ภาคกลาง
ทอง ๙ แหลง เรยี นรู พิพธิ ภณั ฑท่ีมชี วี ิต เสน ทางเรียนรู “ตามรอยพระราชา”
พระราชา
ไมไ ดมีแตในนิทาน
ในเดตนิ รแียขดอมนงตพแัวรหเดะง รินกาทาชราาเงรไียปนรู
สนุกรู
สนุกคดิ Heart
Head สนกุ ทำ
Hand
เตรยี มตวั ไปเรยี นรู ใหเตม็ อ่มิ
เตรยี มใจไปสนกุ ใหเต็มท่ี
เตรยี มถามไดทกุ คำถามที่สงสัย
เตรียมบันทึกทุกความประทับใจไวกันลืม
ณ แหลงเรยี นรู พิพิธภณั ฑท มี่ ีชวี ติ
จากโครงการอนั เนอ่ื งมาจากพระราชดำริ
พระราชา รชั กาลที่ ๙
หนงั สือเดนิ ทางของฉนั
t Heartช่อื จริง
ชือ่ เลน
โรงเรียน
Hand ชั้น
คตปิ ระจำใจ
โทรศพั ท
เตรยี มตวั ออกเดนิ ทางไปเรยี นรู
สมดุ บันทกึ กระบอกน้ำ กลอ งถา ยรปู
ดินสอ ยางลบ กระเปา เป
หมวก
คมู อื พอ แม
(Parent’s Guide)
การเดนิ ทาง ‘ตามรอยพระราชา’ ของเดก็ ๆ ครงั้ น้ี พอ แม
ครู หรือผู ใหญส ามารถมสี วนรวมในการเรียนรแู ละสนกุ
ไปกบั เด็กๆ ดวยการ…
• กระตนุ ใหเดก็ ๆ เกดิ การเรียนรูอยางสรางสรรค
สบื เสาะ จินตนาการ และลงมอื ทํา
• สงั เกต พฤตกิ รรมการเรียนรขู องเดก็ ๆ สง เสริมใหเ กดิ
การตอ ยอด และเช่ือมโยงกบั ประสบการณจ ริง
• ประเมิน การเรียนรูและทักษะสําคัญท่ีเกิดจากการ
เรียนรูของเดก็ ๆ
๔ ทกั ษะ คอื
แรงบันดาลใจ คิดสรา งสรรค
เอาใจใส จดจอ อยากเรียนรู สาํ รวจ เสาะแสวงหาคําตอบ
อยากทาํ ตอ สงั เกต อธบิ ายขอ มลู สรา งแนวคิดใหม
เกดิ แรงบันดาลใจ เชื่อมโยง บูรณาการ
คิดวิเคราะห ลงมอื ทาํ
เขาใจปญ หา เปรียบเทียบมมุ มอง ปฏบิ ตั ิจริง กลา ลอง
ตา งๆ ตรวจสอบความถูกตอ ง กลา เรียนรู ลองลงมอื ทํา
วิเคราะหขอมลู แสดงเหตุผล
๒
รว มเรียนรไู ปกับเดก็ ๆ
• กระตุนใหเ ด็กๆ สนใจ ช้ีชวนใหสังเกตสิ่งตา งๆ รอบตวั
• ชวนเดก็ ๆ ตง้ั คําถาม คดิ และหาคําตอบ
• ลองใหเดก็ ๆ ไดเลน ลองทํา สัมผสั และเรียนรูสิ่งตางๆ
• ชวนเดก็ ๆ ใหค ดิ เชื่อมโยงสง่ิ ตา งๆ กบั ตวั เอง ท่ีบา น ที่โรงเรียน
และสังคมรอบตวั
• ตั้งคําถามใหเดก็ ๆ ทําความเขาใจเร่ืองราว ปญหา และสาเหตุ
ของการเกดิ ปญ หาตางๆ
• ตั้งขอสงั เกตใหเดก็ ๆ คดิ ถึงขอ ดี-ขอ เสียของส่ิงตางๆ ทไี่ ดเห็น
• ตัง้ ขอสงสยั และคนควาขอ มูลเพ่มิ เติมตอ จากแหลงอื่นๆ
• ทา ทายเด็กๆ ใหคดิ หาแนวทางแกป ญหาตามวิธีของตัวเอง
๓
❝ศาสตรของพระราชาไมมีวันลาสมัย วิชาท่ีพระองคทรงสอน
ใชไ ดท ุกมมุ โลก เปน ศาสตรถ นอมโลก ถนอมมนษุ ย ตลอด ๗๐ ปแ หง
ศาสตรพ ระมหากษตั รยิ ในหลวงรชั กาลที่ ๙ ทานทรงสอนพวกเราไว
ครบเครื่อง วันน้ีพระองคทานไมประทับอยูกับเราแลว แตมีแสงสวาง
ที่สอ งทางเราตลอดเวลา ขอใหเดนิ ตาม
หนงั สอื เดนิ ทางตามรอยพระราชา คอื โรดแมปใหไ ปศกึ ษาตาม
เสนทางของศาสตรกษัตริย เปนเคร่ืองมือเหมือนมีไกดคอยอธิบาย
พอแมลูกไดเ รยี นรูพรอมกัน เขาใจพรอมกัน ตรวจสอบ ลงมอื ปฏบิ ัติ
บนฐานความสามคั คี
๔
ขอใหเ ปน การเทย่ี วอยา งสรา งสรรค เทยี่ วไปสอู งคค วามรทู พี่ ระองค
ประสิทธิ์ประสาทให เที่ยวดูศาสตรกษัตริย ศาสตรพระราชาจะเที่ยว
ไดเปนรอยโครงการ เหนือสิ่งอ่ืนใด จะเกิดความภาคภูมิใจวาพอ
ของเราเกงเหลือเกิน พอเราสอนเราทุกอยาง เราเสียอีกอาจไมคอย
เปนลูกท่ดี ีนัก ไมคอยใสใจคาํ สอนของพอนกั แตไ มสาย เวลานห้ี นงั สือ
เดินทางจะนําทางพวกทานท้ังหลายไป จะเปนเครื่องชวยอยางดี
รับรองวาจะบรรลุธรรม ธรรมชาติและธรรมดา และจบลงดวยคําวา
ประโยชนส ขุ ❞
ดร.สุเมธ ตนั ติเวชกุล
เลขาธกิ ารมูลนิธชิ ยั พัฒนา
และท่ปี รกึ ษาโครงการหนังสือเดนิ ทางตามรอยพระราชา
๕
โครงการคุงบางกะเจา ๔๖
เฉลมิ พระเกยี รตฯิ
๑๐ จ.สมุทรปราการ
๒๐ โครงการพัฒนาพื้นท่ี ๔๒
บริเวณวัดมงคลชยั พัฒนา
อันเนือ่ งมาจากพระราชดำริ
จ.สระบุรี
พพิ ิธภณั ฑธ รรมชาตจิ ัดการนำ้ ชมุ ชน ศนู ยภ
ตามแนวพระราชดำริ ชุมชนคลองรังสิต
จ.ปทุมธานี ๓๒
๒๖
๖
๖ อุทยานการอาชีพ
โครงการพัฒนาที่ดนิ ชยั พัฒนา
มูลนธิ ิชัยพฒั นาบา นเกาะกา
(ศนู ยเ พาะเลย้ี งปลานิลจติ รลดา) ๕๒ จ.นครปฐม
จ.นครนายก โครงการเข่ือนคลองทาดา น
๕๔ อันเนอื่ งมาจากพระราชดำริ
(เขื่อนขนุ ดานปราการชล)
จ.นครนายก
วัดพระราม ๙
กาญจนาภิเษก
จ.กรุงเทพมหานคร
ภมู ริ กั ษธรรมชาติ ๖๔ โครงการ รวมกันสู อยูอ ยา งพรอม
บา นพุคา จ.ลพบรุ ี
จ.นครนายก
๗
❝เรียนรู อยูอยา งพอเพียงและยง่ั ยืน❞
ดวยเกษตรทฤษฎี ใหม
เสนทางภาคกลาง
และกรุงเทพมหานคร
● อางทอง ● ชัยนาท
● พระนครศรีอยธุ ยา ● ลพบุรี
● นนทบรุ ี ● ปทมุ ธานี
● สมุทรปราการ ● สมทุ รสาคร
● สระบรุ ี ● สงิ หบรุ ี
● สุพรรณบรุ ี ● นครนายก
● กรงุ เทพมหานคร
๘
๙
โครงการคงุ ไปบจสา.ําสงรกมวุทะจเรพจป้นืา รทเาฉ่ีสกลเีาขมิรียพวระเกยี รตฯิ
กาลครงั้ หนงึ่ นานมาแลว พระราชาทรงนงั่ เฮลคิ อปเตอรผ า นพน้ื ทสี่ เี ขยี ว
ของคุงบางกะเจาจึงอยากจะรักษาพ้ืนที่น้ีไวเพื่อเปนปอดขนาดใหญของ
กรงุ เทพมหานครและสมทุ รปราการ ดว ยการปลกู ตน ไมใ นใจคน เพอ่ื ใหค น
ปลกู ตน ไมล งบนแผน ดนิ และรกั ษาตน ไมด ว ยตนเอง เปน การสรา งปา ไมแ บบ
ยั่งยนื เมือ่ คนบางกะเจารกั ตนไม บางกะเจาในวันนจี้ ึงยังรักษาพ้นื ทส่ี ีเขียว
เอาไวไ ดอยา งดี
ป พ.ศ. ๒๕๔๙ คงุ บาง ตนไม ในคงุ บางกะเจา ชาวบางกะเจา
กะเจา ชวยลดโลกรอน ลดคารบ อน กาํ หนดกฎรว มกันวา
ไดร ับการยกยอ ง ได ๖,๐๐๐ ตนั ตอป หา มตัดตนไม
ใหเปน ปอดกลางเมือง ทกุ ตนใน ๖ ตําบล
๑๐
๑๑
พระราชาแกปญ หานํ้า “คุงบางกะเจา ”
“คงุ มบรี าูปงรกาะงเจา ” คุงบางกะเจามีปญหาน้ําทวมเสมอ จากอิทธิพล
เปนอยา งไรนะ ของ “นํา้ ข้นึ -นํ้าลงตามธรรมชาติ” เพราะอยูใ กลท ะเล
ประชาชนเดอื ดรอ นจากนาํ้ ทว ม พระราชาแกป ญ หาดว ย
เปนเกาะรปู รา งคลา ยกระเพาะหมู โครงการคลองลัดโพธิ์ตามแนวพระราชดําริ เพ่ือชวย
อยตู อนใตส ดุ ของดินดอนสามเหลย่ี ม ระบายน้าํ ลงสทู ะเล ทกุ วันน้ที ี่น่ไี มเคยน้ําทว มอกี เลย
ปากแมน ้ําเจาพระยา หา งจากอาวไทย
ไมถ งึ ๒๐ กิโลเมตร แตก อ นเรยี กกันวา โครงกคาลรปองรละตัดรูโพะบธิ์ายน้ํา
“คุง ขา วเหนยี วบดู ” เพราะกวาจะนั่งเรือ
ออ มคุง ไดใชเ วลานานเปนวนั
อถตุ .สวงาแหหกวรนรม ถ.เพชรหงึ ษ
มอเตอรเ วย สาย
คกลลาอยงเลปดั น โพคธล์ิจอางกลคดั ลนอ้ํางมทากี่ถปกู รละมื โยชน อ.เมืองสมทุ รปราการ
แมน า้ํ เจา พระยา ถ.สุขสวสั ด์ิ
ชว ยระบายนาํ้ เหนอื ลงสทู ะเลไดเ รว็ ขนึ้ ลดระยะ
ทางการไหลลงสแู มน าํ้ เจา พระยาจาก ๑๕ กโิ ลเมตร
เหลือเพียง ๖๐๐ เมตร ลดเวลาการเดนิ ทางของน้ํา
จาก ๕ ช่ัวโมงเหลือ ๑๐ นาที
บรรเทาปญหาน้าํ ทวมกรงุ เทพฯ และปริมณฑล
ชวยชะลอนํา้ เค็มท่ีจะไหลเขาสพู ืน้ ทก่ี ารเกษตรของชาวบาน
เด็กๆ รไู หม
นาํ้ ขึน้ -น้ําลง
เกดิ จากอะไร
๑๒
ระบบนเิ วศ “พ้ืนที่สามนาํ้ ”
คุงบางกะเจาไดรับอิทธิพลจากน้ําทะเลข้ึนลง ทาํ ไมรากตน ไม
ทาํ ใหม รี ะบบนเิ วศ “สามนา้ํ ” นาํ้ จดื นาํ เคม็ นาํ้ กรอ ย บางชนดิ ถึงมี
สวนดินมีความอุดมสมบูรณเพราะมีแรธาตุในดิน รากช้ีข้ึนมาจากดนิ
ตะกอนปากแมน า้ํ พชื และสตั วจ งึ มคี วามหลากหลาย
พชื พรรณท่ีนา สนใจ
มตี น ไมพ น้ื ถน่ิ มากมาย ทงั้ ชงโค โพทะเล ตนี เปด นา้ํ
จาก กระทิง ลาํ พู จิกสวน เหงอื กปลาหมอดอกขาว
ปอทะเล ตะเคยี นทอง พิลงั กาสา มะขาม
นก สตั วที่นา สนใจ
เปน สดุ ยอดพนกั งานบาํ รงุ ปา ชว ยรกั ษาระบบนเิ วศ
ที่นี่มที ง้ั นกกนิ นํ้าหวาน นกกินผลไม และนกกินแมลง
มีนกอะไรบา งนะ ?
ห่ิงหอย
แมลงปกแข็งขนาดเล็กเรืองแสง
ที่อาศยั ตามพุมไม พบพลบคาํ่ จะบนิ
ไปเกาะตามตน ไมส งู และกะพรบิ แสง
เห้ีย จากลาํ ตวั ตอนเปน ตวั หนอน หง่ิ หอ ย
สตั วเ ลอ้ื ยคลานรปู รา งคลา ยจระเข กินหอยขนาดเล็กเปนอาหาร เมื่อ
โตเตม็ วยั จะกนิ เพียงนํ้าคางเทานน้ั
แตตัวเล็กกวา สําคัญตอระบบนิเวศ
ชว ยทาํ ความสะอาด เพราะเหย้ี ชอบกนิ
สง่ิ ปฏกิ ูล ซากสัตว ของเนา เสีย
๑๓
สวนศรีนครเขื่อนขนั ธ…หองเรียนธรรมชาติ
ข่ีจักรยานบน“เปสาน สทาามงยศุคึก”ษาธรรมชาติ
สวนสาธารณะและสวนพฤกษชาติ
ท่ีเจาหญิงหัวใจอนุรักษ สานตอตาม
รอยพระราชาเพิ่มเติมสีเขียวใหพ้ืนท่ี
คุงบางกะเจา มีท้ังปาธรรมชาติ
รองสวนผลไมและไมผลดั้งเดิม
ของชาวสวน สระนํ้าขนาดใหญ
เสนทางจักรยาน เสนทางศึกษา
ธรรมชาติ หอดนู ก
๑๔
เสสนน กุ ทเพางลเดิรียเพนลรนิ ู ในคงุ บางกะเจา
เพชรหงึ ษ คือช่ือของอะไร ?
เปนช่ือของถนนสายหลกั
ในคงุ บางกะเจา และเปน ชื่อกลวยไม
ท่ีมขี นาดใหญท ่ีสดุ ในโลกดว ย
หมูบา นมอญทรงคนอง
ชุมชนคนไทยเช้ือสายรามัญหรือ
๑๕ มอญที่อยูมาตั้งแตร ชั กาลท่ี ๒
สวนศรีนครเขื่อนขันธ
สวนแสนรมร่นื ท่ไี ดช ่อื จากพระราชา มีความหมายวา
“สวนแหงแรกของนครเขือ่ นขันธ”
ตลาดนํ้าบางนํา้ ผึง้
ตลาดน้ําท่ีมีอาหารและผลไม
อรอย ขนมโบราณหากินยาก งาน
ฝมือหตั ถกรรมมากมาย
พพิ ิธภณั ฑปลากัดไทย บานธปู หอมสมุนไพร
แตเดิมเรือกคูรองสวนท่ีน่ีเปน มาเรียนรูดูวิธีการทําธูปหอม
แหลงอนุบาลพันธุปลาหลากชนิด แบบโบราณกัน
ทงั้ ปลากัด ปลาเสือตอ ฯลฯ
๑๖
ระบบนเิ วศดงจาก หอดนู ก
“จาก” เปนพืชริมนํ้าที่พบมากใน ลองสะพายกลองสอง
คุงบางกะเจา ใบจากนาํ มามุงหลังคา ทางไกลขึ้นชั้นบนของหอดูนก
หอขนมจาก ผลนาํ มากนิ สด เช่ือมกบั ที่สูง ๗ เมตร เห็นวิวมุมสูง
นํา้ ตาลเรียก “ลูกจากลอยแกว ” สีเขียวสุดสายตาของสวน
และนกหลากหลายพนั ธุ ทงั้ นก
กนิ พชื นกกนิ แมลง นกกนิ ปลา
สะพานเข่อื นขันธม รรคา ๑๗
สะพานไมท ท่ี อดยาวไปในสระนา้ํ ในสวนศรฯี
รายรอบดว ยตน ไมน านาชนดิ เกาะกลางนาํ้ มเี หยี้
อาศัยอยูจํานวนมาก ในนํ้าก็มีปลามากมาย
รวมทง้ั ปลาเสอื แสนรู
วิถีชุมชนรอ งสวน
ในคุงบางกะเจามี
ลาํ คลองตัดผา นหลายสาย
ชาวบา นทาํ เกษตร
โดยปลกู แบบรองสวน
ในหนา แลง นาํ้ ในรอ งสวน
ท่ีสะสมไวจะเอามารดตน ไม
สวนหนาฝนน้ําไมท วม
เพราะรองสวนชว ยกักเกบ็ นํา้
ชุมชนเขมแข็งหวั ใจนักอนรุ ักษ
สวนปาเกดนอมเกลา และสวนปา ทรงคนอง ศูนยกลางการเรียนรูเ รื่องธรรมชาติ ซ่งึ คนใน
ทอ งถิ่นรว มกันจัดการและดูแลรักษาอยา งเขมแขง็ ฟน ฟูระบบนเิ วศบงึ น้ําจดื ทาํ ปยุ อินทรียจ าก
ธรรมชาติ ผลติ ภณั ฑจ ากวตั ถดุ ิบธรรมชาติ ทัง้ ขนมไทย นํา้ สมุนไพร สบู ฯลฯ
เดนิ ลานลาํ พู ดูหิ่งหอ ยสาํ รวจระบบนิเวศ
ผใู หญใ จดกี ลมุ อนรุ กั ษล าํ พบู างกระสอบ
ที่ชวนเยาวชนในชุมชนชวยกันดูแลรักษา
ธรรมชาตขิ องคงุ บางกะเจา ไปรเู รอ่ื งหง่ิ หอ ย
และระบบนเิ วศ
ตามหาตน ลําพู
ตนลําพูไมมีรากแกว มีรากเล็กๆ แตกแขนง
ทางดานลางทําหนา ทยี่ ึดเกาะ และมรี ากฝอยในการ
ดูดซึมนํ้าและสารอาหาร สวนรากพิเศษชวยใน
การหายใจ รากทรงกรวยแหลมยาวแทงโผลพื้นดิน
๑๘ รอบโคนตน เรยี กวา “รากอากาศ”
ทําไมห่งิ หอ ยถึงหลงรักตน ลาํ พู
ลาํ พูเปน ตน ไมใหญ มีใบขนาดเล็กเหมาะสําหรบั
ห่งิ หอยโตเต็มวัยเกาะเพอื่ ผสมพนั ธุ ตัวออนอยอู าศยั
รากของตนลําพูจะชี้เหนือพื้นดิน เม่ือนํ้าทะเลข้ึน
ตัวหนอนหง่ิ หอยก็จะหนนี าํ้ ขึน้ ไปอยบู นรากอากาศ
เดก็ ๆ รูหรือไมวา
หง่ิ หอ ยชนดิ ใดในคงุ บางกะเจา
เปนหิง่ หอ ยชนดิ ใหมข องโลก
เด็กๆ ลองใชด นิ สอสีสีขาววาดรปู ห่งิ หอ ยในนดี้ ูสิ
โครงการคงุ บางกะเจาเฉลมิ พระเกยี รติฯ ๑๙การเดินทาง
ต.บางกะเจา อ.พระประแดง จ.สมุทรปราการ
ศูนยจ ัดการพื้นทีส่ เี ขยี วเชิงนเิ วศนครเขือ่ นขนั ธ
๐๒ ๒๔๖๑ ๐๙๗๒
ตะลยุ ไรเกษตรทฤษฎี ใหม
แหงแรกของประเทศไทย
โครงอกันารเนพือ่ ัฒงมนาาจพาืน้ กทพ่ีบระรริเวาณชดวาํดั รมิ งจค.สลรชะัยบพุรัฒี นา
พระราชามองเห็นวาพ้ืนที่บริเวณนี้มีฝนตก เแดปลข็ก้ีวลเๆปดกู ดินพรเูไเชืปหหเนปมนอนดยี ยแนิวาปบดงนบีสไรทไาํ หนหรนะารยับ
นอย ไมมีระบบชลประทาน ดินเปนดินเหนียว
ปนทรายขี้เปด ชาวบา นปลกู พชื ผลลาํ บาก เกดิ
ความยากจน แตม วี ดั ทเี่ หมาะแกก ารพฒั นาและ
ควรใชพ น้ื ทโ่ี ดยรอบสาธติ การเกษตรทฤษฎใี หมท ่ี
พระราชาคิดคน เพื่อเปนแหลงเรียนรูและสราง
ผลผลิตใหโครงการหลวง พ้ืนท่ีวัดแหงนี้จึงเปน
ศนู ยก ลางในการเชอ่ื มโยงชาวบา นและหนว ยงาน
ราชการใหเกือ้ กลู กนั
ตามหลกั
“บวร” บาน + วัด + โรงเรียน
๒๐
๒๑
มาทําความรูจักกับแปลงเกษตรท้ังสองแบบ
เลเสดยี้ รก็ งะๆปนล้ําคาในดิอวไะราไร
ไดบางนะ
แปลงเกษตรแบบผสมผสาน
เปน การปลกู พชื ทไ่ี มม กี ฎตายตวั ไมม กี ารคาํ นวณปรมิ าตรตา งๆ สว นมากมกั ปลกู ไมผ ลยนื ตน
อยางผลไมตามฤดูกาลท่ีควบคุมราคาได สลับกันบนพื้นท่ี มีสระน้ําไวกักเก็บนํ้าและเล้ียงปลา
และปลูกหญาแฝกโดยรอบกันการทลายของหนาดิน สวนพรรณไมหอม สวนไมผลในทด่ี อน
พระราชาคาํ นวณแลววา เกษตรทฤษฎี ใหม
จัดสรรที่ดินทาํ กนิ ขนาดเล็ก : แหลงนา้ํ และที่อยูอ าศัย
คนกนิ ขา วคนละ ๒๐๐ กโิ ลกรมั ตอ ป
ตามสัดสว น ๓๐:๓๐:๓๐:๑๐ แบบน้ี
ป
กโิ ลกรมั
นา ๑ ไรจ ะใหผ ลผลติ ๔๐๐ กโิ ลกรมั ขดุ บอ สระน้าํ ๓๐ เปอรเซน็ ต ๓ปล๐กู เพปชือสรเวซนน็ พตชื ไร
เพอ่ื เกบ็ กกั นา้ํ ฝนไวใ หข า วนาป ยดึ หลกั วา พชื ใด
กิโลกรัม หากมนี าํ้ เหลอื นาํ มารดพชื เอาไวก นิ
ทใี่ ชน า้ํ นอ ย
ไร
ทาํ นา ๓๐ เปอรเ ซน็ ต
จเมะมอ่ื ขี ๑า วบกานิ นเพทยีาํ งนพาอบแนลพะนื้ เหทลี่ ๕อื ขไารย เพอื่ ปลกู ขา วไวก นิ
๒๒ ไร ทอี่ ยอู าศยั ๑๐ เปอรเ ซน็ ต
ทงั้ ตวั บา นและ
โรงเกบ็ ของตา งๆ
รวมถงึ ถนนเขา บา น
จากพระราชานกั คดิ คาํ นวณ
พระราชานกั คดิ คาํ นวณบอกเราวา
สระนํ้า ๑ ไร นํ้ามีการระเหยตัว
ทุกวัน อัตราวันละ ๑ เซนติเมตรใน
ชว งทฝี่ นไมต ก ดงั นน้ั จงึ ควรปลกู ไมผ ล
ยนื ตน โดยรอบเพอ่ื ชะลอลม สว นในนาํ้
ใหปลกู พืชนํา้ เชน ผกั บุง ผักกะเฉด
เพือ่ คลมุ ผวิ นา้ํ
พ้นื ท่ีปลูกไมผลควรปลูกพชื ๓
ระดบั กลาง ระดบั ลา ง
ปลูกผกั หวานปา ปลกู สมุนไพรพนื้ บา น ขมิน้
ระดบั บน นอยหนา มะนาว ฟาทะลายโจร
ปลกู ไม โสมไทย ขิง ขา กระชายดาํ
สาํ หรับใชสอย
เชน สะเดา ขเ้ี หล็ก ๒๓
ยางนา
มาเรว็ อยา ชา….มาดํานากนั เถอะ
เบดาก็ งๆสในาํ รคนไู ัญหา มขทอ่ีเมงปขตี น า ัววศอัตะไรรู นาดํา ใหผลผลติ ขา ว
คุณภาพดีกวา นาหวาน
ขา วนาดําจะแตกกอเยอะกวา
มรี วงใหญ น้ําหนกั ดี
พระราชาสงเสริมใหทํานาป เพราะนาปรัง
ตองใชนํ้ามากในการปลูก ตองอาศัยนํ้าจาก
ชลประทานปริมาณมาก ในระยะยาวดินก็จะ
ขาดแรธ าตุ ขาดความอดุ มสมบรู ณ เพมิ่ ประชากร
โรคและแมลงทาํ ใหเ กษตรกรใชสารเคมมี ากขนึ้
ไมเกดิ ผลดี
๒๔
สูตรบาํ รุงดนิ จากพระราชา พระราชาบอกวา
จะเลือกเกษตรผสมผสาน
หลงั หนา ทาํ นา ใหป ลกู พชื ตระกลู ถว่ั เพอื่ บาํ รงุ ดนิ หรือเกษตรทฤษฎี ใหม
เพิ่มแรธาตุอินทรียใหดิน ไมวาจะเปนถั่วเหลือง
ถั่วเหลืองฝกสด ถ่ัวเขียว ขาวโพดหวาน ขาวโพด ใหดูความเหมาะสม
ขาวเหนียวงา มะระ กับพ้นื ที่เปนหลกั
ทฤษฎี ๓ ขน้ั ของเกษตรทฤษฎี ใหมท ่ีพระราชาวาไว
สหกรณการเกษตร ขนั้ ท่ี ๑ ปลกู เพือ่ กนิ ในครวั เรือน หลังจากตะลุยไร
ของพระราชา
ขนั้ ท่ี ๒ รวมพลงั ชว ยกนั วางแผน เเผดกส็กษๆมตผรคสแดิ าบนวบา
การผลติ เพอ่ื การศกึ ษา
การคา พฒั นาความ เกษแตตรกทตฤาษงกฎับี ใหม
เปน อยขู องชมุ ชน สงั คม อยา งไร
ขนั้ ที่ ๓ ดาํ เนนิ การทาํ ธรุ กจิ รว มกนั เชน โรงสขี า ว
สหกรณก ารเกษตร สถานบี รกิ ารนาํ้ มนั
โครงการพฒั นาพน้ื ทบ่ี รเิ วณวดั มงคลชยั พัฒนา อนั เนือ่ งมาจากพระราชดาํ ริ
ต.หว ยบง อ.เฉลิมพระเกยี รติ จ.สระบุรี
สามารถเขา ชมไดทกุ วันไมเ วนวนั หยดุ ราชการ
มูลนธิ ชิ ัยพฒั นา ๐๒ ๒๘๒ ๔๔๒๕ ๗ ตอ ๑๒๐-๑๒๑
ในวันเวลาราชการ
www.chaipat.or.th/royal-projects-in-various-regions การเดนิ ทาง
๒๕
เท่ียวเชิงเรียนรูท ่ีหนองเสือ
ตาพมพิ แธิ นภวัณพฑระธรรจาร.ชปมดชทําารุมติ ธจิชาุมัดนชกี นารคนล้ําอชงุมรชังนสิต
เดิมทีพนื้ ทีช่ ุมชนหนองเสือ คลองรงั สติ ประสบปญหานา้ํ ทว มสลับนํ้าแลงอยูเสมอ
สมเขียวหวานท่ีปลูกมีโรคระบาด ทําใหชาวบานมีหนี้สิน ผูนําชุมชนจึงคิดนําศาสตร
พระราชาเรื่อง “แกมลิง” มาแกปญหา เริ่มดวยการจัดระบบนํ้าใหเหมาะสมกับพ้ืนท่ี
ปรบั เปลยี่ นปลกู พชื เศรษฐกจิ หลากหลาย เกดิ ความสามคั คเี ขม แขง็ ในชมุ ชนจนสามารถ
ปอ งกนั ภยั นา้ํ ทว มและเกดิ รายไดท ด่ี ใี นทสี่ ดุ
แกมลิงคืออะไร
พระราชาบอกวา ลงิ มกั เกบ็ อาหารไวใ นแกม
แลว คอ ยนาํ ออกมากนิ ในภายหลงั
การจดั การนาํ้ แบบแกม ลงิ กค็ อื การเกบ็ กกั นา้ํ
๒๖ เอาไวเ พอ่ื ใชย ามขาดแคลน
แกมลิงแบบเพิ่มรายได ๒๗
ทาํ “แกม ลิง” เกบ็ น้ําไว
ในรองสวน และปลกู
ตน ปาลม ตามแนวริมคลอง
ปองกนั ตลิง่ พังทลาย
ในรองสวนก็ยงั ใชเ ปน
พนื้ ทป่ี ลูกพชื เล้ยี งปลา
เพ่ิมรายได
ศาสตรพ ระราชา แกปญหาชุมชน
ในป พ.ศ. ๒๕๕๔ เกิดน้าํ ทวมใหญห ลายพ้นื ที่
ในจังหวัดปทุมธานี แตชมุ ชนหนองเสือ คลองรังสิต
สามารถรับมือได โดยไมไ ดรบั ผลกระทบจากนาํ้ ทว มเลย
ชาวบานหนองเสือสรางบอ พักน้าํ
และประตูควบคุมระดับนํ้าดว ยตนเอง
ราคาถกู ประหยัดเงนิ มากกวา การซ้ือสําเร็จ
และมกี ารจัดตารางการดแู ลนาํ้ กนั เอง
ในชุมชนแบบเต็มใจ
ใชธ รรมชาติ
แกไขปญ หาธรรมชาติ
ขุดลอกคลองกักเกบ็ นา้ํ จากเคยปลูกสวนสมซึ่ง
สงผลใหเกิดสภาพดินเปรี้ยว
ขาดความสมบรู ณ มีโรคพืช
ระบาดงาย ก็เปลี่ยนมาเปน
สวนปาลมน้ํามัน ที่ปลูก
และดูแลงาย ไมทําใหดิน
เส่ือมสภาพ ไดร าคาดีกวา
เพอ่ื เพมิ่ พนื้ ทเี่ กบ็ กกั นา้ํ ไดม าก นา้ํ ไมท ว มยามหนา ฝน มนี าํ้ ใชเ พยี ง
พอในหนา แลง เกดิ การเชอื่ มตอ โครงสรา งชลประทานกบั รอ งสวนอยา ง
๒๘ เปน ระบบ
แปลงตะไคร พน้ื ท่ีชุมชนคลองรังสติ ครอบคลุม
พนื้ ที่คลอง ๘ ถงึ คลอง ๑๐ มบี อพักนา้ํ
และประตูควบคุมระดับน้าํ ๗๐ จุด
ที่นเี่ ปน พิพธิ ภัณฑมีชีวิตท่ีอยูนอกอาคาร
เรียนรไู ดจากธรรมชาติ
นาขาว
เกษตรผสมผสานตามแนวทฤษฎี ใหม ๒๙
จากการปลูกพืชชนิดเดียว เปล่ียนเปนเกษตรแบบผสมผสาน มีพืชไวกิน
ไวข ายสลบั กนั ไปตลอดป แกว มงั กร ขนนุ ตะไคร ดาหลา ยงั มผี กั สวนครวั มากมาย
ในสวน เชน พรกิ โหระพา มะนาว กลว ย ฯลฯ เอาไวกินและขาย บางบาน
ก็ขุดบอ ปลาดวย
สนกุ เรียนรู ในสวนปาลม นํา้ มัน แดปบเดีาอบทลก็ยม่ีนมๆารี ปี่ งนอ ไลร้ํางรมูกูมสน้ยันัวะน
ปาลม นาํ้ มนั กาํ เนดิ ในแอฟรกิ าตะวนั ตก ชาวโปรตเุ กส
นาํ ปาลม นาํ้ มันมาปลูกในทวปี เอเชยี ทีอ่ ินโดนเี ซยี
ปาลม นา้ํ มนั เรมิ่ ใหผ ลเมอ่ื อายุ ๓๐
เดือน ทะลายปาลมนํ้าหนัก ๑-๖๐
กโิ ลกรมั ใหญข นึ้ ตามอายุ
ปลกู “ปาลม นํ้ามนั ” ดีอยา งไรนะ ปาลมนํา้ มนั
เอาไปทาํ อะไรไดบางนะ
ปาลมนํา้ มัน
มรี ปู รา งคลา ยตนไมอะไร
ปาลมน้ํามนั เปน พชื ท่ี รากของตนปาลม น้าํ มนั
มีอายยุ นื (๓๐-๕๐ ป) มีความแขง็ แรง ชว ยยดึ
ใหผลผลิตตอเนอ่ื ง เกาะหนา ดนิ ไมใหพงั ทลาย
ปาลม น้ํามนั เปน
พชื เศรษฐกิจทใ่ี ชเงนิ
ลงทนุ นอ ย ใหผ ลกําไรดี
ปาลม นา้ํ มนั มคี วามทนทาน
แมอยูในนา้ํ ทวมนาน
๓๐ ถงึ ๑ เดือนก็ไมตาย
เรือดูดตะกอนเลน….อาวุธสาํ คญั ของชุมชน
ตเดะปตอกก็ รอยอๆะตานโนยงรเไลชไูไรหมนนมมี ประโยชนของเรือลํานี้
ใชเ ปด รอ งสงนาํ้ ตะกอนเลนที่ได
ไปยังพืน้ ทหี่ า งไกล ชวยเพม่ิ ความชุมชื้นใหดนิ
และเปนปยุ ใหตน ไม
รไู หมวา เรือดูดตะกอนเลน ดดู ตะกอนเลน ลดการใชน าํ้
ของโครงการชวยลดคา ใชจ าย เพ่ือเพ่ิมความลึก ชลประทานจาก
ของเกษตรกรในการไปเชาใช ของรอ งสวน ทําให
เก็บกกั น้ําไดมากข้นึ เข่ือนปา สกั
ไดปล ะเกอื บ ๑ ลา นบาท ชลสทิ ธ์ิ
เลยทีเดียว
พิพิธภณั ฑธ รรมชาตจิ ดั การนํ้าชุมชนตามแนวพระราชดาํ ริ การเดนิ ทาง
ชมุ ชนคลองรังสิต
๓๑
ต.บึงชําออ อ.หนองเสอื จ.ปทุมธานี
๐ ๒๙๐๕ ๙๙๙๖
ศูนจยาเภกดตมูภนิามเูผิรลหักานาสษสสูม ธวมหนรบรปาตั นมาิ ชทาี ติ
จ.นครนายก
จากพื้นที่เดิมเปนทุงนาแหงแลง มีปญหาดินเปรี้ยว เพาะปลูกไดไมดี
เจาหญิงนักพัฒนา ทรงนําแนวทางของพระราชามาใช ใหสรางโครงการ
ศูนยภูมิรักษธรรมชาติข้ึน เพื่อพัฒนาเปนแหลงความรู แสดงแนวคิดทฤษฎี
และศาสตรข องพระราชา ตามหลกั เศรษฐกจิ พอเพียง “พออยู พอกนิ พอใช”
หินที่ไดจากการระเบิดภูเขาเพื่อสรางเขื่อนขุนดานปราการชลถูกนํามาถม
พ้นื ท่ี และเร่ิมปลกู ตน ไมใ นป พ.ศ. ๒๕๔๙ สิบปผ านไป ท่นี ่กี ลายเปน พ้ืนท่ีสี
เขียวแหลง เรยี นรตู ามรอยพระราชา จากภเู ขาสแู มน ํ้า จากภาคเหนอื จรดภาค
ภูมิ หมายถงึ แผน ดนิ
รักษ หมายถงึ การรกั ษา
ภูมริ ักษ จงึ หมายถงึ ผนื ดินที่แสดงแนวคิด
๓๒ ของในหลวงในการรกั ษาธรรมชาติ
๓๓
ท่ีนมี่ ีอะไรใหเ รียนรบู า ง
พศิพนู ธิยภภ ัณูมฑริ ักแ ษสธงรสรีมเชสาียตงิ
เรียนรูแนวคิดโครงการอันเน่ืองมาจาก
พระราชดาํ รขิ องพระราชา ทแ่ี บง แนวคดิ การ
บรหิ ารจัดการเปน ๔ สว น คอื การบริหาร
จดั การดนิ การบริหารจดั การนาํ้ การบริหาร
จัดการปา และการบริหารจัดการมนษุ ย
เรื่องขี้ๆ ท่ีนารู ดสเวปายนมกราปาไูรหรุยถขใมหที้เพตาํทอ่ืบน่ีนแุญไเ่ีปมดไรดด็กเวงๆปยา ลยนย่ี ๆะน
กล่ินของอจุ จาระบงบอกอะไร
…เหมน็ มาก…
กินเนอื้ สตั วม ากทาํ ใหบดู เนา
ภายใน กินอาหารที่ไมม ีกากใย …เหม็นปานกลาง… …เหมน็ นอ ย… …ไมม กี ลน่ิ …
เพยี งพอ ลาํ ไสใหญม ีแบคทีเรีย กนิ เนื้อสัตวสมดลุ กนิ ผักและผลไม กนิ แตผ ัก
ท่ีมีอนั ตรายตอ สุขภาพจาํ นวนมาก กับผกั และผลไม มากกวาเนอ้ื สัตว และผลไม
ประโยชนข องข้ีที่เราอาจไมร ู
การขยายตัวของเมือง จํานวนคนเพิ่มข้ึนทําให
เกิดการระบายของเสียจากตัวคนมากข้ึน พระราชา
๑๕ วัน ๒๘ วนั ทรงเล็งเห็นถึงการนําของเสียจากตัวคนกลับมาใช
หมดกลน่ิ หมดเชื้อทอี่ ุณหภูมิ
๖๐ - ๗๐ องศา ประโยชนส ูงสุด ดว ยกระบวนการหมกั ๓๔
จสามกบภัตาทิคี่ซเหอนนอื อสยูภู าจคากใตภ ูเขาสแู มน ํา้
มาเรียนรูธรรมชาติ ท้ัง ๔ ภาค จากศาสตรพ ระราชากนั เถอะ
ภาคเหนือ
ภาคตะวันออก
ภาคกลาง ภาคใต
ภาคเหนอื : รักษป า ตนน้ํา บุกเทดรํา็กุกไๆทมคํารลนไู าหถยมึงปา
ปา เปยกปอ งกนั ไฟ
ในฤดแู ลงมักเกดิ ไฟปา พระราชาทรงบอกวา
การสรา ง “ปาเปยก” คอื วธิ ีปอ งกนั ไฟปา ไดดีทีส่ ดุ ปา เปยกสรา งไดย ังไงบางนะ
และแใชนแ วนพวืชคชลนอดิ งตสาง งนๆํ้า สรา งภเู ขาปา
ปลกู ไมโ ตเร็ว คอยๆ ปลอ ยน้าํ ไหลซึมลงดนิ
คลมุ รอ งน้าํ
เปปลนกู แตนนวกหลา วงยกนั ๒ เมตร
ดวยนํา้ สรระา บงบแนชลวกปันระไฟทปานา ใชฝ ายชะลอ ปา เปย ยกังมไงปี นระะโยชน
ความชมุ ช้ืน
๓๕
พระราชาเคยบอกไว เพ่อื ปอ งกันการทาํ ลายปา
ตอ งใหค นปลูกปา ๓ อยา ง ประโยชน ๔ อยาง เพ่ือไดป ระโยชนค รบในพนื้ ท่ีเดียว
ประโยชนข องการปลูกปา ๓ อยา ง ประโยชน ๔ อยาง
ปาพออยู ปลูกไมที่สามารถ ปา พอกนิ ปลกู ไมก นิ ได ปา พอใช ปลกู ไมโ ตเรว็ เชน
นํามาสรางบานได เชน สัก เพอ่ื กิน หากมีเหลอื กน็ าํ ไมไผ กระถนิ เทพา ซึ่งนาํ มา
ตะเคยี น ยางนา ชงิ ชัน ไปขายสรางรายได ใชง านและทาํ ถานฟน
เมอื่ มคี รบปา ๓ อยา ง กจ็ ะเกิดปา พอรมเยน็ ทําใหดนิ ดีนาํ้ ดตี ามมา
หสตเญาดนรา็กหพแๆญัดฝปาเกคแรยฝตะโเกัวหยชมช็นว้ยันย
หญาแฝก : “กําแพงที่มีชีวิต”
รากของหญาแฝกยาวมาก ตรงด่ิงลงในดิน รากของหญาแฝกชวยยึดหนาดินไมให
พังทลาย ทําใหดินดี เก็บความชุมชื้น ตนหญาแฝกชวยดักตะกอนไมใหไหลลงไปทับถม
ในแหลงน้าํ ตางๆ
พระราชาบอกวา “อยา ปอกเปลอื กเปลอื ยดิน ใหห ม ดิน”
หม ดิน คอื การนําเศษใบไม เศษฟาง เศษหญา ทแ่ี หงแลวมาคลุมบริเวณโคนตน ไม
ประโยชนจากการหมดนิ คอื อะไรนะ
• เปน ที่อยูอาศยั จลุ ินทรยี ทชี่ วยยอยสลายซากพชื ซากสตั ว ยอ ยแรธ าตทุ อี่ ยูใ นหิน ทราย
• เปน อาหารใหส ัตวหนา ดิน เชน ไสเ ดือน กิง้ กอื ที่ชว ยพรวนดนิ และถา ยมูลเปนปยุ ใหพชื
• ชวยรักษาความชมุ ช้ืน
• เมื่อยอยสลายจะกลายเปน “ฮวิ มัส”
๓คอื ๖อาหารหรอื ปุยสําหรับพืชนนั่ เอง
ภาคกลาง : เกษตรทฤษฎี ใหม
เกษตรทฤษฎี ใหม คอื อะไรนะ
คือแนวทางท่ีพระราชาใหไว เพ่ือใหเกษตรกรรูจักใชพื้นท่ีทํากินใหเกิดประโยชนสูงสุด
พึ่งพาตัวเองได ไมวาสภาวะธรรมชาติจะเปนยังไง เชน ฝนแลงก็อยูได โดยใหแบงพื้นที่
ออกเปน ๔ สวน สาํ หรับใชป ระโยชน
ขดุ สสรวะนนทํ้าี่ ๓๑๐ % สว นที่ ๒
ไรวดเ ปพนืชแเหลลย้ี งงนป้ําลใาช ปลูกขนาาวขกาวนิ เ๓อ๐งส%บายๆ
สวนที่ ๓ ทโตสรวาี่องนงเยรๆทูอือี่าน๑๔ศ๐ัยบ%แานละ
ปลพูกน้ื พท๓ืช๐่ีสไราํ พ%หืชรสับวน
ไวกนิ ไวขาย
เดินสวนสมุนไพรตามเสน ทางแกงสม
เดรก็ ูไมหๆสี มมเใคนุนยไเพคกรรินอื่อแะงกไแรงกบสงามสงไมหม
๓๗
ภาคอสี าน : สง เสริมอาชีพในพน้ื ท่ีที่มนี าํ้ นอ ย
ธนาคารขา วมปี ระโยชนอ ยางไรนะ
ไวเก็บสะสมขาวเพื่อปองกันปญหาเมื่อขาดแคลนขาว
น่ันเอง เหมือนการฝากเงินไวในธนาคาร ปไหนฝนตกดี
ปลูกขาวไดมาก เหลือกิน ก็เอาไปฝากไวในธนาคารขาว
ปไ หนฝนแลง ปลกู ขา วไดน อ ย กไ็ ปเบกิ ขา วจากธนาคารขา ว
มากินมาขายน่นั เอง
เอดีส็กาๆนนเคยลิ ยมอเงปหบล็นอกูเกคผหรกั ่ือนทงอ่ี โใยชมนข ํา้า นวไอ หยม
ภาคใต : สรางพลงั งานทดแทน พลสังรงาาเงนดไท็กดๆยดังแรไทงูไหนบมาคงือนอะะไร
สพรราะงรพาชลางั ใหงาแ นนทวดทแางทรนูจมักาใช จากสงิ่ ที่มีอยู
ไบโอดีเซล นําน้ํามันปาลม
และนาํ้ มนั ทใ่ี ชแ ลว ในครวั เรอื นมา
ทํานํา้ มันไบโอดีเซลไดนะ เพื่อให
เกษตรกรไทยขายน้ํามันไดราคา
ไมเ สยี เปรยี บดา นการคา ลดการ
ซื้อนา้ํ มนั จากตา งประเทศ เตาเผาถาน เศษกิ่งไม
จากการตัดตกแตงตนไมใน
สวนในไร เอามาเผาถา นไดน ะ
เตาถังนํ้ามนั ๒๐๐ ลิตร สรางงา ยๆ สามารถควบคุม
อุณหภูมิหนาเตาได ทําใหมีข้ีเถานอย ไดเนื้อถานเยอะ
ควันไมม าก แถมยังนาํ มาใชท าํ นาํ้ สม ควันใชไลแ มลง ๓๘
ฮัลโหล…ฮัลโหล ตนไมพ ูดได
ตแลลอะดกเใหตเาํ สมลต นือังนใทเนหไลามตเา รงตนเากราไฟา่ือมงรงงมพเรดปีดูาินาวไดยตในปาศงก ๆูนใหยขภอมู มริ ลู ักคษวธารมรรมู ชาติ
นํา้ แดดเดียวคอื อะไรกนั นะ
น้ําแดดเดียว คือ การนาํ น้ํามา
ตากแดดเพยี ง ๑ วนั (โดยใสขวดแกว )
เพื่อใหแ สงแดดชวยจดั เรยี งโมเลกุล
ของน้าํ จนมผี ลกึ คริสตัล สามารถ
ดดู ซึมแรธาตุ สารอาหารและออกซิเจน
เขา สูรางกายไดม ากขึน้ ชวยขับของเสยี ออกจาก
รา งกาย และถา เปน คนื เดอื นหงาย สามารถนาํ ไป
ตากแสงจนั ทรไ ด เรยี ก “นาํ้ สรุ ยิ นั จนั ทรา”
๓๙
มาตามหาสมบตั ิในศนู ยภ มู ิรักษธ รรมชาตกิ ันเถอะ
จากภูเขาสูแ มน ้าํ จากเหนือสูใต มีสมบตั ิอะไรซอ นอยูบางนะ
หญาแฝก หมดิน
น้ําแดดเดียว โซนไมไผ
ปาเปย ก ปปราะ๓โยชอนยา๔ง เผาถาน
ไบโอดีเซล แกมลงิ แกลง ดนิ
มสี มบตั อิ ะไรซอ นอยบู า งนะ
จงหาสมบตั ิทซี่ อ นอยใู นผลกึ ครสิ ตลั ในนา้ํ แดดเดียว ๑ คะแนน
ใตด ินทถี่ กู หม มีสมบัตอิ ะไรซอนอยู (จลุ นิ ทรียและฮวิ มสั นน่ั เอง) ๑ คะแนน
ขีค้ นนําไปใชป ระโยชนไดม ย้ั อยางไรนะ ๑ คะแนน
ลาํ ตน ของตนกลวยพเิ ศษอยา งไร ทาํ ไมถงึ ปลกู เปน ปาเปยก ๑ คะแนน
ไมไ ผเอามาทําอะไรไดบา งนะ ๑ คะแนน
๔๐ ข้ขี องสตั วอ ะไร คนนิยมนาํ มาทําปุย ๑ คะแนน
ถา น ทาํ มาจากอะไรในธรรมชาติไดบ า งนะ ๑ คะแนน
แกลง ดนิ …ดนิ เปรี้ยว คอื อะไร รูมัย้ นะ ๑ คะแนน
เรื่อง ข้ีๆ ฮเู ล! ! ใครหาสมบตั ิ
ไดครบทุกจุด รับมงกุฎใบไม
และหีบมหาสมบัติ
นกั อนรุ ักษไปเลย!!
ปลกู ตนไม ในใจคน เกษตรทฤษฎี ใหม
ฝาย ธนาคารขา ว
ปุย สายลมแสงแดด
ศูนยภมู ิรกั ษธ รรมชาติ
๙๘/๑ หมู ๒ ต.หนิ ตัง้ อ.เมอื ง จ.นครนายก
เปด ใหเ ขา ชมวันจันทร- อาทติ ย เวลา ๐๘.๐๐-๑๖.๓๐ น.
(สามารถเขา ชมโดยไมม ีคาใชจา ย หากตอ งการเขาชมเปนหมูคณะตองติดตอ ลว งหนา)
๐ ๓๗๓๘ ๔๐๔๙ การเดนิ ทาง
www.chaipat.or.th/royal-projects-in-various-regions/central/item ๔๑
ไปเรียนรทู ่ีวัดของพระราชา
วดั พระกรราุงมเท๙พมกหาาญนจคนราภิเษก
พืน้ ที่บึงพระราม ๙ สมัยกอนเปน ชุมชนแออดั รองรับนาํ้ เสียจากคลองลาดพราว
และพื้นที่อืน่ ๆ ของกรงุ เทพฯ ชมุ ชนอยใู นสภาพสิง่ แวดลอมทไ่ี มด ีนกั พระราชาจึงให
พัฒนาพ้ืนท่ีบริเวณรอบบึงพระราม ๙ เริ่มจากบําบัดน้ําเสีย จากนั้นพัฒนาพื้นที่
สรางวดั เล็กๆ ใหเ ปนศนู ยร วมจติ ใจของผคู น สงเสริมการศกึ ษา ใหท ุกคนชวยเหลอื
พ่ึงพาอาศัยกนั พฒั นาชมุ ชนแบบยงั่ ยนื
“บวร” คือศาสตรท ี่พระราชาใชรวมจิตใจผูค น
“บวร” มาจากคาํ วา บา น + วดั + โรงเรยี น (ราชการ)
พระราชาบอกวา การพฒั นาจติ ใจคนจากภายในเปน สง่ิ สาํ คญั ทสี่ ดุ
เมอื่ ทงั้ สามสว นนชี้ ว ยเหลอื พงึ่ พาอาศยั กนั และกนั ในการทาํ งาน
๔๒ ดว ยความสามคั คจี ะกอ เกดิ ประโยชนต อ สงั คมสงู สดุ
เปชนั้นวพตัดรรพะี รอชะนารรดิาาสมมาห๙มลัญวง ๔๓
วทดั ําพหรนะา รทาี่อมะไ๙รบาง คเพอื รวไาตัดะพอขะรอไะรงรการรมไู ุงหเ๙มทนพะฯ
สงเสรมิ ใหโรงเรยี น เปน สถานท่เี ผยแพร
มกี ารสอนเด็กแบบ ศลี ธรรมอันดีและ
เปน แหลงเรยี นรูเกีย่ วกับ “พทุ ธวถิ ”ี จดั กิจกรรมทางศาสนา
การพัฒนาสงิ่ แวดลอม เชน
โครงการบาํ บัดน้าํ เสีย การดแู ลรักษา ใหช าวบา น
ตนไมตามแนวคิด
ของพระราชา
เปน ตัวกลางในการ พระสงฆเปนตัวอยางท่ีดี เปนสถานท่ี
เชือ่ มความสัมพนั ธ ในการมอบความรัก ความ สําหรับประกอบ
เมตตาใหแกกนั
ของผคู น วัด พิธีตางๆ
และโรงเรยี น ของพระ
เทวลาํ กามิจบากาวรงัดรนมะเอดะ็กไๆร พระราชาบอกวา การพฒั นาจติ ใจคน
ไมจ ําเปนตอ งเนนเงิน การมาไหวพ ระ สวดมนต
ทีว่ ัดนี้ก็กอใหเ กดิ “บญุ ” แลว
โรงเรียน “พุทธวิถี” เปน แบบไหนกันนะ
เด็กๆ ตองมี เด็กทุกคนตอ งรู ทกุ เชา กอนเขาเรียน มีการชมเชยเมอื่
ความกตัญูตอ หนา ท่ีของตน มกี ารนัง่ สมาธิ เดก็ ๆ ทําความดี
ส่งิ ที่ใชเ สมอ สรา งความสงบ เพ่อื ปลูกฝง และ
กอนการเรยี นรู
๔๔ เปนกําลังใจ
สงิ่ นาสนใจในวัดของพระราชา
ทาํ ไมใครๆ เรียกวดั นว้ี า ในพระอโุ บสถมี
“วัดในหลวง” หรือ พระพุทธกาญจนธรรมสถติ
“วัดรัชกาลที่ ๙”
ปางมารวิชยั หมจวี ร
แบบพระสงฆจรงิ
ผสมผสานอุดมคติ
และความเหมอื นจริง
อาคารทุกหลงั มีสีขาวหมายถึง
ความบรสิ ทุ ธ์ิ สะอาด
พระราชาต้งั ใจใหส รางวดั ออกมาดเู รียบงาย
ประหยดั เนน การใชง านใหเ กดิ ประโยชน
แมกบีกงั บลหไไกหันกนชยัาใรคพทรั ฒาํรงบูนาาานง มโี ครงการบอ บาํ บัดน้าํ
ศึกษาท่ีใชรากหญา แฝก
แกไขปญ หานํ้าเนา เสยี ในการกรองนํ้าเสีย
ในบึงดว ยการเติม
อากาศลงในนํ้า การเดนิ ทาง
จากกงั หนั ชยั พฒั นา
วัดพระราม ๙ กาญจนาภิเษก (เปน พระอารามหลวง ช้นั ตรี ชนิดสามญั ) ๔๕
๙๙๙ ซ.พระราม ๙ กาญจนาภเิ ษก ๑๙ ถ.พระราม ๙
เขตหวยขวาง กรงุ เทพมหานคร
๐ ๒๓๑๘ ๕๙๒๖-๗
www.Watphraram9.org
ไปดเู พาะเล้ยี งปลาของพระราชา
โครงการ(ศพนู ัฒยนเ พาาทะ่ีดจเลนิ.นี้ยมคงูลรปนนลธิ าาิชยนัยกลิพจัฒิตนราลบดาาน) เกาะกา
ศูนยเพาะเล้ียงปลานิลแหงน้ีเกิดจากความตั้งใจของเจาหญิงนักพัฒนาที่ตองการ
ตอยอดความคดิ ของพระราชาที่อยากขยายพนั ธปุ ลานิลจิตรลดาแท ใหเ กิดประโยชน
ตอประชาชนและเกษตรกร รวมทั้งเปนแหลงเรียนรู สาธิตการเพาะเล้ียงสัตวนํ้า
ใหแกผูท ่สี นใจ
จริงๆ แลวปลานลิ เปน ปลาตา งประเทศ
ในป พ.ศ. ๒๕๐๘ พระราชาญป่ี ุน นําปลา ๕๐ ตวั
มามอบใหพ ระราชาของเรา พระราชาทดลอง
เลย้ี งปลาเหลา น้ีไวในวงั เหน็ วาปลาเลี้ยงงาย โตไว
๔๖ จึงคดิแลขยะเากยษพตนั รธกปุ รลโาดใหยตเ ป้งั นชปอ่ื รวะา โย“ชปนลต าอนปรลิ ะ”ชาชน
๔๗
มปาลราูจนักลิ กกานั รเพาะพันธุ การผสมพันธุของปลานลิ
คอื การผสมพันธแุ บบ
การวางไขของปลานลิ ภายนอกหรือภายในนะ
ในชวงผสมพันธุ ปลานิลตัวเมียจะ
วางไขประมาณ ๕๐๐ ฟอง จากน้ันตัวผู
ปลอยนํ้าเช้ือลงไป ปลาตัวเมียจะเก็บไขท่ี
ผสมพันธแุ ลวอมเอาไวในปาก ปอ งกนั ศัตรู
ทีจ่ ะมากินไขจนกวาจะฟก
เรียนรู “การเคาะปากปลา”
ท่ีนส่ี ามารถขยายพันธุ
ปลานลิ พันธจุ ิตรลดาใหแก
เกษตรกรในนครนายกและพืน้ ท่ี
ใกลเ คียงไดกวา ๑ ลานตวั ตอ ป
คือ การนาํ ไขออกจากปากแมปลา สามารถทาํ ไดทุก ๕ - ๗
วนั โดยการเปด ปากปลาตวั เมยี ทลี ะตวั ใหค ายไขอ อกมา ทาํ ไดโ ดย
การบบี ปากแมปลาใหอาปากและเก็บไขไปสูระบบเพาะฟก
ปลานลิ ปลานาํ้ จดื กนิ พชื เปน อาหาร
เชน ปลายขา ว สาหรา ย ราํ ละเอยี ด ฯลฯ ชอบอยรู วมกนั เปน ฝงู
๔๘ เปน ปลาทมี่ คี วามอดทน ปรบั ตวั กบั ธรรมชาตไิ ดอ ยา งดี
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
หนังสือเดินทางตามรอยพระราชาภาคกลาง
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search