คู่มือมหัศจรรย์สื่อสร้างสรรค์ในศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก

51

52

ปจั จัยแหง่ ความส�ำ เรจ็ ของศูนย์พฒั นาเด็กเล็ก

ครู

• เห็นความสำ�คัญของการพฒั นาเด็ก และเข้าใจพฒั นาการการเรียนรู้ของเดก็
• มีความสนใจใฝร่ ู้ มีความกระตอื รอื รน้ พัฒนาตนเองอยา่ งต่อเนอื่ ง
• มีความรคู้ วามเข้าใจในการออกแบบและจัดพน้ื ท่ีใหศ้ นู ย์พัฒนาเดก็ เลก็ เป็น

พื้นทก่ี ารเรยี นรู้ของเดก็
• มีเทคนคิ และวิธกี ารจัดกจิ กรรมใหเ้ ด็กมีพัฒนาการสมวยั มสี ุขภาวะทดี่ ี
• เขา้ ใจ ใหค้ วามส�ำ คัญ และมีเทคนิคใหเ้ ดก็ มีสว่ นร่วม ในกจิ กรรมตา่ งๆ
• เห็นความสำ�คัญของชมุ ชนและสามารถสรา้ งการมีสว่ นรว่ มของฝ่ายต่างๆใน

ชุมชนเพอ่ื พฒั นาเด็ก
• มีเครือข่ายการทำ�งาน ท่ีสามารถแลกเปล่ยี นเรียนรแู้ ละหนนุ ช่วยซ่ึงกันและกนั

•ผ้ปู มกีกคารรปอรงะเมินผลการเปลี่ยนแปลง

• เห็นความส�ำ คัญของการพฒั นาเดก็ อยากให้ลูกหลานมพี ัฒนาการสมวัย
• คอยติดตามการด�ำ เนินงานและการเปลีย่ นแปลงของศูนย์พัฒนาเด็ก
• มีส่วนร่วมกับครใู นศนู ยพ์ ัฒนาเด็ก ท่จี ะสง่ เสรมิ ใหล้ ูกเกิดการเรยี นรู้และมี

พฒั นาการ
• ให้ความรว่ มมอื ในการพัฒนาปรับปรุงพื้นที่ สร้างสภาพแวดลอ้ มที่ดขี องศนู ย์
• เข้าร่วมกิจกรรมตา่ งๆของศนู ย์อยา่ งสม่ำ�เสมอ
• เช่ือม่นั ในบทบาทของตนเองที่จะช่วยพฒั นาศูนย์ได้

53

เจา้ หนา้ ท่ี/องคก์ รท้องถ่ิน

• ตระหนกั ในความส�ำ คญั ของการพฒั นาเด็กปฐมวัย
• มีสว่ นร่วมในการพัฒนาศูนยพ์ ัฒนาเด็กเลก็ ในด้านต่างๆ
• สนับสนนุ งบประมาณ ทรพั ยากร หรอื ช่วยจดั กจิ กรรมระดมทนุ
• จัดสรรพื้นท่ี และอปุ กรณ์ในการสรา้ งสรรคพ์ ืน้ ท่ีเรยี นรสู้ �ำ หรับเดก็
• ปรบั กระบวนการใหก้ ารดำ�เนินงานที่เปน็ ทางการรวดเร็วขึ้น
• กำ�หนดงานพัฒนาเดก็ ปฐมวัยเป็นนโยบายขององค์กรและมแี ผนงานรองรบั

เ•ดส็กนับสนนุ ให้ครแู ละบุคลากรของศนู ยพ์ ัฒนาเดก็ ได้พฒั นาศกั ยภาพอยา่ งตอ่ เนอ่ื ง

• เด็กทุกคน ไดแ้ สดงความคดิ เหน็ และได้รว่ มลงมือปฏิบัตใิ นกิจกรรมตา่ งๆของศนู ย์
• เด็กทม่ี คี วามแตกต่างกนั สามารถเขา้ ถึงพ้ืนที่และกระบวนการเรยี นรทู้ ี่

สอดคลอ้ งกับพัฒนาการ ไดโ้ ดยไม่ถกู แบง่ แยก

ช• มุ เดชก็ นได้เขา้ ถงึ ประสบการณใ์ หมๆ่ ในพ้นื ท่กี ารเรียนรูท้ หี่ ลากหลายในศนู ยแ์ ละชมุ ชน

• ชุมชนตระหนักถึงความสำ�คญั ประโยชน์และคุณค่าการเล่นเพอื่ พัฒนา
สมองและศกั ยภาพของเด็ก

• ชุมชนมสี ่วนรว่ มในการสร้างพ้นื ทีส่ รา้ งสรรค์ส�ำ หรบั เด็กทัง้ ในศูนยแ์ ละในชมุ ชน
• เกดิ พลงั ชมุ ชนทำ�หนา้ ทดี่ ูแลรกั ษา พัฒนาให้พื้นทเี่ ดก็ คงอยู่อย่างมีคณุ ภาพ
• ให้การสนับสนุนพ้นื ทใี่ นชมุ ชน และทรพั ยากรส�ำ หรับการเรยี นรขู้ องเด็ก
• ร่วมถา่ ยทอดภมู ิปญั ญาท้องถน่ิ ให้กบั ครูและเด็ก

54

ตัวอยา่ งพนื้ ท่ีดดี ี

55

ลานกจิ กรรมกลางแจ้ง

ลานจัดกิจกรรมกลางแจ้ง การจดั พ้ืนทีส่ รา้ งสรรคเ์ พอื่ ส่งเสริม
ใหเ้ ดก็ ๆมกี ิจกรรมทางกายเพ่ิมมากขน้ึ เชน่ เด็กได้ฝึกการทรงตัว

การฝึกกลา้ มเนื้อ เปน็ ตน้

56

มมุ เลน่ ทราย เล่นน้�ำ

สนเกรช�ำ้ มา้าน่เกงรกัปาสเจน็เลรรละช่นเรใน่ลลทคชน่จป์เรเ้ �ำปทวารลล็นรยะอาาทปงยเเารลเลแนะป่น่นลต็นไนะทิมดรน้�ำ �ำ้นาา้ ำ�้อกนาุโรนอเมจรดาะงมหก็ชคทชจา่ว์รำ�ิน้ะรยใถสนฝหไทนฟ้อกึก้ �ำ ฝยกุลขใสสนา้ นหมรนใมญห้าเานเง้เน่คดปื้อจใก้ก็รมน�ำ เะดัลกกขสอเาิดาลารงสย็กทใสกมชทงิ่ ว๋าจ้ฯีม่ตยธินลือ่าเิ ตฯงตแรๆน๋ยีลวเาวมะมจกเทื่อาทาส้ังเกรา้รดใกขแนา้ก็ าองขเเรดเลงง็ ขกตก็แน่ อื่อ่ นเรทลนทงเร็กอกราาง้นั ยย

57

มมุ นทิ านและการอา่ น

คณุ ค่าของการอ่านช่วยกระตนุ้ สมอง สร้างจินตนาการ เสรมิ สรา้ งสมาธิ
และชว่ ยฝึกฝนทกั ษะด้านภาษาและการส่ือสาร ท้งั การฟัง การพดู และ
การเขียน ในเดก็ เล็กชอบฟังนิทานและอ่านออกเสยี ง เดก็ ทโ่ี ตขึ้นมาชอบ
อา่ นเร่อื งราวของนทิ านภาพ และนิยายภาพการต์ ูน และเมื่อโตข้นึ จะพัฒนา

สูก่ ารอา่ นเรื่องสน้ั นวนยิ าย กิจกรรมท่สี ่งเสรมิ การอา่ นเช่น
สอนท�ำ หนุ่ มอื เล่านทิ าน เล่นละคร ท�ำ สมุดบันทึกท�ำ มือ

รวมกล่มุ แลกเปลี่ยนพูดคยุ วจิ ารณเ์ นือ้ หาร่วมกัน

58

มมุ เกษตร ปลูกผกั

มุมเกษตร ปลกู ผกั เป็นการให้เด็กได้เรียนร้จู ากสภาพแวดล้อมตาม 59
ธรรมชาติ ที่ใหเ้ ปดิ มุมมองของการเรียนรู้วิถเี กษตรกรรมเพอ่ื

การเพาะปลกู อันเป็นการทำ�มาหากินเลย้ี งชพี ของบรรพบุรุษ ไม่วา่ จะ
เป็นการท�ำ นา ปลกู ผัก เล้ยี งสัตว์ เพือ่ การซึมซับถึงวฒั นธรรม
อันดีงามและเติบโตภายใต้ธรรมชาติ

มุมศลิ ปวัฒนธรรมและอ่นื ๆ

กิจกรรมมมุ เรยี นรอู้ นื่ ๆทค่ี รจู ดั ขึ้นเพือ่ ส่งเสริมสตปิ ัญญา
ความคดิ สร้างสรรคใ์ ห้เดก็ เชน่ ดนตรี ศิลปะ ภมู ิปัญญา เป็นตน้

60

เข็มพร วริ ุณราพนั ธ.์ (2556) “ปัญหาและแนวโนม้ การใช้สอื่ โทรทศั น์เพ่ือการพฒั นา
เด็กปฐมวยั ” ในเอกสารการสอนชุดวชิ านวตั กรรมการสอ่ื สารเพ่อื การพัฒนาเด็กปฐมวัย
หน่วยที่ 10 หน้า 1-31 นนทบรุ ี: สาขาวชิ าศึกษาศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั สุโขทัยธรรมาธิราช.
ชติ ินทรีย์ บุญมา และคณะ (2556) คูม่ ือการจดั การกจิ กรรมทางกายเพอื่ พัฒนาการ
เรียนรสู้ ำ�หรบั เด็กโดยใช้รปู แบบสนามเดก็ เล่น โดยใชห้ ลักการเรยี นร้ขู องสมองเป็นฐาน
กรุงเทพมหานคร : สำ�นกั งานกองทนุ สนบั สนนุ การสง่ สร้างเสริมสุขภาพ
ถริ นนั ท์ อนวัชศิริวงศ์ และ พิรณุ อนวชั ศริ ิวงศ์. (2553). การ์ตูนมหัศจรรยแ์ หง่
การพัฒนาสมองและการอ่าน.กรงุ เทพมหานคร:มูลนิธเิ ด็ก
ถิรนนั ท์ อนวัชศริ วิ งศ์ และ พริ ณุ อนวชั ศิริวงศ์. (2556) “ปรชั ญาและรปู แบบกิจกรรม
เพอื่ การพัฒนาเด็กปฐมวยั ” ในเอกสารการสอนชุดวชิ านวตั กรรมการสอื่ สารเพ่อื
การพัฒนาเด็กปฐมวัย หน่วยที่ 11 หนา้ 1-60 นนทบุร:ี สาขาวชิ าศึกษาศาสตร์
มหาวทิ ยาลัยสโุ ขทัยธรรมาธิราช.
นชิ รา เรอื งดารกานนท์. (2551) . ตำ�ราพัฒนาการและพฤติกรรมเด็ก.กรงุ เทพมหานคร
:โฮลิสตกิ พับลชิ ชง่ิ จ�ำ กัด.
ปาณิศรา จุนทวเิ วศ และ กรรณาภรณ์ สอนสมฤทธ.์ิ (2552). เลน่ ...เพื่อสร้างโลก
ทเ่ี ปน็ สุข กรงุ เทพมหานคร: มลู นิธิเพ่ือการพัฒนาเด็ก
พรรณพิมล หล่อตระกลู .พัฒนาการทางสมองของเดก็ http://www. Kidsradioclub.or.th
: สืบคน้ 21เมษายน 2560.
สพุ ตั รา คูหากาญจน.์ (2556) “การเลอื ก คดั สรร และการประยุกตใ์ ชส้ อ่ื เพอ่ื
การพัฒนาเด็กปฐมวยั ” ในเอกสารการสอนชดุ วชิ านวัตกรรมการสื่อสารเพื่อการพัฒนา
เดก็ ปฐมวยั หน่วยที่ 14 หน้า 1-33 นนทบรุ ี: สาขาวิชาศกึ ษาศาสตร์ มหาวทิ ยาลัย
สุโขทัยธรรมาธริ าช.

61

ขอขอบคณุ

ศูนย์พฒั นาเดก็ เล็กบา้ นท�ำ นบ จงั หวัดสรุ ินทร์
ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กเทศบาลตำ�บลสรรพยา จงั หวัดชยั นาท
ศูนย์พฒั นาเด็กเลก็ อบต.หนองขาม จงั หวัดสพุ รรณบรุ ี
ศูนยพ์ ฒั นาเดก็ เลก็ บา้ นไร่ จังหวัดนครสวรรค์
ศูนย์พฒั นาเดก็ เลก็ บา้ นปากดง จงั หวดั นครสวรรค์
ศูนย์พัฒนาเดก็ เล็กบา้ นสวนหลวง จังหวดั แพร่
ศนู ยพ์ ัฒนาเด็กเล็กบ้านป่าไม้เนินสะอาด จงั หวดั อุตรดติ ถ์
ศนู ย์พัฒนาเดก็ เล็กอบต.เกาะขวาง จังหวัดจนั ทบรุ ี
ศนู ยพ์ ัฒนาเดก็ เล็กทา่ เสน จงั หวัดเพชรบรุ ี
ศนู ย์พฒั นาเดก็ เล็กวัดดำ�รงบุล จงั หวัดลพบรุ ี
ศนู ย์พฒั นาเด็กเลก็ วิหารแดง จงั หวัดสระบรุ ี
ศนู ยพ์ ัฒนาเดก็ เล็กบ้านสันโค้ง หมทู่ ี่ ๑ จังหวัดพะเยา
ศนู ย์พฒั นาเดก็ เลก็ บา้ นปากคลอง จังหวัดพทั ลุง
ศนู ยพ์ ัฒนาเด็กเล็กสิรินธร บ้านสหกรณ์หมู่ที่ ๖ จงั หวดั เชียงใหม่
ศูนย์พัฒนาเด็กเลก็ บ้านขัวสงู จังหวดั นครพนม
ศูนย์พัฒนาเดก็ เลก็ ตำ�บลน�้ำ เก๋ียน จังหวัดนา่ น

62

แผนงานสอ่ื ศิลปวัฒนธรรมสร้างเสรมิ สุขภาพ ดูแลงานด้านทุนอปุ ถัมภ์สอ่ื และกิจกรรม
สร้างเสรมิ สขุ ภาพต่างๆ ส่อื พน้ื บา้ น ส่อื ร่วมสมัย สือ่ วฒั นธรรม และกิจกรรม มงุ่ เน้นเยาวชน

ชมุ ชน การมีสว่ นรว่ มของชมุ ชน เพือ่ สร้างการเปล่ยี นแปลงให้กบั เยาวชน และชุมชน
แผนงานสรา้ งเสริมวัฒนธรรมการอา่ น มบี ทบาทหน้าท่ีในการประสานกลไก นโยบาย และ
ปจั จัยขยายผลจากทั้งภาครัฐ ภาคประชาสังคม และภาคเอกชน ใหเ้ อ้ือต่อการขับเคล่ือน
การสร้างเสริมพฤติกรรมและวฒั นธรรมการอ่านให้เข้าถึงเดก็ เยาวชน และครอบครัว

โดยเฉพาะกลุ่มทีข่ าดโอกาสในการเขา้ ถงึ หนงั สอื และกลุม่ ทม่ี ีความต้องการพเิ ศษ
สถาบนั ส่อื เด็กและเยาวชน ดำ�เนนิ งานโดย มูลนธิ สิ ง่ เสริมส่อื เด็กและเยาวชน สถาบนั

สอื่ เดก็ และเยาวชนมุ่งมัน่ เสรมิ สร้างทกั ษะชีวิตเด็กและเยาวชนผา่ นกระบวนการใชส้ ่อื
สร้างสรรค์ และการเรียนรู้เทา่ ทนั สือ่ รวมท้งั สรา้ งพื้นที่สรา้ งสรรคท์ ี่เออ้ื ต่อการเรยี นรู้และ

มสี ว่ นร่วมของเด็ก เยาวชนและครอบครัว