MATERI
SERAT WEDHATAMA PUPUH PANGKUR
Kelas : x
DEVI AYU RISTIANA, S.Pd
SMK PONTREN DARUSSALAM DEMAK
MENU
Menu belajar
MATERI MAPEL
MATERI 1 MATERI 2 RANGKUMAN
LATIHAN SOAL EVALUASI REFERENSI KONTEN VIDEO
PENUTUP
1 MATERI TEMBANG MACAPAT
Tembang utawa puisi tradisional Jawa kang duweni
paugeran tinamtu
PAUGERANE TEMBANG MACAPAT
- Guru gatra : cacahing gatra, baris saben sapada (bait)
- Guru wilangan : cacahing wanda saben sagtra
- Guru lagu : tibanging swara ing pungkasaning gatra
2 Cacahe tembang macapat ana 11 Yaiku :
TEMBANG MACAPAT 1. Maskumambang 7. Dhandhanggula
2. Mijil 8. Durma
3. Sinom 9. Pangkur
4. Kinanthi 10. Megatruh
5. Asmaradhana 11. Pocung
6. gambuh
3
Karya :
Kanjeng Gusti Adipati Arya (KGPAA) Sri Mangkunegara IV
Tegese Serat Wedhatama yaiku :
Serat : tulisan
- Wedha : ajaran/kawruh/ ilmu
- Tama : utama/becik
SERAT WEDHATAMA
Karya sastra utawa tulisan kang ngandhut ajaran utama
kanggo wong urip
4 Pangkur Sinom Pocung
14 Pada 18 Pada 15 Pada
Serat wedhatam a
DUWENI PUPUH 5 Gambuh Kinanthi
35 Pada 18 Pada
5 PUPUH
PANGKUR
Makna Tembang Pangkur
SERAT WEDHATAMA
Pangkur saka tembung mungkur kang ateges nyingkiri hawa 14 PADA
nepsu angkara murka,. Duwe makna nggambarake
manungsa nalika wis kliwat umur kang ngungkurake
kadonyan, bisa ngandhaleni tumindak lan nepsu-nepsu kang
ala. Kang dipikir ngibadah marang Gusti.
Watak Tembang Pangkur
Watake tembang pangkur iku madhep manteb , banter, nesu.
Cocok kanggo ngandharake pitutur, katresnan crita kang
nyata lan sapiturute.
6 PAUGERAN
TEMBANG PANGKUR
1. Mingkar mingkuring angkara 8
2. Akarana karenan mardi siwi 11
Guru gatra :7 3. Sinawung resmining kidung 8
Guru wilangan : 8, 11, 8, 7, 12, 8, 8 4. Sinuba sinukarta 7
5. Mrih kretarta pakartining ilmu luhung 12
Guru lagu : a, i, u, a, u, a, i 6. Kang tumrap ing tanah Jawa 8
7. Agama ageming aji 8
7 PADA 1
TEMBANG PANGKUR
1. Mingkar mingkuring angkara 8 1. Menghindari hawa nafsu angkara
2. Demi kesenangan mendidik anak
2. Akarana karenan mardi siwi 11 3. Terbalut keindahan dalam tembang
4. Diperpantas, ditata dengan seksama
3. Sinawung resmining kidung 8 5. Demi tersampaikannya ajaran luhur
4. Sinuba sinukarta 7 6. Yang diperuntukan tanah Jawa
7. Agama sebagai pakaian berharga
5. Mrih kretarta pakartining ilmu luhung 12
6. Kang tumrap ing tanah Jawa 8
7. Agama ageming aji 8
8 PADA 2
TEMBANG PANGKUR
1. Jinejer ing wedhatama 1. Telah disebutkan dalam wedhatama
2. Mrih tan kemba kembenganing pambudi 2. Agar tidak tergenang genangan daya upaya
3. Mangka nadyan tuwa pikun 3. Sebab meskipun tua dan pikun
4. Yen tan mikani rasa 4. Jika tidak memahami rasa
5. Yekti sepi sepa lir sepahasamun 5. Sungguh sepi hamabar seperti sepah tersemar
6. Samasane pakumpulan 6. Pada saat perkumpulan
7. Goyak-ganyuk nglelingsemi 7. Berperilaku memalukan
rangkumaN 1
SERAT WEDHATAMA
Karya sastra utawa tulisan kang ngandhut ajaran utama
kanggo wong urip
LATIHAN SOAL
01 Apa kang diarani serat wedhatama pupuh
pangkur?
02 Jelasna apa maknane tembang pangkur iku?
03 Sebutna guru lagu, guru wilangan lan guru
gatra?
04 Tulisen tembang pangkur pada 1 !
05 Tulisen arti tembang pangkur pada 1 !
REFERENSI
youtube : media pembelajaran bahasa Jawa materi serat wedhatama pupuh pangkur
Buku prigel Basa Jawa penerbit Erlangga penulis Gandung Widaryatmo, dkk kls X
MATURNUWUN
DEVI AYU RISTIANA, S.Pd.