อบรมพนักงานใหม่

คู่มืออบรมพนักงานใหม่

บรษิ ัท แมรกี อท จวิ เวลร่ี (ประเทศไทย) จากดั

คานา

ตามพระราชบัญญัติความปลอดภัย อาชีวอนา
มัยและสภาพแวดล้อมในการทางาน พ.ศ. 2554
มาตรา 16 กาหนดให้ กรมสวัสดิการและคุ้มครอง
แรงงาน ออกประกาศกรมสวัสดิการและคุ้มครอง
แรงงาน เรื่อง หลักเกณฑ์ วิธีการ และเง่ือนไขการ
ฝึกอบรมผู้บริหาร หัวหน้างาน และลูกจ้างด้านความ
ปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการ
ทางาน กาหนดให้นายจ้างจัดให้มีการฝึกอบรมด้าน
ความปลอดภัยอาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมใน
การทางาน เพ่ือให้การบริหารจัดการและดาเนินการ
ด้านความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อม
ในการทางานได้อย่างปลอดภัย ให้แก่ลูกจ้างระดับ
บริหาร หัวหน้างาน และลูกจ้างในทุกระดับกรณี
ลูกจ้างเข้าทางานใหม่

สารบญั หนา้

เร่อื ง 1-3

- นโยบายความปลอดภยั 4-7
อาชีวอนามัยและสภาพแวดล้อมในการทางาน
- ข้อแนะนาใช้ Tripod 8-10
เพื่อเข้า-ออกพื้นท่ภี ายในบริษัท 11
- กฎความปลอดภัยในการทางาน 12-15
- ทศั นคติทไ่ี มถ่ ูกต้อง 16
- ประเภท/สาเหตุของอุบัตเิ หตุ 17-19
- การเจ็บป่วยจากสภาพแวดลอ้ มในการทางาน 20
- อุปกรณ์ป้องกันอนั ตรายส่วนบคุ คล 21-29
- ความเส่ียงกระบวนการทางานหลกั
- พรบ.ความปลอดภัย 30-31
อาชีวอนามยั และสภาพแวดลอ้ มในการทางาน 32-33
พ.ศ. 2554 34-36
- ป้ายประเภทตา่ ง ๆ 37-38
- งานเกีย่ วกับสารเคมี / วัตถอุ นั ตราย
- การเตรียมพรอ้ มรองรับเหตุฉุกเฉิน 39
- ข้ันตอนการปฏิบัตกิ ารชว่ ยชีวติ 40
- 5 ส.
- KYT การหย่ังรอู้ นั ตราย

นโยบายความปลอดภยั 1

อาชวี อนามยั และสภาพแวดลอ้ มในการทางาน

นโยบายความปลอดภยั 2

อาชวี อนามยั และสภาพแวดลอ้ มในการทางาน

3

นโยบายคณุ ภาพ
ความปลอดภยั และส่ิงแวดลอ้ ม

(Quality, Safety and
Environment Policy)

เน้นประสิทธิภาพในการทางาน
มีมาตรฐานในการพัฒนา
นวตั กรรมล้าหนา้
ลกู ค้าพึงพอใจ
มาตรการกฏหมายนามาใช้
Zero incident คือหวั ใจ

Safety Mind Safety Life
แมรกี อทปลอดภยั ร่วมใส่ใจสิ่งแวดลอ้ ม

ขอ้ แนะนาใช้ Tripod 4

เพ่ือเข้า-ออกพื้นทภ่ี ายในบรษิ ัท
จดุ รวมพล

Safety & Security 5

Organization 2021

Pairod Pumprasart
Head of Environment Health Safety & Security

Naraporn Singchai Chadchay Sangtubtim
Head of Safety Management System Head of Safety Operation

Athite K. Napatsorn M. Chompoo Y.

Contractor Safety Security
Sirinate C. System & System &
Environment Fire protection
equipment
Angsumalee Ch.
Suchira K.

Environment Health & Security
Safety System System

จุดตรวจวดั อณุ หภมู ริ า่ งกาย 6

ชว่ งเช้า 06:00 - 08:00 น.

Gate1 MJ6

Gate2 MJ4

Gate4 ศาลตายาย
Gate6 MJ6

จดุ ตรวจวดั อุณหภมู ริ า่ งกาย 7

ช่วงบา่ ย 11:30 - 14:00 น.
MJ4

MJ5

MJ6

กฎความปลอดภยั ในการทางาน 8

1. ไม่ ปฏบิ ัตงิ านอยา่ งลองผดิ ลองถกู ถา้ ไม่รใู้ ห้
ถาม

2. ตอ้ งสวมใส่อปุ กรณป์ ้องกนั อนั ตรายส่วนบคุ คล
ตามทกี่ าหนดในขน้ั ตอนการปฏบิ ตั งิ าน หรือ
ข้อบังคบั กอ่ นเริ่มปฏบิ ตั งิ าน

3. ไม่ ทางานลดั ขนั้ ตอน ให้ปฏบิ ตั งิ านตาม
ข้นั ตอนการทางานทก่ี าหนด

4. ไม่ทางานกบั เครอ่ื งจกั รทไี่ มม่ สี ่วนเกยี่ วขอ้ ง
ยกเวน้ ไดร้ บั มอบหมายจากผบู้ ังคบั บญั ชาและตอ้ ง
ได้รบั การสอนงานกอ่ นเริ่มทางาน

5. ไม่ ทางานหน้าท่ีอ่ืนที่ไม่ใช่หน้าที่ของตน ยกเว้น
ได้รับมอบหมายจากผู้บังคับบัญชา และได้รับการสอน
งานกอ่ นเริ่มทางาน

กฎความปลอดภยั ในการทางาน 9

6. เมอ่ื ปฏบิ ตั งิ าน กับเครอ่ื งจกั รท่ีมสี ่วนหมนุ
ไม่สวมเคร่อื งประดบั เส้ือผา้ หรืออนื่ ๆ ท่ไี ม่รดั กมุ

7. ในขณะท่เี ครื่องจักรกาลังทางาน ไม่ ทาความสะอาด
ซอ่ มแซม ตรวจสอบงาน ทางานเอกสาร หรืออืน่ ๆทไ่ี มไ่ ด้
เกี่ยวขอ้ งกับเครือ่ งจักรนั้นๆ

8. ไมซ่ ่อมแซมเครอ่ื งจักรหรอื อปุ กรณเ์ องโดยเด็ดขาดตอ้ งบง่ ชี้
สถานะของเครื่องจักรหรืออุปกรณ์ด้วย เช่น “เคร่ืองจักร/
อปุ กรณ์ชารดุ หา้ มใชง้ าน” “เครอ่ื งจกั รกาลงั ซอ่ มแซม หา้ มเปดิ
เครอ่ื ง”

9. กรณีหากพบหรือสังเกตเหน็ ความผดิ ปกติ ให้ทาการ
รายงานหัวหน้าหรือผู้บังคับบัญชาทราบทันที เพ่ือ
หาทางแกไ้ ขและป้องกนั การเกดิ เหตุ

10. ไม่วิ่งในโรงงานทกุ กรณี

กฎความปลอดภยั ในการทางาน 10

11. ไม่ หยอกลอ้ เลน่ กนั ขณะปฏิบตั งิ าน

12. ไม่ สูบบหุ รใ่ี นบรเิ วณปฏิบตั งิ าน ใหส้ ูบ
บรเิ วณทกี่ าหนดให้

13. ไม่ ทะเลาะววิ าทหรอื กอ่ เหตรุ าคาญ
ในบรเิ วณโรงงาน

14. ไม่ นาสุราหรือของมนึ เมาเขา้ มาภายใน
โรงงาน

ทศั นคติท่ไี ม่ถกู ต้อง 11

1. ไมเ่ ปน็ ไร
2. อกี ทเี ดยี ว นิดเดยี ว
ครัง้ สุดท้าย

3. ทามานาน ไม่เหน็ เปน็ อะไร

4. คนอ่ืนยงั โดนมากกวา่ เราอกี

5. ช่างมันเถอะอะไรจะเกดิ มนั ก็ต้อง
เกิด / ไมถ่ ึงทต่ี ายไม่วายชวี นั / ดูดวง
มาแลว้ ไมเ่ กดิ แนน่ อน

6. ประกนั ...ยงั ใช้ไมค่ มุ้ เลย

ประเภทของอบุ ัตเิ หตุ 12

อุบตั กิ ารณ์ เหตุเกอื บเกดิ

และหลกั การสอบสวนเหตกุ ารณ์

อบุ ตั กิ ารณ์ / เหตกุ ารณผ์ ดิ ปกติ
(Incident)

เหตุการณ์ที่ไม่พึงประสงค์ที่เกิดข้ึน
แล้ว อาจส่งผลให้เกิดเหตุการณ์เกือบ
/เฉียด หรืออุบัตเิ หตุ

ประเภทของอบุ ตั เิ หตุ 13

อบุ ัติการณ์ เหตุเกอื บเกดิ

และหลกั การสอบสวนเหตกุ ารณ์

เหตเุ กอื บ / เฉยี ด (Near miss)

เหตกุ ารณท์ เี่ กดิ ข้นึ แลว้ เกอื บส่งผล
ต่อการบาดเจ็บ/เจ็บป่วย สูญเสียอวัยวะ
หรือตาย

ประเภทของอบุ ตั เิ หตุ 14

อุบัตกิ ารณ์ เหตุเกอื บเกดิ

และหลกั การสอบสวนเหตกุ ารณ์

อุบัตเิ หตุ (Accident)

เหตุการณ์ท่ีเกิดข้ึนโดยไม่ได้คาดการณ์
ไ ว้ ล่ว ง ห น้ า ส่ งผ ล ใ ห้ เ กิด ก า ร บ า ด เ จ็ บ /
เจ็บป่ วย สู ญเสี ยอวัยวะ หรือตายทาให้
ทรพั ยส์ ินเสียหาย หรอื มีผลต่อส่ิงแวดล้อม

สาเหตขุ องการเกิดอบุ ตั ิเหตุ 15

1. การปฏบิ ตั งิ านทไ่ี มป่ ลอดภยั 88 %
• ลักษณะการทางานไมถ่ กู วิธี
• การซ่อมเคร่อื งจักรท่กี าลังทางานอยู่
• ไม่ใส่ใจตอ่ คาห้ามตา่ ง ๆ
• หยอกล้อกนั ในเวลาปฏิบัติงาน
• สภาพรา่ งกายและจิตใจไม่พร้อมทจี่ ะทางาน

2. สภาพของงานทไ่ี มป่ ลอดภยั 10 %
• เคร่ืองมือและเคร่อื งจกั รอยู่ในสภาพที่ชารุด
• สถานทท่ี างาน สกปรก การวางของไม่เปน็ ระเบียบ

มสี ิ่งกรดี ขวางทางเดิน
• แสงสวา่ งไม่เหมาะสมกับประเภทของงาน
• ไมม่ รี ะบบถา่ ยเทอากาศทีเ่ หมาะสม
• ไม่มีระบบป้องกนั เหตุฉกุ เฉนิ ที่ดพี อ

3. สาเหตสุ ุดวสิ ัย /ธรรมชาติ 2 %

16

การเจบ็ ป่วยจากสภาพแวดลอ้ ม
ในการทางาน

สภาพแวดลอ้ ม คือส่ิ งคุกคามที่ทาให้เกิดโรคในคนได้เช่น
ทางกายภาพ อุณหภูมิ ความกดอากาศแรงสั่ นสะเทือน
ของวัตถุ พลังงานเสียง พลังงานแสง รังสี
คล่ืนแม่เหล็กไฟฟ้ า ตัวอย่างของส่ิงคุกคาม
ทางกายภาพท่ีทาใหค้ นเจบ็ ป่วย

คือสิ่งคุกคามท่ีเป็นสารเคมีทุกชนิดซ่ึงมีสมบัติ สภาพแวดลอ้ ม
เป็นพิษต่อคนได้ ไม่ว่าจะอยู่ในสถานะแก๊ส ทางเคมี
ของเหลว หรือของแข็ง ก็ตาม ทั้งท่ีเป็นธาตุ
และท่ีเป็นสารประกอบ ท้ังที่เป็นสารอินทรีย์
และสารอนินทรยี ์

สภาพแวดลอ้ ม คือสิ่ งคุกคามท่ีเป็นส่ิ งมีชีวิต ไม่ว่าจะเป็น
ทางชวี ภาพ เช้ือจุลินทรีย์ แมลง หรือสัตว์ก่อโรค รวมท้ัง
เน้ือเย่ือหรือสารคัดหล่ังของสิ่ งมีชีวิต ที่
สามารถทาให้เกิดการติดเช้ือและเจ็บป่ วยได้
เชน่ เช้อื ไวรัสไข้หวัดใหญ่ เช้ือไวรัสพิษสุนัขบ้า

คือสภาวการณ์หรือสถานการณ์ใดๆ ก็ตาม ท่ี สภาพแวดลอ้ ม
อาจกระตุ้นให้เกิดปั ญหาทางด้านจิตใจของผู้ท่ี ทางจติ วทิ ยา
ทางานอยู่ในสภาวการณ์นั้นๆ เช่น งานท่ีทาไม่
เป็นเวลาต้องอดหลับอดนอน งานท่ีมีความ
รีบเร่งสูง งานที่มีความรับผิดชอบสูง งานท่ีมี
ปัญหาสังคมภายในทีท่ างาน

อปุ กรณป์ ้องกนั อนั ตรายส่วนบคุ คล 17

อุปกรณ์ป้องกันอันตรายส่วนบุคคล (Personal Protective
Equipments : PPE ) หมายถึง อุปกรณ์ท่ีใช้สวมใส่เพ่ือป้องกัน
อันตราย ซ่ึงอาจเกิดข้ึนจากการปฏิบัติงาน การเลือกใช้อุปกรณ์
ป้ องกันอันตรายส่ วนบุคคลนั้นต้องพิ จารณาจากความเหมาะสมใน
การใช้งาน และความสามารถในการป้องกนั อันตรายดว้ ย

อุปกรณป์ ้องกนั หู (Ear protection devices)
1. ชนิดสอดเขา้ ไปในรหู ู (Ear plugs)

2. ชนดิ ครอบหู (Ear Muffs)

กอปุ กรณ์ป้องกนั ระบบทางเดนิ หายใจ

อปุ กรณป์ ้องกนั อนั ตรายส่วนบคุ คล 18

อปุ กรณป์ ้องกนั ศีรษะ (Head Protection Devices)

อปุ กรณป์ ้องกนั ดวงตา (Eye Protection)

อปุ กรณป์ ้องกนั ลาตวั (Body Protection Devices)

อุปกรณป์ ้องกนั อนั ตรายส่วนบคุ คล 19

อปุ กรณ์ป้องกนั มอื (Hand Protection Devices)
1. ถุงมอื ป้องกนั ความร้อน
2. ถุงมอื ป้องกนั สารเคมี

3. ถุงมอื ป้องกนั ไฟฟ้า

4. ถงุ มอื ป้องกนั การขดี ขว่ นของมคี มและรังสี
อปุ กรณ์ป้องกนั เทา้ (Foot Protection )
รองเทา้ นริ ภยั (Safety Shoes) รองเทา้ บ๊ทู นริ ภยั (Safety Boots)

ความเสี่ยงกระบวนการทางานหลกั 20

Waxing -แกะเทยี น
ฉดี เทยี น - แตง่ เทยี น
- ติดตน้ เทยี น

Casting - White Metal (ตะกว่ั )
หล่อ - Lost Wax (ทองเหลอื ง)

Pre-Plating - Grinding (เจยี ร, ฝน)
ขัดเงา ฝน เจาะ บดั กรี - Drilling (เจาะ)
- Soldering (บดั กรี)
Plating - Polishing (ขดั เงา)
ชุบ
-Rhodium (โรเดยี ม)
-Platinum (แพลทธนิ มั่ )
- Gold (ทอง)
- Ruthenium (รูธเี นยี ม)

Post-Plating - Pave(ใชก้ าวตดิ พลอย)
ฝั งพลอย - Pointiage: Ceralun
(ฝังพลอยลงบนดนิ เซราลนุ )

Final QC - Visual (ตรวจสอบดว้ ยสายตา)
ตรวจสอบคณุ ภาพ - Functional (ตรวจสอบการใชง้ าน)
- Tests (ทดสอบความทนทาน)

Packaging - บรรจกุ ลอ่ งขายในรา้ น
บรรจภุ ณั ฑ์ - บรรจกุ ลอ่ งขายบนเครื่องบนิ

พรบ.ความปลอดภยั 21

อาชีวอนามยั และสภาพแวดลอ้ มในการทางาน พ.ศ. 2554

ประกอบด้วย 8 หมวด 74 มาตรา ดงั นี้
❖ หมวด 1 บทท่ัวไป

ประกอบด้วยมาตรา 6 และมาตรา 7
❖ หมวด 2 การบริหาร การจัดการ และการดาเนินการด้าน

ความ
❖ ปลอดภยั อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทางาน

ประกอบด้วยมาตรา 8 ถึงมาตร 23
❖ หมวด 3 คณะกรรมการความปลอดภัย อาชีวอนามัย

และสภาพแวดล้อมในการทางาน

ประกอบดว้ ยมาตรา 24 ถงึ มาตรา 31
❖ หมวด 4 การควบคมุ กากบั ดูแล

ประกอบด้วยมตรา 32 ถึง มาตรา 34
❖ หมวด 5 พนกั งานตรวจความปลอดภัย

ประกอบด้วยมาตรา 35 ถงึ 43
❖ ห ม ว ด 6 ก อ ง ทุ น ค ว า ม ป ล อ ด ภั ย อ า ชี ว อ น า มั ย

และสภาพแวดล้อมในการทางาน

ประกอบดว้ ยมาตรา 44 ถงึ มาตรา 51
❖ หมวด 7 สถาบันส่ งเสริมความปลอดภัย อาชีวอนามัย

และสภาพแวดล้อมในการทางาน

ประกอบด้วยมตรา 52
❖ หมวด 8 บทกาหนดโทษ

ประกอบด้วยมาตรา 53 ถงึ มาตรา 72
❖ บทเฉพาะกาล

ประกอบดว้ ยมาตรา 73 และมาตรา 74

พรบ.ความปลอดภยั 22

อาชวี อนามยั และสภาพแวดลอ้ มในการทางาน พ.ศ. 2554

มาตราที่ลกู จ้างควรทราบและปฏบิ ัติ มดี งั นี้

มาตรา 6 ให้นายจ้างมีหน้าที่จัดและดูแลสถานประกอบ
กิจการและลูกจ้างให้มีสภาพการทางานและสภาพแวดล้อม
ในการทางานที่ปลอดภัยและถูกสุขลักษณะ รวมท้ังส่งเสริม
สนับสนุนการปฏิบัติงานของลูกจ้างมิให้ลูกจ้างได้รับอันตราย
ตอ่ ชีวติ ร่างกาย จติ ใจ และสุขภาพอนามัย

ใ ห้ ลู ก จ้ า ง มี ห น้ า ที่ ใ ห้ ค ว า ม ร่ ว ม มื อ กั บ น า ย จ้ า ง ใ น
การดาเนินการและส่งเสริมด้านความปลอดภัย อาชีวอนามัย
และสภาพแวดล้อมในการทางาน เพ่ือให้เกิดความปลอดภัย
แก่ลกู จา้ งและสถานประกอบกจิ การ

มาตรา 8 ให้นายจ้างบริหาร จัดการ และดาเนินการ
ด้ า น ค ว า ม ป ล อ ด ภั ย อ า ชี ว อ น า มั ย แ ล ะ ส ภ า พ แ ว ด ล้ อ ม
ในการทางาน ใหเ้ ปน็ ไปตามมาตรฐานทกี่ าหนดในกฎกระทรวง

ซ่ึงนายจ้างมีหน้าท่ีจัดทาเอกสารหรือรายงานตามท่ีกาหนด
ในกฎกระทรวง โดยเอกสารหรือรายงานนั้นต้องมีการตรวจสอบ
ห รื อ รั บ ร อ ง โ ด ย บุ ค ค ล ห รื อ นิ ติ บุ ค ค ล ต า ม ท่ี ก า ห น ด
ในกฎกระทรวงน้ัน

และลูกจ้างมหี น้าที่ปฏิบตั ติ ามหลกั เกณฑด์ ้านความปลอดภัย
อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทางานตามมาตรฐานท่ี
กาหนดในกฎกระทรวงนนั้

พรบ.ความปลอดภยั 23

อาชีวอนามยั และสภาพแวดลอ้ มในการทางาน พ.ศ. 2554

ก ฎ ก ร ะ ท ร ว ง ที่ อ อ ก ต า ม ม า ต ร า 8 แ ห่ ง
พ ร ะ ร า ช บั ญ ญั ติ ค ว า ม ป ล อ ด ภั ย อ า ชี ว อ น า มั ย
และสภาพแวดลอ้ มในการทางาน พ.ศ. 2554
มีดังตอ่ ไปน้ี

1. กฎกระทรวงกาหนดมาตรฐานในการบริหารและการจัดการ
ด้านความปลอดภยั เกย่ี วกับอับอากาศ พ.ศ. 2562

2. กฎกระทรวงกาหนดมาตรฐานในการบริหารและการจัดการ
ด้านความปลอดภัย เก่ียวกับอัคคีภัย พ.ศ.2555 และฉบับ
(2) พ.ศ.2559

3. กฎกระทรวงกาหนดมาตรฐานในการบริหารและการจัดการ
ด้านความปลอดภัย เก่ียวกับความร้อน แสงสว่าง เสียง
พ.ศ.2559

4. กฎกระทรวงกาหนดมาตรฐานในการบริหารและการจัดการ
ดา้ นความปลอดภัย เกยี่ วกบั ไฟฟ้า พ.ศ.2558

5. กฎกระทรวงกาหนดมาตรฐานในการบริหารและการจัดการ
ด้านความปลอดภยั เกยี่ วกบั สารเคมีอันตราย พ.ศ.2556

6. กฎกระทรวงกาหนดมาตรฐานในการบริหารและการจัดการ
ดา้ นความปลอดภยั เกี่ยวกบั งานประดาน้า พ.ศ.2563

พรบ.ความปลอดภยั 24

อาชีวอนามัยและสภาพแวดลอ้ มในการทางาน พ.ศ. 2554

ก ฎ ก ร ะ ท ร ว ง ท่ี อ อ ก ต า ม ม า ต ร า 8 แ ห่ ง
พ ร ะ ร า ช บั ญ ญั ติ ค ว า ม ป ล อ ด ภั ย อ า ชี ว อ น า มั ย
และสภาพแวดลอ้ มในการทางาน พ.ศ. 2554
มีดงั ต่อไปน้ี

7. กฎกระทรวงกาหนดมาตรฐานในการบริหารและการจัดการ
ด้านความปลอดภยั เกีย่ วกบั รังสีชนิดกอ่ ไอออน พ.ศ.2547

8. กฎกระทรวงกาหนดมาตรฐานในการบริหารและการจัดการ
ด้านความปลอดภยั เกี่ยวกบั งานกอ่ สรา้ ง พ.ศ.2551

9. กฎกระทรวงกาหนดมาตรฐานในการบริหารและการจัดการ
ด้านความปลอดภัย เก่ียวกับเคร่ืองจักร ป่ั นจั่น หม้อน้า
พ.ศ.2552

10. กฎกระทรวงกาหนดมาตรฐานวิธีการตรวจสุขภาพของ
ลูกจ้า งแล ะส่ งผลตรวจ แก่พ นักง าน ตรว จแร งงา น
พ.ศ.2547

11. กฎกระทรวงกาหนดมาตรฐานในการบริหารและจัดการ
ความปลอดภัยอาชีวอนามัยและสภาพแวดล้อมในการ
ทางาน พ.ศ.2549 และฉบับ (2) พ.ศ.2553

พรบ.ความปลอดภยั 25

อาชวี อนามัยและสภาพแวดลอ้ มในการทางาน พ.ศ. 2554

มาตราทลี่ ูกจ้างควรทราบและปฏิบัติ มีดังนี้

มาตรา 14 ในกรณีที่นายจ้างให้ลูกจ้างทางานในสภาพ
การทางานหรือสภาพแวดล้อมในการทางานที่อาจทาให้ลูกจ้าง
ได้รับ อันตรายต่อชีวิต ร่างกาย จิตใจ หรือสุขภาพอนามัย ให้
นายจ้างแจ้งให้ลูกจ้างทราบถึงอันตรายท่ีอาจจะเกิดข้ึนจากการ
ทางานและแจกคู่มือปฏิบัติงานให้ลูกจ้างทุกคนก่อนท่ีลูกจ้าง
จะเขา้ ทางาน เปลี่ยนงาน หรือเปลี่ยนสถานทีท่ างาน

ม า ต ร า 16 ใ ห้ น า ย จ้ า ง จั ด ใ ห้ ผู้ บ ริ ห า ร หั ว ห น้ า ง า น
และลกู จา้ งทกุ คนได้รับการฝกึ อบรมความปลอดภัย อาชวี อนามัย
และ สภ าพแวดล้ อม ใน การท างาน เพ่ื อใ ห้บ ริห าร จัด การ
แ ล ะ ด า เ นิ น ก า ร ด้ า น ค ว า ม ป ล อ ด ภั ย อ า ชี ว อ น า มั ย
และสภาพแวดล้อมในการทางานได้อยา่ งปลอดภัย

พรบ.ความปลอดภยั 26

อาชวี อนามยั และสภาพแวดลอ้ มในการทางาน พ.ศ. 2554

มาตราที่ลกู จา้ งควรทราบและปฏบิ ตั ิ มดี ังนี้

ใ น ก ร ณี ที่ น าย จ้ างรับ ลู ก จ้ า งเ ข้ าท างาน เ ป ลี่ ย น งา น
เปลี่ยนสถานท่ีทางาน หรือเปลี่ยนแปลงเคร่ืองจักรหรืออุปกรณ์
ซ่ึงอาจทาให้ลูกจ้างได้รับอันตรายต่อชีวิต ร่างกาย จิตใจ
หรือสุขภาพอนามัย ให้นายจ้างจัดให้มีการฝึกอบรมลูกจ้างทุกคน
ก่อนการเรมิ่ ทางาน

การฝึกอบรมดังกล่าวข้างต้น ให้เป็นไปตามหลักเกณฑ์
วธิ กี าร และเง่อื นไขทอี่ ธบิ ดีประกาศกาหนด

กรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงนได้ออกประกาศ
กรมสวสั ดกิ ารและคมุ้ ครองแรงงาน เร่อื ง หลักเกณฑ์
วิธีการ และเงื่อนไขการฝึกอบรมผู้บริหารหัวหน้างาน
และลูกจ้างด้านความปลอดภัย อาชีวอนามัย และ
สภาพแวดล้อมในการทางาน

พรบ.ความปลอดภยั 27

อาชีวอนามยั และสภาพแวดลอ้ มในการทางาน พ.ศ. 2554

มาตราที่ลกู จา้ งควรทราบและปฏบิ ัติ มีดังนี้

มาตรา 17 ให้นายจ้างติดประกาศสัญลักษณ์เตือนอันตราย
และเคร่ืองหมายเก่ียวกับความปลอดภัย อาชีวอนามัย และ
สภาพแวดล้อมในการทางาน รวมทั้งข้อความแสดงสิทธิและ
หน้าท่ีของนายจ้างและลูกจ้างตามที่อธิบดีประกาศกาหนดในท่ีที่
เหน็ ได้งา่ ย ณ สถานประกอบกิจการ

กรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงานได้ออกประกาศ
กรมสวสั ดกิ ารและคมุ้ ครองแรงงาน เร่อื ง สัญลักษณ์
เตือนอันตราย และเคร่ืองหมายเก่ียวกับความ
ปลอดภัย อาชีวอนามัยและสภาพแวดล้อมในหาร
ทางาน และขอ้ ความแสดงสิทธแิ ละหน้าทีข่ องนายจา้ ง
และลกู จ้าง

พรบ.ความปลอดภยั 28

อาชวี อนามัยและสภาพแวดลอ้ มในการทางาน พ.ศ. 2554

มาตราท่ีลกู จา้ งควรทราบและปฏิบตั ิ มีดงั นี้

มาตรา 18 ในกรณที สี่ ถานท่ีใดมสี ถานประกอบกิจการหลาย
แห่ง ให้นายจ้างทกุ รายของสถานประกอบกิจการในสถานท่ีนั้น มี
หน้าที่ร่วมกันดาเนินการด้านความปลอดภัย อาชีวอนามัยและ
สภาพแวดลอ้ มในการทางานให้เปน็ ไปตามพระราชบัญญัติน้ี

มาตรา 21 ลูกจ้างมีหน้าท่ีดูแลสภาพแวดล้อมในการทางาน
ตามมาตรฐานท่ีกาหนดในกฎกระทรวงที่ออกตามมาตรา 8
เพ่ือให้เกิดความปลอดภัยต่อชีวิต ร่างกาย จิตใจ และสุขภาพ
อนามยั โดยคานึงถึงสภาพของงานและพ้ืนท่ที รี่ บั ผิดชอบ

ในกรณีท่ีลูกจ้างทราบถึงข้อบกพร่องหรือการชารุดเสียหาย
และไม่สามารถแก้ไขได้ด้วยตนเองให้แจ้งต่อเจ้าหน้าท่ีความ
ปลอดภัยในการทางาน หัวหน้างาน หรือผู้บริหาร และให้
เจ้าหน้าที่ความปลอดภัยในการทางาน หัวหน้างานหรือผู้บริหาร
แจง้ เปน็ หนังสือต่อนายจา้ งโดยไมช่ กั ชา้

มาตรา 22 ใหน้ ายจ้างจดั และดูแลใหล้ ูกจ้างสวมใส่อุปกรณ์
คุ้มครองความ ปลอดภัยส่ วนบุ คคลที่ได้มาตร ฐานตามท่ีอธิบ ดี
ประกาศกาหนด

ลูกจ้างมีหน้าท่ีสวมใส่และดูแลรักษาอุปกรณ์คุ้มครองความ
ปลอดภัยส่วนบุคคลให้สามารถใช้งานได้ตามสภาพและลักษณะ
ของงานตลอดระยะเวลาทางาน

พรบ.ความปลอดภยั 29

อาชวี อนามยั และสภาพแวดลอ้ มในการทางาน พ.ศ. 2554

มาตราทล่ี กู จา้ งควรทราบและปฏบิ ัติ มีดังน้ี

มาตรา 74 ในระหว่างที่ยังมิได้ออกกฎกระทรวง ประกาศ
ห รื อ ร ะ เ บี ย บ เ พ่ื อ ป ฏิ บั ติ ก า ร ต า ม พ ร ะ ร า ช บั ญ ญั ติ น้ี
ใ ห้ น า ก ฎ ก ร ะ ท ร ว ง ที่ อ อ ก ต า ม ค ว า ม ใ น ห ม ว ด 8 แ ห่ ง
พระราชบัญญัติคุ้มครองแรงงาน พ.ศ. 2541 มาใช้บังคับโดย
อนโุ ลม

นอกจากพระราชบัญญัติความปลอดภัย อาชีวอนามัยและ
สภาพแวดล้อมในการทางาน พ.ศ. 2554 แล้วยังมีกฎกระทรวง
ซ่ึงออกตามความในพระราชบัญญัติคุ้มครองแรงงาน พ.ศ.
2541 ซ่ึงมีความเก่ียวข้องกบั ความปลอดภัยในการทางาน ได้แก่
1. กฎกระทรวงฉบับท่ี 2 พ.ศ. 2541 เร่ืองงานท่ีอาจเป็น

อันตรายต่อสุขภาพและความปลอดภัยของลกู จ้าง
2. กฎกระทรวงฉบับที่ 6 พ.ศ. 2541 เร่ืองห้ามมิให้นายจ้างให้

ลูกจา้ งซ่งึ เป้นเด็กต่ากว่าอายุ 18 ปที างาน
3. กฎกระทรวงฉบับท่ี 21 พ.ศ. 2541 เร่อื งการขนส่งทางบก
4. กฎกระทรวงกาหนดอันตรายน้าหนักที่นายจ้างให้ลูกจ้าง

ทางาน พ.ศ. 2547
5. กฎกระทรวงว่าด้วยการจัดสวัสดิการในสถานประกอบการ

พ.ศ. 2547

30

ป้ายประเภทต่าง ๆ

เครือ่ งหมายปฏิบตั ิ / หยุด เครือ่ งหมายบงั คบั ใหต้ อ้ งปฏบิ ตั ิ
วงกลมคาดแดง วงกลมสีน้าเงนิ
-แสดงถงึ การหา้ มปฏบิ ตั ิ -ตวั อยา่ งเชน่ บริเวณนต้ี อ้ งสวม
หรือใหห้ ยดุ การกระทา อปุ กรณ์ป้องกนั ภยั

เครือ่ งหมายเตอื นเกยี่ วกบั เหตฉุ กุ เฉนิ เคร่อื งหมายเตอื นใหร้ ะวงั
หรอื เพลงิ ไหม้ สี่เหลย่ี มสีแดง สามเหลย่ี มสีเหลอื ง
-แสดงถงึ ทตี่ ง้ั ของสัญญาณแจง้ เหตุ -ตวั อยา่ งเชน่ บรเิ วณนต้ี อ้ งสวม
เพลงิ ไหมแ้ ละอปุ กรณผ์ จญเพลงิ อุปกรณป์ ้องกนั ภยั

เครือ่ งหมายแสดงภาวะปลอดภัย สี่เหลย่ี มจตรุ สั หรอื สีเหลย่ี มผนื ผา้ สีเขยี ว
-แสดงถงึ ภาวะปลอดภยั หลงั เกดิ เหตฉุ กุ เฉนิ

31

ประเภทของไฟ ประกอบดว้ ย 5 ประเภท

ประเภท A ประเภท B
คือ เ พ ลิง ท่ีไ ห ม้ที่เ กิด จา ก คือ เพลิงที่ไหม้ในของเหลวติด
เชื้อเพลิงของแขง็ เช่น ไม้ ผ้า ไฟและกา๊ ซตดิ ไฟ
ก ร ะ ด า ษ ป อ นุ่ น ย า ง เชน่ น้ามัน ก๊าซหงุ ต้ม จาระบี
พลาสตกิ

ประเภท C ประเภท D
คือ เพลิงท่ีไหม้จากอุปกรณ์ คือ ประเภทวัตถุของแข็งหรือ
ไฟฟ้ า ที่มีกระแสไฟฟ้ าไหล โ ล ห ะ ไ ว ไ ฟ เ ช่น แ ม ก นีเ ซีย ม
อยู่ เช่น ไฟฟ้าลดั วงจร ไตตาเนียม สาหรับแมกนีเซียม
หา้ มใชน้ ้าดบั เดด็ ขาด ตอ้ งใช้เกลอื
แกงหรอื ทราย

ประเภท K K
คอื เพลิงไหมท้ เ่ี กดิ จากน้ามนั ที่
ใชป้ ระกอบอาหาร ไขมนั สัตว์

งานเก่ยี วกบั สารเคมี / วตั ถอุ ันตราย 32
(chemicals work)

สารเคมี คอื สารทมี่ อี ยตู่ ามธรรมชาตหิ รอื สารทถี่ กู สังเคราะหข์ ้นึ มา
แบ่งออกเปน็ 4 กลุ่มใหญ่ ๆ คอื

ของแขง็ ของเหลว

กา๊ ซ เส้นใย

การเขา้ สู่รา่ งกายของสารเคมี

ทางปาก โดยการดื่มกิน ทางผิวหนงั สารเคมสี ามารถดูด ทางการหายใจ เกดิ
เข้าไปจากการปนเป้ ือน ซึมเขา้ ทางผวิ หนงั และจะดูดซมึ ได้ จากการสูดดมหรอื
มากับอาหารและน้าดืม่ หายใจเขา้ สู่ปอด

งานเกี่ยวกบั สารเคมี / วัตถอุ ันตราย 33
(chemicals work)

สัญลกั ษณข์ องสารเคมี สัญลกั ษณข์ องสารเคมี
ตามการขนส่ง ตามภาชนะบรรจุ

สัญลกั ษณข์ องสารเคมี สัญลกั ษณข์ องสารเคมี
ตามระบบ GHS ตามระบบ NFPA

การเตรยี มพร้อมรองรับเหตฉุ ุกเฉิน 34

เหตฉุ กุ เฉนิ หมายถงึ เหตุการณ์ใดๆ ที่เกดิ ข้ึนอย่างกะทนั หันโดยไม่
คาดคิดมีผลให้เกดิ การบาดเจบ็ หรือทรพั ยส์ ินเสียหายเชน่ ไฟไหม้
สารเคมรี ว่ั ไหล อทุ กภยั วาตภยั แผน่ ดนิ ไหว เปน็ ตน้

องค์ประกอบของไฟ

หลักการดบั เพลิง

1. การกาจดั เชอื้ เพลงิ 2. การทาใหเ้ ยน็ ตวั ลง หรอื การลดอณุ หภมู ิ

3. การคลมุ ดบั หรอื การกาจดั อากาศ

35

ตวั อยา่ ง จุดรวมพล
กรณีเกดิ เพลงิ ไหม้

36

ประเภท

ของถังดบั เพลงิ

คาร์บอนได เคมแี หง้ ฮาโลตรอน น้า โฟม
ออกไซด์

37

การปฏบิ ตั กิ ารชว่ ยชวี ติ ขน้ั พ้ืนฐาน
(Cardiopulmonary Resuscitation - CPR)

ความหมาย : การช่วยเหลือระบบการหายใจและระบบการ
ไหลเวยี นโลหติ เมอ่ื เกดิ ภาวะหยดุ หายใจและหวั ใจหยดุ เตน้ กะทันหัน
การปฏบิ ตั กิ ารชว่ ยชวี ิตขนั้ พ้ืนฐาน

วัตถุประสงค์: เพ่ือช่วยให้เซลล์ของร่างกายมีออกซิเจนไปหล่อ
เลี้ยงเพียงพอ โดยเฉพาะสมอง จนกระทั่งระบบต่าง ๆ ของ
รา่ งกายทางานได้เปน็ ปกติ

อาการผบู้ าดเจบ็ ทตี่ อ้ งชว่ ยโดยการทา CPR

1. ไม่รูส้ ึกตัว (Unconsciousness)
2. ไมห่ ายใจ (No breathing)
3. หวั ใจหยดุ เต้น (No pulse)

38

ขนั้ ตอนที่ 1 ประเมนิ ความรสู้ ึกตวั : เรียก ปลกุ เขยา่ ตวั

ข้ันตอนท่ี 2 ขอความชว่ ยเหลอื ถา้ ไมม่ กี ารตอบสนอง

ขัน้ ตอนที่ 3 พลิกผบู้ าดเจบ็ นอนราบบนพ้ืนเรียบแขง็
ข้นั ตอนท่ี 4 เปิดทางเดนิ หายใจ : Open Airwayใชส้ ันมอื กดหนา้ ผาก
ข้นั ตอนที่ 5 และ 2 น้ิวเชยคางยกข้นึ ใหห้ นา้ แหงน (Head Tilt and
Chin Lift)
ตรวจการหายใจ : เพื่อดวู า่ มกี ารหายใจปกตหิ รอื ไมโ่ ดย
ใช้ ตาดู หูฟัง แกม้ สัมผสั (Look Listen and Feel)
(ใช้เวลาตรวจ 10 วินาท)ี

ขั้นตอนที่ 6 ถา้ ไมห่ ายใจ : ช่วยหายใจ โดยการเป่าปาก 2 ครง้ั

ชว่ ยการไหลเวยี นโลหติ : กดหนา้ อก

* ตาแหนง่ วางมอื : เหนอื กระดกู ลนิ้ ป่ ี 2 นวิ้ มอื * ส่ิงทใี่ ชก้ ด : ส้นมอื 2 ข้างซอ้ นกนั

* ความเรว็ ในการกด : 120 ครงั้ ต่อนาที * ความลึก : 2-2.5 นิ้วฟุต

39

5ส คืออะไร?

5ส คือ ระบบพ้ืนฐานที่มุ่ง

ส ร้ า ง วิ นั ย แ ล ะ น า ไ ป สู่ ค ว า ม ส า เ ร็ จ
เ พ่ื อ เ พิ่ ม ผ ล ผลิต แล ะเ พิ่ ม ป ร ะ สิ ท ธิภ า พ
รวมถึงการ สร้างความสุ ข และความ
ปลอดภัยใหเ้ กดิ ในการทางาน

ส1: สะสาง (Sort) "มขี องที่จาเปน็ "
ส2: สะดวก (Set) "หยิบกง็ า่ ยหายกร็ ดู้ กู ง็ ามตา"

ส3: สะอาด (Shine) "ตรวจสอบความผดิ ปกตไิ ดโ้ ดยงา่ ย"

ส4: สร้างมาตรฐาน (Standardization) "เหมือนกนั ทกุ พ้ืนทปี่ ฏบิ ตั งิ าน"

ส5: สร้างวนิ ยั (Sustain) "ทา ทกุ คน ทุกที่ ทุกเวลา"

ส6: สรา้ งความปลอดภยั (Safety) "ไมก่ อ่ ใหเ้ กดิ สภาพทอ่ี นั ตราย
หรอื โอกาสเกดิ อบุ ตั เิ หตุ"

KYT การหย่งั รอู้ นั ตราย 40

เปน็ การเตอื นสตกิ อ่ นปฏิบัตงิ าน
เพ่ือขจดั ความผดิ พลาดท่ีเกดิ จากคน

(Human ware)

• K (KIKEN) คเิ คน

แปลวา่ อันตราย หรือ อบุ ัติเหตุ

• Y (YOCHI)โ โยชิ

แปลวา่ คาดการณ์ หรอื ทานายลว่ งหนา้

• T (TRAINING) เทรนนงิ่

แปลวา่ ฝึกอบรม

safety mind safety life

ความปลอดภยั เรม่ิ ตน้ ทตี่ วั เรา
ถ้าใจเรามคี วามปลอดภัย
ชวี ิตเราก็ปลอดภยั