Kosbi Aktüel 20. Sayı

TÜRKİYE İHRACATÇILAR MECLİSİ VERİLERİNE GÖRE
2020 OCAK-HAZİRAN SEKTÖREL İHRACAT

açmak için neler yapılmalıdır? SEKTÖR FOB USD KG DOLAR/KG
MAKFED’in Nisan sonu üyelerine Mücevher 345.058.721 542.097 636,53
yaptığı bir ankette makine sektö- Savunma ve Havacılık Sanayii 167.356.160 3.627.575 46,13
rünün finansal açıdan yaşadığı ilk 5 Hazır giyim ve Konfeksiyon 1.357.642.076 101.926.801 13,32
sorun şöyle sıralanmıştır: Deri ve Deri Mamulleri 101.532.166 10.387.221 9,77
1. Makine sektörünün mücbir sebep Fındık ve Mamulleri 128.393.191 17.552.947 7,31
kapsamına alınmaması Otomotiv Endüstrisi 2.016.000.596 282.780.341 7,13
2. Muhtasar ve KDV tevkifatı ile SGK Tütün 84.587.814 12.099.027 6,99
primlerinin Nisan, Mayıs ve Haziran Diğer Sanayi Ürünleri 8.345.719 1.579.524 5,28
ödemelerini 6’şar ay ertelenmesi Makine ve Aksamları 586.861.175 112 .7 70 . 3 4 2 5,20
kapsamında makine sektörünün yer İklimlendirme Sanayii 360.162.366 82.849.449 4,35
almaması Tekstil ve Hammaddeleri 554.850.988 145.416.212 3,82
3. Bankaların limit yetersizliği Elektrik Elektronik 902.754.418 266.874.676 3,38
4. KDV alacakları ödemelerindeki Demir ve Demir Dışı Metaller 677.203.579 208.313.470 3,25
gecikmeler Halı 195.175.111 68.186.322 2,86
5. Kısa çalışma ödeneği başvuru- Kuru Meyve ve Mamulleri 89.548.125 31.603.677 2,83
sundaki yoğunluk Zeytin ve Zeytinyağı 19.060.098 9.869.463 1,93
Aslında bakıldığında, bu 5 madde Süs Bitkileri ve Mam. 6.061.073 3.152.734 1,92
de birçok sektörümüzün ortak ko- Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller 184.085.659 96.967.758 1,90
nularıdır. Mobilya, Kağıt ve Orman Ürünleri 459.784.896 380.026.561 1,21
Makine sanayinde kalıcı büyümek Yaş Meyve ve Sebze 264.866.373 275.925.978 0,96
ve rekabet gücünü artırmak için is- Gemi ve Yat 88.349.341 103.034.057 0,86
tikrarlı ve büyük ölçekli yatırımlara Kimyevi Maddeler ve Mamulleri 1.425.451.434 1.726.291.881 0,83
gereksinim vardır. Meyve Sebze Mamulleri 113.061.325 137.107.300 0,82
64 sektörü de etkileyen bir üretim Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri 572.364.084 727.598.205 0,79
alanından bahsediyorsak, verilmesi Çelik 1.128.844.150 1.934.754.190 0,58
gereken desteklerin de o kapsamda Madencilik Ürünleri 312.700.217 2.113.833.770 0,15
olması gerekmektedir. Bakış açımız- Çimento Cam Seramik ve Toprak Ürünleri 323.137.262 10.594.858.315 0,03
da iyileşme var ama dünyanın ilerle- TÜRKİYE 6 AYLIK 12.473.238.115 19.449.929.893 0,64
diği hızda yeterli değildir.
Yerli sanayimiz makine ithalatı ne- Makine İhracatçıları Birliği, Makine altyapısındaki eksiklerini giderece-
deniyle kayıp yaşamaktadır. Federasyonu ve TOBB işbirliğiyle ğini, yüzde 20,5’i ise verimliliği ar-
Çin’den, Tayvan’dan CE belgesine Haziran ayında yapılan anket sonuç- tırmak üzere ürün konsolidasyonu
sahip olmayan makineler ithal edi- larına göre; İşletmelerin yüzde 40’ı yapacağını belirtti. İşte bu süreçte,
liyor. Gümrükten geçebiliyor. O ne- normal imalat süreçlerinin devam firmalarımıza destek olunması hızlı
denle ihtisas gümrüklerinin kurul- ettiğini belirtirken, kapasitesi yüz- toparlanma adına etkili olacaktır.
ması çok önemli. de 50’nin üzerinde daralan firmala- Salgın ile birlikte yaşadığımız tekno-
Ayrıca, ülkemizde ürün çeşitliliğin- rın oranı yüzde 34 oldu. Firmaların lojideki dönüşümü düşündüğümüz-
de de problemimiz var. Çeşitliliği de yüzde 31,5’i ihracat pazarlarını çe- de, yakın zamanda çok daha stra-
artırmalıyız. şitlendireceğini, yüzde 22,2’si dijital tejik bir noktaya ulaşacak makine
Bugün artık insanoğlu anladı ki, ta-
rım hayatta kalmak için sektörünün konuları
öncelikli konu. Bu da dikkatle değerlendiril-
tarım makineleri üreti- melidir.
cilerine büyük sorum- Son olarak ifade et-
luluk yüklemektedir. mek isterim ki, rekabet
Tarım makineleri ihra- gücü yüksek makine
catından Türkiye’nin sektörü, geniş tedarik
payı sadece yüzde 1,3. ağı da dikkate alındı-
Bu kapsamda, yerli- ğında ülke ekonomi-
leştirme çok önemli. sini de daha rekabetçi
Üreticilerimizin Ar-Ge yapacaktır. Bu da ülke-
yapabilmesi, Ar-Ge nin sanayisini güçlen-
desteklerine ulaşabil- direcek, refah seviyesi-
mesi sektörün gelişimi ni artıracaktır.
açısından kritik.

49

SAĞLIK

“BAĞıŞıKLıĞıNıZı OZON
TEDAVİSİYLE GÜÇLENDİRİN”

Dr. Güneş Terzi
Anestezi Uzmanı

Koronavirüs salgını nedeniyle reaksiyona girdikten sonra bu kan
sağlık en önemli gündemimiz hastaya geri verilir. Böylece kan
olurken, medikal ozon uygu- hücreleri vücutta tekrar dolaşıma
laması ile bağışıklık sistemini güç- katıldığında, bağışıklık ve antioksi-
lendirerek pek çok hastalığa karşı dan sistemi harekete geçer.
iyileşme, gençlik ve güzellik sağla-
mak mümkün. “Kişinin kendi kanından şifa”
Pek çok rahatsızlığın tedavisinde Ozon tedavisinin aslında biyolojik
fayda gördüğümüz ozon tedavi- bir tedavi yöntemidir: Bu uygula-
sinde, hastadan alınan kanın içine, mada asıl görevi kişinin kendi kanı-
tıbbi ozon jeneratöründe, önceden nın yapar, hücreler korunarak, do-
belirlenmiş dozda üretilen ozon ka- kulardaki oksijen artırılır. Böylece
rıştırılır. Ozon gazı kan hücreleri ile bağışıklık sistemi güçlenir, zararlı
mikroorganizmaları öldürerek, ağrı
kesici etki sağlanır.

Hangi hastalıklarda ozona dayanıklı malzemelerin kul-
kullanılıyor? lanılması gerekiyor. Uygulama
Ozon tedavisi, başta kronik roma- hızlı ve basınçlı yapılmamalı. Ayrı-
tizma, kronik akciğer hastalığı, kolit ca direkt olarak solunmaması için
gibi bağırsak iltihabı hastalığında, ortamın iyi havalandırılarak uygun
multipleskleroz (MS) gibi bağışıklık jeneratör ve sensör kullanılması
sistemi ile ilgili hastalıklarda, do- şart. Ozon gazı direkt olarak damar
laşım bozukluklarında ve viral en- içine zerk edilemez ve direk olarak
feksiyonlar için kullanılır. Ayrıca solunamaz. Profesyonel ellerde ve
dirençli mantar enfeksiyonların, uygun şartlarda yapıldığında bu uy-
fistül, apse, mikrop kapmış yaralar gulamanın birçok faydası var.
ve kronik ülser, yanık, gözde yaşa
bağlı hastalıklar, fibromiyalji, alerji Hepinize sağlık dolu günler dilerim.
tedavisi, kanser tedavisine destek
ve ayrıca enerji artışı ve yaşlanmayı
yavaşlatmak amacıyla da kullanılır.

Uzman ellerde yapılması şart
Ozon tedavisinin mutlaka steril
ortamda, silikon, cam, teflon gibi

50



İNSAN KAYNAKLARI

COVİD-19 SONRASI
İŞ YAŞAMI

Serdar Kalaycıoğlu çıkınca devam etmeye başladılar. çıkarıldı. Servis ve yemek düzenleri
Yönetim Danışmanı Neydi bu yararlar peki? Genel gözden geçirildi ve yayınlanan
EGERİA İst. ve Müş. Ltd. Şti. Kurucusu giderler azaldı, elektrik, servis, talimatlara uygun hareket
yemek vs. gibi giderler oluşmadı. edilmeye başlanıldı. Eskisi gibi
Dünya, Covid-19 salgını ve İşlerin evden de yapıldığı devam etmek isteyen bazı “mış gibi”
sonrasındaki kriz ile birlikte aksamadığı görüldü, toplantılar işletmeler de oldu ve çalışıyorlar
yeni bir biçime büründü ve görüşmeler online internet da. Bu arada çalışanının sağlığını
buna yeni sosyalleşme dedik. İş ortamına taşındı ve bir risk ve iş güvenliğini düşünmeyen
ve yaşam dengemiz bu anlamda yönetimi, kriz yönetimi ile birlikte firmalardaki çalışanlara bir sözüm
birden ve beklenmedik anlamda zaman yönetimi başladı. Daha var: Bu kadar önemli bir dönemde
değişiverdi. düzenli çalışmaya başlanıldı fazla sizin sağlığınızı düşünmüyorlar ise
Bir anda kendimizi ev ve iş bir sosyal olamadık toplantılarda siz de onları düşünmeyin ve lütfen
arada bulduk. Daha düne kadar fazla boş konuşma yapmadık, yeni iş arayın ve ayrılın.
uzaktan çalışma modeli olur mu karşılıklı çay, kahve sohbetleri ve Pandemi sonrası çalışanını düşünen
olmaz mı derken ben bu yazıyı birde üstüne sigara içelim diye 30 firmalar TSE ve diğer kurumlardan
kaleme aldığım günlerde bile hala dakikalık toplantılar 60 dakikaya Güvenli Üretim ve Hizmet belgesi
iş hayatına dönmemiş ve evden uzarken birde baktık online almaya başladılar çalışanın güveni
çalışmaya devam eden birçok olduğu zaman bunların hiç birisi ve müşterisinin güveni için. Bunlar
çalışan biliyorum. Üretim şirketleri olmayınca 30 dakika da bitiyormuş önemli faktörler, önem verildiğinin
maalesef evden çalışma modeli ve bir başka toplantıya daha vakit göstergesi olan çalışmalar bu tür
uygulayamayacakları için onlar da ayırır olduk. Ancak maalesef bazı belgeleri alan firmaları da ayrıca
vardiya sayılarını azalttılar, nöbet durumlarda 08:00-18:00 çalışır kutlamak lazım.
sistemine geçtiler beyaz yaka olduğumuzu unuttuk ve 18:00 den Ufacık bir virüs gözle görülmeyecek
çalışanlarını evlerine gönderdiler sonraya da toplantılar koymaya ve kadar küçük bir virüs, tüm
ve kendilerine göre birçok formül iş vermeye iş almaya başladık. hayatımızı ve buna bağlı olarak da
bulup, üretimi aksatmadan ama İnsan kaynaklarını iyi bir sistematiğe çalışma hayatımızı değiştirdi ve
azaltarak çalışmaya devam ettiler. oturtmuş, insan yönetimine önem düne kadar olmaz, uygulanmaz
Peki, ne oldu da uzaktan çalışmayı veren şirketlerde İnsan kaynakları diye karşı çıktığımız bir çok
kabul etmeyen, bize uymaz diyen departmanları başrole çıktı hem şeyin uygulanmasına sebep oldu
işverenler bir anda bu modeli krizi çözdü, hem de şirket içi tabuları yıktı. Bundan sonra bir
benimsediler. Bana göre burada işleyişleri rayına oturttu ve bu çok iş yeri artık belki de uzaktan
en önemli faktör önce insan olumsuzlukları ortadan kaldırdı. çalışma modeli ile belki de bir
sağlığı, çalışan sağlığı devreye Ama uygun yapısı olmayan ve mış daha asla ofis, işyeri kavramında
girdi ve herkes bu modele geçti ve gibi yapan firmalarda bu durumlar çalışmayacak ve işlerini bu model
sonrasında da bazı yararları ortaya maalesef sıkıntı yarattı. ile devam ettirecek. Yeni sosyal
Yavaş yavaş ofislere geri dönüşler hayırlı olsun o zaman. Sağlıklı
başladı. Dönmeden önce birçok günler de hijyen, fiziki mesafe,
yeni düzenlemeler yapıldı. Sosyal maske kuralına uyarak üretmeye
mesafeler ayarlandı, temizlik ve devam etmek üzere herkese iyi
hijyen kuralları maksimum seviyeye çalışmalar dilerim.

52



GÖRÜŞ

İMMUN SİSTEMİN GÜCÜ

Enver Olgunsoy güçlü tutmada bizlere destek ola- vide kesin etkilidir diyebileceğimiz
Olgunsoy İlaç Kozmetik Sanayi bilecek ürünleri dışarıdan almama- bir yöntem yok.
mız gerekebilir. Ayrıca yine doğal bir destekten
Yönetim Kurulu Başkanı Uzmanlar “immun sistem, immun söz etmek gerekirse, o da güneş
sistem” diyerek aslında tedavisi vitamini dediğimiz D vitaminidir.
İmmun sistemimiz (bağışıklık sis- tam olarak bilinmeyen son corona Bildiğiniz gibi sağlıklı bir birey gü-
temimiz) bizi tüm sağlık problem- krizinde insanın kendi direncine neş ışınlarından bu vitamini kendi-
lerinden uzak tutmak için, gere- arkalarını yasladıklarını görüyoruz. si oluşturur. Ancak yaşlı bireylerde
kirse patojenlerle savaşmak için Maalesef henüz coronayı alt ede- ve eşlik eden kronik hastalıkları da
programlanmıştır. Ama maalesef cek bir ilaç yok tabi. Çeşitli molekül- varsa bu mekanizma bozulur ve D
bu programlanmaya destek ver- ler “gözleme dayalı” olarak kullanı- vitamini eksikliği baş gösterir. ABD
mezsek de, immun sistem zaafları, lıp tedaviye çalışılıyor bu bela. deki Covid-19 ölümlerinin Yüzde
zayıflıkları kaçınılmazdır. Son coro- Bu arada remdesevir, lopinavir/ri- 70’inde D vitamini eksikliği tespit
na krizinde uzmanlar sürekli immun tonavir, hidroksiklorokin, klorokin edilmiştir. Bu vitamin akut solu-
sisteminizi güçlendirin, kuvvetli bir isimlerini medyada sıkça duyuyo- num yolları enfeksiyonlarında ko-
immun sistemi ile ancak bu hasta- ruz. Bunlar corona tedavisinde de- ruma sağlamaktadır. Yakın zaman-
lığa karşı durabilirsiniz deyip duru- nenen ilaçlardır. Hatta bazen kulla- da yapılan araştırmalar Covid-19
yor. Ancak siz de uzmanları dinleyip nımları durduruluyor, sonra tekrar gibi viral bir hastalık olan ınfluenza
“aman şu anda risk var, immun sis- başlanıyor ve hatta tıbbın bir silahı A H5N1 virüsünün yol açtığı akciğer
temimi güçlü tutayım, demekle de yok coronaya ve çaresizce insanlara hasarını, onarmak üzere kullanıla-
olmuyor. Bu, devamlılık arz eden maske, sosyal izolasyon, el hijyeni bileceğini göstermiştir.
bir süreç sonucu olabiliyor. Sağlıklı gibi koruyucu önlemler öneriliyor. Yine ayrıca yapılan bilimsel deney-
beslenme, düzenli uyku ve egzersiz Bunlardan en çok ismini duyduğu- lerde D vitamininin özellikle zarflı
immun sistemin güçlü olması için muz klorokin ve hidroksiklorokin virüslere -ki Covid-19’da zarflı bir
elzem. Bunları sağlıklı bir ruh hali, doğal moleküllerden ilham olarak virüstür- karşı antiviral etkilere sa-
temiz bir çevre ve eksikliği tıbben sentezlenen ürünlerdir. hip olduğu tezini desteklemekte-
tespit edilmiş bazı desteklerin kul- Bazı bilgisayar modellemeleri, yine dir. Bazı Covid-19 hastalarında yük-
lanılması gibi farklı olgular takip bazı doğal bileşiklerin Covid-19’a sek dozda D vitamini uygulaması
ediyor. Tabii zevk için kullandığımız karşı kullanılabileceğini göster- yapılmış, kritik durumlu hastaların
alkol, sigara vs. gibi zararlılardan mektedir. Bu doğal moleküllerin hastane yatış süresinde azalma tes-
uzak durmaktan söz etmek bile ge- bazıları ile çalışmalar başlamıştır. pit edilmiştir. Kanın oksijen taşıma
reksiz. Bunların varlığı, immun sis- Kurkumin, demetoksi kurkumin kabiliyetinde artış ve hemoglobin
temi çökertmekle ilk sıralarda yer oleuropein, kateşin, kesrelin, kolşi- düzeylerinde yükselme sağladığı
alıyor zira.. sin, apigenin bunlardan bazılarıdır gözlemlenmiştir.
A,C,E,D vitaminleri, çinko-ki özel- ve hepsi doğal orijinlidir. (zerdeçal, Sonuçta solunum sistemini etkile-
likle glukonat ya da pikolinat tuzu zeytin, papatya, güz çiğdemi, yeşil yen virüs enfeksiyonlarına - Covid
- selenyum, beta-glukn, omega 3, çay vs. gibi bitkiler sözü edilen et- 19 gibi - karşı bağışıklık yanıtını art-
bazı bitkilerin taşıdığı organik mad- ken maddeleri ihtiva eder) tırmak için D vitamini seviyelerini
deler, örneğin kırmızı üzüm, kabuk Ancak daha önce de sözünü etti- yükseltmek işe yaramakta ve teda-
ve çekirdeklerinden elde edilen ğim gibi henüz elimizde yeterince vide umut vermektedir.
extre vs. gibi bağışıklık sistemimizi veri olmadığı için Covid-19’a görün- Ancak şu kritik pandemi günlerinde
memeli, ondan becerebildiğimiz halen en akılcı yöntem, Covid-19’a
kadar kaçmalıyız. Zira halen teda- görünmemek o kadar.

54



BASİIŞNGDÜAVNENLİĞİ

COVİD-19 VİRÜSÜ VE
İŞ SAĞLIĞI GÜVENLİĞİ

Umut Cingi te, işin niteliği gereği nihayi karar tarafsız
Makine Mühendisi ISG Uzmanı (A sınıfı) uzaktan çalışma mo- yargının olacaktır.
delinin uygulanama- Kanunda, iş kazası si-
Bilindiği üzere Çin’in Vuhan yacağı işyerlerinde gortalıyı hemen veya
kentinde ortaya çıkan ve kısa işverenler tarafın- sonradan bedenen
sürede dünya üzerinde çok dan iş sağlığı ve gü- ya da ruhen arızaya
geniş bir alanda etki gösteren Ko- venliği tedbirlerinin uğratan olay olarak
ronavirüs (COVID-19) salgın hastalı- alınması gerekmek- t a n ı m l a n m a k t a d ı r.
ğı Dünya Sağlık Örgütü tarafından tedir. Görüldüğü üzere ka-
11 Mart 2020 tarihinde pandemi Bununla birlikte iş- nun burada iş kazası
olarak ilan edilmiştir. Ülkemizde çinin korunmasına kapsamını sigortalıyı
okulların tatil edilmesi, zorunlu yönelik düzenlemelerin temeli bedenen ya da ruhen zarara uğra-
seyahat yasakları, karantinalar, ev- Anayasa ve 4857 sayılı İş Kanunu’na tan olay şeklinde geniş biçimde ifa-
den çalışma uygulamaları, 65 yaş dayanmakta olup işverenin iş yerin- de ederek hastalık ya da kaza kav-
ve üzerine sokağa çıkma yasağı ge- de yönetim yetkisine bağlı olarak ramları ile sınırlandırmamıştır.
tirilmesi gibi önlemler ile virüsün birçok yükümlülüğü bulunmakta- Mevcut durumda bir çalışanın Ko-
etkileri en aza indirilmeye çalışıl- dır. İşbu sorumlulukların başında ronavirüs’e yakalandığı ve bunun
maktadır. ise işverenin gözetim yükümlülü- bir iş kazası olduğunu düşündüğü
ğü kapsamında işyerinde gerekli varsayımını ele alalım: SGK’nın ge-
Koronavirüs salgınının yayılması- iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin nelgesi gereği iş kazası bildirimi
nı kısıtlamak ve salgınla mücadele alınmasıdır. yapılmayacak ve hastaneye başvu-
etmek adına, toplu kullanım alan- İşveren tarafından alınması gere- rulduğunda genel prosedür uygu-
larından biri olan işyerlerinde de ken önlemler 6331 sayılı İş Sağlığı lanarak provizyon alınıp tedaviye
önleyici tedbirlerin alınması gerek- ve Güvenliği Kanununda yer almak- başlanacaktır. İşçi açısından rapor
tiğinden, özel sektörde birçok iş- tadır. Kanun’un 4. maddesine göre, ücreti ve masrafların karşılanması
veren tarafından işyeri faaliyetleri işveren, çalışanların işle ilgili sağlık konusunda hak kaybı olacaktır. An-
ya tamamen durdurulmuş veya sı- ve güvenliğini sağlamakla yükümlü cak bu, kesinlikle olayın hukuken iş
nırlandırılmış ya da uzaktan/evden olup bu çerçevede yapması ve uy- kazası olmadığı anlamına gelme-
çalışma usulüne geçilmiştir. gulaması gereken yükümlülükler mektedir. Böyle bir durumda işçi-
Teknolojik altyapıya sahip olan iş- ilgili kanun maddesinde belirlen- nin tedavi evrakları (yani epikrizi)
yerlerinde evden/uzaktan çalışma miştir. ve kazanın iş kazası sayılacağına
yapılması mümkün olmakla birlik- ilişkin tanık, yazışma vb. delilleri
Korona (Covid-19) Virüsü ile iş mahkemeleri nezdinde tespit
nedeniyle personelin davası açması gerektirecektir. Has-
hastalanması ve işe talığın iş yeri ile bir illiyet bağı olup
gelememesi İş Kazası mıdır? olmadığı araştırılacak ve sonrasın-
SGK’nın yayımlamış olduğu da karara bağlanacaktır.
07/05/2020 tarih, 2020/12 sayılı ge- Bizlerin bu tartışmalı ve muallak
nelge, bazı çevrelerce tartışmanın konularla alakalı sorunlar yaşama-
nihayete erdiği ve Koronavirüs’e mız için Covid-19 konusunda Fabri-
yakalanmanın iş kazası sayılamaya- ka olarak iş veren ve işçiler olarak
cağı belirtilmiştir. gerekli önlemleri tedbirleri alarak
Bu genelge sonrası birçok tartışma virüsten etkilenmemek en doğru
ve yeni görüşler oluşsa da son ve ve insancıl yoldur.

56



GÖRÜŞ

YATIRIM TAAHHÜTLÜ
UZUN VADELİ AVANS KREDİSİ

Adnan Yıldırım
Ekonomi Bakan Yardımcısı (2014-2015)
Türk Eximbank Genel Müdürü (2016-2019)

Türkiye Cumhuriyet Merkez ve 2020/32 sayılı ikinci basın duyu- kullanılan yatırımlara öncelik veri-
Bankası, önce 31 Mart 2020 rusunda ise, arada geçen (iki aylık) lecek,
tarihinde 2020/21 sayılı basın sürede firmaların işletme sermaye- • Projeye uygun özkaynak yeterlili-
duyurusu ile “Koronavirüsün Eko- si ihtiyacının bankacılık sistemince ği aranacak,
nomik ve Finansal Etkilerine Karşı yeterince karşılandığının değerlen- • Yatırım, ihracat ve istihdam artışı
İlave Tedbirlere İlişkin Basın Duyu- dirildiğini belirterek, selektif yatı- ile ithalat bağımlılığını azaltıcı katkı
rusu” ile mal ve hizmet ihracatçısı rımların desteklenmesi amacıyla sağlamalı,
firmaların finansmana erişimini kalan “20 milyarın yatırım taahhüt- • Yeni teknolojiye dayalı olmalı, re-
kolaylaştırmak ve istihdamın sürek- lü avans kredisi olarak kullandırı- kabet gücümüzü artırma potansi-
liliğini desteklemek amacıyla kendi lacağını açıklamıştır. Duyuruda ve yeli bulunmalı,
kaynağından, (2017’de ara verdiği sonrasında yapılan açıklamalara • İlk etapta, Kalkınma ve Yatırım
tarihten yaklaşık 2,5 yıl sonra Türk göre, kredinin kullandırma koşul- Bankası aracılığıyla “18 milyar kul-
Lirası reeskont kredisi uygulaması- ları aşağıda özetlenmiştir. Yatırım landırılacak,
nı tekrar devreye alarak) Türk Lirası taahhütlü avans kredisi, • Azami 10 yıl vadeli ve sabit faizli,
cinsinden “60 milyar tutarında re- • Selektif sektörler ve teşvik belgeli • TCMB haftalık repo faizinin 150
eskont kredileri kullandırılacağını yatırımlarda kullandırılacak, baz puan altında faiz uygulanacak,
duyurdu. Belirlenen “60 milyarlık • Türkiye’de ilk kez üretimi yapı- • Özellikli ve istisnai yatırımlar ha-
toplam limitin ilk aşamada “40 mil- lacak olanlar hariç yerli ekipman riç, firma bazında kredinin asgari
yarlık kısmının, Türk Eximbank’a
“20 milyar, kamu bankalarına “10
milyar ve diğer bankalara da “10
milyar olarak tahsis edildiği duyu-
ruda açıklanmıştır. Tahsis edilen
“40 milyarlık reeskont kredilerinin
azami vadesi 360 gün olup ihracat
ve döviz kazandırıcı hizmet taah-
hüdüne ek olarak kredinin vadesi
sürecinde istihdam seviyesinin mu-
hafaza edilmesi koşulu da bulun-
makta, ayrıca sözü edilen duyuruda
kredilerin detayları da açıklanmış-
tır.

TCMB, toplam “60 milyarlık limit-
ten kalan “20 milyarlık kısmın tah-
sisini yaptığı 05 Haziran 2020 tarih

58

Kapasite artışı ve ihracat potansiyelimizi artıracak
üretim hacmine erişimde özel sektörün yatırım

harcamalarını uygun maliyet ve uzun vadeli finansal
enstrümanlarla karşılayabilmek gerekir.

tutarı “20 milyon, azami tutarı “400 nan yatırım harcamalarının yapı- vade ve maliyet bakımından son
milyon, labilmesi de önemlidir. Kapasite derece uygun koşullarda sunulmuş
koşullarına uygun yatırımlarda kul- artışı ve ihracat potansiyelimizi olmasını, doğru zamanda atılmış
landırılacağı belirtilmiştir. artıracak üretim hacmine erişimde yerinde bir adım olarak değerlen-
Krediden Yararlandırılacak Sektör- özel sektörün yatırım harcamala- diriyoruz. Kredi kullandırılacak
ler rını uygun maliyet ve uzun vadeli yatırımlar arasında, ihracatı artır-
Kredi talebinde bulunacak firmala- finansal enstrümanlarla karşılaya- ma potansiyeli olan yatırımlar da
rın, yatırım teşvik belgesine bağlı bilmek gerekir. Geçmişte Avrupa bulunmakta, ancak kredi kullanan
yatırımlarına başlamamış yada son Yatırım Bankası (EIB), Dünya Ban- ihracatçı firmalardan (TCMB’nin re-
12 ay içinde başlamış olmaları ge- kası (IBRD), İslam Kalkınma Bankası eskont kredilerinde zorunlu olan)
rekmektedir. Bu aşamada, kredi- (IDB), Avrupa Konsey Bankası (CEB) ihracat taahhüdünde bulunmaları
den yararlandırılacağı GTİP bazın- gibi uluslarüstü kuruluşlarca uygun istenmeyecektir. Ayrıca avans yatı-
da duyurulan sektörler, koşullarda sağlanan yatırım kredisi rım kredisi, refinansman ve işletme
• Makine&ekipman, programlarının benzerinin, pande- sermayesi ihtiyacının giderilmesi
• Kimya, mi sürecinde TCMB tarafından da için de kullanılamayacaktır.
• Tekstil, hazır giyim, deri,
• Kağıt, kağıt ürünleri,
• Madencilik,
• Gıda,
• Enerji verimliliği,
• Eczacılık,
• Ana metaller, fabrikasyon metal
ürünler,
• Elektrikli teçhizat,
• Bilgisayar, elektronik, optik,
• Plastik, kauçuk,
• Sağlık,
• Otomotiv ve yan sanayi,
• Mobilya olarak açıklanmıştır.

Sonuç olarak, TCMB tarafından
tahsis edilen “20 milyar tutarındaki
yatırım taahhütlü avans kredisinin
kullanımı için son derece uygun
koşullar öngörülmüştür. Pandemi-
nin, ekonomik faaliyetler üzerinde-
ki olumsuz etkilerinin giderilerek
normalleşmeye dönüş sürecinde,
tüketim harcamalarındaki artışa ek
olarak pandemi öncesinde planla-

59

HUKUK

ELEKTRONİK TİCARETE
İLİŞKİN YÜKÜMLÜLÜKLER

Stj. Av. Sercan Bozkaya
Şahin Hukuk Bürosu

Elektronik ticarete ilişkin gerektiğinden bir “Ön Bilgilen- lanması ve web sitesine bu şe-
yükümlülükler, Tüketicinin
Korunması Hakkında Ka- dirme Formu” oluşturularak söz- kilde yerleştirilmesi gereklidir.
nun, Elektronik Ticaretin Düzen- Aksi yönde gerçekleştirilen
lenmesi Hakkında Kanun ve Me- leşmenin onaylanmasından he- çalışma, mevzuatın bahsedi-
safeli Sözleşmeler Yönetmeliği len tüketici lehine düzeni ve
olmak üzere üç ana düzenleme men önce tüketiciye sunulması uygulaması göz önünde bu-
ile belirlenmiştir. Hukukumuzda lundurulduğunda ön bilgilen-
yer alan düzenlemelerin olduk- gereklidir. Ön bilgilendirmede dirmenin yok hükmünde kabul
ça tüketici lehine olması, tüke- edilmesine yol açabileceğin-
ticilerin hukuki çözüm yollarına belirtilmesi gereken hususların den önemli hak kayıpları ve
ulaşma kolaylığı ve bu konuda cezai yaptırımlara neden ola-
uygulanan cezai yaptırımların sözleşme içeriğinde belirtilme- bilecektir. Benzer şekilde örne-
miktarı ile sayıca fazlalığı elekt- ğin satıcının mersis numarasının
ronik ticaret sırasında ilgili yü- si, ilgili hükme aykırılık olarak
kümlülüklere uymayı oldukça ön bilgilendirmede yer alması
önemli hale getirmiştir. İlgili yü- değerlendirilebileceğinden ce-
kümlülüklerden birçoğunun söz- ve ürün fiyatı üzerine uygulanan
leşme öncesinde ya da sözleşme zai yaptırımlar ve hak kayıpları
sırasında yerine getirilmesi ge- söz konusu olabilecektir. Yönet- vergilerin açıkça belirtilmesi de
rektiğinden elektronik sipariş meliğin 3. Maddesinde sayılan
aşamasında tüketiciye sunulan ön bilgilendirme içeriklerinin Yönetmeliğin 5. Maddesi gere-
belgelerin sayıca ve içerik olarak sağlanabilmesi için detaylı bir
mevzuata uygunluğu oldukça çalışma yapılması ve gerekli ğince önemli yükümlülüklerden
önemlidir. konularda işleyişe ilişkin pro-
Bu noktada öncelikle TKHK’da sedürlerin hazırlanması gere- bir tanesidir. Genel olarak ön
öngörülen ve Mesafeli Sözleş- kir. Bu prosedürler, satış-tes-
meler Yönetmeliğinde detay- limat, iade-değişim, cayma bilgilendirme yükümlülüğünün
ları belirtilen ön bilgilendirme hakkı gibi konularda hazırla-
yükümlülüğü oldukça önem arz nabilir. Daha sonrasında ilgili mesafeli satış sözleşmesi içeri-
etmektedir. Yönetmeliğin 6/(a) prosedürlerin ön bilgilendir-
hükmü gereğince ön bilgilen- mede yer alması gerektiği gibi ğinde yerine getirilmesi doğru
dirmenin tüketicinin ödeme yü- bu prosedürler web sitesinde
kümlülüğü altına girmesinden ayrı ayrı da erişime sunulabilir. olmayıp detaylı sayılmış bir çok
hemen önce yerine getirilmesi Mesafeli Sözleşmeler Yönetme-
hususta yapılacak bilgilendirme-
liğinin 12/(1) hükmü gereğince
ye satış sözleşmesi içeriğinde
ön bilgilendirmenin en az on iki yer verilmesi hukuk tekniğine
de aykırı olacaktır. Bu durum
(12) punto büyüklüğünde, açık hak kayıplarına yol açabilmek-
tedir.
ve anlaşılır bir şekilde yerine ge- Konuya ilişkin yönetmelik ve

tirilmesi gerekir. Hazırlanacak diğer düzenlemeler genel ola-

Sözleşme’de, ön bilgilendirme rak emredici şekilde düzenlen-

yükümlülüğüne ilişkin ifadeler diğinden bunların sözleşme ile

de yer aldığından Sözleşmenin aksinin kararlaştırılması müm-

mutlaka 12 punto olarak hazır- kün olmayacaktır. Bu şekilde

60

düzenlenen sözleşme hükümleri Tüketiciler ile satıcılar arasında yaşanan
hukuken hükümsüz olarak kabul güncel hukuki uyuşmazlıklar incelendiğinde
edilecek kanunda belirtilen azami iade işlemlerine ilişkin uyuşmazlıklar büyük yer
süre geçerli olacaktır. Yine örnek
vermek gerekirse Yönetmeliğin tutmaktadır.
16. Maddesinde düzenlenen azami
teslimat süresi olan otuz günlük hakkı teslimattan itibaren 1 yıl kapsamındaki yükümlülükler ye-
süre emredici nitelikte olup aksi süre ile kullanması ya da cayma rine getirilmediği takdirde veri
yönde düzenlenen normlar hüküm- hakkı kapsamında olmayan ürün- sorumlusu şirketlere bir milyon
süz olarak kabul edilmelidir. Bu du- lerin bu kapsamda değerlendiril- Türk Lirasına (1.000.000,00 TL)
rumun istisnası yine yönetmelikte mesi mümkün hale gelecektir. kadar idari yaptırımlar ile cezai
düzenlenen mücbir sebep halle- Kullanıcı sözleşmeleri ise genel ola- yaptırımlar uygulanabilmektedir.
ridir. Bu hallerde ise yine farklı bir Bu noktada gizlilik ve kişisel ve-
prosedürün önceden belirlenerek rak web sitesi kullanıcılarının kul- rilerin korunması politikası, ay-
tüketicinin erişimine sunulması ve dınlatma metinleri, açık rıza me-
belli bildirimlerin tüketiciye ulaştı- lanımından kaynaklanabilecek, her tinleri gibi çalışmaların yapılması
rılması şarttır. ve ihtiyaç duyulan noktaların tes-
Tüketiciler ile satıcılar arasında iki taraf üzerinde de doğması müm- pit edilmesi gerekir. Başkaca bir
yaşanan güncel hukuki uyuşmaz- husus ise; yeni düzenlemeler ile
lıklar incelendiğinde iade işlem- kün zararlara ilişkin sorumluluğu
lerine ilişkin uyuşmazlıklar büyük oldukça sıkı yaptırımlara bağlanan
yer tutmaktadır. Bu konuda iadeye düzenlemek üzere oluşturulan ve
ilişkin detaylı bir prosedürün hazır- ticari iletilere ilişkindir. Eğer Elekt-
lanarak yine önceden tüketicinin yasal gereklilikler dolayısıyla kulla-
erişimine sunulması bu uyuşmaz- ronik Ticaret’te bulunan tacir, söz
lıkların önüne geçecek mevzuata nıcıdan teyit alınan sözleşmelerdir.
uygunluğu da önemli ölçüde sağla- Söz konusu sözleşmeler hukuken konusu web sitesi üzerinden yürüt-
yacaktır. Örnek vermek gerekirse mülkiyet hakkı kapsamında olup,
iade işlemlerinin yapılabileceği fikri ve sinai haklar kapsamında tüğü faaliyetler kapsamında ticari
anlaşmalı kargo firması belirtil- değerlendirildiğinden bu konu-
mediği takdirde tüketici dilediği da özgün olmayan sözleşmelerin iletiler göndermek istiyorsa bu faa-
firma ile iade işlemini yapmak- kullanılması hukuken doğru de-
ta özgür olacak, bu durum da ek ğildir ve oldukça önemli riskler liyeti mutlaka ilgili kişinin önceden
maliyetlere yol açacaktır. Yine barındırmaktadır. Bu noktada ter-
aynı şekilde bedel iadesine ilişkin cih edilecek en doğru yol, gereklilik onayı ile gerçekleştirmeli ve bu
prosedür belirtilmediği takdirde
bedelin nakden ve defaten öden- ve şartlar göz önünde bulunduru- hususun ispatı mümkün olmalıdır.
mesi gündeme gelecektir. Bu du-
rum kredi kartıyla yapılan alışveriş- larak özgün bir kullanıcı sözleşmesi Aynı kapsamda ret hakkı gibi birçok
ler bakımından birçok uyuşmazlığa
yol açabilir. tanzim edilmesi olacaktır. yükümlülük daha yer almaktadır.
Tüketicinin on dört gün içerisinde Bu hususta da hazırlanması ge-
kullanabileceği cayma hakkı ba- Elektronik Ticaret mevzuatı kapsa- reken belge ve metinler mevcut
kımından ise ön bilgilendirmede olup ilgili yükümlülüklere uyul-
detaylı açıklamalara yer verilmesi mında gereklilik arz eden belgeler madığı takdirde on beş bin Türk
Sözleşmenin salahiyeti bakımından Lirasına kadar yaptırım uygulan-
büyük önem arz etmektedir. Zira dışında elektronik ticaretin huku- ması ve ihlalin niceliğine göre bu
gerektiği şekilde bilgilendirme miktarın on katına kadar arttırıl-
yapılmadığında tüketicinin bu ka uygun olarak gerçekleştirilmesi ması mümkündür. Aynı zamanda
Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi
ve idari yahut cezai yaptırımlar-
Hakkında Kanununda düzenlenen
dan korunabilmek amacıyla birçok
bazı yükümlülükler de mevcut olup
belgenin daha hazırlanarak web
bu hususların izahı ve uygulamaları
sitesinde erişime sunulması gerek-
mektedir. Bu noktada özellikle ki- oldukça titiz bir çalışmayı gerektir-
şisel verilerin korunmasına ilişkin
mevzuat kapsamında hazırlanma- mektedir.
sı gereken belgeler özel önem arz
etmektedir. Söz konusu mevzuat

61

BASINDAN
62

63