ผ้าลายสร้อยดอกหมาก make

ผ้าลายสร้อยดอกหมาก
ผ้าลายเอกลกั ษณ์จงั หวดั มหาสารคาม

ประวตั ิ

ผ้าไหมมัดหมีล่ ายสร้อยดอกหมาก

ผา้ ไหมมดั หมี่ลายสร้อยดอกหมากเป็นลายผา้ โบราณลายด้งั เดิม
ของทอ้ งถ่ินอีสาน เป็นลายเก่าแก่ของบรรพบุรุษ ซ่ึงชาวบา้ นในแถบ
ภาคอีสานโดยเฉพาะ จงั หวดั มหาสารคามไดท้ อใชก้ นั มากและ
จงั หวดั มหาสารคามไดก้ าหนดใหเ้ ป็น“ลายเอกลกั ษณ์ประจาจงั หวดั ”

แต่เดิมชาวบา้ นแถบจงั หวดั มหาสารคามทอผา้ ลายโบราณ ตาม
แบบบรรพบุรุษอยหู่ ลายลายดว้ ยกนั แต่ภายหลงั ลายเก่าแก่เหล่าน้ีก็
เร่ิมสูญหายไปจากชีวิตการทอผา้ ของชาวบา้ น เน่ืองจากความยากใน
การทอ ลายสร้อยดอกหมากกเ็ ป็นลายผา้ โบราณลายหน่ึงที่เกือบจะ
สูญหายไปจากทอ้ งถิ่น ดว้ ยความท่ีลายผา้ มีความละเอียดมาก ผทู้ อ
ตอ้ งมีความรู้ในเร่ืองของลาย และมีฝีมือท้งั ในการมดั และ การทอ ถา้
ไม่มีความชานาญ การยอ้ มสีอาจไม่สม่าเสมอทาใหล้ ายผา้ ผดิ เพ้ียนไป
นอกจากน้ีตอ้ งใชร้ ะยะเวลาในการทอมาก จึงเป็นสาเหตุใหช้ าวบา้ น
ไม่นิยมทอผา้ ลาย “สร้อยดอกหมาก”

จนกระทงั่ ทางจงั หวดั มหาสารคาม ไดจ้ ดั ใหม้ ีการประกวดผา้
ไหมประจาจงั หวดั ข้ึน ปรากฏวา่ ผา้ ไหมท่ีไดร้ ับรางวลั ชนะเลิศน้นั
คือ ลายสร้อยดอกหมาก เพราะมีความสวยงามและวิจิตรบรรจงมาก
จึงไดเ้ ลือกผา้ ไหมลายสร้อยดอกหมากเป็นผา้ ไหมประจาจงั หวดั
พร้อมกบั สนบั สนุนใหช้ าวบา้ น ทอผา้ ลายน้ีใหม้ ากข้ึน ทาใหข้ ณะน้ี
กลุ่มทอผา้ ไหมทุกอาเภอของจงั หวดั มหาสารคาม ต่างกห็ นั มาผลิตผา้
ไหมลายสร้อยดอกหมากกนั มากข้ึน

ลวดลาย

“ ลายสร้อยดอกหมาก” เป็นช่ือลายตามคาเรียกของคนโบราณ
ปัจจุบนั ชาวบา้ นอาจเรียกต่างกนั ไปในแต่ละทอ้ งถิ่น เช่น ลาย
เกลด็ ปลา หรือลายโคมเกา้ เกิดจากการนาเอาลายโคมหา้ มามดั
ซอ้ นกบั ลายโคมเกา้ และทาการโอบหม่ีแลเงาเพอ่ื ใหล้ ายแน่นข้ึน
ละเอียดข้ึน ทาใหม้ ีคุณสมบตั ิพิเศษเป็นจุดเด่นคือเป็นลายเลก็ ที่มี
ความละเอียดอยา่ งยง่ิ เมื่อนามาประยกุ ตส์ ีสนั ตล์ งไปในการมดั
ยอ้ มแต่ละคร้ังจะทาใหม้ องดูสวยงามระยบิ ระยบั จบั ตามีคุณคา่ มาก
ข้ึน

เอกลกั ษณ์ความโดดเด่นของผ้า

ทาใหม้ ีคุณสมบตั ิพิเศษเป็นจุดเด่น คือ เป็นลายเลก็ ที่มีความละเอียดอยา่ งยงิ่
เม่ือนามาประยกุ ตส์ ีสนั ลงไปในการมดั ยอ้ มแต่ละคร้ังจะทาใหม้ องดูสวยงาม
ระยบิ ระยบั จบั ตามีคุณค่ามากข้ึน

กรรมวธิ ีการทอ

การทอผา้ ไหมลายสร้อยดอกหมาก เสน้ ไหมท่ีใชจ้ ะตอ้ งเสน้
เลก็ มีความสม่าเสมอ การทอผา้ ไหมลายสร้อยดอกหมาก ใชเ้ วลา
ในการทอมากและข้ึนอยกู่ บั ความละเอียดของลาย เฉพาะการ
มดั หม่ีใชร้ ะยะเวลาเวลานาน ๔ – ๕ วนั ยง่ิ ลายละเอียดกต็ อ้ ง
ขยายลาหม่ีใหม้ ากข้ึนเป็น ๔๙ ลา หรือเป็น ๗๓ ลา ดอกกจ็ ะมี
ขนาดเลก็ ลงไป ส่วนข้นั ตอนการทอกใ็ ชเ้ วลาพอสมควร

การมัดตโี ครงหม่ีลายสร้อยดอกหมาก
การมดั ตีโครงหม่ีลายสร้อยดอกหมาก เป็นการมดั หม่ี

ข้นั ตอนแรกของลายสร้อยดอกหมาก ก่อนที่จะนาไปยอ้ มสีและ
โอบเป็ นลายสร้อยดอกหมากที่สมบูรณ์

โครงสร้างรูปการมดั หม่ีลายสร้อยดอกหมาก

ออกแบบการจดั วางลวดลายใหม่

ผลติ ภัณฑ์ทมี่ ีชื่อเสียงหรือโดดเด่น

จ. มหาสารคาม ไดจ้ ดั ใหม้ ีการประกวดผา้ ไหมประจาจงั หวดั ข้ึน ปรากฏวา่ ผา้
ไหมท่ีไดร้ ับรางวลั ชนะเลิศน้นั คือ ลายสร้อยดอกหมาก เพราะมีความสวยงามและ
วจิ ิตรบรรจงมาก จึงไดเ้ ลือกผา้ ไหมลายสร้อยดอกหมากเป็นผา้ ไหมประจาจงั หวดั
พร้อมกบั สนบั สนุนใหช้ าวบา้ นทอผา้ ลายน้ีใหม้ ากข้ึน ทาใหข้ ณะน้ี กลุ่มทอผา้ ไหมทุก
อาเภอของจงั หวดั มหาสารคาม ต่างกห็ นั มาผลิตผา้ ไหมลายสร้อยดอกหมากกนั มากข้ึน

กลุ่มทอผา้ ไหมบา้ นกดุ รัง นอกจากผลิตภณั ฑผ์ า้ ไหมมดั หมี่ลายสร้อย
ดอกหมากอนั ลือช่ือ ยงั มีผา้ ฝ้ายลายสร้อยดอกหมาก ผา้ ไหมมดั หม่ีลายทวั่ ไป ปัจจุบนั
ทางกลุ่มไดน้ าผา้ ไหมที่ทอมาตดั เยบ็ เป็นผลิตภณั ฑต์ ่าง ๆ เช่น เส้ือสูตรชายและหญิง
ลายสร้อยดอกหมาก เส้ือสูตรชายและหญิงพ้ืนเรียบ ผา้ ห่ม ผา้ ขาวมา้ ซ่ึงลว้ นแต่
น่าสนใจ

การนาไปใช้ประโยชน์
ใชต้ ดั เยบ็ เส้ือผา้ เครื่องนุ่งห่ม

ผลติ ภัณฑ์จากผ้าลายสร้อยดอกหมาก

ชุดราตรี

กระเป๋ า

การประยกุ ตใ์ ชส้ ู่งานแฟชนั่

ชุดราตรี

การประยกุ ตใ์ ชส้ ู่งานแฟชนั่

เส้ือสูท

การประยกุ ตใ์ ชส้ ู่งานแฟชน่ั

รองเทา้ บูทส้นสูง