نشریه توسعه آبزیپروری ،سال دهم ،شماره سوم ،پاییز 91 9315
تکثیروپرورش انبوه لارو شیرونومیده ()Chironomus albidus
در شرایط پرورشی
Downloaded from aqudev.liau.ac.ir at 1:08 +0430 on Saturday May 26th 2018 حمیدرضا پورعلی فشتمی* ،1معصومه علیمرادی کروسنژاد ،2ذبیح اله پژند،1
هوشنگ یگانه راستهکناری ،1سعیده سهیل نقشی1
- 9موسسه تحقیقات بین المللی تاسماهیان دریای خزر ،سازمان تحقیقات ،آموزش و ترویج كشاورزی ،رشت ،ایران ،صندوق پستی 39935-3393
-2آزمایشگاه تشخیص پزشکی مهر ،صندوق پستی3399333339 :
تاریخ پذیرش 93 :شهریور 9315 تاریخ دریافت 3 :اردیبهشت 9315
چکیده
این پژوهش به منظور تکثیر و پرورش لاروشیرونومیده ( )Chironomus albidusبومی استان گیلان در شررای پرورشری تهرت تولیرد
انبوه در سیستم پرورشی و استفاده در تغذیه لارو و بچه ماهیان انجام شد .در این بررسی چهار عدد سینی فلزی با ابعراد 95×95×91سرانتیمترر و
شش عدد حوضچه پلاستیکی 35لیتری طراحی و ساخته شد .سینیها و حوضچهها بهطور عمودی نصب و به سیستم آبرسانی و هروادهی مجهرز
شدند .در بخشی از فضای پرورش یک دستگاه حوضچه فایبرگلاس2تنی برای تمعآوری دستههرای تخرم اسرتفاده شرد .پر از تمرعآوری و
معرفی تودههای تخم به سینی و حوضچههای پلاسرتیکی ،میرزان برداشرت لارو شریرونومیده طری یرک دوره متروالی پررورش محاسربه گردیرد.
مشخص گردید برا تکمیرچ چرخره زنردگی پشره شریرونومیده در شررای محصرور پرورشری هرر روز بره میرزان 1/137كیلروگرم زیتروده لارو
شیرونومیده از هر مترمربع تولید و برداشت میشود .نتایج نشان میدهد كه در روز پانزدهم ،میزان برداشت لاروها بصورت درصدی از نخسرتین
گروه كشت شده شیرونومیدهها به میزان 372گرم درمترمربع رسید و در ادامه با رشد تمام تمعیت یک گروه از لاروها در روزشانزدهم ،مقدار
2كیلوگرم درمترمربع لارو شیرونومیدهبهطور متناوب و روزانه برداشت شد.
کلمات کلیدی :شیرونومیده ،غذای زنده ،پرورش انبوه ،تغذیه.
* عهدهدار مکاتبات (pourali_882@yahoo.com .)
نشریه توسعه آبزیپروری ،سال دهم ،شماره سوم ،پاییز 9315 31
Downloaded from aqudev.liau.ac.ir at 1:08 +0430 on Saturday May 26th 2018 ( 2/37±1/113درصد وزن خشک) به ترتیرب برالاترین مقدمه
اسریدهای آمینره را در گونره Chironomus plumosus خرررانواده كررررمهرررای خرررونی یرررا شررریرونومیده
تشرکیچ مریدهنرد ( .)Bogut et al., 2007در هرر 911 ( )Chironomidaeمهمترین گروه از حشرات آبزی می
گرم كرم خونی 21/97 ،گرم كلسیم 1/939 ،گرم فسفر باشرند كره در همره انروا محری هرای آبری گسرترش و
و 3/193گررم آهرن وترود دارد (زحمرتکش كوملرره، پراكندگی دارند .این كرمها از رده حشرات (،)Insecta
.)9371در مقایسرره بررا گامرراروس مقررادیر كمتررری از راسررته دوبررالان ( ،)Dipteraزیررر راسررته Nematocera
خانواده Chironomidaeمیباشند .كرم خرونی هماننرد
بتاكاروتن را دارا است (عاشوری تنکابنی.)9373 ، دیگر گروه حشرات دارای چهار مرحلره زنردگی تخرم،
پرورش كرمهای خونی به منظور اهردا تغذیرهای
تاریخچررهای 51سرراله دارد .پرررورش ایررن كرررمهررا در لارو ،شفیره و حشره بالغ میباشند.
كش رورهای ACEANتهررت تغذیرره آبزیرران پرورشرری تنو غذایی در بین لاروهای شیرونومیده برالا بروده
گوشتخوار بکار گرفته شرده اسرت (.)Yashouv, 1970 برهطوریکره از طیر وسریعی از تلبرکهرا ،ارات آلری
سنگاپور و هنگ كنگ در حدود 21سال قبچ اقردام بره حاوی میکروارگانیسمهرا ،ماكروفیرتهرا و بریمهرگران
تکثیرر شریرونومیدههرا كرردهانرد ( Rajabipour et al., تغذیرره مرریكننررد ( .)Berg, 1995برره دلیررچ حضررور
.)2011بررسیهایی در هند و چین برر روی گونرههرای هموگلوبین در همولن شیرونومیدهها به آنها كرمهای
شیرونومیده خاورمیانه صورت گرفته است ( Armitage
.)et al., 1995در دهههای پیشین نیز مطالعرات فراوانری خونی نیز گفته میشود (.)Borror et al., 1989
بر روی شیرونومیدهها توس روسها انجرام شرده اسرت لاروهای پشره شریرونومیده منرابع عرالی از پرروت ین
( ،)De La Noue and Choubert, 1985چربرری،
(.)Konstatinov, 1968 ویترامین و مرواد معردنی ()Mclarney et al., 1974
صحراگرد و رفعتی فرد ( )9375در خصوص ترثییر هسرتند .تجزیره شریمیایی نشران داده اسرت كره در 1/3
تیرررههررای مختلرر غررذایی بررر نرررا رشررد لاروهررای درصررد وزن خشررک لارو شرریرونومیده 92/5 ،درصررد
شریرونومیده و بررسری زمران مناسرب برداشرت لارو در پررروت ین وتررود دارد ( .)Anonymous, 2001میررزان
دمررای مختلرر آب بررسرریهررایی انجررام دادنررد .ایررن آب ،مقردار پرروت ین خرام ،چربری خرام و خاكسرتر بره
محققین در سال 9371به بررسی ایر درترهحررارت آب ترتیرررررب در گونررررره ،Chironomus plumosus
9/3±1/97 ، 3/9±1/29 ،73/1±1/29و 9/9±1/25
بررر زمرران تکامررچ لارو شرریرونومیده تحررت شرررای درصررد وزن تررر مرریباشررد (.)Bogut et al., 2007
آزمایشرگاهی پرداختنرد .بررسری آزمایشرگاهی امکران همچنرین میرزان اسریدهای چررب اشربا در ایرن گونره
تولید لارو شیرونومیده در بسترهای مختلر غرذایی در 29/92درصد و درصرد اسریدهای چررب غیراشربا آن
قالب پایان نامه كارشناسی توس احمد نظرامی در سرال 93/35درصرد مریباشرد .اسریدهای آمینره فنیرچآلانرین
9371در انستیتو تحقیقات بینالمللری ماهیران خاویراری، ( 2/39±1/113درصرررررد وزن خشرررررک) ،لوسرررررین
انجام و مشخص شد كه امکان پرورش لارو شیرونومیده ( 2/31±1/115درصرررررد وزن خشرررررک) و لایرررررزین
در بسترهای مختل غذایی وتود دارد (نظامی.)9371 ،
تکثیروپرورش انبوه لارو شیرونومیده ( )Chironomus albidusدر 39 ...
Downloaded from aqudev.liau.ac.ir at 1:08 +0430 on Saturday May 26th 2018 منجمد در آرد میگو سبب افرزایش نررا رشرد و بقرا در در مطالعرات نظرامی تركیرب 31درصرد از حجرم كرچ
میگوهرررررای آب شررررریرین ( Marcrobrachium بستر با انوا مختل تركیب غذایی شرامچ پرودر مراهی،
)rosenbergiiشرده اس رت ( Abdel-Razek et al., آرد گندم و كنجاله سویا با كیفیت پروت ینری 35درصرد
.)1998به دلیچ افزایش تقاضا برای لارو شیرونومیده در بهترین بستر انتخاب شرده در پررورش لارو شریرونومیده
آبزی پروری ،محققان ترلاش مریكننرد ترا تولیرد مثرچ، معرفرری گردیررد .بسررتر تلبکرری در مطالعرره سررعیدی و
رفتار ،رشد و نمو ،تغذیه و ارزش غذایی آنها را مطالعه همکاران ( )9371در منطقه حفاظت شده خجیر نزدیک
رودخانره تراترود بره عنروان مناسربتررین بسرتر بررای
كنند.
از اینرررو ایررن مطالعرره بررا هررد تولیررد انبرروه لارو نگهداری كرم خونی معرفی گردید.
شیرونومیده در شرای كراملا كنتررل شرده پرروشری در با توته به اهمیت استفاده از غذای زنده در صرنعت
سینیهای فلزی و حوضچههای پلاستیکی انجام گرفت. آبزی پروری به ویرژه در پررورش لارو ماهیران دریرایی
تهت بهبرود وضرعیت تغذیره ،افرزایش ضرریب رشرد و
مواد و روشها كراهش تلفرات ،عرواملی از قبیرچ متناسرب برودن انردازه
مکان و زمان اجرای طرح غذای زنده با دهان بچه ماهیان ،عادت ماهیران از ابتردای
تکثیر و پرورش پشه شیرونومیده بومی استان گیلان زندگی به شکار غذاهای زنده ،قابلیت بالای باروری در
( )Chironomus albidusتهت تولید انبروه در شررای آنهررا ،رشررد و تکامررچ سررریع ،تحمررچ بررالا در مقابررچ
كاملا پرورشی انجام شد .برای تغذیه لارو و بچه ماهیان نوسانات محی و ...میتواند دلایچ انتخاب بی مهرگران
خاویاری ،تولید انبوه لارو شیرونومیده با تکمیرچ چرخره
زنرردگی در دو نررو حوضررچه پرورشرری در موسسرره زنده تهت تغذیه آبزیان باشد.
تحقیقات بین المللی تاسماهیان دریای خزر بررای مردت
افزایش تمعیت این لاروها در استخرهای پررورش
3ماه مورد بررسی قرار گرفت. ماهی میتوان متضمن افرزایش تولیرد و ارتقراي كیفیرت
گوشت ماهیان پرورشری باشرد .ماهیران در ایرر تغذیره از
طراحی سینیهای کشت لارو ایرن لاروهرا سرریع ترر رشرد نمروده و زود بره براروری
بره منظرور بررسری دقیر رونرد رشرد و تغذیره لارو میرسند ( Ling, 1966; Yashouv, 1970; Cranston,
شررریرونومیده و امکررران طراحررری سرررایت پررررورش .)2002مشخص شده است كه اگر ماهی كپور معمرولی
شیرونومیده ،قفسه فلزی با ابعاد 31×91×2/31سانتیمتر با كرمهای خونی به عنروان غرذای مکمرچ تغذیره شرود،
بر حسب میزان فضای مفید پرورشری طراحری و سراخته وزن بهتری پیدا میكنرد و نررا رشرد آن یکنواخرتترر
شد 3 .عدد سینی حلبی با ابعاد 95×95×91سانتیمتر ،به خواهررد بررود ( .)Yashouv, 1956همچنررین لاروهررای
مسرراحت 1/32مترمربررع برررای تایگررذاری رسرروبات توان كرمهرای خرونی ،رشرد لارو ماهیران خاویراری را
استریچ و معرفری دسرتههرای تخرم پشره شریرونومیده در افرزایش میدهنرد ( Yashouv and Ben- Shachar,
داخچ چهارچوب فلزی انتخاب گردید (شکچ .)9كلیره .)1967اسررتفاده از لاروهررای شرریرونومیده بصررورت
نشریه توسعه آبزیپروری ،سال دهم ،شماره سوم ،پاییز 9315 32
Downloaded from aqudev.liau.ac.ir at 1:08 +0430 on Saturday May 26th 2018 93عرردد ورق از تررن فرروم فشرررده درابعرراد21×21 سینیهای پرورشی مجهز به سیستم آبرسانی ،هروادهی و
سرررانتیمتر(كالکتورهرررای انتخرررابی بررررای حوضرررچه بخراری آكواریرومی بودنرد .بررای ممانعرت از خررو
فایبرگلاس) شردند (شرکچ .)2عرلاوه برر كاللکتورهرای
انتخابی ،تعداد 91بطری آب معردنی بررای تهیره خزانره پشههای تولیدی و ورود پشههای وحشی ،قفسه فلزی بره
اولیه دستههای تخم پشه تهیره و در كانالهرای خروتری همراه سینیهای پررورش تخرم شریرونومیده در پوشرش
نصب گردید .این بطریها در درون كانالهای خروتی گلخانه از توری مخصوص پشه محفوظ گردید تا علاوه
سیستم پرورش ماهیان خاویراری برا طنرابی بره یکردیگر برآن با اختصاص فضای پرورش برای زیسرت پشرههای
متصررچ شرردند تررا پشررههای مولررد در سررطا تررراز آب مولد حاصچ ،امکان استمرار تولید در تمامی طرول سرال
تخمریزی كنند (شکچ.)3 فراهم گردد.
تمعآوری و معرفی تودههای تخم برهطرور روزانره
هرروز صبا انجام شد .دستههای تخم از روی بطرریهرا شکچ :9سینی كشت تخم پشه شیرونومیده
و در ادامه بررسی از روی فومها تمرعآوری و در درون
سینیها و حوضچههرای پررورش توزیرع گردیرد .رونرد طراحی حوضچههای پلاستیکی کشت لارو
تکامررچ پشرره شرریرونومیده از مراحررچ تخرم (شررکچ ،)3 به منظور تولید انبوه در شرای كارگاهی و سهولت
دوران پ از تخم گشایی ،كرم خونی (لاروی) ،شفیره بیشتر در تولید لارو شیرونومیده و امکان بهرهبررداری از
و پشرره بررالغ در طررول دوره آزمررایش برحسررب درترره آن در تغذیره لارو تاسرماهیان پرورشری حوضرچههرای
پلاسرتیکی برا ظرفیرت 35لیترر تهیره و برا ایجراد منفرد
حرارت یبت شد. خروتی در ك و نصب تبدیچ پلیکا 2به 9اینچ ،برای
كشررت تخررم پشرره آمرراده شرردند .تعررداد 9حوضررچه
تهیه رسوب محیط کشت لارو
بهطور تقریبی 31درصد از حجم هر سرینی پررورش پلاستیکی با مساحت مفید یک مترمربع استفاده شد.
بررا 23كیلرروگرم از رسرروبات خروترری حوضررچههررای
پرورش ماهیان خاویاری محتوی ضایعات غذایی و مواد جمعآوری تخم پشه شیرونومیده
دفعری سیسرتم پررورش مراهی پرشرد (شرکچ .)5بررای برای تمعآوری دستههرای تخرم از یرک حوضرچه
تلوگیری از ورود تخمهای سایر حشرات و لارو آنهرا فایبرگلاس دو تنی استفاده شد .این حوضچهها مجهز بره
ایررن رسرروبات درآب ترروش برررای مرردت 31دقیقرره
توشانده و سرپ خشرک شردند و برهعنروان بسرترهای
پرورش لارو شیرونومیده استفاده گردید .برای مردت 3
روز سیستم پرورش بصرورت فعرال بردون معرفری تخرم
شیرونومیده فعال بود تا امکان تهنشینی تركیبرات بسرتر و
فراهم شدن كیفیت شیمیایی آب میسر گردد .میرزان برار
تکثیروپرورش انبوه لارو شیرونومیده ( )Chironomus albidusدر 33 ...
Downloaded from aqudev.liau.ac.ir at 1:08 +0430 on Saturday May 26th 2018 = Cوزن بوته چینی خشک آلری موترود در رس روب ( )TOMبره روش اسررتاندارد
توس بخش اكولوژی موسسه انردازهگیرری شرد .بردین
Total organic materials = TOM منظرور 311 ،گررم از رسروبات بره مردت 23سراعت در
کمیت و کیفیت آب پرورش دمای 31درته سانتیگراد در آون قرارداده شد و پ
تمرامی پارامترهرای كیفری آب بررای پررورش لارو از خرو از آون توزین و دوباره بوتههای چینی ،همرراه
پشه شیرونومیده شامچ درترهحررارت ،غلظرت اكسریژن با محتویات آنها به مدت 7ساعت در كوره الکتریکری
محلول در طول دوره پرورش در سرینیهرا و حوضرچه- با دمای 551درته سانتیگراد قررار داده و پر از ایرن
های پلاستیکی بوسیله اكسریژنمترر دیجیترال مردل Do-
5510و میرزان pHبرا پریاچ مترر دیجترال مردل Hatch مدت دوباره توزین شد.
مورد بررسی قرار گرفت .تریان آب با دبی حداقچ 1/3
لیتر در دقیقه در كلیه محی های پرورش برقررار گردیرد A−B
ترا امکران فسراد و افرزایش برار آلری ناشری از غرذادهی TOM(%) = A − C × 100
كاهش یابد. = Aوزن بوته چینی و محتویات آن پ از خشک شدن
در آون
= Bوزن بوتره چینرری و محتویرات آن پرر از حرررارت
دادن در كوره
شکچ :3تمعآوری تخم پشه توس بطریهای آب معدنی شکچ :2تمعآوری تخم پشه توس ورقهای فومی
شکچ :5سینی ها و رسوبات مورد استفاده شکچ :3تخم پشه شیرونومیده (بزرگنمایی )× 21
نشریه توسعه آبزیپروری ،سال دهم ،شماره سوم ،پاییز 9315 33
Downloaded from aqudev.liau.ac.ir at 1:08 +0430 on Saturday May 26th 2018 برحسرب حجرم كرچ رسروب محاسربه گردیرد .تعرداد تغذیه لاروها
مشخصی از لاروهای تولید شرده نیرز توسر ترازوهرای به منظور ارتقای كیفی رشد در لاروهرای تولیردی،
غذادهی با مخمر نرانوایی و شریر خشرک دامری پر از
دیجیتال با دقت 1/19گرم توزین شدند.
مشاهده اولین لاروها در رسوبات انجام گرفت.
نتایج
با توته به اینکره دمرای آب چراه از حرداقچ نوسران برآورد زیتوده لاروها
طی فصول مختل برخودار اسرت ،لرذا در ایرن بررسری به منظور اندازهگیری میزان لاروهای تولیردی یرک
به روش پرورش در حوضچههای پلاستیکی از آب چراه استوانه مدر به میزان 911سی سی از رسوبات موترود
و برای پرورش در سرینیهرا از آب رودخانره سرفیدرود در هررر سررینی و حوضررچه تمررعآوری شررد و تهررت
استفاده شد .بره طرور متوسر دمرای آب در سرینیهرا و شمارش به آزمایشرگاه اكولروژی موسسره انتقرال یافرت.
حوضرچههرای پررورش شریرونومیده ،غلظرت اكسریژن كچ رسوبات از الکهای 951میکرون عبرورداده شرد و
محلول و pHدر طی دوره آزمرایش بره ترتیرب23±1/1 پ از شستشرو برا آب تهرت شرمارش در درون سرینی
درته سانتیگراد93/5±1/3،درتره سرانتیگرراد 3/7 ،و فلزی آزمایشگاهی ریخته شدند .لاروها زیرر نرور چررا
میزان اكسیژن محلول 3/2±1/3میلیگرم در لیترر و 3/7 مطالعه شمارش گردید و مقدار دقی توده تخرم حاصرله
اندازهگیری شد (تدول.)9 از سینیها و حوضچههرای پررورش بررای كلیره سرطو
تدول :9مقادیر فاكتورهای كیفی آب در سینی و حوضچههای كشت لارو شیرونومیده و كانالهای خروتی برای تخمگذاری
آمونیوم نیتریت اكسیژن درته حرارت
(میلی گرم در لیتر) ( میلی گرم در لیتر) ( سانتیگراد)
(میلی گرم در لیتر) pH
حوضچههای سینیهای حوضچههای سینیهای حوضچههای سینیهای سینیهای حوضچههای سینیهای حوضچههای ماههای
پلاستیکی پرورش پلاستیکی پرورش پلاستیکی پرورش پرورش لارو پلاستیکی پرورش لارو پلاستیکی پرورش
لارو لارو لارو
1/13 مهر
1/9 1/9 9/9±1/1 7/9 3/5 9/7±9/3 3/2±1/3 93/1±1/1 25±9 آبان
9/9±1/7 9/9±1/3 93/3±1/9 23/1±9/9 آار
1/2 1/2 1/2 9/9±1/7 7 3/7 5/7±1/1 9/1±1/3 93/3±1/2 22/3±1/1 دی
9/7±9/5 9/1±9/2 93/9±1/1 21±1/7 میانگین
1/3 1/3 1/9 9/1±1/1 7 3/7 9/3±9/2 9/1±1/7 93/5±1/3 23±1/1
1/5 1/9 1/9 1/3±1/1 7/9 3/1
1/3 1/3 1/9 9/3±1/7 7 3/3
بیرنرگ شریرونومیده در پنجمرین روز كشرت تخرم در در بررسرری حاضررر رونررد تخررمگشررایی لاروهررای
سینیها ( 23ساعت بعد از تخم گشایی) مشاهدهگردیرد. شیرونومیده از زمان معرفی تودههای تخم به سرینیهرای
مشاهدات نشان میدهد كه لاروها زندگی بنتیکی دارند پرورش در دمای 29-25درته سانتیگراد 32 ،ساعت (
و بوسیله ترشحات غده بزاقی مبادرت بره تولیرد لانره در سه روز) به طول انجامید .نخستین لاروهای كرمی شکچ
تکثیروپرورش انبوه لارو شیرونومیده ( )Chironomus albidusدر 35 ...
Downloaded from aqudev.liau.ac.ir at 1:08 +0430 on Saturday May 26th 2018 شدند (تدول .)2طرول دوره تکامرچ از مرحلره لارو ترا بستر مینمایند و در درون این لانهها بره فیلتراسریون آب
پشره برالغ در حوضرچههرای پلاسرتیکی در دمرای 93/5 میپردازنرد و ارات غرذایی را مریبلعنرد .تغییرر رنرگ
درته سانتیگراد در مقایسه با سینیهای فلزی در مردت لاروها به قرمز در نهمین روز از كشت تخم در سینیهرا
ظراهر شرد .پر از گذشرت 23روز در دمرای 29-25
زمان طولانیتری به اتمام رسید. درته سانتیگراد ،لاروهای اینسرتار 3بره شرفیره تبردیچ
تدول :2نو فعالیت،طول دوره و مراحچ مختل پرورش در سینیهای پرورش شیرونومیده
درته حرارت آب طول دوره شر دوره روزهای پرورش فعالیت اترایی در محی كشت ردی
(سانتیگراد) (روز)
9
29 معرفی كلاچهای تخم به رسوبات از مرحله معرفی كلاچها تا باز 2
اولین روز 3 3
23 3
25 شده پوشش ژلاتینی سینیها 5
23-23 9
بررسی و مشاهده نخستین لاروهای از مرحله تخم گشایی تا پیدایش
23 پنجمین روز 2
23
كرمی شکچ بی رنگ شیرونومیده نخستین لاروهای كرمی شکچ
9 آماده برای تغذیه ششمین روز شرو تغذیه لاروهای شیرونومیده
بررسی و مشاهده نخستین لاروهای از مرحله لارو بیرنگ تا لارو
نهمین روز 3
قرمز شیرونومیده خونی
بررسی و مشاهده لاروهای قرمز از لارو خونی كوچک تا لارو
هفدهمین روز 7
خونی بزرگ شیرونومیده قابچ بهره برداری
بیست و سومین روز مشاهده شفیرههای شیرونومیده از لاروخونی بزرگ تا اولین پشه 9
تدول :3دورههای مختل پرورش انبوه لارو شیرونومیده در حوضچههای پلاستیکی در دمای 93/5±1/3درته سانتیگراد
روزهای پرورش در دمای یابت 93/5درته سانتیگراد ( آب دورههای مختل كشت ردی
چاه)
روز نخست معرفی كلاچهای تخم به رسوبات حوضچهها 9
در شرای تولید انبوه داخچ رسوبات قابچ رویت نبود بررسی و مشاهده نخستین لاروهای كرمی شکچ بی رنگ 2
شیرونومیده
روز پنجم شرو تغذیه لاروهای شیرونومیده 3
روز هفتم بررسی و مشاهده نخستین لاروهای قرمز شیرونومیده 3
روز دهم 5بررسی و مشاهده لاروهای قرمز شیرونومیده قابچ بهره برداری
روز بیست و ششم مشاهده اولین شفیرههای شیرونومیده 9
حوضرچههرای پررورش پر از تزریر 921عردد تروده در مجمررو پرر از معرفرری 917ترروده تخررم برره
تخم 13111 ،عدد در مترمربع بررآورد گردیرد (تردول سینیهای كشت ،تعداد تولیردی لاروهرای شریرونومیده
.)5وزن انفرررررادی لاروهررررای شرررریرونومیده تقریبررررا در طری یرک دوره پررورش 31351عردد در مترر مربرع
محاسبه گردید(تدول .)3تعداد لاروهای تولید شرده در
1/1139±1/1111گرم محاسبه گردید (شکچ .)9
نشریه توسعه آبزیپروری ،سال دهم ،شماره سوم ،پاییز 9315 39
تدول :3تعداد دستههای تخم ،تعداد لاروها ( عدد در متر مربع) و زیتوده تولیدی شیرونومیده (گرم در متر مربع)
طی یک دوره پرورش در سینیهای كشت
تعداد نهایی لارو برداشت از نخستین تراكم و زی توده طی 37ساعت
Downloaded from aqudev.liau.ac.ir at 1:08 +0430 on Saturday May 26th 2018 (عدد در گروه تخمهای معرفی اول (روزهای 93و )97پرورش تعداد دستههای تخم تعداد اولیه لارو (عدد شماره سینی
شده (گرم) عدد در مترمربع گرم در مترمربع مترمربع) در مترمربع) (عدد در روز)
371 12111 33 99311 99311 9و 39 2
711 211111 991 25111 32111 3و 32 3
31351 تمع 917
1/953كیلوگرم در هر
9971 212111 متر مربع 39311
تدول :5تعداد دستههای تخم ،تعداد لاروها و زیتوده تولیدی شیرونومیده در حوضچههای پرورش
تراكم و زیتوده لارو طی 37ساعت اول تعداد نهایی لارو
(روزهای 91و )21پرورش تعداد دستههای تخم تعداد اولیه لارو (عدد از نخستین معرفی برداشت از نخستین گروه
تخم (عدد در تخمهای معرفی شده (گرم) در مترمربع) (عدد در روز) شماره حوضچه
عدد در مترمربع گرم در مترمربع مترمربع)
311 911111 51 92511 21111 9و 21 2
391 11111 51 93111 22111 3و 31 3
951 971111 925 31211 52111 5و 91 9
1/225كیلوگرم در هر متر
9391 331111 مربع 59311 13111 تمع 921
شکچ :9لاروهای تولید شده شیرونومیده
23روز امکان بهرهبرداری از لاروهای شیرونومیده میسر بحث
گردید .این در حالی است كه در شرای حوضرچههرای تحقی حاضر نشان داد كره در شررای پررورش در
پلاستیکی در دمای تقریبا یابت 93/5درته سرانتیگرراد سینیها حداقچ دمرای آب 29و حرداكثر 25و میرانگین
مردت زمران بهررهبررداری از شریرونومیدههرا بره 29روز دمای آن 23درته سانتیگراد اندازهگیری شد كره طری
تکثیروپرورش انبوه لارو شیرونومیده ( )Chironomus albidusدر 33 ...
Downloaded from aqudev.liau.ac.ir at 1:08 +0430 on Saturday May 26th 2018 .)9332در بررسی حاضر پیلرهسرازی شریرونومیدههرا در افزایش یافرت .تقریبرا 23ترا 37سراعت پر از معرفری
روز پنجم مشاهدهگردیرد .ایرن غرلا شرامچ اراتری از اولرین كرلاچهرای تخرم بره بسرترهای كشرت در درتره
سوبسترا بود ،كه توس ترشحات غردههرای بزاقری لارو حرارت 21-25سانتیگراد ،تخمگشرایی اتفراق افتراد و
تنیرده مریشرود ( .)Fonseca and Rocha, 2004یرک بعد از گذشت 5-3روز از معرفی كلاچهای تخم اولین
روز پ از مشاهده اولین لاروهای خونی (روز پرنجم)، كررمهرای خرونی در رسروبات مشراهده شردند .اولرین
لاروها با مخمر نانوایی و شیرخشک دامی تغذیه شردند. لاروهای مشاهده شده شیری رنگ بوده و انردازه آنهرا
بهترین و با ارزشترین غذای لاروهای شیرونومیده بستر كوچک میباشد .یک توده تخرم ظرر حردود 3روز
مملررو از مررواد آلرری (باكتریهررا ،قارچهررا و مخمرهررا) در درته حرارت 97-22درته سانتیگراد هچ میشرود
میباشد .در میان انوا غذای دستی ،مخمر مطلوبترین
غذا بوده و مصر آن نتایج خوبی را از لحراظ تکثیرر و (.)Habashy, 2005
پرورش حاصرچ كررده اسرت (یزدانری سراداتی.)9379 ، زمان تخمگشایی پشههرای شریرونومیده در بررسری
میزان بار آلی موتود در رسوبات ( )TOMاین آزمایش حاضر مشابه مطالعات گرزارش شرده توسر Habashy
99/99±1/1درصد محاسبه شده اسرت .از عوامرچ مرثیر ( )2115و Fonsecaو )2113( Rochaمیباشرد .علرت
در بهبود پرورش لارو شیرونومیده اخیررهای مناسربی از وتود پارهای تفاوتها در زمان تخرمگشرایی لاروهرای
غذا بهمراه آب اكسیژندار كافی میباشرد كره بتوانرد از شرریرونومیده مرریتوانررد برره دلیررچ فاكتورهررای محیطرری
تخمیر زیاد تلوگیری كند ،افزایش ابعاد ظر پررورش ایرگررذار ماننررد درترره حرررارت ،دوره نرروری ،گونرره
مطراب برا مقردار لارو موترود در آن و وترود فضرای پرورشی و در دسترس بودن غرذا ،كمیرت و كیفیرت آن
مناسررب برره منظررور سررهولت پروازهررای تفتگیررری در باشررد (.)Mackey, 1997 ; Vos et al., 2000
پشههای بالغ میتواند از عوامرچ ترثییرگرذار در پررورش Rajabipourو همکرراران ( ،)2191لاروهررای شررناگر
لارو شریرونومیده باشرد ( .)Strixino, 1980در بررسری شریرونومیده را یررک روز بعرد از انکوباسرریون مشرراهده
حاضررر نیررز چنررین رونرردی در بهبررود پرررورش لارو
شیرونومیده برا اسرتفاده از مخمرر نرانوایی برهعنروان غرذا كردند.
مشاهده گردید .در حتی برخی از مطالعرات غنریسرازی دوره تکامررچ تنینرری Chironomus xanthusدر
آب محی پرورش لارو شیرونومیده را با سولفات آهرن 3/35 ،95 ºCروز ،در 91-22 ºCدو روز و در9/5 ،31ºC
( )FeSo4در پرورش كرم خونی مثبت ارزیرابی كردنرد روز طرررول مررریكشرررد ( Trivinho-strixino and
( .)McLarney et al., 1974در این بررسی برا گذشرت .)Strixino, 1989دوره رشد تنین شریرونومیده از 1/5
5روز از هچ شدن تخمها ،رنگ لاروهرای شریرونومیده تا 9شبانه روز تجاوز نمیكنرد و ایرن مردت برا افرزایش
به رنگ قرمز خونی تغییر رنرگ پیردا مریكننرد و اولرین درتهحرارت كوتاهتر میشود (یزدانی سراداتی.)9379 ،
پشرههرای برالغ تقریبرا 23-29روز بعرد از تخرمگشرایی پ از تخمگشایی ،كرمهای خونی بره منظرور حفاظرت
رویت شدند .در برخی مطالعات زمان بلو پشه از لحظه در داخرچ رسروبات اقردام بره پیلره بسرتن بره دور خرود
میكنند .برخی منابع پیله بستن لاروها به دور خود را در
روزهرای 91 ،1و 99گرزارش كردنرد (آاری تاكرامی،
نشریه توسعه آبزیپروری ،سال دهم ،شماره سوم ،پاییز 9315 37
Downloaded from aqudev.liau.ac.ir at 1:08 +0430 on Saturday May 26th 2018 فرد در سرال ،9375برا پررورش 5تروده تخرم در دمرای در آمدن از تخم حدود 91-92روز گزارش شده اسرت
29 ±9درته سانتیگرراد و تیرره غرذایی حراوی كرود (آاری تاكرامی )9332 ،و پشرههرا فقر 3-3روز زنرده
مرغی 939/37±93/11گرم لارو زنده در واحرد سرطا میمانند و پ از تخمریرزی مریمیرنرد(آاری تاكرامی،
در هر هفته برداشت شد )9135( Sadler .در مطالعره برر .)9332دلایچ اصلی اختلا در نتایا میتواند به دلیرچ
روی گونه Chironomus tentansدر اسرتخرهای غنری
از كود گوسفندی ،پودر سویا و كود گوسرفندی همرراه اختلافات گونهایی در شیرونومیدههای مناط مختلر
برا سوپرفسرفات بهتررین نتیجره رشرد را برا پرودر سرویا مورد بررسی باشد .این اختلا در بیوتکنیرک پررورش
بهدست آورد .بر اساس یافترههرای Janaو ،)9111( Pal در گونههای بومی روسیه مشاهده شده اسرت ( Holcik,
تولید در محی های حاوی سربوس بررنج ،كودگراوی و
كود مرغی بهطور مشخصی بالاتر از سایر محی ها مری- .)1989
باشد ( .)Jana and Pal, 1990انتخاب نو ماده غرذایی در مطالعه حاضر پر از معرفری حرداقچ 97تروده
برای تغذیره برا سرن لاروهرای شریرونومیده ارتبرا دارد تخم به سینیهای كشت و 91توده تخم به حوضچههای
بهطوریکه در یافترههای Ingvasonو همکراران در سرال پرورش ،بیوماس تولیدی لاروهای شریرونومیده در طری
( )2113مشررخص گردیررد لاروهررای روزهررای ابترردایی یک دوره پررورش بره ترتیرب 7351و 91111عردد در
شریرونومیده گونره Tanytarsus gracilentusبیشرتر از متر مربرع محاسربه گردیرد .فراوانری و وزنترر لاروهرای
دیاتومه های تن Fragilariaو لاروهرای روز چهرارم شرریرونومیده پرررورش یافترره در اسررتخرهای قررزل آلای
از ارات آلی با اندازه و منشاء مختل تغذیه مینمایند. رنگین كمان در شهر باف در استان یزد به ترتیرب 1535
مناسبترین ترراكم برداشرت تخرم شریرونومیده در عرردد و 7/35گرررم در متررر مربررع برره دسررت آمررد
بررسری Rajabipourو همکراران ( )2199در آبهرای ( .)Rajabipour et al., 2011برا وترود عردم یکسران
لب شور استان یزد 9251عدد تخم در هرر مترر مکعرب بودن شرای پرورش با نررمهرای طبیعری در گزارشرات،
( 9-2عدد توده تخم در هر متر مکعب) برا احتسراب 71 ولرری مرریترروان برره فراوانرری لاروهررای شرریرونومیده
درصد تخمگشایی بهدسرت آمرد .در بررسری حاضرر برا C.aprilinusدر دانمارک در مراه آگوسرت 919عردد
معرفی 917توده تخم در 3سینی 1/32مترمربعی بهطور در متر مربع و در ماه نوامبر 323عدد در متر مربع اشراره
میرانگین 93تروده تخرم در هرر مترمربرع توزیرع شرد .برا نمرود .درحالیکره وزن ترر آنهرا بره ترتیرب 1/5352و
مقایسه دادهها مشخص میگردد كه ترراكم پررورش در
این بررسی بیش از 31برابر میباشد .از سوی دیگر نظرر 1/3922گرم در متر مربع بود (.)Somd et al., 2000
به نیاز اكولوژیک شیرونومیده بهعنوان موتود كر زی كیفیت و كمیت مواد غذایی در تعیین رشرد و نمرو
میزان تراكم در این بررسی در مترمربع بررآورد شرد .در لاروهای پشه شیرونومیده نقش بسرزایی دارنردDavies .
بررسی این محققران غنریسرازی اسرتخرهای خراكی یرا در سال 9135گزارش كررد كره لاروهرای شریرونومیده
حوضرچههرای پلاسرتیکی برا رسروبات بررای پررورش رسوبات حاوی مرواد آلری برالا را بررای تغذیره انتخراب
میكنند ولری در عرین حرال مرواد آلری برا نیترروژن كرم
میتوانرد رشرد آنهرا را محردود كنرد ( Toscanp and
.)McLachlan, 1980در مطالعات صحراگرد و رفعتری
تکثیروپرورش انبوه لارو شیرونومیده ( )Chironomus albidusدر 31 ...
Downloaded from aqudev.liau.ac.ir at 1:08 +0430 on Saturday May 26th 2018 این طر برا حمایرت مرالی پرارک علرم و فنراوری پیشنهاد شد .رسوبات استخرهای خراكی در مطالعره ایرن
استان گیلان انجام شده است .از ریاسرت وقرت موسسره محققان شامچ 33درصد سنگ 31-31 ،درصرد سریلت،
تاسماهیان و همکاران گرامی كه در اترای این پژوهش 29/9درصرد خراک رس بررود .میرانگین كرچ فراوانرری
دست یراری دادنرد و برا كمرک و زحمرات بیدریغشران لاروهررای شرریرونومیده در ایررن اسررتخرها برره ترتیررب
2735±735 ،99575±9391و 9575±325در هررر متررر
پشتیبان ما بودند ،كمال تشکر را داریم. مکعب در فصول زمستان ،بهار و تابسرتان یبرت گردیرد.
منابع بیوماس تانوری كفزی موترود در رسروبات برا شررای
.9آاری تاكامی ،ق .9332 ،.تکثیر و پرورش غذای زنده، توپرروگرافی ،مقررادیر مررواد غررذایی موتررود در بسررتر،
پرورش لاروی شیرونومیده .تزوه آموزشری .دانشرکده تغییرات فصلی ،اقلیم ،فاكتورهای كیفی آب و آلرودگی
در ارتبرا اسرت ( .)Rajabipour et al., 2011غنری-
دامپزشکی و منابع طبیعی دانشگاه تهران 9 .صفحه. سازی آب حوضچههرای پررورش برا سرولفاتآهرن بره
.2زحمرررتکش كوملررره .9371 ،. ،راهنمرررای شناسرررایی میزان 925میلیگرم در هر متر مربرع ایررات مثبتری روی
گونههای شیرونومیده .موسسه علمی كراربردی وزارت پرورش كرمهای شیرونومیده داشته است ( McLarney
تهاد كشاورزی 71 ،صفحه. .)et al., 1974
.3سعیدی ،ه ،.فلاحی ،ر ،.ایزدیان ،م .9371 ،.مناسبترین در این بررسی برا اسرتفاده ازظرفیرتهرای پرورشری
بستر برای نگهداری كرم خونی ( )Chironomus sp.و موتررود در موسسرره تحقیقررات بررین المللرری تاسررماهیان
دریرای خرزر در مجمرو از فضرای مفیرد پرورشری بره
گامرررراروس ( )Gammarus fasciatusدر شرررررای مساحت 9/3مترمربع ،درصدی از نخستین گروه كشرت
آزمایشگاهی .فصرلنامه محری زیسرت ترانوری،)2(2 ، شرده شریرونومیدههرا برره میرزان 372گررم لارو در هررر
مترمربرع و طری 37سراعت نخسرت كره در واقرع كرچ
.31-73 تمعیت حاصچ از كشت اولیه بوده ،مقردار 2كیلروگرم
.3صرحراگرد ،آ ،.رفعتری فررد ،م .9375 ،.پررورش انبروه لارو شیرونومیده بهطور متناوب و روزانه از روز هفردهم
لاروهای ،Chironomus ripariusنامره انجمرن حشرره بهدست آمد .مشخص گردید كه با بهرهبرداری ازفضای
شناسی ایران.35-55 ،)9(29 ، غیرمفید پرورشی هر مزرعره پررورش مراهی در شررای
.5عاشروری تنکرابنی ،آ .9373 ،.گامراروس یرک مراده محصررور لارو شرریرونومیده مررورد نیرراز مررزار تررثمین
غرذایی زنرده .دو ماهنامره دنیرای كشرت و صرنعت3 ، میگردد .با فراهم نمودن سیستم گرمایشی بررای ترثمین
آب به میزان 1/2تا 1/9لیتر در دقیقه با دمرای یابرت 93
( 31 ،)31صفحه. درتره سرانتیگرراد حتری مریتروان در خرار از فصرچ
.9نظرررررامی ،آ .9371 ،.پررررررورش لارو شررررریرونومیده
( )chironomidaeدر بسترهای مختلر غرذایی تهرت پرورش اقدام به تولید شیرونومیده نمود.
تغذیه بچه ماهیان خاویاری .پایان نامه كارشناسی رشرته سپاسگزاری
تکثیر و پرورش آبزیان .مركرز آمروزش عرالی علمری-
كاربردی میزرا كوچک خان 33 ،صفحه.
.3یزدانرری سررراداتی ،م .9379 ،. .بیوتکنیرررک تکثیرررر و
پرورش لارو پشه شیرونومیده .مجتمع تکثیر و پررورش
ماهی دكتر شهید بهشتی 9 ،صفحه.
9315 پاییز، شماره سوم، سال دهم،نشریه توسعه آبزیپروری 71
Downloaded from aqudev.liau.ac.ir at 1:08 +0430 on Saturday May 26th 2018 various organic wastes. Limnologica, 21, 281- 8. Abdel-Razek, F.A., Hamouda, L.S., Abdel-
285. Rahman, H.A. Khalil, M.T., Habashy, M.M.,
22. Konstantinov, A.S., 1968. Feeding in some 1998. Utilization of natural feeds by the
predatory chironomid larvae. Voprosy freshwater prawn, Macrobrachium rosenbergii
Ichthiology, 20, 570-582(in Russian). (De Man) in Egypt. Egyptian Journal of
23. Ling, S.W., 1966. Feeds and feeding of warm Aquatic Biology and Fisheries, 2(4), 259-273.
water fishes in ponds in Asia and the Far East.
FAO world Symposium on warm water pond 9. Anonymous, 2001. Culture of bloodworm. 7
Fish Culture, Rome. 18-25, May pp:291-309. pp. Available on: http//www.science.nus.
24. Mackey, A.P., 1997. Growth and development edu.sg/webdbs/research/fish/livefood/bloodwor
of larval chironomidae.Oikos, 28, 270-275. m.html (accessed 21 May 2005).
25. Mclarney, W.O., Henderson, S., Sherman,
M.M., 1974. A new method for culturing 10. Armitage, P.D., Cranston, P.S., Pinder, L.C.V.,
Chironomus tentans Fabricius Larvae using 1995. The chironomidae, Biology and ecology
burlap substrate in fertilized pools. of non-biting midges.Chapman and Hall.
Aquaculture, 4, 267-276. London, 572p.
26. Rajabipour, F., Mashaii, N., Saresangi, H.,
Bitaraf, A., 2011.Chironomus aprilinus 11. Berg, M.B., 1995. Larval food and feeding
Meigen, 1830. Production in underground behavior. In: P.D. Armitage; P.S. Cranston;
brackish waters of Iran. Academic Journal of L.C.V. Pinder (editors) The Chironomidae:
Entomology, 4(2), 41-46. Biology and Ecology of Non-biting Midges.
27. Sadler, W.O., 1935. The biology of the midge Chapman and Hall. London, UK, 423-435.
Chironomus tentans Fabricius, and methods for
its propagation. Memoris of Cornell University 12. Borror, D.J., Triplehorn, C.A., Johnson, N.F.,
Agricultural Experimental Station, 173, 1-25. 1989. An introduction to the study of
28. Somd, B., 2000. Mariager Fjord, Fjordbundens insects.6th ed. 875 pp. Saunders College
dyreliv Status for miljotilstanden 2000. Publishing.
Teknisk rapport, Arhus Amt og Nordjyllands
Amt, 41p. 13. Bogut, I., Has-Schön, E., Adámek, Z.,
29. Strixino, S.T., 1980. Estudos sobre a Rajković, V., Galović, D., 2007. Chironomus
fecundidade de Chironomus sancticaroli sp. n. plumosus larvae. A suitable nutrient for
(Dipetra: Chironomidae). Instituto de freshwater farmed fish.ISSN, 1330-7142,
Biociencia,USP, 157p. UDK, 639.3.043.
30. Toscanp, R.J., McLachlan, A.J., 1980.
Chironomids and particles: micro-organisms 14. Cranston, P.S., 2002. Family Chironomidae. 44
and chironomid distribution in a peaty unpland pp. Available on: http: // www.Entomology
river. Pp. 171-177 in Murray, D.A. (Ed.) .UC.Davis.Edu/chiropage (accessed 17 May
Chironomidae: ecology, systematics, cytology 2005).
and physiology. Pergamon Press, 354 p.
31. Trivinho-strixino, S., Strixino, G., 1989. 15. Davies, I.J., 1975. Selective feeding in some
Observacoes sobre a biologia da reproducao de arctic Chironomidae. Internationale vereingung
um quironmoideo da regiao neotropical fur Theoretische and angewandte Limnologie
(Diptera, Chironomidae). Revista Brasileira de Verhandlungen, 19, 3149-3154.
Entomologia, 33, 207-216.
32. Vos, J. H., Ooijevaar, M.A.G., Postma, J.E., 16. De La Noue, J., Choubert, G., 1985. Apparent
Admiraal, W., 2000. Interaction between food digestibility of invertebrate biomass by
availability and food quality during growth of rainbow trout. Aquaculture, 50, 103-112.
early instar chironomid larvae. Journal of
North American Benthological Society, 19(1), 17. Fonseca, A.L., Rocha, O., 2004. Laboratory
158-168. cultures of the native species Chironomus
33. Yashouv, A., 1956. Problems in carp nutrition. xanthus Rempel, 1939. Acta Limnologica
Bamidgeh, 8, 79-87. Brasiliensia, 16(2), 153-161.
34. Yashouv, A., Ben-Shachar, R., 1967.Breeding
and growth of Mugilidae II. Feeding 18. Habashy, M.M., 2005. Culture of chironomid
experiment under laboratory condition with larvae (Insecta- Diptera- Chironomidae) under
Mugil cephalus L. and M. capito (Cuvier). different feeding systems. Egyptian Journal of
Bamidgeh, 19, 50-66. Aquatic Research, 31(2), 403-418.
19. Holcik, J., 1989. The fresh water Fishes of
Europe. Book. Vol.1. Part II. AULA Verlay
Wiesbaden Publication, 345-366.
20. Ingvason, H.R., Olaesson, J.S., Gardarsson, A.,
2004. Food selection of Tanytarsus gracilentus
larvae (Diptera; Chironomidae) an analysis of
instars and cohorts. Aquatic Ecology, 38(2),
231-237.
21. Jana, B.B., Pal, G.P., 1990. Production of
chironomid larvae in culturing media of
79 ... ) درChironomus albidus( تکثیروپرورش انبوه لارو شیرونومیده
101-105.
35. Yashouv, A., 1970. Propagation of chironomid
larvae as food for fish fry. Bamidgeh, 22(4),
Downloaded from aqudev.liau.ac.ir at 1:08 +0430 on Saturday May 26th 2018