E-Book คู่มือสุขอนามัยสถานที่จำวัดสามเณร โรงเรียนพระปริยัติธรรม

ISBN : 978-616-11-4485-2

ISBN : 978-616-11-4485-2

¤Á‹Ù Í× Ê¢Ø Í¹ÒÁÂÑ Ê¶Ò¹·¨èÕ ÓÇ´Ñ ÊÒÁà³ÃâçàÃÂÕ ¹¾ÃлÃÂÔ µÑ ¸Ô ÃÃÁ

ISBN 978-616-11-4485-2
¨´Ñ ¾ÁÔ ¾â´Â สำนักสงเสริมสขุ ภาพ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสขุ

88/22 หมู 4 ถนนตวิ านนท ต.ตลาดขวัญ
อ.เมอื ง จ.นนทบุรี 11000
โทร. 0 2590 4000 โทรสาร 0 2590 4094
¾ÔÁ¾¤Ãé§Ñ ·Õè 1 ตุลาคม 2563
¨Ó¹Ç¹ 800 เลม
¾ÁÔ ¾·Õè บรษิ ทั ทำดว ยใจ จำกดั
8/305 ซอยหมบู า นชวนชน่ื ถนนมาเจรญิ แขวงหนองแขม
เขตหนองแขม กรงุ เทพฯ 10160
โทรศัพท 0 2811 0267 โทรสาร 0 2811 0267

¤Ó¹Ó

âçàÃÕ¹¾ÃлÃÔÂѵԸÃÃÁ ໚¹Ê¶Ò¹·ÕèÈÖ¡ÉÒàÅ‹ÒàÃÕ¹¢Í§ÊÒÁà³Ã
ÁØ‹§àÊÃÔÁÊÌҧʵԻ˜ÞÞÒ¤ÇÒÁÃÙŒ·Ò§ÇÔªÒ¡ÒÃáÅзѡÉЪÕÇԵᡋÊÒÁà³Ã
ãËÁŒ ¡Õ ÒÃÈ¡Ö ÉÒã¹ÃдºÑ ·ÊèÕ §Ù ¢¹éÖ Ê¡‹Ù ÒÃÁÇÕ ¶Ô ªÕ ÇÕ µÔ ãËÁÍ‹ ÂÒ‹ §ÁÊÕ ¢Ø (New normal)
·ÊèÕ Í´¤ÅÍŒ §¡ºÑ ʶҹ¡Òó» ¨˜ ¨ºØ ¹Ñ ÍÂÒ‹ §äáµç ÒÁ âçàÃÂÕ ¹¾ÃлÃÂÔ µÑ ¸Ô ÃÃÁ
¤ÇÃãËŒ¤ÇÒÁÊÓ¤ÑÞ¤Ó¹Ö§¶Ö§ÊÀÒ¾¤ÇÒÁ໚¹ÍÂÙ‹áÅÐÊÀÒ¾áÇ´ÅŒÍÁ
ʶҹ·¨èÕ ÓÇ´Ñ ¢Í§ÊÒÁà³Ã à¾Íè× ãËÊŒ ÒÁà³Ãä´¾Œ ¡Ñ ¤ÒŒ §Í‹Ùã¹Ê¶Ò¹·¨èÕ ÓÇ´Ñ
«§èÖ à»¹š ·¾èÕ ¡Ñ ÍÒÈÂÑ ã˶Œ ¡Ù Ê¢Ø Å¡Ñ É³Ð ÊÐÍÒ´ »ÅÍ´ÀÂÑ àÍÍé× µÍ‹ ¡ÒÃÁÊÕ ¢Ø ÀÒÇз´èÕ Õ
áÅФسÀÒ¾ªÕÇÔµ·Õè´Õ ´Ñ§¹Ñé¹ ¡ÃÁ͹ÒÁÑ µÃÐ˹ѡ¶Ö§¤ÇÒÁÊÓ¤ÑÞÁÒ¡
¨§Ö ¨´Ñ ·Ó “¤Á‹Ù Í× Ê¢Ø Í¹ÒÁÂÑ Ê¶Ò¹·¨èÕ ÓÇ´Ñ ÊÒÁà³ÃâçàÃÂÕ ¹¾ÃлÃÂÔ µÑ ¸Ô ÃÃÁ” ¢¹éÖ

ËÇѧ໚¹Í‹ҧÂÔè§Ç‹Ò âçàÃÕ¹¾ÃлÃÔÂѵԸÃÃÁ ¼ÙŒºÃÔËÒÃâçàÃÕ¹
¾ÃÐÍÒ¨ÒÏ ¤ÃÙ ÊÒÁà³Ã áÅмàŒÙ ¡ÂÕè Ç¢ŒÍ§ ¨Ðä´¹Œ Óä»ãªŒ ãËàŒ ¡´Ô »ÃÐ⪹
áÅÐ໚¹á¹Ç·Ò§»¯ÔºÑµÔ 㹡ÒèѴ¡ÒôÙáÅÊآ͹ÒÁÑÂÊÀÒ¾áÇ´ÅŒÍÁ
¢Í§Ê¶Ò¹·è¨Õ ÓÇ´Ñ ¢Í§ÊÒÁà³ÃãËŒÊÐÍÒ´áÅлÅÍ´ÀÑÂÍ‹ҧµÍ‹ à¹Íè× §

¤³Ð¼¨ŒÙ ´Ñ ·Ó
µÅØ Ò¤Á 2563

3

ÊÒúÑÞ
˹Ҍ
¤Ó¹Ó .......................................................................................................................... 3
ÊÒúÞÑ ...................................................................................................................... 4
• º·¹Ó : ÃÙŒ¨¡Ñ âçàÃÂÕ ¹¾ÃлÃÂÔ µÑ Ô¸ÃÃÁ ............................................................. 5
• ¡ÒèѴ¡ÒÃ͹ÒÁÂÑ Ê§Ôè áÇ´ÅÍŒ Áʶҹ·Õè¨ÓÇ´Ñ .................................................... 7
• »ÃÐ⪹¢ ͧ¡Òè´Ñ ¡ÒÃ͹ÒÁÂÑ Ê§èÔ áÇ´ÅÍŒ Áʶҹ·Õ¨è ÓÇÑ´ ............................. 8
• á¹Ç·Ò§¡Òè´Ñ ¡ÒÃ͹ÒÁÂÑ ÊÔè§áÇ´ÅÍŒ Áʶҹ·Õ¨è ÓÇ´Ñ ..................................... 9
ÍÒ¤ÒÃʶҹ·Õè ....................................................................................................... 9
1. ¡Òè´Ñ ¾×¹é ·èÕºÃÔàdzâ´ÂÃͺ ...................................................................... 9
2. ËÍŒ §ÊŒÇÁ ËÍŒ §ÍÒº¹Óé ................................................................................. 10
3. ˌͧ¹Í¹ ..................................................................................................... 11
4. ʶҹ·Õè·ÓÍÒËÒà (ºÃàÔ Ç³·è»Õ Ãا»ÃСͺÍÒËÒÃËÃ×ÍÊÐÊÁÍÒËÒÃ) ... 12
5. ¡Òû‡Í§¡¹Ñ áÁŧ¾ÒËйÓâä .................................................................. 14
6. ¡Òè´Ñ ¡ÒâÂÐ............................................................................................ 15
7. ¡ÒèѴËÒ¹Óé ÊÐÍÒ´.................................................................................... 19
8. ¡Òû͇ §¡¹Ñ ÍغѵàÔ ËµØ .................................................................................. 21
9. ¡ÒÃÃкÒÂÍÒ¡ÒÈáÅÐáʧÊÇÒ‹ § ............................................................... 22
10. ¡Òè´Ñ ¡ÒÃàªÍé× ÃÒ ...................................................................................... 23
Êآ͹ÒÁÑÂʋǹº¤Ø ¤Å ............................................................................................25
1. ¡Ò÷ӤÇÒÁÊÐÍҴËҧ¡Ò .......................................................................25
2. ¡Ò÷ӤÇÒÁÊÐÍÒ´à¤Ãè×ͧᵋ§¡ÒÂáÅÐà¤Ã×èͧ㪌ÊÒÁà³Ã .....................25
3. ¡Ò÷ӤÇÒÁÊÐÍÒ´·Õè¹Í¹ ........................................................................26
4. ¾ÄµÔ¡ÃÃÁ¡ÒúÃÔâÀ¤·è¶Õ ¡Ù µŒÍ§................................................................27
5. ¾ÄµÔ¡ÃÃÁ¡ÒÃ㪌ʌÇÁ·Õ趡٠ÇÔ¸Õ .................................................................... 29
6. ¡Òû‡Í§¡¹Ñ âä : â¤Ç´Ô 19 , âÃ¤Í¨Ø ¨ÒÃÐÃÇ‹ §à©ÂÕ º¾Åѹ .....................30
7. Infographic ºÃÔËÒáÒÂÊÒÁà³Ã.......................................................... 31
• àÍ¡ÊÒÃ͌ҧÍÔ§ ....................................................................................................... 32
4

º·¹Ó

Ì٨ѡâçàÃÕ¹¾ÃлÃÔÂѵ¸Ô ÃÃÁ
âçàÃÕ¹¾ÃлÃÔÂѵԸÃÃÁ Êѧ¡Ñ´Êӹѡ§Ò¹¾Ãоط¸ÈÒʹÒáË‹§ªÒµÔ

໹š Ê¶Ò¹È¡Ö ÉÒÁÀÕ Òá¨Ô ¨´Ñ ¡ÒÃÈ¡Ö ÉÒ¢¹éÑ ¾¹é× °Ò¹ÊÒÂÊÒÁÞÑ áÅÐÊÒ¹¡Ñ ¸ÃÃÁºÒÅÕ
¨Ñ´µÑ駢Öé¹â´ÂÇÑ´ã¹¾Ãоط¸ÈÒÊ¹Ò áÅÐÁÕ਌ÒÍÒÇÒÊÇѴ໚¹¼ÙŒ¢Í¨Ñ´µÑé§
´Óà¹Ô¹¡ÒÃÊ͹â´Â¤ÃÙ·Õè໚¹¾ÃÐÀÔ¡ÉØáÅФÄËÑʶ »˜¨¨ØºÑ¹ÁâÕ Ã§àÃÕ¹
¾ÃлÃÂÔ µÑ ¸Ô ÃÃÁ ¨Ó¹Ç¹ 408 á˧‹ (໹š âçàÃÂÕ ¹ã¹â¤Ã§¡ÒõÒÁ¾ÃÐÃÒª´ÓÃÔ
µÒÁá¼¹¾Ñ²¹Òà´ç¡áÅÐàÂÒǪ¹ã¹¶Ôè¹·Øáѹ´Òà ¨Ó¹Ç¹ 69 áË‹§
ã¹¾¹é× ·èÕ 6 ¨§Ñ ËÇ´Ñ ä´áŒ ¡‹ ¹Ò‹ ¹ àªÂÕ §ÃÒ ¾ÐàÂÒ á¾Ã‹ ÅÓ»Ò§ áÅÐÈÃÊÕ Ðà¡É)
â´ÂÃѺà´ç¡¼ÙŒªÒ·ÕèàÃÕ¹¨ºªÑé¹»ÃжÁ 6 «Öè§Âѧ¢Ò´âÍ¡ÒÊ·Ò§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ
ãËŒÁâÕ Í¡ÒÊÈÖ¡ÉÒã¹ÃдѺÊÙ§¢Öé¹ à´ç¡àËÅ‹Ò¹ÕéʋǹãËÞ‹ÁÒ¨Ò¡¤Ãͺ¤ÃÑÇÂÒ¡¨¹
ºÒ§Ê‹Ç¹à»š¹ª¹¡ÅØ‹Á¹ŒÍ ºÒ§Ê‹Ç¹à»š¹à´ç¡¡Ó¾ÃŒÒ¢Ò´¼ÙŒÍØ»¡ÒÃÐàÅÕ駴Ù
áÅкҧÊÇ‹ ¹à»¹š à´¡ç ·ÁèÕ »Õ Þ˜ ËÒ·Ò§Ê§Ñ ¤Á äÁÊ‹ ÒÁÒöà¢ÒŒ àÃÂÕ ¹ã¹âçàÃÂÕ ¹·ÇèÑ ä»ä´Œ
´ÇŒ ¤ÇÒÁÈÃ·Ñ ¸Òã¹¾Ãо·Ø ¸ÈÒʹÒáÅдnj ¤ÇÒÁàªÍè× Áè¹Ñ ÇÒ‹ ¾ÃÐÀ¡Ô É¨Ø ÐªÇ‹ ÂͺÃÁ
ʧèÑ Ê͹ºµØ ÃËÅÒ¹¢Í§µ¹ä´Œ ¼»ŒÙ ¡¤Ãͧ¨§Ö ¹ÓºµØ ÃËÅÒ¹ÁÒºÃþªÒãËàŒ »¹š “ÊÒÁà³Ã”
à¾Íè× ãËäŒ ´àŒ ¢ÒŒ ÁÒÈ¡Ö ÉÒàÅÒ‹ àÃÂÕ ¹ã¹âçàÃÂÕ ¹¾ÃлÃÂÔ µÑ ¸Ô ÃÃÁ á¼¹¡ÊÒÁÞÑ È¡Ö ÉÒ
ªÑé¹ÁѸÂÁÈÖ¡Éҵ͹µŒ¹¶Ö§ÁѸÂÁÈÖ¡Éҵ͹»ÅÒÂ

ÍÂÒ‹ §äáµç ÒÁ ÊÒÁà³Ã·¨èÕ ÐÁÒàÃÂÕ ¹ã¹âçàÃÂÕ ¹¾ÃлÃÂÔ µÑ ¸Ô ÃÃÁ
ÊÇ‹ ¹ãËÞ¨‹ о¡Ñ ÍÒÈÂÑ Íµ‹Ù ÒÁÇ´Ñ µÒ‹ §æ ·ÍèÕ Â‹Ùã¡ÅàŒ ¤ÂÕ §âçàÃÂÕ ¹¾ÃлÃÂÔ µÑ ¸Ô ÃÃÁ
ËÃ×ÍÇÑ´·Õè໚¹·ÕèµÑ駢ͧâçàÃÕ¹¾ÃлÃÔÂѵԸÃÃÁ·Õèµ¹ÈÖ¡ÉÒàÅ‹ÒàÃÕ¹ÍÂÙ‹
´§Ñ ¹¹éÑ âçàÃÂÕ ¹¾ÃлÃÂÔ µÑ ¸Ô ÃÃÁ¤ÇõÃÐ˹¡Ñ ¶§Ö ¤ÇÒÁÊÓ¤ÞÑ ¢Í§Ê¶Ò¹·¨èÕ ÓÇ´Ñ
¢Í§ÊÒÁà³Ã ãʋ㨴ÙáÅʶҹ·Õè¾Ñ¡¤ŒÒ§·ÕèÍÂÙ‹ÍÒÈÑ¢ͧÊÒÁà³Ã ãËŒÁÕÊÀÒ¾
¤ÇÒÁ໚¹ÍÂÙ‹·Õè´Õ ÁÕÊÀÒ¾áÇ´ÅŒÍÁ·Õè´Õ ÁÑ蹤§ á¢ç§áç ÊÐÍÒ´ »ÅÍ´ÀÑÂ
ÃÇÁ¶Ö§¡ÒôÙáÅÃÑ¡ÉÒ¤ÇÒÁÊÐÍÒ´ Êآ͹ÒÁÑ áÅСÒèѴ¡ÒÃÊÀÒ¾áÇ´ÅŒÍÁ
ã˶Œ Ù¡ÊØ¢ÅѡɳР¹‹ÒÍÂÙ‹¹‹Ò㪌 Íѹ¨ÐàÍÍ×é ãËŒÊÒÁà³ÃÁÊÕ ¢Ø ÀÒÇÐÀÒ¾·´èÕ Õ

5

ÀÒ¾»ÃСͺ¨Ò¡âçàÃÂÕ ¹ÃÍŒ §á˧‹ Ç·Ô ÂÒ¤Á ¨§Ñ ËÇ´Ñ á¾Ã‹

6

¡Òè´Ñ ¡ÒÃ͹ÒÁÂÑ Ê§èÔ áÇ´ÅŒÍÁʶҹ·Õè¨ÓÇ´Ñ
ÊÒÁà³ÃâçàÃÂÕ ¹¾ÃлÃÔ嵄 ¸Ô ÃÃÁ

ʶҹ·¨èÕ ÓÇ´Ñ à»¹š ʶҹ·¾èÕ ÃÐÀ¡Ô ÉÊØ ÒÁà³ÃãªàŒ »¹š ·¾èÕ Ó¹¡Ñ ¾¡Ñ ÍÒÈÂÑ
µÑé§ÍÂÙ‹ÀÒÂ㹺ÃÔàdzÇÑ´ ÁÕÅѡɳÐ໚¹ÍÒ¤Òà àÃ×͹¾Ñ¡ ËÃ×͵֡
à¾×èÍãËŒ¾ÃÐÀÔ¡ÉØÊÒÁà³Ã¾Ñ¡ÍÒÈÑ ¾Ñ¡à´ÕèÂÇËÃ×;ѡÃÇÁ¡Ñ¹ËÅÒ¤¹
ã¹ËŒÍ§à´ÕÂÇ àª‹¹ ¡Ø¯Ô àÃ×͹¾Ñ¡ ໚¹µŒ¹

¡ÒèѴ¡ÒÃ͹ÒÁÑÂÊÔè§áÇ´ÅŒÍÁʶҹ·Õè¨ÓÇÑ´
ËÁÒ¶֧ ¡ÒèѴ¡ÒÃ͹ÒÁÑÂÊÔè§áÇ´ÅŒÍÁʶҹ·Õè¨ÓÇÑ´
ãËŒÁÕÊÔè§ÍӹǤÇÒÁÊдǡµÒÁ¤ÇÒÁ¨Ó໚¹¾×é¹°Ò¹
¢Í§¡ÒôÓçªÕÇÔµ¢Í§¾ÃÐÀÔ¡ÉØÊÒÁà³Ã ÊÒÁÒö»‡Í§¡Ñ¹
¡ÒÃà¡Ô´âäáÅÐÀÑÂÊØ¢ÀÒ¾ Íѹà¡ÕèÂÇà¹×èͧ¨Ò¡ÊÔè§áÇ´ÅŒÍÁ
ÃÇÁ·Ñ駨ѴÊÀÒ¾áÇ´ÅŒÍÁãËŒàÍ×é͵‹ÍÊØ¢ÀÒ¾¡ÒÂáÅШԵ·Õè´Õ
¢Í§¾ÃÐÀÔ¡ÉØÊÒÁà³Ã ¤Ãͺ¤ØÅÁà¡ÕèÂǡѺ¡ÒÃÊØ¢ÒÀÔºÒÅ
·Õè¾Ñ¡ÍÒÈÑ áÅÐÊآ͹ÒÁÑ ¡ÒÃàµÃÕÂÁ»Ãا»ÃСͺÍÒËÒÃ
·ÕèÊÐÍÒ´ »ÅÍ´ÀÑ ¨Ñ´¡ÒÃãËŒÁÕ¹éÓ´×èÁ¹éÓ㪌ÊÐÍÒ´áÅлÃÔÁÒ³à¾Õ§¾Í
¡ÒèѴ¡ÒâÂÐÁÙŽÍ ¡ÒôÙáÅÊŒÇÁáÅÐÊÔ觻¯Ô¡ÙÅ ¡ÒäǺ¤ØÁÊѵǏ
áÅÐáÁŧ¾ÒËйÓâä áÅСÒôÙáÅ»‡Í§¡Ñ¹äÁ‹ ãËŒ¾ÃÐÀÔ¡ÉØÊÒÁà³Ã
à¡Ô´ÍغѵÔà˵Øä´Œ

7

»ÃÐ⪹¢ ͧ¡Òè´Ñ ¡ÒÃ͹ÒÁÂÑ Ê§èÔ áÇ´ÅÍŒ Áʶҹ·¨èÕ ÓÇ´Ñ

1. ªÇ‹ Âʧ‹ àÊÃÁÔ ã˾Œ ÃÐÀ¡Ô ÉÊØ ÒÁà³ÃÍ‹Ùã¹Êè§Ô áÇ´ÅŒÍÁ·Õ»è ÅÍ´ÀÂÑ
àÍÍ×é µ‹Í¡ÒÃÁÊÕ Ø¢ÀÒ¾ÃÒ‹ §¡ÒÂáÅÐ梯 ÀÒ¾¨µÔ ·´èÕ Õ

2. ·ÓãËàŒ ¡Ô´¤ÇÒÁ»ÅÍ´ÀѨҡ¡ÒÃà¡´Ô ÍºØ ÑµÔà˵Ø
3. Å´»˜¨¨ÂÑ àÊÂèÕ §¨Ò¡¡ÒÃà¡Ô´âäµ´Ô µ‹ÍáÅФÇÒÁª¡Ø ªØÁ¢Í§ÊѵǏ

áÁŧ¾ÒËйÓâä·èÁÕ ÕÊÒà˵ÍØ ¹Ñ à¹×èͧÁҨҡʶҹ·èÕ¨ÓÇ´Ñ
4. ʧ‹ àÊÃÔÁÊØ¢ÀҾ͹ÒÁÑ¢ͧ¾ÃÐÀ¡Ô ÉÊØ ÒÁà³ÃáÅм·ŒÙ èÕà¡èÂÕ Ç¢ŒÍ§
5. ª‹ÇÂãËàŒ ¡Ô´¤ÇÒÁÊÐÍÒ´ ¤ÇÒÁ໹š ÃÐàºÂÕ º áÅÐ¶Ù¡Ê¢Ø ÅѡɳÐ

8

á¹Ç·Ò§¡Òè´Ñ ¡ÒÃ͹ÒÁÂÑ Ê§èÔ áÇ´ÅÍŒ Áʶҹ·¨èÕ ÓÇ´Ñ

ÍÒ¤ÒÃʶҹ·Õè

1 ¡ÒèѴ¾é¹× ·ºÕè ÃÔàdzâ´ÂÃͺ

1.1 โครงสรางอาคารมั่นคง ประตู
หนาตาง สภาพดี ปลอดภัย

1.2 พน้ื ทโ่ี ดยรอบไมม ขี ยะเกลอ่ื นกลาด
จัดเก็บสิ่งของเครื่องใชใหเปนระเบียบ
มกี ารปลกู ไมด อก ไมป ระดบั เพอ่ื ความรม รน่ื

1.3 ดแู ลไมใ หมีน้ำทว มขัง ตอ งควำ่ ภาชนะ
หรอื ยางรถยนตเ กา ไมใ หเกดิ นำ้ นิ่งหรือน้ำขัง
เปน การปอ งกนั ปญ หาแหลง เพาะพนั ธยุ งุ ลาย
อันเปนสาเหตุของโรคไขเลือดออก

1.4 กรณีมีการเลี้ยงสัตว พื้นที่เลี้ยง
ตอ งสะอาด แยกเปน สดั สว น ทำความสะอาด
เกบ็ กวาดมูลสัตว เพ่ือไมใ หมกี ล่นิ

9

2 ˌͧÊÇŒ Á ËÍŒ §ÍÒº¹Óé

2.1 พน้ื ผนงั เพดาน โถสว ม หมน่ั ทำความสะอาด ไมม คี ราบสกปรก
อยูในสภาพดีพรอมใชงาน โดยเฉพาะพื้น ควรทำจากวัสดุที่ไมลื่น
และแหงอยูเสมอ

2.2 นำ้ ใชส ะอาด เพยี งพอ ไมม ลี กู นำ้ ยงุ ลาย และภาชนะกกั เกบ็ นำ้
ตองอยูในสภาพดี มกี ารทำความสะอาดอยา งสมำ่ เสมอ

2.3 โถสวม อางลางมือ กอกน้ำ กระจก สะอาด อยูในสภาพดี
จดั ใหม สี บูลา งมอื และประตู กลอนประตูไมช ำรดุ ใชงานได

2.4 มอี ากาศถา ยเทสะดวก ไมม กี ลน่ิ เหมน็ กลน่ิ อบั
และมแี สงสวา งเพยี งพอ สามารถมองเหน็
ทั่วทั้งบริเวณ เพื่อความปลอดภัย
ควรมกี ารทำความสะอาดอยา งนอ ย
วนั ละ 1 ครัง้

2.5 ทอ ระบายสง่ิ ปฏกิ ลู และถงั กักเก็บ
สง่ิ ปฏกิ ลู ตอ งไมร ว่ั ไมแ ตก หรอื ชำรดุ
หากพบรอยแตกรา ว มนี ำ้ ไหลซมึ
ตอ งรีบแกไ ขทนั ที

10

3 ËÍŒ §¹Í¹

3.1 เปด ประตู หนา ตา ง เพอ่ื การระบายอากาศเปน ประจำ
และตองจัดใหมีแสงแดดสองถึง

3.2 ดูแลจัดหองใหหองสะอาด เปนระเบียบ ไมหมักหมม หรือ
สะสมของใชมากเกินสมควร ไมมีซอกมุมและไมอับชื้น เพื่อปองกันไมให
เปนแหลงเพาะพันธุของเชื้อโรค สัตวพาหะและแมลงนำโรคตางๆ เชน
แมลงสาบ หนู เปนตน รวมทั้ง ทำความสะอาดอาคารหรือพื้นหอง
ดว ยผาชุบนำ้ หมาดๆ

3.3 หมน่ั ทำความสะอาดผา ปทู น่ี อน ปลอกหมอน มงุ เปน ประจำ
อยางนอยสัปดาหละ 1 ครั้ง เปนการปองกันเชื้อรา ไรฝุน อันเปนสาเหตุ
หนง่ึ ของโรคภมู แิ พ โรคผวิ หนงั และควรนำเครอ่ื งนอน เชน ทน่ี อน หมอน
ผา หม ตากแดดจดั ประมาณ 3 ชว่ั โมงขน้ึ ไป อยา งนอ ยสปั ดาหล ะ 1 ครง้ั
เพ่ือสุขอนามัยทดี่ ี

3.4 จดั วางสง่ิ ของ ตู เครอ่ื งเรอื น อยา งเปน ระเบยี บ และหมน่ั เชด็
ถู ทำความสะอาด เปน ประจำ

3.5 จดั ใหม กี ารปอ งกนั ยงุ ดว ยการตดิ ตง้ั มงุ ลวดหรอื ใชม งุ ในขณะนอน
มงุ ลวดหรือมงุ อยใู นสภาพดี เพ่ือปอ งกันปญหาโรคไขเลอื ดออก

3.6 กรณีติดตั้งเครื่องปรับอากาศ ควรตรวจตราทำความสะอาด
แผน กรองอากาศสมำ่ เสมอ เพอ่ื กำจดั ฝนุ และสง่ิ สกปรกทส่ี ะสมบนแผน กรอง
และควรเปด หนา ตา งใหอ ากาศจากภายนอกหมนุ เวยี นถา ยเทภายในหอ งดว ย

11

4 (ʺ¶ÃÒàԹǷ³·èÕ ·ÓèÕ»ÍÃÒ§Ø Ë»ÒÃÃСͺÍÒËÒÃËÃ×ÍÊÐÊÁÍÒËÒÃ)

4.1 จัดใหมีสิ่งของเฉพาะที่จำเปนตองใชในหองครัว แยกเฉพาะ
เปนสัดสวน หางจากบริเวณอื่น เพื่อใหหองครัวสะอาด เปนระเบียบ
ไมเ ปน ทอ่ี ยอู าศยั ของสตั วแ มลงพาหะนำโรค งา ยตอ การทำความสะอาด
พื้นทำดวยวัสดถุ าวร แขง็ เรยี บ สภาพดี

4.2 มีการระบายอากาศ กลิ่น และควัน
จากการปรุงประกอบอาหาร

4.3 โตะ เตรยี ม-ปรงุ และผนงั บรเิ วณเตาไฟ
ตองทำดวยวัสดทุ ท่ี ำความสะอาดงา ย มสี ภาพดี
และพน้ื โตะ สงู จากพน้ื อยา งนอ ย 60 เซนตเิ มตร
หามเตรียมหรือปรงุ อาหารบนพ้นื
12

4.4 อาหารสุกพรอมบริโภค ควรรับประทานหลังปรุงเสร็จใหม
มกี ารปกปด อาหาร เพอ่ื ปอ งกนั แมลงวนั ตอม หา มวางอาหารและภาชนะ
ที่ใสอาหารบนพื้น ตองวางภาชนะสูงจากพื้นอยางนอย 60 เซนติเมตร
เพื่อปองกันอาหารปนเปอ น

4.5 มีและใชภาชนะใสอาหาร อุปกรณตักอาหารที่ถูกสุขลักษณะ
สะอาด ตอ งทำจากวสั ดไุ มเ ปน พษิ ทำความสะอาดงา ย สภาพดี ไมช ำรดุ
การเก็บอุปกรณตักอาหาร เชน ทัพพี ตะหลิว กระบวย ชอน สอม
เก็บในภาชนะโปรงสะอาด โดยเอาดามขึ้นหรือวางไปในแนวเดียวกัน
หรือเก็บในที่สะอาด มีการปกปดมิดชิด วางบนชั้นสูงจากพื้นอยางนอย
60 เซนตเิ มตร เพื่อปอ งกันการปนเปอน

4.6 มีตูหรือภาชนะสำหรับเก็บอาหารที่สามารถปองกันสัตวพาหะ
และแมลงนำโรคได ลักษณะไมอับทึบ มีการระบายอากาศดี

4.7 มีทรี่ องรบั เศษอาหารหรอื ถังขยะในอาคาร ถงั ขยะทำจากวัสดุ
ที่ไมรั่วซึม มีฝาปด และมีถุงพลาสติกรองรับดานใน ควรแยกประเภท
ของขยะเปย ก ขยะแหง และตอ งนำไปกำจดั ทกุ วัน

13

5 ¡Òû͇ §¡Ñ¹áÁŧ¾ÒËйÓâä

5.1 กำจดั แหลง เพาะพนั ธสุ ตั วพ าหะแมลงนำโรค โดยเกบ็ เศษอาหาร
ลงในถงั ขยะที่มฝี าปด มิดชดิ และนำขยะไปกำจัดทกุ วัน ไมใ หต กคา ง

5.2 ดูแลรางระบายน้ำไมใหอุดตันและมีเศษอาหารตกคางอยู
อาจเปนแหลงอาหารของสัตวพาหะและแมลงนำโรค

5.3 ภาชนะเก็บกักน้ำ ควรมีฝาปดมิดชิด ปองกันยุงวางไข หรือ
เปลี่ยนน้ำในแจกันดอกไม จานรองตูกับขาว ทุกสัปดาห

14

6 ¡ÒèѴ¡ÒâÂÐ

6.1 ¡ÒÃÅ´»ÃÔÁÒ³¡ÒÃà¡Ô´¢ÂÐ เปนสิ่งแรกที่ตองดำเนินการ
เพื่อลดปรมิ าณขยะที่เกิดข้นึ จากแหลงกำเนดิ โดยใชหลักการ 3R มีดงั นี้

6.1.1 ลดการใช (Reduce) คือ ลดปริมาณการใชวัสดุสิ่งของ
ทรพั ยากรตา งๆ ใหน อ ยลง ใชอ ยา งประหยดั และรคู ณุ คา หรอื ใชเ ทา ทจ่ี ำเปน
เลอื กใชว สั ดจุ ากธรรมชาติ ลดการใชก ลอ งโฟมหรอื พลาสตกิ เลอื กซอ้ื สนิ คา
หรือผลิตภัณฑทีส่ ามารถนำกลบั ไปรไี ซเคลิ ได เปน ตน

6.1.2 นำกลับมาใชใหมหรือใชซ้ำ (Reuse) คือ การนำภาชนะ
มาใชซ้ำหลายๆ ครั้ง เชน การใชซ้ำถุงพลาสติก ถุงผา ถุงกระดาษ
กระดาษ กลอ งกระดาษ ขวดนำ้ ดม่ื กลอ งนม และกลอ งใสข นม เปน ตน
การนำเครื่องมืออุปกรณใชสอยอื่นๆ มาดัดแปลงใหใชประโยชนไดอีก
เชน การนำยางรถยนตมาทำเกาอี้ การนำขวดพลาสติกมาดัดแปลง
เปน ท่ีใสข อง แจกัน การนำเศษผามาทำเปลนอน เปนตน

6.1.3 รีไซเคิล (Recycle) คือ การนำหรือเลือกใชทรัพยากร
ทส่ี ามารถนำกลบั มารไี ซเคลิ หรอื นำกลบั มาใชใ หม เชน การนำเศษกระดาษ
ไปรีไซเคิลเปนกลองหรือถุงกระดาษ การนำแกวหรือพลาสติกมาหลอม
ใชใหมเปนขวด ภาชนะใสของ หรือเครื่องใชอื่นๆ เปนตน

15

6.2 ¡ÒäѴá¡¢ÂÐ เปน การลดปรมิ าณขยะ สง่ิ ของไมใ ช ทต่ี น ทาง
ลดภาระการสง ไปกำจดั ใหน อ ยลง โดยการคดั แยกจะทำใหท ราบประเภท
ของขยะทเี่ กดิ ขึ้น และสามารถนำขยะแตล ะประเภทไปใชป ระโยชนตอได
การคัดแยกตองมีภาชนะรองรับที่มีความเหมาะสมกับประเภทของขยะ
และปรมิ าณมลู ฝอย มแี นวทาง ดงั น้ี

6.2.1 ขยะอินทรียหรือขยะยอยสลาย หมายถึง ขยะที่เนาเสีย
และยอยสลายไดรวดเร็ว สามารถนำมาหมักทำปุยได เชน เศษผัก
เปลอื กผลไม เศษอาหาร ใบไม เศษเนอ้ื สตั ว โดยวธิ กี ารนำขยะยอ ยสลาย
แตล ะประเภทไปใชป ระโยชนต า งๆ เชน

1) การหมักทำปุย
โดยการนำเศษอาหาร ใบไม กิ่งไม
นำมาหมกั ในถงั ผลติ ปยุ หมกั อนิ ทรยี 
กลองคอนกรีตหรือบอคอนกรีต
ตามความเหมาะสมของพื้นที่และ
ปริมาณขยะ

2) การนำเศษอาหาร
ไปเลี้ยงสัตว อาจมีผูมาติดตอขอรับ
หรือรับซื้อ เพื่อนำไปใชเลี้ยงสัตว
เชน เลี้ยงสุกร โดยตองแยกขยะ
ประเภทเศษผัก เศษอาหาร ฯลฯ
ตามที่ผูมาขอรับซื้อตองการ
16

6.2.2 ขยะรีไซเคิลหรือขยะนำกลบั มาใชใ หม หมายถึง ของเสีย
บรรจุภัณฑหรือวัสดุเหลือใช ซึ่งสามารถนำกลับมาใชประโยชนใหมได
เชน แกว กระดาษ กระปอ งเครอ่ื งดม่ื เศษพลาสตกิ เศษโลหะ อลมู เิ นยี ม
ยางรถยนต กลองเคร่อื งดืม่ แบบ UHT เปนตน

6.2.3 ขยะทั่วไป หมายถึง ขยะประเภทอื่นนอกเหนือจากขยะ
อินทรีย ขยะรีไซเคิล และขยะอันตราย มีลักษณะยอยสลายยากและ
ไมคุมคาสำหรับการนำกลับมาใชประโยชนใหม เชน หอพลาสติกใสขนม
ถุงพลาสติกบรรจุผงซักฟอก พลาสติกหอลูกอม ซองบะหมี่กึ่งสำเร็จรูป
ถงุ พลาสตกิ เปอ นเศษอาหาร โฟมเปอ นอาหาร ฟอลย เปอ นอาหาร เปน ตน
ใหทิง้ ลงภาชนะรองรบั ขยะและเกบ็ รวบรวมสง ไปกำจดั ตอไป

17

6.2.4 ขยะอนั ตราย หมายถงึ ขยะทม่ี ี
องคป ระกอบหรอื ปนเปอ นวตั ถอุ นั ตรายชนดิ ตา งๆ
เชน ถา นไฟฉาย หลอดฟลอู อเรสเซนต แบตเตอร่ี
ภาชนะบรรจุสารกำจัดศัตรูพืช กระปองสเปรย
ยาหมดอายุ เปนตน

6.3 ÀÒª¹ÐÃÍ§ÃºÑ ¢ÂÐËÃÍ× ¶§Ñ ¢ÂÐã¹ÍÒ¤ÒÃ
ควรเปน วสั ดทุ ท่ี ำความสะอาดงา ย มคี วามแขง็ แรง
ทนทาน ไมร ว่ั ซมึ มฝี าปด มดิ ชดิ สามารถปอ งกนั
สัตวพาหะและแมลงนำโรคได ขนาดเหมาะสม
สามารถรองรับปริมาณขยะไดอยางเพียงพอ
ไมหกลน สามารถเคลื่อนยายไดสะดวก งาย
ตอการถายและเทขยะ

6.4 ¡ÒáӨѴ¢ÂзÕè¶Ù¡ÊØ¢ÅѡɳÐ
โดยการฝง การนำไปใชป ระโยชน หรอื รวบรวม
สงใหเทศบาลหรืออบต.นำไปกำจดั

18

7 ¡Òè´Ñ ËÒ¹éÓÊÐÍÒ´

7.1 จัดใหมนี ำ้ ดม่ื นำ้ ใชทส่ี ะอาดและเพียงพอ
7.2 จดั ใหม กี ารใชแ กว นำ้ ทส่ี ะอาด ผลติ จากวสั ดทุ ป่ี ลอดภยั เชน แกว
เซรามคิ สเตนเลส มจี ำนวนเพยี งพอ ใชแ กว นำ้ สว นตวั ไมใ ชแ กว นำ้ รว มกนั
หากตอ งใชซ ำ้ ตอ งมกี ารทำความสะอาดกอ นนำมาใชเ สมอ
7.3 ภาชนะบรรจนุ ้ำ

- คลู เลอร ตอ งมกี ารลา งทำความสะอาดทกุ วนั การจดั เตรยี มนำ้
สำหรบั ดม่ื ตอ งระวงั การปนเปอ น หา มใชแ กว นำ้ หรอื ภาชนะอน่ื ใดตกั ลงไป
ควรมีกอ กน้ำสำหรับเปด

- เครื่องกรองน้ำ การเลือกเครื่องกรองน้ำ ตองมั่นใจวา
เครื่องกรองน้ำมีประสิทธิภาพในการกำจัดสิ่งปนเปอนในน้ำดื่มไดดี
ไมมีการนำสารตะกั่วมาใชผลิตเครื่องกรองน้ำเด็ดขาด ระหวางใชงาน
ตองมีการดูแลบำรุงรักษาอยางสม่ำเสมอ มีการลางยอน (Backwash)
เครื่องกรองทุกสัปดาห และเปลี่ยนไสกรองตามระยะเวลาที่กำหนด
ตามคูมือของบรษิ ทั ผผู ลิต

- ตูทำน้ำเย็น ตองเลือกที่ไดมาตรฐาน
มี มอก. รับรอง ไมใชสารตะกั่วในการออคเชื่อม
มีการตอสายดินเพื่อปองกันการรั่วของกระแสไฟ
ตรวจสอบระบบไฟฟา ใหพ รอ มใชเ สมอ ทำความสะอาด
ตูทำน้ำเยน็ ภายนอกตูและกอ กน้ำดม่ื ทุกวัน และ
ภายในตู (ถังนำ้ เย็น) ทกุ เดือน

19

- น้ำบริโภคในภาชนะบรรจุปดสนิทหรือน้ำบรรจุขวดหรือถัง
ตอ งมเี ครอ่ื งหมาย อย. ลกั ษณะภาชนะตอ งสะอาด ไมร ว่ั ซมึ ไมม รี อยคราบ
สกปรกเปรอะเปอ นและตะไครน ำ้ ฝาปด ตอ งปด ผนกึ สนทิ ไมม รี อ งรอย
ของการเปดใช ลักษณะน้ำตองใสสะอาด ไมมีตะกอน ไมมีสี ไมมีกลิ่น
และรสที่ผิดปกติ

- การรองรับน้ำฝนสำหรับใชในการบริโภคและอุปโภค
ควรพิจารณาสภาพของสถานที่หรือพื้นที่ที่อยูอาศัยเปนเบื้องตน
ในพน้ื ทโี่ รงงานอตุ สาหกรรม จราจรคบั คง่ั ยอ มมปี ญ หามลพษิ ทางอากาศ
อาจกอใหเกิดภาวะฝนกรด ไมปลอดภัย ที่จะนำน้ำฝนมาดื่มโดยตรง
สว นพน้ื ทช่ี นบท นำ้ ฝนยงั เปน นำ้ สะอาด ปลอดภยั เหมาะสมกบั วถิ ชี วี ติ ไทย
จึงเหมาะที่จะเลือกน้ำฝนเปนน้ำดื่ม แตตองใหความสำคัญในการทำ
ความสะอาดหลงั คา รางรบั นำ้ ฝน ภาชนะเกบ็ กกั นำ้ ใหส ะอาดเปน ประจำ
กอนรองรับน้ำฝน ไมรองรับน้ำฝนที่ตกในชวงแรกๆ ปลอยใหฝนตก
ระยะหนึ่งกอน เพื่อชะลางสิ่งสกปรก ภาชนะที่รองรับน้ำฝนควรมีกอก
และปด ดว ยมงุ พลาสตกิ มฝี าภาชนะปด มดิ ชดิ เพอ่ื ปอ งกนั การปนเปอ น
ของสิ่งสกปรกตางๆ

7.4 การสมุ ตรวจเฝา ระวงั การปนเปอ นโคลฟิ อรม แบคทเี รยี ในนำ้ ดม่ื
ควรตรวจดวยชุดทดสอบภาคสนาม อ11 ความถี่ทุก 6 เดือนตอครั้ง
หากพบนำ้ ดม่ื ปนเปอ นโคลฟิ อรม แบคทเี รยี ใหล า งทำความสะอาดภาชนะ
ระบบเครื่องกรองน้ำดื่ม ตรวจสอบซ้ำ เพื่อความมั่นใจวา น้ำดื่มสะอาด
ไมปนเปอนเชื้อโรค
20

8 ¡Òû͇ §¡Ñ¹ÍغµÑ Ôà˵Ø

8.1 การมอี าคารทม่ี น่ั คง แขง็ แรง พน้ื อาคาร ควรใชว สั ดทุ แ่ี ขง็ เรยี บ
ไมลื่น ไมดูดซึมน้ำ ทำความสะอาดงาย บันไดไมลาดหรือชันจนเกินไป
ควรมีวสั ดกุ ันลนื่

8.2 อุปกรณเครื่องใชไฟฟาและสายไฟฟา ตองเก็บใหเปนระเบียบ
ไมรกรุงรัง และหมั่นทำความสะอาด ดูแลใหพรอมใชงานอยูเสมอ และ
มีการตรวจสอบสภาพอปุ กรณเคร่อื งใชไ ฟฟา ทุกชนิด ทุก 6 เดือน

8.3 มกี ารจดั การระบบไฟฟา ทม่ี คี วามปลอดภยั
เชน การเดินสายไฟ ติดตั้งระบบตัดไฟอัตโนมัติ

8.4 มกี ารตดิ ตง้ั ถงั ดบั เพลงิ หรอื ระบบสญั ญาณ
เตอื นภยั โดยความสงู สว นบนสดุ ของถงั ดบั เพลงิ อยสู งู
จากพน้ื ไมเ กนิ 1.5 เมตร มปี า ยหรอื สญั ลกั ษณเ หนอื
ถังดับเพลิง และมีการตรวจสอบใหพรอมใชงาน
ตลอดเวลา

8.5 มีแผนรองรับการเกิดอัคคีภัย แผนผังเสนทางการหนีไฟ และ
ปายบอกทางหนีไฟที่มองเห็นชัดเจน

8.6 ควรมีการใหความรูสามเณรเกี่ยวกับอันตรายจากไฟฟาช็อต
หรือไฟฟารั่ว รวมถึงมีการใหความรูหรือฝกซอมการหนีไฟ การดับไฟ
หรืออุบัติภัย ภัยพิบัติตางๆตามบริบทของพื้นที่ เปนตน

21

9 ¡ÒÃÃкÒÂÍÒ¡ÒÈáÅÐáʧÊÇ‹Ò§

9.1 เปดประตู หนาตาง ชอ งลม โดยไมมสี ง่ิ กดั ขวาง เพอื่ ใหอ ากาศ
ถา ยเทไดสะดวก

9.2 แสงสวา งตองไมแสงจา หรอื พรามัว หลอดไฟไมม แี สงกระพริบ
9.3 กรณีแสงสวางจากหลอดไฟ ควรมีหลอดไฟจำนวนมากพอ
ที่แสงสวางสองทั่วถึงทุกจุด ควรใชหลอดไฟชนิดฟลูออเรสเซนท และ
หลอดไฟสขี าว สอ งสวา งดแี ละใหค วามรอ นนอ ยกวา หลอดไฟธรรมดา
9.4 การทาสีภายในหอง เลือกทาสีออนจะชวยใหหองสวางมากขึ้น
9.5 กรณมี อี ปุ กรณชว ยในการระบายอากาศ เชน เครื่องปรบั อากาศ
เครื่องดูดอากาศ พัดลม ตองอยูในสภาพที่ใชงานไดดี มีการลาง
ทำความสะอาดอยา งสมำ่ เสมอ โดยเครอ่ื งปรบั อากาศตอ งลา งแผน กรองฝนุ
(Filter) ทุก 2 สัปดาห และตองลางเครื่องปรับอากาศทุก 6 เดือน
หรือ 1 ป
22

10 ¡Òè´Ñ ¡ÒÃàªÍ×é ÃÒ

10.1 ตองจัดการไมใหมีความชื้นสะสม โดยเปดประตู หนาตาง
ระบายอากาศ และเปด มา นใหแ สงธรรมชาตสิ อ งถงึ เปน การลดความชน้ื ได

10.2 หมน่ั ทำความสะอาดเครอ่ื งเรอื น เครอ่ื งใชภ ายในทพ่ี กั เปน ประจำ
ถาพบรองรอยของเชื้อรา อาจมีสีดำ สีขาว หรือสีเขียว เหลานี้ลวนเปน
เชื้อราที่สงผลตอสุขภาพทั้งสิ้น ควรทำความสะอาดเครื่องเรือน และ
ของทม่ี ีเช้อื รา ดว ยวิธีการ ดงั นี้

10.2.1 ใชกระดาษชำระ ทิชชู หรือกระดาษหนังสือพิมพชุบน้ำ
แลว นำมาเชด็ เชอ้ื ราบนเครอ่ื งเรอื น เชน กระจก ตเู สอ้ื ผา หรอื โซฟา เปน ตน
โดยใหเ ชด็ ไปในทางเดยี วกนั เพอ่ื ปอ งกนั
การฟุง กระจายของสปอรเ ชอ้ื รา จากน้ัน
นำกระดาษท่ใี ชเ ช็ดไปท้งิ ในถงุ ปดมิดชดิ
กอ นทง้ิ ลงถงั ขยะเพอ่ื รอการกำจดั ตอ ไป

23

10.2.2 หลงั จากเชด็ รอ งรอยเชอ้ื ราแลว ใหใ ชก ระดาษชำระหรอื
ทิชชูชุบน้ำสบูหรือน้ำยาลางจาน นำมาเช็ดซ้ำจุดเดิมที่พบเชื้อราอีกครั้ง
เพือ่ ใหเกิดความสะอาด

10.2.3 ใชน ้ำยาฆาเชื้อรา เชน น้ำสม สายชู ความเขม ขน 5-7%
หรือแอลกอฮอล ความเขมขน 60-90% เปนตน เช็ดทำลายเชื้อ
เปน ขนั้ ตอนสดุ ทาย จะสามารถฆาเช้อื ราและสปอรเ ชื้อราได

10.3 กรณีเครื่องเรือนเครื่องใช มีเชื้อราจำนวนมาก ใหรีบนำมา
ทำความสะอาดตามข้นั ตอนขางตน เพอ่ื ปอ งกนั ไมใชเ กดิ การฟงุ กระจาย
ของเชื้อราและสปอรเชื้อรา แลวใหตากแดดทิ้งไวระยะหนึ่ง จนมั่นใจวา
เคร่ืองใชเ คร่ืองเรือนแหง สนิท แลวจึงคอยนำกลับไปใชต อไป
24

Êآ͹ÒÁÑÂÊÇ‹ ¹ºØ¤¤Å

1 ¡Ò÷ӤÇÒÁÊÐÍÒ´ÃÒ‹ §¡ÒÂ

1.1 อาบน้ำ วนั ละ 2 ครัง้
สระผม อยางนอ ยสัปดาหล ะ 2 คร้ัง

1.2 ตัดเลบ็ ใหส้ันและสะอาด
1.3 แปรงฟน อยา งนอ ย วันละ 2 ครัง้
ตอนเชาและกอ นนอน

2 á¡ÒÅÃзà¤Óäè×ÍǧÒãÁªÊŒÊÐÒÍÁÒà´³àäÃ×èͧᵧ‹ ¡ÒÂ

2.1 เครื่องแตงกายสามเณร เชน จีวร สบง อังสะ รัดอก เปนตน
ควรซักทำความสะอาดหรือตากแดด ทุกครั้งหลังการใช

2.2 เครอ่ื งใชสามเณร เชน บาตร รองบาตร เปนตน ควรลางดว ย
น้ำยาทำความสะอาด แลวลางดวยน้ำเปลา 2 น้ำ หรือลางดวยน้ำไหล
แลว นำ้ มาควำ่ ตากแดดใหแ หง วางสงู จากพน้ื อยา งนอ ย 60 เซนตเิ มตร
แลวนำไปเกบ็ ในภาชนะหรอื สถานทที่ ีส่ ะอาดและมีการปกปด

25

3 ¡Ò÷ӤÇÒÁÊÐÍÒ´·Õè¹Í¹

3.1 หมน่ั ทำความสะอาด ผาปทู น่ี อน ปลอกหมอน มุง เปนประจำ
อยางนอยสัปดาหละ 1 ครั้ง รวมถึง ผานวม ผาคลุมที่นอน ผาหม
ควรจะซกั ทุก 3 เดอื น เพอ่ื สขุ อนามัยทด่ี ี

3.2 หมอน ตากแดดจดั ประมาณ 3 ชว่ั โมงขน้ึ ไป จะชว ยฆา ตวั ไรฝนุ ได
3.3 กลบั ดา นกลบั ฟกู (ทน่ี อน) เปน ครง้ั คราว เพอ่ื ใชง านฟกู (ทน่ี อน)
อยางเทากันทั้งสองดาน จะชวยยืดอายุการใชงานของที่นอนใหนานขึ้น
รวมทั้งผึ่งลม ใชพัดลมชวยเปาฟูกใหแหง ไมควรใสผาปูที่นอนใหมหรือ
นอนบนฟกู ทย่ี งั ไมแ หง สนทิ การผง่ึ ลมใหฟ กู แหง จะชว ยปอ งกนั การเกดิ ราได
3.4 เก็บทนี่ อนทกุ เชา ใหเ ปน นิสยั

26

4 ¾ÄµÔ¡ÃÃÁ¡ÒúÃÔâÀ¤·¶èÕ Ù¡µÍŒ §

¡Ô¹ÃŒÍ¹ กินอาหารปรุงสุกใหม
ปรงุ อาหารดว ยความรอ นใหส กุ อยา งทว่ั ถงึ
เก็บอาหารปรงุ สุกอยา งเหมาะสม

ªÍŒ ¹¡ÅÒ§ เปน ชอ นทม่ี ไี วใ นสำรบั กบั ขา ว
เพื่อใชตักแบงอาหารมาใสจานของผูกิน ตองการจัดวางไวในจาน
ของอาหารทุกจาน ชอนกลางชวยปองกันโรคที่ติดตอผานทางน้ำลาย
ไดแ ก ไขห วดั ใหญ คอตบี คางทูม วณั โรค โปลิโอ ไวรสั ตบั อักเสบ ฯลฯ
ไมใ หแ พรก ระจายระหวา งบคุ คล นอกจากนย้ี งั ชว ยปอ งกนั นำ้ ลายของผกู นิ
ไมใหลงไปปนเปอ นอาหารทำใหบ ดู เสยี งายอีกดวย ทงั้ ยงั เปนการสรา ง
พฤตกิ รรมอนามยั ทถ่ี กู ตอ ง เปน วฒั นธรรมทด่ี งี ามในการกนิ อาหารรว มกนั

ŌҧÁ×Í มือเปนอวัยวะที่ใชสัมผัสสิ่งตางๆ รอบตัว อาจปนเปอน
สิ่งสกปรก ทำใหไดรับเชื้อโรคเขาสูรางกายผานทางเยื่อบุจมูก ตา และ
ปาก ฉะนั้น จึงตองดูแลมือใหสะอาด เพื่อไมใหมือเปนสื่อนำเชื้อโรค
โดยลางมือใหสะอาดดวยสบูและน้ำทุกครั้งกอนรับประทานอาหาร
กอนและหลังปรุงอาหาร หลังออกจากหองสวม หลังสัมผัสสิ่งสกปรก
หลงั การไอ จาม ส่ังน้ำมูก จบั ตองขยะ เปน ตน

ถรู อบขอ มือ

27

Ç¸Ô ¡Õ ÒÃÅÒŒ §Á×Í 7 ¢¹éÑ µÍ¹

ฝามือถกู นั ฝามือถูหลงั มือ ฝา มอื ถฝู า มือ
และน้วิ ถซู อกน้ิว และนิ้วถซู อกนิว้

หลังนิว้ มือถฝู ามือ ถนู ้วิ หวั แมม ือโดยรอบ ปลายน้วิ มอื ถขู วางฝามอื
ดวยฝามือ

28

5 ¾ÄµÔ¡ÃÃÁ¡ÒÃãªÊŒ ŒÇÁ·Õè¶Ù¡ÇÔ¸Õ

5.1 นั่งสวมใหถูกวิธีและเหมาะสม
กรณีสวมแบบนั่งราบ (ชักโครก) ตองนั่ง
ใหผ วิ กน สมั ผสั กบั ทร่ี องนง่ั พอดี กรณสี ว ม
แบบนง่ั ยอง ใหข น้ึ ไปนง่ั ยองบนสว มไดเ ลย

5.2 ไมทิ้งวัสดุอื่นลงในโถสวม เพราะอาจจะทำใหสวมอุดตัน
ยกเวน กระดาษชำระสำหรับใชในหองสวมเทานั้น

5.3 ราดน้ำหรือกดชักโครกใหสะอาดทุกครั้งหลังการใชสวม
หามใชเทากดชักโครกแทนการใชมือ

5.4 ลา งมอื ใหส ะอาด ดว ยสบหู รอื นำ้ ยาลา งมอื ทกุ ครง้ั หลงั การใชส ว ม
5.5 การดูแลรักษาสวม ตองดูแลรักษาใหสะอาด ไมมีกลิ่นเหม็น
ไมเปนแหลงแพรกระจายของเชื้อโรค และตองมีน้ำใชอยางเพียงพอ
สำหรบั ใชร าดสว มและทำความสะอาดหอ งสว ม ผนงั ประตู และสขุ ภณั ฑ
รวมทั้งภาชนะเก็บกักน้ำและอุปกรณ ตองไมทำลายพื้น วัสดุอุปกรณ
และไมขีดเขียนฝาผนัง

29

6 ¡Òû͇ §¡Ñ¹âä

การปองกันโรค เชน โรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19)
โรคอุจจาระรวงเฉียบพลัน เปนตน มีดังนี้

6.1 ลา งมอื ใหส ะอาดดว ยสบแู ละนำ้ หรอื
เจลแอลกอฮอล ทุกครั้งกอนรับประทาน
อาหาร หลังใชสวม หรือหลังจากไอ จาม
หรอื หลงั สมั ผสั จดุ เสย่ี งทม่ี กี ารใชง านรว มกนั
หลีกเล่ียงการใชม ือสมั ผัสใบหนา ตา ปาก
จมกู โดยไมจ ำเปน

6.2 กนิ อาหารปรงุ สกุ ใหม สะอาด และไมใ ชข องใชส ว นตวั รว มกบั ผอู น่ื
เชน ผา เชด็ หนา ผา เชด็ ตวั แกว นำ้ หลอดดดู นำ้

6.3 กรณีไอ จาม ควรใชผาเช็ดหนาหรือกระดาษทิชชู ปดปาก จมูก
เพื่อลดการปนเปอนและแพรกระจายเชื้อโรค และนำกระดาษทิชชูใชแลว
ไปทิ้งในถังขยะที่มีฝาปด หากไมมีผาเช็ดหนาหรือกระดาษทิชชู ใหจามใส
ตนแขน โดยยกแขนขางใดขางหนึ่งมาจับไหลตัวเองฝงตรงขามและ
ยกตน แขนปดปากและจมูกตนเอง กอนไอ จามทุกคร้งั

6.4 หลกี เลย่ี งการเขา รว มกจิ กรรมทม่ี คี นหนาแนน แออดั หรอื พน้ื ทป่ี ด
หากมคี วามจำเปน ตอ งปอ งกนั ตนเอง สวมหนา กากผา หรอื หนา กากอนามยั
เวน ระยะหา งจากบคุ คลอน่ื 1-2 เมตร

6.5 ดูแลสุขภาพรางกายใหแข็งแรง เชน กินอาหารครบ 5 หมู
กินผักผลไม 5 สี ออกกำลังกายเปนประจำ อยางนอย 60 นาทีตอวัน
นอนหลบั ใหเพยี งพอ 9-11 ชวั โมงตอวัน

6.6 ทำความสะอาดบา น บรเิ วณบา น และอปุ กรณเ ครอ่ื งใชข องตนเอง
เปน ประจำทกุ วนั

30

7 Infographic ºÃÔËÒáÒÂÊÒÁà³Ã

http://bit.do/novice
31

ทป่ี รกึ ษา อธบิ ดีกรมอนามัย
รองอธบิ ดีกรมอนามัย
นายแพทยส วุ รรณชัย วัฒนาย่ิงเจริญชยั ผอู ำนวยการสำนกั สง เสรมิ สขุ ภาพ
นายแพทยด นยั ธวี ันดา ผูอ ำนวยการสำนักอนามยั สงิ่ แวดลอม
นายแพทยเอกชยั เพยี รศรวี ัชรา
นายสมชาย ตแู กว

คณะผจู ดั ทำ

นางปนดั ดา จ่นั ผอ ง นักวิชาการสาธารณสุขชำนาญการพิเศษ สำนักสงเสรมิ สขุ ภาพ
นางณรี นชุ อาภาจรสั นักวชิ าการสาธารณสุขชำนาญการพเิ ศษ สำนักอนามยั ส่งิ แวดลอ ม
นางสาวพรเพชร ศกั ดิศ์ ริ ชิ ยั ศิลป นักวิชาการสาธารณสขุ ชำนาญการ สำนกั สขุ าภิบาลอาหารและนำ้
นางสาวปาริชาติ จำนงการ นกั วชิ าการสาธารณสขุ ปฏบิ ตั กิ าร สำนักอนามยั สง่ิ แวดลอม
นางสาววลั นิภา ชณั ยะมาตร นักวชิ าการสาธารณสขุ ปฏิบตั กิ าร สำนักสง เสรมิ สุขภาพ
นางสาวคัทลียา โสดาปดชา นักวชิ าการสาธารณสขุ ปฏบิ ตั กิ าร สำนักสง เสรมิ สุขภาพ
นางสาวอุไรพร ถินสถิตย นักวิชาการสาธารณสุขปฏิบัติการ สำนักอนามยั ส่งิ แวดลอม

เอกสารอา งองิ

กรมอนามัย.สำนักอนามัยสิ่งแวดลอม.คูมือการจัดการอนามัยสิ่งแวดลอมในชุมชน สำหรับประชาชน.
พิมพครั้งที่ 1.กรุงเทพฯ: โรงพิมพมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, 2560.

กรมอนามัย.สำนักอนามัยสิ่งแวดลอม.คูมือการจัดการอนามัยสิ่งแวดลอมในวัด.พิมพครั้งที่ 1.กรุงเทพ:
โรงพิมพสามเจริญพาณิชย,2562

กรมอนามัย.สำนักอนามัยสิ่งแวดลอม.คูมือแกนนำชุมชนดานอนามัยสิ่งแวดลอม.พิมพครั้งที่ 1.กรุงเทพ:
โรงพิมพสมาคมเทคโนโลยี (ไทย-ญี่ปุน),2560

กรมอนามัย.สำนักอนามัยสิ่งแวดลอม.คูมือการจัดการอนามัยสิ่งแวดลอมในโรงเรียน.พิมพครั้งที่ 1.
กรุงเทพ:โรงพิมพสมาคมเทคโนโลยี (ไทย-ญี่ปุน),2560

กรมอนามัย.สำนักโภชนาการ.ชุดความรู NuPETHS.พิมพครั้งที่ 3.กรุงเทพ : โรงพิมพไทยปริ้นทติ้ง
เซ็นเตอร จำกัด.2562

กรมอนามัย.สำนักอนามัยสิ่งแวดลอม.คูมือโครงการบานสะอาด อนามัยดี ชีวีสมบูรณ. คนหาผาน :
http://env.anamai.moph.go.th/download/download/pdf/2557/roadmap.pdf
คนเมื่อวันที่ 20 เมษายน 2563

กรมอนามัย.สำนักอนามัยสิ่งแวดลอม.อนามัยสิ่งแวดลอมและความปลอดภัยในวัด.พิมพครั้งที่ 1.กรุงเทพ:
โรงพิมพองคการสงเคราะหทหารผานศึก, 2551

สำนักงานโครงการสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี. โรงเรียนพระปริยัติธรรม
แผนกสามัญศึกษากับการพัฒนาเยาวชน ตามพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ
สยามบรมราชกุมารี. พิมพครั้งที่ ๑. กรุงเทพฯ : บริษัท อมรินทรพริ้นติ้งแอนดพับลิชชิ่ง จำกัด

32 (มหาชน), ๒๕๕๔.

อ น า มั ย โ ร ง เ รี ย น

https://bit.ly/36g7nNw