หนังสือเดินทางตามรอยพระราชาภาคตะวันออก

มี¼ักอะไรบา้ งในแปลง¼ักไม่ใช้ดนิ

¼กั ไทยâ๕ดยชเ©นลดิ ีย่ ใชó้เวðลาวเันกบç เกี่ยว ¼ักดีต่อรา่ งกาย
อย่างไรบ้างนะ

ข้นึ ©า่ ย
¼กั บงุ้

¼กั âขมแดง ขอ้ ดีของ¼กั ไทย
ข้ึนสงา่ภยา พเกอบ็ากไดาศ้ไวไ ดท้ดนี ต่อ

กวางตงุ้ ¼ักกาดขาว ¼กั สลดั ö ชนดิ
ใชเ้ วลาเกçบเกย่ี ว ô๕ วนั

ข้อดีของ¼กั สลัดคือ กรีนâอค เรดâอค ¼กั กาดคอส
ขายได้ราคาด ี แตเ่ มลด็ ¼ักกาดหอม
ราคาสูง ใช้เวลากวา่ จะเกย่ี ว

ได้นานกวา่ ผักไทย

บัตเตอร์เÎด เรดâครอล ไอ¿ซล์เเบลิรย์ก์

เห็นมั้ยเด็กๆ ปลูกผักโดยไม่ใช้ดินท�าง่าย แถมยังได้ผักท่ีปลอดภัยได้มาตรฐาน
และช่วยส่งเสริมรายไดช้ ุมชมดว้ ยศาสตร์พระราชาตามหลัก “ความพอเพียง”

โครงการปลูกพชื โดยไมใ‹ ชŒดิน มูลนธิ ิชัยพัฒนา ๔๙การเดินทาง
หม ู่ 1๔ ต.บา้ นพระ อ.เมือง จ.ปราจนี บรุ ี
๐ ๓7๔7 1๖๐๖
โครงการปลกู พืชไรด้ นิ มูลนธิ ชิ ัยพฒั นาฯ

เทขี่ยอวงอพ่ารงะเรกาçบชนา �้า

อันเนâคือ่ รง¨งม.กปาา¨รราาห¨ก้วีนพยบรâะรุสรี มางชดา� ริ

พระราชาปราชÞแ์ หง่ นา�้

แตเ่ ดมิ จงั หวดั ปราจนี บรุ เี ปน็ จงั หวดั เดยี วในเขตภาคตะวนั ออก
ท่ีไม่มีเข่ือนหรืออ่างเก็บน้�าประจ�าจังหวัด ท�าให้มีปัญหาอุทกภัย
ชาวบา้ นตอ้ งเจอกับปัญหาตา่ งๆ ทั้งน�้าท่วม นา�้ แล้ง น้�าเค็มรกุ ล้า�
และน�้าเน่าเสีย พระราชาทรงเห็นความส�าคัญของการพัฒนาน�้า
เพราะน้�าคือปัจจัยส�าคัญในการด�ารงชีวิต จึงให้
เดกç æ รมู้ ้ยั พฒั นาเขตพนื้ ทรี่ าบเชงิ เขา ต.แก่งดินสอ อ.นาด ี
ที่นม่ี ออี ะีกไรช่ือวา่ จ.ปราจีนบุรี จัดท�าอ่างเก็บน�้าห้วยโสมงฯ เป็น
โครงการเอนกประสงคข์ นาดใหญ ่ เพอ่ื แกไ้ ขปญั หา
น�้าให้ชาวบ้านเพาะปลูกได้ และมีน้�ากิน
อ่างเก็บน�้านฤบดินทรจินดา น�า้ ใช้ได้ตลอดป‚
แปลว่า อ่างเก็บน�้าที่สร้างขึ้น
ด้วยตามพระราชด�าริในพระบาท
๕๐ สมเดจ็ พระเจ้าอยู่หวั

“อคา่อื งอเะกไบçรนนะ้า� ”
อ่างเก็บน้�า คือทะเลสาบที่
มนุษย์สร้างขึ้น เพื่อเก็บน้�าไว้ใช้
ประโยชนต์ า่ งๆ สรา้ งจากคอนกรตี
ด นิ หิน ให้เป็นเขื่อนที่แขง็ แรง

๕1

เชมาวือ่ บแา้กนป้ แ˜Þลหะเากนษา้� ตไดร้ กรกçยิ้มได้

ชว่ งเดอื นธนั วาคม-เดอื นเมษายน เกษตรทา� นาไมไ่ ดเ้ พราะฝนทงิ้ ชว่ ง แหง้ แลง้
ชาวบ้านก็ปลูกพืชผักสวนครัวไว้กินเองไมไ่ ด้ นา�้ กินน้า� ใชก้ ข็ าดแคลน เมอ่ื มแี หล่ง
เกบ็ กกั น้า� ขนาดใหญ ่ ปัญหาขาดแคลนน้า� กห็ มดไป

ขมอีอปงะอรไา่ะรงâบยเกา้ ชงçบนนน์ ะ�้า เพื่อการชลประทานพ้ืนที่เกษตรกรรม
จ�านวน 111,๓๐๐ ไร่ ในเขตอ�าเภอนาด ี
อา� เภอกบินทร์บุรี

เปšนแนวป‡องกันการบุกรุกทําลายพ้ืนป†าไมŒ
อ่างเก็บน้�าเป็นแนวกันชนหรือแนวป‡องกันการ
บุกรุกท�าลายพื้นป่าไม้ ในเขตอุทยานแห่งชาติ
ทบั ลานและอทุ ยานแห่งชาติปางสดี า

รักษาระบบนิเวศผลักดันนํ้าเค็มและน้ําเน‹าเสีย
ในแมน‹ า้ํ ปราจนี บรุ แี ละแมน‹ าํ้ บางปะกง ซง่ึ เปน็ แหลง่
นา้� สนบั สนนุ การพฒั นาอตุ สาหกรรมในบรเิ วณพนื้ ที่
ชายฝ›ังทะเลตะวันออกและพนื้ ท่ีใกล้เคียง

ปลูกป่าเพ่ิมเติมกวา่ ๑ หมื่นไร่
เจ้าหญิงนักพัฒนา มีพระราชด�าริ ให้ฟ„œนฟูสภาพป่าและ
พัฒนาอาชีพ ในพนื้ ที่การกอ่ สรา้ งโครงการท่ีอยใู่ นเขตพ้นื ท่ปี ่า โดย
กรมชลประทานได้มีการปลกู ปา่ เพ่ิมเตมิ กว่า 1 หมื่นไร่

๕2

เพ่ือบรรเทาอุทกภัย เพม่ิ ความชม‹ุ ชน้ื ในพน้ื ทป่ี า†
ในพ้ืนทีล่ มุ่ น�า้ ปราจนี บุรี ท�าให้โอกาสการเกิดไฟไหม้ป่า
เปšนสถานท่ีท‹องเท่ียวแห‹งใหม‹ ลดลง
ดว้ ยเปน็ พนื้ ทเี่ ชงิ เขาสวยงาม มองเหน็
ววิ ภูเขา ในป ‚ พ.ศ. 2๕๖1 จะกลาย
เป็นสถานที่ท่องเท่ียวแห่งใหม่ของ
จังหวัดปราจีนบรุ ี

โครงการห้วยโสมงจึงถือก�าเนิดขึ้น เพ่ือจัดเก็บน�้าท่ีมี
อย่มู าใชใ้ ห้เกดิ ประโยชนไ์ ด้สงู สุด ใหป้ ระชาชนไดม้ ีนา�้ ไวใ้ ช ้
เป็นการพฒั นาและอนรุ ักษค์ วบคู่กนั ไปอยา่ งสมดลุ

โครงการหŒวยโสมง อนั เนือ่ งมาจากพระราชดาํ ริ การเดินทาง
177 ม.8 บ.แก่งยาว ต.แก่งดนิ สอ อ.นาดี จ.ปราจนี บรุ ี
๐ ๓7๖2 ๙281, ๐8 828๙ 12๙๙, ๐ ๓72๔ ๔๙๕7 ๕๓
huaisamong

âรสงอเรนีวยิ¶น¨ีช.ีสกวิรตาะคสแนรกกว้กบั สควิวาิทยย์
คนกบั ควายเปนš เพอื่ นกัน

สมัยก่อนคนไทยเล้ียงควาย ใช้ควายช่วย กาสรกสวิ ิทย์
ท�านา แต่เมื่อยุคสมัยผ่านไปการท�านาโดยใช้ แปลว่าอะไรนะ
ควายลดนอ้ ยลง และคอ่ ยๆ หายไป กาสร = ควาย
เจ้าฟ‡าหญิงนักพัฒนา จึงมีพระราชด�าริ กสิวิทย์ = ศาสตรแ์ หง่ การ
ให้อนุรักษ์ควายไทยและภูมิปัญญาน้ีไว้ โดย ทา� กสิกรรม
ให้มูลนิธิชัยพัฒนาสร้างโรงเรียนกาสรกสิวิทย์ กาสรกสิวิทย ์ = ศาสตร์การเรียน
ขึ้นเพอื่ เป็นโรงเรยี นฝƒกควาย เป็นศนู ยอ์ นรุ ักษ์ รู้ในเรื่องการท�ากสิกรรมที่ใช้
และพัฒนาควายไทย และให้ความรู้เร่ือง ควายท�าเกษตรกรรม เป็นชื่อ
วิถีชีวิตแบบพื้นบ้านด้วยวิถีพอเพียงตามแนว พระราชทานจากสมเดจ็ พระเทพ-
พระราชดา� ริของพระราชา รัตนราชสุดาฯ สยามบรมราช-
กุมารี เจ้าฟ‡าหญิงนักพัฒนา
๕๔

๕๕

ควายครูใ¨ดี มีท่ีนที่ ี่เดียว
ควายครู คอื ควายท่ีสอนท้ังคนท้ังควาย

ซึ่งควายทรงเลี้ยงในสมเดç¨พระเทพรัตนราชสุดาÏ
มีท้ังหมด ó๑ ตวั
คณุ เ¼อื กหรือคณุ ตะเภาทอง
คอื ควายเ¼ือกทรงเลย้ี ง
ตวั ¼ู้ กินหÞา้ เก่ง
เปšนมติ ร
¨งึ เปšนควาย
ท่ี¶ูกเดçกæ ขี่
มากท่ีสุด

๕๖

วเสิ¶้นีคทนากงบัเรคียวนารยู้ บมนีอพะืน้ไรทใหี่ ๑้เร๑ียðนรไรูบ้ ่ ้าóง งไปานส�า๘รว๑¨กตันารเ¶างอวะา

บอ่ ¨กาา กซขชี้ีวคภวาาพย

¶ทไึงา� ดลไล้ มอ่ะบย้าน?น�า้ บา้ นลอยน้�า คอกควาย
บา้ นของเจา้ ทยุ นา่ อยู่มาก
ลองดูสิมีทงุ่ กวา้ ง บ่อน�า้
และปลักโคลนให้ลงไปนอนแช่
ไดส้ บายตามใจพี่ทยุ

๕7

ร้านกาแ¿ควายคะนอง
เดินกันจนเพลินแล้ว ก็มาแวะกินกาแฟที่ร้านกาแฟ
ควายคะนอง และให้อาหารปลาได้ที่จดุ นเี้ ลย

สระมะรุมล้อมรัก
วา้ ว…บ่อเล้ยี งปลาใหญ่มาก รอบๆ ยงั มี
แปลงผกั สมนุ ไพร และแปลงหญ้าแฝกด้วย

นทิ รรÈการ
เครื่องมือการท�านา
ก่อนจะลงแปลงนา มารู้จักเคร่ืองมือ
และอปุ กรณใ์ นการทา� นาตามภมู ปิ ญั ญา
ชาวบ้านกันก่อน

แปลงนา¨�าลอง มที ้ัง
นาโยน นาด�า นาหว่าน เดก็ ๆ
อยากลองไถนาดไู หมนา้
บา้ นดิน
บา้ นดนิ จากภูมปิ ญั ญาท้องถ่นิ ที่น่ี
ท�างา่ ยมากๆ มใี ห้ลองท�าจรงิ ๆ
ดว้ ยนะ
แทชชป่า�อไลบมกั นค¨อวังานนยะ

เพราะควายมีต่อมเหง่ือตามผิวหนงั นอ้ ย จึง
ข้ีร้อนมาก การแช่ปลักจะช่วยปรับอุณหภูมิ
รา่ งกายให้ควายรูส้ กึ สบายและผ่อนคลาย

๕8

คณุ สมบตั ทิ ี่ควายครูต้องมี
● มสี ุขภาพแข็งแรง คลอ่ งแคล่ว
● เรยี นรไู้ ด้เร็ว เข้าใจค�าสัง่ ไดเ้ ปน็ อย่างด ี
● มีบคุ ลิกของความเป็นหัวหนา้ ฝงู
● นสิ ัยเปน็ มิตร เปน็ แบบอยา่ ง

ให้นกั เรยี นควายได้
เคลçดลับ½ƒกควายใหเ้ ก่ง
● ตอ้ งมอี าย ุ 2 ปข‚ น้ึ ไป เปน็ ชว่ งอายุ

ท่ีฝกƒ ง่าย เชื่อฟังค�าสัง่ ไดด้ ี ไม่ด้ือ
● ชาวนาต้องมีทักษะการใช้เชือก

เชือกเป็นตัวบังคับทิศทางการเดินของ
ควาย ซ่ึงขน้ึ อยกู่ ับการฝƒก และความคุ้น
เคยของคนฝกƒ กบั ควาย

●อายกุ ารทา� งานของควายคอื 1๕ ป‚
ควายมอี ายุขัยเฉล่ยี ประมาณ 2๕ ป ‚ แต่
ถ้าควายที่แข็งแรง มีสุขภาพท่ีดี อาจ
อายยุ นื ได้ถงึ ๔๐ ป‚

๕๙

คสนนกุกเับรคียวนารยรู้ ่วมกัน

ทุกวนั ที่ 1-1๐ ของทุกเดือน
เกษตรกรจะพาควายของตวั เอง
มาเขา้ เรยี นหลกั สูตรฝƒกควายไถนา
มอี ะไรใหเ้ รยี นรู้บ้างนะ

๑.เทคนคิ สรา้ งความคนุ้ เคยกบั ควาย

ผ่านการดมกล่ิน พาไปกนิ หญา้

ฝกƒ ใชภ้ าษา บงั คบั เชอื ก เดกç æ ร้ไู หม
อาบน้�าใหบ้ อ่ ยๆ ออกคา� สงั่ เจ้าทุย ใช้ควายไ¶นา

ò.ลงแปลง½ƒก มแี ปลงฝกƒ ไถดะ ไถแปร ดียงั ไง
ไถคราด ตีลกู ทบุ และหมกั ดนิ • ทนแดด ทนฝนเป็นท่ีสุด
• แข็งแรง คล่องตัว เพราะขา
ó.เรียนรู้ภูมิป˜ÞÞาไทย ได้ลองใช้ ทง้ั ส่ีขา้ งรับน้า� หนกั ไดด้ ี เดินได้ดี
อปุ กรณ์ในการทา� นาแบบดงั้ เดิม ในโคลนและนาที่ขรขุ ระ
• ข้ีควายท�าเป็นปุ‰ยมาใช้ใน
ô.ทา� บอ่ กา ซชีวภาพ¨ากขี้ควาย สา� หรบั การเกษตรไดต้ อ่
• ประหยัดตน้ ทุนระยะยาว
๖๐ใชใ้ นครวั เรอื นเพอื่ ลดการใชไ้ ฟฟา‡ และนา�้ มนั

รู¨้ ักปราชÞ์ ให้มากขึ้น ๖1
ปราชญ ์ คอื คนท่มี ีความรู้ความเชี่ยวชาญ ซึ่งมาจากการสอบ
คัดเลอื กชาวนาผชู้ า� นาญทวั่ ประเทศ
เกษตรกรท่ีมาเรียน จะต้องเป็นสมาชิกธนาคาร
โค-กระบอื อยู่แล้ว เมื่อจบหลกั สูตรเรียน 1๐ วนั แล้ว
ก็จะมีควายเปน็ ของตวั เอง

เดçกæ ร้¨ู ัก
พ่ีควายปลกั
ดีแคไ่ หนนะ ?

เดçกæ ช่วยเตมิ บา้ นและสภาพแวดลอ้ ม
ที่ควายปลักชอบหน่อย

๖2

ชอบทน�าอไนม©แชัน่ป¶ลงึ กั ? ชาวนาเล้ียง©นั ไว้
ทา� อะไรไดบ้ า้ งนะ ?
…..............…
…............….

©ทันี่ ไชหอนบอ?ยู่ ©อนัะไชรอนบะก?ิน เพอื่ นซข้ี อง©นั
คอื ใคร ?
…............…. …............….
.............….

ควายปลกั

(Swamp buffalo)

โรงเรยี นกาสรกสิวิทย การเดนิ ทาง
๙๙๙ ต.ศาลาล�าดวน อ.เมือง จ.สระแกว้
ผู้สนใจเขา้ เทีย่ วชมสอบถามขอ้ มูลเพิ่มเตมิ ไดท้ ี่ ๖๓
๐8 828๙ 12๙๙, ๐ ๓72๔ ๔๙๕7
www.kasorn.com

เพลนิ เรียนรู้

âครงการพั²นาอพันนื้ เนท่อื ่ีรงอมบ¨าว¨.ชดั าลÞกบพาุรณรี ะสรังาวชรดา�ารราิ มวรมหาวิหาร

พระราชา เห็นว่าการจะพัฒนาให้ทุกคนได้ประโยชน์อย่างย่ังยืน
เกื้อกลู กนั ได้ จะตอ้ งพฒั นาแบบองคร์ วม ยอ้ นไปเมอ่ื ป‚ พ.ศ. 2๕2๕
พระราชาเสด็จมาที่วัดญาณสังวรารามฯ จึงมีพระราชด�าริให้มีการ
พฒั นาทด่ี นิ บรเิ วณตดิ ตอ่ กบั วดั ญาณสงั วรารามฯ โดยมหี ลายหนว่ ยงาน
รว่ มกนั ดแู ล เพอ่ื ใหเ้ ปน็ แหลง่ อนรุ กั ษป์ า่ ไม ้ มวี นอทุ ยาน และพฒั นาการ
เกษตรท�าให้ประชาชนในพ้ืนทมี่ ีอาชีพและมีคุณภาพชีวติ ท่ีดขี ึน้

๖๔

พนื้ ทเมกด่ีรบัีปกç อใรæบคะวรâรยดับูไ้ ชหÞา้ นงเมาก์ ณษÏตรนกกั รทว ดัปอ่ปร ง่าะสเ โนทอยับนช่ียสนรุ วกนัท์ ษนุาเท์งกปดรจิน็ า้พักทนยร่ีพการาักกมรผรทเธ่อการนษงรพหตมทุรยชกอ่ธารตศนรใิาใมหจสขม้ขนออสีางงภชปาารพวะบเปชา้ น็านชสในนวนทพ๖ป่ัวนื้ ไา่๕ทป่ี

รเพอลบินวรดั ้ทู Þี่âาคณรÏงการพั²นาพนื้ ที่

พื้นที่รอบวัดญาณสังวรารามวรมหาวิหาร ในพ้ืนท่ีประมาณ
2,๕๐๐ ไร ่ พัฒนาดว้ ยหลักบวร หรือ “บ้าน วัด และโรงเรยี น”

วดัทคเใด่ีวกนัดกçลไบæป้æ้าทงเบา�คกอ้ายนั นะไนไปไรหะม

ท�าไมต้องรวม “บา้ น วัด âรงเรียน” ไว้ดว้ ยกนั นะ
แตไ่ หนแต่ไรมา วัดเป็นศนู ย์กลางเชื่อมคนในชุมชนไว้ด้วยกัน การพัฒนา ๓ สิ่งน้ี คอื
บา้ น วดั โรงเรยี น ไปพร้อมๆ กนั ก็จะทา� ให้บา้ นเมอื งที่เราอยู่มัน่ คง คนมีความสามัคค ี
ร่วมกนั ทา� ส่งิ ดๆี มากข้นึ

๖๖

เนื้อทราย ละอง-ละมัง่ และหมีควาย
เปนš สตั ว์ป่าประเภทไหน ใครร้บู า้ ง ?

เขตห้ามล่าสัตว์ป่าเขาชีâอน เป็น
พ้ืนท่ีฟ„œนฟูสภาพป่า และปล่อยสัตว์ป่าคืนสู่
ธรรมชาต ิ ทา� ใหม้ ีสัตวป์ ่าเพ่มิ ขึ้น หมดปัญหา ส¶านีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่า
การบุกรุกพ้ืนทีป่ ่า บางละมุง มีพื้นที่รวม ๔8๐ ไร่
เพ่ือเพาะเลี้ยงสตั ว์ปา่ ให้ความรดู้ า้ น
งานแปลงสาธิตพืชเÈรษ°กิ¨ การ การขยายพนั ธุแ์ ละการอนุบาล
อยใู่ นพนื้ ท่ีส่วนพระองค ์ จา� นวน ๔๕ ไร ่ ใน
วัดญาณสังวรารามฯ ซ่ึงมีรวบรวมพันธุ์พืช งานปÈุสัตว์ ส่งเสริมการเลี้ยง
ท่ีดีเพ่ือผลิตและขยายพันธุ์ไปสู่เกษตรกรใน โคเนอ้ื โดยการผสมเทียม และจัดต้ังกลุ่ม
บรเิ วณใกล้เคยี ง เกษตรกรเล้ยี งโคเน้ืออ�าเภอสตั หบี

สตั ว์ปา่ มีกช่ี นดิ นะ

สตั ว์เลี้ยงลกู ด้วยนม สัตวป์ ก‚ สัตวเ์ ลื้อยคลาน

๖7

ใทนอ่ วงดั Þöาâณซนสงั วรารามวรมหาวิหาร

วดั ÞาณÏ เปšนพระอารามหลวงชน้ั เอก ชนดิ วรมหาวิหาร
มพี ้นื ที่ทั้งหมด óöö ไร่ ò งาน ๑๑ ตารางวา
มาเดินเที่ยวไปดว้ ยกันเ¶อะ

 อริยาคาร หรือพิพิธภัณฑ์  พระอโุ บสถ หรอื วหิ ารพระศรอี รยิ เมตไตรย
อรยิ สงฆ ์ เปด ใหเ้ ขา้ ชมไดท้ กุ วนั เปน็ อาคารคอนกรตี เสริมเหล็ก 2 ช้ัน ซ่ึงพระ
โดยไมเ่ สียค่าใช้จา่ ย ราชา (รชั กาลท ี่ ๙) ทรงเปน็ ผตู้ ดั หวายลกู นมิ ติ
พระอุโบสถ และบรรจพุ ระบรมสารรี กิ ธาตุ
เดกç æ ร้ไู หม
วัดนส้ี า� คัÞอยา่ งไร

กับพระราชา

วดั ญาณสังวรารามฯ คณะผูส้ รา้ งวัดไดพ้ รอ้ มใจกันสร้าง
ขึน้ เพือ่ ถวายแดพ่ ระราชา เนอ่ื งในวโรกาสพระราชพธิ ี
เฉลิมพระชนมพรรษาครบ ๕ รอบ

เขาชี¨รรย์

พระพุทธรูปแกะสลัก
บนหนา้ ผาหนิ ปนู ทใี่ หญ่ทส่ี ุดใน

เป็นจดุ เที่ยวชมอย่ใู กลๆ้
วัดญาณฯ น่เี อง

๖8

 พระบรมธาตเุ จดยี ม หาจกั รพี พิ ฒั น  เปน็ พระเจดยี ์
ขนาดใหญส่ ีขาวสะดุดตา ชนั้ ลา่ งเป็นห้องโถงใหญ่
ส่วนช้ันสองเป็นที่ประดิษฐานพระเจดีย์ทอง บรรจุ
พระบรมสารรี กิ ธาตุ

 พระเจดยี พทุ ธคยาจําลอง เป็น 1  อเนกกุศลศาลาหรือวิหารเซยี น เป็น
ใน ๔ สถานทสี่ า� คัญทางพทุ ธศาสนา สิ่งก่อสร้างที่แสดงออกซึ่งความจงรัก
ซ่ึงเป็นเจดีย์ที่จ�าลองมาจากเจดีย์ ภักดีและความกตัญูกตเวที ของชาว
พทุ ธคยา ทรี่ ฐั พิหาร ประเทศอินเดีย ไทยเชื้อสายจีนท่ีอาศัยในประเทศไทย
เกือบทุกชิ้นงานที่จัดแสดงไว้ที่น่ีข้ามน�้า
ขา้ มทะเลมาจากเมืองจนี

 ศาลานานาชาติหรือศาลา นอก¨าก¨ะชว่ ยให้รา� ลกึ ¶ึง
มังกรเล‹นนํ้า มีรูปมังกรเล่น พระพุทธÈาสนามากขนึ้ แลว้ ยัง
นา�้ เปน็ สญั ลกั ษณป์ ระจา� ศาลา เปนš ส¶านที่ท่องเท่ียวเรียนรู้
ศาลามงั กรเลน่ น�า้ ทง้ั หมด ๖
ชาต ิ รวม 7 ศาลา ไดพ้ ร้อมกนั ท้ังครอบครัว

โครงการพัฒนาพื้นท่รี อบวดั ญาณสังวรารามวรมหาวิหาร การเดินทาง
อันเนอ่ื งมาจากพระราชดําริ
ต.หว้ ยใหญ่ อ.บางละมงุ จ.ชลบุรี ๖๙
๐๓8 2๓7๙12
www.watyanasangvararam.com

7๐

ภาคเหนือตอนบน ภาคเหนอื ตอนล‹าง ภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนือตอนบน

สราŒ งสรรคโดย สนบั สนุนโดย สราŒ งสรรคโดย สนับสนุนโดย สรŒางสรรคโดย สนับสนนุ โดย
มูลนธิ ิชยั พฒั นา มูลนิธิชยั พฒั นา มูลนธิ ชิ ัยพัฒนา

ภาคตะวนั ตก ภาคกลาง ภาคตะวนั ออกเฉียงเหนือตอนลา‹ ง

สรŒางสรรคโดย สนับสนุนโดย สรŒางสรรคโดย สนับสนุนโดย สราŒ งสรรคโดย สนบั สนุนโดย
มลู นธิ ชิ ยั พฒั นา
มลู นิธิชัยพัฒนา มูลนธิ ชิ ยั พฒั นา
ท‹อง ๙ แหล‹งเรียนรŒู พิพธิ ภณั ฑท่ีมีชีวติ เสŒนทางเรยี นรูŒ “ตามรอยพระราชา” ท‹อง ๙ แหลง‹ เรยี นรูŒ พพิ ธิ ภัณฑทมี่ ีชวี ติ เสŒนทางเรียนรูŒ “ตามรอยพระราชา”

ภาคใตŒฝ˜ง› ตะวันตก ภาคใตฝŒ ˜›งตะวนั ออก ภาคตะวนั ออก

สรา งสรรคโดย สนบั สนุนโดย สราŒ งสรรคโดย สนบั สนนุ โดย สราŒ งสรรคโดย สนบั สนนุ โดย
มลู นิธชิ ยั พฒั นา
มูลนิธิชยั พัฒนา มลู นธิ ิชยั พฒั นา ท‹อง ๙ แหล‹งเรยี นรŒู พพิ ิธภณั ฑท่มี ีชวี ติ เสนŒ ทางเรยี นรŒู “ตามรอยพระราชา”
ทอง ๙ แหลงเรียนรู พพิ ิธภัณฑท ม่ี ีชีวติ เสน ทางเรยี นรู “ตามรอยพระราชา” ท‹อง ๙ แหลง‹ เรียนรูŒ พพิ ธิ ภณั ฑท ม่ี ชี ีวติ เสŒนทางเรียนรูŒ “ตามรอยพระราชา”

71

พระราชา
ไมไดม แี ตในนทิ าน
ห“TนhงัeสKือiเnดgิน’sทJาoงตurาnมeใรyนอ”ยเดLพตeนิรaระrแnรยีขาinดอชมgานงตPพaแัวsรsหเpดะoง รrินกtาทาชราาเงรไยีปนรู
สนุกรูสํานกั งานสง‹ เสรมิ สงั คมแหง‹ การเรียนรูŒและพฒั นาคณุ ภาพเยาวชน

๓88 อาคารเอส.พี. (อาคารเอ) ชั้น 1๓ ถนนพหลโยธิน
สร้างสรรคโ์ ดย H(สสeค.a) rt

สนกุ คิดแโทขรวศงพัสาทม ์ เ๐ส น2ใH๖น1 ๙eเข ต1a8พd1ญ1าไท กรงุ เทพฯ 1๐๔๐๐
สนุกทำเว็บไซต ์ www.qlf.or.th
วเิ คราะห์เนื้อหา Hand
นายเฉลมิ พร พงศธรี ะวรรณ

ครูรเาตงวลัรสียมเมด็จตเจา้ัวฟไา‡ ปมหเารจียักรนี ปรระู ใจหา� ปเ ‚ ต2๕็ม๕8อ่ิม

ผศ.ดร.ธนั ยวชิ วเิ ชยี รพนั ธ
หทกวัั หษนะค้าเโวคตารมงรคกิดายี รสวมริจ้าัยงใสจพรัฒไรคปน์แาสลเคะรนกอ่ื างกุรมคใือดิ หสวง่เิ เคเสตรรามิ ะ็มแหลท์ ะป่ี ระเมนิ

ผบเลรตษิิตทังรานรียักโดลมยกู กถรุปามจําไกดดั ทกุ คำถามทส่ี งสยั
เตรกยี ล่มุมบบริษนั ัท ทอาึกร์แทอลุกจี ค(รกั วลากู มเลปิร์นรนงิ่ะ ทกรุปบั ) ใจไวก นั ลมื

พิมพ์ครัง้ ท ี่ 1 ธันวาคม 2๕๖๐

ณจ�านวแน พหิมลพ์ ง 1๐เร,๐๐ีย๐น เลรม่ ู พิพิธภัณฑท ่มี ีชวี ติ
จากโครงการอันเนือ่ งมาจากพระราชดำริ

พระราชา รัชกาลที่ ๙

72

7๓

จัดพมิ พโดย

สราŒ งสรรคโดย สนบั สนนุ โดย

7๔ มูลนธิ ิชัยพฒั นา