The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.

ชุดกิจกรรมที่ 1 กำเนิดและวิวัฒนาการเอกภพ

Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search
Published by kroonob, 2022-08-26 05:11:58

ชุดกิจกรรมที่ 1 กำเนิดและวิวัฒนาการเอกภพ

ชุดกิจกรรมที่ 1 กำเนิดและวิวัฒนาการเอกภพ

1

ชุดกจิ กรรมการเรียนรโู ดยใชป ญ หาเปน ฐานสานตอชมุ ชน
กลมุ สาระการเรยี นรูว ิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี

รายวิชา โลก ดาราศาสตรแ ละอวกาศ5 รหัสวิชา ว33265
เรือ่ ง เอกภพ การแลก็ ซี และดาวฤกษ
ช้ันมัธยมศกึ ษาปท ี่ 6

ชุดที่ 1 กาํ เนิดและววิ ัฒนาการของเอกภพ

นายวงศพ ันธ เวียงนนท
ตําแหนง ครู วทิ ยฐานะ ครูชาํ นาญการพิเศษ

โรงเรยี นบงึ มะลูวทิ ยา
อาํ เภอกนั ทรลักษ จงั หวัดศรสี ะเกษ
สาํ นกั งานเขตพนื้ ทกี่ ารศึกษามธั ยมศกึ ษาศรีสะเกษ ยโสธร
สํานักงานคณะกรรมการการศกึ ษาขนั้ พนื้ ฐาน

กระทรวงศกึ ษาธิการ

ชุดที่ 1 : กําเนดิ และววิ ฒั นาการของเอกภพ



คํานาํ

ชุดกิจกรรมการเรียนรูโดยใชปญหาเปนฐานสานตอชุมชน กลุมสาระการเรียนรูวิทยาศาสตรและ
เทคโนโลยี รายวิชา โลก ดาราศาสตรและอวกาศ รหัสวิชา ว33265 เรื่อง เอกภพ กาแล็กซีและดาวฤกษ
ช้ันมัธยมศึกษาปท่ี 6 ไดพัฒนาขึ้นเพื่อพัฒนาความสามารถในการคิดแกโจทยปญหาวิทยาศาสตร โดยใช
ขั้นตอนการจัดการเรียนรูโดยใชป ญหาเปน ฐานสานตอชมุ ชน ผูจัดทําไดทําการสังเคราะหข้ันตอนกระบวนการ
การจัดการเรียนรูซ่ึงสอดคลองกับการจัดการเรียนรูโดยใชปญหาเปนฐานของสํานักงานเลขาธิการสภา
การศกึ ษา (2550: 6-8) สรุปไดเ ปน 6 ข้ันตอน ไดแ ก

1. ขน้ั กําหนดปญ หา
2. ขนั้ ทําความเขา ใจกับปญหา
3. ขน้ั ดําเนนิ การศกึ ษาคนควา
4. ข้ันสังเคราะหค วามรู
5. สรุปและประเมินคา ของคาํ ตอบ
6. นาํ เสนอ ประเมินผลงานและขยายผลสูชุมชน
ชุดกิจกรรมการเรียนรูโดยใชปญหาเปนฐานสานตอชุมชน กลุมสาระการเรียนรูวิทยาศาสตรและ
เทคโนโลยี รายวิชา โลก ดาราศาสตรและอวกาศ รหัสวิชา ว33265 เรื่อง เอกภพ กาแล็กซีและดาวฤกษ
ช้นั มัธยมศึกษาปท ่ี 6 มที ั้งหมดจาํ นวน 9 ชดุ ไดแ ก

ชดุ ท่ี 1 กําเนิดและวิวฒั นาการของเอกภพ
ชุดท่ี 2 แบบจําลองการขยายตวั ของเอกภพ
ชดุ ท่ี 3 ความเร็วในการเคล่อื นท่ีของกาแล็กซี
ชดุ ท่ี 4 กาแล็กซแี ละกาแล็กซที างชา งเผอื ก
ชดุ ท่ี 5 ความสองสวา งและโชตมิ าตรของดาวฤกษ
ชุดที่ 6 การหาระยะทางวตั ถโุ ดยใชหลกั การแพรลั แล็กซ
ชดุ ที่ 7 สี อุณหภูมิผวิ และชนดิ ของสเปกตรัมของดาวฤกษ
ชุดที่ 8 แผนภาพเฮิรซ ปรงุ – รัสเซลล
ชุดท่ี 9 กาํ เนิดและวิวัฒนาการของดาวฤกษ
ผูจัดทําหวังเปนอยางย่ิงวา ชุดกิจกรรมการเรียนรูโดยใชปญหาเปนฐานสานตอชุมชน ชุดน้ี จะเปน
รูปแบบการจัดการเรียนรูท่ีจะกอใหเกิดการพัฒนาความสามารถในการคิดแกโจทยปญหาวิทยาศาสตร ซึ่งจะ
เปนประโยชนตอการศึกษาในระดับสูงตอไปของผูเรียน และผูเรียนสามารถนําแนวคิดในการแกปญหาไป
ประยุกตใ ชใ นการดาํ เนนิ ชวี ติ ไดอยางเหมาะสม

วงศพนั ธ เวยี งนนท
โรงเรยี นบึงมะลูวทิ ยา

ชุดท่ี 1 : กําเนิดและวิวัฒนาการของเอกภพ

สารบญั ข

เร่อื ง หนา

คาํ นํา ก
สารบญั ข
คาํ ชแ้ี จงสําหรบั ครผู สู อน 1
คําชแี้ จงสาํ หรบั นกั เรียน 2
แบบทดสอบกอ นเรียน 3
ชดุ กจิ กรรมท่ี 1 กําเนิดและวิวัฒนาการของเอกภพ 5
ใบความรกู ิจกรรม 1.1 กาํ เนดิ และวิวฒั นาการของเอกภพ 11
ใบความรูก จิ กรรม 1.2 กําเนิดและวิวัฒนาการของเอกภพ 12
แบบทดสอบหลังเรียน 13
ภาคผนวก 15
16
- เฉลยแบบทดสอบ 17
- แนวการตอบกจิ กรรม 20
บรรณานกุ รม

ชดุ ท่ี 1 : กําเนิดและววิ ฒั นาการของเอกภพ

1

คาํ ชแี้ จงสาํ หรับครู

คูมือสําหรับครูประกอบการใชชุดกิจกรรมการเรียนรูโดยใชปญหาเปนฐานสานตอชุมชน กลุมสาระ
การเรียนรูวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี รายวิชา โลก ดาราศาสตรและอวกาศ รหัสวิชา ว33265 เร่ือง เอกภพ
กาแล็กซีและดาวฤกษ ชัน้ มัธยมศกึ ษาปท ่ี 6 มแี นวทางการจัดการเรียนรูส ําหรับครู ดังน้ี

1. บทบาทของครผู ูสอน
1.1 ครูผูสอนเตรียมตัวใหพรอม โดยศึกษารายละเอียดเกี่ยวกับการใชชุดกิจกรรมการเรียนรู

การจัดช้นั เรียนและการเตรยี มสอ่ื การเรยี นรูท ีใ่ ชป ระกอบการจดั การเรียนรู
1.2 การจดั กจิ กรรมการเรียนรู ครจู ะตอ งจดั กิจกรรมใหครบตามทร่ี ะบุไวในแผนการจัดการ

เรยี นรู เพือ่ ใหก จิ กรรมเปนไปอยา งตอเนอ่ื งและบรรลุตามวตั ถปุ ระสงคข องการเรียนรู
1.3 กอนทํากิจกรรมทุกคร้ังครูตองอธิบาย ช้ีแจงวิธีปฏิบัติกิจกรรมใหชัดเจน เพ่ือใหนักเรียน

เขา ใจกระบวนการตรงกัน สงผลใหการจดั กิจกรรมการเรยี นรูบ รรลเุ ปาหมายและมปี ระสิทธิภาพ
1.4 ครูผูส อนเนนยาํ้ ใหน ักเรยี นทกุ คนมสี วนรว มในการปฏบิ ตั กิ ิจกรรมเพอ่ื เปน การสงเสริมให

นกั เรยี นรจู กั การทํางานรวมกนั ชว ยเหลือซึง่ กนั และกนั รบั ผดิ ชอบตอหนาท่ีและกลาแสดงออก
1.5 ขณะดําเนินกจิ กรรม ครสู ังเกตกระบวนการทํางานกลมุ ของนักเรียนแตล ะกลุม บนั ทึกผล

ในแบบบันทกึ ผลการประเมนิ นักเรียนเปน รายบุคคล
1.6 หลงั จากเสรจ็ สิ้นการจดั กิจกรรมการเรยี นรู ครูประเมนิ ผลการเรยี นรูนักเรยี นโดยใหทาํ

แบบทดสอบหลังเรียน
2. สง่ิ ทีค่ รตู อ งเตรียม
2.1 แผนการจัดการเรียนรู
2.2 สอื่ การเรียนรูทใ่ี ชในกจิ กรรม
2.3 ใบความรู
2.4 ใบกจิ กรรม
2.5 แบบทดสอบ
2.6 แบบประเมนิ
3. การประเมินผลการเรยี นรู
3.1 ประเมินผลดา นความรู
3.2 ประเมนิ ผลดานทักษะกระบวนการ
3.3 ประเมนิ ผลดานเจตคติ คุณลกั ษณะอันพึงประสงค
3.4 ประเมินผลความสามารถในการแกโ จทยป ญ หา

ชุดท่ี 1 : กําเนดิ และววิ ัฒนาการของเอกภพ

2

คําชีแ้ จงสําหรับนักเรยี น

ชุดกิจกรรมการเรียนรูที่นักเรียนจะไดศึกษาตอไปน้ีคือ ชุดกิจกรรมการเรียนรูโดยใชปญหาเปนฐาน
สานตอชุมชน ชุดที่ 1 เร่ือง กําเนิดและวิวัฒนาการของเอกภพ เปนชุดกิจกรรมที่เนนใหนักเรียนไดลงมือ
ปฏิบัติกิจกรรมตามท่ีกําหนดไดดวยตนเองและกระบวนการกลุม โดยใหนักเรียนไดศึกษา สํารวจ สังเกต ทํา
การทดลอง รวบรวมขอ มลู แลวสรุปเปนองคความรู นกั เรยี นควรปฏิบตั ิตามคําชแ้ี จงดังตอไปนี้

1. ชุดกิจกรรมการเรียนรูโดยใชปญหาเปนฐาน ชุดท่ี 1 เรื่อง กําเนิดและวิวัฒนาการของเอกภพ ใช
เวลาในการทํากจิ กรรม 2 ชว่ั โมง

2. นกั เรียนทาํ แบบทดสอบกอ นเรยี น เรอ่ื ง กาํ เนิดและวิวฒั นาการของเอกภพ จาํ นวน 10 ขอ
3. นกั เรียนศกึ ษาตัวชี้วดั จุดประสงคก ารเรียนรู และวิธีดาํ เนินกจิ กรรม
4. นกั เรยี นแตล ะกลมุ ปฏบิ ัตกิ จิ กรรมการเรียนรูโดยใชป ญหาเปนฐาน มีข้นั ตอน ดังนี้

ขน้ั ท่ี 1 ขน้ั กําหนดปญหา นักเรียนกาํ หนดปญ หาจากสถานการณท คี่ รกู าํ หนดให
ขน้ั ท่ี 2 ข้ันทาํ ความเขาใจกับปญหา นกั เรียนจะตองทาํ ความเขาใจปญหาท่ีตองการเรียนรู ซ่งึ
นักเรยี นตอ งสามารถอธบิ ายส่งิ ตาง ๆ ท่ีเกย่ี วของกับปญหาได
ขนั้ ท่ี 3 ข้นั ดําเนินการศกึ ษาคน ควา นกั เรียนกาํ หนดส่ิงทต่ี องเรียน ดาํ เนนิ การศึกษาคนควา .
ดวยตนเองและวธิ กี ารทหี่ ลากหลาย
ข้ันท่ี 4 ขั้นสงั เคราะหความรู เปนขัน้ ท่นี ักเรียนนาํ ความรทู ี่ไดค นความาแลกเปลี่ยนเรยี นรู
รวมกนั อภิปรายผลและสังเคราะหความรทู ่ไี ดม าวา มีความเหมาะสมหรือไมเ พยี งใด
ขน้ั ที่ 5 สรุปและประเมนิ คาของคําตอบ นักเรียนแตล ะกลมุ สรุปผลงานของกลุม ตนเองและ
ประเมินผลวา ขอมูลที่ศึกษาคนควา มีความเหมาะสมหรือไมเพียงใด โดยพยายามตรวจสอบแนวคิด
ภายในกลมุ ของตนเองอยา งอสิ ระ ทกุ กลุมชวยกันสรุปองคความรใู นภาพรวมของปญหาอีกครงั้
ขน้ั ที่ 6 นาํ เสนอ ประเมนิ ผลงานและสานตอชุมชน นักเรยี นนาํ ขอมูลทไ่ี ดมาจดั ระดบั องค
ความรูและนําเสนอเปนผลงานในรูปแบบท่ีหลากหลาย นักเรียนทุกกลุมรวมทั้งผูที่เกี่ยวของกับปญหารวมกัน
ประเมนิ ผลงาน นําองคค วามรขู ยายผลสูช มุ ชน
5. นักเรียนทําใบกิจกรรมในชุดกิจกรรมการเรียนรูใหครบทุกกิจกรรม โดยสามารถศึกษาไดจาก
ใบความรูท่ีมใี นชุดกิจกรรมการเรยี นรหู รือแหลงเรยี นรอู ่ืนเพิม่ เติมได
6. นักเรยี นทําแบบทดสอบหลังเรียน เรือ่ ง กาํ เนดิ และวิวฒั นาการของเอกภพ จาํ นวน 10 ขอ

ชดุ ที่ 1 : กําเนิดและวิวฒั นาการของเอกภพ

3

แบบทดสอบกอนเรยี น

คําชแ้ี จง แบบทดสอบมีทง้ั หมด 10 ขอ นักเรยี นเลือกคําตอบทถ่ี ูกตองท่ีสุด แลว ทาํ เคร่อื งหมาย X
ลงในกระดาษคําตอบ

1. ดาวบเี ทลจสุ อยูหา งจากโลกประมาณ 500 ปแ สง ถาขณะนด้ี าวนนั้ เกดิ การระเบิด (ซเู ปอรโ นวา)

เราจะสงั เกตเหน็ ปรากฏการณดังกลาวตามเวลาในขอ ใด

1. เห็นทันทที เี่ กิด 2. เมือ่ เวลาผา นไป 5 ปแ สง 3. เมือ่ เวลาผา นไป 50 ป

4. เม่ือเวลาผา นไป 500 ป 5. เมื่อเวลาผา นไป 500 ปแสง

2. หลัง Big Bang อณุ หภูมิของเอกภพมกี ารเปล่ียนแปลงอยางไร

1. อณุ หภูมิลดลงตามชวงเวลาตา ง ๆ ของวิวัฒนาการ

2. อุณหภูมลิ ดลงและคงที่

3. อณุ หภูมลิ ดลงและเพม่ิ ขนึ้ เปนคาบเวลาตามชวงเวลาตาง ๆ ของววิ ฒั นาการ

4. อุณหภมู คิ งทไ่ี มมกี ารเปลี่ยนแปลง

5. อุณหภูมิเพ่ิมข้ึนอยา งรวดเร็วจากนั้นกค็ อย ๆ ลดลงจนเปนศนู ย

3. หลังเกดิ บิกแบงปริมาณอนภุ าคกับปริมาณปฏอิ นุภาคควรเปน ไปตามขอ ใดจงึ เกิดกาแล็กซี

และดาวตาง ๆ ข้ึนดังที่เปนอยู (O-NET’49)

1. มีปรมิ าณเทากัน 2. อนุภาคมีปรมิ าณมากกวา

3. ปฏอิ นภุ าคมปี ริมาณมากกวา 4. ปฏิอนุภาคหายไป

5. เปนไปไดท ุกขอ

4. จากภาพ ชว งเวลาใดที่เกิดอนุภาคมูลฐาน

1. หลงั จากเกิดบกิ แบงประมาณ 10-43 วนิ าที

2. กอนเกิดบิกแบงประมาณ 10-43 วินาที

3. หลังจากเกิดบกิ แบงประมาณ 3 นาที

4. กอ นเกิดบิกแบงประมาณ 300,000 ป

5. หลังจากเกิดบิกแบงประมาณ 13,800 ลานป

5. จากภาพชว งเวลาท่กี าแล็กซกี าํ เนิดข้นึ คือขอใด
1. หลงั จากเกิดบกิ แบงประมาณ 10-43 วินาที
2. กอนเกิดบิกแบงประมาณ 10-43 วินาที
3. หลังจากเกิดบิกแบงประมาณ 3 นาที

4. กอ นเกดิ บิกแบงประมาณ 300,000 ป
5. หลงั จากเกดิ บิกแบงประมาณ 13,800 ลา นป

ชุดที่ 1 : กาํ เนดิ และวิวัฒนาการของเอกภพ

4

แบบทดสอบกอ นเรยี น

6. พลงั งานทอ่ี ยูในรปู ของโฟตอนเกิดข้นึ ในชว งใด
1. ชว งเวลาประมาณ 10-43-10-32 วินาที
2. ชว งเวลาประมาณ 10-32-10-6 วนิ าที
3. ชว งเวลาประมาณ 10-6- 3 นาที

4. ชว งเวลาประมาณ 3 นาที – 300,000 ป

5. ชวงเวลาประมาณ 1,000 ลา นป– 13,800 ลานป

7. นิวเคลยี สของฮีเลียมเกิดขึน้ ในชว งใด
1. ชวงเวลาประมาณ 10-43-10-32 วินาที
2. ชวงเวลาประมาณ 10-32-10-6 วินาที
3. ชวงเวลาประมาณ 10-6- 3 นาที

4. ชวงเวลาประมาณ 3 นาที – 300,000 ป

5. ชว งเวลาประมาณ 1,000 ลา นป – 13,800 ลา นป

8. ขอใดเปน อนภุ าคมลู ฐานจากวิวัฒนาการของเอกภพ

1. นิวตรอน 2. โปรตอน 3. ควารก
3. นวิ เคลยี สของฮีเลยี ม
4. ไฮโดรเจนอะตอม 5. นวิ เคลยี ส

9. ขอใดหมายถึงปฏิอนุภาค 2. โปรตอน
1. ควารก 5. แอนติควารก

4. ไฮโดรเจนอะตอม

10. หลกั ฐานท่ีสนับสนุนทฤษฎีบิกแบง คือขอใด
1. การเกดิ ปรากฏการณออโรลา ทบี่ ริเวณขั้วโลก
2. การเกดิ ปรากฏการณฝนดาวตก
3. การหดตวั ของเอกภพ
4. ไมโครเวฟพนื้ หลังจากอวกาศ
5. การขยายตัวของหลมุ ดาํ ในอวกาศ

ชดุ ท่ี 1 : กําเนิดและวิวฒั นาการของเอกภพ

5

รายวิชา โลกดาราศาสตรแ ละอวกาศ 5 ชดุ กจิ กรรมท่ี 1 ผลการเรียนรูที่ 1
รหัสวิชา ว33265 ใชประกอบแผนจดั การเรยี นรทู ่ี 2

ระดับชนั้ มัธยมศกึ ษาปที่ 6 เวลา 50 นาที

เรื่อง กําเนิดและวิวฒั นาการของเอกภพ

ผลการเรียนรู

อธบิ ายการกําเนดิ และการเปลี่ยนแปลงพลังงาน สสาร ขนาด อุณหภูมิของเอกภพหลังเกดิ
บิกแบงในชวงเวลาตา ง ๆ ตามววิ ัฒนาการของเอกภพ

จดุ ประสงคก ารเรยี นรู

วเิ คราะหและอธบิ ายกําเนดิ อุณหภมู แิ ละขนาดของเอกภพ รวมท้ังการเปลย่ี นแปลงสสาร
ตาม วิวฒั นาการของเอกภพ

สาระสําคญั

ทฤษฎีกําเนิดเอกภพท่ียอมรับในปจจุบัน คือ ทฤษฎีบิกแบง ระบุวาเอกภพเร่ิมตนจากบิกแบงที่มี
เอกภพขนาดเล็กมาก และมอี ณุ หภูมิสงู มาก ซง่ึ เปน จดุ เริ่มตนของเวลาและวิวฒั นาการของเอกภพ โดยหลงั เกิด
จากบิกแบง เอกภพเกิดการขยายตัวอยางรวดเร็ว มีอุณหภูมิลดลง มีสสารคงอยูในรูปอนุภาคและปฎิยานุภาค
หลายชนิดและมีวิวัฒนาการตอเน่ืองจนถึงปจจุบัน ซึ่งมีเนบิวลา กาแล็กซี ดาวฤกษ และระบบสุริยะ
เปนสมาชกิ บางสว นของเอกภพ

ชดุ ที่ 1 : กําเนิดและวิวัฒนาการของเอกภพ

6

วธิ ดี ําเนนิ กิจกรรม

ข้นั ที่ 1 ขนั้ กาํ หนดปญหา

1. นกั เรยี นในกลมุ รว มกันอภิปรายถงึ กาํ เนิดเอกภพ หลังกําเนดิ เอกภพแลว มกี าร

เปลี่ยนแปลงอยา งไร

2. นักเรยี นในแตล ะกลุม รวมกันกําหนดปญหาที่จะศึกษาคนควา เชน

- เอกภพเกิดจากกระบวนการใด

- หลงั เกดิ เอกภพแลว มกี ารเปลย่ี นแปลงอยา งไร

ขัน้ ที่ 2 ข้ันทาํ ความเขาใจปญหา

1. นกั เรยี นแตละกลุมทาํ ความเขาใจปญหาในประเด็นตอ ไปน้ี

- ปญหาคืออะไร อะไรคือสิ่งทไี่ มรแู ละหากตองการรจู ะหาคาํ ตอบไดจาก

แหลงขอมูลใด เชน

ปญ หา สง่ิ ทต่ี อ งการรู แหลงขอ มลู

เอกภพเกดิ จากกระบวนการใด ลกั ษณะการกําเนิดเอกภพ - ใบความรทู ่ี กําเนิดและ

ววิ ฒั นาการเอกภพ

- หนงั สือเรียน สสวท.

- อนิ เทอรเนต็

- หองสมุด

หลงั เกิดเอกภพแลวมีการ การเปล่ยี นแปลงของเอกภพหลงั - ใบความรทู ่ี 1 กาํ เนิดและ

เปลยี่ นแปลงอยา งไร ผา นกระบวนการกําเนิดเอกภพ ววิ ัฒนาการเอกภพ

- หนังสือเรยี น สสวท.

- อินเทอรเ น็ต

- หองสมดุ

2. นกั เรียนรวมกันพิจารณาประเด็นตา ง ๆ จากใบความรูและใบกจิ กรรมท่ี 1 กาํ เนิดและ
ววิ ฒั นาการเอกภพ วามีประเดน็ ใดบา งท่ีใชในการแกปญ หา ประเดน็ ใดทส่ี ามารถชวยตอบคาํ ถามไดอยาง
เหมาะสม

ข้ันที่ 3 ขั้นดําเนนิ การศกึ ษาคน ควา
นักเรียนแตล ะกลมุ วางแผนคนควา ขอมูล เร่อื ง กําเนิดและวิวฒั นาการเอกภพ โดย

1. ศกึ ษาจดุ ประสงคการเรยี นรูของใบกจิ กรรมที่ 1 กําเนิดและววิ ฒั นาการเอกภพ
2. กาํ หนดปญ หาของกิจกรรม
3. ออกแบบวิธดี าํ เนนิ การ ลงมือปฏิบัตกิ จิ กรรม ศึกษาคนควา เพมิ่ เติมจากใบความรูและ
แหลง เรียนรูอื่น ๆ
4. บนั ทึกผลการทาํ กิจกรรมที่ 1 กําเนิดและวิวัฒนาการเอกภพ

ชดุ ที่ 1 : กําเนิดและวิวฒั นาการของเอกภพ

7

วธิ ีดําเนินกจิ กรรม

ข้นั ที่ 4 ขัน้ สังเคราะหค วามรู
นกั เรียนตอบคําถามหลงั กิจกรรมเพื่อสังเคราะหความรู และรวมกนั อภิปรายผลการปฏบิ ัติใน

ใบกจิ กรรมที่ 13.1 กาํ เนิดและววิ ฒั นาการเอกภพ
ขนั้ ท่ี 5 ข้ันสรุปและประเมินคาของคาํ ตอบ
1. นกั เรียนรวมกัน ประเมินขอมูลท่วี เิ คราะหไ ด และรวมกันอภปิ รายวาขอมลู ท่ีไดของแตละ

กลมุ จากการศึกษาคน ควา ครบถวน ถูกตองสมบรู ณหรือไม
2. นกั เรยี นชวยกนั สรุปองคค วามรทู ่ไี ด เพื่อสรปุ คําตอบของปญหาในใบกจิ กรรมท่ี 1 กําเนิด

และววิ ัฒนาการเอกภพ
ข้นั ที่ 6 ขั้นนําเสนอและประเมนิ ผลงาน
1. ตัวแทนกลมุ รวมนําเสนอผลการปฏบิ ตั ิกจิ กรรมที่ 1 กาํ เนดิ และวิวัฒนาการเอกภพหนาช้นั

เรียน
2. นักเรียนแตล ะกลุมรวบรวมใบกิจกรรมท่ี 1 กําเนิดและวิวัฒนาการเอกภพ สงครูผสู อน
3. นักเรยี นแตละกลุมสรุปองคความรูสาํ หรบั การเผยแพรส ูชมุ ชน

ชุดท่ี 1 : กาํ เนดิ และววิ ฒั นาการของเอกภพ

8

แบบบนั ทกึ กิจกรรม

แบบบนั ทกึ กิจกรรมที่ 1 กําเนิดและววิ ัฒนาการของเอกภพ

ปญหาของกิจกรรมนี้คอื

……………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………

…………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………

วธิ ีดําเนินการเพ่อื แกป ญหา

……………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………

…………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………

บันทึกผลการทาํ กิจกรรม

ตารางบนั ทึกการเปลยี่ นแปลงสสารและอุณหภูมใิ นชว งเวลาตาง ๆ ตามวิวัฒนาการของเอกภพ

เตมิ เครื่องหมาย  ลงในชอง o ดังตารางทีก่ าํ หนด เพอ่ื ระบสุ สาร หรือพลงั งานทพี่ บในแตละชว งเวลา

ของวิวัฒนาการ

สิง่ ท่พี บในชว งเวลาตาง ๆ

10-43 – 10-32 10-32 – 10-6 วนิ าที 10-6 วนิ าที – 3 3 นาที -300,000 ป 300,000 ป – 1,000 1,000– 13,800

วินาที นาที ลานป ลานป

1032 - 1027 1027- 1013 1013- 109 109- 5,000 5000-100 100 – 2.73

เคลวนิ เคลวนิ เคลวิน เคลวิน เคลวิน เคลวิน

o ควารก o ควารก o ควารก o ควารก o ควารก o ควารก
o แอนติควารก o แอนติควารก o แอนติควารก o แอนตคิ วารก o แอนตคิ วารก o แอนติควารก
o อเิ ลก็ ตรอน o อิเลก็ ตรอน o อิเลก็ ตรอน o อเิ ลก็ ตรอน o อเิ ลก็ ตรอน o อิเลก็ ตรอน
o โพซติ รอน o โพซิตรอน o โพซิตรอน o โพซติ รอน o โพซิตรอน o โพซติ รอน
o นวิ ทริโน o นิวทริโน o นิวทรโิ น o นิวทรโิ น o นวิ ทรโิ น o นิวทริโน
o แอนตินวิ ทรโิ น o แอนตนิ ิวทรโิ น o แอนตินิวทรโิ น o แอนตนิ ิวทรโิ น o แอนตินวิ ทรโิ น o แอนตินวิ ทรโิ น
o โฟตอน o โฟตอน o โฟตอน o โฟตอน o โฟตอน o โฟตอน
o นิวตรอน o นิวตรอน o นิวตรอน o นวิ ตรอน o นวิ ตรอน o นวิ ตรอน
o โปรตอนหรอื o โปรตอนหรอื o โปรตอนหรอื o โปรตอนหรอื o โปรตอนหรอื o โปรตอนหรอื

นิวเคลียสของ นิวเคลียสของ นวิ เคลียสของ นิวเคลียสของ นวิ เคลียสของ นิวเคลียสของ
ไฮโดรเจน ไฮโดรเจน ไฮโดรเจน ไฮโดรเจน ไฮโดรเจน ไฮโดรเจน
o นิวเคลียสของ o นวิ เคลียสของ o นิวเคลียสของ o นิวเคลียสของ o นิวเคลียสของ o นวิ เคลียสของ
ฮเี ลียม ฮีเลยี ม ฮเี ลียม ฮีเลียม ฮเี ลยี ม ฮเี ลยี ม
o อะตอมของ o อะตอมของ o อะตอมของ o อะตอมของ o อะตอมของ o อะตอมของ
ไฮโดรเจน ไฮโดรเจน ไฮโดรเจน ไฮโดรเจน ไฮโดรเจน ไฮโดรเจน
o อะตอมของ o อะตอมของ o อะตอมของ o อะตอมของ o อะตอมของ o อะตอมของ
ฮเี ลยี ม ฮเี ลยี ม ฮีเลยี ม ฮเี ลยี ม ฮีเลยี ม ฮีเลยี ม
o กาแลก็ ซี o กาแลก็ ซี o กาแลก็ ซี o กาแลก็ ซี o กาแลก็ ซี o กาแลก็ ซี

ชดุ ท่ี 1 : กาํ เนิดและววิ ัฒนาการของเอกภพ

9

แบบบันทึกกิจกรรม

คาํ ถามทายกิจกรรม
1. หลังจากเกิดบิกแบง อุณหภมู ิของเอกภพมกี ารเปล่ียนแปลงหรือไม อยางไร
……………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………
…………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………
2. หลงั บกิ แบง ขนาดของเอกภพมกี ารเปลีย่ นแปลงหรือไม อยา งไร
……………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………
…………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………
3. เร่ิมพบอนุภาคมลู ฐานในเอกภพเม่ือเวลาใด
……………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………
…………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………
4. โปรตอนและนิวตรอนเรมิ่ เกดิ ข้นึ ในระยะเวลาหางจากชวงเวลาท่เี รม่ิ พบอนภุ าคมูลฐานประมาณเทา ใด
……………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………
…………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………
5. เอกภพในชวงที่พบโปรตอนและนิวตรอนมีอณุ หภูมติ างจากชว งพบอนุภาคมลู ฐานหรอื ไม อยา งไร
……………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………
…………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………
6. นวิ เคลยี สของไฮโดรเจนและนวิ เคลยี สของฮีเลยี มเกิดพรอมกันหรือไม อยางไร และสัมพันธก บั อุณหภูมิของ
เอกภพอยางไร
……………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………
…………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………

7. หลงั บกิ แบงเอกภพมีการเปล่ียนแปลงอยา งไรบา ง
……………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………
…………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………
สรุปผลการทาํ กจิ กรรม/สรปุ คําตอบของปญ หา
……………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………
…………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………
…………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………

ชุดท่ี 1 : กําเนิดและววิ ฒั นาการของเอกภพ

10

แบบบันทกึ กจิ กรรม

สรปุ องคความรสู ําหรับการเผยแพรส ูชุมชน
……………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………
…………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………
…………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………

ชุดท่ี 1 : กาํ เนิดและวิวัฒนาการของเอกภพ

11

ใบความรูท ่ี 1.1 กาํ เนิดและววิ ฒั นาการของเอกภพ

อนภุ าคมูลฐาน (Elementary particle) หมายถงึ หนวยท่เี ลก็ ที่สดุ ของอะตอมซึ่งไมส ามารถ
แบงยอ ยไดอ ีก

ควารก เปน สว นประกอบพ้นื ฐานของสสาร แบงเปน 6 ชนิด ไดแก อัพควารก ดาวนค วารก
ชารมควารก สเตรนจควารก ทอ็ ปควารก และบ็อททอมควารก เมื่อควารก รวมตัวกันจะกลายเปน อีกอนภุ าค
หนึง่ เรยี กวา แฮดรอน โดยแฮดรอนทเ่ี สถยี รทีส่ ุดสองอันดับแรกคือ โปรตอน และ นิวตรอน

แอนติควารก เปน ปฏอิ นุภาคของควารก มีคุณสมบตั ทิ างไฟฟาตรงขา มกับควารก
อิเล็กตรอน เปนอนภุ าคท่ีมปี ระจุไฟฟา เปน ลบ วิ่งอยูร อบๆนิวเคลยี สตามระดบั พลงั งานของ
อะตอมนนั้ ๆ
โพซิตรอน หรอื แอนติอเิ ลก็ ตรอน เปนปฎิอนุภาคของอิเล็กตรอน มปี ระจุ +1 เมอ่ื โพซิตรอนพลังงาน
ตา่ํ ชนกับอเิ ลก็ ตรอนพลงั งานต่ําจะเกดิ กระบวนการประลัย
นวิ ทรโิ น เปนอนภุ าคทเี่ ปน กลางทางไฟฟา มวลของนวิ ทรโิ นมขี นาดเลก็ มากเมื่อเทยี บกับอนุภาคอนื่ ๆ
นักวิทยาศาสตรสนั นิษฐานวา นิวทรโิ นอาจเปนสสารมืด นวิ ทริโนไมม ีประจุไฟฟาจงึ ไมเกดิ ปฏิกริ ยิ ากับแรง
แมเหลก็ ไฟฟา
แอนตินิวทรโิ น เปน ปฏิอนภุ าคของนิวทรโิ น
โฟตอน เปนอนุภาคแสง (เมื่อพิจารณาแสงในลกั ษณะของอนุภาค) โดยโฟตอนไมม ีมวล ไมมีประจุ
ไฟฟา แตมีความเสถยี ร
เมอื่ อนุภาคมูลฐานยึดเกาะกันสองอนภุ าคเปนตนไป จะเกดิ เปน อนุภาคใหม เชน โปรตอน เปน
อนุภาคท่มี ีประจุไฟฟา เปนบวก เกดิ จากอนภุ าคอัพควารกสองอนภุ าคและดาวนค วารกหน่ึงอนภุ าคยึดเกาะกนั
นวิ ตรอน เปน อนุภาคท่มี ปี ระจไุ ฟฟาเปนกลาง เกดิ จากอนุภาคอพั ควารก หน่ึงอนภุ าคและดาวนค วารกสอง
อนุภาคยดึ เกาะกนั

ปฏิอนุภาค (antiparticle) คอื อนุภาคคขู องอนภุ าคมูลฐานซ่ึงมีมวลนงิ่ เทากนั และมสี มบัติอ่นื
เหมือนกนั แตม ปี ระจุชนดิ ตรงกนั ขา ม เชน อิเล็กตรอนเปน อนภุ าคมูลฐานท่ีมีประจลุ บ โพซิตรอนเปน
ปฏยิ านุภาคของอเิ ลก็ ตรอนมีประจุบวก

กระบวนการประลัย (annihilation) คือ อันตรกริ ยิ าระหวา งอนภุ าคมูลฐานกับคปู ฏยิ านภุ าค ทาํ ให
อนุภาคทง้ั สองชนิดสลายตวั และเกิดโฟตอน (หรืออาจเกดิ อนุภาคและปฏิยานภุ าคอืน่ ขน้ึ แทน)

ชดุ ท่ี 1 : กําเนดิ และวิวัฒนาการของเอกภพ

12

ใบความรทู ี่ 1.2 แผนภาพกําเนดิ และวิวฒั นาการของเอกภพ

ชุดที่ 1 : กาํ เนิดและวิวฒั นาการของเอกภพ

13

แบบทดสอบหลงั เรียน

คําช้ีแจง แบบทดสอบมีท้ังหมด 10 ขอ นักเรยี นเลอื กคําตอบทถี่ กู ตองทีส่ ุด แลวทาํ เครื่องหมาย X
ลงในกระดาษคาํ ตอบ

1. หลังเกดิ บกิ แบงปรมิ าณอนภุ าคกบั ปรมิ าณปฏอิ นุภาคควรเปนไปตามขอใดจึงเกดิ กาแลก็ ซี

และดาวตา ง ๆ ขนึ้ ดังทเี่ ปน อยู (ONET’49)

1. มีปริมาณเทา กัน 2. ปฏิอนุภาคมปี ริมาณมากกวา

3. อนุภาคมีปรมิ าณมากกวา 4. ปฏอิ นภุ าคหายไป

5. เปน ไปไดท ุกขอ

2. หลักฐานทีส่ นบั สนนุ ทฤษฎบี กิ แบง คือขอใด
1. การเกิดปรากฏการณออโรลาทีบ่ ริเวณขั้วโลก

2. การเกิดปรากฏการณฝ นดาวตก

3. การหดตวั ของเอกภพ
4. ไมโครเวฟพน้ื หลังจากอวกาศ

5. การขยายตวั ของหลมุ ดําในอวกาศ

3. ดาวบีเทลจสุ อยูหา งจากโลกประมาณ 500 ปแ สง ถา ขณะน้ีดาวนัน้ เกิดการระเบดิ (ซูเปอรโ นวา)

เราจะสังเกตเห็นปรากฏการณด งั กลาวตามเวลาในขอใด

1. เหน็ ทันทที ่ีเกิด 2. เมื่อเวลาผา นไป 5 ปแสง 3. เมอื่ เวลาผา นไป 50 ป

4. เมือ่ เวลาผานไป 500 ปแ สง 5. เม่อื เวลาผา นไป 500 ป

4. จากภาพชว งเวลาทีก่ าแล็กซีกาํ เนดิ ขึน้ คือขอ ใด
1. หลังจากเกิดบกิ แบงประมาณ 10-43 วนิ าที
2. กอนเกดิ บิกแบงประมาณ 10-43 วนิ าที

3. หลงั จากเกดิ บกิ แบงประมาณ 3 นาที

4. กอนเกิดบิกแบงประมาณ 300,000 ป
5.หลังจากเกิดบิกแบงประมาณ 13,800 ลานป

5. จากภาพ ชว งเวลาใดทเ่ี กิดอนุภาคมูลฐาน
1. กอ นเกดิ บิกแบงประมาณ 10-43 วนิ าที
2. หลังจากเกดิ บิกแบงประมาณ 10-43 วนิ าที
3. หลงั จากเกดิ บิกแบงประมาณ 3 นาที

4. กอนเกิดบิกแบงประมาณ 300,000 ป

5. หลงั จากเกิดบิกแบงประมาณ 13,800 ลา นป

ชุดที่ 1 : กําเนิดและวิวัฒนาการของเอกภพ

14

แบบทดสอบหลงั เรียน

6. พลงั งานทอี่ ยใู นรปู ของโฟตอนเกดิ ข้นึ ในชว งใด
1. ชว งเวลาประมาณ 10-43-10-32 วนิ าที
2. ชว งเวลาประมาณ 10-32-10-6 วินาที
3. ชว งเวลาประมาณ 10-6- 3 นาที

4. ชวงเวลาประมาณ 3 นาที – 300,000 ป

5. ชว งเวลาประมาณ 1,000 ลานป– 13,800 ลา นป

7. นิวเคลยี สของฮีเลยี มเกดิ ข้นึ ในชวงใด

1. ชวงเวลาประมาณ 10-43-10-32 วนิ าที

2. ชวงเวลาประมาณ 10-32-10-6 วินาที

3. ชว งเวลาประมาณ 10-6- 3 นาที

4. ชว งเวลาประมาณ 3 นาที – 300,000 ป

5. ชว งเวลาประมาณ 1,000 ลานป – 13,800 ลานป

8. ขอใดหมายถึงปฏิอนุภาค

1. ควารก 2. โปรตอน 3. นิวเคลียสของฮเี ลยี ม

4. ไฮโดรเจนอะตอม 5. แอนตคิ วารก

9. ขอ ใดเปนอนภุ าคมูลฐานจากวิวฒั นาการของเอกภพ

1. นวิ ตรอน 2. โปรตอน 3. ควารก

4. ไฮโดรเจนอะตอม 5. นวิ เคลยี ส

10. หลัง Big Bang อณุ หภูมิของเอกภพมกี ารเปลี่ยนแปลงอยา งไร
1. อุณหภูมลิ ดลงตามชวงเวลาตา ง ๆ ของววิ ฒั นาการ

2. อุณหภูมลิ ดลงและคงท่ี

3. อุณหภูมิลดลงและเพม่ิ ขนึ้ เปนคาบเวลาตามชวงเวลาตาง ๆ ของวิวฒั นาการ
4. อณุ หภมู คิ งท่ีไมมีการเปลี่ยนแปลง
5. อุณหภูมิเพ่ิมขึน้ อยา งรวดเร็วจากนั้นก็คอย ๆ ลดลงจนเปนศนู ย

ชดุ ที่ 1 : กาํ เนดิ และวิวัฒนาการของเอกภพ

15

ภาคผนวก

ชุดที่ 1 : กําเนิดและววิ ัฒนาการของเอกภพ

16

เฉลยแบบทดสอบ

ขอ คาํ ตอบ ขอ คําตอบ
14 6 2
21 7 4
32 8 3
41 9 5
55 10 4

ขอ คําตอบ ขอ คาํ ตอบ
13 6 2
24 7 4
35 8 5
45 9 3
53 10 1

ชุดที่ 1 : กําเนิดและวิวฒั นาการของเอกภพ

17

แนวการตอบแบบบนั ทกึ กจิ กรรม

แบบบนั ทึกกิจกรรมท่ี 1 กาํ เนดิ และวิวัฒนาการของเอกภพ
ปญหาของกจิ กรรมนีค้ อื

เอกภพเกิดจากกระบวนการใด หลังการเกิดเอกภพแลวเอกภพมีการเปลยี่ นแปลงในลกั ษณะใด
วิธดี าํ เนินการเพอ่ื แกปญหา

ศึกษาจุดประสงคของกจิ กรรม เอกสารใบความรู สบื คนแหลง เรียนรูอน่ื รว มมือในกลมุ
แกป ญหาตามวัตถปุ ระสงคข องใบกิจกรรม

ตารางบันทึกผลการทาํ กิจกรรม

ชดุ ที่ 1 : กาํ เนดิ และววิ ฒั นาการของเอกภพ

18

แนวการตอบแบบบนั ทึกกจิ กรรม

คําถามทายกิจกรรม
1. หลังจากเกดิ บิกแบง อุณหภูมขิ องเอกภพมกี ารเปล่ยี นแปลงหรอื ไม อยา งไร

หลังบกิ แบงอณุ หภมู ขิ องเอกภพลดลงตามชว งเวลาตา ง ๆ ของววิ ัฒนาการ
2. หลงั บกิ แบง ขนาดของเอกภพมกี ารเปล่ียนแปลงหรือไม อยางไร

หลงั บิกแบงเอกภพมขี นาดใหญข้นึ
3. เรม่ิ พบอนุภาคมูลฐานในเอกภพเมื่อเวลาใด

อนภุ าคมลู ฐานเรมิ่ เกดิ หลงั จากบิกแบงประมาณ 10-43 วนิ าที
4. โปรตอนและนวิ ตรอนเริ่มเกดิ ขน้ึ ในระยะเวลาหา งจากชวงเวลาที่เริ่มพบอนุภาคมลู ฐานประมาณเทาใด

ระยะเวลาทเี่ กิดโปรตอนและนวิ ตรอนหา งจากชวงเวลาท่เี กิดอนภุ าคมลู ฐานประมาณ 10-6 วินาที
(คิดจาก 10-6 – 10-43)
5. เอกภพในชว งที่พบโปรตอนและนิวตรอนมีอณุ หภมู ิตางจากชวงพบอนภุ าคมลู ฐานหรอื ไม อยางไร

ชว งทเี่ กดิ โปรตอนและนวิ ตรอน อณุ หภูมขิ องเอกภพลดลงจากชว งท่เี รม่ิ พบอนุภาคมลู ฐาน
6. นวิ เคลยี สของไฮโดรเจนและนวิ เคลยี สของฮีเลยี มเกดิ พรอมกันหรือไม อยา งไร และสัมพนั ธก ับอุณหภมู ิของ
เอกภพอยา งไร

ไมพรอมกัน นิวเคลียสของไฮโดรเจนเกดิ กอนนิวเคลียสของฮีเลยี ม นวิ เคลยี สของไฮโดรเจนเริม่ เกิด
เม่อื เอกภพมีอุณหภมู ิประมาณ 1013 เคลวิน สวนนวิ เคลียสของฮีเลยี มเร่มิ เกดิ เมื่อเอกภพมีอณุ หภมู ิประมาณ
109 เคลวิน
7. หลังบกิ แบงเอกภพมีการเปลยี่ นแปลงอยา งไรบาง

หลังบกิ แบงเอกภพมีขนาดใหญข น้ึ อุณหภมู ลิ ดลงตามชว งเวลาตา ง ๆ และเกดิ สสารตาง ๆ จากน้นั
สสารรวมกนั เกิดเปนกาแล็กซี

สรุปผลการทํากิจกรรม/สรปุ คําตอบของปญ หา
จากกจิ กรรมพบวาระหวา งวิวฒั นาการเอกภพมีการเปล่ยี นแปลงท้งั อุณหภูมิ ขนาด และสสารโดย

อณุ หภมู ขิ องเอกภพลดลง ขนาดของเอกภพเพ่มิ ขน้ึ เกิดสสารตาง ๆ ในเอกภพ จากนั้นสสารในเอกภพรวมตัว
กันเกดิ เปนกาแล็กซี

ชดุ ที่ 1 : กําเนดิ และวิวัฒนาการของเอกภพ

19

แนวการตอบแบบบนั ทกึ กจิ กรรม

สรุปองคความรสู ําหรบั การเผยแพรสชู ุมชน
จากกิจกรรมสรปุ ไดว า ระหวา งววิ ัฒนาการเอกภพมีการเปลย่ี นแปลงทั้ง อุณหภูมิ ขนาด และสสารโดย

อณุ หภูมิของเอกภพลดลง ขนาดของเอกภพเพ่มิ ขึน้ เกดิ สสารตา ง ๆ ในเอกภพ จากนั้นสสารในเอกภพรวมตวั
กนั เกดิ เปนกาแลก็ ซี การทเี่ รามองเหน็ ดวงดาวตาง ๆ ในทองฟา เปนการมองภาพในอดตี เนื่องจากการ
ขยายตวั ของเอกภพแสงที่ตามองเห็นใชเ วลาเดนิ ทางผา นอวกาศ ภาพทมี่ นษุ ยสามารถมองเห็นจากบนโลก ณ
ปจ จบุ ันลว นเปนภาพทเี่ กดิ ขน้ึ ผานมาแลว การศกึ ษาอวกาศจงึ เสมือนยอนกลบั ไปศกึ ษาอดีตท่เี กิดผานมาแลว
น่นั เอง เหมือนตํานานนิทานดาวท่ี พอ แม ปู ยา ตา ยาย ไดเคยเลาใหฟ ง (นักเรียนสะทอนผลการขยายผลสู
ชมุ ชน ผูปกครอง)

ชุดที่ 1 : กาํ เนิดและววิ ฒั นาการของเอกภพ

20

บรรณานกุ รม

กระทรวงศึกษาธกิ าร. (2560). ตวั ชี้วัดและสาระการเรยี นรแู กนกลางกลุม สาระการเรียนรูวทิ ยาศาสตร
และเทคโนโลยี (ฉบบั ปรบั ปรงุ พ.ศ. 2560) ตามหลกั สตู รแกนกลางการศึกษาขน้ั พ้นื ฐาน
พุทธศกั ราช 2551. กรงุ เทพฯ: โรงพิมพชุมชนสหกรณก ารเกษตรแหง ประเทศไทย.

สถาบนั สงเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี กระทรวงศึกษาธกิ าร. (2562). คมู อื ครูรายวชิ าเพม่ิ เติม
วิทยาศาสตรและเทคโนโลยี โลก ดาราศาสตรแ ละอวกาศ ชน้ั มธั ยมศึกษาปท ี่ 6

เลม 5. กรงุ เทพฯ: โรงพิมพครุ ุสภาลาดพรา ว.
สุวิทย มลู คาํ . 2546. กลยทุ ธการสอนคิดแกป ญ หา.กรงุ เทพฯ: ภาพพมิ พ.

https://www.beartai.com/article/tech-article/818998/2
https://proj14.ipst.ac.th/m4-6-earth/m6-earth-book5/earth-m6b5-001/

ชุดท่ี 1 : กาํ เนิดและวิวฒั นาการของเอกภพ

21

ชดุ ท่ี 1 : กําเนิดและวิวัฒนาการของเอกภพ


Click to View FlipBook Version