หน้าที่พลขับรถ

คำนำ

การจัดยานยนต์สนับสนุนภารกิจต่างๆ ของหน่วย จะต้องมีการควบคุม
สง่ั การ และการกากับดูแล เพื่อให้ภารกจิ ต่างๆ ของหน่วยบรรลุผลสาเร็จเป็นไปด้วย
ความเรียบร้อย และปลอดภัย การจัดเตรียมยานยนต์ และการจัดเจา้ หน้าที่พลขบั ให้
เหมาะสมกับภารกิจ ความสามารถและความชานาญในการขบั ขี่ของเจ้าหน้าท่ีพลขับ
จงึ มคี วามสาคัญอย่างยง่ิ ตอ่ ภารกจิ ของหนว่ ยทีไ่ ด้รับ

กองส่งกาลังบารุง มณฑลทหารบกท่ี 28 ตระหนักถึงความสาคัญดังกล่าว
ในฐานะฝ่ายอานวยการท่ีควบคุม กากับดูแลการดาเนินงานในด้านการสนับสนุน
ยานยนต์สาหรับภารกิจของหน่วย จึงได้รวบรวมความรู้เรื่องการปรนนิบัติบารุง
ยานพาหนะเบ้ืองต้น การขับข่ีอย่างไรให้ปลอดภัย ข้อบังคับทหารว่าด้วยการใช้
รถยนต์ทหาร พ.ศ.2480 และ พ.ร.บ. อ่ืนๆ ท่ีเกี่ยวข้อง ที่กรมการขนส่งทหารบก
กาหนด เป็นคู่มือในการปฏิบัติ ให้ง่ายต่อการศึกษาหาความรู้เพ่ิมเติมของเจ้าหน้าท่ี
พลขับ และกาลงั พลผ้ทู ่ีสนใจเรยี นรใู้ นเรอื่ งการขับรถยนต์ของราชการทหาร เพ่ือเป็น
กรอบ และหลกั ในการปฏิบตั ิงานของกาลังพลในการทาหนา้ ที่ของพลขับรถยนต์ทหาร
ของหน่วย ท้ังน้ี หวังเป็นอย่างย่ิงว่าคู่มือฉบับน้ีจะเป็นประโยชน์สาหรับเจ้าหน้าท่ี
พลขับรถ และกาลงั พลท่ัวไปของหนว่ ยในการปฏบิ ตั ิงานต่อไป

กองส่งกาลงั บารงุ มณฑลทหารบกท่ี 28

กกบ.มทบ.28 : คู่มอื การปฏิบัติงานในหนา้ ทพ่ี ลขบั

กองสง่ กำลงั บำรุง มณฑลทหำรบกท่ี 28

กกบ.มทบ.28 : คมู่ อื การปฏิบัติงานในหน้าทพี่ ลขับ

สำรบญั หน้า

ภำค 1 : หนำ้ ทีพ่ ลขบั 5
 ความรบั ผดิ ชอบของพลขบั 6
 การปรนนิบตั ิบารุง 13
 การปฏบิ ตั ิในการขับรถใหบ้ ุคคลสาคัญ
14
ภำค 2 : ควำมรับผิดชอบในกำรบรรทกุ 15
16
 ความรบั ผดิ ชอบในการบรรทุกสิ่งอุปกรณ์
 ความรับผดิ ชอบในการบรรทกุ ผ้โู ดยสาร, น้ามันเชอ้ื เพลงิ 17
 ข้อหา้ มพลขับปฏิบตั ิ 18
19
ภำค 3 : พ.ร.บ. และ ข้อบังคับท่เี ก่ียวขอ้ ง
 พ.ร.บ.จราจรทางบกทพ่ี ลขับควรทราบ 21
 ขอ้ บงั คบั ทหารวา่ ด้วยการใช้รถยนต์ทหาร พ.ศ.2480 23
 ประวัติและทะเบยี น 24
25
ภำค 4 : ขอ้ หำ้ ม และกำรปฏิบัตอิ น่ื ๆ 23
 หา้ มหยดุ หา้ มจอด การออกรถ 30
 การลากรถ หรอื การจูงรถ 32
 การบรรทุกของรถยนตต์ ่าง ๆ
 การบรรทกุ วัตถรุ ะเบดิ หรอื วตั ถุอันตรายชนิดอ่นื ใด
 ข้อควรปฏิบตั เิ มอ่ื มีเหตกุ ารณฉ์ กุ เฉิน

ภำค 5 : นิยำมศัพท์
บรรณำนุกรม

กกบ.มทบ.28 : คูม่ ือการปฏบิ ตั ิงานในหนา้ ที่พลขบั

กกบ.มทบ.28 : ค่มู อื การปฏิบตั ิงานในหน้าท่พี ลขบั

หน้าทพี่ ลขบั

ความรบั ผิดชอบของพลขบั

1. ตอ้ งทาการปรนนิบัตบิ ารุงรถยนต์ ตามระยะเวลาอย่างเคร่งครัด
2. ต้องดแู ละรักษาเครอื่ งมอื ประจารถยนต์ให้สะอาดและใชง้ านไดท้ ันที
3. ต้องดูแลการบรรทกุ สงิ่ ของหรือคนหรอื สัตวใ์ ห้เหมาะสมถกู ตอ้ ง
4. ต้องกรอกรายการต่าง ๆ ในบัตรอนุญาตใช้รถยนต์ (ทบ.468 – 310)

หรอื รายงาน อุบัติเหต(ุ ทบ.468 – 702) ไดอ้ ย่างถกู ต้อง
5. นอกจากนั้นพลขับจะต้องพึงราลึกเสมอว่าพลขับต้องรับผิดชอบความ

ชารุดเสียหายของรถยนต์ เครื่องมือเครื่องใช้ประจารถตลอดจนความ
ชารดุ เสียหายของบุคคลและทรพั ย์สินทรี่ ถยนตข์ องตนกระทาให้เกิดขนึ้

กกบ.มทบ.28 : คมู่ ือการปฏบิ ตั ิงานในหนา้ ท่พี ลขับ 5

การปรนนิบตั ิบารงุ

การปรนนบิ ตั บิ ารงุ ในหนา้ ทีพ่ ลขับ

 ก่อนท่ีพลขับจะนาํ รถยนต์ไปใช้งาน พลขับจะต้องตรวจสอบดังตอ่ ไปน้ี
1. ตรวจดูสภาพรถยนต์ทั่ว ๆ ไป ท้ังคันว่ามีรอยชารุดบุบสลายที่ใดบ้าง

เครือ่ งมอื ประจารถอยู่ในท่ีเก็บเรียบรอ้ ย เปดิ ฝากระโปรงตรวจดูด้วยสายตาทว่ั ๆ ไป
วา่ มรี อยร่ัวชารดุ ท่ใี ดบา้ ง

2. กรวดน้าในหม้อน้า ตรวจระดับน้ามันเครื่อง ตรวจน้ามันเชื้อเพลิงว่ามี
พอท่ีจะไปปฏิบตั ภิ ารกิจหรือไม่

3. ตรวจส่วนประกอบของเครื่องยนต์ เช่น คาร์บูเรเตอร์ ไดนาโม สายพาน
พดั ลม แผงกันลม ฯลฯ ตา่ ง ๆ เหล่านี้ยึดแนน่ หรอื ไม่ มีรอยรั่วหรือไม่

4. ตรวจใต้พื้นที่จอดรถว่ามีรอย
ร่ัวไห ล ห รื อ ไม่ เช่ น น้ ามั น เชื้ อ เพ ลิ ง
น้ามันเคร่ือง น้า น้ามันกระปุกเกียร์ น้ามัน
เฟอื งท้าย เป็นต้น

5. ในขณ ะสตาร์ทเคร่ืองยนต์ให้
สังเกตว่ามอเตอร์ทางานได้เรียบร้อยหรือไม่
เช่น มอเตอร์หมุนช้า หมุน ๆ หยุด ๆ เป็น
ตน้ และเมื่อเครือ่ งยนต์ติดแล้วใหส้ ังเกตแผง
หน้าปัดวา่ ทางานเรียบรอ้ ยหรอื ไม่ แลว้ อุ่นเคร่อื งประมาณ 3 – 4 นาที
6. ตรวจแตร ท่ีปัดน้าฝน กระจก กระจกมองหลงั ว่าสะอาดหรือไม่ กระจกมอง
หลงั ปรับไดพ้ อดีหรือไม่
7. ตรวจโคมไฟต่าง ๆ ว่าทางานเรียบร้อยหรือไม่ ไมม่ ีความชารดุ เสียหายใด ๆ
เกิดขึ้น

กกบ.มทบ.28 : คูม่ อื การปฏิบตั ิงานในหนา้ ท่ีพลขบั 6

8. ตรวจยางทุกเส้นตลอดจนยางอะไหล่ว่ามีความดันลมในยางตามกาหนด
หรือไมน่ อกจากนนั้ ตรวจนอ๊ ตลอ้ ทุกตวั วา่ ขนั แน่นหรือไม่

9. ตรวจแหนบ ระบบบังคับเลี้ยวว่า ขันแน่น ไม่หลวมคลอน ตลอดจนกระปุก
เฟอื ง เกยี ร์ว่าขันแน่นไมร่ ั่วไหล

10. ตรวจบังโคลน กันชน ขอพ่วง ว่าชารุดหรือไม่ โดยเฉพาะขอพ่วงต้องมี
สลกั พร้อมอยูใ่ นสภาพใช้งานได้

11. ตรวจสภาพทัว่ ไปของรถ ตรวจถึงสิ่งบรรทุกและผา้ ใบคลมุ รถ โดยเฉพาะสงิ่
บรรทุกได้บรรทุกไว้ถูกต้อง เฉลี่ยน้าหนักบนรถได้เหมาะสมถูกต้องตามหลักการ
บรรทุกและไมต่ กหล่นในขณะแล่น

12. ตรวจการทางานของเครื่องยนต์ ตรวจแผงหน้าปดั ทางานตามปกตหิ รอื ไม่
ลองเร่งเครื่องเพื่อฟงั เสยี งผิดปกติหรือไม่ เครอ่ื งยนตเ์ ดนิ เบาได้เรยี บรอ้ ยไมด่ บั

13. พลขับอย่าลืมใบอนุญาตพิเศษขับรถยนต์ทหาร ใบอนุญาตใช้รถยนต์
(ทบ.468-310)และรายงานอบุ ตั เิ หตุ (ทบ.468-702) ต้องนาตดิ ตัวไปดว้ ย ทุกครง้ั

การปรนนบิ ัตบิ ารุงขณะใช้งาน

1. ตรวจห้ามล้อมือและห้ามล้อเท้าว่าใช้งานได้หรือไม่ เช่น แป้นห้ามล้อเท้า
กดลึกมากปกติเหยียบห้ามล้อแล้วรถไม่หยุด การตรวจห้ามล้อมือบนทางราบให้ดึง
ห้ามลอ้ มอื ใหส้ ุด เขา้ เกียร์ ๒ ออกรถ หากรถออกไดโ้ ยเครอ่ื งไม่ดบั แสดงว่าห้ามล้อมือ
บกพร่อง

2. ขณะเครื่องยนต์ติดแล้วฟังเสียงผิดปกติ ในห้องคลัช แล้วลองเหยียบคลัช
ถ้ามีเสียงดังแสดงว่าคลัชหรือลูกปืนกดคลัชบกพร่องหรือระยะฟรีของแป้นคลัชถูก
ต้องหรือไม่

3. เมื่อเหยียบคลัชเข้าเกียร์ไม่มีเสียงดังและเกียร์ไม่หลุดขณะเข้าเกียร์ใดเกียร์
หนง่ึ

กกบ.มทบ.28 : ค่มู อื การปฏิบตั ิงานในหน้าท่ีพลขบั 7

4. ในขณะขบั ให้สังเกตการณ์ทางานของเครื่องยนต์วา่ มีเสียงดงั ผิดปกติหรือไม่
นอกจากนัน้ ให้ดูควนั ท่ีออกจากท่อไอเสีย หากมีควันสีขาว แสดงว่ามีนา้ มนั เครือ่ งเข้า
ไปเผาไหมใ้ นกระบอกสบู มาก ซง่ึ เปน็ สาเหตทุ ่ผี ดิ ปกติ

5. ในขณะทีข่ ับพลขับต้องหมน่ั ชาเลอื งดกู ารทางานของแผงหนา้ ปัดวา่ ทางาน
ปกตหิ รอื ไม่

6. พลขับต้องฟังเสยี งเพลาล้อ ล้อหรือส่วนรองรับอ่ืน ๆ เชน่ แหนบ โชค๊ อพั ว่า
มีส่วนใดหลวมคลอนหรอื ชารุด

การปรนนบิ ัตบิ ารงุ ขณะหยุดพัก

 ในขณะที่ถงึ ตาํ บลหยุดพกั ให้พลขับตรวจดังต่อไปนี้
 ตรวจระดับน้ามันเคร่ือง น้า และน้ามันเช้ือเพลิงว่ามีพอเพียงท่ีจะแล่นถึง

ท่หี มายปลายทางไดห้ รอื ไม่
 ให้พลขับใช้มือแตะดุมล้อ จานห้ามล้อ หีบเฟืองเกียร์และเพลาต่าง ๆ ว่ามี

ความร้อนสูงหรือไม่ หากมีส่ิงหนึ่งส่ิง
ใดมีความร้อนสงู หรอื ไม่ หากมีส่ิงหนึ่ง
สิ่งใดมีความร้อนสูงต้องแจ้วให้ช่างทา
การแก้ไข นอกจากน้ันใช้มือแตะโช๊ค
อัพ ถ้าโช๊คอัพอุ่นแสดงว่าโช๊คอัพ
ทางานตามปกติ ถ้าโช๊คอัพเย็นแสดง
วา่ โชค๊ อพั ชารุด

 ตรวจรูระบายอากาศของ
หบี เฟอื งต่าง ๆ ว่า อดุ ตนั หรือไม่

 ตรวจเพลาส่งกาลงั เพลาขบั ล้อวา่ หลวมหรอื มนี ามนั ไหลที่ดุมลอ้ หรือไม่

กกบ.มทบ.28 : คู่มอื การปฏบิ ตั ิงานในหนา้ ท่ีพลขบั 8

 ตรวจแหนบหรือแปน้ แหนบว่าหลวมคลอนหรอื ไม่
 ตรวจขอ้ ตอ่ บังคบั เล้ยี ว คนั ชกั คันสง่ วา่ หลวมคลอนหรือไม่
 ตรวจยาง แบนหรือไม่ ถา้ มเี ศษหินติดในร่องยางค่ใู ห้ดึงออก
 ตรวจการรั่วไหลท่ัว ๆ ไป
 ตรวจส่วนประกอบเครอ่ื งยนต์ เช่น สายพานพัดลม และ ท่อนา้ ขนั แน่น
 ตรวจขอพว่ ง สลัก วา่ อยใู่ นสภาพเรยี บร้อยและใช้งานได้
 ตรวจสง่ิ บรรทุกว่าไมห่ ลวมคลอนอันจะแสดงวา่ จะหลน่ ในขณะรถแลน่

การปรนนบิ ตั ิบารุงหลังการใชง้ าน

 ตรวจตามหัวข้อต่อไปไปนี.้ -
 ตรวจนา้ มนั เช้อื เพลงิ ว่ามพี อท่ีจะใชง้ านได้ตอ่ ไปหรือไม่
 การทางานของเครือ่ งยนตป์ กติหรอื ไม่
 ตรวจแผงวดั ตา่ ง ๆ ปกติหรอื ไม่
 ตรวจแตร เคร่ืองปดั นา้ ฝน โคมไฟต่าง ๆ วา่ ทางานปกตหิ รือไม่
 ตรวจกระจกตา่ ง ๆ กรกมองหลังว่าสะอาด ขันแน่น ไมแ่ ตกร้าว
 ตรวจดูคนั บังคับตา่ ง ๆ ว่าหลวมคลอนหรือไม่
 ตรวจขอ้ ตอ่ บงั คับเลีย้ ว คันชัก คนั สง่ วา่ มีการหลวมคลอนหรือไม่
 ตรวจเพลาส่งกาลัง ดุมล้อ ว่ามีน้ามันร่ัวไหลหรือน๊อตหัวเพลาล้อหลวม

คลอนหรือไม่
หมายเหตุ หากพลขบั ทาการตรวจตามระยะเวลาดงั กล่าวข้างต้น หากพบรายการใด

ผิดปกติต้องรีบรายงานทันทีเพื่อให้ช่างทาการแก้ไข อย่าปล่อยท้ิงไว้จะทาให้การชารุด
เล็กนอ้ ยเป็นการชารุดทีม่ ากขึ้นยากแก่การทีจ่ ะแกไ้ ข

กกบ.มทบ.28 : คู่มอื การปฏบิ ัติงานในหนา้ ทีพ่ ลขบั 9

การปรนนิบตั บิ ารุงประจาสัปดาห์

 ตรวจกรองนา้ มันเชื้อเพลงิ ว่ามีการรัว่ ไหลหรอื ไม่
 ถอดไสก้ รองอากาศออกมาทาความสะอาดและเปลี่ยนนา้ มันเครื่องในหอ้ ง
กรองอากาศ
 ตรวจยางลอ้ ว่าฉีกขาดหรอื สกึ หรอผดิ ปกติหรอื ไม่ ดูเศษหิน ,เศษแกว้
 ตรวจส่วนประกอบของเครื่องยนต์ เช่น สายพานพัดลม คาร์บูเรเตอร์
ไดนาโม เรกูเรเตอร์ สตาร์ทเตอร์ ป้ัมเช้ือเพลิง ป้ัมน้า ฯลฯ ว่าร่ัวไหลหรือไม่
และจดั ปรบั สายพานพัดลมให้ไดต้ ามกาหนดในคู่มอื ประจารถ
 ทาความสะอาดขั้วแบตเตอรีพ่ ร้อมท่ตี ิดตง้ั ใหส้ ะอาด ตรวจดนู ้ายาในหม้อ
แบตเตอรใี่ หท้ ว่ มแผน่ ธาตุตามกาหนด 3/4 นิว้ ทาความสะอาดรรู ะบาย
อากาศทฝ่ี าเติมน้ายาใหส้ ะอาด
 ตรวจสายไฟต่าง ๆ ว่าสะอาด ไม่ขาด
 ตรวจแหนบ แป้นรองแหนบ น๊อตยึดแหนบว่าขันแน่นไม่หลวมคลอน
น๊อตยดึ โชค๊ อพั ไม่หลวมคลอน
 ถอดรูระบายของเพลาและหบี เฟอื งตา่ ง ๆ ออกมาทาความสะอาด
 ตรวจข้อพ่วงต่าง ๆ ว่าไม่ยึดแน่น ติดตาย ต้องหยอดน้ามันให้หลวม
คล่องตัว และมีสลักยึดตามสายห้ามล้อและสายไฟที่จะต่อไปยังรถพ่วงมีสภาพ
ใชก้ ารได้ ไม่ฉีกขาด
 ขันน๊อตใหแ้ น่นทกุ ตวั
 ทาความสะอาดรถท้งั คนั
 ตรวจและทาความสะอาดเครอื่ งมอื ประจารถ

กกบ.มทบ.28 : คมู่ ือการปฏิบัติงานในหน้าที่พลขบั 10

การปรนนบิ ตั ิบารงุ ประจาเดอื น

 (1,000 ไมล์ หรือ 1,600 กโิ ลเมตร หรือตามคมู่ อื ของรถคันน้นั กาํ หนด)
 ทาความสะอาดรถท้ังคนั
 ถ่ายน้าในหม้อ

น้ารงั ผ้ึง ตรวจการทางาน
ของฝาหม้อน้า ตรวจการ
ยึดแนน่

 ตรวจความตึง
ของสายพาน (ระยะปกติ
25-35 มม.)

 ตรวจความ
ยึดแน่นของออนดิเนเตอร์
และสายไฟที่ข้ัวออกจาก
ออนดเิ นเตอร์

 ตรวจการยดึ แน่นของมอเตอร์สตาร์ทและขวั้ ไฟพร้อมท้ังหยอดนา้ มัน
 ทาความสะอาดไส้กรองอากาศ เปล่ียนน้ามัน(แบบเปียก) พร้อมท้ังตรวจ
การ ยึดแน่น
 หลอ่ ล่ืนจุดหมุน ขอ้ ตอ่ คนั เร่ง
 ตรวจระดับนา้ มนั เบรก - คลชั
 ตรวจระยะฟรีแป้นคลชั (ระยะปกติ 25-35 มม.ถา้ น้อยกวา่ 10 มม.ให้ปรับ
ใหม่
 ตรวจระฟรีแปน้ ห้ามล้อ (ระยะปกติ 25-35 มม.)
 ตรวจการทางานของหา้ มลอ้ มือ
 ตรวจการทางานของระบบแสงสญั ญาณ

กกบ.มทบ.28 : คู่มอื การปฏบิ ตั ิงานในหน้าท่ีพลขับ 11

 ตรวจระดับน้ายาในหม้อแบตเตอร่ี และการหลวมคลอนของข้ัวสายไฟ
การตดิ ตัง้ พรอ้ มท้ังทาความสะอาด

 ตรวจความดันลมยางใน และส่ิงที่ติดอย่ตู ามดอกยาง และตรวจการยึดแน่น
(พร้อมท้งั ยางอะไหล่)

 ทาความสะอาดกรองอากาศ หม้อลมเบรก
 ตรวจการรัว่ ไหลของระบบห้ามล้อ พรอ้ มท้งั การหลวมคลอนของข้อตอ่ ตา่ ง ๆ
ของระบบหา้ มล้อ

 ตรวจและขนั แนน่ ขอ้ ต่อตา่ ง ๆ ของระบบบงั คบั เลี้ยว
 ถา่ ยนา้ มนั ภายในเคร่ืองยนต์
 อัดไขทง้ั คัน
 ตรวจสิ่งหลวมคลอน ขนั แน่นสิ่งต่าง ๆ ทั้งคนั
 ตรวจการร่ัวไหลของระบบนา้ มนั เชื้อเพลงิ
 ตรวจเคร่ืองมอื ประจารถ และทาความสะอาด
 เปิดก้นกรองน้ามันเชอื้ เพลงิ ตวั แรกระบายน้าทงิ้
 ทาความสะอาดทรี่ ะบายอากาศกระปุกเฟืองเกยี รแ์ ละเฟอื งท้าย
 ตรวจระดบั นา้ มนั เกยี ร์และการรัว่
 ตรวจการร่ัวน้ามนั เฟืองท้าย
 ตรวจการรัว่ ของน้ามนั กระปกุ เฟอื งพวงมาลยั
 ตรวจการหักของแหนบและการยึดแนน่
 ตรวจการทางานของระบบไฟชารท์
 ตรวจการเสียหายของสายไฟ และความหลวมของหัวเสียบสายไฟ จุดต่อ
สาย ตา่ ง ๆ
 ตรวจและขันนอ๊ ตล้อ
 ให้การหล่อลืน่ ข้อต่อตา่ ง ๆ ของห้ามล้อมือ

กกบ.มทบ.28 : คมู่ ือการปฏบิ ตั ิงานในหน้าท่พี ลขบั 12

ขอ้ ที่พลขับต้องปฏบิ ตั ิในการขับรถให้บคุ คลสาคัญ

 การจอดรถรับผู้บังคับบัญชา ให้เลือกพ้ืนท่ีจอดที่ผู้บังคับบัญชาข้ึนรถได้
สะดวก

 พลขับต้องเปดิ ประตูรถดา้ นหลังทีท่ แยงกับทีน่ ัง่ พลขับเพือ่ ใหผ้ บู้ ังคับบัญชา
ขึ้นรถ

 พลขับต้องทาความเคารพผู้บังคับบัญชาก่อนข้ึนรถ หากมีผู้โดยสารหลาย
คนตอ้ งใหผ้ ู้โดยสารขน้ึ รถหมดก่อน แลว้ พลขับจงึ ขน้ึ ขับรถ

 พลขับตอ้ งอยู่กบั รถตลอดเวลาทีผ่ ู้บังคับบัญชาลงจากรถ
 ในขณะท่ีขับรถพลขับต้องตั้งใจขับไม่พูดคุยหรือสูบบุหร่ีโดยไม่ได้รับ
อนญุ าต

กกบ.มทบ.28 : คูม่ ือการปฏบิ ตั ิงานในหน้าทพ่ี ลขับ 13

ความรับผิดชอบในการบรรทุก

ความรบั ผดิ ชอบในการบรรทุกส่ิงอปุ กรณ์

 พลขบั ต้องรบั ผิดชอบจานวนสงิ่ ที่บรรทกุ บนรถของตนตามเอกสาร
 พลขบั ต้องรับผดิ ชอบการเฉลยี่ น้าหนักบรรทกุ ให้ถูกตอ้ ง เพราะการบรรทุก
ไมถ่ กู ตอ้ งทาใหก้ ารบังคบั รถยากและเปน็ อนั ตราย
 พลขับต้องแนะนาให้ผู้ยกขนวางสงิ่ อปุ กรณ์บนรถใหถ้ ูกต้องเหมาะสม และ
อยา่ ให้บรรทุกเกินอัตรา
 พลขับต้องพิจารณาอย่าบรรทุกเอาของหนักทับของเบาหรือสิ่งอุปกรณ์ที่
แตกง่าย
 พลขบั ต้องผกู มัดสงิ่ อุปกรณ์ทบ่ี รรทุกบนรถ อยา่ ใหส้ ่งิ อปุ กรณต์ กหลน่ หรอื
ชารดุ เสียหายจากฝนหรอื แดด
 พลขบั ตอ้ งพิจารณาอยา่ บรรทุกสิง่ อปุ กรณท์ เ่ี ปน็ กรดรวมกับส่งิ อปุ กรณอ์ ืน่ ๆ
 พลขับต้องระมัดระวังการบรรทุกส่ิงอุปกรณ์อันตรายไวเพลิง หรือวัตถุ
ระเบิด

กกบ.มทบ.28 : คู่มอื การปฏิบัติงานในหนา้ ทีพ่ ลขับ 14

ความรบั ผิดชอบในการบรรทุกผโู้ ดยสาร

 การบรรทุกผู้โดยสาร พลขับต้องรับผิดชอบเช่นเดียวกับการบรรทุกสิ่ง
อปุ กรณ์

 พลขับต้องว่ากล่าวตักเตือนผู้โดยสาร ให้ปฏิบัติตามข้อบังคับท่ีเกี่ยวกับ
ความ
ปลอดภัยในการขนสง่

 ในห้องพลขับจะน่ังเกิน 2 คนไม่ได้
 พลขบั ตอ้ งเปดิ – ปิด ท้ายรถให้ผูโ้ ดยสาร ขึ้น – ลง

ความรบั ผดิ ชอบการบรรทุกน้ามันเช้อื เพลิงและวัตถุระเบิด

 ตอ้ งดับเครอื่ งยนตใ์ นขณะบรรทกุ
 ห้ามทาประกาย
ไฟภายในระยะ 100 ฟุต
จากรถทีบ่ รรทกุ
 ห้ามสูบบุหรี่ใน
ระยะ 100 ฟุต จากรถท่ี
บรรทุก
 ต้องมีหม้อน้ายา
ดบั เพลิงอยา่ งน้อย 2 หมอ้
 ต้องยกขนด้วย
ความระมดั ระวัง

กกบ.มทบ.28 : คมู่ ือการปฏบิ ตั ิงานในหนา้ ทพ่ี ลขับ 15

 ตอ้ งใชค้ วามเร็วในขณะขับใหพ้ อเหมาะ
 อย่าให้มีการร่ัวไหลในระหว่างเดินทาง หากตรวจพบต้องหยุดรถจัดการ
บรรทุกเสยี ใหม่
 เม่ือรถบรรทกุ เกดิ ไฟลุก รถคนั อื่นต้องรีบขบั แยกออกทนั ที
 เมื่อทาการบรรทุกหรอื ขนลง ตอ้ งไมว่ างวตั ถุระเบิดใกลท้ ่อไอเสยี
 รถทบ่ี รรทุกวตั ถุระเบดิ หรือเช้ือเพลิง หา้ มขับผา่ นใกลก้ องไฟ
 หากทาไดค้ วรหลีกเล่ยี งเสน้ ทางที่มกี ารจราจรคับคั่งหรอื เมืองใหญ่
 ชนวนระเบดิ หา้ มบรรทุกไปกบั รถบรรทกุ วตั ถุระเบิด
 จดั การโยงยึดส่งิ บรรทกุ ให้เรยี บรอ้ ยเพื่อป้องกนั สิ่งบรรทกุ เลื่อน
 รถท่บี รรทุกวัตถรุ ะเบิดควรมีปา้ ยบอกวา่ “วตั ถุระเบดิ ”ทข่ี า้ งรถทง้ั สองดา้ น
และด้านหนา้ ,ด้านหลังด้วย
 หา้ มจอดทงิ้ รถบรรทุกวัตถรุ ะเบิดไว้โดยไมม่ ีผูด้ แู ล
 รถบรรทกุ วัตถรุ ะเบดิ ที่ไมม่ ีหลงั คา ตอ้ งคลมุ ดว้ ยผา้ ใบกันแดด, ฝน

ข้อหา้ มพลขับปฏิบตั ิ

 ห้ามดืม่ สรุ าในขณะปฏิบัติหนา้ ท่ี
 หา้ มมิให้ผูอ้ น่ื ขับรถของตน
 ห้ามจอดท้งิ โดยไมม่ ผี ดู้ ูแล
 ห้ามขับรถด้วยอาการหวาดเสียวอันอาจจะเกิดอันตรายกับผู้โดยสารหรือ
สง่ิ ของที่บรรทุก
 ห้ามขับรถใหผ้ ้อู ื่นเกิดความราคาญ
 ห้ามขับรถเคยี งคู่กัน เวน้ แตไ่ ด้รบั คาส่งั จากผ้บู ังคบั บัญชา
 ห้ามจอดรับผ้อู ่นื โดยไม่ได้รับคาส่ัง

กกบ.มทบ.28 : คู่มือการปฏิบัติงานในหนา้ ทพ่ี ลขับ 16

พ.ร.บ. และ ข้อบงั คับที่เกี่ยวข้อง

พ.ร.บ.จราจรทางบกท่ีพลขบั ควรทราบ

 ผขู้ ับขี่ตอ้ งให้สัญญาณกอ่ นไมน่ อ้ ยกว่า 30 เมตร
 ผ้ขู บั ขต่ี ้องจอดรถขนานชดิ กบั ขอบทางด้านซ้ายห่างขอบทางไม่เกิน 25 ซ.ม.
 การจอดรถในทางถ้าผูข้ ับขีไ่ มอ่ ยู่ ต้องดับเครอื่ งและหา้ มล้อมือไว้
 การจอดรถในทางลาดชันตอ้ งหันหน้าเขา้ หาขอบทาง
 เจ้าพนกั งานจราจรหรือเจ้าหน้าที่มีอานาจเคล่ือนยา้ ยรถไดถ้ า้ ไม่ปฏิบตั ติ าม
พ.ร.บ.
 การหยุด
หรือจอดรถนอกเขต
เทศบาล ต้องให้ผู้ขับ
ขีร่ ถอน่ื มองเห็นได้ไม่
น้อยกว่า 150 เมตร
และในเวลาที่มีแสง
สว่างไม่เพียงพอจะ
มองเหน็ ไดต้ ้องเปิดไฟ
หรอื ใชแ้ สงสวา่ งตามกฎกระทรวง
 เม่อื เห็นวา่ รถโรงเรียนหยดุ รับ – ส่ง นักเรียน ผู้ขับขี่รถคันอ่ืนทขี่ ับตามมา
หรือสวนกบั รถโรงเรยี นตอ้ งใช้ความระมัดระวงั ลดความเร็วเมอื่ เหน็ วา่ ปลอดภยั แลว้
กข็ ับผา่ นไปได้

กกบ.มทบ.28 : คมู่ อื การปฏบิ ัติงานในหนา้ ท่ีพลขบั 17

ข้อบังคบั ว่าด้วยรถยนต์ทหาร พ.ศ.2480

มำตรำ 1

 ขอ้ 1 ผู้ขับรถ หมายความว่า เจ้าหนา้ ทข่ี บั รถยนต์ทหาร จาแนกเป็น
"พลขบั รถ" หมายความวา ผู้ขับรถซึ่งเป็นทหารประจาการ
"พนกั งานขบั รถ" หมายความว่า ผู้ขบั รถซึ่งเป็นพลเรือน

 ขอ้ 2 รถยนต์สงครามชนิดรบ หมายความถึง
"รถถัง" คือรถรบประเภทหนึ่ง มีเกราะติดอาวุธ เคล่ือนท่ีไปด้วยสายพาน

เชน่ รถถงั แบบ 76
"รถเกราะ" คือรถรบประเภท

หนึ่ง มีเกราะติดอาวุธ เคล่ือนที่ไปด้วยล้อ
หรือล้อประกอบสายกันลื่น หรือกง่ึ สายพาน
เชน่ รถเกราะแบบ 74

"รถปืน" คือรถรบประเภทหน่ึง
จะเป็นรถชนิดใด ๆ ก็ตาม และเรียกนาม
ตามอาวุธนน้ั ๆ เชน่ รถปืนใหญ่ตอ่ สู้อากาศยานแบบ 76 รถปนื กลแบบ 75

 ขอ้ 3 รถยนต์สงครามชนิดชว่ ยรบ หมายความถึง
"รถนงั่ " คือรถชว่ ยรบประเภทหนึ่ง จดั ไวส้ าหรับน่งั
"รถบรรทุก" คอื รถชว่ ยรบประเภทหนึ่ง จดั ไวส้ าหรับบรรทกุ
"รถลาก" คือรถช่วยรบประเภทหน่ึง จัดไว้สาหรับฉุดลาก เช่น รถลาก

แบบ 77 รถลากแบบ 78
"รถเฉพาะการ" คือรถช่วยรบประเภทหน่ึง จัดไว้สาหรับหน้าที่ใดหน้าที่

หนึ่งโดยเฉพาะ เรียกนามตามหน้าท่ีน้ัน ๆ เชน รถไฟฉายแบบ 78 รถพยาบาล
รถเคร่ืองมือ รถน้ามัน รถปั้นจนั่

กกบ.มทบ.28 : ค่มู ือการปฏิบัติงานในหน้าท่ีพลขับ 18

"รถจักรยานยนต์" คือรถช่วยรบประเภทหน่ึง จัดไวส้ าหรบั น่ังหรือทาการ
ส่ือสาร

 ข้อ 4 รถยนต์ปกติ หมายความถึง รถยนต์ซึ่งใช้ราชการตามธรรมดา เรียก
นามอนโุ ลมตามรถยนต์ชว่ ยรบทกุ ประการ

ประวัตใิ บทะเบยี นและสมุดใช้รถ

 ขอ้ 1 รถยนต์ทหาร ต้องมี สมุดประวัตใิ บทะเบียน และสมุดใชร้ ถประจาวัน
ประจาทกุ คน

 ข้อ 2 ใบทะเบียน สมุดประวัติและสมุดใช้รถประจาวัน ให้เป็นหน้าท่ีของ
กรมยกกระบัตรทหารบกจัดทาขน้ึ ตามตัวอยา่ งทา้ ยข้อบังคับนี้ และให้หนว่ ยทต่ี ้องใช้
เบิกหรือซอ้ื ได้จากกรมยกกระบัตรทหารบก

 ขอ้ 3 การเขยี นสมุดประวัตนิ นั้ ใหเ้ จ้าหนา้ ทหี่ น่วยทรี่ ับรถครั้งแรก จดคันละ
2 ฉบับ ฉบับหนึ่งเป็นของประจารถสาหรับจ่ายให้หน่วยท่ีรับรถ ส่วนอีกฉบับหน่ึงจะ
เก็บไว้ที่ใดให้ผู้บังคบั หน่วยทขี่ ึ้นตรงต่อรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหมกาหนดไว้อีก
ช้ันหนงึ่

 ขอ้ 4 สมุดใช้รถประจาวัน ใหเ้ จ้าหนา้ ทหี่ นว่ ยที่รับและรักษารถคร้ังแรกเบิก
หรือซอื้ มาประจาไว้ การลงรายการในสมุดใช้รถประจาวัน ให้ผู้ขบั รถเป็นผู้ลงทกุ คราว
แต่ถา้ ผู้บงั คบั บัญชาเห็นวา่ ผู้ขบั รถไม่สามารถลงได้ จะมอบให้ผู้หนง่ึ ผู้ใดลงกไ็ ด้

 ขอ้ 5 สมุดใชร้ ถประจาวันนน้ั เม่ือได้ลงรายการหมดเลม่ แลว้ จะเกบ็ ไว้ ณ ที่
ใดและผู้ใดเป็นผู้เก็บ ให้ผู้บังคบั หนว่ ยทขี่ นึ้ ตรงต่อรัฐมนตรีวา่ การกระทรวงกลาโหม
กาหนดไวอ้ ีกช้ันหนง่ึ

 ข้อ 6 ถ้าส่งรถยนต์ไปซ่อมยังหน่วยซ่อมของทหาร ก็ให้ส่งสมุดประวัติ
ประจารถน้ัน ๆ ไปด้วย เพื่อเจ้าหน้าท่ีหน่วยซ่อมจะได้ลงรายการซ่อม ถ้าหน่วย

กกบ.มทบ.28 : คมู่ อื การปฏิบตั ิงานในหน้าที่พลขบั 19

เจ้าของรถซ่อมเองหรือส่งไปซ่อมนอกจากท่ีกล่าวแล้ว ให้หน่วยที่เป็นเจ้าของรถลง
รายการซ่อมเอง

 ข้อ 7 ให้ผู้บังคับหน่วยที่ข้ึนตรงต่อรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม
กาหนดการตรวจรถและจัดเจ้าหน้าที่ไปตรวจทะเบียน สมุดประวัติ และสมุดใช้รถ
ประจาวัน อย่างน้อยปีละ 2 คร้ัง เม่ือตรวจแล้วให้ผู้ตรวจจดแจ้งผลแห่งการตรวจ
และลงนาม วัน เดือน ปี รับรองไวด้ ว้ ย

กกบ.มทบ.28 : คู่มอื การปฏิบัติงานในหนา้ ทพี่ ลขบั 20

ขอ้ ห้ามและการปฏิบัติอนื่ ๆ

ห้ามมิให้ผ้ขู บั ข่หี ยุดรถ

 บนทางเทา้ , บนสะพาน หรืออุโมงค์, ในทางร่วมทางแยก, ในปา้ ยหา้ มหยุด
รถ, ตรงทางเข้าออกของรถ, ในเขตปลอดภัย, หา่ งจากทางรถไฟ 5 เมตร

ห้ามมใิ หผ้ ขู้ ับขจ่ี อดรถ

 บนทางเท้า, บนสะพานหรือในอุโมงค์, ในทางร่วมทางแยกหรือในระยะ
10 เมตร จากทางร่วมทางแยก, ในระยะ 3 เมตรจากทางข้าม, ในระยะ 3 เมตร จาก
ท่อน้า ดับเพลิง, ในระยะ 10 เมตร จากท่ีติดต้ังสัญญาณจราจร, ในระยะ 15 เมตร
จาก ทางรถไฟผ่าน, ในระยะ 15 เมตร ก่อนถึงป้ายรถประจาทางและเลยไปอีก
3 เมตร, ในระยะ 3 เมตร จากตู้ไปรษณีย์, ซ้อนรถคันอื่น, ตรงทางเข้าออกของรถ,
ในระยะ 5 เมตรจากปากทางเดินรถ, ในป้ายห้ามจอด, ในระยะ 10 เมตร จากปลาย
สุดเขตปลอดภัย, ในที่คับขัน, ในลักษณะกีดขวางการจราจร, ในเวลากลางคืนต้องมี
แสงสว่างมองเหน็ ได้ในระยะ 150 เมตร

กกบ.มทบ.28 : คมู่ อื การปฏิบัติงานในหนา้ ทพ่ี ลขบั 21

การออกรถ การเล้ียว และการกลบั รถ

 การขบั รถออกจากทจ่ี อด ผขู้ ับข่ตี ้องใช้สญั ญาณมอื และไฟสัญญาณและจะ
ขบั รถไปได้เม่ือเห็นวา่ ปลอดภัย

 การเลี้ยวซ้าย ให้ขับรถชิดทางด้านซ้ายก่อนถึงทางเลี้ยวไม่น้อยกว่า
30 เมตร

 การเล้ียวขวา
ก. ทางเดินรถที่ไม่แบ่งช่องทางเดินรถไว้ให้ขับรถชิดด้านขวาของกึ่งกลาง

และ ก่อนถงึ ทางเลีย้ วไมน่ ้อยกว่า 30 เมตร
ข. ทางเดินรถที่ได้แบ่งชอ่ งทางเดนิ รถไวต้ ัง้ แตส่ องช่องข้ึนไป ให้ขบั รถชิด

ดา้ นขวาสดุ หรือในช่องที่มเี คร่ืองหมายให้เลี้ยวขวาได้และก่อนถึงทางเลี้ยวไม่นอ้ ยกว่า
30 เมตร

ค. ในทางเดินรถท่ีมีเจ้าหน้าทแี่ สดงสัญญาณจราจร ใหผ้ ู้ขับขี่เล้ียวขวาได้
โดยไมต่ ้องอ้อมเจ้าหนา้ ที่

ง. ตอ้ งใหร้ ถทางตรงผ่านไปก่อน เมือ่ เห็นว่าปลอดภยั แล้วจงึ เลยี้ วขวาผา่ น
ไปได้

- การเลี้ยวอ้อมวงเวียนหรือเกาะที่ได้สร้างไว้ผู้ขับข่ีต้องขับอ้อม
ทางซ้ายเสมอ

- ผขู้ บั ข่ีตอ้ งหยดุ รถใหท้ างแก่ผู้ท่ีกาลังข้ามทางกอ่ น
- ทางร่วมทางแยกถ้ามีรถเล้ียวซ้ายเล้ียวขวาพร้อมกัน ให้รถเล้ียวซ้าย
ใหท้ างแก่รถเลีย้ วขวากอ่ น
- ในทางเดินรถสวนกันได้ ห้ามมิให้ผู้ขับข่ีกลับรถในเมื่อมีรถอื่นสวน
หรือตามมาในระยะไมน่ ้อยกว่า 150 เมตร
- ห้ามกลับรถในทางร่วมทางแยก เว้นแต่จะมีเคร่ืองหมายจราจรให้
กลับรถได้

กกบ.มทบ.28 : ค่มู อื การปฏิบตั ิงานในหน้าทพี่ ลขับ 22

- ห้ามมิใหผ้ ขู้ ับข่ีกลบั รถในเขตทไ่ี มป่ ลอดภยั , ท่คี ับขันบนสะพาน หรือใน
ระยะ 100 เมตร จากทางราบของเชงิ สะพาน

การลากรถ หรอื การจูงรถ

 ห้ามรถทุกชนิดลากหรือจูงรถคันอนื่ เกนิ 1 คนั
 การลากหรือจงู รถท่ีใช้พวงมาลยั หรอื ห้ามลอ้ ได้ โดยใชส้ ายพ่วง และสาย
พว่ งนนั้ จะตอ้ งยาวไม่นอ้ ยกว่า 3 เมตรแต่ไม่เกนิ 5 เมตร
 ในรถท่ลี ากจูงดว้ ยสายพว่ งต้องมีผนู้ ่ังขับเพ่ือถอื พวงมาลยั และใชห้ ้ามลอ้ ดว้ ย
 การลากหรือจูงรถที่ไม่สามารถใช้พวงมาลัยหรือห้ามล้อได้ ต้องใช้วิธียก
หน้าหรือท้ายรถทถ่ี กู ลากจูงติดกับรถท่ลี ากหรือจงู
 ก่ึงกลางสายพ่วงต้องมี ธงสีแดงทาด้วยผ้าหรือวัสดุสังเคราะห์แสง และใน
เวลาทต่ี อ้ งเปิดโคมไฟ ต้องเปดิ โคมไฟสีแดงทีก่ ่งึ กลางสายพว่ งดว้ ย
 ทที่ า้ ยรถท่ีลากจงู ตอ้ งมแี ผ่นป้าย “รถกาลังลากจูง” และในเวลาท่ีตอ้ งเปิด
โคมไฟ ต้องเปิดโคมไฟที่ท้ายรถท่ีลากจูง และเปิดโคมไฟแสงขาวส่องที่แผ่นป้าย
“รถกาลงั ลากจงู ”
 รถท่กี าลังลากจูงรถคันอนื่ ใชค้ วามเร็วไมเ่ กิน 45 ก.ม./ช.ม. ในเขตเทศบาล
และไม่เกนิ 60 ก.ม./ช.ม. นอกเขตเทศบาล
 อย่าให้ผู้ขับข่ีรถจักรยานยนต์ มอเตอร์ไซด์ หรือล้อเล่ือนชนิดต่าง ๆ เกาะ
รถทีก่ าลังขบั ไปตามถนน

กกบ.มทบ.28 : คู่มือการปฏิบตั ิงานในหนา้ ทพ่ี ลขับ 23

การบรรทกุ ของรถยนต์ต่าง ๆ

 สาหรบั สว่ นกวา้ งไมเ่ กินความกว้างของรถ
 สาหรบั สว่ นยาว

ก. ถา้ เป็นรถยนต์
- ดา้ นหน้ายื่นไม่เกนิ หนา้ หมอ้ หรอื กนั ชน
- ด้านหลังยื่นพ้นตวั รถไม่เกนิ 2.50 เมตร

ข. ถ้าเป็นรถพว่ ง
- ดา้ นหลังยื่นพน้ ตัวรถไม่เกนิ 2.50 เมตร

 สาหรบั ส่วนสงู
ก. ถ้าเป็นรถบรรทุกสูงไม่เกิน

3 เมตร จากพื้นทาง
ข. ส่วนรถอ่ืน ๆ บรรทุกสูงไม่

เกิน 1.50 เมตร
ค. สาหรับรถบรรทุกตู้ สาหรับ

รถบรรทุกส่ิงของ(คอนเทนเนอร์)ให้บรรทุก
ไดไ้ มเ่ กิน 4 เมตร จากพ้ืนทาง

- รถ ที่ ป ระก อ บ ตั วถั ง
สาเร็จรูปจากต่างประเทศและจดทะเบียนถูกต้องแล้ว ให้บรรทุกของที่ไม่เกิน
ส่วนกวา้ ง,สว่ นยาวและสว่ นสงู ของตวั ถงั ท่ใี ช้ บรรทุก

- รถจักรยานยนต์บรรทุกของได้ไม่เกิน 50 กก.และนั่งซ้อนท้ายได้
เพียงคนเดียว

- อย่าขับรถในขณะท่ีมีการบรรทุกส่ิงของหรือผู้โดยสารท่ีทาให้ไม่
อาจมองเห็นข้างหน้าได้ หรือทที่ ่านไม่สามารถควบคุมรถได้

- อย่าให้ผู้โดยสารอ่ืนอาศัย หรือเกาะบังโคลนกันชน หรือส่วนอ่ืน
ของรถที่ ไมใ่ ชส่ าหรบั การโดยสาร

กกบ.มทบ.28 : ค่มู ือการปฏบิ ตั ิงานในหนา้ ทีพ่ ลขบั 24

การบรรทกุ วัตถุระเบดิ หรือวัตถอุ ันตรายชนดิ อ่ืนใด

 ถ้าเป็นวัตถุระเบิดตามกฎหมายว่าด้วย อาวุธปืน เครื่องกระสุนปืน วัตถุ
ระเบิด ดอกไมเ้ พลงิ และส่ิงเทียมอาวธุ ปืน ต้องมปี ้ายทมี่ ขี อ้ ความวา่ “วัตถรุ ะเบดิ ”

 ถ้าเป็นวัตถุไวไฟ เช่น น้ามันเชื้อเพลิง ฟอสฟอรัสหรือไม้ขีดตั้งแต่ 1 ห่อ
ใหญ่หรอื 144 ห่อเล็กข้ึนไป ต้องมีป้ายชือ่ ท่ีมีขอ้ ความว่า “วตั ถุไวไฟ”

 ถ้าเป็นก๊าซอัด เช่น ก๊าซออกซิเจน, คาร์บอนไดออกไซด์, ไฮโดรเจน,
แอมไฮดรสั แอมโมเนีย, แอมโมเนียไนตัสออกไซด์,ซัลเฟอร์ไดออกไซด์ หรือก๊าซพิษอน่ื ๆ
ตอ้ งมีปา้ ยทม่ี ีขอ้ ความวา่ “ก๊าซอนั ตราย”

 ถ้าเป็นของเหลวที่มีฤทธิ์
กัดกร่อน เช่น กรดคาร์บอริค, กรด
เกลือ หรือกรด กามะถัน ต้องมีป้าย
ทีม่ ขี ้อความวา่ “กรดอันตราย”

- ป้ายท่ีมีข้อความทุกชนิด
ต้องเป็นสีขาว ใช้ตัวอักษรสีแดงสูง
20 ซม.
ความหนาของเส้น 2.5 ซม. ติดอยู่
ขา้ งหนา้
- หลงั ของรถให้เหน็ ไดง้ า่ ยตลอดเวลาขณะบรรทกุ วตั ถดุ งั กล่าว
- ทา้ ยรถที่ใชบ้ รรทุกวตั ถรุ ะเบิดหรอื วัตถุอันตรายอืน่ ใดตอ้ งมีแถบสะทอ้ น
สีแดงสลับขาวในแนวเว้นทแยงมมุ อยู่ในสี่เหล่ียมผนื ผ้ากว้าง 20 ซม. ยาว 140 ซม.
- ในรถที่ใช้บรรทุกวัตถุระเบิดหรือวัตถุอันตรายนิดอื่นใด ต้องมีเคร่ือง
ดับเพลิงชนิดคาร์บอนไดออกไซด์ หรือผงเคมีแห้ง ซ่ึงมีขนาดบรรจุไม่น้อยกว่า
4 กก. อย่างนอ้ ย 2 เครอ่ื งประจาอยู่กบั รถและตอ้ งอยู่ในสภาพท่ใี ชก้ ารได้ดี

กกบ.มทบ.28 : คมู่ ือการปฏบิ ัติงานในหน้าที่พลขบั 25

- ผ้ขู บั ข่ที ใ่ี ช้รถบรรทกุ วตั ถุระเบิดหรือวัตถอุ ันตรายชนดิ อนื่ ใด ต้องปฏิบัติ
ในการปอ้ งกนั อนั ตรายดังต่อไปน้ี

 ไมต่ อดรถทิ้งไวโ้ ดยไม่มผี ูด้ ูแล
 ไมเ่ ติมนา้ มนั เช้ือเพลงิ เวน้ จาเป็น
 ไม่สบู บหุ ร่ีหรอื ใหผ้ ูอ้ น่ื สบู ในระยะ 15 เมตร
 ไม่ใชไ้ ฟหรอื ยินยอมใหผ้ ู้อ่ืนใช้ไฟที่ตอ้ งใชเ้ ชอ้ื เพลงิ ในรถ

ขอ้ ควรปฏบิ ัตเิ มื่อมีเหตุกำรณฉ์ ุกเฉิน

 เบรคแตกหรือเสีย
ให้ย้าแรง ๆ บ่อย ๆ อาจทาใหเ้ บรคมีกาลังดขี นึ้ ถ้าเบรคเสียและข้างหน้า

ไม่มีรถขวาง ให้ลดความเร็วโดย
ใช้เกียร์ช่วย และใช้เบรกมือช่วย
การใช้ควรลดเกียร์จาก เกียร์ 4
มาเกียร์ 3 เกียร์ 2 และเกียร์ 1
ตามลาดับ ถา้ เกดิ ขณะขึน้ หรือลง
เขาให้ใช้สิ่งกีดขวางข้างทางเพื่อ
ห ยุดรถ อย่าลืม ใช้แต รห รือ
สัญญาณฉุกเฉินเตือนรถและคน
ให้ ทราบ ว่ารถของคุณ กาลัง
ผิดปกติ

 รถเสยี หลักลน่ื ไถล
การเลี้ยวรถแรง ๆ หรือห้ามล้อแรง ๆ ทาให้รถเสียการทรงตัวได้

โดยเฉพาะบนถนนที่เปียกน้า เม่ือรู้สึกว่ารถล่ืนไถลให้ถอนคันเร่งและหักพวงมาลัยไป

กกบ.มทบ.28 : คู่มือการปฏิบัติงานในหน้าท่ีพลขับ 26

ในทิศทางเดียวกับรถท่ีไถลเม่ือรถตั้งลาได้แล้วค่อยบังคับพวงมาลัยคืนให้ตรงอย่า
เหยยี บเบรกในระหว่างทร่ี ถกาลงั ลื่นไถล

 คันเร่งค้าง
เม่ือคันเร่งค้างอย่าตกใจให้ใช้ปลายเท้าเข่ียขึ้น ถ้าทาไม่ได้ให้ดับ

เครือ่ งยนต์เหยยี บเบรกใหร้ ถหยุด หรือถา้ ใช้เพาเวอรเ์ บรกตอ้ งระวังหากดับเครอ่ื งตอ้ ง
ใช้แรงเหยยี บมากกวา่ เดิม

 ไฟหน้าดบั
ใหถ้ อื พวงมาลัยให้ตรงและ

หยุดรถให้เร็วท่ีสุดแล้วนารถเข้าข้าง
ทางเมอ่ื หยุดรถแล้ว ใหส้ ญั ญาณเตอื น
ร ถ อ่ื น ด้ ว ย ส า เห ตุ อ า จ เกิ ด จ า ก
แบตเตอรี่ หลุด หรือฟิวส์ไฟขาด ถ้า
วงจรครบแสดงวา่ หลอดไฟขาด

 ยางแตกหรือระเบดิ
ถือพวงมาลัยให้ม่ันอย่าให้

รถเสียหลัก ถ้ายางหน้าแตก รถจะ
เอียงไปทางท่ีแตก ถ้ายางหลังแตกจะรู้สึกรถสะเทือนอย่าเหยียบเบรกกะทันหัน
คอ่ ย ๆ เบรก แลว้ นารถเขา้ ขา้ งทาง

 ฝากระโปรงเปดิ ขณะขับ
ค่อย ๆ ลดความเร็วแล้วจอดรถชิดขอบทางควรตรวจฝากระโปรงรถให้

ปดิ สนทิ ทกุ ครัง้ ท่ีพกั รถใหเ้ ปน็ นิสยั

 ไฟไหม้รถ
รถที่ไฟไหม้มักเกิดจากไฟลัดวงจรให้หาทางตัดข้ัวแบตเตอรี่ออก การดับ

ไฟให้ใช้ผ้าผืนใหญ่ ๆ หนา ๆ ถ้าดับไม่ได้ให้ออกห่างรถมากที่สุดก่อนถังน้ามันรถจะ
ระเบิดหรือขอยมื เครอ่ื งมือดบั เพลิงจากผู้อืน่ มาดบั

กกบ.มทบ.28 : คูม่ อื การปฏิบัติงานในหนา้ ทพ่ี ลขับ 27

 รถตกน้าํ
เม่ือรถตกลงไปในน้า ให้ออกทางหน้าต่างรถหรือออกทางกระจกหน้า –

หลังในขณะท่ีรถยังลอยอยู่ โดยใช้เท้าถีบหรือวัตถุทุบกระจก อย่าพยายามออกทาง
ประตเู พราะแรงดนั นา้ จะทาให้ประตูเปดิ ไมอ่ อกจนกว่าน้าจะเข้ามาเต็มภายในรถ
เม่ือมีเหตุการณ์อะไรเกิดขึ้น จงมีสติ ตรวจล็อคประตูเสียก่อนว่าล็อคอยู่หรือไม่ก่อน
พยายามเปดิ ประตู

 เมื่อมีรถวง่ิ มาชน
หากรถดังกล่าวว่ิงสวนมาจะชนให้ใช้ห้ามล้อทันทีเพ่ือลดแรงชน อย่าหัก

หลบมาทางขวา ให้สัญญาณไฟหรอื แตรเตือน อย่าลืมว่าการนารถลงขา้ งทางน้ันยังมี
โอกาสรอดมากกวา่ ถูกชนซ่งึ หนา้

 เครื่องยนตร์ ้อนจดั
เม่ือเคร่ืองยนต์ร้อนจัด เคร่ืองจะดับหรือเร่งไม่ออกหรือมีควันไอน้าพุ่ง

หน้ารถให้ขบั เขา้ จอดข้างทาง อยา่ เปดิ ฝาหม้อน้าเป็นอันขาด รอจนกว่าเครื่องจะเย็น
ลงจึงจะขับไปร้านบริการที่ใกล้ท่ีสุด หากต้องการเติมน้าต้องรอให้เครื่องยนต์เย็น
เสยี ก่อนป้องกันไมใ่ หฝ้ าสูบโก่งหรอื คด

 กระจกหน้าแตก
เม่ือกระจกหน้าแตกอย่าตกใจ ให้ขับชิดขอบทางทันที ในรถรุ่นใหม่

กระจกจะค่อย ๆ แตกออกเป็นเม็ด ๆ ให้ทุบกระจกท้ิงก่อนขับรถต่อไป เก็บเศษ
กระจกแตกทงิ้ ขยะ อย่าทิ้งไปขา้ งถนน เพราะนอกจากจะทาใหถ้ นนสกปรกแล้ว อาจ
ทาให้ยางรถผูอ้ ืน่ แตกหรอื ร่ัวได้

 เพลากลางส่งกาํ ลังหลดุ
การที่เพลากลางส่งกาลังหลุดขณะขับรถจะก่อให้เกิดอันตรายมากที่สุด

เพลากลางส่งกาลังคือท่อทรงกระบอกอยู่ใต้ท้องรถที่ต่อจากห้องเคร่ืองยนต์อยู่
ข้างหน้าและขบั เคล่ือนล้อหลังเทา่ นั้น ถ้าเพลากลางส่งกาลังหลดุ โดยเฉพาะที่เกิดจาก

กกบ.มทบ.28 : คูม่ ือการปฏิบัติงานในหนา้ ทพ่ี ลขบั 28

ข้อต่อเพลาส่วนหน้าหลุด จะทาให้รถถูกดีดเน่ืองจากหัวเพลางัดกับพ้ืนดินทาให้รถ
บงั คบั ไมไ่ ด้ เมื่อทราบว่าเพลาส่งกาลงั หลุดใหช้ ะลอรถกอ่ นขบั เข้าข้างทาง
ก่อนเพลากลางส่งกาลังจะหลุด รถจะมีอาการส่ันใต้ท้องรถขณะเคลื่อนท่ี เมื่อเกิด
อาการดังกล่าวให้ไปซ่อมทันที

กกบ.มทบ.28 : คมู่ อื การปฏิบตั ิงานในหน้าท่พี ลขับ 29

นยิ ามศัพท์

วเิ ครำะหศ์ ัพท์

 ย ำน พ ำห น ะ คื อ ส่ิ งท่ี น าข อ งไป ไม่
จาเปน็ ต้องเปน็ รถยนต์
 รถ ( Vehicle ) คื อ ย าน ที่ มี ล้ อ ห รื อ
สายพานสาหรับเคล่ือนไป หรือผสมกัน และ
อาจจะมีหรือไม่มีกาลังเคล่ือนขับตัวเองได้ เช่น
รถม้า รถยนต์ รถไฟ รถถงั รถสายพาน ฯลฯ
 รถยนต์ ( Motor Vehicle ) คือ รถที่มีล้อ
ตั้งแต่ 3 ล้อ และเดินด้วยกาลังเคร่ืองยนต์
กาลังไฟฟา้ หรอื พลังงานอ่ืน ยกเว้นทเ่ี ดินบนราง
 รถยนต์ทหำร ( Military Motor Vehicle ) ตาม พ.ร.บ. รถยนต์ทหาร
พทุ ธศักราช 2476 “ รถยนต์ทหาร “ หมายความว่า รถท่ีเดินด้วยกาลังเครื่องจักรกล
( เวน้ แต่ทเ่ี ดินบนราง ) และรถพ่วงซ่งึ เป็นของกระทรวงกลาโหม หรอื ของบุคคลอน่ื ซึ่ง
มอบให้ใช้รถน้ันประจาในราชการทหาร ( รถยนต์ทหารยกเว้นไม่ต้องเสียภาษีและ
คา่ ธรรมเนียมใด ๆ )
 รถยนต์สำยขนส่ง หมายถึง รถยนต์ทุกชนิดและทุกประเภทที่กาหนดไว้ว่าเป็น
รถยนต์ที่อยู่ในความรับผดิ ชอบ ของกรมการขนส่งทหารบก ตามระเบยี บ ทบ. วา่ ด้วย
ความรับผิดชอบในส่ิงอุปกรณ์ พ.ศ. 2535 ท้ังน้ีให้หมายรวมถึงรถจักรยานยนต์ด้วย
ประเภทรถยนตส์ ายขนสง่ แบ่งออกเปน็ 6 ประเภท

1. รถยนตบ์ รรทุกปกติ
2. รถยนต์โดยสาร
3. รถยนตน์ ่ัง

กกบ.มทบ.28 : คู่มือการปฏิบัติงานในหน้าท่ีพลขับ 30

4. รถยนต์เฉพาะการ
5. รถจักรยานยนต์
6. รถจกั รยาน 2 ลอ้

กกบ.มทบ.28 : ค่มู ือการปฏบิ ตั ิงานในหนา้ ที่พลขบั 31

บรรณำนกุ รม
“ขอ้ บงั คับทหารวา่ ด้วยการใชร้ ถยนตท์ หาร พ.ศ.2480,” (2480, 1 มีนาคม). หนา้ 1.
“พ.ร.บ.จราจรทางบก พ.ศ.2522,” (2522, 18 มกราคม).
“หน้าทีข่ องพลขับ” โรงเรียนทหารขนสง่

กกบ.มทบ.28 : คู่มือการปฏิบตั ิงานในหน้าที่พลขับ 32

กองสง่ กำลงั บำรุง มณฑลทหำรบกท่ี 28