การงานอาชีพ ป.6 หน่วยที่ 6 งานธุรกิจ

หนังสอื เรียนรายวชิ าพนื้ ฐาน

ชัน้ ประถมศกึ ษาปี ที่

หน่วงยากนารธเรุรียนกรจิ ู้ที่

การบนั ทกึ รายรับ-รายจา่ ย
การจัดเก็บเอกสารทางการเงนิ

การงานอาชพี ชัน้ ประถมศึกษาปี ที่ ๖

ารบันทกึ รายรับ-รายจ่าย

บันทกึ รายรับ-รายจา่ ย เป็ นเอกสารทางการเงนิ ทพ่ี บได้ท่ัวไปในร้านค้าและการทาํ ธุรกิจต่าง ๆ
โดยใชเ้ ป็ นขอ้ มลู ในการตรวจสอบฐานะทางการเงนิ และใช้วางแผนการใชจ้ ่ายเพอ่ื ใหไ้ ดก้ าํ ไร หากนาํ
วธิ ีการบันทกึ รายรับ-รายจ่ายมาประยุกตใ์ ช้ในการดาํ เนินชีวติ ประจาํ วันกจ็ ะมีประโยชนอ์ ยา่ งมากมาย

การบนั ทกึ รายรับ-รายจ่าย เป็ นการจดบันทกึ รายการรับเงนิ จ่ายเงนิ จาํ นวนเงนิ ของรายรับ-
รายจ่าย และเงนิ คงเหลือเป็ นรายวัน รายสัปดาห์ รายเดอื นหรือรายปี ลงในแบบบันทกึ

๑. ความสาํ คัญของการบนั ทกึ รายรับ-รายจ่าย
การบนั ทกึ รายรับ-รายจ่าย มคี วามสาํ คญั ต่อการวางแผนการใช้จา่ ยเงนิ ในอนาคต

และการเกบ็ ออมเงนิ โดยนาํ ข้อมูลของรายรับ-รายจ่าย และเงนิ คงเหลือในแตล่ ะวัน
แตล่ ะสัปดาห์ แต่ละเดอื น แต่ละปี ทบ่ี นั ทกึ ไว้มาพจิ ารณา วิเคราะหร์ ายรับ-รายจา่ ย
ทเี่ กดิ ขนึ้ เพอ่ื วางแผนการใช้เงนิ อย่างเหมาะสม มเี งนิ ใช้อย่างเพยี งพอ ไมข่ ัดสน
ไมม่ หี นีส้ ินและมเี งนิ ออมไว้ใช้จา่ ยในเวลาจาํ เป็ น ฝึ กนิสัยใช้จ่ายอย่างประหยดั
และรู้คุณคา่ ไมใ่ ช้จ่ายฟ่ ุมเฟื อย มคี วามละเอยี ดรอบคอบในการทาํ งาน

การงานอาชพี ชัน้ ประถมศกึ ษาปี ที่ ๖

๒. วิธีการบนั ทกึ รายรับ-รายจ่าย

การเขยี นบนั ทกึ รายรับ-รายจา่ ย และเงนิ คงเหลือในช่วงระยะเวลาหน่ึงลงในแบบบนั ทกึ เพอื่ ใชเ้ ป็ นขอ้ มูลในการ
ตรวจสอบความถูกต้อง และวางแผนการใช้จ่ายใหเ้ หมาะสม โดยตอ้ งบนั ทกึ รายการต่าง ๆ อย่างละเอียด คาํ นวณตวั เลข
อยา่ งถกู ต้อง หา้ มลบขอ้ ความหรอื ตัวเลขใด ๆ ทไ่ี ม่ตอ้ งการในแบบบันทกึ หากมกี ารแก้ไขใหข้ ดี ฆา่ ลงชอ่ื ผู้เขยี นบันทกึ
กาํ กับ และเขยี นรายการหรือตัวเลขทถ่ี ูกต้องลงไป ซงึ่ การปฏบิ ัตเิ ช่นนี้ เป็ นพนื้ ฐานของการทาํ บญั ชที างธุรกิจทค่ี วรฝึ กฝนให้
เกดิ ความชาํ นาญ

แบบบนั ทกึ รายรับ – รายจ่าย

ว/ด/ป รายการ รายรับ รายจ่าย คงเหลอื
บาท สต. บาท สต. บาท สต.

รวม

การงานอาชพี ชัน้ ประถมศึกษาปี ที่ ๖

๒. วิธีการบนั ทกึ รายรับ-รายจา่ ย

หมายถงึ วนั เดอื น ปี ทไี่ ด้รับเงนิ หรือวนั เดอื น ปี ทจี่ ่ายเงนิ ซอื้ ส่งิ ของตา่ ง ๆ
หมายถงึ รายละเอียดของรายรับและรายจ่าย ไดแ้ ก่
รายรับ เชน่ แมใ่ หเ้ งนิ เงนิ เดอื น เงนิ ค่าจ้าง เงนิ รางวัล
รายจ่าย เชน่ ชอ่ื ส่งิ ของทซ่ี อื้ ค่านาํ้ ประปา ค่าไฟฟ้า ค่าเล่าเรียน ค่าขนม
หมายถงึ จาํ นวนเงนิ ทไ่ี ด้รับ มหี น่วยเป็ นบาทและสตางค์
หมายถงึ จาํ นวนเงนิ ทจ่ี า่ ยไป หรือราคาของสง่ิ ทซ่ี อื้ มหี น่วย เป็ นบาทและสตางค์
หมายถงึ จาํ นวนเงนิ รายรับลบด้วยจาํ นวนเงนิ รายจ่าย มหี น่วย เป็ นบาทและสตางค์

หมายถงึ จาํ นวนเงนิ ในชอ่ งรายรับทงั้ หมดรวมกัน จาํ นวนเงนิ ในช่องรายจ่ายทงั้ หมดรวมกัน
และจาํ นวนเงนิ รายจ่ายทงั้ หมด หกั ลบออกจากรายรับเป็ นเงนิ คงเหลอื รวม

การงานอาชพี ชัน้ ประถมศึกษาปี ที่ ๖

๓. ตัวอย่างการทาํ
บนั ทกึ รายรับ-รายจา่ ย

การงานอาชพี ชัน้ ประถมศกึ ษาปี ที่ ๖

ารจดั เกบ็ เอกสารทางการเงนิ

เอกสารทางการเงนิ เป็ นเอกสารทแ่ี สดงรายการใช้จ่ายเงนิ เงนิ ออม และทรัพยส์ นิ ต่าง ๆ ซงึ่ มี
ความสาํ คัญต่อตนเองและครอบครัว จงึ ควรจดั เก็บใหเ้ ป็ นระเบยี บเพอ่ื ใหค้ ้นหาได้งา่ ยและนาํ มาใชไ้ ด้
สะดวก

๑. เอกสารทางการเงนิ

เอกสารทางการเงนิ ทเี่ กยี่ วข้องกบั ชีวิตประจาํ วัน มดี งั นี้
เป็ นเอกสารแสดงรายรับ-รายจ่ายและ

เงนิ คงเหลอื ในช่วงระยะเวลาหนึ่ง ซง่ึ อาจเป็ นบนั ทกึ รายรับ-รายจา่ ยส่วนตัว
บนั ทกึ รายรับ-รายจ่ายของครอบครัว บนั ทกึ รายรับ-รายจา่ ยของหอ้ งเรียน

เป็ นเอกสารแสดงเงนิ ออม จาํ นวนเงนิ ทฝ่ี ากและถอน
ในแต่ละครั้ง ซงึ่ สามารถตรวจสอบไดต้ งั้ แตว่ ันทเ่ี ริ่มฝากจนถงึ ยอดเงนิ ใน
ปัจจุบนั

การงานอาชพี ชัน้ ประถมศกึ ษาปี ที่ ๖

๑. เอกสารทางการเงนิ

เป็ นเอกสารทผ่ี ู้รับเงนิ ออกให้เพอื่ เป็ นหลักฐาน แสดงว่าได้รับเงนิ
เป็ นการถกู ต้องแล้ว การออกเอกสารดังกล่าวบางกรณีอาจเป็ นเอกสารอิเล็กทรอนิกส์
ในใบเสร็จท่ัวไปมักระบุรายการสนิ ค้าหรือบริการทซ่ี อื้ ขายกนั
และราคาทต่ี กลงชาํ ระ ซง่ึ อาจระบุข้อมูลภาษีทผ่ี ู้รับชาํ ระเงนิ
ตอ้ งเก็บและนาํ ส่งรัฐบาล เช่น ภาษีมูลค่าเพมิ่
เป็ นเอกสาร
แสดงการแจ้งหนีค้ ่านาํ้ ประปา ค่าไฟฟ้า และค่าโทรศัพท์
ทยี่ ังไม่ได้ชาํ ระเงนิ รวมถงึ ค่านา้ํ ประปา ค่าไฟฟ้าและ
ค่าโทรศัพทท์ ไี่ ดช้ าํ ระเงนิ ไปแล้ว
เป็ นเอกสารแสดงระยะเวลาและ
เงอ่ื นไขในการรับประกันสินค้า ทแี่ นบมากับสนิ ค้า
ทเี่ ราซอื้ มาใช้ ซึง่ ส่วนใหญ่จะเป็ นเครื่องใช้ไฟฟ้า
เป็ นเอกสารแสดง
ข้อตกลงเก่ยี วกับทรัพยส์ นิ ของเจ้าของพนิ ัยกรรมหรือ
เจา้ ของกรมธรรมป์ ระกันภยั
ใบแจ้งค่านา้ํ ประปา

การงานอาชพี ชัน้ ประถมศึกษาปี ที่ ๖

๒. ขั้นตอนการจัดเกบ็ เอกสารทางการเงนิ ๒.๒ แยกประเภทของเอกสารการเงนิ
เป็ นหมวดหมู่ แล้วจัดเรียงตาม
๒.๑ เตรียมบริเวณทจี่ ัดเกบ็ เอกสาร ลาํ ดบั วันทหี่ รือเดอื น จากอดตี
และอุปกรณท์ จี่ ะใชเ้ กบ็ เอกสาร จนถงึ ปัจจุบนั
การเงนิ เชน่ แฟ้ม ซอง ตะกร้า
กล่องมฝี าปิ ด ชัน้ วางเอกสาร ๒.๔ ตดิ หมายเลขหรือชอื่ เอกสารบนซอง
ตเู้ ก็บเอกสาร เอกสาร แฟ้มหรือกล่อง แล้วจดั ทาํ
๒.๓ เก็บเอกสารในแฟ้ม ซอง รายการเอกสารหรอื สมุดบันทกึ ระบุ
ตะกร้าแล้วรวบรวมใส่ไว้ ทเี่ กบ็ เอกสารแตล่ ะประเภท เพอื่ เป็ น
ในต้เู อกสารหรือกล่องมี ขอ้ มูลช่วยในการค้นหาเอกสาร
ฝาปิ ดทคี่ น้ หาได้งา่ ย แล้ววางไว้ในทที่ สี่ ามารถหยบิ ดูได้งา่ ย

เอกสารการเงนิ ประเภทใบเสรจ็ ค่าสนิ ค้า ใบเสรจ็ ค่าสาธารณูปโภค และบันทกึ รายรับ-รายจ่าย ควรเกบ็ ไวป้ ระมาณ ๑ ปี
จงึ ทาํ ลายทงิ้ เพอื่ ใช้เป็ นข้อมูลและหลักฐานสาํ หรับตรวจสอบเปรยี บเทยี บการใช้จ่ายในแตล่ ะเดอื น และสามารถนาํ มาวางแผน
การใชจ้ ่ายได้ สาํ หรับสมุดเงนิ ฝากควรเก็บไว้จนกวา่ จะแสดงรายการฝาก-ถอนหมดเล่มจงึ ทาํ ลายทงิ้ และถ้าสูญหายต้องรีบ
แจ้งความทนั ที ส่วนใบรับประกันใหเ้ ก็บไว้จนครบระยะเวลารับประกันจงึ ทาํ ลายทงิ้

การงานอาชพี ชัน้ ประถมศกึ ษาปี ที่ ๖

ระโยชนข์ องการจดั เกบ็ เอกสารทางการเงนิ

การงานอาชพี ชัน้ ประถมศึกษาปี ที่ ๖

แบบพฒั นาทกั ษะ
ในการทาํ ข้อสอบปรนัยเพอื่ ประเมินผลตวั ชีว้ ดั

๖รายวชิ าพนื้ ฐานการงานอาชพี
ชั้นประถมศกึ ษาปี ที่

หน่วยการเรียนรู้ท่ี งานธุรกจิ

๑. ข้อใดกล่าวถงึ บันทกึ รายรับ-รายจ่ายไดถ้ กู ตอ้ ง

บันทกึ รายรับ-รายจ่ายเป็ นการบนั ทกึ บนั ทกึ รายรับ-รายจ่ายเป็ นการบันทกึ
ข้อมูลแสดงการใช้จ่ายทตี่ รวจสอบได้ ข้อมูลการออมเงนิ ในระยะเวลาหน่ึง
บนั ทกึ รายรับ-รายจ่ายเป็ นการบันทกึ บนั ทกึ รายรับ-รายจ่ายเป็ นการบันทกึ
ข้อมูลกจิ กรรมทที่ าํ ในแตล่ ะวัน ประวัตสิ ่วนตัว

เฉลย เพราะทาํ ใหท้ ราบความผิดปกตหิ ากคาํ นวณรายรับ- รายจา่ ยผิดพลาด

๒. ข้อใดไม่เกยี่ วข้องกบั การทาํ บันทกึ รายรับ-รายจา่ ย

รายรับ รายจ่าย

คงเหลอื ประเมนิ ผล

เฉลย เพราะการประเมนิ ผล คอื การนาํ ผลงานทไี่ ดม้ าทาํ การตรวจสอบเพอื่ ปรับปรุงแก้ไข
แต่ในการบันทกึ รายรับ-รายจา่ ยไม่จาํ เป็ นตอ้ งมีการประเมินผล

๓. การทาํ บนั ทกึ รายรับ-รายจ่ายบรู ณาการกับกลุ่มสาระการเรียนรู้ใด
มากทส่ี ุด

สังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม วทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

คณิตศาสตร์ ภาษาไทย

เฉลย เพราะในตารางบนั ทกึ รายรับ-รายจ่ายจะมตี ัวเลขทเ่ี ป็ นจาํ นวนเงนิ และการคาํ นวณตวั เลข
จงึ เป็ นการบูรณาการกับกลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตรม์ ากทสี่ ุด

๔. ถา้ มเี งนิ ออมจาํ นวนหนึ่ง นักเรียนจะนาํ ไปใช้อยา่ งไรใหเ้ กดิ ประโยชน์
มากทส่ี ุด

ซอื้ ของเล่นทอ่ี ยากได้ ซอื้ ของขวัญใหเ้ พอ่ื น

ซอื้ อุปกรณก์ ารเรียน ใหเ้ พอ่ื นยมื

เฉลย เพราะเป็ นการแบง่ เบาภาระของผู้ปกครองและเกดิ ความภาคภมู ใิ จในตนเอง

๕. หากสมุดเงนิ ฝากหายตอ้ งทาํ อย่างไร

ตดิ ต่อธนาคารเพอ่ื ขอทาํ สมุดใหม่ หากจาํ เป็ นตอ้ งใช้ให้ไปตดิ ตอ่ ธนาคาร

ตดิ ต่อธนาคารเพอ่ื ถอนเงนิ ออกทงั้ หมด ปิ ดบัญชที นั ทเี พอ่ื ความปลอดภัย
ของเงนิ ฝาก

เฉลย เพราะสมุดเงนิ ฝากเป็ นเอกสารส่วนบุคคลทม่ี รี ายละเอยี ดเกย่ี วกับจาํ นวนเงนิ ของเจ้าของ

ดงั นั้น หากสูญหายอาจมผี ู้แอบอ้างนาํ ไปถอนเงนิ มาใช้จงึ ต้องตดิ ต่อธนาคารเพอื่ ขอ
ทาํ สมุดใหม่ทันที

๖. การจดั เกบ็ เอกสารทางการเงนิ เป็ นหน้าทขี่ องใคร

เพอื่ นบา้ น เพอื่ นในชั้นเรียน

พ่อ แม่ หรือผู้ปกครอง สมาชกิ ทุกคนในครอบครัว

เฉลย เพราะเป็ นเอกสารสาํ คัญทแี่ สดงข้อมลู ทางการเงนิ ของทกุ คนในครอบครัว จงึ ตอ้ ง
ช่วยกนั ดแู ลรักษา

๗. เอกสารข้อใดควรทาํ ลายเมือ่ ครบ ๑ ปี

พนิ ัยกรรม ใบเสร็จค่าโทรศัพท์

ใบรับประกันสนิ ค้า กรมธรรมป์ ระกันชวี ติ

เฉลย เพราะใช้เป็ นข้อมูลเปรียบเทยี บว่ามกี ารคดิ คาํ นวณค่าโทรศัพทใ์ นแต่ละเดอื นถกู ตอ้ ง
หรือไม่ ถา้ ไม่ถกู ต้องจะได้ตดิ ต่อกบั หน่วยงานทเี่ กยี่ วข้องเพอ่ื ตรวจสอบและแก้ไข

๘. ข้อใดคอื วิธีการจัดเกบ็ สมุดเงนิ ฝากทถี่ กู ต้อง

ใส่ไว้ในแฟ้มเอกสาร เกบ็ ไว้หลังกรอบรูป

ใส่ซองพลาสตกิ ใส เกบ็ ไว้ในตู้เสอื้ ผ้า เกบ็ เข้าต้เู อกสาร ใส่กุญแจให้เรียบร้อย

เฉลย เพราะมคี วามปลอดภยั กวา่ เกบ็ ไว้กับตนเอง

๙. ข้อใดไม่ใช่ประโยชนข์ องการจัดเกบ็ เอกสารทางการเงนิ

หลักฐานไม่สูญหาย เกดิ ความเป็ นระเบยี บ

ช่วยให้เอกสารทางการเงนิ ใหม่อยเู่ สมอ เพอื่ ใหท้ ราบทรัพยส์ นิ หนีส้ นิ ของ
ครอบครัว

เฉลย เพราะการจัดเกบ็ เอกสารทาํ ให้เกดิ ความเป็ นระเบยี บ ไม่สูญหาย สะดวกในการนาํ มาใช้
และสามารถตรวจสอบการใช้จ่ายภายในครอบครัวได้

๑๐. การทาํ บนั ทกึ รายรับ-รายจ่ายมปี ระโยชนอ์ ยา่ งไร

ฝึ กการบันทกึ ข้อมูลลงในตาราง ช่วยในการวางแผนการใช้เงนิ ได้

ป้องกันการมคี นมาขอยมื เงนิ ไดร้ ับคาํ ชนื่ ชมจากเพอื่ น

เฉลย เพราะทราบรายรับ-รายจา่ ยของครอบครัวจงึ สามารถวางแผนการใช้เงนิ
ใหเ้ หมาะสมได้