REVISI KILAT TINGKATAN 5

REVISI KILAT KIMIA TINGKATAN 5 PANITIA KIMIA SMK BANDAR TASIK SELATAN
DISEDIAKAN OLEH CIKGU NEELA

BAB SENARAI SEMAK

1

2

3

4

5

NAMA : ……………………………………………………..

TINGKATAN : ……………………………………………………..

1

REVISI KILAT KIMIA TINGKATAN 5 PANITIA KIMIA SMK BANDAR TASIK SELATAN
DISEDIAKAN OLEH CIKGU NEELA

BAB 1 : KADAR TINDAK BALAS

1. 1 Kadar Tindak Balas

1. Kadar tinda balas ialah perubahan kuantiti bahan tindak balas atau hasil tindak balas per unit masa

2. Perubahan yang dapat diperhatikan ialah perubahan yang dapat dikesan oleh deria kita termasuklah:

• Perkurangan kuantiti atau kepekatan bahan tindak balas

• Pertambahan kuantiti atau kepekatan hasil tindak balas

• Perkurangan atau pertambahan jisim campuran tindak balas

• Pertambahan tinggi mendakan yang terbentuk

• Pertambahan isipadu gas yan terbebas

• Perubahan suhu, pH, kekonduksian elektrik atau keamatan warna campuran tindak balas.

3. Kadar tindak balas adalah tinggi jika tindak balas kimia berlaku dengan cepat dan menjadi lengkap

dalam tempoh masa yang singkat dan sebaliknya.

4. Kadar tindak balas purata = ℎ ℎ ℎ ℎ
ℎ ℎ

5. Jadual menunjukkan perubahan bilangan zarah A dan zarah B dengan masa bagi tindak balas kimia yang

berikut: A →B

Bahan tindak balas Hasil tindak balas

Masa/s 0 10 20 30 40 50
Bilangan zarah A
Bilangan zarah B 20 11 6 3 1 0

0 9 14 17 19 20

Kadar tindak balas purata bagi zarah A = ℎ ℎ − ℎ = 0−20 = - 0.4 zarah As-1
ℎ −
50−0

➢ Sebanyak 0.4 zarah A bertukar menjadi zarah B setiap saat dari permulaan hingga tindak balas menjadi

lengkap

➢ Tanda negatif menunjukkan bilangan zarah A berkurang dengan masa

➢ Kadar tindak balas purata sebanyak -0.4 zarah As-1 ialah kadar bagi keseluruhan tindak balas dalam tempoh

masa 50 s.

Kadar tindak balas purata bagi zarah B = ℎ ℎ − ℎ = 20−0 = 0.4 zarah Bs-1
ℎ − 50−0

➢ Sebanyak 0.4 zarah B terhasil setiap saat dari permulaan hingga tindak balas menjadi lengkap

➢ Tanda positif menunjukkan bilangan zarah B bertambah dengan masa

➢ Kadar tindak balas purata sebanyak 0.4 zarah Bs-1 ialah kadar bagi keseluruhan tindak balas dalam tempoh

masa 50 s.

5. Kadar tindak balas seketika atau kadar tindak balas pada masa tertentu ialah kadar tindak balas pada
satu-satu masa atau ketika tertentu.
Kadar tindak balas seketika = kecerunan tangen pada lengkung pada masa yang diberikan.

Graf Bilangan zarah A melawan masa ✓ Bagi menentukan kadar tindak balas
seketika, kita perlu melukis graf perubahan
Bilangan zarah A 30 Kadar tindak balas purata pada saat ke -10 = yang dapat diperhatikan dengan melukis
20 Kecerunan tangen tangen pada masa yang diberikan dan
hitungkan kecerunan tangen itu
10
✓ = 2− 1
0 10 20 30 40 50
0 masa/s 2− 1

2

REVISI KILAT KIMIA TINGKATAN 5 PANITIA KIMIA SMK BANDAR TASIK SELATAN
DISEDIAKAN OLEH CIKGU NEELA
✓ Kecerunan tangen berkurang dengan masa.
Graf Bilangan zarah B melawan masa ✓ Ini adalah kerana, zarah hasil tindak balas

Bilangan zarah B 25 Kadar tindak balas purata pada terbentuk lebih cepat pada permulaan
20 saat ke -10 = Kecerunan tangen tindak balas berbandig akhir tindak balas
15 ✓ Kesimpulannya, kadar tindak balas menjadi
10 10 20 30 40 50 semakin perlahan dan akhirnya menjadi
masa/s sifar apabila tindak balas menjadi lengkap
5 dan berhenti
0

0

Faktor-faktor yang mempengaruhi kadar tindak balas dan Teori Perlanggaran

1. Teori perlanggaran menyatakan bahawa bagi suatu tindak balas kimia berlaku, zarah-zarah bahan

tindak balas mesti berlanggar antara satu sama lain sebelum zarah-zarah hasil tindak balas terbentuk.

2. Perlanggaran berkesan ialah perlanggaran antara zarah bahan tindak balas yang mengakibatkan tindak

balas kimia. Perlanggaran berkesan berlaku jika:

• Zarah-zarah bahan tindak balas yang berlanggar mempunyai tenaga yang mencukupi

• Zarah-zarah bahan tindak balas yang berlanggar adalah pada arah atau orientasi yang betul

3. Tenaga pengaktifan, Ea ialah tenaga minimum yang mesti dipunyai oleh zarah-zarah bahan tindak balas

yang berlanggaran supaya tindak balas kimia dapat berlaku. Tindak balas kimia yang berlainan mempunyai

nilai tenaga pengaktifan yang berlainan.

4. Nilai tenaga pengaktifan ini ditunjukkan dalam gambar rajah profil tenaga iaitu gambar rajah yang

menunjukkan perubahan tenaga dalam tindak balas kimia.

5. Jadual di bawah menunjukkan kaitan mangkin dengan tenaga pengaktifan dalam gambar rajah profil

tenaga.

Maksud mangkin Mangkin ialah bahan yang dapat mengubah kadar tindak balas kimia
▪ Penguraian hidrogen peroksida bagi menghasilkan gas oksigen dan air dengan

Contoh tindak mangkin mangan(IV)oksida, MnO2
balas yang 2H2O2 → O2 + 2H2O
dipengaruhi
mangkin ▪ Penguraian kalium klorat (V) menghasilkan kalium klorida dan gas oksigen

dengan mangkin zink oksida
2KClO3 → 2KCl + 3O2

▪ Tindak balas antara zink dengan asid sulfurik bagi menghasilkan zink sulfat

dan gas hidrogen dengan mangkin kuprum(II)sulfat

Sifat-sifat Zn + H2SO4 → ZnSO4 + H2
mangkin ❖ Mempengaruhi kadar tindak balas kimia
❖ Tidak mengubah jenis hasil tindak balas
❖ Tidak mengubah kuantiti hasil tindak balas
❖ Tidak berubah secara kimia pada akhir tindak balas dan hanya berubah

bentuk atau keadaan fizikal
❖ Kuantiti mangkin sebelum dan selepas tindak balas adalah sama
❖ Kehadiran bendasing boleh mngurangkan kecekapan mangkin
❖ Hanya sedikit mangkin diperlukan untuk mempengaruhi kadar tindak balas
❖ Mangkin adalah khusu dalam tindakannya

Penggunaan o Pembuatan ammonia dalam proses Haber menggunakan mangkin Ferum
mangkin dalam o Pembuatan asid nitrik dalam proses Ostwald menggunakan mangkin Platinum
o Pembuatan asid sulfurik dalam proses Sentuh menggunakan mangkin
industri
Vanadium(V)oksida

3

REVISI KILAT KIMIA TINGKATAN 5 PANITIA KIMIA SMK BANDAR TASIK SELATAN
DISEDIAKAN OLEH CIKGU NEELA

Tenaga ✓ Mangkin menyediakan lintasan alternatif,
Ea’ yang lebih rendah berbanding tenaga
Mangkin dan Ea pengaktifan Ea lintasan tanpa mangkin.
tenaga Ea’
✓ - - - - - [lintasan tindak balas dengan
pengaktifan mangkin]

✓ [lintasan tindak balas tanpa
mangkin]

Kemajuan tindak balas

6. Jadual dibawah menunjukkan hubung kait antara faktor-faktor yang mempengaruhi kadar tindak balas

bagi tindak balas antara logam zink dan asid sulfurik bagi menghasilkan larutan zink sulfat dan gas

hidrogen (Zn + H2SO4 → ZnSO4 + H2)

Faktor Saiz bahan Kehadiran Suhu Tekanan Kepekatan
tindak balas mangkin

Set 1 Pita/kepingan Iiada mangkin 30˚C 1 atm 1.0 moldm-3, 100cm3

magnesium asid sulfurik

Set 2 Serbuk Kehadiran 40˚C 2 atm 2.0 moldm-3, 100cm3
magnesium mangkin asid sulfurik
Kesan kuprum(II)sulfat Tenaga Bilangan
Jumlah luas Lintasan tenaga kinetik zarah per Bilangan zarah per
Graf permukaan pengaktifan yang zarah-zarah unit isipadu unit isipadu bahan
hasil/bahan bahan tindak rendah dalam bahan tindak bahan yang tindak balas yang
tindak balas balas adalah set 2 berbanding balas yang tinggi dalam tinggi dalam set 2
besar dalam set 1 tinggi dalam set 2 berbanding set 1
melawan set 2 set 2 berbanding
masa berbandinng berbanding set 1
set 1 set 1

Isipadu/cm3 ✓ Kecerunan lengkung dalam set Isipadu/cm3
V ✓ 2 adalah lebih curam 2V
✓ berbanding set 1
Set 2 Jumlah jisim zink dan asid Set 2
Set 1 Masa/s yang digunakan adalah sama V
dalam kedua-dua eksperimen
20 30 Maka, jumlah gas yang Set 1
dibebaskan dalam kedua-dua
eksperimen adalah sama 20 30

Jisim bahan tbls/g kadar tindak balas menjadi semakin Masa/s

Set 1 perlahan dan akhirnya menjadi sifar ✓ Kepekatan asid yang digunakan
apabila tindak balas menjadi lengkap dalam set 2 adalah dua kali
dan berhenti ganda lebih banyak berbanding

Set 2 set 1.
✓ Maka isipadu gas yang

Masa/s terbebas adalah dua kali ganda

Frekuensi Frekuensi perlanggaran bahan tindak balas bertambah dalam set 2 berbandig set 1.
perlanggaran
* Frekuensi perlanggaran bahan tindak balas bagi faktor kehadiran mangkin tiada

perubahan

4

REVISI KILAT KIMIA TINGKATAN 5 PANITIA KIMIA SMK BANDAR TASIK SELATAN
DISEDIAKAN OLEH CIKGU NEELA

Frekuensi Frekuensi perlanggaran berkesan bahan tindak balas bertambah dalam set 2
perlanggaran berbandig set 1.

berkesan Kadar tindak balas bertambah dalam set 2 berbanding set 1.
Kadar

tindak balas

BAB 2 : SEBATIAN KARBON

1. Sebatian karbon ialah sebatian yang mengandungi unsur karbon yang telah bergabung dengan unsur lain.

2. Sebatian karbon boleh dikelaskan kepada dua kumpulan iaitu sebatian organik dan sebatian tak

organik.

Sebatian organik Sebatian tak organik

Diperoleh, dihasilkan atau diterbitkan daripada Diperoleh daripada organisma bukan hidup atau

organisma hidup mineral

Enzim, hormon, karbohidrat, lemak dan protein. karbon dioksida, karbon monoksida, kalsium

karbonat dan natrium hidrogen karbonat

3. Sebatian organik yang paling ringkas ialah hidrokarbon yang terdiri daripada unsur karbon dan

hidrogen sahaja.

4. Sumber utama hidrokarbon ialah gas asli, arang batu dan petroleum. Hidrokarbon boleh dikelaskan

kepada dua kumpulan iaitu hidrokarbon tepu dan hidrokarbon tak tepu.

Hidrokarbon tepu Hidrokarbon tak tepu
Mengandungi ikatan tunggal sahaja di antara satu Mengandungi sekurang-kurangnya satu ikatan
atom karbon dengan atom karbon yang lain ganda dua atau ikatan ganda tiga di antara satu
atom karbon dengan atom karbon yang lain
Alkana
Alkena, Alkuna

5. Penamaan sebatian organik
• Formula struktur adalah formula yang menunjukkan bagaimana atom terikat antara satu sama lain di

dalam molekul suatu sebatian organik.

• Nama-nama sebatian organik rantai lurus terdiri daripada dua bahagian; akhiran dan induk. Bahagian

induk menunjukkan bilangan atom karbon dalam molekul dan akhiran menunjukkan kumpulan

sebatian organik.

• Jadual di bawah menunjukkan nama bahagian induk mengikut bilangan atom karbon .

Bahagian induk met et prop but pent heks hept okt non dek

Bilangan atom karbon 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

6. Jadual di bawah menunjukkan perbandingan antara sebatian organik alkana, alkena, alkohol,asid

karboksilik dan ester.

Siri homolog Alkana Alkena Alkohol Asid Ester
karboksilik
Formula am CnH2n+2, CnH2n, CnH2n+1OH, CnH2n+1COOH, CmH2m+1COOCnH2n+1
n = 1,2,3, … n = 2,3,4, … n = 1,2,3… n = 0,1,2,… masid karboksilik =
0,1,2… ,
Nama ~ana ~ena ~ol ~oik nalkohol = 1,2,3,…

~oat

akhiran

Kumpulan Ikatan kovalen Ikatan Hidroksil Karboksil Karboksilat
berfungsi tunggal kovalen ganda

dua

5

REVISI KILAT KIMIA TINGKATAN 5 PANITIA KIMIA SMK BANDAR TASIK SELATAN
DISEDIAKAN OLEH CIKGU NEELA

o Molekul dipegang bersama oleh daya tarikan Van der Waals antara molekul yang

lemah. Jadi, secara amnya takat lebur dan takat didih adalah rendah
o Akan tetapi, pertambahan bilangan atom karbon dalam molekul menambahkan jisim

Takat lebur molar dan saiz molekul,

dan takat o Maka, kekuatan daya tarikan antara molekul semakin bertambah

didih o Haba yang diperlukan untuk mengatasi daya tarikan antara molekul semakin

bertambah
o Oleh itu, takat didih dan takat lebur semakin bertambah dengan pertambahan

bilangan atom karbon.
✓ Pembakaran sebatian organik dalam oksigen berlebihan (pembakaran lengkap)

menghasilkan karbon dioksida dan air sahaja
Pembakaran ✓ Pembakaran sebatian organik dalam oksigen yang tidak mencukupi (pembakaran

tidak lengkap) menghasilkan karbon(jelaga), karbon monoksida, karbon dioksida

dan air

Tindak balas Tindak balas Tindak balas Tindak balas

Sifat kimia penukargantian penambahan pengoksidaan sebagai asid
dan dan dan

pempolimeran pendehidratan pengesteran

7. Jadual menunjukkan nama sebatian organik, formula molekul, formula struktur berdasarkan bilangan

atom karbonnya.

Sebatian organik Alkana Alkena Alkohol Asid karboksilik
Nama metana metanol asid etanoik
etena CH3OH CH3COOH
sebatian CH4 C2H4
Formula etanol asid propanoik
n = 1 molekul etana C2H5OH C2H5COOH
C2H6
Formula
struktur

n=2 Nama
sebatian
Formula
molekul

Formula
struktur

Nama propana propena propan-1-ol asid butanoik
sebatian C3H8 C3H6 C3H7OH C3H5COOH
Formula
n=3 molekul

Formula
struktur

6

REVISI KILAT KIMIA TINGKATAN 5 PANITIA KIMIA SMK BANDAR TASIK SELATAN
DISEDIAKAN OLEH CIKGU NEELA
Formula struktur
8. Jadual di bawah menunjukkan dua contoh ester
Alkohol Asid karboksilik Nama ester
metanol asid propanoik metil propanoat

etanol asid butanoik etil butanoat

9. Isomerisme (keisomeran) ialah satu kejadian di mana dua atau lebih molekul sebatian mempunyai

formula molekul yang sama tetapi formula struktur yang berlainan.

10. Isomer ialah molekul-molekul yang mempunyai formula molekul yang sama tetapi formula struktur

yang berlainan.

11. Isomer mempunyai sifat fizik yang berbeza tetapi sifat kimia yang sama.
12. Jadual di bawah menunjukkan contoh isomer yang wujud dalam sebatian organik alkana, alkena dan
alkohol dengan bilangan atom karbon 4.

Sebatian Formula Formula struktur dan nama isomer
Alkana molekul

C4H10

butana 2-metilpropana

Alkena C4H8

but-1-ena but-2-ena 2-metilpropena

Alkohol C4H5OH

butan-1-ol butan-2-ol 2-metilpropan-1-ol 2-metilpropan-2-ol

9. Ringkasan tindak balas pelbagai sebatian organik ditunjukkan dibawah.

Siri Jenis Contoh tindak balas
homolog tindak

balas

CH4 + 2O2 → CO2 + 2H2O
Pembakaran metana dalam oksigen berlebihan menghasilkan karbon dioksida

Alkana Pembakaran dan air
6CH4 + 9O2 →2 CO2 + 2C + 2CO + 12H2O

Pembakaran metana dalam oksigen yang tidak mencukupi menghasilkan karbon

dioksida, karbon, karbon monoksida dan air

7

REVISI KILAT KIMIA TINGKATAN 5 PANITIA KIMIA SMK BANDAR TASIK SELATAN
DISEDIAKAN OLEH CIKGU NEELA

✓ Tindak balas kimia dengan satu atau lebih atom dalam molekul alkana

digantikan oleh satu atau lebih atom yang lain.

✓ Cahaya matahari atau cahaya ultraungu diperlukan untuk memcahkan

ikatan kovalen dalam molekul halogen bagi menghasilkan atom halogen.

Contoh :

✓ CH4 Cahaya ultraungu + HCl

+ Cl2 → CH3Cl

metana klorin klorometana hidrogen klorida

Penukargantian Cahaya ultraungu

✓ CH3Cl + Cl2 → CH2Cl2 + HCl
hidrogen klorida
klorometana klorin diklorometana

Cahaya ultraungu

✓ CH2Cl2 + Cl2 → CHCl3 + HCl
hidrogen klorida
diklorometana klorin triklorometana

✓ CHCl3 Cahaya ultraungu + HCl

+ Cl2 → CCl4

triklorometana klorin tetraklorometana hidrogen klorida

Contoh :

C2H4 + 3O2 → 2CO2 + 2H2O

Pembakaran etena dalam oksigen berlebihan menghasilkan karbon dioksida dan

Pembakaran air

4C2H4 + 7O2 → 2CO2 + 4C + 2CO + 8H2O

Pembakaran etena dalam oksigen yang tidak mencukupi menghasilkan karbon

dioksida, karbon, karbon monoksida dan air

1. Semua alkena bertindak balas dengan gas hidrogen, halogen, hidrogen

halida, air dan kalium manganat(VII)berasid melalui tindak balas

penambahan.

2. Tindak balas penambahan ialah tindak balas kimia dengan satu molekul

ditambah pada dua atom karbon ikatan ganda dua

Alkena

Penambahan Contoh: Persamaan kimia
Tindak balas
Wap alkena bertindak balas dengan gas hidrogen
Penghidrogenan
apabila dialairkan melalui mangkin platinum atau nikel
(alkena → alkana)

yang dipanaskan pada suhu 180˚C bagi menghasilkan

alkana.

Platinum/Nikel

C2H4(g) + H2(g) C2H6(g)
etena gas hidrogen 180˚C etana

Penghalogenan Alkena bertindak balas dengan halogen pada keadaan

bilik bagi menghasilkan halogenalkana.

C2H4(g) + Br2(g) C2H4Br2(g)

Etena gas bromin 1,2-dibromoetana

8

REVISI KILAT KIMIA TINGKATAN 5 PANITIA KIMIA SMK BANDAR TASIK SELATAN
DISEDIAKAN OLEH CIKGU NEELA

Penambahan Alkena bertindak balas dengan hidrogen halida pada
hidrogen halida
keadaan bilik bagi menghasilkan halogenalkana

C2H4(g) + HCl(g) C2H5Cl(g)

Etena hidrogen klorida kloroetana

Penghidratan Wap alkena bertindak balas dengan stim apabila

(alkena→alkohol) dialirkan melalui mangkin asid fosforik, H3PO4 pada

suhu 300˚C dan tekanan 60 atm bagi menghasilkan

alkohol

asid fosforik

C2H4(g) + H2O(g) C2H5OH

Etena stim 300˚C, 60atm etanol

Pengoksidaan Alkena bertindak balas dengan larutan kalium

manganat(VII)berasid pada keadaan bilik bagi

menghasilkan alkohol

C2H4(g) + H2O(ce) + [O] C2H4(OH)2

Etena etan – 1,2 -diol

Alkena Pempolimeran Proses pempolimeran berlaku pada tekanan kira-kira 2000atm dan suhu
100˚C sehingga 300˚C dengan pencantuman monomer bagi menghasilkan
rantai polimer yang panjang.

n = suatu nombor antara
2000 hingga 20 000

Pembakaran Contoh :
C2H5OH + 3O2 → 2CO2 + 3H2O

Pembakaran etanol dalam oksigen berlebihan menghasilkan karbon dioksida
dan air

4C2H5OH + 9O2 → 2CO2 + 4C + 2CO + 12H2O
Pembakaran etanol dalam oksigen yang tidak mencukupi menghasilkan karbon
dioksida, karbon, karbon monoksida dan air

Pengoksidaan Alkohol dioksidakan kepada asid karboksilik oleh larutan kalium
(alkohol→asid
karboksilik) dikromat(VI)berasid atau larutan kalium manganat(VII)berasid

C2H5OH + [O] CH3COOH

Alkohol etanol asid etanoik

Pendehidratan Molekul air disingkirkan dalam tindak balas pendehidratan dengan
(alkohol→alken
a) memanaskannya bersama-sama dengan asid sulfurik pekat/serpihan pasu

berliang pada suhu 180˚C

H2SO4

C2H5OH C2H4 + H2O

Etanol 180˚C etena

9

REVISI KILAT KIMIA TINGKATAN 5 PANITIA KIMIA SMK BANDAR TASIK SELATAN
DISEDIAKAN OLEH CIKGU NEELA

Tindak balas Persamaan kimia
Bes / Alkali
Asid karboksilik bertindak balas dengan bes atau

alkali untuk menghasilkan garam dan air iaitu tindak

balas peneutralan.

CH3COOH + NaOH CH3COONa + H2O

Asid etanoik natrium hidroksida natrium etanoat air

Tindak balas 2C2H5COOH + MgO (C2H5COO)2Mg + H20
Asid
Asid propanoik magnesium oksida magnesium propanoat air
karboksilik
sebagai asid Asid karboksilik bertindak balas dengan logam untuk

Logam menghasilkan garam dan gas hidrogen.

2CH3COOH + Zn (CH3COO)2Zn + H2

Asid Asid etanoik zink zink etanoat air
karboksili
Asid karboksilik bertindak balas dengan logam
k
karbonat untuk menghasilkan garam,air dan gas
Karbonat
logam karbon dioksida

2CH3COOH + CaCO3 (CH3COO)2Ca +H2O+ CO2

Asid etanoik kalsium karbonat kalsium etanoat

Pengesteran ialah tindak balas antara asid karboksilik dengan alkohol untuk

menghasilkan ester dan air dengan dimangkinkan oleh ion hidrogen.

Pengesteran

Asid karboksilik alkohol ester air

Carta alir bagi beberapa siri tindak balas penukaran yang berlaku kepada sebatian organik

Penghidratan Pengoksidaan

Alkena Alkohol Asid karboksilik

Pendehidratan Pengesteran

Penghidrogenan

Alkana Ester

Perbandingan sifat kimia alkana dan alkena

Jadual dibawah menunjukkan perbandingan sifat kimia antara alkana dengan alkena

Kejelagaan nyalaan • Alkena menghasilkan lebih banyak jelaga berbanding alkana apabila di

bakar berbanding alkana

• Ini adalah kerana alkena mempunyai peratus karbon mengikut jisim yang

lebih tinggi berbanding dengan alkana

• Contoh:
Tindak balas dengan air •
% karbon dalam heksana, C6H14 = 12×6 × 100 = . %
(12×6)+(14×1)

% karbon dalam heks-1-ena, C6H12 = 12×6 × 100 = . %
(12×6)+(12×1)

Alkena adalah lebih reaktif berbanding alkana. Ini adalah disebabkan

bromin dan larutan ikatan ganda dua dalam molekul alkena.

kalium • Alkena boleh melunturkan warna perang air bromin manakala alkana tiada

manganate(VII)berasid perubahan apabila kedua-dua sebatian organik ini diuji dengan air bromin

10

REVISI KILAT KIMIA TINGKATAN 5 PANITIA KIMIA SMK BANDAR TASIK SELATAN
DISEDIAKAN OLEH CIKGU NEELA

• Alkena boleh melunturkan warna ungu larutan kalium
manganat(VII)berasid manakala alkana tiada perubahan apabila kedua-
dua sebatian organik ini diuji dengan larutan kalium manganat(VII)berasid

Penyediaan etanol, sifat fizik etanol, kegunaan alkohol dan kesan penyalahgunaannya

1. Pembuatan etanol secara industri

Wap etena, C2H4 dan air dalam bentuk stim dialirkan melalui mangkin asid fosforik (V), H3PO4 pada suhu

300°C dan tekanan 60 atmosfera.

asid fosforik

C2H4(g) + H2O(g) C2H5OH

300˚C, 60atm

2. Penyediaan etanol, C2H5OH di dalam makmal
Etanol, C2H5OH boleh disediakan melalui proses penapaian bahan berkarbohidrat atau bahan bergula
seperti nasi, barli atau buah-buahan. Bahan-bahan ini mengandungi glukosa, C6H1206. Enzim bernama
zimase dalam yis bertindak sebagai mangkin dalam pertukaran glukosa, C6H1206 menjadi etanol, C2H5OH.
Persamaan kimia bagi tindak balas yang berlaku ialah:

yis

C6H12O6 2C2H5OH + 2CO2

3. Sifat-sifat fizikal etanol ialah cecair tidak berwarna, bau manis, cecair yang mudah meruap, larut

dalam air dan pelarut organik dan takat didih 78 ° C

4. Jadual di bawah menunjukkan kegunaan alkohol

Kegunaan Contoh Sifat

Pelarut Digunakan dalam bahan seperti cat, pelekat, dakwat, lakuer
dan varnis

Bahan Digunakan dalam pembuatan bahan seperti kosmetik, minyak Bahan yang mudah
pengguna wangi, ubat gigi, losen kulit, produk pembersihan seperti meruap
detergen dan syampu kereta

Industri Digunakan dalam penghasilan ubat-ubatan

farmaseutikal

Bahan api Digunakan sebagai bahan api dalam kenderaan dan lampu Bahan yang mudah

terbakar dalam

udara tanpa jelaga

Pembuatan Penyediaan asid karboksilik dan ester Bahan yang reaktif
bahan kimia secara kimia

5. Kesan penyalahgunaan dadah ialah:
❖ Kurang kawalan diri dan kurang tindak balas terhadap kesakitan dan bahaya
❖ Hilang kesedaran diri dan ingatan
❖ Menjejaskan keseimbangan badan dan koordinasi badan
❖ Merosakkan organ seperti hati, jantung dan perut
❖ Membahayakan pertumbuhan fetus di dalam kandungan ibu yang minum alkohol
❖ Menyebabkan kemalangan jalan raya dan mengancam kebahagiaan rumah tangga

Sifat fizik asid etanoik dan kegunaan asid karboksilik
1. Asid etanoik ialah cecair tak berwarna pada suhu bilik, mempunyai bau masam, takat didih 118˚C,
mudah meruap dan mudah larut dalam air
2. Antara kegunaan asid karboksilik ialah :
▪ Pembuatan cecair pencuci dan kosmetik
▪ Sebagai perisa dan pengawet dalam industri makanan
▪ Digunakan dalam penyediaan ubat dan penggumpalan lateks

11

REVISI KILAT KIMIA TINGKATAN 5 PANITIA KIMIA SMK BANDAR TASIK SELATAN
DISEDIAKAN OLEH CIKGU NEELA

Sifat fizik etil etanoat dan kegunaan ester

1. Etil etanoat ialah cecair tak berwarna pada suhu bilik dan mempunyai bau wangi seperti buah-buahan

serta tidak larut dalam air

2. Ester digunakan sebagai:
➢ Perisa makanan dan minyak wangi
➢ Pelarut organik
➢ Digunakan dalam pembuatan detergen, racun serangga dan bahan letupan
➢ Poliester iaitu gentian sintetik yang digunakan untuk menghasilkan tekstil

2.8 LEMAK

1. Minyak dan lemak ialah sejenis ester.

2. Minyak dan lemak adalah penting kerana ianya membekalkan tenaga untuk aktiviti seharian kita,

menyerap vitamin, membina membran sel dan menghasilkan hormon.

3. Jadual menunjukkan perbezaan antara lemak dan minyak.

Aspek Minyak Lemak

Sumber Diperoleh daripada tumbuhan Diperoleh dari haiwan

Keadaan fizikal Cecair Pepejal atau separa pepejal

pada suhu bilik

Takat lebur Kurang daripada 20˚C Lebih daripada 20˚C

Struktur molekul mengandungi sekurang-kurangnya satu tiada ikatan ganda dua dalam

ikatan ganda dua dalam molekul minyak molekul lemak

Gliseril trioleat atau triolein Gliseril tristearat atau tristearin
(sejenis minyak) (sejenis lemak)

Contoh Kacang soya, jagung, kacang tanah, biji Daging, susu, telur, mentega,

sesawi, bijan, biji bunga matahari, buah minyak sapi

zaitun, buah kelapa sawit

4. Minyak dan lemak ialah ester yang terbentuk daripada asid lemak dan gliserol atau propan-l,2,3-

triol. Persamaan amnya ialah

Asid lemak + gliserol → minyak atau lemak + air Gliserol

5. Asid lemak ialah asid karboksilik yang mempunyai rantai atom karbon, C yang paniang, iaitu antara
10 hingga 20 atom karbon, C. Persamaan di bawah menunjukkan contoh asid lemak dan struktur
molekul minyak dan molekul lemak

a) + 3H2O
+

3

Asid palmitik Gliserol Gliseril tripalmitat(lemak)

12

REVISI KILAT KIMIA TINGKATAN 5 PANITIA KIMIA SMK BANDAR TASIK SELATAN
DISEDIAKAN OLEH CIKGU NEELA

b)

3 + + 3H2O
Asid stearik Gliserol Gliseril tristearat(lemak)

c)

3CH3(CH2)4CH=CHCH2CH=CH(CH2)7COOH + Gliserol + 3H2O
Asid linoleik
Gliseril trillinoleat(minyak)
d) Sejenis molekul poli tak tepu

3CH3(CH2)-CH=CH(CH2)7COOH. + + 3H2O
Asid oleik
Gliseril trioleat(minyak)
Gliserol Sejenis molekul mono tak tepu

6. Lemak tepu mempunyai lebih banyak molekul yang tepu berbanding molekul yang tak tepu manakala
lemak tak tepu mempunyai lebih banyak molekul yang tak tepu daripada molekul yag tepu
7. Lemak tak tepu boleh ditukarkan kepada lemak tepu melalui proses penghidrogenan yang boleh
meningkatkan rasa dan tekstur lemak.
8. Dalam proses ini, lemak tak tepu dipanaskan kepada suhu antara 150˚C hingga 200˚C. Gas hidrogen
kemudian dialirkan melalui lemak tak tepu dengan penggunaan mangkin nikel.
9. Lemak tak tepu mudah menjadi tengik apabila ikatan ganda dua dalam lemak tak tepu dipecahkan
apabila terdedah kepada cahaya, haba atau udara. Proses penghidrogenan ini mengurangkan bilangan
ikatan ganda dua dalam lemak tak tepu dan tempoh hayat simpannya dilanjutkan.
10. Pengambilan lemak tepu boleh meningkatkan paras kolesterol dalam darah. Ini menyebabkan salur
darah kita menjadi keras dan sempit. Hal ini menyebabkan tekanan darah tinggi, serangan jantung dan
strok.

Pemprosesan minyak sawit secara industri Kemudian minyak diperah Minyak yang ditulenkan
daripada bahagian sabut. disejukkan sehingga 20˚C .
Tempurung Minyak tersebut ditulenkan Ini adalah untuk
dengan menyingkirkan mengasingkan lemak tak
Sabut Buah kelapa sawit bendasing melalaui tepu dan lemak tepu yang
Isirung dibersihkan dan pemendapan dan penurasan terdapat dalam minyak
bahagian sabut
Buah kelapa sawit Isirung dihancurkan dan dipanaskan. Minyak isirung
dan isirung diekstark dengan menggunakan pelarut dan
diasingkan ditulenkan melalui penurasan

13

REVISI KILAT KIMIA TINGKATAN 5 PANITIA KIMIA SMK BANDAR TASIK SELATAN
DISEDIAKAN OLEH CIKGU NEELA

Minyak sawit dalam pengeluaran makanan
• digunakan sebagai minyak masak, untuk menghasilkan marjerin, lelemak, minyak sapi dan produk

makanan seperti coklat, mi, biskut, kuih-muih, kek, krimer kopi dan ais krim
• kaya dengan vitamin E yang merupakan antioksidan yang kuat yang boleh melambatkan proses

penuaan
• kaya dengan beta karotena yang mengandungi vitamin A yang membantu menguatkan sistem

pengimunan kita dan mengurangkan risiko kanser, penyakit jantung dan katarak
• mengandungi nisbah yang sama asid lemak tepu dan tak tepu dan secara semula jadi stabil yang

mempunyai jangka hayat panjang
• bebas kolesterol dan menurunkan tahap kolesterol
• sesuai untuk menggoreng makanan kerana ia adalah stabil dan tidak rosak dengan mudah dan tiada

asap yang berlebihan, terpercik dan berbuih
• ditulenkan secara fizikal tanpa menggunakan sebarang pelarut kimia
• mudah dihadam dan diserap oleh badan kita
Penyelidikan minyak sawit di Malaysia
Antara penggunaan baharu minyak sawit ialah:
➢ bahan api dalam kereta
➢ isirung sebagai bahan makanan ternakan
➢ pembuatan papan gentian dan papan cip dari batang dan daun pokok kelapa
➢ pembuatan bahagian kereta daripada bahan komposit berasaskan kelapa sawit

2.9 GETAH ASLI
1. Getah asli ialah polimer semula jadi yang diperoleh daripada susu getah atau lateks pokok getah
2. Kanji dan protein juga sejenis polimer semulajadi. Monomer kanji ialah glukosa dan monomer
protein ialah asid amino.
3. Monomer getah asli iaitu isoprena atau 2-metilbut-1,3-diena bercantum untuk membentuk
polimer yang disebut poliisoprena.

Pempolimeran

isoprena/2-metilbut-1,3-diena Poliisoprena

4. Jadual dibawah menunjukkan sifat getah asli

Sifat Huraian

Kekenyalan Getah asli adalah kenyal. Maka ianya boleh diregang, dimampat dan

dibengkokkan. Apabila dilepaskan, getah asli kembali ke bentuk asalnya

Kesan haba Getah asli tidak tahan haba. Maka ianya menjadi lembut dan melekit apabila

dipanaskan. Pada suhu yang rendah, getah asli menjadi keras dan rapuh

Kesan Pelarut berasid oleh merosakkan getah asli

pelarut

Tindakan Getah asli mudah dioksidakan dalam udara. Ini adalah kerana, penambahan

oksigen oksigen dalam ikatan ganda dua yang terdapat dalam molekul poliisoprena.

Ozon dan sinaran ultraungu juga boleh merosakkan getah asli.

5. Antara kegunaan getah asli ialah:

o sarung tangan getah, tayar, tiub getah, tapak kasut

o digunakan dalam bidang perubatan, pembinaan dan industri

o penghasilan ekoprena(tayar mesra alam) yang mempunyai cengkaman yang baik pada jalan raya

yang basah, mengurangkan rintangan dan menjimatkan minyak

o penghasilan loprol dengan kandungan protein yang rendah bagi menangani isu alahan protein

dalam produk lateks

o penghasilan pureprena iaitu getah termaju yang mesra alam untuk aplikasi kejuruteraan

14

REVISI KILAT KIMIA TINGKATAN 5 PANITIA KIMIA SMK BANDAR TASIK SELATAN
DISEDIAKAN OLEH CIKGU NEELA

6. Lateks ialah suatu koloid iaitu campuran homogen air dan zarah getah. Jadual di bawah menunjukkan

zarah getah dan proses penggumpalan getah.

Rajah Penerangan

Molekul getah Membran protein dalam getah bercas negatif. Oleh itu,
zarah getah tidak dapat mendekati satu dengan yang lain

dan mengelakkan penggumpalan dan kekal dalam bentuk

Cas negatif cecair.

Cas negatif Membran protein
Zarah getah

1. Lateks menggumpal apabila asid cair ditambah
2. Ini adalah kerana, ion hidrogen, H+ yang bercas positif
daripada asid meneutralkan cas negatif yang terdapat pada
membran protein

Cas positif

Zarah-zarah Membran protein 1. Zarah-zarah getah tidak lagi menolak antara satu sama
Getah berlanggaran pecah dengan lain dan menyebabkan zarah getah berlanggaran
antara satu dengan yang lain.
Molekul getah yang yang 2. Hal ini menyebabkan membran protein pecah dan
telah bergabug molekul-molekul getah terbebas

Molekul-molekul getah akan bergabung yang menyebabkan
lateks menggumpal

7. Lateks akan menggumpal jika dibiarkan untuk tempoh masa yang Panjang. Ini adalah kerana bakteria
dalam lateks boleh menghasilkan asid yang membantu dalam penggumpalan lateks.
8. Penambahan larutan alkali boleh meneutralkan ion hidrogen yang dihasilkan akibat tindakan bakteria
dalam lateks. Oleh sebab itu, ammonia boleh dicampurkan ke dalam lateks bagi mengelakkan
penggumpalan lateks.
9. Sifat getah asli boleh ditambah baik dengan memanaskannya bersama dengan sulfur. Proses ini
dikenali sebagai Pemvulkanan dan getah tervulkan terhasil.
10. Sulfur ditambah pada ikatan ganda dua dalam molekul getah semasa proses pemvulkanan.
11. Ini menyebabkan, rangkai silang atom sulfur diantara getah tervulkan mengehadkan penggelongsoran
antara molekul getah.
12. Getah asli menjadi lebih kenyal, kuat, keras dan ketahanan haba yang tinggi selepas divulkankan.
13. Rajah dibawah menunjukkan formula struktur getah tervulkan dan getah asli

Formula struktur getah asli Rangkai silang

Formula struktur getah tervulkan

15

REVISI KILAT KIMIA TINGKATAN 5 PANITIA KIMIA SMK BANDAR TASIK SELATAN
DISEDIAKAN OLEH CIKGU NEELA

BAB 3 : PENGOKSIDAAN DAN PENURUNAN
1. Tindak balas redoks ialah tindak balas pengoksidaan dan penurunan yang berlaku secara serentak.
2. Jadual menerangkan maksud proses pengoksidaan dan penurunan.

Proses Pengoksidaan Penurunan

Oksigen Penambahan oksigen Kehilangan oksigen

Hidrogen Kehilangan hidrogen Penambahan hidrogen

Elektron Pelepasan elektron Penambahan elektron

Nombor pengoksidaan Penambahan nombor pengoksidaan Perkurangan nombor pengoksidaan

Agen Bahan yang mengalami pengoksidaan Bahan yang mengalami penurunan dan
dan menurunkan bahan lain dikenali mengoksidakan bahan lain dikenali
sebagai agen pengoksidaan
sebagai agen penurunan

3. Jadual di bawah menunjukkkan kaedah penentuan tindak balas redoks dari segi kehilangan dan
penambahan oksigen, hidrogen dan pemindahan elektron

Kaedah Persamaan kimia Agen Agen

pengoksidaan penurunan

penambahan Zink mengalami penambahan oksigen(pengoksidaan)
dan
Zn + PbO ZnO + Pb Plumbum Zink
kehilangan (II)oksida
oksigen

Plumbum(II)oksida mengalami kehilangan oksigen (penurunan)

penambahan Ammonia kehilangan hidrogen (pengoksidaan )
dan
2NH3 + 3Br2 N2 + 6HBr Bromin Ammonia
kehilangan
hidrogen

Pemindahan Bromin mengalami penambahan hidrogen(Penurunan)
elektron Natrium ialah logam yang cenderung untuk melepaskan

elektron(Pengoksidaan )

2Na + Cl2 2NaCl Klorin Natrium

Klorin ialah bukan logam yang cenderung untuk menerima
elektron (penurunan)

4. Nombor pengoksidaan atau keadaan pengoksidaan sesuatu unsur ialah cas pada unsur jika unsur itu
wujud sebagai ion.
5. Jadual dibawah menunjukkan peraturan memberikan nombor pengoksidaan kepada unsur

Peraturan Contoh Nombor
pengoksidaan

Nombor pengoksidaan unsur dalam bentuk atom atau molekul Unsur natrium 0

ialah sifar Unsur klorin 0

Ion natrium, Na+ +1

Nombor pengoksidaan unsur dalam bentuk ion ringkas ialah magnesium, 2+ +2
cas ion ringkas tersebut Ion klorida, − -1

Ion oksida, 2− -2

Jumlah nombor pengoksidaan unsur dalam sebatian ialah sifar Asid 0
dan unsur-unsur dalam ion poliatom adalah sama dengan cas sulfurik, 2 4

16

REVISI KILAT KIMIA TINGKATAN 5 PANITIA KIMIA SMK BANDAR TASIK SELATAN
DISEDIAKAN OLEH CIKGU NEELA

ion poliatom tersebut Manganat (VII) -1
Mn 4− -2

Ion Kromat (VI),
2 72−

Nombor pengoksidaan semua unsur kumpulan 1 ialah +1, semua unsur kumpulan 2 ialah +2, semua
unsur kumpulan 13 ialah +3 dan kumpulan 17 biasanya -1

Nombor pengoksidaan unsur oksigen dalam kebanyakkan sebatian ialah -2 kecuali dalam hidrogen
peroksida adalah -1 dan untuk unsur hidrogen pula +1 kecuali dalam logam hidrida -1

6. Penghitungan nombor pengoksidaan bagi unsur dalam sebatian dan penamaan sebatian tersebut

mengikut sistem penamaan IUPAC ditunjukkan di bawah.

Formua kimia Nombor pengoksidaan Nama IUPAC

FeCl2 FeCl2 x + 2(-1) = 0
x = +2
Ferum (II) klorida

MnO4- x -1(kumpulan 17)
MnO4- x + 4(-2) = -1
x = +7 Ion mananat (VII)

x -2(kumpulan 16)

K2Cr2O7 K2Cr2O7 2(+1) + 2x + 7(-2) = 0 Kalium dikromat (VI)
x = +6

+1(kump 1) -2(kump 16)

OCl- OCl- x + 1(-2) = -1

x = +1 Ion klorat (I)

-2(kump 16)

3. Jadual di bawah menunjukkkan kaedah penentuan tindak balas redoks dari segi perubahan nombor

pengoksidaan

Persamaan kimia Agen Agen

pengoksidaan penurunan

Magnesium mengalami pertambahan nombor pengoksidaan dari 0 ke +2(pengoksidaan )

Mg + H2SO4 MgSO4 + H2 Asid
0 +1 +6 -2 sulfurik
Magnesium

+2 +6 -2 0

Ion hidrogen dalam asid sulfurik mengalami perkurangan nombor pengoksidaan
dari +1 ke 0 (penurunan)

Nitrogen dalam asid nitrik mengalami perkurangan nombor pengoksidaan dari +5 ke
+2(penurunan)

3H2S + 2HNO3 3S + 2NO + 4H2O
+1 -2 +1 +5 -2
0 +2 -2 +1 -2 Asid nitrik Hidrogen
sulfida

sulfur dalam hidrogen sulfida mengalami pertambahan nombor pengoksidaan dari
-2 ke 0 (pengoksidaan)

17

REVISI KILAT KIMIA TINGKATAN 5 PANITIA KIMIA SMK BANDAR TASIK SELATAN
DISEDIAKAN OLEH CIKGU NEELA

Tindak balas redoks dalam larutan akues

1. Banyak tindak balas redoks berlaku dalam larutan akues. Elektron dipindahkan dari satu bahan tindak ke bahan

tindak balas yang lain. Jadual menunjukkan contoh-contoh tindak balas redoks dalam larutan akues.

a) Pertukaran ion ferum(II) kepada ion ferum(III)

Bahan tindak balas Air bromin, dan Larutan Ferum(II)sulfat,
Fe2+ → Fe3+ + e-

Persamaan a) Ion ferum(II) dalam larutan ferum(II)sulfat melepaskan satu elektron untuk

setengah membentuk ion ferum(III) dan nombor pengoksidaan ion ferum(II) bertambah

pengoksidaan dari +2 ke +3.

b) Ion ferum(II) mengalami pengoksidaan dan merupakan agen penurunan

Persamaan Br2 + 2e- → 2Br-
setengah
Penurunan a) Setiap satu atom bromin menerima satu elektron untuk membentuk ion

Persamaan ion bromida dan nombor pengoksidaan atom bromin berkurang dari 0 ke -1

b) Air bromin mengalami penurunan dan merupakan agen pengoksidaan

2x Fe2+ → Fe3+ + e-

Br2 + 2e- → 2Br-

2Fe2+ + Br2 → 2Fe3+ + 2Br-

Hijau perang perang tidak berwarna

Bahan tindak balas Larutan Kalium manganat (VII) berasid dan Larutan Ferum(II)sulfat,
Fe2+ → Fe3+ + e-
Persamaan
setengah a) Ion ferum(II) dalam larutan ferum(II)sulfat melepaskan satu elektron untuk
pengoksidaan
membentuk ion ferum(III) dan nombor pengoksidaan ion ferum(II) bertambah
Persamaan
setengah dari +2 ke +3.
Penurunan
b) Ion ferum(II) mengalami pengoksidaan dan merupakan agen penurunan
Persamaan ion
MnO4- + 5e- + 8H+ → Mn2+ + 4H2O

a) Setiap ion manganat(VII) menerima lima elektron untuk membentuk ion

mangan(II) dan nombor pengoksidaan ion manganat(VII) berkurang dari +7 ke

+2

b) Ion manganat(VII) mengalami penurunan dan merupakan agen pengoksidaan

5x Fe2+ → Fe3+ + e-

MnO4- + 5e- + 8H+ → Mn2+ + 4H2O

5Fe2+ + MnO4- + 8H+ → 5Fe3+ + Mn2+ + 4H2O

hijau ungu perang tidak berwarna

Bahan tindak balas Larutan Kalium dikromat (VI) berasid dan Larutan Ferum(II)sulfat,
Fe2+ → Fe3+ + e-
Persamaan
setengah a) Ion ferum(II) dalam larutan ferum(II)sulfat melepaskan satu elektron untuk
pengoksidaan
membentuk ion ferum(III) dan nombor pengoksidaan ion ferum(II) bertambah
Persamaan
setengah dari +2 ke +3.
Penurunan
b) Ion ferum(II) mengalami pengoksidaan dan merupakan agen penurunan
Persamaan ion
Cr2O72- + 6e- + 14H+ → 2Cr3+ + 7H2O

a) Setiap ion kromat(VI) menerima tiga elektron untuk membentuk ion

kromium(III) dan nombor pengoksidaan ion kromat(VI) berkurang dari +6 ke +3

b) Ion kromat(VI) mengalami penurunan dan merupakan agen pengoksidaan

6x Fe2+ → Fe3+ + e-

Cr2O72- + 6e- + 14H+ → 2Cr3+ + 7H2O

6Fe2+ + Cr2O72- + 14H+ → 6Fe3+ + 2Cr3+ + 7H2O

hijau jingga perang hijau

18

REVISI KILAT KIMIA TINGKATAN 5 PANITIA KIMIA SMK BANDAR TASIK SELATAN
DISEDIAKAN OLEH CIKGU NEELA

b) Pertukaran ion ferum(III) kepada ion ferum(II)

Bahan tindak balas Larutan kalium klorida, KCl dan Larutan Ferum(III)sulfat, ( )
2Cl- → Cl2 + 2e-
Persamaan
setengah a) setiap satu ion klorida dalam larutan kalium klorida melepaskan satu elektron
pengoksidaan untuk membentuk satu atom klorin dan nombor pengoksidaan ion klorida
bertambah dari -1 ke 0.
Persamaan b) Ion klorida mengalami pengoksidaan dan merupakan agen penurunan
setengah
Penurunan Fe3+ + e- → Fe2+
a) Setiap ion ferum(III) dalam larutan ferum(III)sulfat menerima satu
Persamaan ion elektron untuk membentuk ion ferum(II) dan nombor pengoksidaan ion
ferum(II) berkurang dari +3 ke +2
b) Ion ferum(III) mengalami penurunan dan merupakan agen pengoksidaan

2 x Fe3+ + e- → Fe2+
2Cl- → Cl2 + 2e-

2Fe3+ + 2Cl- → 2Fe2+ + Cl2

perang tidak berwarna hijau kuning pucat

Bahan tindak balas Gas sulfur dioksida, SO2 dan Larutan Ferum(III)sulfat, ( )
SO2 + 2H2O → SO42- + 2e- + 4H+
Persamaan
setengah a) setiap satu atom sulfur dalam gas sulfur dioksida melepaskan dua elektron
pengoksidaan
untuk membentuk ion sulfat dan nombor pengoksidaan atom sulfur bertambah
Persamaan
setengah dari +4 ke +6
Penurunan
b) Sulfur dioksida mengalami pengoksidaan dan merupakan agen penurunan
Persamaan ion
Fe3+ + e- → Fe2+

a) Setiap ion ferum(III) dalam larutan ferum(III)sulfat menerima satu

elektron untuk membentuk ion ferum(II) dan nombor pengoksidaan ion

ferum(II) berkurang dari +3 ke +2

b) Ion ferum(III) mengalami penurunan dan merupakan agen pengoksidaan

2 x Fe3+ + e- → Fe2+

SO2 + 2H2O → SO42- + 2e- + 4H+

2Fe3+ + SO2 + 2H2O → 2Fe2+ + SO42- + 4H+

perang tidak berwarna hijau tidak berwarna

Bahan tindak balas Gas Hidrogen sulfida dan Larutan Ferum(III)sulfat, ( )
H2S + → S + 2e- + 2H+
Persamaan
setengah a) setiap satu atom sulfur dalam gas hidrogen sulfida melepaskan dua elektron
pengoksidaan
untuk membentuk sulfur dan nombor pengoksidaan atom sulfur bertambah dari
Persamaan
setengah -2 ke 0
Penurunan
b) Hidrogen sulfida mengalami pengoksidaan dan merupakan agen penurunan
Persamaan ion
Fe3+ + e- → Fe2+

a) Setiap ion ferum(III) dalam larutan ferum(III)sulfat menerima satu

elektron untuk membentuk ion ferum(II) dan nombor pengoksidaan ion

ferum(II) berkurang dari +3 ke +2

b) Ion ferum(III) mengalami penurunan dan merupakan agen pengoksidaan

2 x Fe3+ + e- → Fe2+

H2S → S + 2e- + 2H+

2Fe3+ + H2S → 2Fe2+ + S + 2H+

perang tidak berwarna hijau kuning

19

REVISI KILAT KIMIA TINGKATAN 5 PANITIA KIMIA SMK BANDAR TASIK SELATAN
DISEDIAKAN OLEH CIKGU NEELA

c) Penyesaran logam daripada larutan garamnya

Logam yang lebih elektropositif dapat menyesarkan logam yang kurang elektropositif daripada larutan

garamnya. Contohnya:

Bahan tindak balas Logam Kuprum dan Larutan Argentum nitrat

Persamaan Cu → Cu2+ + 2e-
setengah
pengoksidaan a) setiap satu atom kuprum melepaskan dua elektron untuk membentuk ion

kuprum(II) dan nombor pengoksidaan atom kuprum bertambah dari 0 ke +2

b) kuprum mengalami pengoksidaan dan merupakan agen penurunan

Ag+ + e- → Ag

Persamaan a) Setiap ion argentum dalam larutan argentum nitrat menerima satu elektron

setengah untuk membentuk atom argentum dan nombor pengoksidaan ion argentum

Penurunan berkurang dari +1 ke 0

b) Ion argentum mengalami penurunan dan merupakan agen pengoksidaan

2 x Ag+ + e- → Ag

Cu → Cu2+ + 2e-

Persamaan ion 2Ag+ + Cu → 2Cu2+ + Ag

tidak berwarna perang biru kelabu

Logam argentum disesarkan daripada larutan argentum nitrat oleh logam kuprum

yang lebih elektropositif berbanding logam argentum.

d) Penyesaran halogen daripada halidanya

Halogen yang lebih reaktif dapat menyesarkan halogen yang kurang reaktif daripada larutan halidanya.

Contohnya:

Bahan tindak balas Air bromin, dan Larutan kalium iodida, KI
Persamaan 2I- → I2 + 2e-

a) setiap satu ion iodida dalam larutan kalium iodida melepaskan satu elektron

setengah untuk membentuk satu atom iodin dan nombor pengoksidaan ion iodin

pengoksidaan bertambah dari -1 ke 0.

b) Ion iodida mengalami pengoksidaan dan merupakan agen penurunan

Persamaan Br2 + 2e- → 2Br-
setengah
Penurunan a) Setiap satu atom bromin menerima satu elektron untuk membentuk ion

Persamaan ion bromida dan nombor pengoksidaan atom bromin berkurang dari 0 ke -1

b) Air bromin mengalami penurunan dan merupakan agen pengoksidaan

2I- → I2 + 2e-

Br2 + 2e- → 2Br-

2I- + Br2 → I2 + 2Br-

Tidak berwarna perang perang tidak berwarna

Iodin disesarkan daripada larutan kalium iodida oleh bromin yang lebih

elektronegatif berbanding iodin

20

REVISI KILAT KIMIA TINGKATAN 5 PANITIA KIMIA SMK BANDAR TASIK SELATAN
DISEDIAKAN OLEH CIKGU NEELA

Pemindahan elektron pada suatu jarak
1. Setakat ini agen pengoksidaan dan agen penurunan di campurkan di dalam bekas yang sama dan
ditindak balaskan bagi tindak balas redoks berlaku.
2. Dalam pemindahan elektron pada suatu jarak pula melibatkan pemisahan agen pengoksidaan dan agen
penurunan dengan menggunakan tiub-U.
3. Satu contoh tindak balas redoks melibatkan pemindahan elektron pada suatu jarak ditunjukkan
dibawah.

Arah Arah 1. Ion ferum(II) dalam larutan ferum(II)sulfat
pengaliran pengaliran melepaskan satu elektron untuk membentuk ion
elektron ferum(III)
arus 2. Ion ferum(II) mengalami pengoksidaan dan merupakan
X agen penurunan
Y Elektrod 3. Pelepasan elektron menyebabkan elektrod yang
Ferum(II) berlabel X ini bertindak sebagai terminal negatif sel
sulfat karbon kerana terdapat banyak elektron
4. Elektron ini akan bergerak melalui dawai penyambung
Air klorin ke lagi satu hujung tiub U dari elektrod X ke Y

Asid sulfurik
cair

5. Molekul klorin pula menerima elektron tersebut dan molekul klorin mengalami penurunan dan
merupakan agen pengoksidaan.
6. Penerimaan elektron menyebabkan elektrod berlabel Y ini bertindak sebagai terminal positif sel
kerana terdapat kurang elektron
7. Dengan adanya gerakan elektron-elektron dari terminal negatif ke terminal positif menyebabkan
arus terhasil dan mengalir dari elektrod Y ke X yang menyebabkan jarum galvanometer terpesong.
8. Asid sulfurik merupakan titian garam yang membolehkan pengaliran ion-ion antara kedua-dua
lengan larutan dalam tiub U

3.2 PENGARATAN BESI karat 1. Pengaratan besi ialah satu contoh tindak balas redoks kerana
Oksigen proses pengoksidaan dan penurunan berlaku secara serentak
di udara 2. Besi atau ferum akan berkarat apabila kedua-dua gas oksigen
dan air hadir bersama-sama pada masa yang sama.
Air 3. Atom ferum cenderung untuk melepaskan elektron untuk
membentuk ion ferum (II) dan mengalami pengoksidaan dan
Besi /ferum bertindak sebagai terminal negatif sel. ( → + + −)

4. Ferum ialah logam dan boleh mengkonduksikan elektrik maka elektron-elektron yang dilepaskan oleh
atom ferum boleh mengalir ke bahagian permukaan besi.
5. Elektron-elektron yang dilepaskan ini diterima oleh gas oksigen dan air yang hadir di atmosfera
untuk membentuk ion hidroksida dan mengalami penurunan bertindak sebagai terminal positif sel
( + + − → −)
6. Persamaan ion untuk tindak balas pengaratan ialah : + + → + + −
7. Ferum(II)hidroksida kemudian dioksidakan kepada ferum (III) hidroksida:

( ) + + → ( )
8. Ferum(III)hidroksida kemudiannya menjadi karat iaitu ferum(III) oksida terhidrat :

( ) → .

21

REVISI KILAT KIMIA TINGKATAN 5 PANITIA KIMIA SMK BANDAR TASIK SELATAN
DISEDIAKAN OLEH CIKGU NEELA

Kakisan logam

1. Kakisan logam ialah pengoksidaan logam melalui tindakan udara atau oksigen, air dan/atau

elektrolit

2. Pengaratan besi ialah satu contoh kakisan logam.

3. Apabila logam melepaskan elektron untuk membentuk ion ion logam , atom logam dikatakan

terkakis kerana mengalami pengoksidaan

4. Elektron yang dilepaskan ini diterima oleh oksigen yang terdapat di udara untuk membentuk ion

oksida dan proses penurunan berlaku pula

5. Pengoksidaan dan Penurunan didapati berlaku secara serentak. Kesimpulannya, kakisan logam ialah

tindak balas redoks juga

6. Kakisan logam boleh di halang dengan menggunakan tiga kaedah sepertimana yang diterangkan dalam

jadual di bawah.

Kaedah Penerangan

Pembuatan aloi Penggunaan aloi seperti gangsa, piuter, loyang dan duralumin menyebabkan

bahan tersebut tahan kakisan berbanding penggunaan logam tulen sahaja

Lapisan pelindung ini mencegah logam seperti besi daripada bersentuhan

Menggunakan dengan udara dan air . Antaranya ialah:
lapisan pelindung • penggalvanian iaitu penyaduran besi dengan zink,
• penyaduran besi dengan stanum atau timah

• Besi yang disapu dengan cat, minyak,atau gris, disadur dengan selapis

kromium atau ditutup dengan plastik

1. Struktur binaan yang besar dilindungi dengan menyambungkannya dengan

logam yang lebih elektropositif

2. Contohnya:

Logam korban Tanah Wayar
zink penyambung
lemb
dalam kapal
Menggunakan laut Pelekat Paip
logam korban aluminium besi
sebagai logam Logam magnesium
sebagai logam korban
korban

3. Logam yang elektropositif ini cenderung untuk melepaskan elektron dan
mengalami pengoksidaan serta terkakis.
3. Maka logam ini dikorbankan atau menjadi logam korban bagi melindungi
struktur logam binaan yang besar.
4. Apabila logam korban habis terkakis, ianya akan digantikan dengan logam
baru.
5. Cara ini lebih mudah dan murah daripada membaiki ataumembina semula
struktur binaan yang besar.

22

REVISI KILAT KIMIA TINGKATAN 5 PANITIA KIMIA SMK BANDAR TASIK SELATAN
DISEDIAKAN OLEH CIKGU NEELA

3.3 Siri Kereaktifan logam
1. Logam boleh bertindak balas dengan oksigen untuk membentuk oksida logam.

Logam + oksigen → oksida logam
2. Logam yang berlainan mempunyai kereaktifan yang berlainan terhadap oksigen.
3. Didapati logam yang lebih reaktif bertindak balas dengan lebih cergas dengan oksigen dimana api
dan nyalaan yang terang dapat diperhatikan semasa tindak balas berlaku.
4. Manakala, logam yang kurang reaktif bertindak balas dengan kurang cergas dengan oksigen dimana
hanya baraan atau perubahan warna yang perlahan-lahan dapat diperhatikan.
5. Siri kereaktifan logam ialah susunan logam mengikut kereaktifannya terhadap oksigen.

K, Na, Ca, Mg, Al, C, Zn, H, Fe, Sn, Pb, Cu, Hg, Ag, Au Kereaktifan logam
terhadap oksigen

semakin
berkurang

Pengekstrakan logam dari bijihnya
1. Pengekstrakan logam ialah proses untuk mendapatkan sesuatu logam daripada bijihnya.
2. Dalam proses ini, karbon digunakan sebagai agen penurunan bagi mengekstrak logam seperti ferum
dan stanum daripada bijih logam-logam tersebut. Ferum dan stanum adalah contoh logam yang kurang
reaktif terhadap oksigen.
3. Pengekstrakan logam ini di lakukan di dalam relau bagas dan diterangkan dalam peta alir di bawah

Campuran Udara panas Kedua-dua Batu kapur
bijih logam, dipamkan karbon pula
batu kapur masuk dari menurunkan bertindak
dan kok bahagian bijih logam balas dengan
dimasukkan bawah untuk untuk bendasing
dari memanaskan menjadi untuk
bahagian karbon logam membentuk
atas relau daripada kok sanga
bagas supaya
menjadi + → +
karbon + → +
monoksida
+ → +
+ → +

Meramal tindak balas yang mungkin bagi logam X
1. Jika logam Y terletak di atas logam Z dalam SKL, maka logam Y adalah lebih reaktif terhadap Y
oksigen berbanding logam Z dan dapat menurunkan oksida logam Z Z

+ → +
2.Jika logam Y terletak di bawah logam X dalam SKL, maka logam Y adalah lebih kurang reaktif
terhadap oksigen berbanding logam X dan tidak dapat menurunkan oksida logam X

+ →

Kereaktifan terhadap
oksigen berkurang

23

REVISI KILAT KIMIA TINGKATAN 5 PANITIA KIMIA SMK BANDAR TASIK SELATAN
DISEDIAKAN OLEH CIKGU NEELA

3.4 TINDAK BALAS REDOKS DALAM SEL ELEKTROLISIS DAN SEL KIMIA

Jadual menunjukkan perbandingan antara sel elektrolisis dengan sel kimia

Struktur SEL ELEKTROLISIS SEL KIMIA
✓ Terdiri daripada dua elektrod ✓ Terdiri daripada dua elektrod

(biasanya karbon) yang dicelupkan (biasanya dua logam yang berlainan

dalam elektrolit yang dicelupkan dalam elektrolit)
✓ Elektrod-elektrod disambungkan ✓ Elektrod-elektrod disambungkan

kepada bateri kepada ammeter atau galvanometer

bateri

Anod Katod
Bikar
Elektrod X Elektrod Y
Elektrolit

Elektrolit

Elektrod Katod Terminal negatif
bercas negatif (logam yang lebih elektropositif)
Elektrod Anod
bercas positif Terminal positif
Perubahan (logam yang kurang elektropositif)
tenaga
Pemindahan Tenaga elektrik Tenaga kimia Tenaga kimia Tenaga elektrik
elektron
• Kation menerima elekton di katod • Atom daripada terminal negatif
• Anion melepaskan elektron di anod melepaskan elektron untuk
membentuk kation
Proses Berlaku di anod
pengoksidaan Berlaku di katod • Ion daripada elektrolit menerima
Proses elektron untuk membentuk atom
penurunan Berlaku di terminal negatif
(logam yang lebih elektropositif)
Berlaku di terminal positif
(logam yang kurang elektropositif)

24

REVISI KILAT KIMIA TINGKATAN 5 PANITIA KIMIA SMK BANDAR TASIK SELATAN
DISEDIAKAN OLEH CIKGU NEELA

BAB 4 : TERMOKIMIA

4.1 Perubahan tenaga dalam tindak balas kimia

1. Sesuatu tindak balas biasanya melibatkan perubahan tenaga. Tenaga tersebut adalah dalam bentuk

haba yang dibebaskan atau diserap.

2. Jadual menunjukkan perbandingan antara dua jenis perubahan tenaga iaitu tindak balas eksotermik

dan tindak balas endotermik.

Jenis tindak Eksotermik Endotermik

balas

Maksud Tindak balas kimia yang membebaskan Tindak balas kimia yang menyerap haba
haba ke persekitaran dari persekitaraan

Keadaan

campuran Menjadi panas Menjadi sejuk

tindak balas

Suhu Meningkat Menurun
persekitaraan

• Respirasi • Fotosintesis

• Pembakaran bahan api • Melarutkan garam ammonium dalam

• Pereputan sebatian organik, air

• Pengaratan besi • Proses memasak makanan

• Tindakbalas logam reaktif dengan air • Penguraian logam karbonat dan logam

• Tindak balas peneutralan nitrat

Contoh • Tindak balas antara asid dengan

logam dan logam karbonat

• Melarutkan natrium hidroksida dalam

air

• Penambahan asid pekat pada air

• Pengoksidaan logam

• Proses Haber

tenaga tenaga
Bahan tindak balas
Hasil tindak balas

Gamba rajah ∆H adalah negatif ∆H adalah positif
aras tenaga Hasil tindak balas Bahan tindak balas

(∆H ialah a) Tenaga hasil tindak balas adalah a) Tenaga hasil tindak balas adalah
perbezaan kurang daripada tenaga bahan tindak
tenaga antara balas lebih daripada tenaga bahan tindak
hasil tindak b) Perbezaan antara tenaga hasil tindak
balas dengan balas dan tenaga bahan tindak balas (ΔH) balas
bahan tindak mempunyai tanda negatif.
b) Perbezaan antara tenaga hasil tindak
balas)
balas dan tenaga bahan tindak balas (ΔH)
∆H = Hhasil -Hbahan
mempunyai tanda positif.
Perubahan
tenaga dan tenaga E1 = Epemecahan ikatan tenaga E1 = Epemecahan ikatan
ikatan kimia E1 E1
(tenaga diserap E2
untuk pemecahan ∆H E2 E2 = Epembentukan ikatan ∆H
ikatan dan adalah Epemecahan ikatan <Epembentukan ikatan adalah E2 = Epembentukan ikatan
dibebaskan untuk negatif positif
pembentukan Epemecahan ikatan › Epembentukan ikatan

ikatan) ∆H = ∆Hpemecahan ikatan + ∆H pembentukan ikatan ∆H = ∆Hpemecahan ikatan + ∆H pembentukan ikatan

25

REVISI KILAT KIMIA TINGKATAN 5 PANITIA KIMIA SMK BANDAR TASIK SELATAN
DISEDIAKAN OLEH CIKGU NEELA

Pek panas mengandungi bahan kimia Pek sejuk pula mengandungi bahan kimia

seperti natrium asetat dan air vang seperti urea dan air yang bertindak balas

Kegunaan bertindak balas untuk membebaskan haba untuk menyerap haba bagi :
➢ mengurangkan bengkak atlit yang
bagi :
➢ memanaskan anggota badan kita tercedera di padang.
➢ melegakan otot yang sakit ➢ meletakkan pada dahi orang yang

demam untuk menurunkan suhu badan

3. Gambar rajah aras tenaga boleh memberi maklumat berkaitan:

• Jenis tindak balas yang berlaku sama ada tindak balas eksotermik atau endotermik

• Perubahan suhu sama ada suhu meningkat atau menurun

• Bilangan mol bahan tindak balas dan hasil tindak balas yang terlibat serta nilai haba tindak

balas(∆H)

• Perbezaan jumlah tenaga bagi bahan tindak balas dan hasil tindak balas

4.2 Haba Pemendakan

1. Haba pemendakan, ΔH adalah perubahan tenaga apabila satu mol mendakan terbentuk daripada ion-

ionnya.

2. Sebagai contoh:

Pb(NO3)2 (ak) + Na2SO4 (ak) → PbSO4 (p) + 2NaNO3 (ak) ∆H = -50.4 kJmol-1
Pb2+(ak) + SO42-(ak) → PbSO4 (p) ∆H = -50.4 kJmol-1

Persamaan termokimia menunjukkan bahawa haba yang dibebaskan semasa pembentukan satu mol

plumbum (II) sulfat adalah 50.4kJmol-1. Haba pemendakan, ΔH adalah 50.4 kJmol-1.

3. Haba tindak balas, ΔH boleh dikira dengan menggunakan formula:

Haba tindak balas = ∅ m ialah jisim campuran tindakbalas

c ialah muatan haba tentu kapasiti campuran tindakbalas
Ɵ ialah perubahan suhu

Kita perlu membuat beberapa andaian dalam pengiraan ini. Andaiannya adalah:
• Ketumpatan campuran tindak balas akueus adalah 1gcm-3, iaitu, ketumpatan air. Ini bermakna jisim
1cm3 campuran tindak balas akueus ialah 1g.
• Muatan haba tentu, c, campuran tindak balas akues adalah sama dengan muatan haba tentu air.
Nilai c adalah 4.2 Jg-1C-1.
• Tiada haba hilang ke persekitaran.

4. Contoh penghitungan haba pemendakan ditunjukkan di bawah.

50cm3 larutan kalsium klorida CaCl2, 2 moldm-3 dituangkan ke dalam cawan plastik
dan suhunya dicatatkan. Suhu 50cm3 larutan natrium karbonat, Na2CO3 2moldm-3

dalam cawan plastik yang lain juga direkodkan. Kedua-dua larutan dicampurkan dan

Soalan suhu tertinggi yang tercapai dicatatkan.

Suhu awal larutan kalsium klorida, CaCl2 = 28.5 ⁰C

Suhu awal larutan natrium karbonat, Na2CO3 = 29.5 ⁰C

Suhu tertinggi campuran = 32.0⁰ C

Persamaan CaCl2(ak) + Na2CO3(ak) CaCO3(p) + 2NaCl(ak)
kimia 0.1 0.2
2×50 2×50
dan bilangan
mol bahan 1000 1000

= 0.1 =0.1

26

REVISI KILAT KIMIA TINGKATAN 5 PANITIA KIMIA SMK BANDAR TASIK SELATAN
DISEDIAKAN OLEH CIKGU NEELA

Persamaan Ca2+ + CO32- → CaCO3
ion
Q = mcθ Jisim dua larutan
Haba yang
terbebas = (50+50) x 4.2 x (32 – 29) = 1260 J / 1.26kJ

Haba Haba tindak balas = ∅ = 1260 = -12600Jmol-1 / -12.6kJmol-1
pemendakan 0.1

0.1 mol kalsium karbonat termendak Terdapat pertambahan suhu dalam tindak balas
dalam tindak balas ini ini (tindak balas eksotermik)

tenaga

CaCl2 + Na2CO3

Gambar rajah ∆H = -12.6kJmol-1
aras tenaga

CaCO3 + 2NaCl

Persamaan CaCl2(ak) + Na2CO3(ak) CaCO3(p) + 2NaCl(ak) ∆H = -12.6kJmol-1
termokimia

4.3 Haba penyesaran

1. Haba penyesaran,∆H ialah perubahan tenaga haba apabila satu mol logam disesarkan daripada larutan

garamnya oleh logam yang lebih elektropositif .

2. Sebagai contoh: ∆H = -200 kJmol-1
Mg(p) + FeSO4(ak) → MgSO4(ak) + Fe(p) ∆H = -200 kJmol-1
Mg(p) + Fe2+(ak) → Mg2+ (ak) + Fe(p)

3. Persamaan termokimia menunjukkan bahawa 200kJ haba dibebaskan apabila 1 mol ferum disesarkan
daripada larutan akueus . Haba penyesaran ferum adalah 200kJmol-1.

4. Contoh penghitungan haba penyesaran ditunjukkan di bawah.

Soalan Serbuk magnesium yang berlebihan ditambah pada 50 larutan ferum(II)sulfat
0.25mol − . Suhu campuran tindak balas bertambah sebanyak 4.8˚C. Hitungkan

haba penyesaran ferum daripada larutan garamnya.

Persamaan kimia Mg(p) + FeSO4(ak) MgSO4(ak) + Fe(p)
dan bilangan mol 0.0125
0.25×50 0.0125 0.0125
bahan
1000

=0.0125

Persamaan Mg + Fe2+ → Mg2+ + Fe
ion

Haba yang Q = mcθ Jisim satu larutan

terbebas = (50) x 4.2 x (4.8) = 1008 J / 1.008kJ

Haba Haba tindak balas = ∅ = 1008 = -80640Jmol-1 / -80.640kJmol-1
pemendakan 0.0125

0.0125 mol ferum disesarkan Terdapat pertambahan suhu dalam tindak balas
dalam tindak balas ini ini (tindak balas eksotermik)

tenaga

Mg + FeSO4

Gambar rajah ∆H = -80.640kJmol-
aras tenaga
1

MgSO4 + Fe

Persamaan Mg(p) + FeSO4(ak) MgSO4(ak) + Fe(p) ∆H = -80.640kJmol-1
termokimia

27

REVISI KILAT KIMIA TINGKATAN 5 PANITIA KIMIA SMK BANDAR TASIK SELATAN
DISEDIAKAN OLEH CIKGU NEELA

5. Jadual dibawah menunjukkan kaedah menganggar perubahan suhu apabila kepekatan dan isipadu

bahan yag berbeza digunakan

Apabila serbuk Aluminium berlebihan ditambah pada 5 , 1 mol − larutan

zink nitrat, perubahan suhu adalah sebanyak θ˚C. Apakah perubahan suhu apabila

Soalan serbuk aluminium berlebihan ditambahkan pada
a) 100 , 1 mol − larutan zink nitrat
b) 50 , mol − larutan zink nitrat
c) 100 , . mol − larutan zink nitrat

Persamaan 2Al + 3Zn(NO3)2 → 2Al(NO3)3 + 3Zn
kimia

Kes Asal (a) (b) (c)

Kepekatan 1 mol − 1 mol − 2 mol − 0.5 mol −
zink nitrat

Isipadu 5 5
zink nitrat

Bilangan mol .
zink yang = . = . = . = .
disesarkan
(mol zink

nitrat = mol
zink)

Haba yang Haba yang Haba yang

dibebaskan adalah dibebaskan adalah dibebaskan adalah

dua kali ganda kes dua kali ganda kes sama dengan kes

asal dan asal dan asal dan

disebarkan dalam disebarkan dalam disebarkan dalam

Penerangan isipadu campuran isipadu campuran isipadu campuran

tindakbalas yang tindakbalas yang tindakbalas yang

dua kali ganda sama dengan kes dua kali ganda
berbanding dengan asal iaitu 50 3
dengan kes asal
kes asal iaitu 100 3
100 3 .

Perubahan θ˚ C θ˚ C 2θ˚ C θ˚ C
suhu

4.4 Haba Peneutralan

1. Haba Peneutralan ialah perubahan tenaga haba apabila satu mol air terbentuk daripada tindak

balas antara satu mol ion hidrogen , + dengan satu mol ion hidroksida, −

Persamaan ion bagi tindak balas peneutralan : H+ + OH- → H2O

2. Haba peneutralan adalah berbeza-beza mengikut kekuatan asid dan alkali yang digunakan dan

diterangkan dalam jadual di bawah.

Tindak balas Huraian
peneutralan

Asid kuat dengan 1. Tenaga diperlukan untuk pemecahan ikatan kimia dalam proses pengionan
ion + −. dan nilai tenaga adalah positif iaitu +xkJ.

2. Tenaga dibebaskan pula apabila ion + − bergabung untuk

alkali kuat membentuk molekul air dan nilai tenaga ini adalah negatif iaitu -ykJ

3. Jumlah tenaga pembentukan ikatan kimia dan pemecahan ikatan kimia ialah

haba peneutralan, ∆H = [(+x) +(-y) kJ].

28

REVISI KILAT KIMIA TINGKATAN 5 PANITIA KIMIA SMK BANDAR TASIK SELATAN
DISEDIAKAN OLEH CIKGU NEELA

4. Maka haba peneutralan antara asid kuat monobes dan alkali kuat ialah

sentiasa tetap iaitu-57 kJ. Contohnya:

HCl + NaOH → NaCl +H2O ∆H = -57 kJ
H +KOH→KN +H2O ∆H =-57 kJ

1. Alkali lemah mengion separa sahaja dalam air

2. Maka lebih banyak tenaga diperlukan untuk proses pengionan lengkap

ion −. dalam alkali lemah.

3. Jadi lebih banyak tenaga diperlukan untuk pemecahan ikatan kimia dan

mengakibatkan pertambahan nilai perubahan tenaga yang lebih besar

Asid kuat dengan (nilai +xkJ yang besar).
alkali lemah
4. Manakala tenaga yang sama dibebaskan apabila ion + −
Asid lemah
dengan alkali kuat bergabung untuk membentuk molekul air.

Asid lemah dan 5. Justeru ,Jumlah tenaga pembentukan ikatan kimia dan pemecahan ikatan
alkali lemah
kimia ialah nilai negatif yang lebih kecil.
Asid dwibes
dengan alkali kuat 6. Maka Haba peneutralan antara asid kuat dan alkali lemah ialah sentiasa

rendah dari nilai -57 kJ

HCl + N 3 → N 4Cl ∆H = -52.2kJ

1. Asid lemah mengion separa sahaja dalam air

2. Maka lebih banyak tenaga diperlukan untuk proses pengionan lengkap

ion + dalam asid lemah.

3. Jadi lebih banyak tenaga diperlukan untuk pemecahan ikatan kimia dan

mengakibatkan pertambahan nilai perubahan tenaga yang lebih besar

(nilai +xkJ yang besar).

4. Manakala tenaga yang sama dibebaskan apabila ion

+ − bergabung untuk membentuk molekul air.

5. Justeru ,Jumlah tenaga pembentukan ikatan kimia dan pemecahan ikatan

kimia ialah nilai negatif yang lebih kecil.

6. Maka Haba peneutralan antara asid lemah dan alkali kuat ialah sentiasa

rendah dari nilai -57 kJ

C 3 + NaOH→ C 3COONa + H2O ∆H = -55.2kJ

1. asid lemah dan alkali lemah kedua-duanya mengion separa sahaja dalam

air.

2. Maka lebih banyak tenaga diperlukan untuk proses pengionan lengkap ion

+. − dalam asid lemah dan alkali lemah.

3. Jadi lebih banyak tenaga diperlukan untuk pemecahan ikatan kimia dan

mengakibatkan pertambahan nilai perubahan tenaga yang lebih besar juga.

4. Tenaga yang sama dibebaskan apabila ion + − bergabung untuk

membentuk molekul air.

5. Justeru ,Jumlah tenaga pembentukan ikatan kimia dan pemecahan ikatan

kimia ialah nilai negatif yang lebih kecil.

6. Maka Haba peneutralan antara asid lemah dan alkali lemah ialah sentiasa

rendah dari nilai -57 kJ

3 + N 3 → C 3COON 4 ∆H = -50.4kJ

Asid sulfurik ialah asid dwibes kuat dan natrium hidroksida adalah alkali kuat.

Persamaan kimia : 2 4 + 2 → 2 4 + 2 2

Persamaan ion : 2 + + 2 − → 2 2

ATAU

+ + − → 2

Maka, haba peneutralan masih sama iaitu -57kJ. Ini adalah kerana, persamaan

ion masih lagi melibatkan pembentukan satu mol air.

29

REVISI KILAT KIMIA TINGKATAN 5 PANITIA KIMIA SMK BANDAR TASIK SELATAN
DISEDIAKAN OLEH CIKGU NEELA

4. Contoh penghitungan haba peneutralan ditunjukkan di bawah.

Soalan Pencampuran 100 asid nitrik cair 2 mol − pada 100 larutan kalium
hidroksida 2 mol − menyebabkan peningkatan suhu daripada 27.5˚C kepada

41.14˚C. Hitungkan haba peneutralan bagi tindak balas ini.

Persamaan kimia HNO3(ak) + KOH (ak) KNO3(ak) + H2O(ce)
dan bilangan mol 0.2 0.2
2×100 .2×100
bahan
1000 1000

0.2 0.2

Persamaan H+ + OH- → H2O
ion
*persamaan ion untuk semua tindak balas peneutralan adalah sama walaupun menggunakan asid

dan alkali yang berbeza

Haba yang Q = mcθ Jisim dua larutan

terbebas = (200) x 4.2 x (13.64) = 11457.6 J / 11.4576kJ
Haba
Haba tindak balas = ∅ = 11457.6 = -57288Jmol-1 / -57.288kJmol-1
0.2

pemendakan 0.2 mol air terbentuk dalam tindak balas ini Terdapat pertambahan suhu dalam tindak balas
tenaga ini (tindak balas eksotermik)

HNO3 + KOH

Gambar rajah ∆H = -57.288kJmol-1
aras tenaga

K-1NO3 + H2O

Persamaan HNO3 + KOH KNO3 + H2O ∆H = -57.288 kJmol-1
termokimia

4.5 Haba Pembakaran

1. Haba Pembakaran ialah haba yang di bebaskan apabila satu mol bahan di bakar dengan lengkap

dalam oksigen berlebihan

2. Pembakaran sesuatu bahan ialah tindak balas bahan itu dengan oksigen. Oleh sebab itu, pembakaran

sentiasa melibatkan pembebasan haba. Contohnya:

4 + 2 2 → 2 + 2 2 ∆ − 394 −1

Daripada persamaan, satu mol metana di bakar dalam oksigen berlebihan untuk menghasilkan karbon

dioksida dan air sahaja dan pembakaran metana adalah lengkap kerana penggunaan oksigen adalah

berlebihan dan haba yang dibebaskan adalah 394kJ.

3. Apabila bilangan atom karbon bertambah dalam suatu sebatian organik, jisim molar juga bertambah

dan pertambahan jisim molarnya adalah seragam.

4. Ini adalah kerana, terdapat pertambahan sebanyak satu atom karbon dan dua atom hidrogen, CH2

antara satu ahli dengan ahli yang berikutnya bagi sebatian dalam siri homolog yang sama.

5. Ini menyebabkan, haba pembakaran sebatian organik tersebut juga bertambah.

Haba pembakaran, kJ

Bilangan atom
karbon

30

REVISI KILAT KIMIA TINGKATAN 5 PANITIA KIMIA SMK BANDAR TASIK SELATAN
DISEDIAKAN OLEH CIKGU NEELA

6. Nilai bahan api atau nilai haba sesuatu bahan api ialah jumlah tenaga yang boleh di perolehi daripada

pembakaran 1 g bahan tersebut

7. Nilai bahan api yang lebih tinggi bermakna bahan api tersebut dapat membekalkan lebih banyak

tenaga bagi kuantiti bahan api yang sama

8. Maklumat berkaitan bahan api membolehkan kita memilih bahan api yang paling sesuai untuk tujuan

tertentu dan juga dapat mengelakkan pembaziran tenaga

4. Contoh penghitungan haba pembakaran ditunjukkan di bawah.

Pembakaran 2.9 g butana dalam oksigen berlebihan meningkatkan suhu 1 air

Soalan sebanyak 34.25 ˚C. Hitungkan haba pembakaran butana.[JAR : C=12 ; H = 1]

Persamaan kimia C4H10 (ce) + 123O2(g) 4CO2 (g) + 5H2O(ce)
dan bilangan mol
2.9
bahan
58 0.325 0.2 0.25
Haba yang
terbebas 0.05

Haba Q = mcθ Jisim dua larutan
pemendakan
= (1000cm3) x 4.2 x (34.25) = 143850 J / 143.85kJ
Gambar rajah
aras tenaga Haba tindak balas = ∅ = 143850 = -2877000Jmol-1 / -2877 kJmol-1
0.05

Terdapat pertambahan suhu dalam tindak balas

0.05 mol butana dibakar dalam oksigen berlebihan ini (tindak balas eksotermik)
tenaga

C4H10 (ce) + 123O2(g)

∆H = -2877 kJmol-1

4-1CO2 (g) + 5H2O(ce)

Persamaan C4H10 (ce) + 123O2(g) 4CO2 (g) + 5H2O(ce) ∆H = -2877 kJmol-1
termokimia

31

REVISI KILAT KIMIA TINGKATAN 5 PANITIA KIMIA SMK BANDAR TASIK SELATAN
DISEDIAKAN OLEH CIKGU NEELA
Detergen
BAB 5 : BAHAN KIMIA UNTUK PENGGUNA Garam yang terhasil daripada tindak balas
peneutralan antara alkil hidrogen sulfat
1. Jadual di bawah menunjukkan dengan alkali

Bahan Sabun

pencuci

Garam yang terhasil daripada tindak balas

Maksud peneutralan antara asid lemak dengan

alkali.

Bahagian A Bahagian B BahagiaA Bahagian B

Struktur Bahagian A B
anion
Sifat Tidak bercas Berkutub
Kebekesanan Hidrofobik Hidrofilik
Tindakan Tidak tertarik kepada air Tertaik kepada air
pencucian Larut dalam bahagian organik Larut dalam air
dalam air seperti gris dan minyak
biasa
1. Berkesan
Kebekesanan
Tindakan 2. Kedua-dua anion sabun dan detergen boleh bergabung dengan kation-kation dalam air
pencucian
biasa untuk membentuk garam yang larut dalam air
dalam air liat
1. Anion sabun bergabung dengan ion 1. Anion detergen boleh bergabung dengan
Penghasilan kalsium, Ca2+ dan ion magnesium, Mg2+ bagi ion kalsium,Ca2+ dan ion Magnesium,Mg2+ bagi
sabun dan membentuk garam yang tak terlarut yang membentuk garam yang boleh larut dalam
detergen disebut kekat. air
2. Ini membazirkan sabun kerana perlu 2. Maka, detergen lebih berkesan dalam air
menggunakan lebih banyak sabun liat
3. Selain daripada itu, kekat bersifat
melekit akan melekat pada permukaan yang *Air liat ialah air yang mengandungi ion
dibersihkan kalsium,Ca2+ dan ion Magnesium,Mg2+
4. Maka, keberkesanan sabun adalah 1. Detergen dihasilkan daripada bahan
kurang berkesan mentah yang diperoleh daripada
1. Sabun boleh dihasilkan dengan petroleum
memanaskan minyak atau lemak bersama- 2. Ianya melibatkan dua Langkah iaitu:
sama alkali a) Penghasilan asid alkil sulfonik
2. Ianya melibatkan dua langkah iaitu:
a) Saponifikasi minyak atau lemak dimana alkohol+asid sulfurit pekat → asid alkil sulfonik + air
lemak diuraikan atau dihidrolisiskan untuk
membentuk gliserol dan asid lemak dengan b) Peneutralan asid alkil sulfonik
bantuan mangkin ion hidroksida
asid alkil sulfonik +NaOH →natrium alkil sulfat + air
OH-
ester + air → gliserol +asid lemak

b) Peneutralan lemak dimana asid lemak
dineutralkan oleh natrium hidroksida untuk
menghasilkan garam iaitu sabun.

Asid lemak + alkali → garam asid lemak(sabun) + air

32

REVISI KILAT KIMIA TINGKATAN 5 PANITIA KIMIA SMK BANDAR TASIK SELATAN
DISEDIAKAN OLEH CIKGU NEELA

2. Banyak bahan tambah ditambah pada detergen. Jenis bahan tambah dan fungsinya ditunjukkan

dalam jadual dibawah.

Enzim biologi Mangkin organik yang menambahkan kuasa mencuci detergen dan
dapat mencuci dengan bersih

Agen pemutih seperti • Peluntur untuk menanggalkan kesan kotoran

natrium hipoklorit dan • Membebaskan oksigen dan klorin yang mengoksidakan kotoran

natrium perborat • Pakaian lebih cerah

3. Air sahaja tidak dapat menyingkirkan kotoron seperti habuk, minyak dan gris. Ini adalah kerana

air dan minyak atau gris tidak bercampur. Maka sabun atau detergen digunakan untuk tujuan

membersikan kain.

4. Jadual dibawah menunjukkan tindakan pencucian sabun dan detergen

Rajah Huraian

1. Apabila sabun dilarutkan dalam air, sabun

Kepala sabun berkeupayaan untuk merendahkan tegangan
permukaan air.
Ekor Air 2. Hal ini menyebabkan sabun membasahi permukaan
sabun kain yang mempunyai kotoran bergris
3. Bahagian ekor molekul sabun akan melarut dan
Kain yang kotor melekat pada kotoran bergris manakala bahagian
kepala akan melarut dalam air

Titisan minyak 4. Tindakan menggosok atau menggoncang akan
Kain yang kotor menanggalkan tompok gris daripada kain kepada
titisan-titisan minyak yang dikelilingi oleh molekul
sabun.
4. Bahagian kepala sabun yang bercas negatif
menghalang titisan kotoron bergris daripada
bercantum semula

Buih sabun 5. Cara ini dapat mengemulsikan gris di dalam air dan
buih-buih sabun yang terhasil pula membantu
memerangkap kotoron bergris dalam air
6. Apabila air sabun dan buih dibuang semasa membilas,
kotoron bergris turut dibuang bersama dan
membolehkan kotoran pada kain dapat diber

Kain yang bersih

33

REVISI KILAT KIMIA TINGKATAN 5 PANITIA KIMIA SMK BANDAR TASIK SELATAN
DISEDIAKAN OLEH CIKGU NEELA

5.2 Bahan Tambah makanan

1. Bahan tambahan makanan adalah bahan yang ditambah dengan sengaja dalam jumlah yang kecil dalam

makanan.

2.Jadual di bawah menunjukkan bahan tambahan makanan samada daripada sumber semula jadi atau bahan

kimia sintetik.

Bahan Fungsi Contoh bahan kimia dan makanan yang mengandungi

kimia bahan kimia

Pengawaet Asli: Pengawet tiruan:

Pengawet Pastikan makanan adalah selamat Garam (ikan Asid benzoik (cili, tomato dan sos
daripada mikrobes berbahaya, masin dan tiram)
melanjutkan jangka masa dan makanan laut Sulfur dioksida (jus buah-buahan,
mengurangkan bahan kerosakan kering) buah-buahan kering, kordial)
Gula (Jam) Sodium nitrat dan natrium nitrat
makanan Cuka (Acar) (daging dan sosej)

Asid borik (bebola ikan dan mi)

Pewarna Asli: Pewarna tiruan:

Ekstrak daun Tartzine (minuman ringan, gula-

pandan (kek gula)

nyonya) Sunset kuning (kordial berwarna

Pewarna Tambah warna kepada makanan Karamel (gula- oren)
gula) Carmoisine (kordial berwarna

Karotena (Jus merah)

Oren) besi oksida (daging dan sosej)

Coklat perang (kordial coklat

berwarna)

Peluntur Menghilangkan warna Karbon teraktif (Minyak kelapa sawit, jus tebu)
semulajadi makanan supaya ia Benzoil peroksida (Gula,beras putih dan tepung beras,
mi)
kelihatan bersih

Perisa Asli Perisa tiruan:

makanan: :Monosodium glutamat (MSG) mi

Perisa Meningkatkan rasa makanan dan Vanila (kek, segera , kentang goreng, makanan
Penstabil menjadikannya sedap
Pemanis biskut dan dalam tin dan sos
Antioksida Meningkatkan tekstur makanan,
mengikat makanan bersama- aiskrim)

sama untuk menghalang mereka Rempah (kari)
daripada terpisah dan
memekatkan makanan Kanji (sos Cili, sos tomato dan sos tiram)

Menjadikan makanan atau Gelatin (Jeli)
minuman manis
Agar-agar (Jeli, ais krim dan pemekat dalam sup)
Mencegah makanan dari
dioksidakan dan menghalang Gam Acacia ( gula-gula getah, gula-gula dan jeli)
makanan bertukar warna perang
Pemanis Asli Pemanis tiruan

Gula (minuman, Aspartam (Jem, minuman, pencuci

gula-gula, biskut, mulut dan gula-gula)

kek) Mannitol, Sorbitol, Xylitol

Madu (Minuman (makanan kencing manis)

dan kek)

Asid askorbik (minyak masak)

Tokoperols (Vitamin E)

Hidroiyanisole Butilated (pil Vitamin)

34

REVISI KILAT KIMIA TINGKATAN 5 PANITIA KIMIA SMK BANDAR TASIK SELATAN
DISEDIAKAN OLEH CIKGU NEELA

Nutrien Menggantikan nutrien yang Besi dan kalsium fosforus (Bijirin)
tambahan hilang semasa pemprosesan
makanan dan memperkayakan Lecithin (coklat dan ais krim)
Pengemulsi makanan dengan vitamin dan Monoglycerides asid lemak (marjerin)

mineral
Mengelakkan makanan daripada
terpisah dan untuk memastikan

tekstur makanan lembut

3. Kesan penggunaan berlebihan bahan kimia dalam pemprosesan makanan pada kesihatan

Penambah Kesan berbahaya

makanan

Pengawet Mengganggu sistem pencernaan manusia, memusnahkan vitamin B dalam minuman, ruam,

rahim yang tidak normal, tisu lembut tertentu bengkak seperti kelopak mata, bibir, lidah

dan tangan dan sesak di dada untuk individu yang menderita dari asma

Pewarna Kanser, keracunan makanan, kemandulan dan menjejaskan penglihatan

Peluntur Kanser dan keracunan makanan

Perisa Kanser, kerosakan otak dan sesak di dada untuk individu yang menderita dari asma

Pemanis Kanser, gatal-gatal dan ruam

Antioksida Pertumbuhan terbantut, kerosakan hati dan buah pinggang, ruam, gatal-gatal dan sesak

di dada untuk individu yang menderita dari asma

5.3 Ubat

1. Mana-mana bahan kimia yang digunakan sebagai ubat dipanggil dadah. Ubat-ubatan yang diperolehi

daripada tumbuh-tumbuhan dikenali sebagai ubat tradisional. Jadual di bawah menunjukkan beberapa ubat-

ubatan tradisional dan kegunaannya.

Ubat tradisional Kegunaan

Akar ginseng Mengekalkan kecergasan dan kesihatan yang baik

Pokok lidah buaya Sap daripada daun melegakan kesakitan akibat kelecuran dan mengubati Sap daripada

daun melegakan kesakitan dari terbakar dan mengubati alahan kulit

Peria Buah-buahan yang digunakan untuk merawat kencing manis

Halia Mengurangkan keradangan, memperbaiki peredaran darah dan pencernaan

Bunga cengkih melegakan sakit gigi

kelapa Air kelapa muda mengurangkan demam

Limau Membantu penghadaman dan memperbaiki kulit

Betik Benih digunakan untuk membunuh cacing dalam usus kanak-kanak. Sap digunakan untuk

melegakan ruam kulit

Kunyit merawat jerawat

Lidah buaya merawat asma

Bawag putih merawat malaria

Kuinin Mengurangkan jangkitan dan tekanan darah tinggi

35

REVISI KILAT KIMIA TINGKATAN 5 PANITIA KIMIA SMK BANDAR TASIK SELATAN
DISEDIAKAN OLEH CIKGU NEELA

2. Ubat moden boleh dikelaskan kepada beberapa kategori mengikut kesannya terhadap badan:

a) Analgesik b) Antibiotik c) ubat Psikoterapeutik

3. Analgesik adalah ubat yang melegakan atau menghilangkan kesakitan tanpa mengurangkan

keberkesanan deria lain.

Kegunaan dan kesan sampingan ubat analgesik adalah seperti berikut:

Jenis Kegunaan dan kesan sampingan

analgesik

• Melegakan kesakitan sederhana contohnya sakit kepala, sakit gigi dan sakit sendi

• Mengurangkan demam dan keradangan yang disebabkan oleh jangkitan atau kecederaan

Aspirin • Mengurangkan pembekuan darah

• mengganggu lapisan perut dan menyebabkan pendarahan yang sedikit. Ia tidak sesuai

untuk pesakit gastrik

• Melegakan kesakitan dan mengurangkan demam

• Tidak merengsakan perut. Ia sesuai untuk mereka yang mempunyai gangguan perut dan

Parasetamol • kanak-kanak
Selamat dan jarang menyebabkan kesan sampingan sekiranya digunakan dalam dos

normal yang ditetapkan

• Tidak mengurangkan keradangan

• Melegakan kesakitan yang ringan kepada kesakitan sederhana

Kodeina • Menyekat batuk dan menyebabkan rasa mengantuk dan keletihan
• Ia dihasilkan daripada morfin atau terus daripada candu. Oleh itu, penyalah gunaan

kodeina menyebabkan ketagihan.

4. Antibiotik digunakan untuk merawat jangkitan yang disebabkan oleh bakteria atau kulat. Antibiotik

berfungsi dengan memusnahkan atau membantutkan pertumbuhan mikroorganisma berbahaya. Kegunaan

dan kesan sampingan antibiotik adalah seperti berikut:

Jenis antibiotik Kegunaan dan kesan sampingan

Penisillin • Merawat radang paru-paru, demam reumatik dan demam berdarah

• Sesetengah orang alah kepada penicillin, dan mengalami demam, ruam atau

kesukaran bernafas yang membawa maut

• Pesakit yang alah kepada penicillin perlu memaklumkan kepada doktor semasa

perundingan perubatan

• Selain daripada penisilin, semi-sintetik penisilin penisilin seperti ampicillin

dan amoxicillin digunakan untuk merawat jangkitan saluran kencing dan

jangkitan telinga pada kanak-kanak

Streptomisin • Merawat batuk kering dan jangkitan bakteria lain

• Satu dos besar menyebabkan pening, loya, pekak dan kerosakan buah pinggang

36

REVISI KILAT KIMIA TINGKATAN 5 PANITIA KIMIA SMK BANDAR TASIK SELATAN
DISEDIAKAN OLEH CIKGU NEELA

5. Ubat psikoterapeutik digunakan untuk membantu mereka yang mempunyai masalah psikologi untuk

meneruskan kehidupan mereka dan untuk melegakan gejala-gejala penyakit mental.

6. Terdapat kumpulan-kumpulan utama ubat ubat Psikoterapeutik

a) Perangsang/stimulan b) antidepresan c) ubat antipsikotik

6. Sumber dan kesan ubat perangsang/stimulan ditunjukkan dalam jadual di bawah:

Aspek Amfetamin Kokaina

Sumber Kumpulan dadah sintetik Ekstrak daun koko

Kesan • Merangsang sistem saraf pusat • Menambah kecerdasan, kuasa dan

• Menambah kecerdasan dan memberikan memberikan rasa kesejahteraan

rasa kesejahteraan • Menyebabkan peningkatan mendadak

• Sebagai bantuan pelangsingan dalam kadar denyutan jantung dan

• Mengurangkan kemurungan tekanan darah

Kesan • ketagihan • ketagihan

sampingan • Penyalahgunaan membawa kepada • Penyalahgunaan membawa kepada

gangguan mental dan kematian kemurungan, gangguan mental dan

kematian

7. Contoh-contoh antidepresan adalah seperti berikut:

Aspek Sedatif Trankuilizer
Sebagai ubat anti keresahan untuk
Sumber Sebagai pil tidur untuk merawat insomnia merawat pelbagai masalah emosi
• Mengurangkan rasa takut yang
Kesan • Tekan sistem saraf pusat
melampau dan bimbang
Kesan • Dalam dos yang rendah ia menenangkan • Dalam dos yang rendah ia menenangkan
sampingan
orang seseorang, melegakan otot tanpa
Contoh menyebabkan banyak mengantuk
• Dalam dos yang lebih tinggi ia akan • Ketagihan
• Sebab-sebab kelemahan otot dan
menyebabkan rasa mengantuk keletihan

• Ketagihan Aprazolam, diazepam,lorazepam

• Satu dos yang lebih tinggi diperlukan

jika digunakan dengan kerap

• Dos berlebihan menyebabkan

kesukaran bernafas. Boleh membawa

maut.

Barbiturat

8. Contoh ubat-ubatan antipsikotik adalah seperti berikut:

Aspek Sedatif (trankuilizer,barbiturate, dozapin,haloperidol)

Sumber • untuk merawat pesakit yang mengalami gangguan mental yang teruk

• ubat penenang

Kesan • Melegakan khayalan

• berkhayal

37