หน้าที่พลเมืองฯ ม.3 หน่วยที่ 3 กฎหมายกับชีวิต

คลกิ เพ๒อื่ )แสิทกธ้ไใิขนสกรไะตบลวช์นก่อื าเรรยื่อุตงธิ ตรรน้ มขแอบงปบระชาชนชาวไทย เชน่

•นมแี้ันคก•ไา้ไดขพรสก้ ะิพไดร•ตบัะาลทรทกข์ะ่สี ด(าอษอับ๑คงงทาข)่สีวถ้อาาสมึคงมิทวทผาธ่ีสมดิิกุตดตาน้แารแลมไบม้วกบ่ตเฎท้อห่งามรนาับ้ันยโอทจาษะญทลาางงโแอทลาษะญใหหาน้ถักบือกุคววค่า่าบลโุคไทมคษ่ตล้อทนง่ีก้ันรฎยับังหโไทมมษา่มยทคี กาวงาาอหมานผญิดดาจมเนิไวดก้น้วแแ่าตลศ่บะาุคลกคจาลระ
ควบคมุ หรือ•คมุระขดบั งัท่ีสที่ าไดเ้ ทา่ ทีจ่ าเปน็ เพื่อปอ้ งกันการหลบหนี

(๒) ส• ิทระธดิใับทนห่ี ก้า ระบวนการยุติธรรม ประชาชนทุกคนมีสิทธิในการเข้าถึงกระบวนการ
ยุติธรรมได้โดยง่าย เช่น การได้รับการปฏิบัติที่เป็นธรรม โปร่งใส ในกระบวนการยุติธรรม
มีโอกาสในการตอ่ ส้คู ดีตา่ ง ๆ

11/10/64 สงั คมศกึ ษา ศาสนา แ5ล1ะวัฒนธรรม ชน้ั มัธยมศกึ ษาปีท่ี ๓

คลกิ เพ๓อ่ื )แสิทกธไ้ ิใขนสทไรตพั ยลส์ ์ชนิ ื่อขเอรงอื่ปรงะตช้นาชแนบชาบวไทย เชน่

สิทธิในทรัพย์สินและการสืบมรดก ประชาชนทุกคนมีสิทธิในทรัพย์สินที่ได้มาโดย
•ถกู แตกไ้้อขงสตไตาลมข์ กอฎงขห้อมคาวยามแตล้นะแกบบารสบื มรดก

• ระดับทกีส่ อางรเวนคืนอสังหาริมทรัพย์
จะกระท•ามระิไดดบั ท้ ่ีสเวาม้นแต่อาศัยอานาจตาม
ก ฎ ห ม า ย เ•พรื่ะอด•ับกที่สรา่ีะดรบั ทส่ีหา้า ธ า ร ณู ป โ ภ ค
การป้องกันประเทศ การได้มาซึ่ง
ทรัพยากรธรรมชาติ หรือเพ่ือประโยชน์
สาธารณะ และต้องชดใช้ค่าตอบแทนที่
เป็นธรรม ภายในเวลาอันควรแก่
เจ้าของ

11/10/64 สังคมศึกษา ศาสนา แ5ล2ะวัฒนธรรม ชน้ั มัธยมศึกษาปีท่ี ๓

คลิกเพอ่ื แกไ้ ขสไตลช์ อื่ เรอ่ื งต้นแบบ

๔) สทิ ธแิ ละเสรภี าพในการประกอบอาชพี ของประชาชนชาวไทย เชน่

เ ส รี ภ า พ ใ น ก า ร ป ร ะ ก อ บ อ า ชี พ ประชาชนทุกคนมสี ทิ ธิ
ปก•ารแระกจช•้ไาขารกสชะไัดด•ตนบัเลสทรทข์ะส่ีรดุกออับีภงคงทขาส่ี น้อาพมคมกวีเารสมะรตทีภน้ าาแมพบิไบใดน้ เกวา้นรแปตร่อะากศอัยบออาานชาีพจ
ตามกฎหมาย• เระพดับ่ือทส่ีคี่ วามมั่นคงหรือเศรษฐกิจของ
ประเทศ การแข่ง• ขระันดับอทีห่ย้า่างเป็นธรรม การป้องกัน
หรือขจัดการกีดกัน การผูกขาด การคุ้มครอง
ผู้บริโภค การจัดระเบียบการประกอบอาชีพหรือ
ประโยชนส์ าธารณะ

ในการประกอบอาชพี สจุ รติ

11/10/64 สงั คมศกึ ษา ศาสนา แ5ล3ะวฒั นธรรม ช้นั มธั ยมศกึ ษาปที ่ี ๓

คลกิ เพ่ือแก้ไขสไตล์ชอื่ เรื่องตน้ แบบ

๕) เสรีภาพของส่ือมวลชน

• แกไ้ ขสไตลข์ องบขุ้อคคควาลมตท้น่ี ปแบรบะ ก อ บ วิ ช า ชี พ
ส•่ือมระวดลบั ทชี่สนอมง ีเสรีภาพในการเสนอข่าวสาร

• ระดับท่ีสาม

หรือแสดง•ควระาดบั มท่ีสค่ี ิดเห็นตามจริยธรรมแห่ง
วิชาชีพ การส• ั่งระปดบัิดที่หกา้ ิจการหนังสือพิมพ์
หรือส่ือมวลชนอ่ืนเพื่อลิดรอนเสรีภาพจะ
กระทามไิ ด้

สทิ ธิเสรีภาพของสื่อมวลชน

11/10/64 สงั คมศึกษา ศาสนา แ5ล4ะวฒั นธรรม ช้นั มัธยมศึกษาปีท่ี ๓

คลกิ ๖เ)พสือ่ ิทแธใิกนไ้ กขาสรไไดต้รบัลบช์ ร่อื ิกาเรรส่อื างธตารน้ ณแสบขุ บเช่น ประชาชนมสี ิทธทิ ีจ่ ะได้รบั
การบริการสาธารณสขุ อย่างทว่ั ถงึ
(๑) บุคคลมีสิทธิได้รับบริการสาธารณสุข
•ขอแงกรไ้ ขัฐสไผตู้ยลาข์ อกงไขร้อ้มคีสวิทามธติไน้ ดแ้รบับบบริการสาธารณสุขของรัฐ
โดยไ•มร่เะสด•ียับคทระส่ี่าดอบัใงทชีส่ ้จาม่ายตามที่กฎหมายกาหนด และบุคคล
มีสิทธิได้รับก•ารระปดบั้อทงส่ี ี่ กันและขจัดโรคติดต่ออันตรายจาก
รฐั โดยไมเ่ สียค่าใช• จ้ รา่ะดยับทีห่ า้

( ๒ ) สิ ท ธิ ข อ ง ผู้ สู ง อ า ยุ แ ล ะ ผู้ ย า ก ไ ร้
ประชาชนผู้มีอายุเกิน ๖๐ ปีบริบูรณ์ข้ึนไปและไม่มี
รายได้เพียงพอแก่การยังชีพและบุคคลผู้ยากไร้ มีสิทธิ
ไดร้ บั ความชว่ ยเหลือที่เหมาะสมจากรัฐ

11/10/64 สังคมศึกษา ศาสนา แ5ล5ะวัฒนธรรม ชั้นมธั ยมศกึ ษาปที ่ี ๓

คลกิ เพ๗ื่อ)แสิทกธ้ไใิขนสขอ้ไตมูลลข์ช่าอื่วสเราร่อื แงลตะก้นาแรรบ้องบเรยี น เชน่

(๑) ประชาชนมสี ิทธิไดร้ บั ทราบและเขา้ ถงึ

ข•้อมแกูล้ไหขสรไือตขลา่ข์ วอสงขาอ้ รคสวาาธมาตร้นณแบะบของหนว่ ยงานของรัฐ

• ระดบั (ท๒่ีสอ)งประชาชนมีสิทธิเสนอเร่ืองราวร้อง

พทุิจกาขร์ตณ่อาหภ• านรยะ่วดใ•บัยนทรงี่สเะวาดาม•ับลทนา่ีสรี่ะขอดบันัอท่หีรงา้ วรดัฐเแรว็ละได้รับแจ้งผลการ

(๓) ประชาชนมีสิทธิในการฟ้องร้อง

หน่วยงานของรัฐ เน่ืองจากกระทาหรือละเว้นการ ประชาชนทกุ คนควรมสี ว่ นรว่ มในการทา
กระทาของข้าราชการ พนักงาน หรือลูกจ้างของ ประชาพิจารณเ์ พ่ือใหไ้ ด้ขอ้ สรุปทสี่ ะท้อนความ

หนว่ ยงานของรัฐ คดิ เหน็ ของประชาชน กอ่ นทีจ่ ะดาเนนิ การที่

ก่อใหเ้ กดิ ผลกระทบต่อประชาชนจานวนมาก

11/10/64 สังคมศึกษา ศาสนา แ5ล6ะวัฒนธรรม ชน้ั มัธยมศกึ ษาปีท่ี ๓

คล๘กิ ) เเสพรอ่ืีภาแพกใ้ไนขกสารไชตุมลนช์ุมแื่อลเะรก่อื ารงรตวน้มกแนั บเปบน็ สมาคม และจดั ต้ังพรรคการเมือง เช่น

(๑) ประชาชนมีเสรีภาพในการชุมนุมโดยสงบ
•แแแลตกโ่ะดไ้ ปขยรสอาไาศตศจลัยา์ขอกอาองนขาอ้วาจคุธตวกาาามมรตบจ้นทาแกบบัดัญบเสญรัตีภิแาหพ่งนกี้จฎะหกมราะยทาเพมิไ่ือดร้ ักเวษ้นา
ควา•มรมะ่ันดับคทงี่สขอองงรัฐ ความปลอดภัยสาธารณะ ความสงบ
เรียบร้อย• หระรดือบั ศท่สีีลาธมรรมอันดี หรือคุ้มครองสิทธิเสรีภาพของ
บุคคลอืน่ • ระดับทส่ี ี่

(๒) ป•ระระชดาับทชห่ี นา้ มีสิทธใิ นการรวมกันเป็นสมาคม
สหภาพ สหกรณ์ องคก์ ร ชุมชน หรือหมคู่ ณะอ่นื
(๓) ประชาชนมีเสรีภาพในการร่วมกันจัดตั้ง
พ ร ร ค ก า ร เ มื อ ง ต า ม วิ ถี ท า ง ข อ ง ก า ร ป ก ค ร อ ง ร ะ บ อ บ
ประชาธปิ ไตยอนั มีพระมหากษตั รยิ ์ทรงเป็นประมุข โดยต้อง การชมุ นุมโดยสงบและปราศจากอาวธุ
มีบทบัญญัติการบริหารพรรคการเมืองโดยเปิดเผยและ
ตรวจสอบได้

11/10/64 สังคมศึกษา ศาสนา แ5ล7ะวัฒนธรรม ชั้นมัธยมศึกษาปีท่ี ๓

คล๔ิก.เพรฐั อื่ ธแรกรมไ้ ขนสญู ไตแหล์ชง่ รอื่ าเชรอื่อางณตน้ าจแกับรบไทย

๔.๑ หลกั การสาคัญของรัฐธรรมนญู

• แก•ไ้ ขรสะไดตบั ลทข์ สี่ อองงรขัฐอ้ ธครวารมมตน้นูญแบเบป็นกฎหมายสูงสุดที่ใช้ในการปกครองประเทศ ประเทศไทยมีการ
ปกคร•องระรดะบั ทบ่สี าอมบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข ดังนั้น รัฐธรรมนูญแห่ง
ราชอาณา• จรักะด•รบั ทไสี่รท่ีะดยับทจ่หี า้ึงมีบทบัญญัติท่ีเป็นไปตามหลักการพ้ืนฐานสาคัญของประชาธิปไตย
เป็นต้นว่า อานาจอธิปไตยเป็นของปวงชนชาวไทย ศักด์ิศรีความเป็นมนุษย์ สิทธิ เสรีภาพ
และความเสมอภาคของบุคคลย่อมได้รับความคุ้มครอง ปวงชนชาวไทยย่อมได้รับความ
คุ้มครองตามรฐั ธรรมนญู เสมอกัน

11/10/64 สงั คมศกึ ษา ศาสนา แ5ล8ะวัฒนธรรม ช้ันมธั ยมศกึ ษาปีท่ี ๓

คลิกเพอ่ื กแากรเไ้ ลขือสกไตตั้งเลป็น์ชเือ่ครเรอ่ื งื่อมงอื ตท้น่แี สแดบงใบหเ้ หน็ ว่าอานาจอธิปไตยเป็นอานาจสูงสุดในการ

ปกครอง ประชาชนใชอ้ านาจอธปิ ไตยโดยการเลือกผู้แทนเป็นผู้ใช้อานาจแทนตน ดังน้ัน การ
•เลแือกก้ไขตส้งั ไจตึงลเข์ปอน็ งขส้อทิ คธวิแามลตะน้ หแนบ้าบท่อี นั ชอบธรรมของประชาชน

• ระดบั ท่ีสอง

• ระดบั ที่สาม

• ระดับที่ส่ี
• ระดับท่หี ้า

11/10/64 การเลือกต้ังเปน็ หน้าท่ที ่ปี ระชาชนตอ้ งปฏิบัติ

สังคมศกึ ษา ศาสนา แ5ล9ะวฒั นธรรม ชนั้ มัธยมศกึ ษาปีท่ี ๓

คลกิ เพ่ือแก้ไขสไตลช์ ื่อเรือ่ งตน้ แบบ

รัฐธรรมนูญแหง่ ราชอาณาจักรไทยได้กาหนดบทบญั ญตั เิ กีย่ วกับการเลือกตงั้ ไว้ ดังนี้

•ไ ๑. หน้าที่ในการไปใช้สิทธิเลือกตั้งบัญญัติ
วแ้กวไ้่าขสบไตุคล์ขคอลงขม้อีหควนา้ามตทน้ ี่ไแปบใบช้สิทธิเลือกต้ังหรือลง
ขปอระง•ชปารระมะด•เตบั ททรอิ ะศี่สยด•อเับ่าปงทรง่สีน็ะาอดมสบั ิสทาส่ีร่ีคะญั โดยคานึงถงึ ประโยชนส์ ่วนรวม
๒. คุณ• สระมดบั บทีห่ัตา้ ิของผู้มีสิทธิเลอื กตง้ั มดี ังนี้
- มีสัญชาติไทยหรือแปลงเป็นสัญชาติ
ไทยเปน็ เวลาไมน่ อ้ ยกวา่ ๕ ปี
- มอี ายุไมต่ า่ กวา่ ๑๘ ปี ในวันเลอื กต้งั
- มีช่ืออยู่ในทะเบียนบ้านในเขตเลือกตั้ง
เปน็ เวลาไมน่ ้อยกว่า ๙๐ วนั นับถงึ วันเลือกตั้ง
การไปใชส้ ิทธเิ ลอื กตั้ง

11/10/64 สังคมศกึ ษา ศาสนา แ6ล0ะวัฒนธรรม ช้นั มธั ยมศกึ ษาปีท่ี ๓

คลิกเพ่ือแกไ้ ขสไตลช์ อ่ื เร่ืองต้นแบบ

รัฐธรรมนญู แห่งราชอาณาจกั รไทยได้กาหนดบทบญั ญตั เิ ก่ยี วกบั การเลือกตงั้ ไว้ ดงั นี้

•ปโดแรยกะ•้ไมกขาิรไสะดรได•ตต้แับลาทจรข์ะมผ่ีส้งดออทบัู้มสงงทขี่กีสาสี่ อ้าฎเิทมหคหธวตมิาเุอลมาตัืนอยน้ กกสแาตมบหั้งคบนแวตดร่ไมอ่ไาดจ้ไถปูกใจชา้สกิทัดธสิเิทลือธิกบตาั้งง ผตู้ ้องหา้ มมิให้ไปใชส้ ทิ ธิเลอื กตั้ง
๓•. รผะดู้ตับทอ้ สี่ งี่ หา้ มมิใหไ้ ปใชส้ ิทธเิ ลือกต้งั มีดังนี้
- เป็น•ภริกะดษับทุ ี่หสา้ ามเณร นกั พรต หรือนักบวช
- อยู่ในระหวา่ งเพิกถอนสิทธิเลือกต้ัง
- ต้องคุมขังโดยหมายของศาล หรือโดย

คาสั่งท่ีชอบดว้ ยกฎหมาย
- วกิ ลจริต หรอื จิตฟ่ันเฟอื นไมส่ มประกอบ

11/10/64 สงั คมศกึ ษา ศาสนา แ6ล1ะวฒั นธรรม ช้นั มธั ยมศกึ ษาปีท่ี ๓

คลกิ เพ่ือแก้ไขสไตลช์ ่ือเร่ืองต้นแบบ

๔.๒ บทบัญญตั ิของรัฐธรรมนูญในมาตราตา่ ง ๆ

• แก้ไขสไตล๑์ข)องบขทอ้ คบวญั ามญต้นตั แขิ บอบงรฐั ธรรมนญู ที่เกี่ยวข้องกบั การมีส่วนร่วมของประชาชน
• ระดบั ทบ่สี ทองบาทของประชาชนในการปกครองระบอบ

ประชาธ•ิปไรตะดยบั ทม่สี ิใามช่เป็นเพียงการเลือกตั้งผู้แทนให้เข้าไป
ใช้อานาจป•กรคะด•บัรทอส่ีร่ีะดงับบทีห่ ้า้านเมืองแทนตนเท่าน้ัน แต่
ประชาชนต้องมีส่วนร่วมในการปกครองประเทศใน
ลักษณะต่าง ๆ อีกมากมาย การมีส่วนร่วมของ
ประชาชนมีความสาคัญต่อการปกครองในระบอบ
ประชาธิปไตย เพราะเปน็ สทิ ธิทางการเมอื งของพลเมือง

11/10/64 สังคมศึกษา ศาสนา แ6ล2ะวัฒนธรรม ชน้ั มธั ยมศึกษาปีท่ี ๓

คลิกเพือ่ แก้ไขสไตล์ชอื่ เร่อื งต้นแบบ

(๑) การมีส่วนรว่ มในกระบวนการตรากฎหมาย เชน่

• แก้ไขสไตลข์ องผขู้มอ้ ีสควิทาธมิเตลน้ ือแกบตบ้ังไม่น้อยกว่า ๑๐,๐๐๐ คน สามารถเข้าชื่อเสนอกฎหมายตามหมวด
๓• สริทะดธบั ิแทล่ีสอะงเสรีภาพของปวงชนชาวไทย หรือหมวด ๕ หน้าที่ของรัฐ ตามกฎหมายว่าด้วย
การเข•า้ ชระ่ือด•เบั สทรี่สนะาดอมับทก่สี ฎ่ี หมาย
ก่อ•นกระาดับรทตี่หา้รากฎหมายทุกฉบับ รัฐพึงจัดให้มีการรับฟังความคิดเห็นของผู้เก่ียวข้อง
วิเคราะห์ผลกระทบท่ีอาจเกิดข้ึนจากกฎหมายอย่างรอบด้านและเป็นระบบ รวมท้ังเปิดเผยผล
การรับฟังความคิดเห็นและการวิเคราะห์น้ันต่อประชาชน และนามาประกอบการพิจารณาใน
กระบวนการตรากฎหมายทกุ ขน้ั ตอน

11/10/64 สงั คมศึกษา ศาสนา แ6ล3ะวัฒนธรรม ช้นั มัธยมศกึ ษาปีท่ี ๓

คลิกเพอ่ื แกไ้ ขสไตล์ช่ือเรื่องต้นแบบ

(๑) การมีสว่ นร่วมในกระบวนการตรากฎหมาย เช่น

• แกไ้ ขสไตลข์ องกขาอ้ รคตวั้งามกตร้นรแมบาบธิการวิสามัญเพ่ือพิจารณาร่างพระราชบัญญัติเก่ียวกับเด็ก เยาวชน
ส•ตรระี ดผบั ู้สทูงส่ี อองายุ คนพิการ ต้องให้บุคคลประเภทดังกล่าว หรือผู้แทนองค์กรเอกชนท่ีทางาน
เก่ียวข• ้อรงะดรับ่วท่สีมาเมป็นกรรมาธิการวิสามัญไม่น้อยกว่า ๑ ใน ๓ ของจานวนกรรมาธิการวิสามัญ
ทั้งหมด • ระดบั ทีส่ ี่
แล•ะกระาดรบั พที่หิจา้ ารณาร่างพระราชบัญญัติท่ีผู้มีสิทธิเลือกตั้งเข้าชื่อเสนอ ต้องให้มีผู้แทน
ร่วมเป็นกรรมาธกิ ารวิสามญั ไมน่ ้อยกวา่ ๑ ใน ๓ ของจานวนกรรมาธกิ ารวสิ ามญั ทง้ั หมดเช่นกนั

ประชาชนผู้มีสิทธิเลือกตั้งในองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น มีสิทธิเข้าช่ือเสนอ
ขอ้ บญั ญัตขิ ององค์กรปกครองสว่ นท้องถ่ิน

11/10/64 สงั คมศกึ ษา ศาสนา แ6ล4ะวฒั นธรรม ชน้ั มัธยมศึกษาปที ่ี ๓

คลิกเพอื่ แก้ไขสไตล์ชือ่ เร่อื งต้นแบบ

(๒) การมีสว่ นรว่ มในการบริหารบา้ นเมืองของรัฐ เช่น

• แก้ไขสไตลข์ องบขคุ้อควลาแมลตะน้ ชแุมบชบนสามารถเข้าช่ือเสนอแนะหน่วยงานของรัฐให้ดาเนินการในส่ิงที่เป็น
ป•ระรโะยดบัชทนสี่ ์ตอง่อประชาชนหรือชุมชน หรืองดเว้นการดาเนินการที่กระทบต่อความเป็นอยู่อย่าง
สงบส•ุขขระอดงบั ปท่ีสราะมชาชนหรือชมุ ชน
• บระุคด•บัคทลีส่ร่ีะแดบัลทะ่หี า้ชุมชนมีสิทธิท่ีจะมีส่วนร่วมกับองค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินในการจัดให้มี
ระบบสวัสดิการของชุมชน
บคุ คลและชุมชนมีสิทธิที่จะมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ ฟ้ืนฟู ส่งเสริมภูมิปัญญา ศิลปะ
วัฒนธรรม ขนบธรรมเนยี ม และจารีตประเพณอี ันดีงามของทอ้ งถิ่นและของชาติ

11/10/64 สังคมศึกษา ศาสนา แ6ล5ะวัฒนธรรม ชัน้ มธั ยมศึกษาปีที่ ๓

คลกิ เพื่อแก้ไขสไตลช์ ่อื เรอื่ งตน้ แบบ

(๒) การมสี ่วนรว่ มในการบรหิ ารบ้านเมืองของรฐั เช่น

• แก้ไขสไตล์ของรขัฐอ้ ตคอ้ วงาจมตัด้นใหแบ้มบกี ารร่วมมือกันระหว่างรัฐ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และภาคเอกชน
ใน•กราะรดจบั ทดั ี่สกอางรศึกษาทุกระดับ
• ระดบั ทกส่ี าามรดาเนินการของรัฐหรือรัฐอนุญาตให้ผู้ใดดาเนินการใด ๆ ที่อาจมีผลกระทบต่อ
ทรัพยากรธ• รรระมด•ับชท่สีราี่ะตดับิ ทคหี่ าุ้ณภาพสิ่งแวดล้อม สุขภาพอนามยั คุณภาพชีวิตของประชาชนหรือชุมชน
รัฐตอ้ งจัดให้มกี ารศกึ ษาและประเมนิ ผลกระทบ รวมทง้ั จัดใหม้ ีการรับฟงั ความคิดเหน็ ของผู้มีส่วน
ได้เสีย ประชาชนและชุมชนที่เกี่ยวข้องก่อน เพื่อนามาประกอบการพิจารณาดาเนินการหรือ
อนุญาต

11/10/64 สังคมศึกษา ศาสนา แ6ล6ะวัฒนธรรม ชัน้ มัธยมศึกษาปีท่ี ๓

คลกิ เพ่อื ๒แ)กบไ้ทขบสญั ไญตตั ลิขช์ อื่องรเฐั รธือ่ รรงมตนน้ ูญแทบเ่ี กบีย่ วกับการตรวจสอบการใชอ้ านาจรฐั

การตรวจสอบการใช้อานาจรัฐเป็นมาตรการที่มีความสาคัญยิ่งในการจากัดการ
• ผแกูกไ้ ขสาไดตแล์ขลอะงกขาอ้ รคใวชาม้อตา้นนแาบจบที่มิชอบของรัฐ โดยรัฐธรรมนูญได้กาหนดหลักการถ่วงดุลการใช้

อา•นราะจดับอทธ่ีสิปองไตยทั้ง ๓ ฝ่าย คือ ฝ่ายนิติบัญญัติ ฝ่ายบริหาร และฝ่ายตุลาการ นอกจากน้ี
ยังมีบ•ทบระัดญ•บั ทญร่สี ะาดัตมบั ทิใ่ีสหี่ ้องค์กรตรวจสอบมีความเป็นอิสระ เข้มแข็ง เพ่ือให้ทางานได้อย่างมี
ประสิทธิภาพ • ระดับที่หา้

11/10/64 สังคมศกึ ษา ศาสนา แ6ล7ะวัฒนธรรม ชนั้ มธั ยมศกึ ษาปที ี่ ๓

คลิกเพอ่ื แกไ้ ขสไตลช์ ือ่ เรอ่ื งตน้ แบบ

(๑) การตรวจสอบการใช้อานาจรัฐโดยองค์กรอิสระตามรัฐธรรมนูญ ได้แก่
•กแคอาัหณยแร่งกกะต•ช้ไากขรารรสรวะตไรดจ•ติใมับคสลนทรกข์อะณ่สีชดาอ•บอบั ะรั้งนงทกขรกกสี่ ะนา้อาดารมับรค้ีจรรทใวมส่ีเะชาี่ลกกม้อือาตลากร้นน่าตกแาว้ังบาจถรบผรตึงัฐู้ตรอรวดงวจังคจเน์กงกี้ินราแรอแผิสผ่นร่นดะดินบินาคงคณอณะงกะคกร์กรรรมรมกแกาลราะสรเปิทฉ้อธพิมงกานันะุษแอยลาชะนนปาแรจหาห่งบชนปา้ารตทาิ มี่แทกล่ีเากะรอ่ียทงวุจคกร์กับิตร

• ระดบั ที่ห้า

11/10/64 สังคมศึกษา ศาสนา แ6ล8ะวฒั นธรรม ชนั้ มธั ยมศกึ ษาปีท่ี ๓

คลิกเพอื่ แก้ไขสไตลช์ ่อื เรือ่ งต้นแบบ

คณะกรรมการการเลือกต้งั

• แกไ้ ขสไตลข์ องข้อมควอี าามนตาน้ จแสบัง่บระงับ ยับยั้ง แกไ้ ข เปลี่ยนแปลง
หรอื •ยกระเดลับกิ ทกสี่ าองรเลอื กตงั้ สมาชกิ สภาผูแ้ ทนราษฎร สมาชิกสภา
ทอ้ งถิน่ แ•ลระะผด•ับ้บู ทร่สีระาดิหมับทา่สี รี่ ท้องถิ่น การเลือกสมาชกิ วุฒสิ ภา

•สั่งระรดับะทงี่หับา้ การใช้สิทธิสมัครรับเลือกตั้ง หรือ
ผ้สู มคั รรบั เลือกเป็นการชวั่ คราว เมื่อมีหลกั ฐานอันควรเชอ่ื ได้
ว่าผู้นั้นกระทาการ หรือรู้เห็นกับการกระทาของบุคคลอ่ืนท่ีมี
ลกั ษณะเปน็ การทจุ ริต

11/10/64 สังคมศึกษา ศาสนา แ6ล9ะวฒั นธรรม ชั้นมัธยมศึกษาปที ี่ ๓

คลกิ เพื่อแคณกะไ้ กขรสรมไตกาลร์ชป้ออื่ งเกรนั ่อื แงลตะปน้ รแาบบปบรามการทุจรติ แหง่ ชาติ

ไตส่ วนและมีความเห็นกรณที ่ีมีการกล่าวหาว่า
ผู้ดารงตาแหน่งทางการเมือง ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ ผู้ดารง
ต•าแแกห้ไขนส่งไใตนล์ขอองงคข์ก้อรคอวาิสมรตะน้ แหบรบือผู้ว่าการตรวจเงินแผ่นดิน มี
พฤติก•ารระณดับ์รท่าี่สรอวงยผิดปกติ ทุจริตต่อหน้าท่ี จงใจปฏิบัติหน้าท่ีหรือ
ใชอ้ านาจข• ัดรตะด่อับรทัฐสี่ ธามรรมนญู หรือกฎหมาย ฝ่าฝืนหรือไม่ปฏิบัตติ าม
มาตรฐานทางจ•ริยระธดรับทร่ีสม่ี อยา่ งรา้ ยแรง

ไ•ต่รสะวดบั นทห่ีแ้าละวินิจฉัยว่าเจ้าหน้าท่ีของรัฐร่ารวย
ผิดปกติ ทุจริตต่อหน้าที่ กระทาความผิดต่อตาแหน่งหน้าท่ี
ราชการหรือต่อตาแหน่งหน้าทใ่ี นการยุติธรรม

ตรวจสอบบัญชีทรัพย์สินและหนี้สินของผู้
ดารงตาแหน่งทางการเมือง ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ ผู้ดารง
ตาแหน่งในองค์กรอิสระ ผู้ว่าการตรวจเงินแผน่ ดนิ และเจ้าหน้าที่
ของรัฐ คสู่ มรส และบตุ รท่ียงั ไมบ่ รรลุนิตภิ าวะ

11/10/64 สังคมศึกษา ศาสนา แ7ล0ะวัฒนธรรม ชั้นมธั ยมศึกษาปีที่ ๓

คลกิ เพอื่ แกไ้ ขสไตลช์ ื่อเรอ่ื งต้นแบบ

• แก•ไ้ ขรสะไดตับลท์ข่ีสคออณงงขะอ้ กครวารมมตกน้ าแรบตบรวจเงนิ แผน่ ดนิ
• ระดบั ท่ีสามกากับการตรวจเงินแผ่นดินให้เป็นไปตาม
นโยบาย หลัก•เกระณดบั ฑทสี่์ ี่ และกฎหมายว่าด้วยวินัยการเงินการคลัง
ของรฐั • ระดบั ทห่ี า้

สั่งลงโทษทางปกครองกรณีมีการกระทาผิด
กฎหมายว่าดว้ ยวินยั การเงนิ การคลังของรัฐ

11/10/64 สังคมศึกษา ศาสนา แ7ล1ะวฒั นธรรม ช้ันมธั ยมศึกษาปที ี่ ๓

คลิกเพ่ือแก้ไขสไตล์ชือ่ เรอื่ งตน้ แบบ

(๒) การตรวจสอบการใชอ้ านาจรัฐโดยประชาชน เชน่

• แก้ไขสไตลป์ขรอะงชขา้อชคนวามมีสตทิ ้นธแิรบับบทราบและเข้าถงึ ขอ้ มลู ข่าวสารสาธารณะของหนว่ ยงานของรฐั
• ระดบั ทปีส่ รอะงชาชนและชุมชนมีสิทธิที่จะติดตาม เร่งรัด ฟอ้ งร้องหน่วยงานของรัฐให้ทาตามหน้าท่ีของ
รัฐท่ีบ•ญั ญระดตั •บั ไิ ทวรี่สะใ้ าดนมับทรส่ีฐั ี่ ธรรมนญู
รัฐตอ้ งส• ่งรเะสดรบั ทิม่ีหใา้ ห้ประชาชนมีส่วนร่วมรณรงค์ให้ความรู้ ต่อตา้ น หรือชี้เบาะแสการทุจริตและ
ประพฤตมิ ิชอบทัง้ ภาครฐั และภาคเอกชน โดยไดร้ ับความค้มุ ครองจากรัฐ
ก่อนการตรากฎหมาย รัฐพึงจัดให้มีการรับฟังความคิดเห็นของผู้เก่ียวข้อง วิเคราะห์
ผลกระทบอยา่ งรอบด้าน รวมทัง้ เปิดเผยผลการรบั ฟงั ความคิดเหน็ และการวเิ คราะห์ต่อประชาชน

11/10/64 สงั คมศึกษา ศาสนา แ7ล2ะวัฒนธรรม ชั้นมธั ยมศกึ ษาปที ่ี ๓

คลกิ เพอ่ื แกไ้ ขสไตลช์ ่ือเรื่องต้นแบบ

(๒) การตรวจสอบการใชอ้ านาจรฐั โดยประชาชน เชน่

• แก้ไขสไตลใ์ขหอ้สงภขา้อผคู้แวาทมนตรน้ าแษบฎบรและวุฒิสภาเปิดเผยบันทึกการประชุม รายงานการดาเนินการ รายงาน
ก•ารรสะอดับบทห่ีสาอขงอ้ เท็จจริง หรือรายงานการศกึ ษา ของคณะกรรมาธกิ ารให้ประชาชนทราบ
• รปะดร•บัะทชร่ีสะาาดมชับทนสี่ ผ่ี ู้มีสทิ ธิเลอื กตั้งไมน่ อ้ ยกวา่ ๒๐,๐๐๐ คน มีสิทธิเข้าช่ือกล่าวหาว่ากรรมการป้องกัน
และปราบปราม•การะรดทับทุจห่ี ร้าิตแห่งชาตผิ ู้ใดมีพฤตกิ ารณ์ร่ารวยผดิ ปกติ ทุจริตต่อหน้าท่ี จงใจปฏิบัตหิ น้าที่
หรือใช้อานาจขัดต่อรัฐธรรมนูญหรือกฎหมาย ฝ่าฝืนหรือไม่ปฏิบัติตามมาตรฐานทางจริยธรรมอย่าง
รา้ ยแรง
ประชาชนผู้มีสิทธิเลือกตั้งในองค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินมีสิทธิเข้าชื่อเสนอข้อบัญญัติ
หรือถอดถอนสมาชกิ สภาทอ้ งถน่ิ และผบู้ รหิ ารท้องถ่นิ

11/10/64 สงั คมศกึ ษา ศาสนา แ7ล3ะวฒั นธรรม ชนั้ มัธยมศกึ ษาปที ่ี ๓

คลิกเพ่ือแกไ้ ขสไตล์ชื่อเร่อื งตน้ แบบ

๔.๓ ความสาคัญของรฐั บาลในการบริหารราชการแผน่ ดนิ

รัฐบาลตามระบอบประชาธิปไตย
• เแปกไ้็นขสสไิ่งตทลี่ม์ขอีคงวขาอ้ มควสาามคตน้ัญแตบ่อบการปกครองประเทศ

เป•็นอระยด•่ับาทรงะ่ีสมดอบั างทก่สี ามจัดเป็นอานาจสูงสุดอย่างหน่ึงใน
การปกคร•องระปดบั รทสี่ ะ่ี เทศ โดยจะทาหน้าที่ในการ
บริหารประเทศ•ใหระ้มดับคี ท่หีว้าามเจริญรุ่งเรืองในทุกด้าน
ส่งเสริมให้ประชาชนมีความเป็นอยู่ท่ีดี มีความ
ปลอดภัยในการดาเนินชีวิต ซึ่งหากไม่มีรัฐบาล
มาบริหารประเทศก็จะทาให้ประเทศเกิดความ
วุน่ วาย ประเทศชาตไิ ม่ไดร้ บั การพฒั นา

11/10/64 สงั คมศกึ ษา ศาสนา แ7ล4ะวฒั นธรรม ชัน้ มัธยมศึกษาปีที่ ๓

คลิกเพอ่ื แกไ้ ขสไตลช์ ่ือเรือ่ งต้นแบบ

• แกไ้ ขสไตลข์ องขอ้ ความต๑้นแ)บคบวามจาเป็นในการมีรฐั บาลตามระบอบประชาธิปไตย
อานาจสูงสุดของการปกครองในระบอบประชาธิปไตย
• ระดับทส่ี อง

• ระดับทส่ี าม ประกอบด้วย ๓ อานาจ ได้แก่ อานาจบริหาร อานาจนิติบัญญัติ และ
• ระด•บั ทสี่ร่ีะดับทอหี่ ้าานาจตลุ าการ ดังนน้ั พอสรปุ ได้ว่าความจาเปน็ ในการมรี ฐั บาลมีดังน้ี

11/10/64 สงั คมศึกษา ศาสนา แ7ล5ะวฒั นธรรม ชัน้ มธั ยมศกึ ษาปที ่ี ๓

คลกิ เพ่อื แก้ไขสไตลช์ ่อื เรอ่ื งต้นแบบ

(๑) ความจาเป็นในการมีรัฐบาลทางด้านเศรษฐกิจ เพื่อกากับดูแลหรือบริหาร
ประเทศทางด้านเศรษฐกิจ โดยหากไม่มีรัฐบาลมากากับดูแลทางด้านเศรษฐกิจ จะทาให้
• แเกก้ไดิขสปไัญตลห์ขาอตงข่า้องคๆวามตตา้นมแมบาบมากมาย เช่น ระบบเศรษฐกจิ ของประเทศไม่มีเสถยี รภาพ
• ระดบั ท(ีส่ ๒อง) ความจาเป็นในการมีรัฐบาลทางด้านการเมืองการปกครอง รัฐบาลจะทาหนา้ ที่
ในการ• จรัดะด•กบั ทาร่สี ะราดปมับทก่ีส่ีครองให้ประชาชนมีคุณภาพชีวิตที่ดี ดารงชีวิตอย่างมีความสุข ซึ่งหากไม่
มีรัฐบาลก็จะ•ส่งระผดบั ลทห่ีท้า าให้เกิดความแตกแยกไม่เป็นอันหน่ึงอันเดียวกันของประชาชน
ภายในประเทศ เกดิ ความวุ่นวาย ไม่สงบ ไม่มีกฎกตกิ าท่ชี ัดเจนในการปกครองประเทศ

(๓) ความจาเป็นในการมีรัฐบาลทางด้านสังคม รัฐบาลเป็นหน่วยงานซึ่งทาหน้าท่ี
ในการจดั ระเบยี บสงั คม การบริการสาธารณะต่าง ๆ แกท่ กุ คนในสังคม หากประเทศใดไม่มี
รัฐบาลจะทาให้ไม่มีบริการสาธารณะต่าง ๆ และสาธารณูปโภคพ้ืนฐานต่าง ๆ จะมีราคา
ที่สูงข้นึ

11/10/64 สงั คมศึกษา ศาสนา แ7ล6ะวฒั นธรรม ชั้นมัธยมศกึ ษาปที ี่ ๓

คลกิ เพื่อแก้ไขสไตล์ชื่อเรือ่ งต้นแบบ

(๔) ความจาเป็นในการมีรัฐบาล
ทางด้านการบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติ
• แแลก้ไะขสไิ่ งตแล์ขวอดงขล้ออคมวามจตา้นกแบกบา ร ที่ ป ร ะ ช า ก ร ข อ ง
ปร•ะเรทะดศับตท่าส่ี องง ๆ มีจานวนเพ่ิมข้ึนอย่างรวดเร็ว
แต่มีทร•ัพรยะด•าบั ทกร่ีสะราดมับธทร่ีส่ีรมชาติซ่ึงจะนามาผลิตเป็น
สินค้าและบร•ิการะดรับเท่หีทา้ ่าเดิมหรือลดน้อยลง
ทาให้เกิดความไม่สมดุล ซ่ึงหากไม่มีรัฐบาลเข้า
มาทาหน้าที่ในการบริหารจัดการจะทาให้
ทรัพยากรธรรมชาติหมดไปอย่างรวดเร็ว เกิด
ความไม่เปน็ ธรรมในการบรโิ ภค

11/10/64 สังคมศึกษา ศาสนา แ7ล7ะวัฒนธรรม ช้นั มัธยมศึกษาปีท่ี ๓

คลกิ เพ่ือแกไ้ ขสไตล์ชื่อเรอื่ งตน้ แบบ

• แก้ไขสไตล์ของขอ้ ควา๒มต)น้ อแาบนบาจหน้าทข่ี องรฐั บาล คณะรัฐบาลหรอื ฝ่ายบรหิ ารมีอานาจหนา้ ที่ ดังนี้

• ระดับทสี่ อง

• ระดบั ทส่ี าม

• ระดบั ที่ส่ี
• ระดบั ท่ีห้า

11/10/64 สังคมศึกษา ศาสนา แ7ล8ะวัฒนธรรม ชนั้ มัธยมศึกษาปีท่ี ๓

คลิกเพ่ือแ(๑ก)ไ้ อขาสนาไจตหลน์ช้าทือ่ ่ีทเรางอื่ ดง้าตนเน้ ศรแษบฐบกิจ รัฐบาลมอี านาจหน้าท่ีในการรกั ษาเสถยี รภาพ

ทางเศรษฐกจิ โดยการจดั ทานโยบายการเงินการคลังท่ีเหมาะสม วางระเบียบกฎเกณฑก์ าร
• แคดก•วาไ้ ขเารสนมะไดินตผบั กลนัท์ขาี่สผอรอวงงทขนา้อทงคเาวศงารมเศษตร้นฐษแกบฐิจบกเิจพื่อป้องกันไม่ให้มีการเอารัดเอาเปรียบกัน และป้องกันไม่ให้เกิด

• ระ(ด๒บั ท)ส่ี าอม านาจหน้าท่ีทางด้านสังคม รัฐบาลมีหน้าท่ีในการกระจายการพัฒนา
ให้มีความ•เประ็นด•ับธทสี่รร่ีะดรับมทีห่ แา้ ก่ระบบสังคมโดยส่วนรวม เช่น การจัดทาบริการสาธารณะ ได้แก่
ระบบไฟฟา้ ประปา ถนน ชลประทาน การศกึ ษา สาธารณสุข

(๓) อานาจหน้าท่ีทางด้านการเมืองการปกครอง รัฐบาลมีอานาจหน้าที่ในการ
ส่งเสรมิ ใหป้ ระชาชนเข้ามามสี ่วนรว่ มในการปกครอง การกระจายอานาจใหแ้ ก่ท้องถนิ่ การ
สรา้ งระบบการตรวจสอบและการบรหิ ารที่ดี การบริหารประเทศตามหลักนิตริ ัฐและหลักนิติ
ธรรม โดยใช้กฎหมายเปน็ บรรทัดฐานในการบริหารประเทศเพื่อความผาสกุ ของสงั คม

11/10/64 สงั คมศึกษา ศาสนา แ7ล9ะวฒั นธรรม ชน้ั มัธยมศึกษาปีที่ ๓

คลิกเพอ่ื (แ๔ก) ไ้อขานสาไจตหลนช์้าทอ่ื ่ีทเารงื่อดง้าตนก้นาแรบบรบิหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดล้อม

รัฐบาลมีหน้าที่ในการส่งเสริมและสนับสนุนให้ประชาชนเข้ามามีส่วนร่วมในการสงวน

• แบกา้ไรขุงสรไตกั ลษ์ขาอแงขล้อะคใวชาป้มตระ้นโแยบชบน์จากทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละความหลากหลายทางชวี ภาพอยา่ ง
สม• ดรุละดับรทว่ีสมองท้ังส่งเสริมให้มีการบารุงรักษาและคุ้มครองคุณภาพส่ิงแวดล้อมตามหลักการ
พัฒนา• ทระี่ยด•ั่ับงทยร่สี ะาืนดมบั ที่สตี่ ลอดจนการควบคุมและกาจัดภาวะมลพิษท่ีมีผลต่อสุขภาพอนามัย
สวสั ดิภาพและ•คณุระดภบั ทาี่หพ้า ชีวิตของประชาชน

11/10/64 สงั คมศกึ ษา ศาสนา แ8ล0ะวฒั นธรรม ช้นั มัธยมศกึ ษาปีที่ ๓

คลิกเพ่อื แก้ไขสไตลช์ ื่อเรื่องต้นแบบ

• แกไ้ ขสไตลข์ องขอ้ ความตน้ แบบ

• ระดบั ที่สอง

• ระดบั ทสี่ าม

• ระดับท่สี ่ี
• ระดบั ท่ีห้า

11/10/64 สังคมศกึ ษา ศาสนา แ8ล1ะวฒั นธรรม ชัน้ มธั ยมศึกษาปีท่ี ๓