โยนิโสมนสิการ

วิธีคิดแบบ
โยนิโสมนสิการ

การคิดแบบคุณ-โทษ และทางออก

คิดแบบคุณโทษและทางออก พิจารณาให้เห็นครบ
ทั้ง อสัสาทะ อาทีนวะ และ นิสสรณะ เป็นการมองสิ่งทั้ง
หลายตามความเป็นจริงอีกแบบหนึ่ง ซึ่งเน้นการยอมรับ
ความจริงตามที่สิ่งนั้น ๆ เป็นอยู่ทุกแง่ทุกด้าน คิด
พิจารณาทั้งด้านดีและด้านเสียของสรรพสิ่งต่าง ๆ เพื่อ
ให้เกิดการยอมรับสภาวะนั้น ๆ อย่างไม่เป็นทุกข์ สรรพ
สิ่งทั้งหลายที่มีหรือปรากฏอยู่ในโลกนี้ เมื่อมนูษย์จะนำมา
ใช้ย่อมมีทั้งคุณและโทษ ขึ้นอยู่กับวิธีการนำมาใช้ว่าผู้ที่จะ
นำมาใช้นั้นมีความรู้หรือมีปัญญามากน้อยเพียงไร ที่จะใช้
ทรัพยากรต่างๆเหล่านั้นให้เกิดประโยชน์สูงสุดตามที่
มนุษย์ต้องการ ไม่ว่าจะเป็นเรื่องเล็กน้อยหรือเรื่องใหญ่
ผู้ใช้ต้องมีความรอบรู้ ทุกอย่างมีคุณอนันต์และโทษ
มหันต์ ฉะนั้นจะต้องมีทางเลือกหรือทางออกที่จะก่อให้
เกิดประโยชน์สูงสุด

อสัสาทะ

เนื้อหาสาระของคัมภีร์เตภูมิกถานั้น สร้างความยิน
ดีพอใจหรือความหลงติด ซึ่งเป็นเหตุให้ยินดีพอใจ
โดยเฉพาะอย่างยิ่งคือส่วน เทวภูมิ แม้เทวภูมิที่คน
ยินดีนี้จัดเป็นสมุทัยสัจ

อัสสาทะ หรือ การยินดี เป็นสมุทัยสัจ
ความหมาย เตภูมิกถา คือภูมิทั้ง 3 นั้น เป็นสภาวะน่า
ยินดี เตภูมิกถา คือ ภูมิทั้ง 3 เป็น สภาวะทำให้เหล่า
สัตว์ยินดี

ตั ว อ ย่ า ง ส ถ า น ก า ร ณ์

ร่ ว ม แ ส ด ง ค ว า ม ยิ น ดี แ ก่ เ พื่ อ น
ร่ ว ม ชั้ น เ รี ย น เ มื่ อ เ พื่ อ น ป ร ะ ส บ
ค ว า ม สำ เ ร็ จ

ร่ ว ม แ ส ด ง ค ว า ม ยิ น ดี แ ก่ เ พื่ อ น
ร่ ว ม ง า น เ มื่ อ เ พื่ อ น ไ ด้ เ ลื่ อ น
ตำ แ ห น่ ง ง า น

อาทีนวะ

สร้างความหวาดกลัวในส่วนที่กล่าวถึงอบายภูมิทั้ง
4 คือ เตรัจฉาน เปตวิสัย อสุรกาย และนรก รวม
ถึงมนุษย์ภูมิเองก็มีความทุกข์ ชี้ให้เห็นความทุกข์คือ
โทษของอัสสาทะ คือ ทุกข์ทั้งหมด เป็นทุกขสัจ

อาทีนวะ หรือ โทษ เป็นทุกขสัจ
ความหมาย ทุกข์กาย ความทุกข์ที่เป็นเวทนา
ประกอบในกายวิญญาณ ทุกข์ใจ 3 อย่าง คือ ทุกข
ทุกข์วิปริณามทุกข์ สังขารทุกข์

ตั ว อ ย่ า ง ส ถ า น ก า ร ณ์

รู้ สึ ก ก ร ะ ว น ก ร ะ ว า ย ใ จ เ มื่ อ
ทำ ง า น ส่ ง ไ ม่ ทั น กำ ห น ด

รู้ สึ ก เ ค รี ย ด แ ล ะ เ สี ย ใ จ
เ มื่ อ ส อ บ ต ก

นิสสรณะ

เนื้อหาส่วนปรมัตถ์สุข คือ แสดงถึงการหลุดพ้น
จากทุกข์ และเหตุแห่งการออกจากทุกข์ หรือความ
ดับทุกข์นี้ จัดเป็นนิโรธสัจ

นิสสรณะ หรือ การสลัดออกเป็นนิโรธ
ความหมาย ธรรมะในเตภูมิกถาเป็นสภาวะทำให้สลัด
ออกจากทุกข์ ธรรมะในเตภูมิกถาเป็นสภาวะสลัดออก
จากทุกข์

ตั ว อ ย่ า ง ส ถ า น ก า ร ณ์

ทำ บุ ญ ใ ส่ บ า ต ร ใ น ต อ น เ ช้ า
เ พื่ อ ใ ห้ จิ ต ใ จ ส ด ใ ส ไ ม่ กั ง ว ล

ต่ อ เ รื่ อ ง ร้ า ย ๆ

ทำ ส ม า ธิ เ พื่ อ ใ ห้ จิ ต ใ จ ส ง บ
เ มื่ อ รู้ สึ ก ก ร ะ ว น ก ร ะ ว า ย ใ จ

การคิดแบบนี้มีลักษณะที่พึงย้ำ 2 ประการ

1) การที่จะชื่อว่ามองเห็นตามเป็นจริงนั้น จะต้องมอง
เห็นทั้งด้านดี ด้านเสีย หรือทั้งคุณและโทษของสิ่งนี้ ๆ
ไม่ใช่มองแต่ด้านดีหรือคุณอย่างเดียว และไม่ใช่เห็นแต่
โทษหรือด้านเสียอย่างเดียว เช่น ที่ชื่อว่ามองเห็นกาม
ตามเป็นจริง คือรู้ทั้งคุณและโทษของกาม

2) เมื่อจะแก้ปัญหา ปฏิบัติ หรือดำเนินมรรควิธีออกไป
จากภาวะที่ไม่พึงประสงค์อย่างใดอย่างหนึ่งนั้น เพียง
รู้คุณโทษ ข้อดีข้อเสีย ของสิ่งที่เป็นปัญหาหรือภาวะที่ไม่
ต้องการเท่านั้น ยังไม่เพียงพอจะต้องมองเห็นทางออก
มองเห็นจุดหมาย และรู้ว่าจุดหมายหรือจะไปนั้นคืออะไร

สมาชิก 5/9

นายธีระเดช คนยืน เลขที่14
นางสาวจุฑามาศ พรมโยธา เลขที่20

นางสาวปิยธิดา อ้วนศิริเลขที่27
นางสาวพัชราภา สุริยะ เลขที่30
นางสาวเอมวิกา ศรีจำปา เลขที่34