1 แผนนางสาวเกศกาญจน ทองจนทรแกว 072_EBook

แผน (Planning)



























ํ
จัดทาโดย





นางสาวเกศกาญจน ทองจันทรแกว








รหัส 6319050072

ื
การวางแผนเปนเคร่องมือสําคัญในการกําหนดทิศทางในการ


ปฏิบัติงานขององคการ ซึ่งเปนการคาดคะเนสถานการณอยางม ี



ี
เหตุผล มหลักเกณฑ ดังนั้นการจะใหไดมาซึ่งแผนจะตองมีการ


้
ั
พิจารณาอยางรอบคอบและจะตองผานขนตอนตาง ๆตามที ่

้
กําหนดไว เพราะถาไมกําหนดขนตอนในการวางแผนไว
ั

ิ
นักวางแผน นักปฏบัติและนักประเมนผลอาจปฏบัติไมเปนไปตาม
ิ
ิ


ขั้นตอนซึ่งอาจทําใหแผนนันไมบรรลุผลสําเร็จ หรืออาจลมเหลวได

้

ั
ํ
ั
การวางแผนจดเปนกระบวนการท่จะตองจดทาอยางเปนระบบ
ี
ั้
ู
โดยอาศัยทงขอมลเชิงปริมาณ (Quantitative Data)

และขอมูลเชิงคุณภาพ (Qualitative Data) ท่เก่ยวของกับ
ี
ี

สภาพการณปจจบัน และสภาพการณในอนาคตซงผลการ
ุ
ึ
่

ู
วิเคราะห ขอมลจะทาใหนักวางแผนสามารถตัดสินใจโดยใช

ํ
หลักเหตุผล การกําหนดวัตถุประสงค เปาหมาย และแนวทาง




ปฏิบัติของทางเลือกไดอยางเหมาะสม

ิ

ี


คําวา “การวางแผน” (Planning) ไดมนักวชาการหลายทานไดให
ความหมายของการวางแผน ไวดังนี้




 อุทัย บุญประเสริฐ (2538 : 19) ไดใหความหมายวา การวางแผน

ิ

ิ

ึ
เปนกิจกรรมที่คาดหวงวาจะตองปฏบัต ซงเปนผลจากการคนหาและ
ั
่
กําหนดวิธีทํางานในอนาคตเพื่อใหบรรลุจุดมงหมาย บรรลุวัตถุประสงค
ุ
และเปาหมายที่กําหนดไวอยางมีประสิทธิภาพ เกิดประโยชนตอ



หนวยงานและองคกรมากทีสุด แสดงใหเห็นวาการทําอะไร ทําทีไหน

่
่
ื
ื
เม่อใด ใหใครทํา ทําอยางไร และใหรายละเอียดอ่นๆ ที่จําเปนชวยให
การปฏิบัติงานลุลวงไปอยางมีประสิทธิภาพ

วิโรจน สารรัตนะ (2539 : 35-36) ไดใหความหมายวา การวางแผน



ํ
่
ั
ั
ุ
เปนกระบวนการตดสินใจเพือกาหนด วตถประสงคและแนวทางการ
กระทําไวลวงหนา เพื่อใหบุคคลในองคการปฏิบัติตามใหบรรลุตาม



วัตถุประสงคที่ กําหนดไว



อนันต เกตุวงศ (2541 : 3-4) ไดใหความหมายวา การวางแผนกคือการ
็


ี
ตดสินใจลวงหนาในการเลือกทางเลือกเกยวกบสิ่งตางๆ ไมวาจะเปน
ั

่

ั

้
วัตถุประสงคหรือวิธีการกระทํา โดยทั่วไปจะเปนการตอบคําถามตอไปนี

คือ จะทําอะไร (What) ทําไมจึงตองทํา (Why)ใครบาง ทีจะเปน
่
่
ั
ผูกระทํา (Who) จะกระทําเมอใด (When) จะกระทํากนทีไหนบาง
่
ื
(Where) และจะกระทากนอยางไร (How)

ั


สุภาพร พิศาลบุตร (2550 : 2) ไดใหความหมายของการวางแผน



ี
ึ
ไววา การวางแผนหมายถง วิธการตัดสินใจลวงหนาเพืออนาคต
่
่
่
ขององคการ ซึงเปนหนาทีของการจดการในทางเลือกวาจะใหใคร
ั

ี
ํ
ทาอะไร ทไหน อยางไร มขั้นตอนการดําเนินงาน การใช
ี
่
ทรัพยากร การบริหารเพื่อใหบรรลุวัตถุประสงคและเปาหมายท ี ่



ตองการ

รัตนา สายคณิต (2552: หนา 101) ไดใหความหมายของการวางแผนไว 



ี
่
วา การวางแผนเปนกระบวนการเกยวกับการระบุวัตถุประสงคที่ตองการ
การกาหนดกลยุทธตาง ๆ ที่จะทําใหสามารถบรรลุ วัตถุประสงคเหลานั้น
ํ


่

ได และพัฒนาแผนงานตาง ๆ ขึ้นมาชุดหนึ่ง เพือรวบรวมและ

ประสานงานตาง ๆ ขององคการเขาดวยกัน




สุภาพร พิศาลบุตร (2553: หนา 2) ไดใหความหมายของการวางแผนไว 



วา การวางแผน หมายถึง วิธีการตัดสินใจลวงหนา เพื่ออนาคตของ


ั
่
่

องคการ ซงเปนหนาทีของการจดการในทางเลือกวา จะใหใครทํา อะไร
ึ
ํ
่
ทีไหน อยางไร มขันตอนดาเนินงาน การใชทรัพยากร การบริหาร เพื่อให

้
ี
บรรลุวัตถุประสงค และ เปาหมายที่ตองการ

สิน พันธุพินิจ (2555: หนา 12) ไดใหความหมายของการวางแผนไววา



ํ
ิ
ั
ึ
การวางแผน หมายถง กระบวนการตดสินใจเลือกวธีการดาเนินงานทีด ี
่
ที่สุดลวงหนา ดวยความมีเหตุผลในการกําหนด วัตถุประสงค การใช



ั
ปจจย และการปฏิบัติงานอยางเปนระบบวา จะทําอะไร ที่ไหน เมอใด
ื
่
่
ุ

ั
และใครเปน ผูกระทํา เพือใหบรรลุผลตามวตถประสงค
เพ็ญศรี ปกกะสีนัง (2556: หนา 160) ไดใหความหมายของการวางแผน



ํ

ไววา การวางแผน คือ กระบวนการดาเนินงานทีองคการหรือหนวยงาน

่

ํ
้
่
กาหนดขึน เพือปฏบัตภารกจใด ๆ ทีกาหนดไวใหบรรลุผล ในอนาคต
ํ
ิ
่
ิ
ิ
อยางมีประสิทธิภาพหรือเกิดประโยชนสูงสุด


ปรีชา หงสไกรเลิศ (2557: หนา 7-18) ไดใหความหมายของการ


ึ

วางแผนไววา การวางแผน หมายถง การจัดทําเอกสารที่ระบุไวอยาง

่

ี
้
ื
่

ชัดเจนวา จะใหใครทําอะไร ทีไหน อยางไร เมอใด มขันตอนของ การ
ี
ํ
ี
ดาเนินงานอยางไร มการประสานงานกนอยางไร และมการใชทรัพยากร
ั


ุ
ั
การบริหาร อนไดแก คน เงิน และวัสดุอปกรณอยางไร เพื่อที่จะทําให
บรรลุตามวัตถุประสงคและเปาหมายที่ตั้งไว

ฟรีดแมนน (Friedman, 1992 อางถึงใน เปยมศักดิ์ ตันนิรัตร,



่
ิ
2540, หนา 9) กลาววา การวางแผนเปนกจกรรมอยางหนึง


ี
ท่คนเราไดถือดําเนินการขึ้นในลักษณะเปนความเพียรพยายาม


่
ี
ของสังคม เพือท่จะหาทางเอาชนะเหนือชะตากรรมตน และ

ี
ํ
เพื่อท่จะสรางสรรคอนาคตดวยพลังอานาจแหงสติปญญา


การวางแผนมไดเปนอะไรอนใดนอกเสียจากวาเปนการกระทํา
ื
่
ิ
ี
อะไรบางอยางท่เปนการตัดสินใจและการกระทําการโดยม
ี

้
่
ี่
จุดประสงคอยูทการสงเสริมใหเกิดความดีงามขึนในสังคมที

กําลังมีการเปลี่ยนแปลงอยางรวดเร็ว

ู
ึ
ั
กลิค (Gulick, 1982 อางถงใน พิทยา บวรวฒนา , 2541, หนา 42)

ํ
ึ
ไดใหความหมายของการวางแผน (Planning) หมายถง การกาหนด

เปาหมายขององคการรวาควรทํางานเพื่อบรรลุวัตถุประสงคอะไรและจะ

ดําเนินการอยางไร




Robbins, DeCenzo and Coulter (2011: p.34) ไดใหความหมาย



ํ
ของการวางแผนไววา การวางแผน คือ การกาหนดเปาหมาย การ


กําหนดกลยุทธและการพัฒนาแผนยอย เพื่อประสานงานกิจกรรม



Ghillyer(2012:p.50) ไดใหความหมายของการวางแผนไววา



การวางแผน คือ กระบวนการในการตัดสินใจเลือกวัตถุประสงคที่จะตอง



ติดตามในชวงเวลาในอนาคตและเพื่อใหบรรลุวัตถุประสงค

จากความหมายดังกลาวขางตนสรุปไดวา




ึ
ึ
่
“การวางแผน หมายถง กระบวนการซงบุคคลหรือองคการใชในการ

กาหนดทิศทาง เปาหมาย วัตถุประสงคทตองการใหเกดขึนในอนาคตของ
ี
่
ํ
ิ
้

ี
ั
องคการหรือหนวยงาน โดยมกระบวนการในการจดการทางเลือกวาจะให 
ี
่
ํ
้
ใครทาอะไร ทไหน อยางไร มขันตอนการดําเนินงาน การใชทรัพยากร
ี
่
การบริหารเพือใหบรรลุวัตถประสงคและเปาหมายทตองการภายในเวลาท ี ่
ี

่
ุ
กําหนด”

ประเภทของแผน








ื
1. แผนแบงตามระยะเวลา สามารถแบงเปน 3 ระยะ คอ



 1.1 แผนระยะสั้น (Short – Range Plan) โดยทัวไปจะ
่



กําหนดระยะเวลาภายใน 1 ป แผนระยะสั้นเปนแผนที่ไดรับการ



กําหนดไวอยางเฉพาะเจาะจง เชน แผนปฏิบัติการประจําป ในแผน



ี
ั
ี
จะมรายละเอยดเกยวกบวิธการดําเนินการ สถานท งบประมาณ
่
่
ี
ี
ี
ู
และผรับผิดชอบ การวางแผนระยะสั้นอาจทําในรูปของ
แผนงาน (Program) หรือ โครงการ (Project) ซ่งมีกิจกรรมไม 
ึ


สลับซับซอน






 1.2 แผนระยะปานกลาง (Intermediate-Range Plan) คือ แผนที่ใช 



ั

ระยะเวลาในการดําเนินการตังแต 3-4 ป แตไมเกิน 5 ป เชน แผนพฒนา
้
เศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ ฉบับที่ 10 (พ.ศ.2550-2554) แผนปฏิบัติ



ราชการ 4 ป เปนตน

1.3 แผนระยะยาว (Long – Range Plan) มีระยะเวลา



้
กําหนดไวเกิน 5 ปขึนไป กําหนดไวอยางกวาง ๆ เพื่อใหเกิด



ความยืดหยุนหรือคลองตัวสูง เชน แผนการกอสรางสนามบิน



ิ

สุวรรณภูม และแผนการสรางทอสงกาซไทย มาเลเซย

ี
เปนตน

2. แผนแบ่งตามระดับการบริหารงาน มี 3 ระดับ คือ






 2.1 แผนเชิงกลยุทธ (Strategic plan) หมายถึง แผนที ่




กําหนดขึ้นใหสอดคลองกับเปาหมายเชิงกลยุทธ โดยปกติจัดทา
ํ

ี
ู
โดยผบริหารระดับสูง เพื่อระบุถึงวิธีท่จะทําใหองคการโดยรวม

่
บรรลุเปาหมายเชิงกลยุทธทีกําหนด




 2.2 แผนเชิงยุทธวิธี (Tactical plan) หมายถึง แผนที่



้
กําหนดขึนใหสอดคลองกับเปาหมายเชิงยุทธวิธี โดยปกติจัดทํา



โดยผบริหารระดับกลาง เพื่อระบุถึงวิธีที่จะทําใหแตละฝายใน

ู
องคการบรรลุเปาหมายเชิงยุทธวิธีของฝายนั้น ๆ







ึ
2.3 แผนเชิงปฏิบัติการ (Operational plan) หมายถง แผนท ี ่


กําหนดขึ้นใหสอดคลองกับเปาหมายเชิงปฏิบัติการ โดยปกติ




ึ
ู

ี

จดทาโดยผบริหารระดับตน เพื่อระบุถงวิธีท่จะทําใหพนักงาน
ั
ํ
แตละหนวยงานบรรลุเปาหมายเชิงปฏิบัติการของหนวยงาน

ยอยนั้น ๆ ซึ่ง แผนแบงตามระดับการบริหารงาน



3. แผนแบงตามปริมาณการใชงาน แบงเปน 3 ลักษณะ คือ




3.1 แผนที่ใชครั้งเดียว (Single – use plan) หมายถึง แผนที่จัดทํา



ขึนเพือรองรับเปาหมายสําหรับงานใดงานหนึงเพียงงานเดยวและ
่
่
้
ี
้
ื
่
เกิดขึนเพียงครั้งเดียวเม่อทํางานตามแผนสําเร็จตามทีวางไวแลวกจะไม 
็
่
ี
ื
้
นําแผนดงกลาวกลับมาใชในงานอน ๆ อก แผนประเภทนีจะใหสําหรับ
ั
งาน 2 ลักษณะ คือ


3.1.1โครงงาน (Project) หมายถึง แผนที่ระบุกิจกรรม วิธีการ



ํ
่
ื
่
่
ํ
ทํางาน กาหนดเวลาเริมตนและสินสุดและรายละเอยดอน ๆทีจาเปน
ี
้

สําหรับการทําใหงานใดงานหนึ่งบรรลุเปาหมาย เชน โครงงานติดต้งระบบ
ั
อินเทอรเน็ตภายในสํานักงาน เปนตน

3.1.2 โครงการ (Program) หมายถึงแผนที่ประกอบดวยกิจกรรม




หรือโครงงานหลาย ๆ อยางรวมเขาดวยกันมีความซับซอนในการ



ดําเนินงานและจําเปนตองอาศัยการประสานงานเพื่อเชื่อมโยงให 



กิจกรรมหรือโครงงานตางๆเหลานั้นสอดคลองสนับสนุนและเปนไป




ไดในทิศทางเดียวกันเพื่อความสําเร็จของโครงการ ตัวอยาง เชน



ิ
โครงการพัฒนาสนามบินสุวรรณภูม

่
ํ
้
3.2 แผนทีใชประจา (Standing plan) หมายถึง แผนที่จัดทําขึน
เพือรองรับการทํางานประจาหรืองานตามปกตขององคการเพื่อใหงาน
่
ํ
ิ
้
ั
ํ
นันๆบรรลุเปาหมายที่กาหนดแผนประเภทนี้มกจะประกาศใชเพื่อให
สมาชิกรับทราบทั่วทั้งองคการโดยไมกําหนดระยะเวลาสินสุดของแผน

้
เนื่องจากแผนประเภทนี้จะใชงานอยางตอเนื่องไปตลอดจนกวาจะมีการ




เปลี่ยนแปลงแกไขแผนที่ใชประจํากันโดยทั่วไป ไดแก



ึ

3.2.1 นโยบาย (Policy) เปนแผนซงระบุแนวทางกวาง ๆ ในการ
่
ปฏิบัติงาน โดยเปดโอกาสใหผูปฏบัติงานใชวิจารณญาณพิจารณาเลือก
ิ



ํ
ดาเนินการภายใตขอบเขตและแนวทางทีกาหนดไว เพื่อใหบรรลุ
่
ํ

เปาหมายขององคการ

ิ
่
3.2.2 กฎ (Rules) เปนแผนประเภทหนึ่งซึ่งระบุสิงที่สมาชก

ื

จะตองกระทําหรอ หามกระทําภายใตเหตุการณใดเหตุการณหนึ่ง


อยางชัดเจน เพื่อใหองคการบรรลุเปาหมายที่วางไว



3.2.3 ระเบียบวิธปฏิบัติ (Procedures) เปนแผนที่ซึ่งระบุ
ี


ั
รายละเอียดและวิธีปฏิบัติงานแตละข้นตอนอยางชัดเจน เพอให
ื่

ผปฏิบัติงานปฏิบัติตามรายละเอียดและข้นตอนที่กําหนดโดยไม 
ู
ั

สับสน และเพื่อความเปนระเบียบเรียบรอย

ั
่
ึ
้
3.3 แผนฉุกเฉิน (Contingency plan) เปนแผนทีจดทําขนโดยไม 
มีกําหนดระยะเวลาการใชงานที่ชัดเจน แตจะถูกนํามาใชเม่อเกิด
ื


ู

เหตุการณฉุกเฉินตามที่กําหนดหรือแผนงานที่ใชอยปกติลมเหลว

หรือไมสามารถนํามาใชงานใหบรรลุเปาหมายขององคการได



้
ทําไมตองวางแผน










การปฏิบัติงานจะประสบผลสําเร็จ มากหรือนอยเพียงใด ขึ้นอยูกับ




ี
การวางแผน ถาองคการหรือหนวยงานใดมการวางแผนดี ก็เทากับ


ปฏิบัติงานสําเร็จไปแลวครึ่งหนึ่ง ดังนั้นการวางแผนจึงเปนการ



กําหนดทิศทางหรือแนวทางในการบริหารงานเพื่อมุงสูผลสําเร็จและ




บรรลุวัตถประสงคขององคการ
ุ

การวางแผนจึงมีความสําคัญและกอใหเกิดประโยชน ดังตอไป






ํ
ิ

1. การวางแผนทาใหรูทศทางในการดําเนินงานขององคการ
ู
เม่อผปฏิบัติงานรูทิศทางการทํางานก็สามารถประสานงานกน รูวา
ื
ั
ควรทําอะไรและทําอยางไรจะไดผลตามเปาหมายทกําหนดไว หาก
ี
่


ุ
ี
่

ไมมการวางแผน นอกจากไมรูวาจดหมายปลายทางอยูทไหนแลว
ี



อาจจะกอใหเกิดการสูญเสียหรือสินเปลืองทรัพยากร
้

ิ
่

ุ
2. เพืออธบายวัตถประสงคและเปาหมายขององคการใหชัดเจน
มีความสอดคลองและเหมาะสมกับสิ่งที่องคการตองการหรือไม





3. เพือกําหนดหนาท่ความรับผิดชอบของสมาชิกในองคการ
ี
่

เนื่องจากการวางแผนจะบอกใหทราบวาในองคการมีกิจกรรม



ี
อะไรบางในแตละตําแหนงงาน มีหนาท่และความรับผิดชอบอะไร



และใครเปนผูรับผิดชอบงานในตําแหนงตาง ๆ

ู
ี
ิ
่
4. เพือปองกันปญหาท่อาจจะเกดขึ้นในอนาคต ผวางแผน
ํ
จาเปนตองมีวิสัยทัศนท่ดี สามารถคาดการณถึงปญหาท่อาจจะ
ี
ี
เกิดขึ้นในอนาคตไดอยางแมนยํา สามารถนําการวางแผนไปใชใน



การปองกันไมใหมีปญหาเกิดขึ้นในอนาคต





5. เพื่อวางกรอบและแนวทางในการปฏิบัติงานใหมีลําดับขั้นตอน



ชัดเจน ทําใหเกิดความสะดวกตอการปฏิบัติงานในองคการ





6. เพื่อควบคุมการดําเนินงานใหเกิดประสิทธิภาพชวยใหการ



ทํางานเปนไปอยางมระเบียบแบบแผน
ี

่
7. การวางแผนกอใหเกิดการประหยัด เนืองจากการวางแผน



ชวยลดการซาซอนของงาน ทาใหองคการมการใชทรัพยากร
ํ
้

ี

ํ
อยางมีประสิทธิภาพ


8. เพื่อลดความสูญเสียและความซ้ําซอนในองคการ





9. เพื่อกําหนดมาตรฐานการควบคุมในองคการ





10. เพือกําหนดทิศทางการพัฒนาพัฒนาองคการหรือหนวยงาน
่











End