UNSUR, SEBATIAN DAN CAMPURAN

BAB 4
KEPELBAGAIAN

SUMBER
SEMULA JADI

4.1
KEPELBAGAIAN

SUMBER
SEMULA JADI

DI BUMI

Udara Tanah
 Lapisan paling atas di
 Campuran pelbagai gas
permukaan Bumi
 oksigen  nitrogen  air  udara  mineral
 humus  mikroorganisma
 karbon dioksida  wap air  Habitat untuk haiwan seperti

 Diperlukan untuk respirasi dan cacing dan mikroorganisma

fotosintesis

Benda hidup Air

 Tumbuhan dan haiwan adalah Pelbagai  Meliputi 70% daripada
sumber asas bagi manusia Sumber
di Bumi permukaan Bumi
 Haiwan dan tumbuhan
memberikan makanan, bahan  Keperluan asas semua benda
binaan, minyak dan lain-lain. hidup.

Mineral Bahan api fosil
 Unsur semula jadi / sebatian
 Bahan api yang terbentuk
yang diperolehi di kerak Bumi
berjuta tahun dulu daripada sisa

haiwan dan tumbuhan yang mati

 emas  platinum  gas asli  arang
 kuprum  besi
 petroleum batu

• Air wujud dalam keadaan cecair pada
suhu bilik

• Air terdiri daripada 2 jenis gas iaitu :
Oksigen + hidrogen  air

• Fungsi air:

1) untuk mengawal suhu badan
manusia

2) menjadi habitat untuk kehidupan air

3) untuk menjalankan proses fotosintesis
bagi tumbuhan



• Bumi diselaputi oleh atmosfera yang
mengandungi udara.

• Udara mengandungi pelbagai jenis gas
seperti oksigen, karbon dioksida, nitrogen,
gas nadir dan wap air.

• Fungsi udara :

1)Melakukan pernafasan

2)Untuk fotosintesis

3)Untuk pembakaran

• Bumi diselaputi oleh satu lapisan tanah.
• Tanah mengandungi campuran daripada

1) Pasir
2) Lumpur
3) Mineral
4) Udara,
5) Air
6) Humus
7) Mikroorganisma





• Bahan api fosil terbentuk daripada pereputan
haiwan dan tumbuhan yang mati tertimbus
di dalam tanah untuk jangka masa yang
lama dengan tekanan dan haba yang tinggi.

• Contoh bahan api fosil ialah seperti
petroleum, gas asli dan arang batu.

• Fungsi (kepentingan) bahan api fosil:

1)Untuk proses pemanasan

2)Untuk pengangkutan

3)Untuk penjanaan tenaga elektrik



• Haiwan dan tumbuhan merupakan sumber
yang penting dalam kehidupan.

• Fungsi benda hidup:
1) Sumber bahan api

2) Sumber makanan

3) Sumber bahan binaan



4.2 UNSUR ,
SEBATIAN

DAN
CAMPURAN

Unsur Bahan yang tidak boleh dipecahkan kepada bahan
yang lebih ringkas melalui kaedah kimia atau fizik.

Terdiri daripada satu atom atau sekumpulan atom
yang dikenali sebagai molekul.

Unsur ialah jirim yang paling ringkas.

Atom dalam Molekul
gas argon dalam gas
nitrogen

Unsur

Bukan logam Logam

Pepejal Cecair Gas Pepejal Cecair
Karbon Bromin Hidrogen Aluminium Merkuri
Sulfur Oksigen Besi

Iodin Nitrogen Kuprum

•Semua unsur logam berada dalam keadaan pepejal pada

suhu bilik kecuali merkuri (cecair)
•Unsur bukan logam pula wujud dalam tiga keadaan iaitu

pepejal, cecair dan gas.

Contoh unsur Wayar kuprum Diamonds terbentuk
terbentuk daripada atom daripada atom karbon

kuprum

Paku terbentuk Cincin emas terbentuk
daripada atom besi daripada atom emas

Sifat-sifat logam Sifat –sifat bukan logam

Mempunyai permukaan yang Mempunyai permukaan yang
licin pudar

Boleh ditempa (boleh Bersifat rapuh dan tidak
dibengkok atau diketuk boleh ditempa
menjadi bentuk lain)

Bersifat mulur iaitu boleh Tidak mulur
ditarik

Konduktor elektrik yang baik Tidak dapat
mengkonduksikan elektrik
(kecuali karbon)

Konduktor haba yang baik Penebat haba yang baik

Takat lebur dan takat didih Takat lebur dan takat didih

yang tinggi yang rendah

Wujud sebagai pepejal kecuali Wujud sebagai pepejal, cecair

merkuri dan gas.

Perbandingan sifat unsur logam
dan unsur bukan logam

Permukaan Bukan logam Logam
Takat didih
Kerapuhan Pudar Berkilat
Konduktor haba
Kemuluran Rendah Tinggi
Konduktor elektrik Boleh ditempa
Rapuh (boleh dibentuk)

Lemah Baik
Tidak mulur Mulur
(boleh dibengkok)
(pecah) Baik
Lemah

Sebatian Bahan yang terdiri daripada dua
atau lebih unsur yang bergabung
Unsur A Unsur B secara kimia.

Tindak balas kimia Contoh : air ialah sebatian yang
terdiri daripada atom hidrogen dan
oksigen.

Tindak balas kimia diperlukan untuk
menguraikan sebatian kepada unsur-
unsurnya.

Contoh-contoh sebatian

Sebatian

Hidrogen klorida Air

Ammonia

Molekul air

Unsur Perempuan

Unsur Lelaki

Contoh sebatian Keadaan
jirim
Contoh Sebatian Unsur yang terlibat Gas
Cecair
Karbon dioksida Karbon, oksigen Gas

Air Hidrogen, oksigen Pepejal

Ammonia Nitrogen, hidrogen Pepejal

Gula karbon, hidrogen, Pepejal
oksigen Cecair

Kalsium Karbonat kalsium, karbon,
oksigen

Sodium klorida Sodium, Klorin

Asid Hidroklorik Hidrogen, klorin

 Sebatian tidak boleh diasingkan

menggunakan proses fizikal.

Sebatian hanya boleh diasingkan

menggunakan proses kimia iaitu melalui

kaedah elektolisis

Kuprum Klorida Kuprum Klorida
(Sebatian) (Unsur) (Unsur)

Elektrolisis +

Campuran Terdiri daripada dua atau lebih unsur atau
sebatian yang bergabung secara fizikal
Campuran unsur A dan B
Kaedah fizik Sifat-sifat unsur-unsur atau sebatian yang
bercampur tidak berubah kerana tiada bahan baru
dihasilkan.

Boleh diasingkan kepada komponen-
komponennya melalui kaedah fizik.

Contoh:
 Udara terdiri daripada karbon dioksida, oksigen, nitrogen,

gas nadir dan wap air

 Air laut.

 Alloi adalah campuran unsur –unsur logam yang berlainan.

Unsur A Unsur B



Perbezaan campuran dan
sebatian

Campuran Sebatian

Pembentukan melalui Pembentukan melalui
tindak balas fizik
tindak balas kimia

Sifat-sifat komponen kekal dan Sifat-sifat komponen berubah
tiada pembentukan bahan baru pembentukan bahan baru

Komponen-komponen tidak Komponen-komponen
digabungkan dalam nisbah yang
dicampur dalam nisbah yang tetap.

tetap. Kaedah pengasingan: Tindak
balas kimia
Kaedah pengasingan :

Tindak balas fizik

Pengasingan Campuran

Komponen campuran boleh diasingkan melalui kaedah fizik

Mengasingkan Garam Daripada Campuran Pasir dan Larutan
Garam - Kaedah

Larutan garam

Kaki Retort Mangkuk penyejat

Pasir Filter Dawai kasa
Larutan garam funnel
Penunu Bunsen
Tungku kaki tiga

Kaedah

1. Isikan sebuah bikar dengan air.
2. Tuang campuran pasir dan garam ke dalam bikar. Kacau untuk melarutkan garam

dalam air.
3. Turaskan campuran pasir dan larutan garam
4. Tuang larutan garam ke dalam mangkuk penyejat. Panaskan larutan sehingga air

tersejat.

Mengasingkan Garam Daripada Campuran Pasir dan

Larutan Garam – Pemerhatian dan Kesimpulan

Wap air

Pasir

Larutan Garam
garam
Haba
Pemerhatian
Pasir tertinggal dalam corong turas manakala larutan
Kesimpulan garam terkumpul dalam bikar.

Apabila larutan garam dipanaskan, air tersejat, sisa
berwarna putih tertinggal dalam mangkuk penyejat.
Sisa putih ialah garam.

Campuran pasir dan larutan garam boleh diasingkan
melalui kaedah penurasan.

Kaedah Pengasingan
Campuran

Pengasingan Penurasan
Campuran
Penapisan

Corong
pemisah

Penyulingan

Menggunakan
magnet

Penyejatan

4.3 MENGHARGAI
KEPENTINGAN
SUMBER DI
BUMI

Kepentingan Sumber di Bumi kepada Manusia

Bahan api fosil
 Pembakaran  Pengangkutan
 Industri
Air
 Mengawalatur suhu badan
 Minuman dan penggunaan

domestik
 Pertanian  Perlombongan
 Pengangkutan
Benda hidup
 Pakaian  Bahan api
 Bahan binaan  Makanan

Udara
 Pembakaran
 Fotosintesis  Pernafasan
Mineral
 Bahan peralatan rumah
 Bangunan dan jambatan
Tanah
 Pertanian  Perlombongan

logam
 Seramik, simen dan batu bata

Pemeliharaan Dan Pemuliharaan Sumber Bumi

Pemeliharaan sumber Pemuliharaan sumber

Maksud : Maksud :
 Usaha mengekalkan sumber
 Pengurusan dan
Bumi dalam keadaan
asalnya. penggunaan sumber secara

teratur dan bijak untuk

mengelakkan pembaziran

dan kehilangan sumber.

Pemeliharaan dan Pemuliharaan

 Kitar semula
 Mengurangkan
 Guna semula

Kepentingan Untuk memastikan sumber mencukupi
Pemeliharaan untuk generasi akan datang

Dan Untuk memastikan sumber air dikitar
Pemuliharaan semula dalam kitar air semula jadi
Sumber Bumi
Untuk menghalang kepupusan spesies
Hutan
Matahari Awan Penyejatan
Hujan

Salji

Air terjun

Gunung Penyejatan
Laut

Ikan paus

Kitar air

Mengitar semula Mengelakkan Menggalakkan
dan menggunakan pembakaran perkongsian
secara terbuka kereta dan
semula bahan menggunakan
Cara untuk pengangkutan
Mengawal memelihara
aktiviti awam
dan
pembalakan memulihara Tidak
sumber Bumi membazirkan

Mengamalkan air
tanaman bergilir
untuk mengekalkan
kesuburan tanah