน็ เค้ามลู เกริน่ นาดว้ ยการขอไหว้
บิดา มารดา ผเู้ ลี้ยงดู
ผู้กอบนกุ ลู พนู ผดุงจวบเจริญวยั บตุ รมาจนเติบใหญ่

ภาษาไทยกับครูพ่ีตี่ต๋ี – อ. พีระเสก บริสทุ ธ์บิ ัวทพิ ย์

วิเคราะหบ์ ทนมสั การมาตาปิตคุ ุณ

ตัวบท ประเด็น

ฟูมฟักทะนถุ นอม บ บาราศนิราไกล แสดงรายละเอียดว่า
แสนยากเทา่ ไรไร
ตรากทนระคนทกุ ข์ บ คิดยากลาบากกาย บิดา มารดา ได้เลี้ยงดู
ปกปอ้ งซึ่งอนั ตราย ถนอมเลี้ยง ฤ รวู้ าย บุตรด้วยความ
จนไดร้ อดเป็นกายา ยากลาบากอยา่ งไร

ภาษาไทยกับครูพ่ีตต่ี ๋ี – อ. พรี ะเสก บรสิ ทุ ธิ์บวั ทิพย์

วิเคราะหบ์ ทนมสั การมาตาปิตุคุณ

ตวั บท ประเด็น

เปรียบหนกั ชนกคุณ ชนนีคอื ภูผา แสดงความเปรยี บเพ่อื
ใหญพ่ ืน้ พสุนธรา ก็ บ เทยี บ บ เทียมทนั เน้นยา้ ความสาคัญ

ภาษาไทยกบั ครูพี่ต่ีตี๋ – อ. พีระเสก บรสิ ทุ ธิบ์ วั ทพิ ย์

วิเคราะหบ์ ทนมสั การมาตาปิตุคุณ

ตัวบท ประเด็น

เหลือที่จะแทนทด จะสนองคุณานันต์ กลา่ วยา้ ว่า บิดา มารดา
แทบ้ ูชไนยอัน อุดมเลิศประเสริฐคุณ มีคุณมหาศาล เปน็ ผทู้ ี่

เราควรบูชาอยา่ งยิง่

ภาษาไทยกบั ครูพ่ีตต่ี ๋ี – อ. พีระเสก บริสุทธ์ิบัวทพิ ย์

บทนมสั การอาจริยคุณ

อินทรวิเชียรฉนั ท์ ๑๑ ต่อพระครูผกู้ ารญุ
อนสุ าสนท์ กุ สิ่งสรรพ์
อนึง่ ขา้ คานบั น้อม ทง้ั บญุ บาปทกุ ส่งิ อัน
โอบเอือ้ และเจือจนุ ขยายอตั ถใ์ หช้ ัดเจน
ยงั บ ทราบก็ได้ทราบ และกรณุ า บ เอียงเอน
ชี้แจงและแบง่ ปัน ให้ฉลาดและแหลมคม
จิตมากด้วยเมตตา
เหมือนท่านแกล้งเกณฑ์

ภาษาไทยกับครพู ่ีตีต่ ี๋ – อ. พีระเสก บรสิ ุทธิบ์ ัวทิพย์

บทนมัสการอาจริยคุณ

อินทรวิเชียรฉนั ท์ ๑๑ หะจิตมืดทงี่ ุนงม
ก็สวา่ งกระจ่างใจ
ขจัดเขลาบรรเทาโม- ถือว่าเลิศ ณ แดนไตร
กังขา ณ อารมณ์ จิตน้อมนิยมชม
คุณส่วนนีค้ วรนับ
ควรนึกและตรกึ ใน

ภาษาไทยกบั ครพู ี่ต่ีต๋ี – อ. พีระเสก บรสิ ทุ ธิ์บัวทิพย์

เนื้อหาบทนมสั การอาจริยคุณ

บทนมสั การอาจริยคุณ มีเนือ้ หากล่าวสรรเสริญพระคณุ ของครู
อาจารย์ ผูเ้ ปี่ยมดว้ ยจิตเมตตาและกรณุ า ทาหน้าที่สง่ั สอนให้
ความร้ใู นสรรพวิชาและอบรมจรยิ ธรรม ชี้ใหเ้ ห็นบาปบุญคณุ โทษ
เพื่อขจดั ความเขลาของศิษย์

ภาษาไทยกบั ครพู ่ีต่ตี ี๋ – อ. พรี ะเสก บรสิ ุทธบ์ิ ัวทิพย์

วิเคราะหบ์ ทนมัสการอาจริยคุณ

ตัวบท ประเดน็

อนง่ึ ข้าคานับนอ้ ม เกริ่นนาดว้ ยการขอไหว้
โอบเอือ้ และเจือจนุ ตอ่ พระครผู กู้ ารุญ ครูอาจารย์ ผเู้ ปีย่ มดว้ ย
อนุสาสน์ทกุ สิ่งสรรพ์ ความการญุ ทาหนา้ ที่สัง่

สอน ทงั้ ความรูท้ างโลก
และทางธรรม

ภาษาไทยกับครูพี่ตี่ตี๋ – อ. พีระเสก บรสิ ทุ ธ์บิ ัวทพิ ย์

วิเคราะหบ์ ทนมัสการอาจริยคุณ

ตวั บท ประเด็น

ยัง บ ทราบกไ็ ด้ทราบ ท้งั บญุ บาปทุกสิ่งอัน ขยายรายละเอียดว่าครู
ชี้แจงและแบ่งปนั ขยายอัตถ์ให้ชัดเจน อาจารยไ์ ด้ทาหน้าทส่ี ั่งสอน
จิตมากดว้ ยเมตตา และกรณุ า บ เอียงเอน ศิษย์ในเรื่องใดบา้ ง คือชีบ้ าป
เหมือนทา่ นแกลง้ เกณฑ์ ใหฉ้ ลาดและแหลมคม บุญคุณโทษ อธิบายขยาย
ความตา่ งๆใหก้ ระจา่ ง ขจดั
ขจดั เขลาบรรเทาโม- หะจิตมืดทีง่ ุนงม ความเขลาคือ อวิชชาแก่ศิษย์
กงั ขา ณ อารมณ์ ก็สว่างกระจ่างใจ

ภาษาไทยกับครูพี่ตีต่ ี๋ – อ. พีระเสก บรสิ ุทธิบ์ วั ทิพย์

วิเคราะหบ์ ทนมัสการอาจริยคุณ

ตัวบท ประเด็น

คณุ สว่ นนี้ควรนบั ถือวา่ เลิศ ณ แดนไตร กลา่ วสรุป ย้าเนือ้ ความ
ให้หนักแนน่
ควรนึกและตรึกใน จิตนอ้ มนิยมชม

ภาษาไทยกบั ครูพ่ีต่ีตี๋ – อ. พรี ะเสก บรสิ ทุ ธิบ์ วั ทิพย์

คณุ คา่ ของบทประพันธ์

บทนมัสการอาจริยคณุ และบทนมัสการอาจริยคุณ มีคุณคา่ ทีป่ รากฏ

หลายดา้ น ดงั นี้

๑. คณุ คา่ ดา้ นวรรณศิลป์

- การเลือกสรรคา - การใชภ้ าพพจน์

- การเลน่ เสยี ง - การเลน่ คา

๒. คณุ ค่าด้านสังคม

- ด้านคุณธรรม จริยธรรม

ภาษาไทยกับครพู ี่ต่ีตี๋ – อ. พีระเสก บรสิ ุทธบิ์ วั ทพิ ย์

๑. คณุ คา่ ด้านวรรณศิลป์

- การเลือกสรรคา
ผู้ประพนั ธ์ ใชถ้ ้อยคาภาษาทีเ่ รียบงา่ ย อา่ นแล้วเขา้ ใจไดท้ นั ที

มีคายากน้อยมากที่ตอ้ งอา่ นและแปลกอ่ น ได้แก่
* บชู าไนย (แผลงมาจาก ปชู นยี ) แปลวา่ ควรบูชา
* คุณานันต์ (คณุ สมาสกบั อนนั ต์) แปลวา่ บญุ คณุ มหาศาล
* อนุสาสน์ แปลวา่ สงั่ สอน
* แกล้ง แปลตามความหมายเดิมว่า ตง้ั ใจ

ภาษาไทยกับครพู ่ีต่ีตี๋ – อ. พรี ะเสก บรสิ ทุ ธ์บิ วั ทิพย์

- การใช้ภาพพจน์
ผปู้ ระพนั ธ์ ใชภ้ าพพจนเ์ พื่อแสดงการเปรียบเทียบ ระหว่าง

บุญคณุ ของพอ่ แม่ กบั สิง่ ตา่ งๆ เพื่อใหเ้ ห็นถึงความสาคญั และความยิ่งใหญ่
ของพระคุณ

ในที่นี้ ผู้ประพันธไ์ ด้ใช้ อปุ ลกั ษณ์ แสดงการเปรยี บเทียบ
อุปลักษณ์ คอื การเปรียบเทียบสิง่ หนึง่ เปน็ สิ่งหนึง่ ทีม่ ีลกั ษณะ
คล้ายกันหรือความหมายเหมือนกนั คาทีใ่ ชใ้ นการเปรียบ ได้แก่ เป็น คือ
ใช่ เท่า ต่าง
อปุ ลักษณ์ อาจเรียกว่าชือ่ หนึ่งว่า การเปรียบเป็น

ภาษาไทยกบั ครพู ี่ต่ีตี๋ – อ. พรี ะเสก บริสทุ ธ์ิบัวทิพย์

ตวั อยา่ งการใช้อปุ ลกั ษณ์

เปรียบหนกั ชนกคุณ ชนนีคือภูผา
ใหญพ่ ืน้ พสนุ ธรา ก็ บ เทียบ บ เทียมทนั

เป็นการเปรียบเทียบ พระคณุ ของบิดา มารดา
ว่าหนกั เป็นภูผา และยิง่ ใหญ่เท่าพืน้ พสุธา

ภาษาไทยกบั ครพู ่ีต่ีต๋ี – อ. พรี ะเสก บรสิ ทุ ธบ์ิ ัวทิพย์

- การเล่นเสียง

การเล่นเสยี ง เป็นความสามารถของผู้ประพันธ์ ทีส่ ามารถเลอื กคาที่
มีเสียงใกลเ้ คยี ง สอดคล้องกันมาวางใกล้กนั ทาใหเ้ วลาอา่ นเกิดเป็นเสียงที่
น่าฟงั ดึงดดู ความสนใจ

การเล่นเสยี งทีป่ รากฏในบทประพันธ์นี้ คือ การเลน่ เสียงพยัญชนะ
การเล่นเสยี งสระ และการเล่นเสียงเบา – หนัก

ภาษาไทยกับครพู ่ีตี่ต๋ี – อ. พีระเสก บรสิ ุทธิบ์ ัวทิพย์

- การเล่นเสียง

การเลน่ เสียงพยญั ชนะ

เมือ่ มีการเลอื กเสียงพยญั ชนะเดียวกนั หรือเสียงใกลเ้ คียงกนั
เวลาอ่านทาใหเ้ กิดการกระทบกันของเสียง ก่อใหเ้ กิดความไพเราะ เช่น

“ขอ้ ขอนบชนกคุณ”
มีการเล่นเสียงสมั ผสั พยญั ชนะ คือ ระหว่างคาว่า ขา้ , ขอ,คุณ
และระหว่าง คาวา่ นบ, (ช)นก

ภาษาไทยกบั ครูพ่ีต่ีต๋ี – อ. พีระเสก บริสทุ ธ์ิบัวทพิ ย์

การเล่นเสียงสระ

มีการเลอื กเสียงสระทีเ่ ป็นเสียงเดียวกัน ทาให้เวลาอ่านเกิดการ
ส่งสัมผสั นีน่ า่ ฟงั เช่น “ตรากทนระคน ทุกข”์

มีการเลน่ เสียงของคาวา่ ทน กับ (ระ)คน (สระโอะ)
* บางวรรคมีทงั้ การเลน่ เสียงพยัญชนะและสระ เช่น “โอบเอือ้ และเจอื จนุ ”

มีการเล่นเสียงพยญั ชนะคือ โอบกับเอื้อ และ เจือกับจนุ
เสยี งสระ คือ เอื้อกบั เจือ (สระเอือ)

ภาษาไทยกบั ครพู ่ีตี่ตี๋ – อ. พีระเสก บริสุทธ์ิบัวทพิ ย์

การเลน่ เสียงเบา – หนัก

เปน็ การเลือกคาที่ติดกนั ให้เกิดการออกเสียง เบาหนัก
สลบั กนั ไป เชน่ “ฟมู ฟกั ทะนถุ นอม”

คาว่า ทะนถุ นอม มีการออกเสียงเปน็ เบา-หนกั -เบา
-หนกั สลับกัน

ภาษาไทยกับครูพี่ตตี่ ี๋ – อ. พีระเสก บรสิ ทุ ธบิ์ ัวทพิ ย์

- การเล่นคา
เปน็ การเลือกคาที่ออกเสียงเหมือนกัน ใชค้ าอื่นแทรกลงไป

ในคาเดิม ใหก้ ารออกเสียงเกิดความคมคายและมีความหมายที่
นา่ สนใจ เกิดความไพเราะของเสียง เชน่ คาว่า เทียบเทียม นามา
แยกเป็น ๒ คา นาคาวา่ บ มาแทรก ไดเ้ ป็น บ เทียบ บ เทียม

นอกจากนี้ยังมีการเลน่ คาคูต่ รงข้าม เชน่ คาวา่ บ ทราบก็ได้
ทราบ, ทง้ั บญุ บาปทกุ สิง่ อัน

ภาษาไทยกบั ครูพ่ีตีต่ ี๋ – อ. พีระเสก บรสิ ทุ ธิบ์ ัวทพิ ย์

๒. คณุ คา่ ดา้ นสังคม

- คณุ ธรรมจริยธรรม
บทประพันธท์ ี่เรียนนี้ เปน็ ตัวอย่างของการใชบ้ ทประพันธ์
แทรกการสอนจริยธรรมให้กับผอู้ ่าน โดยปลูกฝังใหส้ านกึ ในบญุ คุณขงบิดา
มารดา และบญุ คุณของครอู าจารย์ ซึ่งต้องเป็นการเห็นคุณคา่ ของคนใกล้
ตัวกอ่ น เมือ่ ปฏิบัติเปน็ ประจา จะทาใหเ้ ราเห็นคณุ คา่ ของคนอื่นด้วย
นอกจากนี้ยงั ทาให้เรารูจ้ ักเคารพยกย่องบุคคลทีค่ วรเคารพ
และร้จู กั การแสดงความกตัญญูกตเวที

ภาษาไทยกบั ครพู ่ีตต่ี ี๋ – อ. พีระเสก บริสุทธิบ์ ัวทิพย์

ภาษาไทยกบั ครพู ีต่ ีต่ ี๋