unit 1 Animal

หน่วยที 1 ประวตั ิ ความหมาย ของการปรับปรุงพนั ธ์ุสัตว์

รัฐศาสตร์ รักษาเพชร

บทที 1 ประวัตกิ ารปรับปรุงพันธ์ุสัตว์

การปรับปรุงพนั ธ์สุ ตั ว์โดยการกระทําของมนษุ ย์ เกิดขึ นหลงั จากมนษุ ย์นําสตั ว์มาเลี ยง จาก
รายงานสว่ นใหญ่และหลกั ฐานทางโบราณคดี เชือว่ามนษุ ย์นําสตั ว์มาเลี ยงเมือประมาณ 10,000 ปี ทีผา่ น
มา โดยสนั นษิ ฐานวา่ มนษุ ย์ทีออกไปลา่ สตั ว์ได้นําลกู สตั ว์อายนุ ้อยมาเลี ยง หรือนําสตั ว์ทีพิการมากกั ขงั ไว้
มนษุ ย์คอ่ ย ๆ เรียนรู้วธิ ีการเลี ยงสตั ว์ทีละน้อยจนสามารถเลี ยงได้ สตั ว์ทีมนษุ ย์นํามาเลี ยงชนิดแรกคือสนุ ขั
สําหรับสตั ว์เลี ยงทีมีความสําคญั ทางเศรษฐกิจ เชน่ โค สกุ ร และไก่ มีแหลง่ กําเนิดและประวตั ิการนํามา
เลี ยงดงั ตอ่ ไปนี

โคยโุ รปสืบเชื อสายมาจากโคโบราณทีเรียกวา่ อรู ัส (Urus) ววิ ฒั นาการของอรู ัสมาเป็ นโค

ยโุ รปเกิดขึ นในยโุ รปตอนกลางและตอนเหนือรวมทั งบริเวณตะวนั ตกเฉียงใต้ของรัสเซีย

โคอินเดียสืบเชื อสายมาจากโคพื นเมืองเอเชีย วิวฒั นาการของโคพื นเมืองเอเชียมาเป็ นโค

อนิ เดียเกิดขึ นทีเอเชียกลางตอนใต้ โคอินเดียถกู นํามาเลี ยงเมือประมาณ4,100 ปี ทีผา่ นมา

สกุ รสืบเชื อสายมาจากสกุ รป่ า ทีอาศยั อยใู่ นยโุ รปตอนใต้ เอเชียและอาฟริกา สกุ รถกู
นํามาเลี ยงในประเทศจีนเมอื ประมาณ 5,000 ปี ทีผา่ นมา

ไก่ มีแหลง่ กําเนดิ ในเอเชียตะวนั ออกเฉียงใต้ ไก่สืบเชื อสายมาจากไก่ป่ า4 พวก คือ ไกป่ ่ า

สีแดง ไกป่ ่ าซลิ อน ไก่ป่ าสีเทา และไก่ป่ าชวา ไก่ทีเลี ยงในปัจจบุ นั นา่ จะสืบเชื อสายมาจาก ไกป่ ่ าสีแดง

มากทีสดุ เพราะไก่ป่ าสีแดงผสมพนั ธ์กุ บั ไก่ทีเลี ยงในปัจจบุ นั สามารถเกิดลกู ได้

การปรับปรุงพนั ธ์สุ ตั ว์ แบง่ ออกได้เป็น 2 ยคุ ได้แก่ การปรับปรุงพนั ธ์สุ ตั ว์ใน ยคุ แรก

ซึงเป็นยคุ ทีไมม่ ีระเบียบแบบแผนกฏเกณฑ์ทีแน่นอนเนืองจากความเจริญทางกฏเกณฑ์ที แนน่ อน
เนืองจากมีความเจริญทางวิชาการมากขึ น โดยมีรายละเอียดดงั นี

1. การปรับปรุงพนั ธ์ุสตั ว์ในยคุ แรก การปรับปรุงพนั ธ์สุ ตั ว์ในยคุ แรก เริมเมือประมาณ ปี

ค.ศ. 1760 นกั เลี ยงสตั ว์ชาวองั กฤษชือ โรเบริ ์ตแบคเวล (Robert Bakewell ) ได้ทําการผสมพนั ธ์ุสตั ว์

ระหวา่ งสตั ว์ตวั ทีมีลกั ษณะดีเดน่ เข้าด้วยกนั และทําการคดั เลือกลกั ษณะทีดีเดน่ กวา่ ตวั อืน ผสมพนั ธ์ุในรุ่น

ตอ่ ไปทําให้สตั ว์รุ่นตอ่ ไปมีลกั ษณะดขี ึ น ตอ่ มาก็ได้มีผ้นู ําเอาวิธีการนี ไปใช้ในการปรับปรุงพนั ธ์ุสตั ว์กนั อย่าง

แพร่หลาย ปัจจบุ นั เรียกการผสมพนั ธ์ุแบบนี วา่ การผสมแบบ เลือดชิด (Inbreeding)
2. การปรับปรุงพนั ธ์สุ ตั ว์ในยคุ ปัจจบุ นั การปรับปรุงพนั ธ์ุสตั ว์ในยคุ ปัจจบุ นั เริมเมือ

ประมาณปี ค.ศ. 1900 ซึงเป็นปี ทีกฏแหง่ การถ่ายทอดลกั ษณะของเมนเดลได้ถกู ค้นพบอีกครั งหนึง

หลงั จากเมนเดลได้เสนอกฏดงั กลา่ วในปี ค.ศ. 1865 การค้นพบครั งนี ได้นํากฏแหง่ การถ่ายทอดลกั ษณะ

ของเมนเดลมารใช้ในการปรับปรุงพนั ธ์ุสตั ว์ ทําให้การปรับปรุงพนั ธ์สุ ตั ว์เป็นวิทยาศาสตร์

ทฤษฎีการปรับปรุงพนธ์ุสตั ว์ในปัจจบุ นั มีรากฐานมาจากวิชาพนั ธุศาสตร์และสถิตซิ ึงได้รับ
การพฒั นาครั งแรกโดย พชิ เชอร์ (Figher) และ ไรท์ (Wright) ซึงลชั (Lush) ได้นํามาใช้ในการปรับปรุง
พนั ธ์สุ ตั ว์ ตอ่ มาได้นํามาใช้ในทางปฏิบตั ใิ นระยะครึงศตวรรษทีผา่ นมา

ความหมายของการปรับปรุงพันธ์ุสัตว์ (Animal breeding)

การปรับปรุงพนั ธ์สุ ตั ว์ เป็ นขบวนการ หรือวธิ ีการใช้ความรู้ทางวทิ ยาศาตร์เพือปรับปรุงพนั ธุกรรม
ของสตั ว์ให้ดีขึ นในรุ่นตอ่ ไป ซึงขบวนการ หรือวธิ ีการนี มี2 ขันตอนคือ

1. การคดั เลือกพนั ธ์ุสตั ว์ (Selection) หมายถึง ขบวนการทีสตั ว์ใดตวั หนึงในฝงู มีโอกาสสืบพนั ธ์ุ
มากกวา่ สตั ว์ตวั อืน สตั ว์ทีถกู คดั เลือกไว้จะถ่ายทอดพนั ธุกรรมสลู่ กู ในรุ่นตอ่ ไป

2. ระบบการผสมพนั ธ์สุ ตั ว์ (Mating system) หมายถึง แบบ หรือ วธิ ีการจบั คสู่ ตั ว์มาผสมพนั ธ์ุ
กนั เป็นการจําแนกวิธีการผสมพนั ธ์ุสตั ว์แบบตา่ ง ๆ ทีมนษุ ย์กําหนดขึ นเพือปรับปรุงลกั ษณะ ตา่ ง ๆ ของ
สตั ว์ให้ดีขึ น
ความสาํ คญั ของการปรับปรุงพนั ธุ์สัตว์

การปรับปรุงพนั ธ์สุ ตั ว์มีความสําคญั ตอ่ เศรษฐกิจของประเทศชาติ ตอ่ สงั คมและตอ่ วชิ าการ
โดยมีรายละเอียดดงั นี

1. ความสําคญั ของการปรับปรุงพนั ธ์ุสตั ว์ตอ่ เศรษฐกิจของประเทศชาติ การปรับปรุงพนั ธ์ุ
สตั ว์ ทําให้เกิดการเพิมจํานวนและเพิมผลผลิตของสตั ว์จะเป็ นการช่วยลดการเสียสมดลุ ย์การค้า

เพราะถ้ามีการเลี ยงสตั ว์ทีมีคณุ ภาพดใี นปริมาณทีมากพอตอ่ การบริโภค ภายในประเทศ จงึ ไม่
จําเป็นต้องนําเข้าจากตา่ งประเทศ จากการสํารวจพบวา่ ปริมาณและมลู คา่ การสังซื อพนั ธ์ุสตั ว์จาก
ตา่ งประเทศในปี พ.ศ. 2535 ประเทศไทยยงั เสียดลุ ย์การค้าอยมู่ าก ดงั ตารางที 1 ซึงจะเหน็ ได้วา่ ในปี
พ.ศ. 2535 ประเทศไทยนําโคเข้ามาสําหรับทําพนั ธ์ุ 7,978 ตวั คดิ เป็นมลู คา่ 270,601,000 บาท
นําสกุ รเข้ามาสําหรับทําพนั ธ์ุ 763 ตวั คดิ เป็นมลู คา่ 19,422,000 บาท และนําไก่เข้ามาสําหรับทําพนั ธ์ุ
1,951,978 ตวั คดิ เป็นมลู คา่ 244,935,000บาท ถ้ามีการปรับปรุงพนั ธ์สุ ตั ว์ให้มีปริมาณและคณุ ภาพ
มากขึ น จะลดปริมาณการนําเข้า ซึงทําให้ประหยดั เงินตราของประเทศได้

ตารางที 1.1 แสดงปริมาณมลู คา่ การนําเข้าพนั ธ์สุ ตั ว์จากตา่ งประเทศ ปี พ.ศ. 2535

รายการ ปริมาณ มลู คา่ (บาท)

โคสําหรับทําพนั ธ์ุ (ตวั ) 7,978 270,601,000
สกุ รสําหรับทําพนั ธ์ุ (ตวั ) 763 19,422,000
ไก่สําหรับทําพนั ธ์ุ (ตวั ) 244,935,000
1,951,978

ทีมา : ศนู ย์สถิตกิ ารเกษตร สํานกั งานเศรษฐกิจการเกษตร (2535)

2. ความสําคญั ของการปรับปรุงพนั ธ์ุสตั ว์ตอ่ สงั คม มีดงั นี

2.1 เพิมอาชีพใหแ้ ก่สังคม เกษตรกรมีการเลียงสัตวเ์ พิมมากขึน จะทาํ ใหเ้ กิดโรงงานอุตสาหกรรม เช่น
โรงงานอาหารสัตว์ โรงงานฆ่าสัตว์ โรงงานผลิตภณั ฑเ์ นือสตั ว์ ซึงโรงงาน อุตสาหกรรมดงั กล่าว
ตอ้ งใชแ้ รงงาน จึงเป็นการเพิมอาชีพใหแ้ ก่สงั คม และยงั เป็นการเพิมรายไดใ้ หแ้ ก่รัฐบาลอีกดว้ ย

2.2 เพิมอาหารทีมีคุณภาพดีใหแ้ ก่สงั คม เนือ นม ไข่ เป็นแหล่งทีใหโ้ ปรตีนและเป็ นทีนิยมบริโภคของ
คนไทย ทาํ ใหป้ ระชากรในสงั คมมีสุขภาพแขง็ แรงสมบูรณ์และเป็นกาํ ลงั สาํ คญั พฒั นาประเทศต่อไป
3. ความสาํ คญั ของการปรับปรุงพนั ธุ์สตั วต์ ่อวชิ าการ มีดงั นี

3.1 ทาํ ใหป้ ระสิทธิภาพในการเปลียนอาหารเป็นเนือของสตั วด์ ีขึน เช่น ปริมาณอาหารทีไก่ตอ้ งการเพือ

เปลียนเป็นเนือ 1 กิโลกรัม จากเดิมใช้ 3.5 กิโลกรัม ปัจจุบนั ใชเ้ พียง 1.9 กิโลกรัม
การปรับปรุงพนั ธุ์สตั วใ์ นฟาร์ม
การปรับปรุงพนั ธุ์สตั วใ์ นฟาร์ม สามารถทาํ ได้ 2 วธิ ี
1. การปรับปรุงพนั ธุ์สตั วโ์ ดยการนาํ สตั วพ์ นั ธุ์แทจ้ ากตา่ งประเทศ หรือ ตา่ งฟาร์มเขา้ มาเลียง ซึงจะเกบ็ ได้

จากฟาร์มเอกชนขนาดใหญ่ หรือ หน่วยงานของรัฐ ไดน้ าํ เขา้ พอ่ – แม่พนั ธุ์สตั วเ์ ลียงเช่น โคเนือ – โค
นม สุกร ไก่เนือ และ ไก่ไข่ มาจากตา่ งประเทศเขา้ มาเลียงเป็น พอ่ – แมพ่ นั ธุ์ เพือผลิตลูกจาํ หน่ายหรือ
ส่งเสริมใหเ้ กษตรกรเลียงต่อไป สาํ หรับฟาร์มเกษตรกร สามารถซือสตั วพ์ นั ธุ์แทจ้ ากฟาร์มเอกชนหรือ
บริษทั เขา้ มาปรับปรุงพนั ธุ์ในฟาร์มตนเองได้ ซึงวธิ ีการนีจะตอ้ งเสียคา่ ใชจ้ า่ ยหรืองบประมาณในการ
จดั ซือพนั ธุ์สตั วจ์ าํ นวนมากแตใ่ ชร้ ะยะเวลาสันในการปรับปรุงพนั ธุ์สตั วใ์ นฟาร์ม

2. การปรับปรุงพนั ธุ์สตั วโ์ ดยการสร้างสายพนั ธุ์ทีเหมาะสมกบั ประเทศหรือทอ้ งถินซึงจะเห็นได้ จาก
มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร์ไดน้ าํ โคพืนเมือง โคพนั ธุ์อเมริกนั บราห์มนั และ โคเนือ ชาโรเล่ย์ มา
ปรับปรุงพนั ธุ์สร้างเป็นโคพนั ธุ์กาํ แพงแสนซึงเหมาะสมกบั สภาพการเลียงดูในประเทศไทย ซึงวธิ ีการ
นีเสียค่าใชจ้ า่ ยนอ้ ยกวา่ แตใ่ ชร้ ะยะเวลาในการปรับปรุงพนั ธุ์กนั นานกวา่ วธิ ีแรก