คู่มือการใช้โปรแกรมการวางแผนจำหน่าย

คมู่ อื การใช้
โปรแกรมการวางแผนจาหนา่ ยโดยใช้ทฤษฎีการเปล่ยี นผา่ น

สาหรบั พยาบาล

จัดทาโดย
นส.ณฏั ฐธิดา พฒั นจกั ร

คานา

ภาวะหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน (Acute myocardial infarction) เป็นปัญหาทางสาิารณสุขที่สาคัญ
เนื่องจากเป็นสาเหตุการเสียชีวตของประชากรทั่วโลก ส่งผลกระทบต่อภาวะสุขภาพ สังคม เศรษธกจทั้งในระดับ
บุคคล ครอบครัว และชุมชน ตลอดจนค่าใช้จ่ายของระบบสุขภาพ ทง้ั นผ้ี ู้ปว่ ยสว่ นใหญ่จะไดร้ ับการรักษาดว้ ยการให้
ยาละลายล่มเลือดร่วมกับการถ่างขยายหลอดเลือดหัวใจด้วยบอลลูน เนื่องจากสามารถเปิดหลอดเลือดหัวใจ ได้
รวดเร็ว ลดอัตราการเสียชีวต และช่วยให้ฟื้นหายจากการเจ็บป่วยภายในระยะเวลาอันสั้น แม้ผู้ป่วยจะไ ด้รับการ
รักษาจนอาการดีขึ้น แต่ภาวะหัวใจขาดเลือดเฉียบพลันสามารถกลับเป็นซ้าได้เนื่องจากผู้ป่วยยังคงมี ปัจจัยเสี่ยงที่
ก่อให้เกดการตีบซ้าของหลอดเลือดหัวใจ ดังนั้นการวางแผนจาหน่ายด้วยการให้ความรู้เกี่ยวกับการ ดูแลตนเอง
ภายหลงั การจาหนา่ ยจึงมีความสาคญั อย่างย่ง

คู่มือการวางแผนจาหน่ายผู้ป่วยหัวใจขาดเลือดเฉียบพลันสาหรับพยาบาลฉบับนี้ ได้จัดทาขึ้ นเพื่อให้
พยาบาลและผู้ที่สนใจได้ศึกษาในเรื่องการวางแผนจาหน่ายผู้ป่วยภาวะหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน ขั้นต อนการ
วางแผนจาหน่ายโดยใช้โปรแกรมการวางแผนจาหน่ายโดยใช้ทฤษฎีการเปลี่ยนผ่าน รวมไปถึงแนวทางการให้
คาปรึกษารายบุคคล

ผู้จัดทาหวังว่าคู่มือการวางแผนจาหน่ายผู้ป่วยหัวใจขาดเลือดเฉียบพลันสาหรับพยาบาลฉบั บนี้จะเป็น
ประโยชน์กบั พยาบาลหรอื ผูท้ ี่สนใจไดศ้ กึ ษา หากมีขอ้ ผดพลาดประการใด ผู้จัดทาขอน้อมรบั ไวแ้ ละอภัยมา ณ ท่นี ี้

ณัฏฐธิดา พัฒนจักร

ผจู้ ดั ทำ

สารบัญ

หัวขอ้ หนา้

1. หลกั การและเหตผุ ล 1

2. วตั ถุประสงคข์ องคู่มือ 2
3. ประโยชนข์ องคมู่ อื 2

4. ขัน้ ตอนการวางแผนจาหน่ายโดยใชโ้ ปรแกรมการวางแผนจาหน่ายโดยใชท้ ฤษฎีการเปลี่ยนผ่าน 4

5. แนวทางการใหค้ าปรกึ ษารายบุคคล 7

5.1 หลังจากออกจากโรงพยาบาลสามารถขับรถไดห้ รือไม่ 7

5.2 สามารถมีเพศสัมพนั ธ์ไดห้ รอื ไม่ 8

5.3 สามารถทางานบา้ นได้หรือไม่ 9

5.4 สามารถยกของหนักไดห้ รอื ไม่ 10

5.5 สามารถกลับไปทางานไดห้ รอื ไม่ 11

5.6 หากเปน็ โรคเบาหวานร่วมด้วย ควรดแู ลตนเองอย่างไร 12
5.7 หากเปน็ โรคความดันโลหติ สูงรว่ มดว้ ย ควรดแู ลตนเองอยา่ งไร
13

6. QR code วิดีโอสาหรับผปู้ ่วย 14
7. QR code คมู่ อื การปฏิบัติตัวหลงั จาหน่ายกลบั บ้านในผ้ปู ว่ ยหัวใจขาดเลอื ดเฉยี บพลนั 15

8. เอกสารอา้ งอิง 16

1. หลกั การและเหตุผล

ภาวะหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน (Acute myocardial infarction) เป็นการเจ็บป่วยที่รุนแรงถึงแก่ชีวิต ผู้ป่วย
ส่วนใหญ่จะได้รับการรักษาด้วยการให้ยาละลายลิ่มเลือดร่วมกับการถ่างขยายหลอดเลือดหัวใจด้วยบอลลูน เนื่ องจาก
สามารถเปิดหลอดเลือดหัวใจได้รวดเร็ว ลดอัตราการเสียชีวิต และช่วยให้ฟื้นหายจากการเจ็บป่วยภายในระยะเวล าอัน
สน้ั แมผ้ ู้ป่วยจะได้รบั การรกั ษาจนอาการดขี ้ึน แตภ่ าวะหัวใจขาดเลือดเฉียบพลนั สามารถกลับเป็นซ้าได้ เนื่องจากผู้ป่วย
ยังคงมปี จั จัยเสยี่ งที่กอ่ ใหเ้ กิดการตีบซ้าของหลอดเลือดหัวใจ ดังนั้นการวางแผนจาหน่ายด้วยการให้ความรู้เกี่ยวกับการ
ดแู ลตนเองภายหลงั การจาหนา่ ยจงึ มคี วามสาคัญอยา่ งยิ่ง

การวางแผนจาหน่ายโดยใช้โปรแกรมการวางแผนจาหน่ายโดยประยุกต์กรอบแนวคิดการเปลี่ยนผ่าน
(Transitions theory) เพื่อช่วยพยาบาลในการวางแผนการจาหน่ายที่ครอบคลุม ส่งผลให้ผู้ป่วยเกิดความพร้อมก่อน
การวางแผนจาหน่าย โดยโปรแกรมการวางแผนจาหน่ายโดยประยุกตก์ รอบแนวคดิ การเปล่ียนผา่ น ประกอบไปด้วย
1. การประเมนิ ความพร้อมของบคุ คลในการเปลย่ี นผ่าน (Assessment of readiness)
2. การเตรียมการเพอื่ การเปลย่ี นผ่าน (Preparation for transition)
3. การใช้บทบาทเสรมิ (Role supplementation)

1

2. วตั ถุประสงค์ของคู่มือ

วตั ถปุ ระสงค์ของคู่มอื
1. เพอ่ื เป็นแนวทางในการประเมิน และวางแผนจาหนา่ ยผปู้ ว่ ยหัวใจขาดเลือด

เฉียบพลัน
2. เพือ่ อธิบายขน้ั ตอนการวางแผนจาหน่ายผู้ป่วยหัวใจขาดเลือดเฉียบพลนั โดยใช้

โปรแกรมการวางแผนจาหนา่ ยโดยใชท้ ฤษฎกี ารเปลย่ี นผา่ น

2

3. ประโยชน์ของคู่มือ

ประโยชน์ของคมู่ ือ
1. พยาบาลสามารถประเมนิ และวางแผนจาหนา่ ยผู้ป่วยหวั ใจขาดเลือดเฉยี บพลันได้

ครอบคลุม
2. ผู้ป่วยทีไ่ ด้รบั โปรแกรมการวางแผนจาหน่ายโดยใช้ทฤษฎกี ารเปลีย่ นผา่ นเกิดการ

รบั รูค้ วามพร้อมกอ่ นการจาหน่าย นาไปสกู่ ารดูแลตนเองทเี่ หมาะสม

3

4. ข้นั ตอนการวางแผนจาหน่ายโดยใช้โปรแกรมการวางแผนจาหน่ายโดยใช้ทฤษฎกี ารเปลย่ี นผ่าน

วันท่ี กจกรรม ระยะเวลา/ ส่ือ

วนั ท่ี 1 ของ 1. การประเมนความพร้อมของบคุ คลในการเปลยี่ นผา่ น (Assessment of ระยะเวลา 5-10
การวางแผน
จาหนา่ ย readiness) ด้วยวธิ กี ารพดู คยุ รายบุคคล นาที

1.1 แนะนาตวั และสร้างสมั พนั ธภาพ

1.2 อธิบายกจิ กรรมและขนั้ ตอนของการวางแผนการจาหน่าย

1.3 ประเมินความต้องการข้อมลู เก่ียวกบั การวางแผนจาหนา่ ยด้วยคาถามดงั ต่อไปนี้

1.3.1 ท่านตอ้ งการขอ้ มลู เก่ียวกบั การดูแลตนเองมากนอ้ ยเท่าใด

1.3.2 ทา่ นตอ้ งการขอ้ มลู เกี่ยวกบั การจดั การอารมณ์มากน้อยเท่าใด

1.3.3 ทา่ นตอ้ งการข้อมูลเกี่ยวกับแผนการรกั ษาหรอื ยามากนอ้ ยเท่าใด

1.3.4 ท่านต้องการข้อมูลเกยี่ วกบั การออกกาลังกายทีเ่ หมาะสมมากน้อยเทา่ ใด

1.3.5 ทา่ นตอ้ งการขอ้ มูลในประเดน็ อน่ื อีกหรอื ไม่ อะไร

4

4. ข้นั ตอนการวางแผนจาหน่ายโดยใช้โปรแกรมการวางแผนจาหน่ายโดยใช้ทฤษฎกี ารเปลยี่ นผ่าน

วนั ที่ กจกรรม ระยะเวลา/ สอ่ื

วนั ที่ 1 ของ 2. การเตรยี มการเพ่อื การเปลี่ยนผ่าน (Preparation for ระยะเวลา 10-15 นาที
การวางแผน transition) สือ่ การสอนทใี่ ช้
จาหน่าย (ตอ่ ) 2.1 ให้ความร้เู รื่องโรคและการปฏิบตั ิตวั (Education) ด้วยการ 1. วดิ โี อ เรอื่ ง ภาวะหัวใจขาด
เลือดเฉยี บพลนั
เปิดวีดโี อ เรื่อง ภาวะหวั ใจขาดเลอื ดเฉียบพลัน

2.2 มอบคูม่ อื การปฏบิ ตั ิตวั หลงั จาหนา่ ยกลับบ้านในผู้ปว่ ยหวั ใจ 2. วิดีโอ เร่อื ง การดูแลตนเอง

ขาดเลอื ดเฉยี บพลนั อธบิ ายข้อความและรูปภาพในคู่มือจะสอดคล้อง สาหรับผู้ปว่ ยภาวะหัวใจขาด

กับวิดโี อ เรอื่ ง การดแู ลตนเองสาหรับผู้ป่วยภาวะหวั ใจขาดเลือด เลือดเฉียบพลนั

เฉยี บพลนั เพือ่ ชว่ ยในการจดจาและส่งเสรมิ การเรียนรู้ 3. คมู่ อื การปฏิบัตติ วั หลัง

2.3 ให้ความร้เู ร่อื งโรคและการปฏิบตั ิตัว (Education) ดว้ ยการ จาหน่ายกลับบ้านในผ้ปู ว่ ย

เปิดวีดีโอ เรอ่ื ง การดแู ลตนเองสาหรบั ผู้ปว่ ยภาวะหวั ใจขาดเลือด หัวใจขาดเลือดเฉียบพลนั

เฉยี บพลัน

2.4 เปดิ โอกาสใหซ้ ักถามขอ้ สงสัยท่ีเกย่ี วข้องกับวดี ีโอ

5

4. ข้นั ตอนการวางแผนจาหน่ายโดยใช้โปรแกรมการวางแผนจาหน่ายโดยใช้ทฤษฎกี ารเปลย่ี นผ่าน

วันที่ กจกรรม ระยะเวลา/ สื่อ

วนั ท่ี 2 ของการวางแผน 3. การใชบ้ ทบาทเสรม (Role supplementation) ระยะเวลา 5-10
จาหนา่ ย 3.1 การใหค้ าปรึกษารายบคุ คล ในประเดน็ ที่ต้องการทราบ เพ่ือ นาที

ช่วยสนับสนุนผู้ปว่ ยหวั ใจขาดเลือดเฉียบพลนั ให้เกดิ ความพร้อมก่อน
จาหน่าย

6

5. แนวทางการให้คาปรึกษารายบุคคล

❖คาถาม : หลังจากออกจากโรงพยาบาลสามารถขบั รถได้หรือไม่

❖คาตอบ : ผู้ปว่ ยท่ไี ด้รบั การรกั ษาด้วยการถา่ งขยายหลอดเลอื ดหัวใจผ่าน
สายสวนสามารถขับรถยนตส์ ว่ นตัว หรือรถขนาดเล็ก เช่น มอเตอร์ไซค์
หรอื รถยนต์ส่วนบุคคล สามารถขบั ไดห้ ลังจากออกจากโรงพยาบาลอยา่ ง
น้อย 1 สัปดาห์ ในกรณขี องการขับรถขนาดใหญ่ เช่น รถโดยสาร
รถบรรทกุ สามารถขบั ได้หลงั จากออกจากโรงพยาบาลอย่างน้อย 6
สัปดาห์

7

5. แนวทางการให้คาปรึกษารายบุคคล

❖คาถาม : สามารถมเี พศสัมพนั ิไ์ ดห้ รอื ไม่
❖คาตอบ : หากผู้ปว่ ยสามารถทากจวตั รประจาวนั ไดโ้ ดยไมม่ ีอาการหอบ
เหนอื่ ย หรอื เจบ็ แน่นหน้าอก สามารถเร่มมีเพศสมั พนั ิ์ไดใ้ นสัปดาห์ท่ี 2
หลังจากออกจากโรงพยาบาล และสังเกตอาการเจบ็ แนน่ หนา้ อก และ
เหนอื่ ยหอบขณะมีเพศสัมพันิ์

8

5. แนวทางการให้คาปรึกษารายบุคคล

❖คาถาม : สามารถทางานบ้านได้หรือไม่

❖คาตอบ : หลงั ออกจากโรงพยาบาล 1 สัปดาห์ หากสามารถทากจวัตร
ประจาวันได้โดยไมม่ อี าการหอบเหนื่อย หรอื เจบ็ แน่นหน้าอก สามารถเรม่
ทางานบา้ นเล็กน้อยได้ เช่น ปดั ฝุ่น กวาดบ้าน ทาอาหาร ลา้ งจาน เป็นตน้
หลังออกจากโรงพยาบาล 3 สปั ดาห์ หากทากจกรรมขา้ งต้นได้
โดยไม่มอี าการหอบเหนือ่ ย หรือเจ็บแนน่ หนา้ อก สามารถทางานบ้าน
เพม่ ขน้ึ ได้ เชน่ ตากผ้า ดูดฝนุ่ ปูท่ีนอน เป็นตน้

9

5. แนวทางการให้คาปรึกษารายบุคคล

❖คาถาม : สามารถยกของหนักไดห้ รอื ไม่
❖คาตอบ :
หลังออกจากโรงพยาบาล 1 สปั ดาห์ หา้ มยกของหนักมากกว่า 2 กโลกรมั
หลังออกจากโรงพยาบาล 2 สปั ดาห์ หา้ มยกของหนกั มากกวา่ 4 กโลกรัม
หลงั ออกจากโรงพยาบาล 3 สัปดาห์ ห้ามยกของหนกั มากกวา่ 5 กโลกรัม

10

5. แนวทางการให้คาปรึกษารายบุคคล

❖คาถาม : สามารถกลบั ไปทางานได้หรอื ไม่

❖คาตอบ : หลงั จาหน่ายออกจากโรงพยาบาล 1 สปั ดาห์ สามารถเรม่ ทางานฝมี อื
เบา ๆ ได้ เชน่ เย็นผ้า รอ้ ยพวงมาลยั ซอ่ มแซมของชน้ เล็ก ๆ หลีกเลีย่ งการ
ทางานที่ต้องใช้แรงผลกั ดงึ เปน็ ตน้
หลังจาหนา่ ยออกจากโรงพยาบาล 5 สปั ดาห์ สามารถทางานดา้ นการเกษตร
ทไ่ี ม่ต้องออกแรงมาก เช่น ยกของทไ่ี มห่ นักมาก ตดั หญ้าด้วยมอื เปน็ ต้น
หลังจาหน่ายออกจากโรงพยาบาล 6 สัปดาห์ สามารถออกแรงได้มากข้ึน เชน่
เลยี้ งสัตว์ ขดุ ดนด้วยเสยี ม ถางหญ้า เล่อื ยไม้ หรอื งานกอ่ นสร้างทไี่ ม่ต้องออก
แรงมาก เช่น ปูกระเบ้อื ง ก่ออธ เปน็ ต้น

11

5. แนวทางการให้คาปรึกษารายบุคคล

❖คาถาม : หากเปน็ โรคเบาหวานรว่ มด้วย ควรดูแลตนเองอยา่ งไร

❖คาตอบ : โรคเบาหวานเปน็ โรคท่ีเพ่มความเสย่ี งต่อการเกดโรคหวั ใจซา้ ได้
เนื่องจากระดับน้าตาลในเลือดท่สี ูง สง่ ผลต่อหลอดเลอื ดแดงในรา่ งกายแข็ง
ได้ ดงั นั้นผู้ปว่ ยทม่ี โี รคเบาหวานควรหลกี เลย่ี งอาหารท่ีมีรสหวานหรอื เคม็ จัด
อาหารหมักดอง และอาหารท่มี ีไขมันสูง ตวั อย่างอาหารทคี่ วรรับประทาน
เชน่ ขา้ วกล้อง ผกั น่งึ เนือ้ ปลานึง่ ตม้ จืดเตา้ หู้ เป็นต้น ควบคู่กับการออก
กาลงั กายดว้ ยการเดน และควรรบั ประทานยาเบาหวานตามแผนการรกั ษา
อย่างต่อเนื่อง

12

5. แนวทางการให้คาปรึกษารายบุคคล

❖คาถาม : หากเปน็ โรคความดันโลหตสงู รว่ มดว้ ย ควรดูแลตนเองอย่างไร

❖คาตอบ : ผู้ทเ่ี ป็นโรคความดนั โลหตสูงจะส่งผลใหก้ ลา้ มเน้ือหัวใจหนาตัว เกด
ภาวะหัวใจโตและหลอดเลอื ดตบี แข็งได้ ดงั น้นั ผปู้ ว่ ยที่มโี รคความดนั โลหตสงู
ควรควบคุมความดันโลหต ด้วยการผ่อนคลายความเครียดหลกี เลีย่ งอาหารท่ีมี
รสจัด อาหารหมักดอง และอาหารทม่ี ไี ขมันสูง ตัวอย่างอาหารท่ีควร
รับประทาน เช่น ขา้ วกลอ้ ง ผกั นงึ่ เนือ้ ปลาน่งึ ต้มจืดเต้าหู้ เป็นต้น ควบค่กู ับ
การออกกาลังกายด้วยการเดน และควรรับประทานยาควบคมุ ความดนั โลหต
ตามแผนการรกั ษาอย่างต่อเน่ือง

13

QR code วดโี อ QR code วดโี อ
เรื่อง ภาวะหวั ใจขาดเลือดเฉยี บพลัน เรื่อง การดูแลตนเองสาหรับผ้ปู ่วยภาวะ

หวั ใจขาดเลือดเฉียบพลนั

14

QR code
ค่มู ือการปฏฐบัตตัวหลงั จาหน่ายกลับ
บา้ นในผู้ป่วยหวั ใจขาดเลือดเฉยี บพลัน

15

เอกสารอ้างองิ

1. สมำคมแพทยโ์ รคหวั ใจแห่งประเทศไทยในพระบรมรำชปู ถมั ภ.์ (2557). แนวทางเวช
ปฏิบตั ิการดูแลผปู้ ่ วยโรคหวั ใจขาดเลือดในประเทศไทยฉบบั ปรับปรุง ปี 2557. พิมพค์ รงังที่ 2.
กรุงเทพฯ : ศรีเมืองการพิมพ์ จากดั .
2. สมำคมแพทยโ์ รคหวั ใจแหง่ ประเทศไทยในพระบรมรำชปู ถมั ภ.์ (2563). แนวทางเวช
ปฏิบตั ิการดูแลรักษาผปู้ ่ วยภาวะหวั ใจขาดเลือดเฉียบพลนั พ.ศ. 2563. พิมพค์ รงังท่ี 1. กรุงเทพฯ :
หา้ งหุน้ ส่วนจากดั เนคสเตปดีไซน์.
3. สมำคมแพทยโ์ รคหวั ใจแห่งประเทศไทยในพระบรมรำชปู ถมั ภ.์ (2553). แนวทางการฟงื นฟู
สภาพผปู้ ่ วยโรคหวั ใจ.

16