E-book การเขียนแบบและประมาณราคา

การเขยี นแบบและประมาณราคา

โดย
อ.กฤษฎา แกว้ มหาวงษ์

การประมาณการระบบไฟฟ้ า

ศึกษาและปฏิบตั ิวิธีการดาํ เนินการ การวางแผนระบบงาน
ระบบไฟฟ้ า จากแบบไฟฟ้ าทวั่ ไป ส่วนสาํ คญั ของวิธีเดินสาย การ
ถอดแบบ การทาํ แบบติดตงั้ จริง การประเมินประมาณการไฟฟ้ า
ความตอ้ งการ การจดั เตรยี มคา่ ใชจ้ า่ ยในการดาํ เนินงานประมาณการ
ไฟฟ้ า และคา่ แรงงาน การใชโ้ ปรแกรมคาํ นวณชว่ ยในการทาํ ใบเสนอ
ราคา

หน่วยที่ 1 กฎและมาตรฐานการไฟฟ้ า

หน่วยที่ 2 การเดนิ สายแบบตา่ งๆ

หน่วยที่ 3 การอา่ นและถอดแบบไฟฟ้ า

การอา่ นแบบสญั ลกั ษณไ์ ฟฟ้ า

ในแบบแปลนการติดตง้ั ระบบไฟฟ้ า จะมีแบบสญั ลกั ษณไ์ ฟฟ้ าในแบบแปลนอยู่เสมอ เนื่องจากผูเ้ ขียนแบบจะตอ้ งใช้
สญั ลกั ษณแ์ ทนอปุ กรณไ์ ฟฟ้ าตา่ งๆ ทต่ี อ้ งการใหม้ ีการติดตงั้ ในอาคารท่ไี ดอ้ อกแบบไว้ เพื่อจะไดม้ ีความสะดวกในการจดั วาง
ลงในแบบแปลนของอาคารนนั้ ๆ แต่อุปกรณ์อาจจะมีความแตกต่างกนั ตามท่ีผูอ้ อกแบบหรือผูเ้ ขียนแบบไดใ้ ชค้ วามรู้
ความสามารถในการออกแบบตามการใชง้ าน หรือตามมาตรฐานต่างๆ ทางไฟฟ้ า จึงจาํ เป็ นตอ้ งกาํ หนดสญั ลกั ษณข์ อง
อุปกรณน์ นั้ ๆ แทนการเขียนเป็ นตวั อกั ษรที่อาจจะยุ่งยาก และผูอ้ อกแบบจะตอ้ งเขียนสญั ลกั ษณต์ า่ งๆ ที่ไดเ้ ขียนลงไปบน
แปลนอาคาร พรอ้ มความหมายของสญั ลกั ษณน์ นั้ ลงในแบบแปลนท่ีไดอ้ อกแบบเสมอ หากผูอ้ อกแบบไม่ไดเ้ ขียนแบบ
สญั ลกั ษณล์ งไป อาจทาํ ใหผ้ อู้ า่ นแบบเขา้ ใจความหมายคลาดเคล่ือนได้ เนื่องจากผูอ้ อกแบบอาจใชค้ วามหมายของสญั ลกั ษณ์
แตกตา่ งกนั ซงึ่ ความหมายทถี่ กู ตอ้ งจะใชจ้ ากแบบทผ่ี ูอ้ อกแบบกาํ หนดไวเ้ ป็นหลกั

ผอู้ า่ นแบบไฟฟ้ าจะตอ้ งศึกษาสญั ลกั ษณ์ และความหมายในแบบเพื่อที่จะไดท้ ราบวา่
ในการตดิ ตงั้ จะตอ้ งใชอ้ ุปกรณอ์ ะไรบา้ ง จาํ นวนเทา่ ไร โดยการนบั สญั ลกั ษณต์ า่ งๆ ตามที่

กาํ หนดไวใ้ นแบบแปลนการติดตง้ั อุปกรณไ์ ฟฟ้ า และติดตงั้ อุปกรณน์ นั้ ๆ ตรงส่วนใด
ของอาคารตามแบบทไ่ี ดเ้ ขียนลงไปบนแบบแปลน

แบบผงั ไฟฟ้ า

คือแบบท่ีผเู้ ขียนแบบไดน้ าํ สัญลกั ษณ์ต่างๆ ท่ีไดก้ าํ หนดไว้ มาวางลงในแบบแปลนอาคาร
เพื่อท่ีจะไดท้ ราบวา่ ตอ้ งการให้ผตู้ ิดต้งั ติดต้งั อุปกรณ์ไฟฟ้ าอะไร โดยการเขียนสัญลกั ษณ์น้นั
ลงตามจุดท่ีตอ้ งการให้ติดต้งั และหากอุปกรณ์น้ันเป็ นอุปกรณ์ท่ีมีความยาว ตอ้ งวางแนวให้
ตรงกบั ลกั ษณะท่ีตอ้ งการใหต้ ิดต้งั เพ่อื ผตู้ ิดต้งั จะไดว้ างใหต้ รงกบั การออกแบบ

การอ่านแบบผงั ไฟฟ้ าจะตอ้ งใชค้ ู่กบั แบบ
สัญลักษณ์ จึงจะสามารถทราบได้ว่าจะต้องใช้
อุปกรณอ์ ะไรบา้ ง ดงั นนั้ ในการเขียนแบบจะตอ้ งมีผงั
ไฟฟ้ าและแบบสญั ลกั ษณเ์ สมอ

การอ่านแบบแผงจา่ ยไฟฟ้ า

ภาพท่ี 2 แสดงคอนซูมเมอร์ ใชก้ บั อาคารท่ีใชร้ ะบบไฟฟ้ า 1 เฟส
ภาพท่ี 1 แสดงแผงจา่ ยไฟ ทเ่ี ขียนแบบ Schematic Diagram

แผงจา่ ยไฟ หรอื แผงควบคมุ จะเป็นแบบทผี่ เู้ ขียนแบบไดอ้ อกแบบเอาไวจ้ ากการคาํ นวณคา่ กระแสไฟฟ้ าทใี่ ช้
จากอุปกรณไ์ ฟฟ้ าตา่ งๆ ทไี่ ดต้ ดิ ตงั้ และไดอ้ อกแบบการควบคมุ ตามกฎทางไฟฟ้ า ไมว่ า่ จะเป็นขนาดของตวั
ควบคมุ หลกั ตวั ควบคมุ ยอ่ ย จาํ นวนตวั ควบคมุ ยอ่ ย หรอื ระบบไฟฟ้ าทตี่ อ้ งจา่ ยใหก้ บั วงจร เป็นตน้
ผอู้ า่ นแบบจะตอ้ งอา่ นแบบใหเ้ ขา้ ใจ เพื่อทจ่ี ะไดท้ ราบวา่ จะตอ้ งใชอ้ ะไรเป็นตวั ควบคมุ ใชข้ นาดกี่แอมป์

ในปัจจบุ นั แผงจา่ ยไฟฟ้ าภายในอาคารจะออกแบบใหม้ คี วามสะดวกในการตดิ ตง้ั โดยจะแบ่งออกเป็น 2 ชนิด คอื

1. แบบ 1 เฟส เรยี กวา่ คอนซมู เมอร์

2. แบบ 3 เฟส เรยี กโหลดเซนเตอร์

ทง้ั 2 ชนิด จะประกอบดว้ ยเมนเบรกเกอร์ และเบรกเกอรย์ อ่ ย ประกอบอยภู่ ายในแผงจา่ ยไฟ
โดยเมนเบรกเกอรก์ ็จะมี 2 แบบ คอื แบบธรรมดา และแบบป้ องกนั ไฟรวั่ ได้ หรอื แบบทม่ี ีเมนเบรกเกอรท์ ง้ั 2

ชนิดอยู่

ผูต้ ิดตง้ั สามารถหาซ้ือมาใชไ้ ด้ เพียงแต่ตอ้ งทราบวา่ จะใชเ้ มนเบรคเกอรแ์ บบใดหรือทงั้ 2 แบบ
ขนาดกี่แอมป์ และจาํ นวนเบรคเกอรย์ อ่ ยจาํ นวนก่ีตวั จงึ จะสามารถเลือกซ้อื คอนซุเมอร์ หรือโหลดเซน
เตอรท์ ี่สามารถใส่เมนเบรคเกอรแ์ ละเบรคเกอรย์ ่อยไดต้ ามตอ้ งการ โดยการอา่ นแบบจากแบบแผง
จา่ ยไฟ

ภาพท่ี 3 แสดงแผงจา่ ยไฟฟ้ า แบบ Oneline Diagram

จากแบบแผงจา่ ยไฟฟ้ า ตามภาพท่ี 3 การประมาณราคาเพื่อซ้อื อุปกรณ์ จะไดด้ งั น้ี
1. เมนเบรคเกอร์ ชนิด 2 ขวั้ ขนาด 30 A จาํ นวน 1 ตวั
2. เบรคเกอรย์ อ่ ย หรอื ลูกเบรคเกอร์ ขนาด 10 A จาํ นวน 4 ตวั (ตอ่ ใช้

ไฟตามวงจรที่ 1 และ 3 สว่ นอกี 2 ตวั ใหส้ าํ รองไวเ้ พื่อใชใ้ นอนาคต)
3. เบรคเกอรย์ อ่ ย หรอื ลกู เบรคเกอร์ ขนาด 15 A จาํ นวน 2 ตวั
4. คอมซมู เมอร์ ชนิด 1 เมน 6 ชอ่ ง จาํ นวน 1 ตวั (โดยปกตคิ วรใชต้ คู้ อม

ซมู เมอรท์ ม่ี ีจาํ นวนชอ่ งมากกวา่ แบบกาํ หนด เพ่ือการตดิ ตง้ั วงจรเพิ่มข้นึ ในอนาคต)
ซงึ่ แผงจา่ ยไฟตามวงจร ดงั ภาพที่ 3 ก็คอื คอนซมู เมอร์ ตามภาพท่ี 2 นน่ั เอง
การเขยี นแบบแผงจา่ ยไฟฟ้ า ผเู้ ขยี นอาจเขียนอยใู่ น

รูปแบบ Schematic Diagram ดงั ภาพท่ี 1 หรอื แบบ Oneline
Diagram ดงั ภาพท่ี 3 ก็ได้ หรอื หากเป็ นงานทเ่ี ป็ นอาคารขนาดเล็ก ผเู้ ขียนอาจไม่
เขียนมาก็ได้ ผปู้ ระมาณการตดิ ตง้ั จะตอ้ งคดิ ประมาณการแผงจา่ ยไฟดว้ ยตนเอง โดยยดึ หลกั
ความปลอดภยั ตามกฎการตดิ ตง้ั ไฟฟ้ า

การอา่ นแบบรายละเอยี ดประกอบแบบ

รายละเอยี ดประกอบแบบ โดยปกติจะเป็ นรายละเอยี ดเพิ่มเตมิ

ทเี่ กี่ยวกบั วสั ดุ อุปกรณ์ และรายละเอยี ดการติดตง้ั ตา่ งๆ ซง่ึ ผูอ้ า่ น

แบบจะตอ้ งศึกษาและจดั ทาํ ตามรายละเอียดนน้ั เชน่ ยี่หอ้ ของวสั ดุ

และอุปกรณ์ท่ีตอ้ งการใหใ้ ชใ้ นการติดตง้ั ระยะห่างของอุปกรณ์

ต่างๆ ท่ีติดตง้ั เป็ นตน้ ซ่ึงผูป้ ระมาณการจะตอ้ งประมาณการ

ค่าใชจ้ ่าย ที่ตอ้ งใช้ และรายละเอียดการติดตง้ั ต่างๆ ใหต้ รงตาม

ร า ย ล ะ เ อี ย ด ที่ ป ร า ก ฎ ใ น ร า ย ล ะ เ อี ย ด ดัง ก ล่ า ว ต า ม แ บ บ

สาํ หรบั แบบท่ไี ม่ปรากฎรายละเอียดประกอบแบบ ผูป้ ระมาณ

การติดตงั้ จะตอ้ งคิดรายละเอียดต่างๆ ทง้ั อุปกรณแ์ ละการติดตงั้ ภาพประกอบตวั อยา่ งรายละเอยี ดประกอบแบบตดิ ตง้ั ไฟฟ้ า
อุปกรณต์ า่ งๆ ดว้ ยตนเอง แตต่ อ้ งมีความปลอดภยั ถกู ตอ้ งตามกฎ

การไฟฟ้ า

การถอดแบบ หมายถึง การหาจาํ นวนของวสั ดุอุปกรณท์ ตี่ อ้ งใชใ้ นงานโครงการทง้ั
ทมี่ รี ะบุในแบบและสเปค สามารถแบ่งการถอดวสั ดุอุปกรณเ์ ป็น 2 ชนิด คอื
1. การถอดวสั ดอุ ปุ กรณท์ ี่นบั ได้ (Countable equipment) การถอดวสั ดุอุปกรณท์ น่ี บั ไดจ้ ะถอดเป็น

ชดุ (Set) โดยเนน้ ทอี่ ุปกรณย์ อ่ ยทมี่ ีปรากฏในแบบไดแ้ ก่ ดวงโคม สวทิ ชไ์ ฟฟ้ า เตา้ รบั ไฟฟ้ า เตา้ รบั
โทรศพั ท์ อุปกรณแ์ จง้ เตอื นระบบไฟไหม้ เตา้ รบั โทรทศั น์ อุปกรณส์ างสญั ญาณ ระบบเสยี ง และอุปกรณอ์ นื่
ๆ ทม่ี อี ยใู่ นแบบฟอรม์ BOQ เป็นตน้
2. การถอดทางเดนิ สายไฟฟ้ าและสายไฟฟ้ า (Raceway and Cable) การถอดทางเดนิ

สายไฟฟ้ า (เชน่ ทอ่ รอ้ ยสายไฟฟ้ าWireway หรอื Cable tray) และสายไฟฟ้ า (เชน่ THW,
NYY หรอื XLPE) จะถอดเป็นเมตร โดยจะเรมิ่ ไลถ่ อดตาม Singler line
diagram หรอื Riser diagram จาก Incoming ทรี่ บั เขา้ มาสโู่ ครงการจนถึงโหลด

อุปกรณต์ วั สุดทา้ ย (วงจรยอ่ ย) เชน่ ดวงโคมไฟฟ้ า หรอื เตา้ รบั ไฟฟ้ า เป็นตน้

หน่วยที่ 4 การประมาณการไฟฟ้ า

การประมาณการติดตงั้ ไฟฟ้ า

หมายถึงการคดิ ราคาเพื่อใชส้ าํ หรบั การรบั จา้ ง หรอื รบั เหมาตดิ ตง้ั ระบบไฟฟ้ าของ
อาคารตา่ งๆ โดยคดิ ประมาณการจากแบบตดิ ตงั้ ไฟฟ้ าทเี่ ขียนข้ึนมา โดยแบบตดิ ตงั้ ระบบ
ไฟฟ้ าของอาคารนนั้ ตอ้ งประกอบไปดว้ ยสว่ นตา่ งๆ ทไี่ ดก้ ลา่ วมาแลว้

จากการอา่ นแบบตา่ งๆ ในแบบตดิ ตงั้ ระบบไฟฟ้ าของอาคาร เราจงึ นาํ ไปเขียนลงใน
แบบประมาณราคาตดิ ตงั้ ไฟฟ้ า เพ่ือคดิ ราคาวสั ดุ อุปกรณ์ คา่ ตดิ ตง้ั และคา่ ดาํ เนินการ
รวมราคาทง้ั หมด เป็นราคาตดิ ตงั้ ไฟฟ้ าสาํ หรบั อาคารนน้ั ตอ่ ไป

หลกั ในการประมาณราคา
หลกั ของการประมาณราคา สาํ หรบั ผปู้ ระมาณราคา มดี งั น้ี

1) ถูกตอ้ งครบถว้ น
2) ทนั ตามกาํ หนดเวลาทไ่ี ดร้ บั มอบหมาย
3) สามารถแสดงรายการอุปกรณ์ จาํ นวนทใ่ี ช้ คา่ วสั ดุอุปกรณ์ รวมทงั้ คา่ แรงทใ่ี ช้
ตดิ ตงั้ ใกลเ้ คยี งกบั คา่ ใชจ้ า่ ยจรงิ ทไ่ี ดใ้ ชจ้ รงิ ๆ เม่อื จบงาน
4) มีขอ้ มลู ทไ่ี ดท้ าํ การถอดแบบไว้ ดแู ลว้ เขา้ ใจงา่ ย เพ่ือใหผ้ ปู้ ระมาณราคาคนอน่ื
หรอื วศิ วกรผดู้ ูแลงานทไ่ี ดง้ านน้ีแลว้ สามารถตรวจสอบได้
5) Bill Of Quantity หรอื BOQ ทที่ าํ จดั เรยี งหมวดหมูถ่ ูกตอ้ ง และเขา้ ใจง่าย

ขน้ั ตอนของการประมาณราคา
หลงั จากทไี่ ดผ้ ปู้ ระมาณราคาไดร้ บั แบบและสเปค (ขอ้ กาํ หนดของงานตดิ ตงั้ )
ขนั้ ตอนของการทาํ การประมาณราคา ดงั น้ี
- การศึกษาและวเิ คราะหแ์ บบรวมทง้ั สเปคของวสั ดุอุปกรณท์ ใ่ี ชใ้ นการตดิ ตง้ั
- การถอดแบบหรอื การถอดปรมิ าณของวสั ดุอุปกรณท์ ใี่ ช้
- การเก็บรวบรวมขอ้ มูลทไี่ ดจ้ ากการถอดแบบ หรอื การทาํ Breakdown sheet
- การสบื ราคาของวสั ดุอุปกรณ์
- การทาํ ราคาในรูปของ BOQ
โดยหลงั จากไดร้ บั แบบและสเปคมาแลว้ กต็ อ้ งมีการพจิ ารณาใหล้ ะเอยี ดชดั เจนว่า

ก) แบบครบถว้ นหรอื ไม่
- จาํ นวนหนา้ ของแบบ มีครบตามทรี่ ะบุใน Drawing List ของแบบหรอื ไม่
- จาํ นวนหนา้ ของสเปคมคี รบหรอื ไม่ โดยดไู ดจ้ ากสารบญั

ข) แบบสมบูรณห์ รอื ไม่
- แบบและรายละเอยี ดของอุปกรณ์ เชน่ จาํ นวนหรอื ตาํ แหน่งทตี่ ดิ ตง้ั ในแบบแปลนครบตามทม่ี ี
ใน Single line และ Riser diagram หรอื ไม่
- ขอ้ กาํ หนดหรอื รายละเอยี ดของอุปกรณต์ า่ ง ๆ ทจี่ าํ เป็นตอ้ งใชท้ งั้ หมดในโครงการ เชน่ รูปแบบ
ลกั ษณะหรอื การตดิ ตงั้ มีครบตามทมี่ ใี นแบบหรอื ไม่ ทส่ี าํ คญั คอื อุปกรณห์ ลกั ๆ (Main
equipment) เชน่ สเปคของหมอ้ แปลงหรอื เครอ่ื งกาํ เนิดไฟฟ้ า
ค) อะไรคอื ปัญหาและอะไรคอื สง่ิ ทต่ี อ้ งเพ่ิมเตมิ
- ปัญหาของแบบไมค่ รบ ไมส่ มบูรณ์ รวมทง้ั ไมม่ ขี อ้ กาํ หนดของอุปกรณท์ ตี่ อ้ งเพ่ิมเตมิ ซง่ึ มีผลตอ่
การทาํ ราคา ตอ้ งทาํ เป็นขอ้ คาํ ถาม (Questionaire) เพื่อสอบถามไปยงั ผอู้ อกแบบ
- เอกสาร BOQ ของงานมีหรอื ไมป่ กตผิ อู้ อกแบบจะทาํ แบบฟอรม์ BOQ สาํ หรบั การประมูลงาน
เพื่อใหบ้ รษิ ทั ผรู้ บั เหมามบี รรทดั ฐานทาํ การถอดแบบไปในทศิ ทางเดยี วกนั และสะดวกในการตรวจสอบ
ราคาโดยการเปรยี บเทยี บแตล่ ะรายการ หากไมม่ ีผปู้ ระมาณราคาตอ้ งออกแบบเองใหเ้ ขา้ ใจง่าย

ตวั อยา่ งแบบประมาณการตดิ ตง้ั ไฟฟ้ า

หน่วยที่ 5 การใชโ้ ปรแกรมคอมพิวเตอรใ์ นการประมาณราคา

หวงั ว่าการบรรยายในวนั นี้จะ
ทาํ ให้ทุกท่านไดค้ วามรูเ้ พ่มิ ข้นึ

ไม่มากกน็ ้อย
ខ ្ឈោ ច � ញ្ឃៅ‌ � � ្ឈៅ ្ឈ ជ‌្�ឈ � �