E-Book คู่มือสุขอนามัยหอพักนักเรียนบ้านไกล โรงเรียนในถิ่นทุรกันดาร

¤‹ÁÙ ×ÍÊآ͹ÒÁÂÑ

Ë;¡Ñ ¹¡Ñ àÃÕ¹ºÒŒ ¹ä¡Å

âçàÃÂÕ ¹ã¹¶è¹Ô ·ÃØ ¡¹Ñ ´ÒÃ

ISBN : 978-616-11-4478-4

¤‹ÁÙ ×ÍÊآ͹ÒÁÂÑ

Ë;¡Ñ ¹¡Ñ àÃÕ¹ºÒŒ ¹ä¡Å

âçàÃÂÕ ¹ã¹¶è¹Ô ·ÃØ ¡¹Ñ ´ÒÃ

ISBN : 978-616-11-4478-4

¤Á‹Ù Í× Ê¢Ø Í¹ÒÁÂÑ Ë;¡Ñ ¹¡Ñ àÃÂÕ ¹ºÒŒ ¹ä¡ÅâçàÃÂÕ ¹ã¹¶¹èÔ ·ÃØ ¡¹Ñ ´ÒÃ

ISBN 978-616-11-4478-4
¨Ñ´¾ÁÔ ¾â ´Â สำนกั สง เสรมิ สุขภาพ กรมอนามยั กระทรวงสาธารณสุข

88/22 หมู 4 ถนนตวิ านนท ต.ตลาดขวัญ
อ.เมือง จ.นนทบุรี 11000
โทร. 0 2590 4000 โทรสาร 0 2590 4094
¾ÔÁ¾¤ ÃÑ駷èÕ 1 ตุลาคม 2563
¨Ó¹Ç¹ 800 เลม
¾ÔÁ¾·èÕ บริษัท ทำดวยใจ จำกัด
8/305 ซอยหมบู า นชวนชน่ื ถนนมาเจรญิ แขวงหนองแขม
เขตหนองแขม กรงุ เทพฯ 10160
โทรศัพท 0 2811 0267 โทรสาร 0 2811 0267

3

คำนำ

โรงเรียนในถิ่นทุรกันดาร เปนสถานศึกษาที่อยูในพื้นที่ทุรกันดาร
หางไกลมาก การเดินทางยากลำบากมาก โดยเฉพาะชวงฤดูฝน
ถนนเละ ไมสามารถเดินทางเขา-ออกได โรงเรียนจึงจำเปนตองจัดให
มีสถานที่พักคางสำหรับนักเรียนบานไกล ใหนักเรียนเรียนหนังสือได
อยางตอเนื่อง อยางไรก็ตาม โรงเรียนควรใหความสำคัญคำนึงถึงสภาพ
ความเปน อยแู ละสภาพแวดลอ มของหอพกั นกั เรยี นบา นไกล ชว ยใหน กั เรยี น
ไดอยูในสถานที่ที่พักอาศัยใหถูกสุขลักษณะ สะอาด ปลอดภัย เอื้อตอ
การมสี ขุ ภาวะท่ีดี และคุณภาพชวี ติ ท่ดี ี ดังนัน้ กรมอนามัย ตระหนักถงึ
ความสำคัญมาก จึงไดจัดทำ “คูมือสุขอนามัยหอพักนักเรียนบานไกล
โรงเรยี นในถิ่นทุรกันดาร” ขนึ้

หวังเปน อยางยิง่ วา โรงเรยี น ผบู ริหาร ครพู ยาบาล นกั เรยี น และ
ผูเกี่ยวของ จะไดนำไปใช ใหเกิดประโยชนสูงสุดและเปนแนวทางปฏิบัติ
ในการจัดการดูแลสุขอนามัยสภาพแวดลอมหอพักนักเรียนบานไกล
ใหมีสุขลักษณะท่ดี ีมากขึน้ ตอไป

คณะผูจัดทำ
ตุลาคม 2563

4

สารบญั
หนา
¤Ó¹Ó ..................................................................................................................... 3
ÊÒúÞÑ ................................................................................................................. 4
• º·¹Ó ................................................................................................................ 5
• ¡Òè´Ñ ¡ÒÃ͹ÒÁÂÑ Ê§èÔ áÇ´ÅÍŒ ÁË;¡Ñ ¹¡Ñ àÃÂÕ ¹ºÒŒ ¹ä¡Å .............................. 7
• »ÃÐ⪹¢ ͧ¡Òè´Ñ ¡ÒÃ͹ÒÁÂÑ Ê§èÔ áÇ´ÅÍŒ ÁË;¡Ñ ¹¡Ñ àÃÂÕ ¹ºÒŒ ¹ä¡Å ...... 8
• ¡Òè´Ñ ¡ÒÃ͹ÒÁÂÑ Ê§èÔ áÇ´ÅÍŒ ÁË;¡Ñ ¹¡Ñ àÃÂÕ ¹ºÒŒ ¹ä¡Å .............................. 9
ÍÒ¤ÒÃʶҹ·èÕ .................................................................................................. 9
1. การจดั พน้ื ทบ่ี รเิ วณโดยรอบ ................................................................. 9
2. หอ งสว ม หอ งอาบนำ้ ............................................................................ 10
3. หอ งนอน ................................................................................................. 11
4. สถานทท่ี ำอาหาร (บรเิ วณทป่ี รงุ ประกอบอาหารหรอื สะสมอาหาร) 12
5. การปอ งกนั แมลงพาหะนำโรค ............................................................. 14
6. การจดั การขยะ ....................................................................................... 15
7. การจดั หานำ้ สะอาด ............................................................................... 20
8. การปอ งกนั อบุ ตั เิ หตุ ............................................................................. 23
9. การระบายอากาศและแสงสวา ง ......................................................... 24
10. การจดั การเชอ้ื รา ................................................................................. 25
Ê¢Ø Í¹ÒÁÂÑ ÊÇ‹ ¹º¤Ø ¤Å ....................................................................................... 26
1. การดแู ลความสะอาดรา งกาย ............................................................... 26
2. การทำความสะอาดเครอ่ื งแตง กาย .................................................... 26
3. การทำความสะอาดท่ีนอน ................................................................... 26
4. พฤตกิ รรมการบรโิ ภคทถ่ี กู ตอ ง .......................................................... 27
5. พฤตกิ รรมการใชส ว มทถ่ี กู วธิ ี ............................................................... 29
6. การปอ งกนั โรค : โควดิ 19 , โรคอจุ จาระรว งเฉยี บพลนั ............... 30
7. Infographic สขุ อนามยั ...................................................................... 31
• àÍ¡ÊÒÃÍÒŒ §Í§Ô .................................................................................................. 32

5

บทนำ

âçàÃÂÕ ¹ã¹¶¹èÔ ·Øáѹ´ÒÃ
โรงเรียนในถิ่นทุรกันดาร หมายถึง โรงเรียนในโครงการพัฒนา

เดก็ และเยาวชนในถ่ินทรุ กนั ดาร ตามพระราชดำริ สมเดจ็ พระกนษิ ฐาธริ าชเจา
กรมสมเด็จพระเทพรตั นราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกมุ ารี ตามแผนพัฒนา
เด็กและเยาวชนในถิ่นทุรกันดาร อาทิ โรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดน
โรงเรยี นสงั กดั สำนกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขน้ั พน้ื ฐาน โรงเรยี นเอกชน
สอนศาสนาอิสลาม ศูนยการเรียนชุมชนชาวไทยภูเขาแมฟาหลวง เปนตน
เปน สถานศกึ ษาทเ่ี ปด ทำการเรยี นการสอนนกั เรยี นระดบั การศกึ ษาขน้ึ พน้ื ฐาน
ตั้งแตเด็กปฐมวัย ประถม และมัธยม มีทั้งนักเรียนที่เดินทางมาเรียน
แบบไปกลบั (ไมพ กั คา ง) และนกั เรยี นทพ่ี กั คา งในหอพกั นกั เรยี นบา นไกล
โดยเฉพาะโรงเรยี นตำรวจตระเวนชายแดน มนี กั เรยี นทม่ี บี า นอยหู า งไกลมาก
การเดนิ ทางยากลำบากมาก โดยเฉพาะชว งฤดฝู น ถนนเละเทะดนิ โคลนมาก
เดินทางไมไดเลย อยางไรก็ตาม โรงเรียนจึงจำเปนตองจัดใหมีหอพัก
สำหรบั นกั เรยี นบา นไกล ใหน กั เรยี นไดเ รยี นหนงั สอื ท่ีโรงเรยี นอยา งตอ เนอ่ื ง
สว นใหญก ารดแู ลจดั การสขุ อนามยั และสภาพแวดลอ มยังไมถูกสขุ ลกั ษณะ
ดังนั้น โรงเรียนควรใหความสำคัญและหมั่นดูแลสถานที่หอพักคาง
นักเรยี นบา นไกลอยา งสม่ำเสมอ ตอ งใหมีความเปนอยู สภาพแวดลอ มที่ดี
สะอาด ปลอดภัย มั่นคง แข็งแรง รวมถึงการดูแลรักษาความสะอาด
สุขอนามัย และการจัดการสภาพแวดลอมใหถูกสุขลักษณะ นาอยูมากขึ้น

ºÃÔº·Ë;ѡ¹¡Ñ àÃÂÕ ¹ºÒŒ ¹ä¡ÅâçàÃÂÕ ¹ã¹¶Ô¹è ·ÃØ ¡Ñ¹´ÒÃ

6

จากการสำรวจหอพกั นกั เรยี นบา นไกลโรงเรยี นตำรวจตระเวนชายแดน
65 แหง เดือนธันวาคม 2560 พบวา
หอพักเปนบานไม รอ ยละ 26
ไมแ บง แยกชายหญงิ รอ ยละ 10
นอนรวมไมม เี ตยี ง ใชท ่ีนอนแบบอ่ืนแทน รอ ยละ 4
แบง แยกชายหญงิ รอ ยละ 56
หอ งพกั ชาย นอนรวมไมม เี ตยี ง ใชที่นอนแบบอื่นแทน รอยละ 54
หองพักหญิง นอนรวมไมมีเตียงใชที่นอนแบบอื่นแทน รอยละ 51
หองอาบน้ำรวม รอยละ 32
หองสวมนอกอาคาร รอยละ 68
หองสวมใชรวม รอยละ 16
หองสวมในอาคาร รอยละ 24
หองสวมใชรวม รอ ยละ 6
หองประกอบอาหารนอกอาคาร รอ ยละ 82
ใชร ว มกบั โรงเรยี น รอ ยละ 68
บรเิ วณทท่ี ง้ิ ขยะมลู ฝอยสง่ิ ปฏกิ ลู นอกอาคาร รอ ยละ 82
ใชร ว มกบั โรงเรยี น รอ ยละ 68
วธิ กี ำจดั ขยะมลู ฝอย ฝงกลบ รอยละ 46
ทิ้งบอขยะ/ทิ้งรอสลาย/เผาเตาเผาขยะ รอยละ 22
ไมม กี ารตดิ ตง้ั ระบบปอ งกนั อนั ตรายจากไฟฟ้า รอยละ 90
ไมมีการติดตั้งถังดับเพลิง รอยละ 90
มีผูดูแลบานพัก รอยละ 81
ผดู แู ลคนเดยี ว รอยละ 28
พกั อาศยั คนละทก่ี บั หอพกั นกั เรยี น รอยละ 75

จากสถานการณสภาพแวดลอมบริบทพื้นที่หางไกลในถิ่นทุรกันดาร
จงึ มคี วามจำเปน อยา งยง่ิ โรงเรยี นจะตอ งสรา งการมสี ว นรว มกบั ภาคเี ครอื ขา ย
รว มดว ยชว ยกนั พฒั นาปรบั ปรงุ บรบิ ทแวดลอ มทจ่ี ะสง ผลกระทบตอ สขุ ภาพ
และการเรียนของนักเรียน อันจะชวยสงเสริมใหมีความเปนอยูที่ดีและ
คณุ ภาพชวี ิตทด่ี ีอยา งยงั่ ยืน

ºÃºÔ ·Ë;ѡ¹¡Ñ àÃÂÕ ¹ºÒŒ ¹ä¡ÅâçàÃÕ¹㹶¹èÔ ·Øáѹ´ÒÃ

7

การจดั การอนามยั สงิ่ แวดลอ ม
หอพักนกั เรียนบา นไกล

หอพักนักเรียนบานไกล เปนสถานที่พักอาศัยที่โรงเรียนจัดไว
สำหรับนักเรียนที่มีความจำเปนตองพักคางคืนในระหวางสัปดาหหรือ
ภาคเรียน เพื่อลดภาระการเดินทางไป-กลับสำหรับนักเรียนที่มีบาน
ตั้งอยูในพื้นที่หางไกลและการเดินทางยากลำบาก หอพักนักเรียน
สว นใหญม ลี กั ษณะเปน อาคารเรอื นนอนทจ่ี ดั ใหน กั เรยี นอาศยั อยรู ว มกนั
อาจเปนการพักอาศัยรวมกันมากกวา 2 คนตอหอง ขึ้นอยูกับ
ความพรอ มดานสถานที่ของแตล ะโรงเรยี น

การจัดการอนามัยสิ่งแวดลอมหอพักนักเรียนบานไกล หมายถึง
การจัดการอนามัยสิ่งแวดลอมหอพักนักเรียนบานไกลใหมีสิ่งอำนวย
ความสะดวกตามความตอ งการขน้ั พน้ื ฐานของการดำรงชวี ติ ของนกั เรยี น
สามารถปอ งกนั การเกดิ โรคและภยั สขุ ภาพ อนั เกย่ี วเนอ่ื งจากสง่ิ แวดลอ ม
รวมทั้งจัดสภาพแวดลอมใหเอื้อตอการมีสุขภาพกายและจิตที่ดีของ
นกั เรียน ครอบคลุมเก่ยี วกบั การสขุ าภบิ าลท่พี ักอาศยั
และสขุ อนามยั การเตรยี มปรงุ ประกอบอาหารทส่ี ะอาด
ปลอดภัย จัดการใหมีน้ำดื่มและน้ำใชสะอาดและ
ปรมิ าณเพยี งพอ การจดั การขยะมลู ฝอย การดแู ลสว ม
และสง่ิ ปฏกิ ลู การควบคมุ สตั วแ ละแมลงพาหะนำโรค
และการดูแลปองกันไม ใหนักเรียนเกิดอุบัติเหตุได

8

ประโยชนข องการจดั การอนามยั สง่ิ แวดลอ ม
หอพกั นกั เรยี นบา นไกล

1. เปนสถานที่ที่ปองกันอันตรายจากสิ่งแวดลอม ทั้งที่เปน
ภยั ธรรมชาติ ภยั ทอ่ี าจเกดิ จากมนษุ ย สตั ว และแมลง รวมถงึ สง เสรมิ
ใหผพู ักอาศัยอยูในสง่ิ แวดลอ มท่ีปลอดภยั เอือ้ ตอการมสี ุขภาพรา งกาย
และสุขภาพจิตทด่ี ี

2. เปนสถานที่สำหรับประกอบกิจกรรมตางๆ ในชีวิตประจำวัน
3. ลดปจจยั เสยี่ งในการเกิดโรคตดิ ตอ และสตั วแ มลงพาหะนำโรค
ทม่ี สี าเหตุอนั เน่อื งมาจากสภาพที่พัก
4. เปนการสงเสริมสุขภาพอนามัยของนักเรียนและผูที่เกี่ยวของ
กอใหเกิดความสะอาด ความเปนระเบียบ และถูกสุขลักษณะ

9

การจดั การอนามยั สง่ิ แวดลอ ม

สะอาหดอพกัปนกัลเรอยี ดนบภา ยันไกนล า อยู

อาคารสถานท่ี

1. การจดั พน้ื ทบ่ี รเิ วณโดยรอบ

1.1 โครงสรางอาคารมั่นคง ประตู หนาตาง สภาพดี ปลอดภัย
1.2 พื้นที่โดยรอบไมมีขยะเกลื่อนกลาด จัดเก็บสิ่งของเครื่องใช
ใหเ ปนระเบยี บ มีการปลูกไมดอก ไมประดับ เพือ่ ความรม รื่น
1.3 ดูแลไมใหมีน้ำทวมขัง ตองคว่ำภาชนะหรือยางรถยนตเกา
ไมใ หเ กดิ นำ้ น่งิ หรอื น้ำขงั เปนการปอ งกันปญ หาแหลง เพาะพันธุยุงลาย
อันเปนสาเหตุของโรคไขเ ลอื ดออก
1.4 กรณีมีการเลี้ยงสัตว พื้นที่เลี้ยงตองสะอาด แยกเปนสัดสวน
ทำความสะอาด เกบ็ กวาดมลู สตั ว เพ่อื ไมใหม กี ลิ่น

10

2. หอ งสว ม หอ งอาบนำ้

2.1 พน้ื ผนงั เพดาน โถสว ม หมน่ั ทำความสะอาด ไมม คี ราบสกปรก
อยูในสภาพดีพรอมใชงาน โดยเฉพาะพื้น ควรทำจากวัสดุที่ไมลื่น
และแหงอยเู สมอ

2.2 น้ำใชส ะอาด เพยี งพอ ไมมลี ูกนำ้ ยุงลาย และภาชนะกักเกบ็ น้ำ
ตองอยใู นสภาพดี มกี ารทำความสะอาดอยา งสม่ำเสมอ

2.3 โถสวม อางลางมือ กอกน้ำ กระจก สะอาด อยูในสภาพดี
จัดใหมีสบูลางมือ รวมถึงประตู กลอนประตูไมช ำรุด ใชง านได

2.4 มอี ากาศถา ยเทสะดวก ไมม กี ลน่ิ เหมน็ กลน่ิ อบั และมแี สงสวา ง
เพยี งพอ สามารถมองเหน็ ทว่ั ทง้ั บรเิ วณ

2.5 ควรมีการทำความสะอาดหองสวม อยางนอยวันละ 1 ครั้ง
เพื่อความสะอาด ปลอดภัย

2.6 ทอ ระบายสิ่งปฏกิ ูลและถังกักเกบ็ สงิ่ ปฏกิ ูล ตองไมร ัว่ ไมแตก
หรอื ชำรดุ หากพบรอยแตกราว มนี ำ้ ไหลซึม ตอ งรบี แกไ ขทันที

11

3. หอ งนอน

3.1 เปดประตู หนาตาง เพื่อการระบายอากาศเปนประจำและ
ตองจัดใหมีแสงแดดสองถึง

3.2 ดูแลจัดหองใหหองสะอาด เปนระเบียบ ไมหมักหมมหรือ
สะสมของใชมากเกินสมควร ไมมีซอกมุมและไมอับชื้น เพื่อปองกันไมให
เปนแหลงเพาะพันธุของเชื้อโรค สัตวพาหะและแมลงนำโรค เชน
แมลงสาบ หนู เปน ตน รวมทง้ั ทำความสะอาดอาคารหรอื พน้ื หอ งดว ย
ผา ชุบนำ้ หมาดๆ

3.3 หมั่นทำสะอาดผาปูที่นอน ปลอกหมอน มุง เปนประจำ
อยางนอยสัปดาหล ะ 1 ครง้ั เพอ่ื สขุ อนามยั ท่ดี ี เปนการปองกนั เชอ้ื รา
ไรฝนุ อนั เปน สาเหตหุ นง่ึ ของโรคภมู แิ พ โรคผวิ หนงั และควรนำเครอ่ื งนอน
เชน ที่นอน หมอน ผาหม ตากแดดจัดๆ ประมาณ 3 ชั่วโมงขึ้นไป
อยางนอยสัปดาหละ 1 ครั้ง

3.4 จดั วางสง่ิ ของ ตู เครอ่ื งเรอื น อยา งเปน ระเบยี บ และหมน่ั เชด็
ถู ทำความสะอาดเปนประจำ

3.5 จดั ใหม กี ารปอ งกนั ยงุ ดว ยการตดิ ตง้ั มงุ ลวดหรอื ใชม งุ ในขณะ
นอน ซ่งึ มุง ลวดหรือมุง อยใู นสภาพดี เพ่อื ปองกันโรคไขเลอื ดออก

3.6 กรณีติดต้ังเคร่ืองปรบั อากาศ ควรตรวจตราทำความสะอาด
แผนกรองอากาศสม่ำเสมอ เพื่อกำจัดฝุนและสิ่งสกปรกที่สะสมบน
แผน กรอง และควรเปด หนา ตา งใหอ ากาศจากภายนอกหมนุ เวยี นถา ยเท
ภายในหอ งดวย

12

4. สถานที่ทำอาหาร (บรเิ วณท่ปี รงุ
ประกอบอาหารหรือสะสมอาหาร)

4.1 จัดใหมีสิ่งของเฉพาะที่จำเปนตองใชในหองครัว แยกเฉพาะ
เปน สัดสว นจากบรเิ วณอืน่ เพอ่ื ใหหอ งครวั สะอาด เปน ระเบียบ ไมเปน
ทอ่ี ยอู าศยั ของสตั วแ ละแมลงพาหะนำโรค และงา ยตอ การทำความสะอาด
พ้นื ทำดว ยวสั ดถุ าวร แขง็ เรียบ สภาพดี

4.2 มกี ารระบายอากาศ กลน่ิ และควนั จากการปรงุ ประกอบอาหาร
4.3 โตะเตรียม-ปรุง และผนังบริเวณเตาไฟ ตองทำดวยวัสดุ
ที่ทำความสะอาดงาย มีสภาพดี และพื้นโตะสูงจากพื้นอยางนอย
60 เซนติเมตร หามเตรียมหรือปรุงอาหารบนพื้น
4.4 อาหารพรอมบริโภค ควรรับประทานหลังปรุงเสร็จใหม
มกี ารปกปด อาหาร เพอ่ื ปอ งกนั แมลงวนั ตอม หา มวางอาหารและภาชนะ
ที่ใสอาหารบนพื้น โดยตองวางสูงจากพื้นอยางนอย 60 เซนติเมตร
เพือ่ ปองกันอาหารปนเปอ น

13
4.5 มีและใชภาชนะใสอาหาร อุปกรณตักอาหารที่ถูกสุขลักษณะ
และสะอาด ทำจากวสั ดไุ มเ ปน พษิ ทำความสะอาดงา ย สภาพดี ไมช ำรดุ
การเกบ็ อปุ กรณต กั อาหาร เชน ทพั พี ตะหลวิ กระบวย ชอ น สอ ม ฯลฯ
เก็บในภาชนะโปรงสะอาด โดยเอาดามขึ้นหรือวางไปในแนวเดียวกัน
หรือเก็บในที่สะอาดมีการปกปดมิดชิด วางบนชั้น สูงจากพื้นอยางนอย
60 เซนติเมตร เพื่อปอ งกนั การปนเปอ น
4.6 มีตูหรือภาชนะเก็บอาหารที่สามารถปองกันสัตวพาหะและ
แมลงนำโรคได ลกั ษณะไมอ บั ทึบ มีการระบายอากาศดี
4.7 มีท่รี องรับเศษอาหารหรือถังขยะในอาคาร ถังขยะทำจากวสั ดุ
ที่ไมรั่วซึม มีฝาปด และมีถุงพลาสติกรองรับดานใน ควรแยกประเภท
ของขยะเปยก ขยะแหง และตองนำไปกำจดั ทุกวัน

14

5. การปอ งกนั แมลงพาหะนำโรค

5.1 กำจดั แหลง เพาะพนั ธสุ ตั วพ าหะแมลงนำโรค โดยเกบ็ เศษอาหาร
ลงในถังขยะทมี่ ฝี าปด มดิ ชดิ และนำขยะไปกำจัดทุกวัน ไมใ หต กคาง

5.2 ดูแลรางระบายน้ำไมใหอุดตันและมีเศษอาหารตกคางอยู
อาจเปนแหลงอาหารของสัตวพาหะและแมลงนำโรค

5.3 ภาชนะเก็บกักน้ำ ควรมีฝาปดมิดชิด ปองกันยุงวางไข หรือ
เปลี่ยนน้ำในแจกันดอกไม จานรองตูกับขาว ทุกสัปดาห

15

6. การจดั การขยะ

6.1 ¡ÒÃÅ´»ÃÁÔ Ò³¡ÒÃà¡´Ô ¢ÂÐ
เปนสิ่งแรกที่ตองดำเนินการ เพื่อลดปริมาณขยะที่เกิดขึ้น

ณ แหลงกำเนิด โดยใชหลักการ 3R มีดังนี้
6.1.1 Å´¡ÒÃ㪌 (Reduce) คือ ลดปริมาณการใชวัสดุสิ่งของ

ทรพั ยากรตา งๆ ใหน อ ยลง ใชอ ยา งประหยดั และรคู ณุ คา หรอื ใชเ ทา ทจ่ี ำเปน
เลอื กใชว สั ดจุ ากธรรมชาติ ลดการใชก ลอ งโฟมหรอื พลาสตกิ เลอื กซอ้ื สนิ คา
หรือผลิตภณั ฑท ่สี ามารถนำกลับไปรไี ซเคลิ ได เปน ตน

16
6.1.2 ¹Ó¡ÅѺÁÒ㪌ãËÁ‹ËÃÍ× ãªŒ«Óé (Reuse)

คือ การนำภาชนะมาใชซำ้ หลายๆ ครงั้ เชน
การใชซ ้ำถงุ พลาสตกิ ถุงผา ถุงกระดาษ
กระดาษ กลอ งกระดาษ ขวดนำ้ ดม่ื กลอ งนม
และกลอ งใสขนม เปนตน การนำเคร่อื งมอื
ใชสอยอื่นๆ มาดดั แปลงใหใชประโยชนไดอ กี
เชน การนำยางรถยนตมาทำเกา อี้ การนำขวด
พลาสติกมาดัดแปลงเปนที่ใสของ แจกัน การนำเศษผามาทำเปลนอน
เปนตน

6.1.3 ÃÕä«à¤ÔÅ (Recycle) คือ การนำ
หรอื เลอื กใชท รพั ยากรทส่ี ามารถนำกลบั มารไี ซเคลิ
หรอื นำกลบั มาใชใหม เชน การนำเศษกระดาษ
ไปรีไซเคิลเปนของใช กลอง หรือถุงกระดาษ
การนำแกวหรือพลาสติกมาหลอมใช ใหม
ใหเปนขวด ภาชนะใสของ หรือเครื่องใชอื่นๆ

17

6.2 ¡Òä´Ñ á¡¢ÂÐ
เปนการลดปริมาณขยะที่ตนทาง ลดภาระการสงไปกำจัด

ใหนอยลง โดยการคัดแยกจะทำใหทราบประเภทของขยะที่เกิดขึ้น
และสามารถนำขยะแตละประเภทไปใชประโยชนตอได ในการคัดแยก
ตอ งมภี าชนะรองรบั ทม่ี คี วามเหมาะสมกบั ประเภทและปรมิ าณมลู ฝอย
โดยมีแนวทาง ดังนี้

6.2.1 ¢ÂÐÍ¹Ô ·ÃÂÕ Ë ÃÍ× ¢ÂÐÂÍ‹ ÂÊÅÒ หมายถงึ ขยะทเ่ี นา เสยี
และยอยสลายไดรวดเร็วสามารถนำมาหมักทำปุยได เชน เศษผัก
เปลอื กผลไม เศษอาหาร ใบไม เศษเนอ้ื สตั ว โดยการนำขยะยอ ยสลาย
แตละประเภทไปใชป ระโยชน เชน

1) การหมกั ทำปยุ โดยการนำเศษอาหาร เศษผกั ใบไม กง่ิ ไม
นำมาหมักในถังผลิตปุยหมักอินทรีย กลองคอนกรีต หรือบอคอนกรีต
ตามความเหมาะสมของพนื้ ทแี่ ละปริมาณขยะ

2) การนำเศษอาหารไปเลย้ี งสตั ว โดยอาจมผี มู าตดิ ตอ ขอรบั
หรอื รบั ซอ้ื นำไปเลย้ี งสตั ว เชน เลย้ี งสกุ ร เปน ตน โดยตอ งแยกขยะประเภท
เศษผกั เศษอาหารไว ตามทผี่ ูม าขอรบั ซื้อตอ งการ

6.2.2 ¢ÂÐÃäÕ «à¤ÅÔ ËÃÍ× ¢ÂÐ¹Ó¡ÅºÑ ÁÒãªãŒ ËÁ‹ หมายถงึ ของเสยี
บรรจภุ ณั ฑห รอื วสั ดเุ หลอื ใช ซง่ึ สามารถนำกลบั มาใชป ระโยชนใ หมไ ด เชน
แกว กระดาษ กระปองเครื่องดื่ม เศษพลาสติก เศษโลหะ อลูมิเนียม
ยางรถยนต กลองเครอ่ื งดมื่ แบบ UHT เปน ตน

18
6.2.3 ¢ÂзÇèÑ ä» หมายถงึ ขยะประเภทอน่ื

นอกเหนือจากขยะอินทรีย ขยะรีไซเคิล และขยะ
อันตราย มีลักษณะที่ยอยสลายยากและไมคุมคา
สำหรบั การนำกลบั มาใชป ระโยชนใ หม เชน หอ พลาสตกิ
ใสข นม ถงุ พลาสตกิ บรรจผุ งซกั ฟอก พลาสตกิ หอ ลกู อม
ซองบะหมี่กึ่งสำเร็จรูป ถุงพลาสติกเปอนเศษอาหาร
กลองโฟมเปอนอาหาร ฟอลยเปอนอาหาร เปนตน
ใหท ง้ิ ลงภาชนะรองรบั ขยะ และเกบ็ รวบรวมสง ไปกำจดั ตอ ไป

6.2.4 ¢ÂÐÍѹµÃÒ หมายถึง ขยะ
ที่มีสวนประกอบหรือปนเปอนวัตถุอันตราย
ชนดิ ตา งๆ เชน ถา นไฟฉาย หลอดฟลอู อเรสเซนต
แบตเตอร่ี ภาชนะบรรจสุ ารกำจดั ศตั รพู ชื กระปอ ง
สเปรย ยาหมดอายุ เปน ตน

19
6.3 ÀÒª¹ÐÃÍ§ÃºÑ ¢ÂÐËÃÍ× ¶§Ñ ¢ÂÐã¹ÍÒ¤ÒÃ

ควรเปนวสั ดทุ ่ีทำความสะอาดงาย มคี วามแข็งแรง ทนทาน
ไมร วั่ ซมึ มฝี าปดมดิ ชิด สามารถปอ งกันสัตวพ าหะและแมลงนำโรคได
ขนาดเหมาะสม สามารถรองรับปรมิ าณขยะไดอยา งเพยี งพอ ไมห กลน
สามารถเคลอ่ื นยา ยไดสะดวก งา ยตอการถา ยและเทขยะ

6.4 ¡ÒáӨ´Ñ ¢Âз¶èÕ Ù¡Ê¢Ø Å¡Ñ É³Ð
โดยการฝง การนำไปใชประโยชน หรือรวบรวมสงใหเทศบาลหรือ
อบต.นำไปกำจัด

20

7. การจดั หานำ้ สะอาด

7.1 ¨Ñ´ãËÁŒ ¹Õ éÓ´×Áè ¹Óé 㪌·ÊèÕ ÐÍÒ´áÅÐà¾ÂÕ §¾Í
7.2 ¨´Ñ ãËÁŒ ¡Õ ÒÃãªáŒ ¡ÇŒ ¹Óé ·ÊèÕ ÐÍÒ´ ¼ÅµÔ ¨Ò¡ÇÊÑ ´·Ø »èÕ ÅÍ´ÀÂÑ เชน แกว
เซรามคิ สเตนเลส มจี ำนวนเพยี งพอ ใชแ กว นำ้ สว นตวั ไมใ ชแ กว นำ้ รว มกนั
หากตอ งใชซ ำ้ ตอ งทำความสะอาดกอ นนำมาใชเ สมอ
7.3 ÀÒª¹ÐºÃè¹Ø Óé

- คูลเลอร ตองลางทำความสะอาดทุกวัน การจัดเตรียม
น้ำสำหรับดื่มตองระวังการปนเปอน หามใชแกวน้ำหรือภาชนะอื่นใด
ตักลงไป ควรมีกอกนำ้ สำหรับเปด

- เครื่องกรองน้ำ
การเลือกเครื่องกรองน้ำ
ตอ งมน่ั ใจวา เครอ่ื งกรองนำ้
มปี ระสทิ ธภิ าพในการกำจดั
สิ่งปนเปอนในน้ำดื่มไดดี
ไมมีการนำสารตะกั่วมาใช
ผลิตเครือ่ งกรองน้ำเด็ดขาด
ระหวา งใชง านตองดูแลบำรงุ รกั ษา
อยางสม่ำเสมอ มีการลางยอน (Backwash) เครื่องกรองทุกสัปดาห
และเปลย่ี นไสก รองตามระยะเวลาท่กี ำหนดตามคูมอื ของบรษิ ัทผูผลิต

21
- ตูทำน้ำเย็น ตองเลือกที่ไดมาตรฐาน มี มอก. รับรอง
ไมใ ชส ารตะกว่ั ในการออ คเชอ่ื ม มกี ารตอ สายดนิ
เพื่อปองกันการรั่วของกระแสไฟ ตรวจสอบ
ระบบไฟฟาใหพรอมใชเสมอ
ทำความสะอาดตูท ำน้ำเยน็
ภายนอกตแู ละกอ กนำ้ ดม่ื ทกุ วนั
และภายในตู (ถังน้ำเย็น)
ทกุ เดือน

- น้ำบริโภคในภาชนะบรรจุปดสนิทหรือน้ำบรรจุขวด/ถัง
ตองมีเครื่องหมาย อย. ลักษณะภาชนะตองสะอาด ไมรั่วซึม ไมมีรอย
คราบสกปรกเปรอะเปอนและตะไครน้ำ ฝาปดตองปดผนึกสนิท
ไมมีรองรอยการเปดใช ลักษณะน้ำตองใสสะอาด ไมมีตะกอน ไมมีสี
ไมมกี ล่ิน และรสทีผ่ ิดปกติ

22
- การรองรับน้ำฝนสำหรบั

การอุปโภคบริโภค ควรพิจารณาสภาพ
ของสถานท่ีหรือพน้ื ทท่ี ่อี ยูอาศยั เปนเบื้องตน
ในพน้ื ท่ีมีโรงงานอตุ สาหกรรมและมกี ารจราจร
คบั ค่งั ยอมมีปญ หามลพิษทางอากาศ อาจกอ ใหเ กิด
ภาวะฝนกรด ไมปลอดภยั ท่จี ะนำน้ำฝนมาดืม่
สวนพืน้ ท่ีในชนบทนำ้ ฝนยังเปน น้ำทส่ี ะอาด
ปลอดภัย เหมาะสมกับวิถีชีวิตไทย ๆ
จงึ เหมาะทจ่ี ะเลอื กนำ้ ฝนเปน นำ้ ดม่ื แตต อ ง
ใหค วามสำคญั ในการทำความสะอาดหลงั คา
รางรับน้ำฝน และภาชนะเก็บกกั นำ้ ใหส ะอาด
เปน ประจำกอ นรองรบั นำ้ ฝน ไมร องรับนำ้ ฝน
ทต่ี กในชวงแรกๆ ปลอ ยใหฝ นตกไปสักระยะกอน เพือ่ ชะลางสิ่งสกปรก
ตางๆ ภาชนะที่รองรับน้ำฝนควรมีกอก และปดดวยมุงพลาสติก/
ฝาภาชนะใหมิดชิด เพื่อปองกันการปนเปอนของสิ่งสกปรกตางๆ

7.4 ÁÕ¡ÒÃÊØ‹ÁµÃǨཇÒÃÐÇѧ¡Òû¹à»„œÍ¹â¤ÅÔ¿ÍÏÁẤ·ÕàÃÕÂ
ในน้ำดื่มดวยชุดทดสอบภาคสนาม อ11 ทุก 6 เดือน กรณีพบน้ำดื่ม
ปนเปอ นโคลฟิ อรม แบคทเี รยี ใหล า งทำความสะอาดภาชนะระบบนำ้ ดม่ื
และตรวจสอบซ้ำ เพ่อื ความมนั่ ใจวา น้ำดม่ื ไมป นเปอนเชื้อโรค

23

8. การปอ งกนั อบุ ตั เิ หตุ

8.1 การมีอาคารทม่ี นั่ คง แข็งแรง
พื้นอาคาร ควรใชว ัสดุทแี่ ขง็ เรยี บ ไมล ื่น
ไมดูดซึมน้ำ ทำความสะอาดงาย บันได
ไมลาดหรือชันจนเกินไป ควรมีวัสดุกันลื่น

8.2 อปุ กรณเ ครอ่ื งใชไ ฟฟา และสายไฟฟา
ตองเก็บใหเปนระเบียบ ไมรกรุงรังหมั่นทำความสะอาด ดูแลใหพรอม
ใชง านอยเู สมอ และมกี ารตรวจสอบสภาพอปุ กรณเ ครอ่ื งใชไ ฟฟา ทกุ ชนดิ
ทุก 6 เดือน

8.3 มกี ารจดั การระบบไฟฟา ใหม คี วามปลอดภยั เชน การเดนิ สายไฟ
ตดิ ตง้ั ระบบตดั ไฟอตั โนมตั ิ

8.4 มกี ารตดิ ตง้ั ถงั ดบั เพลงิ หรอื ระบบสญั ญาณเตอื นภยั โดยความสงู
สวนบนสุดของถังดับเพลิงอยูสูงจากพื้นไมเกิน 1.5 เมตร มีปายหรือ
สัญลักษณเหนือถังดับเพลิง และมีการตรวจสอบใหพรอมใชงาน
ตลอดเวลา

8.5 มีแผนรองรับการเกิดอัคคีภัย แผนผังเสนทางการหนีไฟ
และปายบอกทางหนีไฟที่มองเห็นชัดเจน

8.6 ควรมีการใหความรูนักเรียนเกี่ยวกับอันตรายจากไฟฟาช็อต
หรือไฟฟารั่ว รวมถึงมีการใหความรูหรือฝกซอมการหนีไฟ การดับไฟ
หรืออุบัติภยั ภยั พิบตั ติ า งๆ ตามบรบิ ทของพืน้ ที่ เปน ตน

24

9. การระบายอากาศและแสงสวา ง

9.1 เปด ประตู หนา ตา ง ชอ งลม โดยไมม สี ง่ิ กดี ขวาง เพอ่ื ใหอ ากาศ
ถายเทไดส ะดวก

9.2 แสงสวา งตอ งไมแ สงจาหรอื พรามัว หลอดไฟไมมีแสงกระพรบิ
9.3 กรณีแสงสวางจากหลอดไฟ ควรมีหลอดไฟจำนวนมากพอ
ที่แสงสวางสองทั่วถึงทุกจุด ควรใชหลอดไฟชนิดฟลูออเรสเซนทและ
หลอดไฟสขี าว ซง่ึ สอ งสวา งดแี ละใหค วามรอ นนอ ยกวา หลอดไฟธรรมดา
9.4 การทาสีภายในหอ ง เลอื กทาสีออนจะชว ยใหห อ งสวา งมากขึ้น
9.5 กรณมี อี ปุ กรณช ว ยในการระบายอากาศ เชน เครอ่ื งปรบั อากาศ
หรือเครื่องดูดอากาศ พัดลม ตองอยูในสภาพที่ใชงานไดดี มีการลาง
ทำความสะอาดอยา งสมำ่ เสมอ โดยเครอ่ื งปรบั อากาศตอ งลา งแผน กรองฝนุ
(Filter) ทุก 2 สัปดาห และตองลางเครื่องปรับอากาศทุก 6 เดือน
หรือ 1 ป

25

10. การจดั การเชอ้ื รา

10.1 ตองจัดการไมใหมีความชื้นสะสม โดยเปดประตู หนาตาง
ระบายอากาศ และเปด มา นใหแ สงธรรมชาตสิ อ งถงึ เปน การลดความชน้ื ได

10.2 หมั่นทำความสะอาดเครื่องเรือน เครื่องใชภายในหอพัก
ที่พักอาศัยเปนประจำ ถาพบรองรอยของเชื้อรา อาจมีสีดำ สีขาว หรือ
สเี ขยี ว เหลา นล้ี ว นเปน เชอ้ื ราทส่ี ง ผลตอ สขุ ภาพทง้ั สน้ิ ควรทำความสะอาด
เครื่องเรือน และของทม่ี ีเชือ้ รา ดว ยวธิ ีการดงั นี้

10.2.1 ใชกระดาษชำระ ทิชชูหรือกระดาษหนังสือพิมพชุบน้ำ
แลว นำมาเชด็ เชอ้ื ราบนเครอ่ื งเรอื น เชน กระจก ตเู สอ้ื ผา หรอื โซฟา เปน ตน
โดยใหเช็ดไปในทางเดียวกัน เพื่อปองกันการฟุงกระจายของสปอรเชื้อรา
จากนั้นนำกระดาษที่ใชเช็ดไปทิ้งในถุงปดมิดชิดกอนทิ้งลงถังขยะเพื่อรอ
การกำจดั ตอไป

10.2.2 หลงั จากเชด็ รอ งรอยเชอ้ื ราแลว ใหใ ชก ระดาษชำระ ทชิ ชู
ชุบน้ำสบูหรือน้ำยาลางจาน นำมาเช็ดซ้ำในจุดเดิมที่พบเชื้อราอีกครั้ง
เพ่ือใหเ กดิ ความสะอาด

10.2.3 ใชน้ำยาฆาเชื้อรา เชน น้ำสมสายชู ความเขมขน 5-7%
หรือแอลกอฮอล ความเขมขน 60-90% เปนตน เช็ดทำลายเชื้อ
เปนขน้ั ตอนสุดทา ย จะสามารถฆา เชือ้ ราและสปอรเ ชื้อราได

10.3 กรณีเครื่องเรือนเครื่องใช มีเชื้อราจำนวนมาก ใหรีบนำมา
ทำความสะอาดตามขั้นตอนขางตน ปองกันไมใชเกิดการฟุงกระจาย
ของเชื้อราและสปอรเชื้อรา แลวใหตากแดดทิ้งไวระยะหนึ่ง จนมั่นใจวา
เครื่องใชเครื่องเรือนแหงสนิท แลวจึงคอยนำกลับไปใชตอไป

26

สขุ อนามยั สว นบคุ คล

1. การดแู ลความสะอาดรา งกาย

1.1 อาบนำ้ วันละ 2 คร้งั สระผม อยางนอ ยสปั ดาหล ะ 2 ครงั้
1.2 ตดั เลบ็ ใหสั้นและสะอาด
1.3 แปรงฟน อยางนอ ย วันละ 2 ครงั้ ตอนเชา และกอนนอน

2. การทำความสะอาดเครอ่ื งแตง กาย

2.1 เสื้อผา เครื่องแตงกาย ควรซักทำความสะอาดหรือตากแดด
ทุกครั้งหลังการใช

2.2 ถุงเทา รองเทา ซักและทำความสะอาดประจำ ใหสะอาด
ไมมีกลิ่นเหม็น

3. การทำความสะอาดทน่ี อน

3.1 หมน่ั ทำความสะอาด ผา ปทู น่ี อน
ปลอกหมอน มุง เปนประจำอยางนอย
สปั ดาหล ะ 1 ครง้ั รวมถงึ ผา นวม ผา คลมุ
ที่นอน ผาหม ควรจะซักทุก 3 เดือน
เพื่อสุขอนามัยที่ดี

3.2 หมอน ตากแดดจดั ประมาณ 3 ชว่ั โมงขน้ึ ไป จะชว ยฆา ตวั ไรฝนุ ได

27
3.3 กลับดานกลับฟูก (ที่นอน) เปนครั้งคราว เพื่อใชงานที่นอน
อยางเทากันทั้งสองดาน จะชวยยืดอายุการใชงานของฟูกใหนานขึ้น
รวมถึงผึ่งลม ใชพัดลมชวยเปาฟูกใหแหง ไมควรใสผาปูที่นอนใหม
หรือนอนบนฟูกที่ยังไมแหงสนิท การผึ่งลมใหฟูกแหงจะชวยปองกัน
การเกดิ ราได
3.4 เก็บท่ีนอนทุกเชา ใหเปน นิสัย

4. พฤตกิ รรมการบรโิ ภคทถ่ี กู ตอ ง

¡Ô¹ÃŒÍ¹ คอื กนิ อาหารปรงุ สกุ ใหม
ปรงุ อาหารดว ยความรอ นใหส กุ
อยา งทั่วถึง เก็บอาหารปรงุ สกุ
อยา งเหมาะสม

ªÍŒ ¹¡ÅÒ§ เปน ชอ นทม่ี ไี วใ นสำรบั กบั ขา ว เพอ่ื ใชต กั แบง อาหารมาใสจ าน
ของผูกิน ซึ่งตองมีการจัดวางไวในจานของอาหารทุกจาน ชอนกลาง
ชว ยปอ งกนั โรคทต่ี ดิ ตอ ผา นทางนำ้ ลาย ไดแ ก ไขห วดั ใหญ คอตบี คางทมู
วัณโรค โปลิโอ ไวรัสตับอักเสบ ไมใหแพรกระจายระหวางบุคคลได
นอกจากนี้ยังชวยปองกันน้ำลายของผูกิน ไมใหลงไปปนเปอนอาหาร
ทำใหบูดเสียงายอีกดวย เปนการสรางพฤติกรรมอนามัยที่ถูกตอง
เปนวฒั นธรรมทด่ี งี ามในการกินอาหารรวมกัน

28
ŌҧÁ×Í มือเปนอวัยวะที่ ใชสัมผัสสิ่งตางๆ รอบตัว อาจปนเปอน

สง่ิ สกปรก ทำใหไ ดร บั เชอ้ื โรคเขา สรู า งกายผา นทางเยอ่ื บจุ มกู ตา และปาก
ฉะนน้ั จึงตอ งดูแลมอื ใหสะอาด โดยการลา งมอื ใหสะอาดดวยสบแู ละน้ำ
ทุกครั้งกอนรับประทานอาหาร กอนและหลังการเตรียมปรุงอาหาร
หลังเขาหองสวม หลังสัมผัสสิ่งสกปรก เชน หลังการไอ จาม สั่งน้ำมูก
จับตองขยะ เปนตน

Ç¸Ô Õ¡ÒÃŌҧÁÍ× 7 ¢Ñ鹵͹

29

5. พฤตกิ รรมการใชส ว มทถ่ี กู วธิ ี

5.1 นั่งสวมใหถูกวิธีและเหมาะสม
กรณสี ว มแบบน่ังราบ (ชักโครก) ตองนั่ง
ใหผิวกนสัมผัสกับที่รองนั่งพอดี
กรณสี วมแบบนงั่ ยอง ใหข ึน้ ไปน่ังยอง
บนสวมไดเ ลย

5.2 ไมทิ้งวัสดุอื่นลงในโถสวม เพราะอาจจะทำใหสวมอุดตัน
ยกเวน กระดาษชำระสำหรับใชในหองสวมเทานั้น

5.3 ราดน้ำหรือกดชักโครกใหสะอาดทุกครั้งหลังการใชสวม
หามใชเทากดชักโครกแทนการใชมือ

5.4 ลา งมอื ใหส ะอาด ดว ยสบหู รอื นำ้ ยาลา งมอื ทกุ ครง้ั หลงั การใชส ว ม
5.5 การดแู ลรกั ษาสว ม ตอ งดแู ลรกั ษาใหส ะอาด ไมมีกลิ่นเหม็น

ไมเปนแหลงแพรกระจายของเชื้อโรค
และตองมีน้ำใชเพียงพอ เพื่อใชราดสวม
ทำความสะอาดหองสวมและสุขภัณฑ
รวมทั้งภาชนะเก็บกักน้ำและอุปกรณ
ตองไมทำลายพื้น ประตู วัสดุอุปกรณ
และไมขีดเขียนฝาผนัง

30

6. การปอ งกนั โรค

การปองกันโรค เชน โรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19)
โรคอุจจาระรวงเฉียบพลัน เปนตน มีดังนี้

6.1 ลา งมอื ใหส ะอาดดว ยสบแู ละนำ้ หรอื
เจลแอลกอฮอล ทุกครั้งกอนรับประทาน
อาหาร หลังใชสวม หรือหลังจากไอ จาม
หรอื หลงั สมั ผสั จดุ เสย่ี งทม่ี กี ารใชง านรว มกนั
หลกี เล่ยี งการใชม ือสมั ผัสใบหนา ตา ปาก
จมูก โดยไมจ ำเปน

6.2 กนิ อาหารปรงุ สกุ ใหม สะอาด และไมใ ชข องใชส ว นตวั รว มกบั ผอู น่ื
เชน ผา เชด็ หนา ผา เชด็ ตวั แกว นำ้ หลอดดดู นำ้

6.3 กรณีไอ จาม ควรใชผาเช็ดหนาหรือกระดาษทิชชู ปดปาก จมูก
เพื่อลดการปนเปอนและแพรกระจายเชื้อโรค และนำกระดาษทิชชูใชแลว
ไปทิ้งในถังขยะที่มีฝาปด หากไมมีผาเช็ดหนาหรือกระดาษทิชชู ใหจามใส
ตนแขน โดยยกแขนขางใดขางหนึ่งมาจับไหลตัวเองฝงตรงขามและ
ยกตน แขนปดปากและจมกู ตนเอง กอนไอ จามทกุ ครงั้

6.4 หลกี เลย่ี งการเขา รว มกจิ กรรมทม่ี คี นหนาแนน แออดั หรอื พน้ื ทป่ี ด
หากมคี วามจำเปน ตอ งปอ งกนั ตนเอง สวมหนา กากผา หรอื หนา กากอนามยั
เวน ระยะหา งจากบุคคลอน่ื 1-2 เมตร

6.5 ดูแลสุขภาพรางกายใหแข็งแรง เชน กินอาหารครบ 5 หมู
กินผักผลไม 5 สี ออกกำลังกายเปนประจำ อยางนอย 60 นาทีตอวัน
นอนหลับใหเ พยี งพอ 9-11 ชวั โมงตอ วัน

6.6 ทำความสะอาดบา น บรเิ วณบา น และอปุ กรณเ ครอ่ื งใชข องตนเอง
เปน ประจำทกุ วนั

31

7. Infographic สขุ อนามยั

http://bit.do/Far-home

32

ทป่ี รกึ ษา

นายแพทยส ุวรรณชยั วัฒนาย่ิงเจริญชัย อธิบดกี รมอนามัย
นายแพทยด นัย ธวี ันดา รองอธิบดีกรมอนามยั
นายแพทยเอกชยั เพียรศรีวชั รา ผูอำนวยการสำนกั สงเสริมสขุ ภาพ
นายสมชาย ตแู กว ผอู ำนวยการสำนักอนามัยส่งิ แวดลอม

คณะผจู ดั ทำ

นางปนัดดา จั่นผอง นกั วชิ าการสาธารณสุขชำนาญการพิเศษ สำนกั สงเสรมิ สุขภาพ
นางณีรนชุ อาภาจรสั นักวชิ าการสาธารณสขุ ชำนาญการพิเศษ สำนักอนามยั สงิ่ แวดลอ ม
นางสาวพรเพชร ศักดิ์ศิริชยั ศลิ ป นักวชิ าการสาธารณสุขชำนาญการ สำนกั สขุ าภบิ าลอาหารและนำ้
นางสาวปาริชาติ จำนงการ นกั วิชาการสาธารณสขุ ปฏิบัตกิ าร สำนักอนามยั สง่ิ แวดลอ ม
นางสาววัลนิภา ชณั ยะมาตร นกั วิชาการสาธารณสุขปฏบิ ตั กิ าร สำนักสง เสรมิ สขุ ภาพ
นางสาวคัทลยี า โสดาปดชา นักวชิ าการสาธารณสุขปฏิบตั ิการ สำนกั สง เสรมิ สขุ ภาพ
นางสาวอุไรพร ถินสถิตย นกั วชิ าการสาธารณสุขปฏิบัติการ สำนกั อนามยั สิ่งแวดลอม

เอกสารอา งองิ

กรมอนามัย. สำนักอนามัยสิ่งแวดลอม. คูมือการจัดการอนามัยสิ่งแวดลอมในโรงเรียน. พิมพครั้งที่ 1.
กรุงเทพ:โรงพิมพส มาคมเทคโนโลยี (ไทย-ญีป่ นุ ), 2560

กรมอนามัย. สำนักอนามัยสิ่งแวดลอม. คูมือการจัดการอนามัยสิ่งแวดลอมในชุมชน สำหรับประชาชน.
พมิ พค รง้ั ท่ี 1. กรงุ เทพฯ : โรงพมิ พม หาจฬุ าลงกรณราชวทิ ยาลยั , 2560.

กรมอนามยั . สำนกั อนามยั สง่ิ แวดลอ ม. คมู อื แกนนำชมุ ชนดา นอนามยั สง่ิ แวดลอ ม. พมิ พค รง้ั ท่ี 1. กรงุ เทพ:
โรงพิมพส มาคมเทคโนโลยี (ไทย-ญปี่ นุ ), 2560

กรมอนามัย. สำนักโภชนาการ. ชุดความรู NuPETHS. พิมพครั้งที่ 3. กรุงเทพ : โรงพิมพไทยปริ้นทติ้ง
เซ็นเตอร จำกดั .2562

กรมอนามัย. สำนักอนามัยสิ่งแวดลอม. คูมือโครงการบานสะอาด อนามัยดี ชีวีสมบูรณ. คน หาผา น :
http://env.anamai.moph.go.th/download/download/pdf/2557/roadmap.pdf คนเมื่อ
วนั ท่ี 20 เมษายน 2563

กรมอนามัย. สำนักอนามัยสิ่งแวดลอม. อนามัยสิ่งแวดลอมและความปลอดภัยในวัด. พิมพครั้งที่ 1.
กรงุ เทพ:โรงพิมพอ งคการสงเคราะหท หารผา นศกึ , 2551

สำนักงานโครงการสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี. แผนพัฒนาเด็กและเยาวชนในถิ่น
ทุรกันดาร ตามพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ฉบับที่ 5 พ.ศ.
2560-2569. พมิ พครั้งท่ี 1.กรุงเทพฯ: บรษิ ทั แอคทฟี พรน้ิ ท จำกัด, 2560.

อ น า มั ย โ ร ง เ รี ย น