โครงงานเรื่อง “สเปรย์สมุนไพรไล่ยุง” ของนักศึกษาระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น จัดท ำโดย 1.นายก้องเกียรติ เกตุวิริยกร รหัสนักศึกษำ 6522000120 2.นางสาวมัลลิกา สุใจยา รหัสนักศึกษำ 6522000018 3.นายธีรชาติ มีศรี รหัสนักศึกษำ 6612000359 4.นายณภัทร ค าภูเวียง รหัสนักศึกษำ 6612000126 ครูที่ปรึกษา นางกรรณิการ์ จักร์แก้ว นางสาวรัตน์ชณี สาใจ ศูนย์ส่งเสริมการเรียนรู้อ าเภอภูซาง ส านักงานส่งเสริมการเรียนรู้อ าเภอภูซางจังหวัดพะเยา กรมส่งเสริมการเรียนรู้ กระทรวงศึกษาธิการ
ก ค าน า โครงงานเรื่อง “สเปรย์สมุนไพรไล่ยุง” โดยนักศึกษา กศน. ต าบลภูซาง เป็นการจัดกิจกรรมเพื่อสังคมและ สาธารณประโยชน์บูรณาการกับกิจกรรมการน าองค์ความรู้ไปใช้บริการสังคมในลักษณะโครงงาน ให้ผู้เรียน ได้เรียนรู้ผ่านประสบการณ์ น าความรู้ไปประยุกต์สร้างสรรค์ประโยชน์ต่อชุมชน มีวิธีป้องกันตนเองจาก โรคไข้เลือดออก ตลอดจนเผยแพร่ความรู้และประสบการณ์ที่ได้จากการลงมือปฏิบัติ โครงงานฉบับนี้ส าเร็จได้ด้วย ความกรุณาของท่านผู้อ านวยการ คณะครูและบุคลากร ศูนย์ส่งเสริมการเรียนรู้อ าเภอภูซาง จังหวัดพะเยา ซึ่งได้ให้ค าปรึกษา ค าชี้แนะ ตลอดจนสนับสนุนความช่วยเหลือต่าง ๆ ที่เป็นประโยชน์ จนกระทั่งโครงงานส าเร็จ ลุล่วงไปได้ด้วยดี คณะผู้จัดท าขอกราบขอบพระคุณเป็นอย่างสูงมา ณ ที่นี่ ที่ให้ความกรุณาในการแก้ไขข้อบกพร่อง ต่างๆ ของโครงงานและให้ความรู้ ให้ค าแนะน า ตลอดจนให้ก าลังใจ คณะผู้จัดท าหวังเป็นอย่างยิ่งว่า โครงงานนี้ จะเป็นประโยชน์ต่อการศึกษาและเป็นที่สนใจ ส าหรับผู้ที่สนใจศึกษาต่อไป คณะผู้จัดท า
ข สารบัญ หน้า ค าน า ก สารบัญ ข 1.ชื่อโครงงาน 1 2.ชื่อผู้เข้าร่วมโครงงาน 3.หน่วยงานรับผิดชอบโครงการ 4.หลักการและเหตุผล 5.วัตถุประสงค์ของโครงงาน 6.วิธีการด าเนินงาน 2 7.ขอบเขตการด าเนินงาน 5 8.งบประมาณ9.ตัวชี้วัดความส าเร็จ 10.ผลการด าเนินงาน 6 11.สรุปผลการด าเนินงาน 12.ประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับ
1 1. ชื่อโครงงาน : “สเปรย์สมุนไพรไล่ยุง” 2. ชื่อผู้เข้าร่วมโครงงาน : 1.นายก้องเกียรติ เกตุวิริยกร 2.นางสาวมัลลิกา สุใจยา 3.นายธีรชาติ มีศรี 4.นายณภัทร ค าภูเวียง 3. ครูที่ปรึกษา : 1.นางกรรณิการ์ จักร์แก้ว 2.นางสาวรัตน์ชณี สาใจ 4. หลักการและเหตุผล ช่วงฤดูฝนสัตว์ที่เป็นพาหนะน าโรค อันดับต้น ๆ คือ ยุง เนื่องจากยุงเป็นพาหะน าโรคร้ายต่าง ๆ ที่คร่าชีวิตคนเป็นจ านวนมาก ยุงเป็นพาหะน าโรคหลายชนิดที่เป็นอันตรายต่อมนุษย์ เช่น โรคไข้เลือดออก ไข้มาลาเรีย โรคเท้าช้าง เป็นต้น โดยเฉพาะไข้เลือดออกที่มีผู้ป่วยเกิดขึ้นในพื้นที่ต าบลภูซาง จึงต้องปรับเปลี่ยนให้ สอดคล้องกับสถานการณ์ของโรคที่เปลี่ยนแปลงไป จึงมีผู้คิดหาตัวยาเพื่อก าจัดและป้องกันยุงขึ้นมาหลายชนิด เช่น ครีมทากันยุง ยาจุดกันยุง ยาฉีดกันยุง น้ ามันไล่ยุง เป็นต้น แต่ยากันยุงเหล่านี้ก่อให้เกิดปัญหาขึ้นมากมาย เพราะ มีสารที่เป็นอันตรายผสมอยู่ ซึ่งท าให้ผู้ใช้บางคนเกิดอาการแพ้ และในต าบลภูซางส่วนใหญ่ประกอบอาชีพ เกษตรกรรม เช่น ท าสวนยางพารา ปลูกผัก ประกอบกับพื้นที่ส่วนใหญ่เป็นป่า ท าให้มีความเสี่ยงต่อการเป็นโรค ไข้เลือดออก เนื่องจากถูกยุงกัดนั้น ดังนั้น เพื่อป้องกันและควบคุมการแพร่ระบาดของโรคไข้เลือดออกในชุมชน และ เพื่อลดอัตราป่วยด้วยโรคไข้เลือดออกในต าบล นั ก ศึ ก ษ า ก ศ น .ต าบ ล ภู ซ าง ต ร ะ ห นั ก ถึง ค ว าม ส าคั ญ ข องปั ญ ห าโ ร คไข้ เลือ ดอ อ ก จึงได้จัดท าสเปรย์สมุนไพรไล่ยุง เพื่อน าสมุนไพรในท้องถิ่นมาใช้ให้เกิดประโยชน์ และสามารถป้องกันตนเองจากโรค ไข้เลือดออกได้อย่างถูกต้อง 5. วัตถุประสงค์ของโครงงาน 1. เพื่อน าสมุนไพรในท้องถิ่นมาใช้ให้เกิดประโยชน์ 2. เพื่อให้สามารถป้องกันตนเองจากโรคไข้เลือดออกได้อย่างถูกต้อง
2 6. วิธีการด าเนินงาน ในการจัดท านี้โครงงาน “สเปรย์สมุนไพรไล่ยุง” ผู้จัดท าโครงงานมีวิธีด าเนินงานตามขั้นตอนดังนี้ 6.1วัสดุอุปกรณ์ 1. แอลกอฮอล์ 2. การบูร 3.กลีเซอรีน 4. น้ ามันหอมระเหย 5.ขวดโหล 6.ขวดสเปรย์ 7.ผ้าขาวกรอง 8. ตะไคร้ 9. โหระพา 10. มะกรูด 6.2 ขั้นตอนการท า 1.เตรียมสมุนไพรมาหั่นเป็นชิ้นเล็กๆ (ตะไคร้, ผิวมะกรูด, โหระพา) 2.น าสมุนไพรที่หั่นเทใส่ภาชนะที่เตรียมไว้
3 3.เทแอลกอฮอล์ลงไปให้พอท่วมสมุนไพร 4.ใส่การบูรลงไป 1 ช้อนชา (ปิดฝาหมักทิ้งไว้ 5-7 วัน) 5.เทสมุนไพรที่หมักใส่ภาชนะที่เตรียมไว้ โดยใช้ผ้าขาวกรอง
4 6.ใส่กลีเซอรีน 1 ช้อนชา ตามด้วยการบูร 1 ช้อนชา และใส่น้ ามันหอมระเหย จากนั้นค้นให้เข้ากัน น าบรรจุลงขวดสเปรย์ที่เตรียมไว้
5 7. ขอบเขตการด าเนินงาน 7.1 สิ่งที่ศึกษา 1.สมุนไพรในท้องถิ่นที่สามารถไล่ยุงได้ 2.สเปรย์สมุนไพรสามารถป้องกันตนเองจากโรคไข้เลือดออกได้ 7.2 กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการใช้ศึกษาครั้งนี้ - กลุ่มนักศึกษา กศน.ต าบลภูซาง ระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น จ านวน 4 คน 8. งบประมาณ ใช้งบประมาณ 185 บาท ล าดับ รายการ จ านวน/หน่วย ราคาต่อหน่วย จ านวน (บาท) 1 แอลกกอฮอล์ 1 ขวด 65 65 2 กลีเซอรีน 1 ขวด 20 20 3 น ามันหอมระเหย 1 ขวด 20 20 4 การบูร 1 ถุง 80 80 รวม 185 10. ตัวชี้วัดความส าเร็จ ปริมาณ นักศึกษา กศน.ต าบลภูซาง ระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น จ านวน 4 คน สามารถน าสมุนไพรในท้องถิ่นมาใช้ ให้เกิดประโยชน์สามารถสามารถป้องกันตนเองจากโรคไข้เลือดออกได้ คุณภาพ 1. สามารถสามารถป้องกันตนเองจากโรคไข้เลือดออกได้ 2. ไม่เป็นโรคไข้เลือกออก
6 ผลการด าเนินงาน จากการทดลองท า สเปรย์สมุนไพรไล่ยุง สเปรย์สมุนไพร การใส่กลีเซอรีน การใส่น้ ามันหอมระเหย ผล ขวดที่ 1 ไม่ใส่ ไม่ใส่ เมื่อสเปรย์สัมผัสผิว ผิวจะแห้ง/ สามารถป้องกันยุงได้ ขวดที่ 2 ใส่ ไม่ใส่ เมื่อสเปรย์สัมผัสผิว ผิวไม่แห้ง/ สามารถป้องกันยุงได้ สรุปผลการทดลอง โครงงาน สเปรย์สมุนไพรไล่ยุง สามารถไล่ยุงหรือป้องกันยุงกัดได้จริง เนื่องจากมีน้ ามันหอมระเหยจาก สมุนไพรที่น ามาหมัก คือ ตะไคร้ โหระพา ผิวมะกรูด ซึ่งเป็นกลิ่นที่ยุงไม่ชอบ ไม่เติมกลิ่นหอมระเหยเพิ่มก็ได้ เนื่องจากสมุนไพรมีน้ ามันหอมระเหยในตัวอยู่แล้ว การเติมกลีเซอรีน สามารถเพิ่มความชุ่มชื้นให้ผิวได้เมื่อโดยน้ ายา สเปรย์สัมผัสผิว ถ้าไม่ใส่กลีนเซอรีน เมื่อฉีดน้ ายาสเปรย์สัมผัสผิว ผิวจะแห้ง ควรหลีกเลี่ยงการฉีดสัมผัสผิว อาจฉีดใส่เสื้อผ้าแทน เป็นต้น จากการด าเนินกิจกรรม โครงงานเรื่อง “สเปรย์สมุนไพรไล่ยุง” นักศึกษาได้พัฒนาตนเองด้านทักษะการ ท าโครงงาน การน าองค์ความรู้ไปประยุกต์ใช้ได้จริงผ่านการลงมือปฏิบัติ สู่กระบวนการท างานเป็นทีม สามารถ น าสมุนไพรในท้องถิ่นมาใช้ให้เกิดประโยชน์และสามารถป้องกันตนเองจากโรคไข้เลือดออกได้อย่างถูกต้อง 12. ประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับ 1. เพื่อน าสมุนไพรในท้องถิ่นมาใช้ให้เกิดประโยชน์ 2. เพื่อให้สามารถป้องกันตนเองจากโรคไข้เลือดออกได้อย่างถูกต้อง