สรปุ ผลการประชุมเชิงปฏิบัติการพัฒนาการสอบสวนอุบัติเหตุทางถนน
และการเสียชวี ติ จากการจมนำ้ ในเด็กอายตุ ่ำกว่า 15 ปี
ระหว่างวันท่ี 19-20 ธันวาคม 2562 ณ โรงแรมกรุงศรรี เิ วอร์ จงั หวัดพระนครศรีอยุธยา
-------------------------
ความเป็นมา
การเสียชีวติ จากอุบัติเหตุจราจรและการจมน้ำในเด็กอายุต่ำกวา่ ๑๕ ปี เป็นปัญหาสำคัญของประเทศ
และสามารถป้องกันได้ จำป็นต้องมีการวิเคราะห์สาเหตุ และปัจจัยที่ส่งผล จากสถานการณ์อุบัติเหตุทางถนน
ปี พ.ศ. ๒๕๖๑ จังหวัดที่มีอัตราตายต่อแสนประชากรสูงสุด ได้แก่ พระนครศรีอยุธยา ๓๒.๖๔, นครนายก
๒๙.๐๑, สระบุรี ๒๔.๙๙, ลพบุรี ๒๔.๕๕, สิงห์บุรี ๑๗.๕๘, ปทุมธานี ๑๘.๓๙, อ่างทอง ๑๙.๕๐ และนนทบุรี
๑๔.๔๙ และมากกวา่ ร้อยละ ๕๑.๗ มีพฤติกรรมไมส่ วมหมวกนิรภัย สว่ นของการเสยี ชีวิตจากการจมน้ำในเด็ก
อายุต่ำกว่า ๑๕ ปี พ.ศ. ๒๕๕๗-๒๕๖๑ จำนวน ๕ ปีที่ผ่านมา ในพื้นที่เขตสุขภาพที่ ๔ มีเด็กจมน้ำเสียชีวิต
๒๒๗ คน เสียชีวิตมากที่สุดในกลุ่มอายุ ๗-๑๒ ปี (ร้อยละ ๔๐.๑) รองลงมากลุ่มอายุ ๐-๒ ปี (ร้อยละ ๒๘.๒)
และกลุ่มอายุ ๓-๖ ปี (ร้อยละ ๒๒.๙) พบเด็กจมน้ำเสียชีวิตสูงที่สุดในเดือนมีนาคม (ร้อยละ ๑๒.๘) เดือน
พฤษภาคม (ร้อยละ ๑๒.๘) และเดือนพฤศจิกายน (ร้อยละ ๙.๓) จังหวัดที่มีเด็กจมน้ำเสียชวี ิตมากที่สุด ได้แก่
พระนครศรีอยุธยา (๕๐ คน) ปทุมธานี (๓๗ คน) และสระบุรี (๓๗ คน) อำเภอที่เป็นพื้นที่เสี่ยงสูง (พ.ศ. ๒๕๕๗-๒๕๖๑
มีเด็กจมน้ำตั้งแต่ ๖ คนขึ้นไป) มีจำนวน ๑๒ อำเภอ ได้แก่ อำเภอเมืองนนทบุรี เมืองปทุมธานี
พระนครศรีอยุธยา เมืองอ่างทอง เมืองลพบุรี เมืองสิงห์บุรี เมืองสระบุรี วังน้อย คลองหลวง แก่งคอย และ
อนิ ทร์บรุ ี
การสอบสวนอุบัติเหตุทางถนนและการเสียชีวิตจากการจมน้ำในเด็กอายุต่ำกว่า ๑๕ ปี จึงมี
ความสำคัญอย่างยิ่งที่ส่งผลให้มีการป้องกันอย่างมีประสิทธิภาพ ดังนั้น สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ ๔
สระบุรี จึงจดั ทำโครงการประชุมดังกล่าวข้นึ
วัตถปุ ระสงค์
เพื่อสรุปผลการดำเนินงานจาก สรุปประชุมเชิงปฏิบัติการพัฒนาการสอบสวนอุบัติเหตุทางถนน และ
การเสยี ชวี ิตจากการจมนำ้ ในเด็กอายุตำ่ ๑๕ ปี
กลุ่มผู้รว่ มดำเนนิ การ (Target group)
วิทยากรจากกองป้องกนั การบางเจบ็ และ กองระบาดวทิ ยา กรมควบคมุ โรค
กลุ่มผู้ใช้ประโยชน์ (Customer group)
กรมควบคุมโรค ศนู ยอ์ ำนวยการความปลอดภยั ทางถนนระดบั จงั หวดั และอำเภอ
ผ้เู ข้าประชมุ จำนวน ๕๓ ราย จากเป้าหมาย ๖๔ ราย คดิ เป็นรอ้ ยละ ๘๒.๘๑ ประกอบดว้ ย
๑. ผู้รับผิดชอบงานอุบัติเหตุทางถนน จากสำนักงานสาธารณสุขอำเภอ ในพื้นที่เสี่ยงสูงและเสี่ยงมาก
จำนวน ๓๐ ราย สำนกั งานป้องกันและบรรเทาสาธารณภยั ๔ ราย ตำรวจ ๓ ราย สำนกั งานสาธารณสุขจงั หวัด
๘ ราย รวมจำนวน ๔๕ ราย
๒. วทิ ยากร จำนวน ๓ ราย
๓. คณะทำงาน จำนวน ๕ ราย
-2-
อำเภอเส่ยี งสูง และอำเภอเสยี่ งสงู มาก อุบัติเหตุทางถนน เขตสขุ ภาพท่ี 4 ปี 2563
จงั หวัด อำเภอ อำเภอเส่ยี งสูงหรือเสยี งมาก
1 บา้ นนา อำเภอเส่ียงสงู มาก
นครนายก 2 เมอื งนครนายก อำเภอเสย่ี งสูงมาก
3 องครักษ์ อำเภอเสี่ยงสูง
4 ไทรนอ้ ย อำเภอเสย่ี งสงู
5 บางบัวทอง อำเภอเสย่ี งสูงมาก
นนทบุรี 6 บางใหญ่ อำเภอเสี่ยงสงู มาก
7 ปากเกร็ด อำเภอเสี่ยงสูงมาก
8 เมอื งนนทบุรี อำเภอเสย่ี งสงู มาก
9 คลองหลวง อำเภอเสย่ี งสูง
10 ธัญบุรี อำเภอเสย่ี งสูง
ปทุมธานี 11 เมืองปทุมธานี อำเภอเสยี่ งสงู มาก
12 ลาดหลุมแก้ว อำเภอเสีย่ งสูง
13 ลำลูกกา อำเภอเส่ียงสงู
14 บางปะอิน อำเภอเสย่ี งสงู มาก
พระนครศรอี ยธุ ยา 15 พระนครศรีอยุธยา อำเภอเสี่ยงสูงมาก
16 วงั นอ้ ย อำเภอเสี่ยงสงู
17 เสนา อำเภอเสย่ี งสูงมาก
18 โคกสำโรง อำเภอเสี่ยงสงู
19 ชยั บาดาล อำเภอเสี่ยงสูงมาก
ลพบรุ ี 20 บา้ นหมี่ อำเภอเสี่ยงสูงมาก
11 พฒั นานิคม อำเภอเสี่ยงสงู มาก
22 เมืองลพบรุ ี อำเภอเสี่ยงสูงมาก
23 แก่งคอย อำเภอเสย่ี งสูงมาก
24 พระพทุ ธบาท อำเภอเสี่ยงสงู
สระบุรี 25 มวกเหล็ก อำเภอเสย่ี งสงู
26 เมอื งสระบรุ ี อำเภอเสย่ี งสูงมาก
27 หนองแค อำเภอเสี่ยงสูงมาก
สงิ ห์บรุ ี 28 เมืองสิงหบ์ รุ ี อำเภอเสี่ยงสูงมาก
29 อินทร์บุรี อำเภอเสี่ยงสงู
อ่างทอง 30 เมอื งอ่างทอง อำเภอเสี่ยงสงู มาก
-3-
หัวขอ้ การประชุม
บรรยายเรื่อง การป้องกันการบาดเจ็บจากอุบัติเหตุทางถนนระดับอำเภอ และตำบลขับขี่ปลอดภัย
อย่างยั่งยนื และแนวทางการดำเนนิ งานเสียชวี ิตจากการจมนำ้ ในเดก็ อายุตำ่ กว่า 15 ปี รวมทั้งการผลัดตกหก
ล้มในผู้สูงอายุ
ฝึกปฏบิ ตั ิ หลกั การสอบสวนอบุ ัตเิ หตุการจราจรทางถนน
บรรยายและฝึกปฏบิ ตั ิ สอบสวนการเสียชีวิตจากการจมน้ำ ในเดก็ อายตุ ่ำกว่า 15 ปี
วธิ กี ารจัดประชุม
บรรยายและฝึกปฏิบัติ
ระยะเวลาในการประชุม
ระหว่างวันท่ี ๑๙-๒๐ ธนั วาคม ๒๕๖๒ ณ โรงแรมกรุงศรรี ิเวอร์ จงั หวดั พระนครศรีอยุธยา
ปัญหา อปุ สรรค
ไมม่ ี
เนอ้ื หาสาระสำคญั ของการประชุม ประกอบด้วยเนือ้ หา ดังน้ี
๑. บรรยายเร่ือง การป้องกันการบาดเจ็บจากอุบัติเหตุทางถนนระดับอำเภอ และตำบลขับขี่ปลอดภยั อย่าง
ยง่ั ยืน และแนวทางการดำเนนิ งานการปอ้ งกนั การจมนำ้ และการผลัดตกหกล้มในผูส้ งู อายุ
โดย นางสาววราภรณ์ อ้ึงพานิชย์ รองผูอ้ ำนวยการสำนักงานป้องกนั ควบคมุ โรคท่ี ๔ จังหวดั สระบรุ ี
การป้องกนั การบาดเจบ็ จากอุบัตเิ หตทุ างถนนระดับอำเภอ และตำบลขับขป่ี ลอดภัยอย่างยง่ั ยนื
เป้าหมายพื้นที่เสี่ยงได้แก่ อำเภอเสี่ยง ๓๐ อำเภอ โดยมีเป้าหมายลดโรค (ระดับประเทศ) คือ อัตรา
การเสียชีวิตจากการบาดเจ็บทางถนน ไม่เกิน ๒๐.๙ ต่อประชากรแสนคน มี ซึ่งมีมาตรการสำคัญ ได้แก่
ขับเคลื่อนการดำเนินงานป้องกันอุบัติเหตุทางถนน ผ่านคณะกรรมการการพัฒนาคุณภาพชีวิตระดับอำเภอ
(พชอ.) และเชื่อมโยงการทำงานกับศูนย์ปฏิบัติการความปลอดภัยทางถนนอำเภอ (ศปถ.อำเภอ) ศูนย์
ปฏิบตั กิ ารความปลอดภัยทางถนนท้องถ่นิ (ศปถ.อปท.) สพู่ น้ื ที่ตำบล หมบู่ า้ น ชุมชน รว่ มกนั ระหว่างกระทรวง
สาธารณสุข กระทรวงมหาดไทยและศูนย์อำนวยการความปลอดภัยทางถนน เพื่อกำหนดทิศทางในการทำงาน
ร่วมกับภาคีเครือข่าย จัดตั้งคณะทำงานติดตามประเมินผลภายใตศ้ ูนย์อำนวยการความปลอดภัยทางถนนและ
โดยมหี ลักเกณฑ์การดำเนินงาน ดังน้ี
๑. มีการจัดตั้งคณะทำงาน Core Team และมีการประชุมการประชุมขับเคลื่อน/วางแผนการ
ดำเนนิ งาน แก้ไขปญั หาแบบมีสว่ นร่วมของทีมสหสาขา (พชอ./ศปถ.อำเภอ)
๒. มีการจัดการข้อมูลเฝ้าระวัง และจัดทำแนวโน้มสถานการณ์ปัญหาการบาดเจ็บและเสียชีวิต ตาม
หลักระบาดวิทยาการบาดเจ็บ คน รถ ถนน แยกรายตำบล และกลุ่มอายุ และข้อมูลปัญหาเฉพาะพื้นที่อำเภอ
(นำขอ้ มลู มาวเิ คราะห์สามเหลยี่ มปจั จยั กำหนดสขุ ภาพ บุคคล, สภาวะแวดล้อม, ระบบทีเ่ ก่ียวข้อง)
๓. การสอบสวนสาเหตุการบาดเจบ็ และเสียชีวติ ฯ โดยใช้ Haddon Matrix
๔. คัดเลือกประเด็นปัญหาที่สำคัญ และวิเคราะห์ประเด็นปัญหาด้วยแผนภูมิต้นไม้ (Problem tree
เพอ่ื หารากของปญั หา)
-4-
๕. กำหนดเปา้ หมายในการแกป้ ญั หาและสร้างบันไดผลลัพธ์ และวเิ คราะหแ์ รงเสรมิ -แรงต้าน พรอ้ มท้ัง
ในการกำหนดแผนและกิจกรรม
๖. การจัดตั้งทีมระดับท้องถิ่น/ตำบล/หมู่บ้าน (RTI-Team) หรือ ศปถ.อปท. พร้อมกับสร้าง
กระบวนการศกึ ษารากของปญั หาของตำบล/ชมุ ชน (Problem tree)
๗. ดำเนินมาตรการการป้องกันการบาดเจ็บจากอุบัติเหตุทางถนนโดยสอดคล้องกับผลการวิเคราะห์
ประเด็นปญั หาของอำเภอ
๘. การชี้เป้าและแก้ไขจุดเสี่ยงหรือความเสี่ยง (Black Spot) หรือการจัดให้มีโซนถนนปลอดภัย
(Safety Zone)
๙. การสรุปผลการดำเนนิ งานและประเมนิ ผลเปรียบเทยี บข้อมลู การเสียชีวติ , การบาดเจ็บ และจำนวน
ครั้งการเกิดอุบัตเิ หตุวิเคราะห์ปัจจัยแห่งความสำเร็จ และปัญหาอุปสรรค และประเมินผลมาตรการเฉพาะบาง
มาตรการ (การรวมรวมขอ้ มูลสะทอ้ นผลลัพธ์)
ปอ้ งกนั การจมนำ้
โดยมีเป้าหมายพื้นที่ ทุกจังหวัดและกรุงเทพมหานคร ซึ่งแบ่งเป็น พื้นท่ีเสี่ยงมาก (พื้นที่สีแดง) อัตรา
การเสียชีวิตต่อประชากรแสนคนมากกว่าหรือเท่ากับ ๗.๕ จำนวนคนเสียชีวิตตั้งแต่ ๒๐ คนขึ้นไป พื้นที่เสี่ยง
ปานกลาง (พื้นที่สีเหลือง) อัตราการเสียชีวิตต่อประชากรเด็กแสนคน เท่ากับ ๕-๗.๔ และพื้นที่เสี่ยงน้อย
(พื้นที่สีเขียว) อัตราการเสียชีวิตต่อประชากรเด็กแสนคนน้อยกว่า ๕ ซึ่งเป้าหมายลดโรค (ระดับประเทศ)
อตั ราการเสยี ชวี ติ จากการจมน้ำของเดก็ อายตุ ่ำกวา่ ๑๕ ปี น้อยกว่า ๓.๕ ต่อประชากรเด็กแสนคน
มาตรการสำคัญ
๑. สร้างทีมผู้ก่อการดี (MERIT MAKER) ระดับทองและระดับเงิน โดยร่วมมือกับเครือข่ายที่เกี่ยวข้อง
ในพื้นที่ ทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน จิตอาสา หรือประชาชนทั่วไป เพื่อผลักดันให้เกิดทีมผู้ก่อการดี
(MERIT MAKER) ในระดับหมบู่ า้ น/ตำบล/อำเภอ
๒. ขับเคลื่อนนโยบาย และติดตามประเมินผล เช่น ผลักดันให้เกิดการใช้คอกก้ันเด็ก/การมีพื้นที่เล่นที่
ปลอดภยั (Playpen) ในครวั เรอื นท่ีมีเด็กอายุ ๐ – ๒ ปี
๓. เฝ้าระวงั /สอบสวนการจมนำ้ (ท้งั เสียชวี ิตและไมเ่ สียชีวติ )
๔. การส่ือสารประชาสมั พันธ์ เชน่ จัดกจิ กรรมรณรงคป์ ้องกันการจมน้ำ
วิธกี ารดำเนนิ งาน (ระดบั พ้นื ท่ี)
๑. สนับสนุนให้ใช้การมีส่วนร่วมของชุมชน รูปแบบสหสาขาวิชาชีพ และทรัพยากรที่มีอยู่ในพื้นท่ี
เพื่อสร้างการรับรู้ในชุมชน สร้างเครือข่ายในพื้นที่ และขยายผลการดำเนินงานป้องกันการจมน้ำ โดยดำเนิน
ตามกลยทุ ธ์ “ผู้ก่อการดี (MERIT MAKER) ป้องกนั การจมน้ำ” ประกอบดว้ ย ๑๐ องค์ประกอบ ไดแ้ ก่ นโยบาย
การบริหารจัดการ สถานการณ์และข้อมูล การจัดการแหล่งน้ำเสี่ยง การดำเนินการในศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก การ
ให้ความรู้ การเรียนการสอนหลักสูตรว่ายน้ำเพื่อเอาชีวิตรอด การสอนฝึกปฏบิ ัติการชว่ ยฟื้นคนื ชีพ (CPR) การ
สื่อสารประชาสัมพันธ์ และการศึกษาวิจัยหรือติดตามประเมินผล เพื่อให้เกิดทีมผู้ก่อการดีฯ ระดับเงินหรือ
ระดับทอง จำนวน ๓๑๓ ทีม
๒. สื่อสารประชาสัมพันธ์ในชุมชน เพื่อสร้างความตระหนักเรื่องการป้องกันการจมน้ำ โดยเฉพาะ
การใชค้ อกก้นั เดก็ /การมีพน้ื ที่เลน่ ทป่ี ลอดภยั (Playpen) ใหไ้ ด้รอ้ ยละ ๗๐ ของครัวเรอื นทม่ี ีเดก็ อายุ ๐ – ๒ ปี
๓. สอบสวนการจมน้ำในเด็กทุกราย ทัง้ ท่ีเสียชีวิตและไมเ่ สยี ชวี ิต
-5-
สง่ิ สนับสนนุ การดำเนินงาน
สนับสนุนทางวิชาการ ประกอบด้วย หนังสือ คู่มือ แนวทาง สื่อเผยแพร่ต่าง ๆ ใน website กอง
โรคไม่ติดต่อ กรมควบคุมโรคและ สนับสนุนการอบรมบุคลากรสาธารณสุขในพื้นที่ และเครือข่ายด้านการ
ป้องกันการจมนำ้
การปอ้ งกนั การบาดเจบ็ จากการพลัดตกหกล้ม
มีพื้นที่เป้าหมายคือ รพ. รพ.สต. อบต. เทศบาล อำเภอ (นำร่อง) จังหวัดเสี่ยงสูงในเขต จำนวน
๒ จังหวัด/เขต รวม ๒๒ จังหวัด ซึ่งเป็นประชากรผู้สูงอายุ ๖๐ ปีขึ้นไป โดยเป้าหมายลดโรค (ระดับประเทศ)
มีผปู้ ว่ ยจากการพลัดตกหกล้มในผู้สูงอายุ ในพนื้ ท่ีนำร่องลดลงจากปที ่ีผ่านมา ร้อยละ ๕ มีมาตรการสำคัญ คือ
บูรณาการการป้องกันการพลัดตกหกล้มในผู้สูงอายุกับเครือข่ายในพื้นที่ (การออกกำลังกาย การประเมินและ
จัดการลดปัจจัยเสี่ยง และการปรับสภาพแวดล้อม) และส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพในการป้องกันการ
บาดเจ็บจากการพลัดตกหกล้ม ซึ่งมีการวัดผลสำเร็จของการดำเนินงาน คือ จำนวนเครือข่ายที่จัดกิจกรรม
รณรงค์ และป้องกันการพลัดตกหกล้มในผู้สูงอายุ ร้อยละของบ้านผู้สูงอายุที่ได้รับการปรับปรุงให้ปลอดภัย
และจำนวนของผสู้ ูงอายเุ ข้ารบั รักษาแบบฉุกเฉนิ ในโรงพยาบาลดว้ ยสาเหตพุ ลดั ตกหกลม้ ลดลง
๒. บรรยายเร่อื ง หลักการสอบสวนอุบตั ิเหตุการจราจรทางถนน และฝึกปฏิบตั ิ
โดย ดร.ปญั ณ์ จนั ทร์พาณชิ ย์ และนายชาญยุทธ วหิ กโต เน้ือหาประชมุ โดยสรปุ ดังนี้
ระบาดวิทยาและการป้องกนั การบาดเจ็บทางถนน
ระบาดวิทยาทส่ี ง่ ผลต่อการบาดเจ็บ ประกอบด้วยองค์ประกอบดังนี้
คน รถ ถนน และสิ่งแวดล้อม ซึ่งได้มีการประยุกต์ให้จากปัจจัยที่มีผลต่อการเกิดอุบัติเหตุและการ
บาดเจ็บ Haddon’s Matrix model ที่ทำช่วงเวลามาจำแนกเพื่อวิเคราะห์สาเหตุ และกำหนดแนวทางแก้ไข
การเกดิ อุบตั เิ หตแุ ละการบาดเจบ็ ดงั น้ี
ปจั จยั /ชว่ งเวลา คน รถ ถนน และสง่ิ แวดล้อม
ก่อนชน - ความเรว็ ทใี่ ช้ - ระบบควบคุมรถ - ความลาดชนั
- ความเหน่ือยลา้ /หลับใน - ระบบเบรก - ไหล่ทาง
- ระยะทางที่ขบั มาแลว้ - การควบคุมความเร็ว - ชอ่ งจราจรทขี่ ับมา
- ใบอนญุ าตขับขี่ - ประเภทของเช้อื เพลงิ - ลกั ษณะของเกาะกลาง
- พฤติกรรมการขับข่ี - อุปกรณ์นริ ภยั - สภาพผิวถนน
- ประสบการร์ขบั ข่ี - ระบบไฟสอ่ งสว่าง - รา้ นค้าข้างทาง
- การดัดแปลงยานพาหนะ - การใชถ้ นนของคนในชุมชน
- สภาพยาง
- การตรวจสภาพ
- สภาพอากาศ
-6-
ขณะชน - การใชเ้ ขม็ ขัดนิรภยั /หมวก- ระบบไฟฟ้า - อุปกรณ์ก้นั ขา้ งทาง
หลังชน - พืน่ ท่ีปลอดภัยขา้ งทาง
นิรภัย - ถงั นํ้ามัน - อนั ตรายข้างทาง
- ชัว่ โมงเรง่ ด่วน
- ตำแหน่งที่น่ัง/นอน - เบาะตดิ ไฟ
- อุปกรณ์ในการชว่ ยเหลือ
- ตำแหน่งการชน - โครงสร้างรถ กภู้ ัย
- พฤจติกรรมของผู้โดยสาร - อุปกรณ์เกาะยดึ - ความรวดเรว็ /การเขา้ ถงึ
ของหน่วยกู้ชีพ
- การตดั สนิ ใจของผขู้ บั ข่ี - ถุงลมนิรภยั
- การใช้ถนน
- อาการบาดเจบ็ - กระจกเทมเปอร์
- วธิ ีการหลบหนอี อกจากรถ- ค้อนทบุ กระจก
- การไดร้ ับความชว่ ยเหลือ - ถงั ดบั เพลงิ
- • การปฐมพยาบาล - ประตูฉกุ เฉนิ
การวิเคราะห์โดยใช้ SWiSS Cheese model เป็นการวิเคราะห์สาเหตุการเกิดอุบัติเหตุทางถนน ด้วยการ
จำแนก ดังนี้
๑ การกระทำที่ไม่ปลอดภัยมาจากความผิดพลาด (ทักษะการตัดสินใจ, การรับรู้ ) หรือการฝ่าฝืน
(จนเคยชนิ และความผดิ ปกติ)
๒. สภาพเงื่อนไขที่ไม่ปลอดภัยที่เกิดจากสภาพแวดล้อม เงื่อนไขส่วนบุคคล และวิธีปฏิบัติหรือ
กิจวัตส่วนบคุ คล
๓. การกำกับดูแลที่ไม่ปลอดภัยที่เกิดจากการกำกับดูแลไม่เพียงพอ การวางแผนที่ไม่เหมาะสม
ล้มแล้วในการแกป้ ัญหา และฝ่าฝนื การกำกบั ดแู ล
๔. อิทธพิ ลองค์กร ไดแ้ ก่ การจัดการทรัพยากร บรรยากาศในองค์กร กระบวนการในองคก์ ร
๓. บรรยายเร่อื ง หลักการสอบสวนการเสยี ชีวติ จากการจมน้ำ ในเดก็ อายตุ ่ำกว่า ๑๕ ปี และฝึกปฏิบตั ิ
โดย ดร แสงโฉม ศริ ิพานิช เนือ้ หาโดยสรุปดังน้ี
การสอบสวน การระบาด การดำเนนิ การเพื่อให้ได้รบั ทราบข้อมูลและข้อเทจ็ จรงิ เก่ียวกับลักษณะการ
เกิดโรคและสาเหตุของโรค โดยการเก็บรวบรวมข้อมูลด้านระบาดวิทยา สุขภาพ สิ่งแวดล้อม ตลอดจนข้อมูล
ผลการตรวจทางห้องปฏบิ ัติการต่าง ๆ และนำมาวเิ คราะห์ แปลผล อธบิ ายถงึ สาเหตปุ จั จยั ของการเกิดโรค โดย
อาศยั หลักการทางวิทยาศาสตรท์ ่มี เี หตุ และผลทสี่ ามารถพสิ จู น์ได้
วตั ถปุ ระสงค์
การสอบสวนการจมน้ำและตกน้ำ
๑. รวบรวมองค์ความรู้ทางระบาดวทิ ยาของการบาดเจ็บจากการจมนำ้ และตกน้ำ
๒. เพอื่ หาสาเหตแุ ละปจั จัยเสยี่ งของจมน้ำ และตกน้ำ
๓. เพือ่ ไดข้ อ้ มูลกำหนดมาตรการและหาแนวทางแก้ไขปัญหาและนโยบายปอ้ งกันการตกนำ้
การจมน้ำ (Drowning) หมายถึง อุบัติเหตุจมนำ้ ซึ่งผปู้ ว่ ยเสยี ชีวิต ณ จดุ เกดิ เหตุ หรอื เสียชีวิตภายใน
๒๔ ช่วั โมงหลงั จากเกิดอบุ ตั ิเหตุจากภาวะขาดออกซิเจน เนอ่ื งจากการสำลักน้ำเขา้ ไปในปอด ทำให้เสยี ชีวิตได้
-7-
การตกน้ำ (Near-drowning) อบุ ตั เิ หตจุ มน้ำ ซง่ึ ผปู้ ว่ ยมกี ารตอบสนองทีด่ ีตอ่ การช่วยเหลือข้ันตน้ และ
ไม่เสียชีวิตภายใน ๒๔ ชั่วโมง ในกรณีที่มีภาวะขาดออกซิเจนรุนแรงและนาน ผู้ป่วยอาจเสียชีวติ ในระยะตอ่ มา
จากภาวะแทรกซอ้ นอื่น ๆ
แนวทางการสอบสวน
๑. การรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับเหตุการณ์ สัมภาษณ์ผู้เกี่ยวข้อง ผู้ร่วมเหตุการณ์ ผู้ให้การช่วยเหลือ
ผปู้ กครอง และผูป้ ระสบเหตกุ ารณ์ (กอ่ นเกดิ เหตุ/ขณะเกิดเหต/ุ หลังเกิดเหตุ)
๒. ข้อมูลสิ่งแวดล้อม สภาพภูมิอากาศ และสถานที่เกิดเหตุ แหล่งน้ำเก็บ ข้อมูลสภาพพื้นที่ สภาพ
อากาศ และสภาพแวดล้อม ร่องรอยรอบ ๆ บริเวณ ความลึก ความลาดชัน ความเชี่ยวของน้ำ ระยะทางของ
แหลง่ น้ำและบ้าน ลกั ษณะและตำแหนง่ ที่อยู่ของเรือ โป๊ะ แพ ฯลฯ
๓. เก็บข้อมูลสภาพพนื้ ทส่ี ภาพอากาศและสภาพแวดล้อม ร่องรอยรอบ ๆ บริเวณ ความลึก ความลาด
ชนั ความเชยี่ วของน้ำ ระยะทางของแหลง่ น้ำและบา้ น ลักษณะและตำแหน่งทีอ่ ยูข่ องเรอื โปะ๊ แพ ฯลฯ
๔. วิเคราะห์ข้อมูล ด้วยการวิเคราะห์ข้อมูลระบาดวิทยาเชิงพรรณนา และวิเคระห์โดยใช้ Haddon
Matrix Model
สรุปสุดท้าย
การจัดประชุมเชิงปฏิบัติการพัฒนาการสอบสวนอุบัติเหตุทางถนนและการเสียชีวิตจากการจมน้ำ
ในเด็กอายุต่ำกว่า ๑๕ ปี ระหว่างวันที่ ๑๙-๒๐ ธันวาคม ๒๕๖๒ ณ โรงแรมกรุงศรีริเวอร์ จังหวัด
พระนครศรีอยุธยา ของสำนักงานป้องกันควบคมุ โรคท่ี ๔ ปีงบประมาณ ๒๕๖๓ ผูเ้ ข้าร่วมประชมุ ประกอบด้วย
ผู้รับชอบงานอุบัติเหตุทางถนน จากสำนักงานป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย ตำรวจ สำนักงานสาธารณสุข
จังหวัด และสำนักงานสาธารณสุขอำเภอ บุคคลากรจากสำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ ๔ จังหวัดสระบุรี รวม
จำนวน ๕๓ ราย (เปา้ หมาย ๖๔ ราย) คดิ เปน็ รอ้ ยละ ๘๒.๘๑ ผู้เข้าประชมุ มคี วามพึงพอใจรอ้ ยละ ๙๖.๐๐
ปัจจยั ความสำเรจ็
การดำเนินงานเสร็จสิ้นตามที่ได้วางแผนไว้ เนื่องจากมีการวางแผนไว้ตั้งแต่ต้นปีงบประมาณ โดย
กำหนดระยะเวลาดำเนินการได้ชัดเจน และเหมาะสมต่อการบริหารจัดการให้แล้วเสร็จ นอกจากน้ี ยังได้มีการ
ตดิ ตาม กำกับจากหัวหน้ากลุ่ม รวมทัง้ ไดร้ บั ความเหน็ ชอบจากผบู้ ริหารระดบั สูงขององคก์ าร
ขอ้ เสนอแนะแนวทางดำเนนิ งานในปีต่อไป
การจดั ในครัง้ ต่อไป ควรขยายเวลาและกำหนดเนอ้ื หาการประชุมใหม้ ากข้นึ
-------------------------
..........................................
(นายทนุบูรณ์ กองจนิ ดา)
ผู้สรุปรายงานการประชมุ
..........................................
(นางกาญจนา คงศักดต์ิ ระกลู )
ผ้ตู รวจรายงานการประชมุ