ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΟΛΩΜΟΣ - Ο ΥΜΝΟΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΝ

ùŒ)2 3. .!#Œ/ #
[email protected]


" &12) û *1 " /01 2" 1." )Œ # "
.".0.02!021.
&)" 0. ." .Œ) 2 #" . 0 0 " )! .
.Œ&0
1Œ #/.)20! #" ò0" 120*0 )2 00+02. 12
#1. )2 .Œ
.#2 2!302. .
Œ 2" . 12. .2!0*0 ." . 2 Œ0 .
.0 .Œ
2. ).. 2&
$.!.2!02. &" ü)" ." ü& 2. 0! )Œ&" .
Œ!+2..2!0&
2"
1. 12" 202!12$0"
ù#2)" $.!.2!1)" /0 12! 3"2 #©ö #ª Œ 2"
..2!$ 2." 2 0Œ..12.2)
Œ !0 Œ.! . !*0 Œ1& .+. 2 # ü 1.
! 2 3&0 . Π2
2 # Œ+!. !& Œ # Œ 0)$.! !.# 2 # .
© þ 2 2 .
1#/# # 2 Œ 1)22. 0 1# #0*0 2 +0 2 Œ12
2& .$2+ /.!*110 2
2 Œ )22. !.. .Œ) 2 ./0!3 ) . . " )2

$! .#2 * 2 # 2)1 ) . /0 12
© 2. . 0&020
/.0! #ò. Œ2.01"
. #0ª

ù!$)" 2" üŒ2.1." 2" /* Œ!+20" 12! 3" 2 #
ö # Œ 0" .Œ 20 * 2
1$ " 2" 2 # ü) ." ö &)"
0 . $.!021) Œ! " 2
0 0 * 02! # ) # ü/. - ü0#0!. .#20 2 ü/. 0 2
ü0#0!..12.2#00).Œ #00Œ 2
Π# #1.12 .!$0 02 /0 #10
ù 10&2 0. 2 )2 2" Œ! 1//0 1!. . 12
.Œ) .#2) . 2 " ü)" 2Œ! 1&Œ Œ 0.2".Œ0#*02 ) 10/0*20!
0)Œ!)1&Œ
2" ü/." .2 !.%0 2
2" 12! 3" 0 ..3!02. 12" Œ! 1Œ00" 2"
ü) ." ö , .2 *10 ."ü0#0!.".+".12 /.Œ #202.
.Œ)2 #"ò0"./00. .Œ)2 &12)."
2 ü) .+. 2" ü0#0!.,.2 "

ù0.!21." . .2 Œ!+2 " ù.#2)20!.
þ ü0#0!. Œ0!!302. 12 Œ . Œ!. .2
$!1 Œ 10 12 Œ 2) /+$20.Œ)2 ) 2)Œ .2 ."2"2ü/.
õ&" Œ.!) Œ # /0
#0
. 02. ) " *!&
. Œ0) 2 # ) 2 0 .Œ) 2 ) 2" 00 #Œ 0 . 2.#2)$! .
0Œ0 #Œ 1$10" 0. %0#/0" 12! 2 )
.'."+11.2/ 2 . .2.0 10 0!&0. Œ! " .#2 12!
ù#2) 2 0 . 0Œ.!$02. .Œ) 2 23 . .
ö "0"2ü0#0!. 1&!02. .Œ) 2 *Œ 2" 12! õ&" .
ò0"/0.1 2..*20!..
.#2)2 #2
!+2 020" 0) Π. 2 # & * 2"
Œ0!)/ #-.Œ &12)0. ö "0"
2 ü0#0!. .Œ)1Œ.1. 2 # Œ # .0!+0
&"ü)"."ö "
Π.!32010..2 2 #12
ý# 12 )3 2 # 0Œ12 # 3 # 2 # & *
2 # #/ # 2! 0 Œ 0 2 .Œ) 2
). 2.! . .0!+0 &" ü)" ö "
2" ü/." 2 2 " 02 2 ò&1 2"
üŒ2.1 # ùŒ 200 /0 2 ./) ü) ö Œ #
0#0200#0!.
+!3 2." 2
0" 2 ò0#0!. 2
1#.0Π212 0).".+.
0.#2)2 Œ . &)"1#/#012 $0..Œ)2
! .21) . . 2 .11) 12! 3" Π#
$!1 Π*2. 0. 202!12$0" 0+ 12 #" 12$ #"
Œ.!.2! *0 0.. 2! $.'+ 2.1*.& .
0Œ2.1*.&

Œ 2" !..202. 2 ü0#0!. Œ1 0
1Œ. Œ # $0 )% 2! 0! .$)0 . )%0 2.

/.
ü0#0!. ,.2 "
.3 * .2. 2. .*2.2.+120.12ü/..1#0$10!3 2."

Œ&"/0#Œ!$0/ / " 2. ù 2 &!. 2 # . 1#210"

2 #02 Œ#!/&. ! *Œ2 Œ01.)2Œ!0Œ0

ü 1#0$0. 12" 12! 3" - 2 . .!$0 . . 0 ò." Œ 2" . !30 12 0

/.3 ! Œ 02. ó!0 +!. 2& ü& . +11..12.12+11.2 #. *2/ 2

00#0!+1 # 2 Œ.2!/. 2 #"

.2 12. 2)1. $!).

#Œ / *&1" 2 #" 2& .Œ) 2 2"/* Œ!+20"12! 3"2 #ö # Œ 0".Œ 20 *2 ü)."ö
#!) #) . Œ!. &)"0.$.!021)Œ! "2ü/.-ü0#0!.

.2.. Π* 2 .

2#!..0.3!2.Π/0

Π! * . 2 #312.2. +
.#2) 1. 12 . !.%02 ©

0"2ü0#0!.ªŒ #

Œ #.Œ+ 2..302.2 1Œ.1.12! 2#Œ+0 2 0Œ)0 $!) 12o 01 ) o /

þ 1#1 2 #" 0. 0 . 0&! * #Œ $!&1 . 12 01 ) Œ.0 )!/ " ú*!& 12

2 #" . 02.3! # 2 $.!)1# #. 12 Π&)".3!&101#2)Π.

ü0#0!.12!-20). ù 2 0 2 0Œ) 0 )" 2" $! " .#2"

2. Œ.!.20)0 2! 0! Œ !. 2 #

þ ù. .302. .Œ) 2 .Œ)2 2! Œ 2& 01 # . .#.12 Œ12 . .2 $ 2&

0 )2&.$0#Œ %0",0+ .0! "20!$ ©00#!&Œ !&ª

Œ.! 02.0.02) *! 1#Œ0!3! 2.1. . .). . * 2. &" 2 ý# .

!.!..2.1Œ.! 2."2.Œ2.12 /.2 #" Œ!)13#0"01 20"#! *1.12 #"/!) #"2"

2." Œ&" . $ # .*20!. .Œ 201.2. 12! ý.* # 2+2." 00 1* 0 0 1#1

&12)1 ü/. Œ.!.0 .)2 12! . %#$) ! " Œ.!. # *10 Œ 2" 2 ü

0.0" Œ)0" 2!).. 2 0$!) Œ # 1#0$0 0Œ Œ . .Œ) 2 Œ . Œ! #%0 Œ 2 2 #

. 1 !Œ 2 .2.12! 3 )&" ò0" Œ # 1*012&©ü0#!&Œ !&ª

0.!!* 2.12!/0Œ.!.// #2.)Œ.

&)" Œ.0 12 !#!. 1.2)

2 2 "2 #ö #12"12! 3"-ü0#0!. Œ0#.2) 2! 2" 0Œ $" . 0 00 &" .!$)"

.02. . 0Œ12!%0 12 ü/. .2 220 * # .#.12+ . Œ 2+ 0)" Œ#!. .Œ)

ûÿÿù.) 0.2 .2#Œ /0$2 *. Œ0#.2 *" .!+Œ #" 0 0 )!3&1 0

.221 #)Œ&"Œ!+2. Œ! /0#2" . 300*0!0" /0" 0 .12

.2!21 0 .#12!" .+10" .Œ) 2 2$ . 0

þ&.2 ! 2 # 3 / 0" . . ..1 2" 0 0"

+!..20." ü. * " Œ # / *!10 2

+0012ý# 2 2 "2 #.!2#! #2 # üŒ2.1. $ 0 .!$) . /2 .

..Œ.012 !#!.2 /# $!).Œ! 1* # 2 &) ùŒ) 2 * .#2) .!$0

00 .."Œ.2!."2 #). " &)" Œ 2 / "2"0"Œ 1"Œ "/0/0"

2. Œ *1 " !$ 2." . )" 0+ 2!. 2 # $!). Œ! .Œ) 2 ù. )Œ # .."

ù0 2.#..2 #. *ò00 !3.)" / *!10./0*20!Œ 2..1

10 0.! . . 2. 3 .

1. 2 # 0Œ2!0%. . &)"12 /12.-51

1#0$102"1Œ #/"2 # 0Œ$0!10 . ..!%0 2.

Π.2. H2. )&" /

.0/.3! 2.2 #2.3 ò." Œ 2" 0.*20! "

/0/ # 12. )2 .Œ) !)" Œ 2"2 #.! *2 #. !3

12$ #! *10 / " þ .Œ! 02 . *! " . /). .

1 2" 2." 3 ." /0 )! 2 ü/.

2 310 .0Œ!.12 .+" ü$0 Œ02*$0 . 0Œ0!10 2

12. *10 Π.#1. 2 0/#1 .2"+11.".

2. +11. 2. Π.2. 2 # 2. 2 .2.210 . . 2

!.30 2. ü # &!120 . Œ 10 0 Œ 2

0 &12 ).2. 2" Œ0#.2" .!12 #!.2. 12. Œ .

ÿ2.." .21) )2 Œ0 0Œ0"2 0 20$2

12 #"3 *"* #"2 #".

200 Œ *0 " . 12" ó2. 2)1 0 . 12!0

Π2" .2.210" 2 # 32 #+120)2..0*20

0011)2. 1
. .) Π2 2" .2 "2 # 0! #

2."+11." ) " .)" Œ10 .2!

2" !#!." 010 ÿ).

$!0120 . #!10 12 ú #12.2102"0!.10"2"

ý# . /. $!). Œ # 10 ..Œ 3110.0/)1 2

12 ÿ2.. 2 0$. 0Œ!010 Œ ".2 Œ 2

1.- Σὲ γνωρίζω ἀπὸ τὴν κόψη 2.- Ἀπ' τὰ κόκαλα βγαλμένη 3.- Ἐκεῖ μέσα
τοῦ σπαθιοῦ τὴν τρομερή, τῶν Ἑλλήνων τὰ ἱερά, ἐκατοικοῦσες
σὲ γνωρίζω ἀπὸ τὴν ὄψη καὶ σὰν πρῶτα ἀνδρειωμένη, πικραμένη, ἐντροπαλή,
ποῦ μὲ βία μετράει τὴ γῆ. χαῖρε, ὢ χαῖρε, Ἐλευθεριὰ ! κι ἕνα στόμα
ἀκαρτεροῦσες,
4.- Ἄργειε νὰ 'λθει ἐκείνη ἡ μέρα, 5.- Δυστυχής! ΙΙαρηγορία «ἔλα πάλι» νὰ σοῦ πεῖ.
κι ἦταν ὅλα σιωπηλά, μόνη σου ἔμενε νὰ λὲς 6.- Καὶ ἀκαρτέρει καὶ
γιατί τὰ 'σκιαζε ἡ φοβέρα περασμένα μεγαλεῖα ἀκαρτέρει
καὶ τὰ πλάκωνε ἡ σκλαβιά. καὶ διηγώντας τὰ νὰ κλαῖς. φιλελεύθερη λαλιά,
ἕνα ἐκτύπαε τ' ἄλλο χέρι
7.- Κι ἔλεες: «Πότε, ἅ, πότε βγάνω 8.- Τότε ἐσήκωνες τὸ βλέμμα ἀπὸ τὴν ἀπελπισιά.
τὸ κεφάλι ἀπὸ τσ' ἐρμιές;». μὲς στὰ κλάιματα θολό, 9.- Μὲ τὰ ροῦχα
Καὶ ἀποκρίνοντο ἀπὸ πάνω καὶ εἰς τὸ ροῦχο σου ἒσταζ' αἷμα, αἱματωμένα
κλάψες, ἅλυσες, φωνές. πλῆθος αἷμα ἑλληνικό. ξέρω ὅτι ἔβγαινες κρυφὰ
νὰ γυρεύεις εἰς τὰ ξένα
10.- Μοναχὴ τὸ δρόομο ἐπῆρες, 11.- Ἄλλος σου ἔκλαψε εἰς τὰ ἄλλα χέρια δυνατά.
ἐξανάλθες μοναχή. στήθια,
δὲν εἲν' εὔκολες οἱ θύρες, ἀλλ' ἀνάσαση καμιά. 12.- Ἄλλοι, ὀϊμέ, στὴ
ἐὰν ἡ χρεία τὲς κουρταλεῖ. ἄλλος σου ἔταξε βοήθεια συμφορά σου
καὶ σὲ γέλασε φριχτά. ὀποῦ ἐχαίροντο πολύ,
«σύρε νάβρεις τὰ παιδιά
13.- Φεύγει ὀπίσω τὸ ποδάρι 14,- Ταπεινότατή σου γέρνει σου, σύρε», ἐλέγαν οἳ
καὶ ὁλογλήγορο πατεῖ ἡ τρισάθλια κεφαλή, σκληροί.
ἢ τὴν πέτρα ἢ τὸ χορτάρι σὰν πτωχοῦ ποὺ θυροδέρνει 15.- Ναί, ἀλλὰ τώρα
ποῦ τὴ δόξα σου ἐνθυμεῖ. κι εἶναι βάρος του ἢ ζωή. ἀντιπαλεύει κάθε τέκνο
σου μὲ ὁρμή,
16.- Ἀπ' τὰ κόκαλα βγαλμένη 17.- Μόλις εἶδε τὴν ὁρμή σου ποῦ ἀκατάπαυστα γυρεύει
τῶν Ἑλλήνων τὰ ἱερά, ὁ οὐρανός, ποὺ γιὰ τσ' ἐχθροὺς ἢ τὴ νίκη ἢ τὴ θανή.
καὶ σὰν πρῶτα ἀνδρειωμένη, εἰς τὴ γῆ τὴ μητρική σου 18.- ἐγαλήνευσε. καὶ ἐχύθη
χαῖρε, ὢ χαῖρε, Ἐλευθεριά! ἒτρεφ' ἄνθια καὶ καρπούς, καταχθόνια μία βοή,
καὶ τοῦ Ρήγα σου ἀπεκρίθη
19.- Ὅλοι οἱ τόποι σὸν σ' ἐκράξαν 20.- Ἐφωνάξανε ὡς τ' ἀστέρια πολεμόκραχτη ἡ φωνὴ
χαιρετώντας σὲ θερμά, τοῦ Ἰονίου καὶ τὰ νησιά,
καὶ τὰ στόματα ἐφωνάξαν κι ἐσηκώσανε τὰ χέρια 21.- μ' ὄλον ποὺ 'ναι
ὅσα αἴσθανετο ἢ χαρδιά. γιὰ νὰ δείξουνε χαρά, ἁλυσωμένο
τὸ καθένα τεχνικά,
22.- Γκαρδιακὰ χαροποιήθη 23.- Ἀπ' τὸν πύργο τοῦ φωνάζει, καὶ εἰς τὸ μέτωπο
καὶ τοῦ Βάσιγκτον ἡ γῆ, σὰ νὰ λέει σὲ χαιρετῶ, γραμμένο
καὶ τὰ σίδερα ἐνθυμήθη καὶ τὴ χήτη τοῦ τινάζει ἔχει: «Ψεύτρα Ἐλευθεριά».
ποῦ τὴν ἔδεναν κι αὐτή. τὸ λιοντάρι τὸ Ἰσπανο. 24.- Ἐλαφιάσθη τῆς
Ἀγγλίας
25.- Εἰς τὸ κίνημά του δείχνει 26.- Σὲ ξανοίγει ἀπὸ τὰ νέφη τὸ θηρίο, καὶ σέρνει εὐθὺς
πῶς τὰ μέλη εἲν' δυνατά. καὶ τὸ μάτι τοῦ Ἀετοῦ, κατὰ τ' ἄκρα της Ρουσίας
καὶ στοῦ Αἰγαίου τὸ κύμα ρίχνει ποῦ φτεράκαι νύχια θρέφει τὰ μουγκρίσματα τσ'ὀργῆς.
μία σπιθόβολη ματιά. μὲ τὰ σπλάχνα τοῦ Ἰταλοῦ. 27.- καὶ σ ἐσὲ
καταγυρμένος,
γιατί πάντα σὲ μισεῖ,
ἒκρωζ' ἔκρωζε ὁ
σκασμένος,
νὰ σὲ βλάψει, ἂν ἠμπορεῖ.

28.- Ἄλλο ἐσὺ δὲν συλλογιέσαι 29.- σὰν τὸ βράχον ὀποῦ ἀφήνει 30.- ὀποῦ ἀφήνει
πάρεξ ποὺ θὰ πρωτοπᾶς. κάθε ἀκάθαρτο νερὸ ἀνεμοζάλη
δὲν μιλεῖς καὶ δὲν κουνιέσαι εἰς τὰ πόδια του νὰ χύνει καὶ χαλάζι καὶ βροχὴ
στὲς βρισὶες ὀποῦ ἀγρικᾶς, εὐκολόσβηστον ἀφρό. νὰ τοῦ δέρνουν τὴ μεγάλη,
τὴν αἰώνιαν κορυφή.
31.-Δυστυχιά του, ὤ, δυστυχιά 32.- Τὸ θηρίο π' ἀνανογιέται 33.- τρέχει, τρέχει ὅλα τὰ
του, ὁποιανοὺ θέλει βρεθεῖ πῶς. τοῦ λείπουν τὰ μικρά, δάση,
στὸ μαχαίρι σου ἀποκάτου περιορίζεται, πετιέται, τὰ λαγκάδια, τὰ βουνά,
καὶ σ' ἐκεῖνο ἀντισταθεῖ. αἷμα ἀνθρώπινο διψᾶ. κι ὅπου φθάσει, ὅπου
περάσει,
34.- Ἐρμιά, θάνατος καὶ φρίκη, 35.- Ἰδού, ἐμπρός σου ὁ τοῖχος φρίκη, θάνατος, ἐρμιά.
ὅπου ἐπέρασες κι ἐσύ. στέκει 36.- Μεγαλόψυχο τὸ μάτι
ξίφος ἔξω ἀπὸ τὴ θήκη τῆς ἀθλίας Τριπολιτσᾶς. δείχνει, πάντα ὅπως νικεῖ,
πλέον ἀνδρείαν σου προξενεῖ. τώρα τρόμου ἀστροπελέκι κι ἃς εἲν ἅρματα γεμάτη
νὰ τῆς ρίψεις πιθυμᾶς. καὶ πολέμιαν χλαλοή.
37.- Σοὺ προβαίνουνε καὶ τρίζουν
γιὰ νὰ ἰδεῖς πὼς εἲν' πολλά. 38.- Λίγα μάτια, λίγα στόματα 39.- Κατεβαίνουνε καὶ
δὲν ἀκοῦς ποὺ φοβερίζουν θὰ σᾶς μείνουνε ἀνοιχτὰ ἀνάφτει τοῦ πολέμου
ἄνδρες μύριοι καὶ παιδιά; γιὰ νὰ κλαύσετε τὰ σώματα ἀναλαμπή.
ποῦ θὲ νὰ 'βρει ἡ συμφορά! τὸ τουφέκι ἀνάβει,
ἀστράφτει,
40.- Γιατί ἡ μάχη ἐστάθη ὀλίγη; 41.- Μέτρα ! Εἲν' ἄπειροι οἱ λάμπει, κόφτει τὸ σπαθί.
Λίγα τὰ αἵματα γιατί; φευγάτοι, 42.- Ἐκεῖ μέσα ἀκαρτερεῖτε
Τὸν ἐχθρὸ θωρῶ νὰ φύγει ὀποῦ φεύγοντας δειλιοῦν. τὴν ἀφεύγατη φθορά.
καὶ στὸ κάστρο ν' ἀνεβεῖ. τὰ λαβώματα στὴν πλάτη νά, σᾶς φθάνει.
δέχοντ', ὥστε ν' ἀνεβοῦν. ἀποκριθεῖτε
43.-Ἀποκρίνονται καὶ ἡ μάχη 44.- Ἀκούω κούφια τὰ τουφέκια, στῆς νυκτὸς τὴ σκοτεινιά!
ἔτσι ἀρχίζει, ὀποῦ μακριὰ ἀκούω σμίξιμο σπαθιῶν, 45.- Ἅ, τί νύκτα ἦταν
ἀπὸ ράχη ἐκεῖ σὲ ράχη ἀκούω ξύλα, ἀκούω πελέκια, ἐκείνη ποῦ τὴν τρέμει ὁ
ἀντιβούιζε φοβερά. ἀκούω τρίξιμο δοντιῶν. λογισμός!
Ἄλλος ὕπνος δὲν ἐγίνη
46.- Τῆς σκηνῆς ἡ ὥρα, ὁ τόπος, 47.- καὶ οἱ βροντές, καὶ τὸ σκοτάδι πάρεξ θάνατου πικρός.
οἱ κραυγές, ἡ ταραχή, ὀποῦ ἀντίσκοφτε ἡ φωτιά, 48.- Τ' ἀκαρτέρειε.
ὁ σκληρόψυχος ὁ τρόπος ἐπαράστεναν τὸν Ἅδη Ἐφαῖνοντ' ἴσκιοι
τοῦ πολέμου, καὶ οἱ καπνοί, ποῦ ἀκαρτέρειε τὰ σκυλιά. ἀναρίθμητοι, γυμνοί,
κόρες, γέροντες, νεανίσκοι,
49.- Ὅλη μαύρη μυρμηγκιάζει, 50.- Τόσοι, τόσοι ἀνταμωμένοι βρέφη ἀκόμη εἰς τὸ βυζί.
μαύρη ἡ ἐντάφια συντροφιά, ἐπετιοῦντο ἀπὸ τὴ γῆ,
σὰν τὸ ροῦχο ὀποῦ σκεπάζει ὅσοι εἲν' ἄδικα σφαγμένοι, 51.- Τόσα πέφτουνε τὰ
τὰ κρεβάτια τὰ στερνά. ἀπὸ τούρκικην ὀργή. θερι-
σμένα ἀστάχια εἰς τοὺς
52.- Θαμποφέγγει κανέν' ἄστρο, 53.- Ἔτσι χάμου εἰς τὴν πεδιάδα, ἀγρούς.
καὶ ἀναδεύοντο μαζί, μὲς στὸ δάσος τὸ πυκνό, σχεδὸν ὅλα ἐκειὰ τὰ μέρη
ἀνεβαίνοντας τὸ κάστρο ὅταν στέλνει μίαν ἀχνάδα ἐσκεπάζοντο ἀπ' αὐτούς.
μὲ νεκρώσιμη σιωπή. μισοφέγγαρο χλωμό,
54.- ἐὰν οἱ ἄνεμοι μὲς στ'
ἄδεια
τὰ κλαδιὰ μουγκοφυσοῦν,
σειοῦνται, σειοῦνται τὰ
μαυράδια,

ὀποῦ οἱ κλῶνοι
ἀντικτυποῦν.

55.- Μὲ τὰ μάτια τοὺς γυρεύουν 56.- καὶ χορεύοντας μανίζουν 57.- Ἐκειὸ τὸ ἔγγισμα
ὅπου εἲν' αἵματα πηχτά, εἰς τοὺς Ἕλληνες κοντά, πηγαίνει
καὶ μὲς στὰ αἵματα χορεύουν καὶ τὰ στήθια τοὺς ἐγγίζουν βαθιὰ μὲς στὰ σωθικά,
μὲ βρυχίσματα βραχνά. μὲ τὰ χέρια τὰ ψυχρά. ὅθεν ὅλη ἡ λύπη βγαίνει,
κι ἄκρα αἰσθάνονται
58.- Τόοτε αὐξαίνει τοῦ πολέμου 59.- Κτυποῦν ὅλοι ἀπάνου κάτου. ἀσπλαχνιά.
ὁ χορὸς τρομακτικά, κάθε κτύπημα ποὺ ἐβγεῖ 60.- Κάθε σῶμα ἱδρώνει,
σὰν τὸ σκόρπισμα τοῦ ἀνέμου εἶναι κτύπημα θανάτου ρέει.
στοῦ πελάου τὴ μοναξιά. χωρὶς νὰ δευτερωθεῖ. λὲς κι ἐκείθενε ἡ ψυχὴ
ἀπ' τὸ μίσος ποὺ τὴν καίει
61.- Τῆς καρδίας κτυπίες 62.- Οὐρανὸς γι' αὐτοὺς δὲν εἶναι, πολεμάει νὰ πεταχθεῖ.
βροντᾶνε οὐδὲ πέλαγο, οὐδὲ γῆ.
μὲς στὰ στήθια τοὺς ἀργά, γι' αὐτοὺς ὅλους τὸ πᾶν εἶναι 63.- Τόση ἡ μάνητα κι ἡ
καὶ τὰ χέρια ὀποῦ χουμᾶνε μαζωμένο ἀντάμα ἐκεῖ. ζάλη,
περισσότερο εἲν' γοργά. ποῦ στοχάζεσαι μὴ πὼς
65.- καὶ παλάσκες καὶ σπαθὶα ἀπὸ μία μεριὰ καὶ ἀπ' ἄλλη
64.- Κοίτα χέρια ἀπελπισμένα μὲ ὁλοσκόρπιστα μυαλά, δὲν μείνει ἒ ν ἃ ς ζωντανός
πῶς θερίζουνε ζωές! καὶ μὲ ὁλόσχιστα κρανία,
Χάμου πέφτουνε κομμένα σωθικὰ λαχταριστά. 66.- Προσοχὴ καμία δὲν
χέρια, πόδια, κεφαλές, κάνει
κανείς, ὄχι, εἰς τὴ σφαγή.
67.- Ποὶος ἀφήνει ἐκεῖ τὸν τόπο, 68.- Ὀλιγόστευαν οἱ σκύλοι, πᾶνε πάντα ἐμπρός. Ὤ,
πάρεξ ὅταν ξαπλωθεῖ; καὶ «Ἀλλά», ἐφώναζαν, «Ἀλλά», φθάνει,
Δὲν αἰσθάνονται τὸν κόπο καὶ τῶν Χριστιανῶν τὰ χείλη φθάνει. ἕως πότε οἱ
καὶ λὲς κι εἶναι εἰς τὴν ἀρχή. «φωτιά», ἐφώναζαν, «φωτιά». σκοτωμοί;
69.- Λιονταρόψυχα
70.- Παντοῦ φόβος καὶ τρομάρα 71.- Ἦταν τόσοι ! Πλέον τὸ βόλι ἐκτυπιοῦντο,
καὶ φωνὲς καὶ στεναγμοί. εἰς τ' αὐτιὰ δὲν τοὺς λαλεῖ. πάντα ἐφώναζαν «φωτιά»,
παντοῦ κλάψα, παντοῦ ἀντάρα, Ὅλοι χάμου ἐκεῖτοντ' ὅλοι καὶ οἱ μιαροὶ
καὶ παντοῦ ξεψυχισμοί. εἰς τὴν τέταρτην αὐγή. κατασκορπιοῦντο,
πάντα σκούζοντας «Ἀλλά».
73.- Τῆς αὐγῆς δροσάτο ἀέρι, 74.- Ἀπ' τὰ κόκαλα βγαλμένη
δὲν φυσᾶς τώρα ἐσὺ πλιο τῶν Ἑλλήνων τὰ ἱερά, 72.- Σὰν ποτάμι τὸ αἷμα
στῶν ψευδόπιστων τὸ ἀστέρι. καὶ σὰν πρῶτα ἀνδρειωμένη, ἐγίνη
φύσα, φύσα εἰς τὸ ΣΤΑΥΡΟ! χαῖρε, ὢ χαῖρε, Ἐλευθεριά! καὶ κυλάει στὴ λαγκαδιά,
καὶ τὸ ἀθῶο χόρτο πίνει
αἷμα ἀντὶς γιὰ τὴ δροσιά.
75.- Τῆς Κορίνθου ἰδοὺ καὶ
οἱ κάμποι.
δὲν λάμπ' ἥλιος μοναχὰ
εἰς τοὺς πλάτανους, δὲν
λάμπει εἰς τ' ἀμπέλια, εἰς
τὰ νερά.

76.- Εἰὶς τὸν ἥσυχον αἰθέρα 77.- Τρέχουν ἅρματα χιλιάδες 78.- Ὢ τρακόσιοι,
τώρα ἀθώα δὲν ἀντηχεῖ σὰν τὸ κύμα εἰς τὸ γιαλό, σηκωθεῖτε
τὰ λαλήματα ἡ φλογέρα, ἀλλ' οἱ ἀνδρεῖοι παλληκαράδες καὶ ξανάλθετε σέ μας.
τὰ βελάσματα τὸ ἄρνι. δὲν ψηφοῦν τὸν ἀριθμό. τὰ παιδιά σας θέλ' ἰδεῖτε

79.- Ὅλοι ἐκεῖνοι τὰ φοβοῦνται πόσο μοιάζουνε μέ σας.
καὶ μὲ πάτημα τυφλὸ
εἰς τὴν Κόρινθο ἀποκλειοῦνται 80.- Στέλνει ὁ ἄγγελος τοῦ ὀλέθρου 81.- καὶ πεσμένα εἰς τὰ
κι ὅλοι χάνουνται ἀπ' ἐδῶ. πείνα καὶ θανατικό,
ποῦ μὲ σχῆμα ἑνὸς σκελέθρου χορτάρια
82.- Κι ἐσὺ ἀθάνατη, ἐσὺ θεία, περπατοῦν ἀντάμα οἱ δυό. ἀπεθαίνανε παντοῦ
ποῦ ὅ,τι θέλεις ἠμπορεῖς, τὰ θλιμμένα ἀπομεινάρια
εἰς τὸν κάμπο, Ἐλευθερία, τῆς φυγῆς καὶ τοῦ χαμοῦ.
ματωμένη περπατεῖς.
83.- Στηὴ σκιὰ χεροπιασμένες, 84.- Στὸ χορὸ
85.- Ἡ ψυχή μου ἀναγαλλιάζει στὴ σκιὰ βλέπω κι ἐγὼ γλυκογυρίζουν
πῶς ὁ κόρφος καθεμιᾶς κρινοδάκτυλες παρθένες ὡραία μάτια ἐρωτικά,
γλυχοβύζαστο ἑτοιμάζει ὀποῦ κάνουνε χορό. καὶ εἰς τὴν αὔρα
γάλα ἀνδρείας κι ἐλευθεριᾶς. κυματίζουν
86.- Μὲς στὰ χόρτα, τὰ λουλούδια, μαῦρα, ὁλόχρυσα μαλλιά.
88.- Πῆγες εἰς τὸ Μεσολόγγι τὸ ποτήρι δὲν βαστῶ.
τὴν ἡμέρα τοῦ Χριστοῦ, φιλελεύθερα τραγούδια 87.- Ἀπ' τὰ κόκαλα
μέρα ποὺ ἄνθισαν οἱ λόγγοι σὰν τὸν Πίνδαρο ἐκφωνῶ. βγαλμένη
γιὰ τὸ τέκνο τοῦ Θεοῦ. τῶν Ἑλλήνων τὰ ἱερά,
89.- Σοὺ 'λθε ἐμπρὸς καὶ σὰν πρῶτα
91.- Εἰς τὴν τράπεζα σιμώνει, λαμποκοπώντας ἀνδρειωμένη,
καὶ τὸ σύγνεφο τὸ ἀχνὸ ἡ Θρησκεία μ' ἕνα σταυρό, χαῖρε, ὢ χαῖρε, Ἐλευθεριὰ !
γύρω γύρω τῆς πυκνώνει καὶ τὸ δάκτυλο κινώντας
ποῦ σκορπάει τὸ θυμιατό. ὀποῦ ἀνεῖ τὸν οὐρανό, 90.- «σ' αὐτό», ἐφώναξε,
«τo χῶμα
94.- Ἅ, τὸ φῶς ποὺ σὲ στολίζει, 92.- Ἀγρικάει τὴν ψαλμωδία στάσου ὁλόρθη,
σὰν ἡλίου φεγγοβολῆ, ὀποῦ ἐδίδαξεν αὐτή. Ἐλευθεριά!».
καὶ μακρόθεν σπινθηρίζει, βλέπει τὴ φωταγωγία Καὶ φιλώντας σου τὸ
δὲν εἶναι, ὄχι, ἀπὸ τὴ γῆ. στοὺς Ἁγίους ἐμπρὸς χυτή. στόμα
μπαίνει μὲς στὴν
95.- Λάμψιν ἔχει ὅλη φλογώδη ἐκκλησιά.
χεῖλος, μέτωπο, ὀφθαλμός.
φῶς τὸ χέρι, φῶς τὸ πόδι, 93.- Ποιοὶ εἲν' αὐτοὶ ποὺ
κι ὅλα γύρω σου εἶναι φῶς. πλησιάζουν
μὲ πολλὴ ποδοβολή,
κι ἂρματ', ἅρματα
ταράζουν;
Ἐπετάχτηχες ἐσύ!

96.- Τὸ σπαθί σου
ἀντισηκώνεις,
τρία πατήματα πατᾶς,
σὰν τὸν πύργο μεγαλώνεις,
κι εἰς τὸ τέταρτο κτυπᾶς.

97.- Μὲ φωνὴ ποὺ καταπείθει 98.- Αὐτὸς λέγει, ἀφοκρασθεῖτε: 99.- Φλόγα ἀκοίμητήν σας
προχωρώντας ὁμιλεῖς: "Ἐγὼ εἲμ' Ἄλφα, Ὠμέγα ἔγω. βρέχω,
«Σήμερ', ἄπιστοι, ἐγεννήθη, πέστε, ποὺ θ' ἀποκρυφθεῖτε ποῦ, μ' αὐτὴν ἂν συγκριθεῖ
ναὶ τοῦ κόσμου ὁ Λυτρωτής. ἐσεῖς ὅλοι, ἂν ὀργισθῶ; κείνη ἡ κάτω ὀποῦ σας
ἔχω,
100.- Κατατρώγει, ὡσὰν τὴ σχίζα, 101.- Καὶ τὸ πᾶν τὸ κατακαίει, σὰν δροσιὰ θέλει βρεθεῖ.
τόπους ἄμετρα ὑψηλούς, καὶ δὲν σώζεται πνοή,
χῶρες, ὅρη ἀπὸ τὴ ρίζα, πάρεξ τοῦ ἄνεμου ποὺ πνέει 102.- Κάποιος ἤθελε
ζῶα καὶ δέντρα καὶ θνητούς. μὲς στὴ στάχτη τὴ λεπτή"». ἐρωτήσει:
Τοῦ θυμοῦ Τοῦ εἶσαι
103.- Ἡ γῆ αἰσθάνεται τὴν τόση 104.- Τὴν αἰσθάνονται καὶ ἀφρίζουν ἀδελφή;
τοῦ χεριοῦ σου ἀνδραγαθιά, τὰ νερά, καὶ τ' ἀγρικῶ Ποὶος εἲν' ἄξιος νὰ νικήσει
ποῦ ὅλην θέλει θανατώσει δυνατὰ νὰ μουρμουρίζουν ἢ μὲ σὲ νὰ μετρηθεῖ;
τὴ μισόχριστη σπορά. σὰν νὰ ρυάζετο θηριό.
105.- Κακορίζικοι, ποὺ
πάτε
τοῦ Ἀχελώου μὲς στὴ ροὴ
καὶ πιδέξια πολεμᾶτε
ἀπὸ τὴν καταδρομὴ

106.- νὰ ἀποφύγετε; Τὸ κύμα 107.- Βλασφημάει, σκούζει, 108.- Σφαλερὰ
ἔγινε ὅλο φουσκωτό. τετραποδίζουν
ἐκεῖ εὐρήκατε τὸ μνῆμα μουγκρίζει πλῆθος ἄλογα, καὶ ὀρθὰ
πρὶν νὰ εὐρεῖτε ἀφανισμό. κάθε λάρυγγας ἐχθροῦ, τρομασμένα χλιμιτρίζουν
καὶ τὸ ρεῦμα γαργαρίζει καὶ πατοῦν εἰς τὰ κορμιά.
τὲς βλασφήμιες τοῦ θυμοῦ.

109.- Ποὶος στὸ σύντροφον 110.- Κεφαλὲς ἀπελπισμένες, 111.- Σβιέται -αὐξαίνοντας
ἁπλώνει μὲ τὰ μάτια πεταχτά, ἡ πρώτη
χέρι, ὡσὰν νὰ βοηθηθεῖ. κατὰ τ' ἄστρα σηκωμένες τοῦ Ἀχελώου νεροσυρμή-
ποὶος τὴ σάρκα τοῦ δαγκώνει γιὰ τὴν ὕστερη φορᾶ. τὸ χλιμίτρισμα καὶ οἱ
ὅσο ὀποῦ νὰ νεκρωθεῖ. κρότοι
καὶ τοῦ ἀνθρώπου οἱ
112.- Ἔτσι ν' ἄκουα νὰ βουΐξει 113.- Καὶ ἐκεῖ ποὺ 'ναι ἡ Ἁγία γογγυσμοί,
τὸ βαθὺν Ὠκεανό,
καὶ στὸ κύμα του νὰ πνίξει Σοφία, 114.- σωριασμένα νὰ τὰ
κάθε σπέρμα ἀγαρηνό! μὲς στοὺς λόφους τοὺς ἑπτά, σπρώξει
ὅλα τ' ἄψυχα κορμία, ἡ κατάρα τοῦ Θεοῦ,
βραχοσύντριφτα, γυμνά, κι ἀπ' ἐκεῖ νὰ τὰ μαζώξει
ὁ ἀδελφός του Φεγγαριοῦ.

115.- Κάθε πέτρα μνῆμα ἂς γένει, 116.- Ἕνα λείψανο ἀνεβαίνει 117.- καὶ χειρότερα
κι ἡ Θρησκεία κι ἡ Ἐλευθεριὰ ἀγριεύει
μ' ἀργὸ πάτημα ἂς πηγαίνει τεντωτό, πιστομητό, καὶ φουσκώνει ὁ ποταμός.
μεταξύ τους καὶ ἂς μετρᾶ. κι ἄλλο ξάφνου κατεβαίνει
καὶ δὲν φαίνεται, καὶ πλιο πάντα, πάντα περισσεύει.
πολὺ φλοίσβισμα καὶ
ἀφρὸς

118.- Ἅ, γιατί δὲν ἔχω τώρα 119.- τὸ Θεὸν εὐχαριστοῦσε 120.- Ἀκλουθάει τὴν
τὴ φωνὴ τοῦ Μωυσῆ; στοῦ πελάου τὴ λύσσα ἐμπρός, ἁρμονία
Μεγαλόφωνα τὴν ὥρα καὶ τὰ λόγια ἠχολογοῦσε ἡ ἀδελφή του Ἀαρῶν,
ὀποῦ ἐσβιοῦντο οἱ μισητοί, ἀναρίθμητος λαός. ἡ προφήτισσα Μαρία,
μ' ἕνα τύμπανο τερπνὸν

121.- καὶ πηδοῦν ὅλες οἱ κόρες 122.- Σὲ γνωρίζω ἀπὸ τὴν κόψη 123.- Εἰς αὐτήν, εἲν'
μὲ τσ' ἀγκάλες ἀνοικτές, τοῦ σπαθιοῦ τὴν τρομερή,
τραγουδώντας, ἀνθοφόρες, σὲ γνωρίζω ἀπὸ τὴν ὄψη ξακουσμένο,
μὲ τὰ τύμπανα κι ἐκειές. ποῦ μὲ βία μετράει τὴ γῆ. δὲν νικιέσαι ἐσὺ ποτέ.
ὅμως, ὄχι, δὲν εἲν' ξένο
καὶ τὸ πέλαγο γιὰ σέ.

124.- Τὸ στοιχεῖον αὐτὸ ξαπλώνει 125.- Μὲ βρυχίσματα σαλεύει 126.- Φαίνετ' ἔπειτα ἡ
κύματ' ἄπειρα εἰς τὴ γῆ, ποῦ τρομάζει ἡ ἀκοή.
μὲ τὰ ὁποία τὴν περιζώνει, κάθε ξύλο κινδυνεύει γαλήνη
κι εἶναι εἰκόνα σου λαμπρή. καὶ λιμνιώνα ἀναζητεῖ. καὶ τὸ λάμψιμο τοῦ ἥλιου,
καὶ τὰ χρώματα ἀναδίνει
τοῦ γλαυκότατου οὐρανοῦ.

127.- Δὲν νικιέσαι, εἲν' 128.- Περνοῦν ἄπειρα τὰ ξάρτια, 129.-Σὺ τὲς δύναμές σου
ξακουσμένο, καὶ σὰν λόγγος στριμωχτὰ σπρώχνεις,
στὴν ξηρὰν ἐσὺ ποτέ. τὰ τρεχούμενα κατάρτια, καὶ ἀγκαλὰ δὲν εἲν' πολλές,
ὅμως, ὄχι, δὲν εἲν' ξένο τὰ ὁλοφούσκωτα πανιά. πολεμώντας, ἄλλα
καὶ τὸ πέλαγο γιὰ σέ. διώχνεις,
131.- Πιάνει, αὐξαίνει, κοκκινίζει, ἄλλα παίρνεις, ἄλλα καῖς.
130.- Μ' ἐπιθύμια νὰ τηράζεις καὶ σηκώνει μία βροντή,
δυὸ μεγάλα σὲ θωρῶ, καὶ τὸ πέλαο χρωματίζει 132.- Πνίγοντ' ὅλοι οἱ
καὶ θανάσιμον τινάζεις μὲ αἱματόχροη βαφή. πολεμάρχοι
ἐναντίον τοὺς κεραυνό. Καὶ δὲν μνέσκει ἕνα κορμί.
134.- Κειὲς τὲς δάφνες ποὺ χαίρου, σκιὰ τοῦ
133.- Ἐκρυφόσμιγαν οἱ φίλοι ἐσκορπίστε Πατριάρχη,
μὲ τσ' ἐχθρούς τους τὴ Λαμπρή, τώρα πλέον δὲν τὲς πατεῖ, ποῦ σὲ πέταξαν ἐκεῖ.
καὶ τοὺς ἔτρεμαν τὰ χείλη καὶ τὸ χέρι ὀποῦ ἐφιλῆστε
δίνοντας τὰ εἰς τὸ φιλί. πλέον, ἅ, πλέον δὲν εὐλογεῖ. 135.- Ὅλοι κλάψτε.
ἀποθαμένος
136.- Ἔχει ὀλάνοικτο τὸ στόμα 137.- ἡ κατάρα ποὺ εἶχε ἀφήσει, ὁ ἀρχηγὸς τῆς Ἐκκλησιᾶς.
π' ὦρες πρῶτα εἶχε γευθεῖ λίγο πρὶν νὰ ἀδικηθεῖ, κλάψτε, κλάψτε.
τ' Ἅγιον Αἷμα, τ' Ἅγιον Σῶμα. εἰς ὁποῖον δὲν πολεμήσει κρεμασμένος
λὲς πὼς θὲ νὰ ξαναβγεῖ καὶ ἠμπορεῖ νὰ πολεμεῖ. ὡσὰν νὰ 'τανε φονιάς!

138.- Τὴν ἀκούω,
βροντάει, δὲν παύει
εἰς τὸ πέλαγο, εἰς τὴ γῆ,
καὶ μουγκρίζοντας ἀνάβει
τὴν αἰώνιαν ἀστραπή.

139.- Ἡ καρδιὰ συχνοσπαράζει. 140.- Κοιτάει γύρω εἰς τὴν Εὐρώπη 141.- «Παλληκάρια μου, οἱ
Πλὴν τί βλέπω; Σοβαρὰ τρεῖς φορὲς μ' ἀνησυχιά.
νὰ σωπάσω μὲ προστάζει προσηλώνεται κατόπι πολέμοι
μὲ τὸ δάχτυλο ἡ θεά. στὴν Ἑλλάδα, καὶ ἀρχινᾶ: γιὰ σᾶς ὅλοι εἶναι χαρά,
καὶ τὸ γόνα σας δὲν τρέμει
στοὺς κινδύνους
ἐμπροστά.

142.- Ἀπ' ἐσᾶς ἀπομακραίνει 143.- Μία, ποὺ ὅταν ὡσὰν λύκοι 144.- Ἡ Διχόνοια ποὺ
κάθε δύναμη ἐχθρική, ξαναρχόστενε ζεστοί, βαστάει
ἀλλὰ ἀνίκητη μία μένει κουρασμένοι ἀπὸ τὴ νίκη, ἕνα σκῆπτρο ἡ δολερὴ
ποῦ τὲς δάφνες σας μαδεῖ. ἄχ, τὸ νοῦ σας τυραννεῖ. καθενὸς χαμογελάει,
"πάρ' τό", λέγοντας, "καὶ
145.- Κειο τὸ σκῆπτρο πού σας 146.- Ἀπὸ στόμα ὀποῦ φθονάει, σύ".
παλληκάρια, ἂς μὴν πωθεῖ,
δείχνει πῶς τὸ χέρι σας κτυπάει 147.- Μὴν εἰποῦν στὸ
ἔχει ἀλήθεια ὡραῖα θωριά. τοῦ ἀδελφοῦ τὴν κεφαλή. στοχασμό τους
μὴν τὸ πιάστε, γιατί ρίχνει τὰ ξένα ἔθνη ἀληθινά:
εἰσὲ δάκρυα θλιβερά. "Ἐὰν μισοῦνται ἀνάμεσό
τους
148.- Τέτοια ἀφήστενε φροντίδα. 149.- Στὸ αἷμα αὐτό, ποὺ δὲν δὲν τοὺς πρέπει
ὅλο τὸ αἷμα ὀποῦ χυθεῖ πονεῖτε ἐλευθεριά".
γιὰ θρησκεία καὶ γιὰ πατρίδα γιὰ πατρίδα, γιὰ θρησκειά, 150.- Πόσο λείπει,
ὅμοιαν ἔχει τὴν τιμή. σᾶς ὁρκίζω, ἀγκαλιασθεῖτε στοχασθεῖτε,
σὰν ἀδέλφια γκαρδιακά. πόσο ἀκόμη νὰ παρθεῖ.
πάντα ἡ νίκη, ἂν ἑνωθεῖτε,
151.- Ὢ ἀκουσμένοι εἰς τὴν 152.- Τὸ σημεῖον ποὺ προσκυνᾶτε πάντα ἐσᾶς θ' ἀκολουθεῖ.
ἀνδρεία, εἶναι τοῦτο, καὶ γι' αὐτὸ
καταστῆστε ἕνα Σταυρὸ ματωμένους μας κοιτᾶτε 153.- Ἀκατάπαυστα τὸ
καὶ φωνάξετε μὲ μία: στὸν ἀγώνα τὸ σκληρό. βρίζουν
"Βασιλεῖς, κοιτάξτ' ἐδῶ! τὰ σκυλιὰ καὶ τὸ πατοῦν
καὶ τὰ τέκνα τοῦ
154.- Ἐξ αἰτίας τοῦ ἐσπάρθη, 155.- Δὲν ἀκοῦτε, ἐσεῖς εἰκόνες ἀφανίζουν,
ἐχάθη τοῦ Θεοῦ, τέτοια φωνή; καὶ τὴν πίστη ἀναγελοῦν.
αἷμα ἀθῶο χριστιανικό, Τώρα ἐπέρασαν αἰῶνες
ποῦ φωνάζει ἀπὸ τὰ βάθη καὶ δὲν ἔπαυσε στιγμή. 156.- Δὲν ἀκοῦτε; Εἰς κάθε
τῆς νυκτός: Νὰ ἐκδικηθῶ. μέρος
158.- Τοῦτο ἀνίσως μελετᾶτε, σὰν τοῦ Ἀβὲλ καταβοᾶ.
157.- Τί θὰ κάμετε; Θ' ἀφῆστε ἰδοὺ ἐμπρός σας τὸν Σταυρό: δὲν εἲν' φύσημα τοῦ ἀέρος
νὰ ἀποκτήσομεν ἐμεῖς Βασιλεῖς, ἐλᾶτε, ἐλάτε, ποῦ σφυρίζει εἰς τὰ
λευθεριᾶν, ἢ θὰ τὴν λύστε καὶ κτυπήσετε κι ἐδῶ!"». μαλλιά.
ἐξ αἰτίας πολιτικῆς;