Kosbi Aktüel 11. Sayı

SAĞLIK

ALERJİK HASTALıKLARLA

MÜCADELE

Prof. Dr. Can KOCABAŞ
Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Tıp Fakültesi

Günümüzde endüstrileşmenin ğını söyleyebiliriz. Alerjik rinit kimi dolayı aralıklı da olsa yaşam boyu
beraberinde getirdiği sorun- ülkelerde toplumun yüzde 40’ına tedavi gereksinimleri bulunuyor. İş-
lardan biri de alerjik hastalık- yakınını etkiliyor. Besin alerjileri ise gücü ve eğitimin aksaması, sürekli
ların giderek sıklığının artmasıdır. büyüyen bir problem olarak karşı- tedavi ihtiyacı ise kaygı yaratacak
Refah düzeyinin artmaya başladığı mıza çıkıyor. Henüz besin alerjile- ekonomik boyutunu oluşturuyor.
1960’lı yıllardan sonra gelişmiş ül- rinin oranı yüzde altı civarındayken Günümüzde alerjik hastalıkları ta-
kelerde alerjik hastalıkların giderek yol açtığı sorunlar nedeniyle gün- mamen geçirecek tedavi metodu
arttığını görüyoruz. Dolayısıyla ge- demin ilk sıralarında yer almaya ne yazık ki bulunmuyor. Ancak bu
lişmişlik düzeylerine göre dünyanın başladı bile. hastalıklar kolayca kontrol altına
diğer ülkelerinde de orantısal ola- alınabilir ve hastalar yaşamlarını
rak bu hastalıkların sıklığı artıyor. Henüz besin alerjilerinin sorunsuz şekilde sürdürebilirler.
İleri sürülen ve bilim çevrelerince oranı yüzde altı Tüm dünyada alerjik hastalıkların
büyük oranda kabul edilen hijyen mekanizmalarını açıklamaya ve te-
hipotezine göre doğal yaşamdan civarındayken yol açtığı davisine yönelik yoğun harcama-
uzaklaşma, doğal yaşam ile etkileşi- sorunlar nedeniyle lar yapılıyor. Milyar dolarları bulan
mimizin ortadan kalkması ile bağı- araştırma destekleri de ekonomik
şıklık sistemimizin olması gerektiği gündemin ilk sıralarında yükün diğer bir boyutunu oluşturu-
gibi gelişemiyor. Bunun sonucunda yer almaya başladı bile. yor. Alerjik hastalıkların tedavisine
normal şartlarda polen, besin, akar yönelik araştırmaların ve sorunun
gibi zararsız yabancı maddelere “Dumansız hava sahası tamamen çözümünü beklerken, bu
karşı verilmesi gereken yanıtlar ye- projesi” tüm dünyada takdirle hastalıkların kontrolünü sağlama-
rine anormal yanıt vermesi ile ge- karşılandı ya yönelik alınacak önlemler ya da
lişiyor. Yani doğal yaşamdan uzak- Alerjik hastalıkların bu kadar yoğun projelerle hastalığın hem oluşumu-
laşmanın istenmeyen sonuçlarıdır görülmesinin sonuçlarına bakarsak nu engellemeye hem de kontrol al-
alerjik hastalıklar. Astım, alerjik ri- öncelikle toplumun sağlığını olum- tına alınmasına yardımcı olunmaya
nit, besin alerjileri, anafilaksi, egza- suz yönde etkilediğini söyleyebi- çalışılıyor. Bu önlemler hepimizin
ma, ilaç alerjileri gibi hastalıklardan liriz. Kronik seyirli olmalarından tahmin edebileceği gibi hava kirli-
söz ediyoruz. Çoğunluğu gelişmiş liğinin önüne geçilmesi, herkesin
ülkelerde olmak üzere yeryüzünde temiz hava solumasını sağlamak
300 milyondan fazla astım hastası ve tütün dumanına karşı alınacak
olduğu biliniyor. Diğer alerjik has- önlemleri sayabiliriz. Ülkemizde de
talıkların oranlarına bakıldığında Sağlık Bakanlığı bu konuda yaptı-
ise durumun pek de iç açıcı olmadı- ğı çeşitli projeler ile sorunun önü-

50

ne geçmeye çalışıyor. “Dumansız Anafilaksi yani ani gelişen ve ölümle
hava sahası projesi” tüm dünyada sonuçlanabilen şok tablosu da alerjik
takdirle karşılandı. Bu projelerin
sonuçları itibariyle sadece solu- hastalıkların sonuçlarından biridir.
num yollarına ait hastalıkların değil
aynı zamanda diğer sistemlerimizin cı var. Hem ortamın daha sıhhi ola- için alınacak önlemler. Okula ya da
sağlığını da korumuş olduğumuzu rak düzenlenmesi hem de tedavi kreşe giden çocuklar konusunda
unutmamalıyız. açısından ilaçların kullanımıyla ilgili servis sağlayıcılarının eğitimli ve
sunulacak hizmetlerin önemi son yetkili olması gerekiyor. Anafilaksi
Ülkemizde iki milyonun derece değerlidir. Ailelerin endi- geçiren besin alerjisi olan çocuklar
üzerinde astımlı çocuk var şelerinin önüne geçilmesi yanında bazen okullara kayıt bile yaptıramı-
Alerjik hastalıkların kontrol altına çocukların sağlıkları açısından bu yor. Diğer yandan globalleşen dün-
alınmasına yönelik birçok önlem düzenlemelerin yapılması gerekir. yada anafilaksi sıklığının daha çok
bulunuyor. Okulların ve çalışma or- Anafilaksi yani ani gelişen ve ölüm- olduğu ülkelerden turistik amaçla
tamlarının uygun şekilde düzenlen- le sonuçlanabilen şok tablosu da gelenler konusunda, yaptığımız ça-
mesi ile hem korunma hem de te- alerjik hastalıkların sonuçlarından lışmalarda aşçılarımızın besin aler-
davi konusunda hastalara yardımcı biridir. En önemli nedeni ise besin- jileri konusunda bilgi düzeylerinin
olunabilir. Ülkemizde çocuklarda lere karşı gelişen alerjilerdir. Ancak son derece yetersiz olduğunu bili-
astım sıklığı yüzde 10 civarındadır. arı sokmaları ya da ilaçlarla gelişen yoruz. Turizm sektörü açısından bu
alerjik reaksiyonlar da anafilaksi konuda düzenlemelerin yapılması
Yani iki milyonunun üzerinde as- gelişimine ve ölüme neden olabilir. da güven ortamının sağlanması ve
tımlı çocuk olduğunu öngörebili- Anafilaksi nedenlerine karşı alına- dolayısıyla hizmet kalitesinin art-
riz. Astımlı çocukların daha güven- cak kimi önlemler bireyin kendisini masına katkı sağlayacaktır. Hukuk-
li ortamlarda eğitim görmesinin ve hekimi ilgilendiriyor. Ancak söz sal açıdan da istenmeden de olsa
sağlanması çok önemli sorunları- konusu besin alerjileri olduğunda hayatı tehdit edebilecek sorunlara
mızdan biridir. Astım çok kolayca ise sadece hastanın önlem alması neden olmanın cezai sorumluluğu-
kontrol altına alınabilir ancak te- maalesef yetmiyor. Çünkü hastalar nun da bulunması bu sektör tara-
davi açısından ilaçlarının kullanımı alerjik oldukları besinleri kazara tü- fından bilinmesi gerekir.
için yardım gerekir. Bu çocukların ketebilirler. Sonuç olarak kronik bir hastalık
ilaçlarını düzenli alabileceği or- olan alerjik hastalıklar ile mücade-
tamların oluşturulması, eğitimle- İşlenmiş, paketlenmiş lede toplumsal farkındalığın artı-
rinin aksamasına engel olacaktır. ürünlerin içeriğinin açık bir rılması yanında eğitim kurumları,
Gelişmiş ülkelerde uygulanan bu şekilde yazılması gerekir işyerleri ve özellikle yiyecek sektö-
projelerle hem okula devamsızlığın Besin alerjilerinin sık görüldüğü ül- rünü de içine alan projelerin yapıl-
önüne geçilmesi sağlanırken hem kelerde önlemler ve yasal düzenle- ması gerekir.
de tedavi maliyetlerinin de azaldı- meler yapılmakla beraber örneğin
ğı gösterilmiştir. Okul öncesi dö- ABD’de her yıl onlarca kişi anafi-
nemde ise bu sorunlar daha büyük laksi sonucu hayatını kaybediyor.
boyutta yaşanıyor. Kreşlere ya da Bizim ülkemizde ise henüz bilimsel
gündüz bakımevlerine devam eden rakamlar olmadığı için sorunun bo-
çocukların yardıma daha çok ihtiya- yutu hakkında bilgimiz bulunmu-
yor. Gıda içeriklerinin ürünler üze-
rinde belirtilmesine yönelik yasal
düzenlemeler yapıldı ama hala bu
konuda sorunlar devam ediyor.
İşlenmiş, paketlenmiş ürünlerin
içeriğinin açık bir şekilde yazılma-
sı gerekir. Etiket okuma alışkanlı-
ğı da bu hastalara kazandırılmalı.
Problemin daha büyüğü çocuklar

51

HABER

İzmİr’de şehrİn yakınında
doğa İle İç İçe bİr yaşam alanı:

Nİf-Erbek

Bİr Güven Erbek İnşaat
yatırımı olan Nİf-Erbek Vİlla
Projesİ, İzmİr şehİr merkezİne
çok yakın bİr mesafede şehrİn
karmaşası ve yoğunluğundan
uzak doğanın İÇİNde ve bİn
yıllardır heybetİyle yöreye
bereket bahşeden Nİf Dağı
eteklerİnde devam edİyor.

Kemalpaşa’nın yükselen değeri bu dört farklı tipteki villalar 600
Çiniliköy’de, Nazarköy ve kı- metrekare ile 2 bin 200 metrekare
mız at çiftliğinin yanı başında arası bahçe alanlı bağımsız arsalar
binlerce hektarlık doğal orman ara- diği streslerden arındıran kuş cıvıl- üzerine inşa edilmiş. Villa projeleri
zisinin tam ortasında bulunan paha tıları, ağaçlardaki sincaplar ve çam tasarlanırken her kesimden aileler
biçilmez bir proje, kentten kopama- kokuları arasında bir yaşam alanı düşünülmüş ve farklı büyüklük-
yan ancak doğanın esintileriyle baş inşa ettiklerini dile getirdi. Güven ler dikkate alınarak en küçük net
başa kalmak isteyenlerin yeni ya- Erbek ayrıca projeyle ilgilenen tüm kullanım alan 190 metrekare olan
şam adresi Niferbek Bornova şehir İzmirlileri 5 Mayıs’ta proje alanında (3+1), en yüksek net kullanım alanı
merkezine sadece 15 dakika uzaklık- gerçekleştirecekleri tanıtım etkinli- da 540 metrekare olan (5+1) bina-
ğine davet etti. lar belirlenmiş. Evlerde isteğe bağlı
ta bulunuyor. olarak bahçe içinde yer alacak özel
açık yüzme havuzu projelere seçe-
9 yıl önce ailesiyle birlikte burada nek olarak sunuluyor. A plus yüksek
yaşama kararı alan ve Çiniliköy’e Ormanın içinde modern bir kalite yapı malzemesi kullanılarak
yerleşen Güven Erbek beş yıl önce yaşam... inşa edilen Niferbek villaları kon-
satın aldığı arazi üzerine yeni bir Ormanın hemen yanında 100 dö- for ve sadeliği bir arada yaşatıyor.
yaşam alanı inşa ederek kendisine nümlük konut alanında kurulu Ortak yaşam alanlarında ışık kirlili-
yeni komşular kazandırmayı arzulu- Niferbek projesi dört farklı tipte ği oluşturmayan aydınlatma siste-
mine kadar tüm detaylar düşünül-
yor. Çiniliköy’ün mükemmel doğası olmak üzere toplam 72 villadan müş.

ile hayata dokunuşlarının değiştiği- oluşuyor. Her bir santimetresi dik-

ni, sahip oldukları ve arzu ettikle- katlice tasarlanıp inşa edilen bu

ri hobileriyle yaşam alanının iç içe villalar için toplam 15 dönümlük

geçmesiyle aldığı keyfi komşularıy- bir alan kullanılıyor. Projenin kalan

la da paylaşmak adına yola çıktığını 85 dönümlük alanı ise yeşil ve or-

söyleyen Güven Erbek, şehrin yükle- tak kullanım için tasarlanmış olup

52



GÖRÜŞ

VERGİSEL TEŞVİKLERE

GENEL BİR BAKıŞ

Mehmet Yaşar Akçay
Yeminli Mali Müşavir

Mart ayında 7103, nisanda 7104 sayılı iyi takip edilmesi ve değerlendirilmesi gere-
kanunlar yayınlandı. Vergi kanun- kir. Bu anlamda işletmelerimizin bu sürece
ları ile diğer mali kanunlarda deği- profesyonelce yaklaşması ve uzman deste-
şiklik ve yeni düzenlemelerle teşvikler geti- ği almasını salık veririm. Bu kısa yazımızda
rildi. Ötesi, Proje Bazlı Teşvik Sistemi ile 19 sadece vergisel düzenleme ve teşviklere
firmanın 23 projesi özel teşvik programına genel bir bakış atıp birkaç somut örnekten
alındı. Ardından meclisin son oturumların- bahsedeceğiz.
da vergi ve sigorta alacaklarının yapılandırıl-
ması ile birçok teşvik düzenlemeleriyle ilgili İstihdamın artışı
7143 ve 7144 sayılı kanunlar kabul edildi. 14 • Geçmiş dönemlerde yararlanılmayan prim
Mayıs tarihli Bakanlar Kurulu Kararı ile KDV teşviki, destek ve indirimlerden yararlanma
ve ÖTV indirimleri geldi. Ardı ardına gelen hakkı getiriliyor. Asgari ücret desteği uygu-
kanuni düzenlemelerin özünde istihdam laması 2018 yılı Ocak-Eylül döneminde de
artışının ve maliyetlerde azalışın desteklen- aynen devam ettiriliyor.
mesi yatıyor. Bu sayede üretimin, ihracatın • Net ücretin ocak ve temmuz aylarında be-
ve büyümenin artması, işsizliğin ve cari açı- lirlenen asgari ücretin altına düşmesi halin-
ğın azalması öngörülüyor. de aradaki fark asgari geçim indirimine ek-
leniyor, dolayısıyla gelir vergisi yükü elimine
Ekonomik canlanma için teşvikler başlan- ediliyor.
gıçta itici bir unsur olurlar ama büyümenin • İş ve İşçi Bulma Kurumu’na kayıtlı işsizler
kalıcılığı ebette bu tür teşviklerle sağlana- arasından 1.1.2018 ila 31.12.2020 tarihleri
maz. Ekonominin kendi dinamikleri ile yolu- arasında işe alınanların prime esas kazanç-
na devam etmesi asıldır ve sonunda da öyle ları üzerinden hesaplanan sigortalı ve iş-
olacaktır. Türkiye’nin bugün karşı karşıya veren hissesi primlerinin tamamı tutarında
olduğu cari açık ve bütçe açığı ile bunların prim desteği sağlanıyor. Ayrıca 12 ay boyun-
sebep olduğu döviz, faiz, enflasyon baskısı ca asgari ücret üzerinden hesaplanan gelir
nihayetinde sıkı para politikası ve mali di- vergisi (asgari geçim indirimi düşüldükten
siplin uygulamalarını getirecektir. 2018’in sonra) siliniyor.
ikinci yarısından itibaren karşılaşacağımız
manzara budur. O nedenle işletmelerimiz Maliyet azalışı
bugünden vergisel ve diğer teşvikleri iyi de- • İmalatta kullanılmak üzere 2019 takvim yılı
ğerlendirmelidir. Bu ortam belki de yakın sonuna kadar alınan yeni makina ve teçhizat
gelecekte bir daha ele geçmez fırsatlar su- için uygulanacak amortismanın iki kat ola-
nan son şans olacaktır. İşletmeler için belirli rak gider yazılması hakkı getiriliyor.
imkanlar ortaya koyan bu düzenlemelerin • İmalat sanayiinde kullanılmak üzere alı-

54

“İşletmelerimiz Yeniden Yapılandırma, Matrah zükmeyen emtia, makine ve de-
bugünden Artışı, İşletme Kayıtlarının mirbaş yüzde 10 KDV ile kayıtlara
Düzeltilmesi, Varlık Barışı alınabiliyor.
vergisel ve diğer • 31 Mart 2018 tarihi itibariyle ke- Kayıtlarda gözüken ama gerçekte
teşvikleri iyi sinleşmiş vergi ve sigorta borçları var olmayan emtia, makine ve de-
36 ay süreye kadar taksitlendirili- mirbaş gayrisafi kar oranı ile KDV’li
değerlendirmelidir.” yor. Gecikme faizleri siliniyor, ye- olarak açığa fatura edilerek ve cari
rine Yİ-ÜFE değişim oranları esas hesap yaratmaksızın kayıtlardan çı-
nan yeni makina ve teçhizat için alınıyor. Dava safhasındaki alacak- karılabiliyor.
31.12.2019 tarihine kadar katma ların, davadan feragat etmek kay- 31.12.2017 tarihinde kayıtlarda yer
değer vergisi istisnası getiriliyor. diye, yarısı siliniyor. aldığı halde işletmede bulunmayan
• Organize Sanayi Bölgeleri ile Kü- Geçmiş dönemlerde yapılandırılan kasa mevcudu ve ortaklardan ala-
çük Sanayi Siteleri’nin su, kanali- alacaklar da bu yapılandırmaya ek- caklar yüzde 3 oranında vergi öde-
zasyon, arıtma, doğalgaz, elektrik, lenebiliyor. nerek kayıtlardan çıkarılabiliyor.
haberleşme tesisleri ile yol yapı-
mına ve küçük sanayi sitelerindeki Peşin ödemede faizlerin yüzde 90’ı • Yurt dışında veya yurtiçinde bu-
işyerlerinin inşasına ilişkin, bunlara siliniyor. SGK idari para cezalarının lunup işletme kayıtlarında yer al-
veya bunlar tarafından oluşturulan yarısı siliniyor. mayan para, altın, döviz, menkul
iktisadi işletmelere yapılan mal tes- kıymet ve diğer sermaye piyasası
limleri ile hizmet ifaları KDV’den is- • Matrah ve vergi artırımında bulu- araçları ile taşınmazlar ve tam mü-
tisna ediliyor. nanların ilgili yıllar hesapları ince- kellefiyete tabi gerçek kişiler ile ku-
• Arsa sahibi tarafından konut veya lenmiş sayılıyor. rumların yurt dışında elde ettikleri
işyerine karşılık müteahhide yapı- Kurumlar Vergisi’nde matrah artırı- bazı kazançları 30.11.2018 tarihine
lan tesliminde KDV matrahı arsa- mı 2013 yılında yüzde 35, 2014 yı- kadar Türkiye’ye getirilebiliyor. Bu
nın tamamı yerine, müteahhide ka- lında yüzde 30, 2015 yılında yüzde hükümden yararlanalar sadece yüz-
lacak konut veya işyerlerine isabet 25, 2016 yılında yüzde 20, 2017’de de 2 oranında vergi ödeyerek söz
eden arsa payı itibariyle belirleni- yüzde 15 olarak öngörülüyor. konusu varlıkları serbestçe tasar-
yor. Aynı şekilde, müteahhit tara- ruf edebiliyorlar. Ayrıca 31.07.2018
fından yapılan işlemin de arsa payı- KDV de yıllık ortalama vergi üzerin- tarihine kadar yurt dışı varlıklarını
na karşılık arsa sahibine konut veya den 2013 yılı için yüzde 3,5, 2014 getirenler için ise yüzde 2 vergi de
işyeri teslimi olduğu kabul ediliyor. yılı için yüzde 3, 2015 yılı için yüzde uygulanmıyor.
• Maliye Bakanlığı’na, imalatçılar 2,5, 2016 yılı için yüzde 2 ve 2017
tarafından yapılan ihracat işlemle- yılı için yüzde 1,5 oranında vergi ar- KDV ve ÖTV de indirim
rinden kaynaklanan iadelerde, yük- tırımı öngörülüyor. • 31.10.2018 tarihine kadar konut
lenilen katma değer vergisi yerine ve işyeri teslimlerinde KDV oranı
sektörler itibarıyla ihracat bedeli- • İşletme kayıtlarının düzeltilmesi yüzde 8 oluyor.
nin belli bir oranına kadar iade yap- ile stoklar ve aktifler gerçek duru- • Hurda araç yenilemesinde 10.000
tırmaya yetki veriliyor. ma uygun hale getiriliyor. TL ÖTV indirimi yapılıyor.
İşletmede var olup kayıtlarda gö-

55

HUKUK

ŞÜPHELİ ALACAKLAR

NEDİR?

Av. Doğancan ÖZGÜL
Şahin Hukuk Bürosu

213 Sayılı Vergi Usulü Kanunu 323. Mad- rai kazancın elde edilmesi ve idame ettirilme-
desinde düzenlendiği üzere vadesinde si ile ilgili olmak şartıyla;
tahsil edilemeyen ve ileride tahsil edilip
edilemeyeceği kesin olarak belli olmayan se- 1. (Değişik: 1.5.1981-2455/3 md.) Dava veya
netli veya senetsiz alacaklar “şüpheli alacak” icra safhasında bulunan alacaklar;
olarak tanımlanır. Şüpheli alacak olarak ta-
nımlanan bu alacaklar tahsil edilemese dahi 2. Yapılan protestoya veya yazı ile bir defadan
mükelleflerin söz konusu meblağ üzerinden fazla istenilmesine rağmen borçlu tarafından
vergi ödeme yükümlülükleri devam etmek- ödenmemiş bulunan dava ve icra takibine
te ve mali tabloların gerçeği yansıtmaması değmeyecek derecede küçük alacaklar;
sorunsalıyla karşılaşılmaktadır. Konuya dair Şüpheli alacak sayılır.
problemlerin önüne geçmek amacıyla 213 Sa-
yılı Vergi Usulü Kanunu ile Şüpheli Alacak Uy- Yukarıda yazılı şüpheli alacaklar için değerle-
gulaması müessesi düzenlenmiştir. me gününün tasarruf değerine göre pasifte
karşılık ayrılabilir. Bu karşılığın hangi alacakla-
Ne amaçlanmaktadır? ra ait olduğu karşılık hesabında gösterilir. Te-
Şüpheli Alacak Uygulaması’nda dönemsellik minatlı alacaklarda bu karşılık teminattan geri
ilkesi ve tahakkuk ilkesi olmak üzere iki temel kalan miktara inhisar eder.
ilke benimsenmektedir. Dönemsellik ilkesi, Şüpheli alacakların sonradan tahsil edilen
gelir veya giderin ilgili olduğu yılda dikkate miktarları tahsil edildikleri dönemde kar-zarar
alınması gerektiğini, tahakkuk ilkesi ise gelir hesabına intikal ettirilir.
veya gider unsurunun doğuşu ile birlikte dik-
kate alınması gerektiğini ifade etmektedir. Alacağın şüpheli alacak olarak kabul
Mevzuatımızda tahakkuk esasının benimsen- edilebilmesi için aşağıda yer verilen şart-
mesiyle birlikte ortaya çıkan problemi ber- ların kümülatif olarak varlığı aranır;
taraf etmek amacıyla getirilmiş olan “Şüp- 1. Bir alacağı şüpheli alacak olarak kaydede-
heli Alacak Karşılığı’’ müessesesi ile alacağın bilmek için bu alacağın ticari veya zirai kazan-
tahakkuku sırasında gelire yazılmış olan bu cın elde edilmesi ve devamı ile ilgili olması
alacak daha sonra alacağın şüpheli alacak ol- gerekmektedir. Hatır senetleri şüpheli alacak
ması halinde, pasifte alacak miktarı kadar kar- uygulamasına konu olamazlar.
şılık ayrılarak gelir kaydının dengelenmesi ve 2. Alacak dava veya icra safhasında olmalıdır.
problemin giderilmesi amaçlanmaktadır. Başvurudan sonra davanın mahkemede gö-
rülmesi ve icra safhasında talebin ödeme em-
Şüpheli alacaklar: riyle desteklenmesi gerekmektedir.
Madde 323 3. Dava veya icra takibine değmeyecek de-
(Değişik: 30.12.1980 2365/55 md.)Ticari ve zi- recede küçük alacakların yapılan protestoya

56

veya yazı ile bir defadan fazla iste-
nilmesine rağmen borçlu tarafın-
dan ödenmemiş olması gerekir.
4. Alacak teminatlı olmamalıdır.
Alacağın bir kısmı için teminat var-
sa, teminatsız kısım için gerekli
şartlarında gerçekleşmesi halinde
şüpheli alacak ayrılabilir.
5. Bilanço usulüne göre def-
ter tutan; ticari ve zirai kazanç sa-
hibi gelir vergisi mükellefleri ve
kurumlar vergisi mükellefleri yarar-
lanabilmektedir.

Özellikli durumlar; cektir. kibat yapılmış olmalıdır. Alacağın
• Faturalarda yer alan şüpheli tica- • İflas halinde şüpheli ticari alacak takibata rağmen tahsil edilemedi-
ri alacak karşılığı; 334 No’lu Vergi karşılığı; alacakların iflas masasına ğinin belgelenmiş olması halinde
Usul Kanunu Genel Tebliği uyarın- kaydettirilmesi şartıyla karşılık ay- karşılık ayrılabilecektir.
ca şartları sağlaması halinde KDV rılabilecektir.
içeren şüpheli alacaklarda katma • Karşılıksız çeklerde şüpheli ti- Karşılık hangi dönem
değer vergisi için de karşılık ayrıla- cari alacak karşılığı; Gelir İdaresi ayrılabilir?
bilecektir. Başkanlığı tarafından verilen bir Vergi Usul Kanunu’nda şüpheli ala-
• Yabancı para cinsinden olan ala- özelgede “Karşılıksız çıkan çekin cakların hangi dönemde karşılık
caklarda şüpheli ticari alacak kar- karşılıksız çıktığına ilişkin kaydın ya- ayrılması gerektiğine ilişkin bir hü-
şılığı; o günkü döviz alış kuru ile pıldığı dönem itibariyle dava veya küm bulunmamaktadır. Bununla
karşılık ayrılabilecektir. Ortaya çı- icra takibine başlanılması gerek- ilgili olarak Danıştay Vergi Daire-
kan kur farkı kambiyo kar ve zararı mekte olup, bu dönemde karşılık leri Genel Kurulu’nun E.2006/291,
hesabına aktarılmaktadır. ayrılmayan alacaklar için müteakip K.2006/334 sayı ve 08.12.2016 ta-
• Yurt dışından olan alacaklar için yıllarda karşılık ayrılması mümkün rihli kararında; karşılığın, alacağın
şüpheli ticari alacak karşılığı; dava bulunmamaktadır’’ şeklinde ifade şüpheli hale geldiği dönemde ay-
açıldığının dış temsilciliklere onay- edilmiştir. rılabileceği belirtilmiştir. İstanbul
latılması şartıyla karşılık ayrılabile- • Kamu idare ve müesseselerinden 7. Vergi Mahkemesi 8.3.2014 günü
doğan alacaklarda şüpheli ticari ve E: 2002/1198, K:2004/444 sayılı
“Dönemsellik ilkesi, alacak karşılığı, karşılık ayrılamaya- kararıyla; şüpheli alacak karşılığı
gelir veya giderin ilgili caktır. ayırmanın yükümlülerin ihtiyarına
olduğu yılda dikkate • Verilen avansların şüpheli ticari bırakılmasının, onları en çok kar
alınması gerektiğini, alacak karşılığı; Maliye Bakanlığı bir sağladıkları yılda şüpheli alacak kar-
tahakkuk ilkesi ise gelir özelgesinde verilen avansın alına- şılığı ayırma yoluna iteceği, bunun
veya gider unsurunun maması ve diğer koşulların da ger- ise kanun koyucunun amacına ay-
çekleşmesi halinde karşılık ayrılabi- kırı düşeceği gerekçesini haklı bul-
doğuşu ile birlikte leceğini belirtmektedir. muştur. Aynı zamanda Gelir İdaresi
dikkate alınması • Grup şirketlerinin birbirinden olan Başkanlığı İstanbul Vergi Dairesi
gerektiğini ifade alacaklarında şüpheli alacak karşılı- Başkanlığı’nın 21.06.2012 tarihinde
ğı; ana kuruluş, iştirak ve bağlı or- ve İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı’nın
etmektedir.” taklıkların birbirleriyle olan ticari 25.05.2011 tarihlerinde vermiş ol-
ilişkileri sonucu oluşan alacakların- dukları özelgelerde alacağın şüp-
dan karşılık ayrılabilecektir. heli hale geldiği dönemden sonraki
• Senetli alacaklarda şüpheli alacak bir dönemde karşılık ayrılmasının
karşılığı; senedin asıl borçlusunun mümkün olmadığı belirtilmektedir.
yanı sıra cirantalar hakkında da ta-

57

İŞ GÜVENLİĞİ

OFİSLERDE

İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ

Umut Cingi mıştır. Bunlardan biri de bel ve boyun düşünebiliriz.
Makine Mühendisi ISG Uzmanı (A sınıfı) ağrılarıdır. Stres hormonu nedeniyle 4. Ofislerde aydınlatma ihtiyacı, yapı-
gerilen boyun, bel ve vücut kasları lan işin gerekliliğine göre değişmek-
Ofislerde ve kapalı iş ortamla- ağrılara neden olmaktadır. Özellikle tedir. İhtiyacımız olan aydınlatma iki
rında çalışan kişilerin son za- iş hayatında gerilen vücudumuz dı- yol ile sağlanır. Doğal ışık ve yapay
manlarda yaşadığı hastalıklar şarıya ağrılar şeklinde imdat çağrıları ışık. Doğal aydınlatma yapay aydın-
başında ergonomi nedenli hastalık- gönderiyor olabilir. Özellikle işimizi latmaya göre daha fazla aydınlatma
lar gelmektedir. Özellikle uzun süre sevmeden yapıyorsak en iyi şartlara şiddetine sahip olmasından dolayı
bilgisayar başında çalışanların yaşa- sahip ofis ortamında çalışsak dahi gün ışığının insanlar üzerinde birçok
dığı rahatsızlıklar arasında boyun ağ- stres ve onun getirdiği ağrılardan olumlu etkisi bulunmaktadır. Doğal
rısı, bel ağrısı ve karpal tünel (tenisçi kurtulma şansımız yoktur. aydınlatma daha çok tercih edilmeli
rahatsızlığı) halk dilinde bilek rahat- ve kullanılmalıdır. Doğal aydınlatma
sızlıkları gelmektedir. 2. Ofis ortamında hareketsiz yaşam. olmayan kısım ve ofisler için gerek-
Boyun ve bel ağrıları hareketleri kı- Hareketsiz yaşam özellikle bilgisayar tiğinden fazla aydınlık ve karanlık
sıtlayan, yürümeyi, ayakta durmayı başında geçen tüm zamanımıza ek olmayacak şekilde yapay aydınlatma
hatta oturmayı dahi zorlaştıran ve olarak yürümek yerine araba kullan- yapılmalıdır.
sıkıntı veren bir şikayettir. Bu ağrıları mak, egzersiz yapmak yerine TV kar-
çeken kişilerin aklına ilk gelen rüzgâr- şında oturmaya devam etmek ağrı- 5. Hasta Bina Sendromu ofis çalışan-
da kaldım, ters yatmışım veya ağır larımızın artmasına neden olacaktır. ları için psikolojik ve fiziksel olarak
kaldırdım düşünceleri olmaktadır. Ofis içinde masa başında olsak dahi zorlayan ve neticesinde de rahatsız-
Daha da şiddetli ağrı çe- iki saatte bir yerimizden kalkıp basit lıklara yol açan bir konudur. Hasta
ken kişiler boyun fıtığın- birkaç el, kol ve bacak hareketi yapa- Bina Sendromu, sürekli kapalı ortam-
dan, bel fıtığından şüphe- larda çalışan kişilerde boyun, bel, baş
lenir. Uzman bir hekime rak kan dolaşım sistemi- ağrısı, sersemlik hissi, cilt kuruluğu,
başvurduklarında aldıkları mizi ve kaslarımızı rahat- gözlerde batma, burunda tıkanıklık
cevaplar benzer olmakla latmamız gerekmektedir. ya da akma gibi belirtiler veren bir
birlikte çoğu çalışma or- durum olarak ortaya çıkmaktadır. Bu
tamından kaynaklandığı 3. Ofis masamız ve san- nedenle beli zaman periyotlarında
ortaya çıkmaktadır. dalyemiz. Masa ve san- çalışma masamızdan kalkarak dış or-
Özellikle şikayetler iş ye- dalyemizin ihtişamı ve tama çıkarak temiz hava almalı kısa
rinde meydana geliyorsa iyi bir İSG güzelliğinden çok bize süreli el kol bacak hareketleri ile kan
uzmanın ve iş yeri hekiminin yoğun- uygunluğu ve rahatlığına damar ve kas sistemimizi rahatlat-
laşması ve dikkat etmesi gereken ko- bakmalıyız. Vücudumu- malıyız.
nular iş yerindeki hangi faaliyetler ve zun oturduğumuzda doğru açılarda Ofis çalışması en güvenli alanlar ola-
koşullar neticesinde bu şikayetlerin olduğundan emin olmalıyız. Bütün rak görünse de birçok tehlikeyi ve
ortaya çıktığını araştırmak olmalıdır. gün yanlış pozisyonda duran kas sağlığı tehdit eden unsurları kapsa-
Ofis koşulları sağlıklı çalışma şartla- ve iskelet sistemimizin bir noktada maktadır. Şimdi çalışma ofisimize bu
rında olup olmadığı birkaç basit şe- alarm vereceğini unutmamalıyız. konuları dikkate alarak tekrar göz
kilde kontrol etmek mümkündür. Doğru duruş ve pozisyonlar için kısa- atıp düzeltilecek konuları düzeltelim
ca düz ve dik açılara yakın duruşları ve hareketsiz yaşamdan uzak dura-
Bunlar; rak çalışmalarımıza devam edelim.
1. İş yoğunluğu ve koşullarında stres.
Stres vücudumuza farklı şekillerde
zarar verdiği bilimsel olarak kanıtlan-

58



İNSAN KAYNAKLARI

YENİ İNSAN KAYNAKLARı VE

YÖNETİM TRENDLERİ

Serdar Kalaycıoğlu
Peryön Türkiye İnsan Yönetimi Derneği Ege
Şubesi Başkanı-Egeria Danışmanlık Kurucusu

2018 İnsan Kaynakları Trendleri ve memnun çalışanlar ile birlikte ça- zamandan tasarruf sağlayarak za-
raporlarında çalışanların artan lışma hayatlarını düzenliyorlar. Bu man ve işgücü tasarrufu sağlamak-
beklentilerini ve teknolojinin yöntemlerin başında Esnek Çalışma ta. Bunun için birçok cep telefonu
kurumların İK önceliklerini şekillen- Modeli ve çalışmaya teşvik edici hu- aplikasyonu da mevcut artık.
dirmelerini öncelik alıyor ve çalışma- zurlu, eğlenceli ofisler, işyerleri ön
lar bu yönde ilerliyor. plana çıkıyor. Son yıllarda İK depart- Son olarak İK departmanları, işgücü
Globalde ve Türkiye’de en çok önem manlarının uygulamaya koyduğu po- piyasasında etkisi giderek artan Y
verilen konu başlıkları arasında üst püler uygulamalar arasında yer alan kuşağının taleplerini ve beklentile-
düzey yöneticilerin fonksiyonlar esnek çalışma modeline 2018’de rini karşılamak için yeni uygulamalar
arası işbirliği yapması, veri kaynaklı daha fazla şirket geçiş yapacak. Ça- hayata geçiriyor. Bu uygulamaların
fırsat ve riskler, 21. yüzyıl kariyer ola- lışan verimliliğine ve motivasyonuna en başında Y kuşağı çalışanlarını işe
nakları ve çalışan mutluluğu konuları önemli katkılar sağlayan bu model bağlayacak ve işi eğlenceli kılacak ça-
öne çıkıyor. Üst yönetim kademesin- sayesinde çalışanlar, belirlenen gün- lışan deneyimi geliyor. Artık firmalar
de ekibe dayalı, disiplinlerin ötesine lerde ofis dışındaki bir mekandan yönetim ve insan kaynakları uygula-
geçen ve karmaşık sorunları çöz- işlerini yürütebiliyor. İşyerlerinde malarını bunlara göre dizayn etmek
meye yönelik tam bir uyuma ihtiyaç çalışmak zorunda kalanlar ise deği- zorunda kalacaklar. Bunları başaran-
duyulduğu ortaya çıkıyor. Ancak çok şik düzenlemeler ile (yastık üzeri ça- lar kazanacak, başaramayanları ise
fazla bir yüzde oran ile Türkiye’de lışma, cafe ortamı ofisler, boş vakit zor günler bekliyor.
üst düzey yöneticilerinin düzenli bir değerlendirecek bilardo, masa teni- Yeni trendler ve uygulamaların şir-
işbirliği içinde olmadığını anket so- si, bar gibi ortamların olduğu ofisler) ketlerin değerlerinin ve sürdürüle-
nuçlarında görünüyor. çalışanların mutluluğu ve motivasyo- bilirliğinin de önemi çok fazla. Bu
nunu ön planda tutmaya çalışıyorlar. konuda başkanı olduğum Peryön İn-
Endüstri 4.0 ile beraber dijital dönü- san Yönetimi Derneğinin 18-19 Ekim
şümle hayatımıza giren yapay zeka Artık şirket içi veya şirket dışı eği- 2018 tarihlerinde yapacağı 15. Ege
ve robotik teknolojiler, artık bizlerde timler yerine online eğitimler gün- İnsan Yönetimi Zirvesi’nin ana tema-
de kullanılmaya başlanıldı. Özellik- demde. Her geçen gün artan online sı “Değerler ve Denge” olarak belir-
le İK entegre programlarında artık eğitim, işgücü piyasası için de büyük lendi. Bu konuların işleneceği güzel
aday seçme yerleştirmeler robotlar kolaylıklar sağlıyor. Daha önce ge- bir zirve/kongre hazırlanıyor. Takip
tarafından yapılmaktadır. leneksel kanallarda bulunan yaygın etmenizi ve katılmanızı öneririm.
eğitimi 2018 yılıyla birlikte artan bir
Diğer yeni bir trend ise çalışan bağ- şekilde online eğitimler olarak yerini Mutlu çalışanlar, bağlı çalışanlar ile
lılıkları ve memnuniyeti... Bunları alıyor. Çalışanlara istedikleri zaman, teknolojiyi yakalayarak güzel gün-
arttırmak için yeni yollar bulunmaya istedikleri yerden ve istedikleri eği- lere.
çalışılıyor, şirketlere bağlılığı yüksek time katılma fırsatı veren uygulama,

60



BASINDAN
62

63

BASINDAN
64