การแปรงฟันอย่างถูกวิธี

การแปรงฟันอยา่ งถูกวิธี

การแปรงฟนั เปน็ สิง่ ทสี่ ำคัญในการดูแลรักษาสุขภาพในชอ่ งปากรายวนั หากอยากมสี ุขอนามยั ใน
ช่องปากดี มรี อยยิม้ ท่สี วยงาม เราจะตอ้ งแปรงฟนั อย่างน้อยวนั ละ 2 ครั้งดว้ ยแปรงสีฟนั ทีม่ ีขนออ่ นนุ่ม มี
ขนาดท่ีพอเหมาะพอควรกับช่องปาก หัวแปรงสามารถเข้าถึงซอกมมุ ตา่ ง ๆ ภายในช่องปากได้อย่างท่ัวถึง
และควรจะเปลย่ี นแปรงสีฟันทกุ ๆ 3-4 เดือน หรอื เรว็ กว่านั้น หากพบว่าขนแปรงเส่อื มสภาพแล้ว
ในขณะทีย่ าสีฟัน ก็ควรเลอื กชนดิ ที่มีสว่ นผสมของฟลูออไรด์ เพอ่ื ป้องกันฟันผุ

และส่งิ ทส่ี ำคัญไม่น้อยไปกว่า คำแนะนำข้างต้นกค็ ือ เทคนคิ ในการแปรงฟัน หากเราแปรงฟนั ได้
ถกู วิธี สามารถทำความสะอาดฟนั ได้อย่างท่วั ถึง ความเสีย่ งของโรคตา่ ง ๆ ในช่องปากของเรากจ็ ะลดลง
เปน็ อย่างมาก วิธีทีถ่ กู ตอ้ งในการแปรงฟัน มีดงั นี้

1. ฟนั ด้านนอก
– วางขนแปรงเข้าหาฟนั ใหป้ ลายขนแปรงอยู่บรเิ วณขอบเหงือก
โดยเอยี งทำมุม 45 องศา กบั ตัวฟันและขนานกับแนวฟนั
– ขยบั ขนแปรงไปมาในแนวหนา้ หลัง เป็นระยะสน้ั ๆ ไม่เกินคร่งึ ซีฟนั
– ปัดขนแปรงขน้ึ ในฟนั ล่างและปัดลงสำหรบั ฟนั บน
– ในแต่ละตำแหน่งควรแปรงประมาณ 10 คร้งั

2. ฟนั ด้านใน
– วางขนแปรงบรเิ วณขอบเหงอื กและแปรงฟัน
เช่นเดยี วกับการแปรงฟันด้านนอก

3. ฟันดา้ นบดเค้ียว
– วางขนแปรงบริเวณดา้ นบดเค้ียวของฟนั
โดยวางแปรงให้หน้าตัดขนแปรงอย่ดู ้านบนของฟันบดเค้ยี ว
ถไู ปมาในแนวหน้าหลังทง้ั ฟันบนและฟนั ลา่ ง

4. ฟันหน้าด้านใน
– วางแปรงสฟี ันในแนวตัง้
ใช้ปลายแปรงสฟี นั แปรงด้านหลงั ของฟนั หน้าแต่ละซี่
โดยขยบั และปดั ปลายขนแปรงมาทางปลายขอบฟนั
ทง้ั ฟันหนา้ บนและฟันหน้าลา่ ง

5. แปรงลนิ้
– อย่าลมื แปรงที่ล้นิ เพ่ือกำจดั คราบจุลนิ ทรยี แ์ ละป้องกนั ไม่ใหเ้ กดิ กลิ่นปาก
โดยการปดั ขนแปรงสีฟนั จากโคนลนิ้ มาทางปลายลน้ิ ประมาณ 10 คร้งั

ใช้ไหมขดั ฟนั อย่างไรใหฟ้ ันสะอาดย่ิงขึน้
1. ดงึ ไหมขัดฟันออกมา ความยาวประมาณ 18 น้วิ ใหพ้ ันที่นว้ิ กลาง ทั้ง 2 ขา้ ง ดงึ ให้ไหมขัดฟันตึง
2. ใชน้ ิ้วหวั แม่มือและนว้ิ ชี้จบั ไหมขดั ฟนั แลว้ ค่อยๆ เล่อื นเส้นไหมลงระหว่างซอกฟนั
3. โอบไหมขัดฟนั รอบตวั ฟนั แตล่ ะซ่แี ละเลอื่ นเส้นไหมลงใต้เหงอื กแล้วเคล่ือนไหมขน้ึ ไปทางปลายฟัน ทำซำ้ 4
– 5 คร้งั

แปรงสีฟนั ยาสีฟนั
– ควรเลอื กใช้แปรงสีฟันทีม่ ีขนแปรงอ่อนนุ่ม
– เลอื กยาสฟี นั ที่มีส่วนผสมของฟลูออไรด์
– แปรงฟันอย่างนอ้ ยวันละ 2 คร้ัง ตอนเชา้ และก่อนนอน
– การแปรงฟนั ควรใช้เวลาอย่างนอ้ ยครงั้ ละ 2 นาที
– ควรเปลย่ี นแปรงสีฟันทกุ 3 เดอื น

น้ำยาบ้วนปากจำเปน็ หรอื ไม่
- สำหรบั การดูแลสุขภาพช่องปากนั้น
นอกเหนือจากการทำความสะอาดเศษอาหารทตี่ กค้าง
อยใู่ นชอ่ งปากโดยการใชไ้ หมขัดฟนั และการแปรงฟนั ท่ถี ูกวธิ แี ล้ว
ยงั ควรมกี ารเสริมสรา้ งความแข็งแรงของฟนั โดยการ
ใชน้ ้ำยาบ้วนปากที่มีส่วนผสมของฟลอู อไรด์
ก็จะสามารถลดโอกาสในการเกิดปญั หาตา่ งๆ ของสุขภาพช่องปากได้

การเลือกแปรงสฟี ัน

แปรงสีฟนั เปน็ อปุ กรณ์สำคัญในการทำความสะอาดช่องปาก การใช้แปรงสีฟนั ท่ีด้อยคุณภาพ
นอกจากไม่มีประสิทธภิ าพในการทำความสะอาดชอ่ งปากแล้ว ยังมีผลกระทบต่อสุขภาพช่องปากดว้ ย
ไดแ้ ก่ ขนแปรงสีฟันที่แข็งเกนิ ไปจะทำใหฟ้ ันสึก และเกดิ การระคายเคืองต่อขอบเหงือก อาจทำให้เกิดแผล
ในช่องปาก แรงยึดขนแปรงกับหวั แปรงตำ่ กวา่ มาตรฐาน อาจทำใหข้ นแปรงหลุดจากหวั แปรงในขณะใช้
งานตามปกติ หรือการใชแ้ ปรงสีฟันท่ีมีขนาดใหญ่กว่าชอ่ งปากมากเกนิ ไป ทำให้ไมส่ ามารถทำความ
สะอาดซี่ฟนั ด้านในได้ ดังน้ันจึงควรเลอื กใชแ้ ปรงสีฟนั ท่ีถกู สุขลักษณะ ดังน้ี

1. หัวแปรงสีฟันขนาดพอเหมาะกับช่องปากของตน ความกว้างหวั แปรงสฟี นั ผใู้ หญ่ไม่ควรเกิน 1.5
เซนติเมตร การใชแ้ ปรงสฟี ันท่ีมขี นาดใหญ่กว่าชอ่ งปากมากเกินไป ทำให้ไม่สามารถทำความสะอาดซีฟ่ นั
ดา้ นในได้

2. ขนแปรงชนิดปานกลาง (medium), นุ่ม (soft) หรอื นุ่มพเิ ศษ (extra soft) เพื่อลดการทำอนั ตรายต่อ
ผิวฟนั และขอบเหงอื ก

3. ดา้ มจับแปรงสีฟันยาวพอเหมาะ จบั ได้ถนดั มือ

4. ปลายขนแปรงแบบมนกลมหรอื เรยี วแหลม

5. ลกั ษณะปลายขนแปรงเรียบเสมอกัน ไม่ซิกแซก เพ่ือให้แปรงสฟี ันแนบกบั ผิวฟนั บรเิ วณคอฟนั มากท่ีสดุ
เนือ่ งจากบริเวณคอฟัน เปน็ ตำแหน่งทพี่ บคราบอาหารมากที่สดุ บนผิวฟนั

การเลือกแปรงสฟี นั สำหรบั เดก็

แปรงสฟี ันเด็กในปัจจบุ ันมีสสี ันและลวดลายหลากหลายแบบมากกว่าของผู้ใหญ่ เพ่ือดึงดูดให้การ
แปรงฟนั เป็นเร่ืองสนกุ และชว่ ยให้เด็กแปรงฟนั ได้นานพอ แต่ไมใ่ ช่แปรงสีฟันทุกด้ามจะเหมาะสมกับเด็ก
ผปู้ กครองควรใสใ่ จในการเลือกเช่นเดยี วกับแปรงสีฟันสำหรับผ้ใู หญต่ ามคำแนะนำ ดังนี้

- เลือกแปรงสีฟนั ที่ผ่านการรบั รองว่าได้คุณภาพและปลอดภยั ต่อการใช้งานจากหน่วยงานที่นา่ เช่อื ถอื เชน่
โครงการรบั รองคุณภาพแปรงสีฟนั โดยกรมอนามยั สมาคมทันตแพทย์อเมริกนั หรอื ผูเ้ ชี่ยวชาญดา้ นทันตก
รรม

- หวั แปรงและด้ามมขี นาดเหมาะสมตามอายเุ ด็ก
- ขนแปรงควรเลอื กชนดิ อ่อนนุ่ม
- กรณีที่เปน็ เด็กโตอาจให้เด็กมีส่วนร่วมในการเลอื กแปรงสฟี ันด้วยตนเองมากขึน้ โดยผปู้ กครองช่วยให้

คำแนะนำ เพื่อสขุ อนามยั ในช่องปากท่ดี ีและสง่ เสริมให้การแปรงฟนั เป็นกิจกรรมท่สี นุก

คำแนะนำในการดแู ลแปรงสฟี ัน

สมาคมทันตแพทยอ์ เมรกิ ันได้ให้คำแนะนำในการดแู ลความสะอาดของแปรงสฟี นั ด้วยหลกั ดังนี้

- ไมค่ วรใชแ้ ปรงสีฟันรว่ มกบั ผู้อ่ืน การใชแ้ ปรงสฟี นั ร่วมกบั ผ้อู ื่นอาจจะไดร้ บั จุลนิ ทรยี ์หรือเชื้ออืน่ ผา่ นทาง
ของเหลวท่ีตดิ ในแปรงสฟี ันกลับมาเปน็ ของแถม จงึ ควรแยกแปรงสีฟนั เป็นของใชส้ ว่ นตวั จะดที สี่ ดุ
โดยเฉพาะผู้ทีม่ ีระบบภมู คิ มุ้ กันอ่อนแอหรือเปน็ โรคประจำตวั ซึง่ เส่ียงตอ่ การติดเช้ือได้ง่าย

- ลา้ งแปรงสฟี ันให้สะอาด หลังแปรงฟนั เสร็จควรล้างขนแปรงใหส้ ะอาด ปราศจากคราบยาสีฟันหรือฟอง
โดยปล่อยใหน้ ้ำไหลผ่านบรเิ วณขนแปรง การวางแปรงสีฟันควรวางในลกั ษณะหวั แปรงตง้ั ขึ้นและปล่อยให้
ขนแปรงแหง้ สนทิ ก่อนการใช้คร้ังต่อไป กรณีที่มแี ปรงสีฟนั หลายดา้ มควรวางแยกกัน เพ่ือป้องกนั การ
ปนเป้ือนของเชอื้ โรค

- หา้ มเกบ็ แปรงสีฟันในภาชนะทป่ี ิดสนิทเปน็ เวลานาน ภาชนะปดิ อาจเกิดความช้นื ได้ง่าย เมอื่ เก็บแปรงสฟี นั
เปยี ก ๆ หลงั การใชง้ านอาจจะเอ้ือต่อการเจริญเตบิ โตของจลุ ินทรยี ม์ ากกว่าบรเิ วณอากาศที่เปดิ โล่ง

- เปลี่ยนแปรงสีฟันทุก 3-4 เดือน ไม่วา่ จะใชแ้ ปรงสีฟันประเภทไหนย่อมเกดิ การสึกหรอไปตามระยะเวลา
การใชง้ าน อายุการใช้งานเฉล่ียของแปรงสีฟันท่ีใชง้ านเป็นประจำจะอยูท่ ี่ประมาณ 3-4 เดือน ทัง้ น้ี จะ
ขึ้นอยกู่ ับปัจจยั อื่นรว่ มดว้ ย เช่น ใช้แปรงสฟี ันบอ่ ยแค่ไหน ลกั ษณะการใช้แปรงสีฟัน หรืออายผุ ใู้ ช้ ซ่งึ แปรง
สฟี นั เดก็ ควรเปลย่ี นบ่อยกว่าผู้ใหญ่ หม่นั สงั เกตลกั ษณะแปรงสีฟนั อย่างสมำ่ เสมอ เพราะการใช้งานแปรงสี
ฟนั ทีเ่ ส่อื มสภาพอาจเปน็ แหล่งสะสมของเชอ้ื โรคและทำความสะอาดซี่ฟันและช่องปากได้ไม่ท่วั ถึง
การเลือกแปรงสีฟันอยา่ งเหมาะสมจะช่วยเสริมสขุ ภาพชอ่ งปากใหม้ ีสขุ ภาพดี และควรแปรงฟัน
วันละ 2 ครัง้ ประมาณคร้งั ละ 2 นาทแี ละใช้ไหมขัดฟันเป็นประจำหลงั แปรงฟัน สงิ่ สำคัญในเลือกแปรงสี
ฟนั ไมว่ า่ จะเป็นประเภทใดควรคำนึงถึงประสทิ ธิภาพในการช่วยกำจัดคราบแบคทีเรียและจุลินทรยี ์ในชอ่ ง
ปากอนั เป็นสาเหตุหลกั ของฟันผแุ ละโรคเหงอื ก