СУБАРГА ТАХИХЫН НОМ

СУБАРГА
ТАХИХЫН НОМ

Будаев А.А.



СУБАРГА
ТАХИХЫН НОМ

Будаев А.А.

Улаан-Үдэ хото
2022

УДК 294.3
ББК 86.35
Б 90
Субарга тахихын ном / Почитание ступ в буддизме – Улан-Удэ.
Изд-во ИП Бальжинимаев А.Б., 2022. –

В данной книге описаны главные требования к Сту-
пе-Субарга, какие можно возвести по буддийским зако-
нам. Всего существует четыре вида ступ, которые счи-
таются буддийскими, имеющими силу благословения
от Нирваны. Поэтому в данной книге относитесь самым
высшим уважением, держите дома на почетном месте
или на алтаре и читайте несколько раз в день тем са-
мым накапливайте благие заслуги-буян.
Подборка материала была сделана на основе «Палий-
ского канона» - Тхеровады и личных бесед Сумаана Сааду.
Автор-составитель, ответственный за выпуск: Амгалан Будаев,
Член Союза писателей России.

© Будаев А.А.,2022
© ИП Бальжинимаев А.Б.,2022

НАМО ТАССА БҺАГАВАТО АРХАТО
САММА-САМБУДДҺАССА

Бурханайнгаа тахил дээрэ энэ номоо табяад, үдэр
бүхэндэ уншажа, хүндэтэйгөөр хандаад, Нирваанын
адиста хүртэжэ, Буддын шажанай ёhо заншалда
бэеэрээ орожо, өөрынгөө уг гарбалые, хойто наhанай түрэл
бүхэнөө Нирваанын угтай ниилүүлжэ, буян хутаг оложо,
сагаан hайхан замай харгытай нэгэдэжэ ябаарайт!

Буянай тахилгые хүндэлжэ абагты!
«Гурбан Эрдэниин» - хүсэндэ мүргэжэ абагты!
Зол жаргалай хүсые, эдлэжэ абагты!
НАМО ТАССА БҺАГАВАТО АРХАТО
САММА-САМБУДДҺАССА
Мүргэнэб сагаан зантай, тахигдаhан, өөрөө гүйсэд
Бурхандаа.

БУДДҺАН САРАНАМ ГАЧЧҺААМИ.
Бурханай шүтээндэ мүргэнэб.
ДҺАММАН САРАНАМ ГАЧЧҺААМИ.
Дhамма зарлигай шутээндэ мүргэнэб.
САНГҺАН САРАНАМ ГАЧЧҺААМИ.
Сангhа хутагта шабинарай шүтээндэ мүргэнэб.
(Гурба дахин дабтаха)
Түрүүн уншахадаа энэ зандан уншаха.
Хоёрдохиёо уншахадаа урда тээнь «Дүтиямпи» гээд
саашань уншаха.
Гурбадахияа уншахадаа урда тээнь «Татиямпи» гээд
саашань уншаха.

-5-

Три Ратhана – в буддизме три драгоценности
Гурбан Эрдэни на бур. яз. - Главный символ
Буддизма

1. Буддhа Ратhана – Өөрөө гүйсэд Бурхан боложо
шадаhан, хамаг тэнгэриин жаргалые гаталжа, зоболонhоо
мултаржа, дахин түрэхэ түрэлнүүдые унтараажа Ниббана
оложо шадаад, энэ замай харгые дэлхэй дээрэ hургаал,
заабари, зарлиг болгожо дэлгэhэн юм. Ниббана оложо
шадаха харгы зам энэ дэлхэйн ямаршье бэшэ мүргэл соо,
тэнгэринэртэшье, ондоо хүн зондошье үгы юм. Юундэб
гэхэдэ гүйсэд буянаа суглуулжа шадаагүй.

2. Дhарма Ратhана – Дээдын Ехэ хутагтын засаа.
Хамаг байhан ябадалые түрэхэ гарахаhаа эхилээд, заhажа
үгөөд, харгы замые арюун сагаан болгожо, түрэл бүхэндэ
харалсажа ябадаг уг болоод, муу түрэлдэ түрүүлэнгүй, дээдэ
тэнгэриин жаргалай орондо ошохын уг боложо үгөөд, бүхы
зоболонhоо мултархые дахуулжа үгэдэг юм.

Бурхан Багшын зарлиг – тэрээн тухай ном заабари
болоно. Трипитака канон соо байдаг. Энэдхэгэй уряанай
пали хэлэн дээрэ үнэн зүбөөр 2500 зуун гаран жэл соо
нарин нягтаар хадагалжа абажа, мүнөө үе хүрэтэр мүргэжэ
ябанабди. Уряанай пали хэлэн гэхэдээ Бурхан Багшын
нютагай хэлэн гэжэ сууда ороhон.
3. Сангhа Ратhана – Арьяа Сангhа, Бурхан Багшын
хажууда ябажа, зарлиг, заабари hургаалыень шагнаад, Боди
Хутагай шанарта хүртэhэн, Нирваан хаража, үзэжэ Арьяа
Сангhа нэрэ бүтэн, үнэн даажа абаад, үнэн зүбөөр мүргүүлдэг
юм. Тиихэдэ гурбан эрдэниhээ гадуур - Самутти Сангhа – ойр
тойрон, хажуудахи, Сангhа гэжэ нэрэтэй шабинары хэлэдэг
байна. Сахил санвартай Бикhшүү Сангhа хоёр янзын байдаг.
Бурхан Багшын зарлиг, заабари hургаалыень шагнаад,
хэлэжэ, заажа үгэhэн hургаалые, хуули еhо заншалыень
хубируулангүйгөөр, тэрэ зандань, нарин нягта абажа, сахижа
ябагша. Мүргэлөө хэхэдээ, «Гурбан Эрдэниеэ» тоолоходоо:
Арьяа Пуггала – дүрбэн гээгээрэhэнэй шата бүтээhэн, Арьяа
Сангhдаа мүргэдэг юумэбди. Бикhшүү Сангhа «Гурбан
Эрдэниин» тоодо ородоггүй юм.

-6-

Ганса нэгэ Арьяа хүндэ мүргэдэггүй, бүхы Арьяа Сангhада
хамталжа нэгэ болгоод мүргэдэг.

«Ратhана судар» соо хэлээтэй байдаг: Бурхан Багша,
Дhамма, Сангhа гэхэдээ «Гурбан Эрдэни» болодог
юм. Тоолошогүй олон тэнгэриин оронуудаар, газар
дэлхэйнүүдээр, «Гурбан Эрдэниhээ» бэшэ ондоо иимэ
хамагын Ехэ хүндэтэй юумэн байдаггүй юм.

Бурхан Багшын мүргэл

Бурхан Багшадаа мүргэхэдөө гурбан янзаар мүргэжэ
болодог:

1. Сааририко дhату, сааририка – Бурхан Багшын
лагшанай, шарилай зүйл.
А) Саририко дhату - хайлуулhан үнэhэнэй зүйл.
Б) Данта дhату – дүрбэн hоёо шүдэниинь: нэгэниинь - 33
тэнгэридэ, нэгэниинь -лусуудта, бэшэ үлэhэн хоёрынь -
Шри-Ланкада залагдаhан юм.
Шри-Ланкада, Рувамели Маhа Чайтия субарга соо хамагын
түрүүшын 8 (найман) хубаари боложо тараагдаhанай нэгэ
хубиниинь Саририко дhату тахяатай байдаг.
Данта дhатуниинь хада шэнээн томо, 2000-жэлэй урда
табигдаhан Субарга соо эрдэни шулуугаар шэмэглээтэй
байдаг юм. Буддын шажанайб гэжэ өөрыгөө hанажа ябаhан
бүхы дэлхэйн арад зон ошожо Бурхан Багшын Шүдэндэ
мүргэжэ, Нирваанын адиста хүртэжэ, Нирваанын уг
гарбалые тайладаг юм. Буддисты всего мира приезжают
в г. Канди, Шри-Ланку поклониться Зубу Будды, чтобы
получить благословение от Нирваны, чтобы была связь с
причиной освобождения от страдиния.
В) Лалата дhату – духын яhан.
Г) Кесса дhату – үлэhэн үhэниинь.
Бирма гүрэндэ Кесса дhату, үhэндэнь зорюулагдаhан хадын
зэргэ томо Шведагон Субарга соо тахяатай, хэдэн тоонно
алтаар зайлажа шудхаhан байдаг юм.
Бурхан Багшын – Бурхан hая болоод байхадань: «Панча
Шила», Табан hахилда хүртэhэн хоёр наймаашан, мүргэлэй
юумэ эрижэ гуйлта хэхэдэнь, толгойнгоо зүйлhөө хүртөөжэ

-7-

үгэhэн юм. Наймаашадай нэрэниинь Тапусса, Бhалика,
манай нютагай хүн зон болодог юм.

2) Парибогика дhату – хэрэглэжэ байhан хэрэгсэлэй
зүйлнүүдынь: хубсаhанай зүйл, Патрын зүйл, Бэhынгын
зүйл, Бурхан болоhон Боди модонойнь зүйлнүүд, байрлажа
байhан дасанайнь hууринуудhаа болон байдаг байhан
«Ганда кути» - соол гэр, бэшэ зүйлнүүд энээнэй тоодо ородог
юм.

3) Уддэсика дhату – Гурбан эрдэниин шулуун, Бурхан
Багшын зураг, хооhон синтии шэрээ болон хэдэн олон
символай юумэнүүдые оруулдаг юм.

Мүргэл соо хамагын ехэ хүндэтэй тахил Шаририко
дhату, хоердохи зэргын хүндэдэ Парибогика дhату,
гурбадахи хүндын зэргэдэ Уддэсика дhату ородог юм.
Иигэжэ мүргэхэдөө зүбөөр Нирваанынгаа адисые абадаг
юм. Энээнhээ бэшэ юумэн Нирваанын адиста хүртөөжэ
шададаггүй юм.

Субаргын зүйлнүүд

Хүн боложо түрөөд, hайхан хэрэг ажал бүтээхэмни, буян
хэшэг суглуулхамни гэжэ ябахадаа, хүн зонойнгоо хэрэгтэ,
арад зоноо суглуулжа, эб хамта нэгэдэжэ, дээдын түрэлтэн
Бурхан Багшадаа Субарга барижа бүтээдэг.

Ямар удха хэрэгээр субарга табижа бүтээгдэнэб гэхэдэ,
«Сааририка гү, али Парибогика дhату» - священные
реликвии, эдээндэ зорюулжа табидаг байна. Энээнээ хэхэдээ
субаргын гол дунда зай гаргаад «Дhату гарабhа» дhатугай
гэр «хранилище реликвий» хэжэ үгэдэг. Дээрэ үеын Энэдэхэг
ороной ёhо заншалаар Бурхан багшын тагаалал болоhоной
hүүл сагта иимэ субарга бодхожо, мүргэжэ тахижа байхан
заншал болоно.

Тэнгэринэрэй тэнгэри, хамаг тэнгэреэр хүндэлэгдэhэн,
Бурхан Багшын хэлэhэн заабари, зарлиг Буддын шажанай
ёhо заншалаар, дүрбэн лэ Субарга тахижа болодог юм. Ямар
дээдын түрэлтэн хүнүүдтэ Субарга табижа, тахижа болохоб
гэхэдэ – дүрбэн зүйлэ байдаг:

1) Самма-Самбуддhа – Бурхан Багшада. Өөрөө

-8-

гүйсэд Бурхан боложо шадаhан, Тэнгэринэртэ болон энэ
дэлхэйн амитан хүн зондо зоболонhоо мултарха hургаал,
заабари, зарлиг заажа, шажан хайрлажа, тогтоожо үгэhэн
Бурхан Багшада Субарга табижа, тахижа мүргөөд - Гүйсэд
Нирваанын буянай адиста хүртэдэг юм.

2) Паччека Буддhа – Өөрынгөө шадалаар, хэшээгээр
Бурхан болоод, Тэнгэринэртэ болон энэ дэлхэй дээрэ
Бурханай hургаал заабари дэлгээнгүй, Паччека-буддануудта
Субарга табижа тахяад, ганса нэгэ эрдэниингээ зүйлдэ
мүргэжэ, хүндэлжэ, Нирваанын буянда, адиста хүртэдэг юм.

3) Архат нэгэ гэбэл Саавака Будда – Бурхан Багшын
заабаряар ябажа, бүгэд номынь дүүргэhэн, өөрынгөө
оролдолгоор – Архат болоhон, Бурхан Багшаар магтуулhан
алдартай, хажуудань ябаhан, Асу Маhа Шравака 80-ехэ
дүтын шабинуудтань Субарга табижа, тахижа, мүргэжэ,
хүндэлжэ Нирваанын буянда хүртэдэг юм.

4) Чакра-Вартин - Загар-Вадин Хаан – энэ дэлхэй дай
дажан үгыгөөр эзэлжэ шадаад, бүхы хүн зониие эбтэй эетэй
нэгэдүүлээд, өөрынгөө буянай хүсөөр энэ дэлхэйдэ жаргал
асараад, хүн амитанаа буянай зам руу залаад, хамаг хүн
зоноо жаргуулдаг Загар Вадиин Хаанда - (справедливый
царь всего мира), Субарга табяад мүргэжэ, хойто наhанай
түрэл бүхэниие буянай харгытай ниилүүлдэг юм.
1.1. Самма-Самбуддhа гэхэдээ, Бурхан Багша өөрөө гүйсэд
Бурхан болоhон. Энэ дэлхэй дээрэ Буддын шажан бии
болгоhон. Энэ дэлхэйн байгаа сагта, ганса нэгэл Бурхан
Багша байдаг.

Энээнhээ бэшэ хүн, тэнгэри, амитадые Бурхан гэжэ хэлэжэ
болодоггүй юм. Юундэб гэхэдэ - бэшэ амитан (хүн) шажан
тайлажа, hургаал ном дэлгэжэ, зарлиг гаргажа, шажанай
хуули, заншал бии болгожо шададаггүй. Будда саасана
– Буддын шажан гэхэдээ – Бурхан өөрынгөө зарлиг үгөөд,
hургаалаа Дhарма-(святой закон), арьясачча-(благородная
истина) хутагтын үнэн дэлхэй дээрэ хайрлаад, Бурхан ганса
өөрынгөө шажан дэлгэрүүлдэг юм.

Тиимэ дээрэhээ дэлхэй дээрэ нэгэл Бурханай шажан
байдаг. Бурхан Багшын шажан гэжэ алдартай юм. Бурханай

-9-

зарлиг гэхэдээ – Будда Дhамма. Бурхан Багша хоер юумэ
заажа, ойлгуулжа, хэлэжэ үгэhэн: Дhамма – виная.

1) Дhамма – зарлиг; 2) Виная – строгий полный свод
монашеских законов относящихся к Бикшу.

Без Винаи не бывает Дhаммы, без Дhаммы не бывает
Винаи, они друг без друга не существуют.

Бэе бэедээ ехэ хүсэ шадал боложо үгэдэг. Виная – Буддын
шажанай еhо заншалай гол болодог.

Бурхан хайшаа зам заагааб гэхэдэ: антклематана
ануйогоhоо холо – бэеэ туляажа, мунтяажа, зүдэрөөхэhөө
сүлөө; камасуккhалигама ануйого – бэеэ сэнгээжэ
жаргаахаhаа сүлөө; мадждhима патипада – урда хоёр
алдууhаа сүлөө. Дунда замай мүргэл заагдажа, харуулжа,
үгөө - Арьяаттангикомагго – благородный восьмеричный
путь гэжэ алдартай юм.

Бодисадын тайлбари

Бодисада хүн - Анабhисамбудда бодисатта – Бурхан үшөө
болоогүй эгээл түрэлтэн, «МН.сутта». Бурхан болохомни
гэжэ бодоходоо 10-Дасапарамита хэжэ, дүүрэн хүсээжэ,
3(гурбан)-ТООЛОШОГҮЙ ГАЛБА соо бэелүүлжэ шададаг.

НЭГЭ-ГАЛБА гэхэдээ - нэгэ дахин дэлхэйн бии болоод, үгы
болохые хэлэнэ.

НЭГЭ-ТООЛОШОГҮЙ ГАЛБА гэхэдээ - хүнэй мэдэхын
аргагүй, хэды дахин дэлхэй бии болоод, хэды дахин үгы
болоhые хэлэжэ шадахын, мэдэхын, аргагүй сагые хэлэдэг.

10 – Дасапарамита:
1) Дана парамита – үгэлиг (благотворительность);
2) Сила парамита – Сахил Санвар (нравственность,
добродеятельность);
3) Кhанти парамита – тэбшээр (терпение);
4) Вирья парамита – оролдолго, оролдолгын зулыха
(старание, героические подвиги);
5) Самади парамита – тайбанай даян (медитация
концентрация);
6) Панья парамита – бэлигүүн ухаан, (мудрость),
бэшэ дүрбэниинь энэ зургаадаа ородог (остальные четыре

-10-

относятся к этим шести) парамитам.
Даса – арба; Пара – Саада; Мита – Талада;
Дасапарамита – десять великих благих деяний;
10 – Дасапарамитын буян суглуулжа, гэтэлжэ оршолонгой

саада талада гарадаг. 10 – парамитые гүйсэд хэжэ дүүргээд,
Бурхан Багшын хутагые олодог юм.

Бодисада – гэхэдээ хэрбээ ямар нэгэн хүн олон амитанай
туhын туhада боди хутаг бүтээжэ Бурхан болохом гэжэ hанаа
түрөө болобол, хамагын түрүүн өөртөө үгэ үгөөд (клятва),
Бодисадын хэхэ ехэ олон буян хуряаха хэрэг бүтээхые
шиидэдэг. Бодисада – хэдэн олон түрэл соо зургаан зүйлын
амитан боложо түрэжэ ябадаг түрэлтэн. Боди – боди хутаг;
Сатта – амитан; Бодисада – Боди хутаг түрэлhөө түрэлдэ
үйлэдэжэ, ябаhан амитан. Манай Бурхан багшын урда хэдэн
олон түрэл соо Бодисада ябажа хэhэн буянай үйлэнүүд
«Джатака пота» гэжэ сударта үльгэр боложо хэлээтэй байдаг.
Бодисада ябахадаа гурбан тоолошогүй галба соо хэды
Бурхан Багша байгааб – бултандань мүргэжэ, хэды Буддын
шажан байгааб – бултандань хамhалсажа, туhалалсажа,
хизааргүй буянда хүртэдэг юм.

Бодисадын замые дүүргэхэ сагтаа урдахи Бурхан Багшатай
уулзажа, Бодисадынгаа hүүлшын зарлиг абадаг. Тиигээд
hүүлшынгээ зарлиг дуулаад, Түшэтэ – тэнгэридэ ябашадаг.
Өөрынгөө сагта энэ дэлхэй дээрэ заларжа, мүндэлхэ 5 ушар
хүлеэгээд байдаг. Табан сагынь гэхэдэ:

1) КАЛИ – саг (подходящее время);
2) ДЭША – нютаг (континет);
3) ДЖАТА – арад (нация);
4) ГОТРА – уг гарбал (сословие);
5) КУЛА –айл (семья).
Энэ табые хүлеэгээд, Бурхан Багша буужа, заларжа
мүндэлдэг юм.
Как появляется пять условий с Тушиты, спускается
Бодисада.
Үшөө тиихэдэ Майдар – Бодисада баhашье Бурхан Багшатай
уулзажа hүүлшынгөө зарлигые абаhан байна. Манай
Бурхан Багшын сагта Майдар Бодисада ерэжэ хүн боложо

-11-

түрөөд, шаби болоод ябахадань, hүүлшынгын зүбшөөрэлые
айладхажа үгэhэниинь судар ном соо иигэжэ хэлэгдэдэг:
минии hүүлдэ Түшитэhээ буужа Бурхан Багша боложо
мүндэлөөд, өөрынгөө шажан тайлахаш, шинии шажан хүн
зон олонтой, hургаал, заабари, зарлигшни дэлхэй дүүрэн
дэлгэржэ тараhан, дэлхэйн амитан бүхэнэй ехэ жаргалтай,
амгалан тайбан ажабайдалтай, элүүр, сэсэн ухаан бодолтой
олоороо түрөөд байhан, тэнгэриин сагаан замтанай ехэ
үдэжэ олошороод байhан ехэ сагаан-сэлмэг hайхан саг соо
дэлгэрээд байха гэжэ айладхаhан юм. Өөрэгүй адлихан
зарлиг үгэhэн – минии шажанай барагдаhан, унтарhан хойно
ерэжэ Бурхан болохош гүүлэhэн юм. Майдар Бодисада,
манай Бурхан Багшаhаа зүбшөөрэлөө абаад, Түшитын
тэнгэридэ - баяр баясхаланай орондо ерэжэ мүндэлхэ сагаа
хүлеэжэ байдаг.

Нэгэл Бодисадые мэдэхэбди. Бурхан Багшын заажа
үгэhөөр гансал Майдар Бодисада мүн. Бодисадын ябадалые
гүйсэд 10-Дасапарамидые хэжэ шадаhан гансал Майдар
Бодисада юм. Буянгаа хүсөөжэ шадаагүй Бодисаданар хэдэн
мянгаараа байдаг. Буянгаа хүсөөгөөгүй Бодисаданарые
хэрэглэжэ, хүндэлhэнэй, мүргэhэнэй хэрэг үгы юм. Иимэ
Бодисаданар элдэбын амитан боложо түрэжэ, хаа хаанагүй
ябажа байдаг.

Бурхан Багшын намтар

Бурхан Багшын, Түшэтын тэнгэриhээ заларжа буухаhаа
500-жэл урда тээ, энэ дэлхэйгээ хооhолжо, арилгажа,
сэбэрлэжэ, Ниббана олодог зам тухай нэгэ абяа шэмээнэй
үгы байхын түлөө Паччека-будданууд бэеэ хайлуулаад,
энэ дэлхэйе орхёод ябашадаг. Бурхан Багшынгаа hургаал,
заабари, зарлиг дэлгэхэдэ hаалта хэхэгүйн түлөө, хүндэлжэ
дэгдэшэдэг. Иигэжэ Бурхан Багшадаа сүлөө гаргажа yгэдэг.

500-зуун Паччека-буддануудай Бурхан Багшаяа хүндэлжэ
500-жэл урда тээ дэгдэшэhэн газарынь Исипатана – гэжэ
нэрлэгдэдэг. Иси (мудрец), Патана-(павшие).

Бурхан Багшын буужа мүндэлхын урда тээ хамаг
тэнгэринэр дуулаад, газар дэлхэйн хамаг амитад мэдээд

-12-

хүлеэшэдэг. Тэнгэринэр юундэ хүлеэшэнэб гэхэдэ, дахин
түрэл эзэлхэ замаа унтараахын түлөө хүлеэдэг юм. Нирваан
олохо замые гансал Бурхан Багша заажа үгэжэ дэлгэрүүлдэг.
Бүхы тэнгэреэр сууряан дуулдажа, «мүнөө сагта Бодисада,
замби түби руу заларба»- гэжэ дуулдадаг юм. Буянтай зарим
тэнгэринэр Бурхан Багшатаяа адли буужа, хүнэй түрэл
оложо түрөөд, Бурханай шаби боложо, Буддын шажантан
болохо hанаагаар буудаг байна.

Бурхан Багшын мүндэлхын урда тээ, шэлэжэ абаhан Шакья
гүрэнэй Хаан изагууртан Маhа Майя Дэви эхынь зүүдэндэ,
тэнгэриhээ зургаан hоёотой, гоё hайхан сагаан Заан ерэжэ,
баруун талаhаань бэедэнь орожо харагдаhан юм. Бурхан
Багша Лумбинай сэсэрлиг соо, эхынгээ баруун хабиргаhаа
мүндэлhэн. Миин хүнhээ өөрэгүй түрэдэггүй, эхын баруун
хабиргаhаа мүндэлдэг.

Мүндэлхэ үедэнь тэнгэриhээ гое дуунууд дуулдаха, газар
дэлхэй баярлажа хүдэлхэ, тэнгэриhээ сэсэгүүд унаха,
7-алхам хэхэдэнь, алхам бүхэн дээрэнь бадма-ленхобо сэсэг
ургашадаг юм.

Гурбан hара болоод байхадань, Эсэгэнь Cуддhодана
Шакьягай Хаан - хамаг хануудаа урижа, Энэдхэгэй долоон,
хамагын ехэ мэргэн зурхайшадые суглуулжа хүбүүндээ нэрэ
үгэхын найр хэhэн байдаг. Энэ ехэ баярай найр дээрэ долоон
хамагай ехэ мэргэн зурхайшад хараад Маhапуруша – ерэжэ
түрөө гэhэн юм. Эндэ иигэжэ ойлгуулжа, хэлэжэ үгэhэн
байна. Дээдын ехэ түрэлтэн хүн түрэхэдөө хоер харгытай
байдаг: Загар-Вадин энэ дэлхэйн буянта Хаан болохо, үгы
гэбэл Бурхан болохо - энэ дэлхэй дээрэ хамагhаа түрүүн
номын хүрдэ эрьюулжэ болохо гэhэн юм. Эдэ зурхайшад
сооhоо эгээ залууниинь Анья Конданья байгаад, иигэжэ
хэлэhэн: «Үгы даа, энэ Загар-Вадин Хаан бэшэ, харин Будда
болохо ушартай».

Будда ба Маhапуруша хоёр – дээдын түрэлтэн 32 -
ехэ тэмдэгтэй, 80- бага тэмдэгтэй байдаг. Тэрэ 32 - ехэ
тэмдэгыень, 80- бага тэмдэгыень гүйсэд хаража ойлгодог.
Нюдэнэйнь хоорондо үhэн байха – хэрбэй татаа болобол
хэмжээгүй, хэды соошье татагдаха. Лагшанайнь шарай

-13-

алтан үнгөөр шэмэглээтэй, бэедэнь хирдэг, хирэ бузар
нэгэшье халдахагүй сэбэр ялагар hайхан зандаа ходо байдаг
юм. Аб адлихан 40 (дyшэн), нэгэшье забhар үгы, саб сагаан
шүдэтэй байха. Эдеэ хоол аман соонь ороходоо амтатай
болоод ябашаха. Хэлээ гаргаад, нюураа хаажа шадаха
хэлэтэй, ябахадаа ганса баруун тээшээ эрьелдээд ябаха
дээдын түрэлтэн мүндэлдэг юм.

Тэрэ үедэ нэгэ хоер адлишуу тэмдэгтэй хүнүүд заа
зуухан түрөөд байдаг. Толгой дээрээ Ушниса обогор нэгэ
тэмдэгынь, нюдэнэйнь хоорондо үhэн байха. Дүрыень
бүтээжэ хэхэдээ, үнэтэй сэнтэй шулуу хэнэбди. Моторынь
(гарынь) үбдэг хүрэтэрөө ута, мотороо (гараа) түхэреэлжэ
тэбэрихэ болоходоо, түхэреэн мандал болохо. Мотороо
(гараа) hарбайгаад байхадань, хажуу тээшээ, дээшээ, доошоо
адли, үльмынь (хүлынь) заанай үльмыhөө өөрэгүй, баруун,
зуун гэhэн илгаагүй байха. Шабинууд сооншье адлихан
тэмдэгтэй Бикшүүнүүд хаа-яа дайралдаhан юм.

Капиловасту ниисэлгэ хотодо Хаан Эсэгэниинь гурбан
уларилда таараад байха: халуунай, хүйтэнэй, hэрюунэй
гайхамшаг гоё ордонуудые барижа үгэhэн юм. Иимэ ехэ
ордондо байжа, бага үхибүүн сагhаан хамаг урлалга, дархалга
хэжэ, грамматика, логика, түүхэ, поэзи, искусство, дуу, хатар
наада, эмнэлгэ (медицина) үзэжэ эрдэм ном hургаалай
дээрэ гарахадань, Эсэгэнь үшөө саашаа hурахыень тэрэ
үеын Энэдхэгэй 10 ехэ hургаал номые шудалуулhан юм.

Тэрэ yеын Энэдхэгэй 10 дээдын эрдэмэй университет,
бултыень шудалжа дүүргээд, дээдын эрдэмтэдэй
Маhапандида гэжэ хэмжээндэ хүрэhэн юм - (профессор всех
светских наук Индии того времени).

Эсэгэнь Чакра Вартин - Загар Вадин Хаан болгохо дуратай
байхадань, магад гэрhээнь гараад ябашаhан юм. Юундэб
гэхэдэ, оршолоной хамаг зоболоной угые унтараажа шадаха,
мүргэлэй замые - Нирваан бэдэрхэеэ Бурхан болохоб гэжэ
шударга шиидэмээр шамдажа орошоhон юм.

Зургаан жэл соо гэрhээн гараад ябахадаа хатуу, шанга
тэбшэбэриин үйлэнүүдые хэжэ бүтээгээ. Шрамана
бисалгалай даяанша Арада Калама, ба Уддака Рамапутта

-14-

хоёрто hураа, «Акасанньча аятана» гэжэ нэртэй манай
мүргэлэй Хүхэ мүнхэ тэнгэриин бисалгал ба үшөө дээдэ
бисалгалнуудта бултыень бүтээгээ юм. Энээнээ бүтээжэ
дүүргэhэнэй hүүлдэ зоболонhоо мултаржа шадахагүй хадаа,
тэрээндээ уйдаад, саашаа Атта килематта ануйого - аскеза
(отказ от мирских радостей и удовольствий) – (йогические
практики умершвление плоти) хэхэеэ ошоhон. Бэендэ
хүшэр шанга бүтээлнүүдые хэжэ, зайгуул байдалда ябаhан.
Хэбтэнгүй байгаад унтахые, бэеэ элдэб бүреор зобоохо,
туляаха үйлэдбэриин хэшээлнүүдые, hараараа эдеэлэнгүй
байхые, hара соо уhа уунгуй байхые, ами абангүй, бэеэрээ
амилангүй байхые хэжэ бүтээгээ. Ами абангүй гэхэдээ,
хамараа таглаад, амаа уяад бисалгал хэжэ hуушадаг. Энэ
үедэнь бэень шэхээрээ амилжа эхилдэг. Шэхээ таглаад
хаахадань, бэень бүдүүн хоолойн арhаар амилжа байдаг,
арhаараа амилха гээшэ аймшагтай ехэ үбэшөөр амин
абтадагдажа, бэеэ зобоодог.

Хамаг энэ дэлхэйн байhан дээдын тэсэбэри - тэбшээрые
хэжэ бүтээжэ бэелүүлжэ дүүргээд, энэшни буруу харгы,
тэнгэриин жаргалые гаталжа шадахагүй, зоболонhоо
мултархагүй, дахин түрэхэ амитанай түрэлгые унтараажа
шадахагүй гээд, өөрөө ори гансаараа Бурхан болохо Нирваан
олохо, харгы замаа бэдэрхэеэ ябашаhан юм.

Бодгая нютагта, Боди модоной доро бисалгал хээд, Бурхан
болоод, Пуббенивасаануссатиньяна – өөрынгөө урда
түрэлнүүдые бултыень hанажа хараа, үшөө тиихэдэ бүхы
дэлхэй дээрэ байhан амитан бүхэнэй урда түрэлнүүдые
бултыень hанажа хараа, Карма хуулиин үрёор ямар амитан
жаргалтай түрэл олоноб, ямар амитан зоболонтой түрэл
эдлэнэб, бултыень ойлгожо мэдээ - энэ гайхамшагтай
дээдын эрдэмые ганса Бурхан Багша хэжэ шададаг
юм. Энэ дэлхэй дээрэ ямаршье ондоо амитан, тэнгэри,
Сахюусан, ондоо мүргэлтэй мэргэд, багшанар шадахагүй
юм. Асаваккаяньяна – хамаг муу hанаагаа арюудхажа,
арюухан сэбэр болгоогоод, Бурхан – Дасса-будданьяна
(десять абсолютных знаний Будды) олоhон юм. Бурхан
болоод байхадань Мара – Эсэргүүн тэнгэриин буужа, Бурхан

-15-

Багша гүйсэд Бурхан болоо гүш? – гэжэ асуухадань, Бурхан
болоо гэhэн. Эсэргүүн тэнгэри бии шамда үнэшхэнэгүйб,
Сабанютаньяна (обладатель бескрайней мудрости), үшөө
шамда бүтөөгүй гэхэдэнь, бүтөө гэhэн. Бүтээгээ болобол
харуулыш намда гэхэдэнь, Бурхан Багша баруун гараараа
газар дайраад, Умай эбии (мать земля), хэлэжэ үгыт гэхэдэнь,
газар дайда баярлажа, хүдэлжэ эхилшэhэн. Иигэжэ Умай
эбии (мать земля), Самма-Самбудда болоо гэжэ хэлэhэн.
Yлгэн дэлхэйн Умай эбииhээ Бурхан болоhыень дуулаад,
Эсэргүүн тэнгэри эрьежэ, арилжа ошоhон юм.

Саббанютаньяна – гэхэдээ, энэ дэлхэй дээрэ байhан хамаг
эрдэмэй шэмые шададаг болоо гэhэн.

Бурхан болоhоной hүүлээр, Паччека-будда болоод, бэеэ
хайлуулаад, дэгдэшэхэ гэжэ байхадань: Брахмасаhасампати
тэнгэри - Ахуурай тэнгэри, Абай Гэсэр Хаанай үльгэрөөр
(Всевышний Господь Бог – творец мира), Бурхан Багшада
тэнгэриhээ буужа дүтэлөөд, нэгэ үбэдэг дээрээ hуугаад,
альгаа хамтадхан мүргөөд, гуйлта хэhэн юм. Эгээл энэ
үедэнь Бодисада ябаhанаа hанаад, энэ дэлхэй дээрэ ном
табяад, шажан дэлгэрүүлхэеэ үлэшэдэг. Брахма тэнгэриин
ерэжэ гуйлта хэхэдэнь: 10 (арбан) Дасапарамита hанаад,
урда түрэлнүүдтээ шажан дэлгэрүүлхэ гэжэ оролдоhон,
буян суглуулжа ябаhан, hургаал, заабари, зарлиг зааха
шиидэбэриниинь ерээд, номын хүрдэ эрьюулхэ hанаанда
абтаад, hургаал үгэхэеэ, шажан дэлгэрүүлхэеэ үлэшэдэг.

Брахма тэнгэриин хүн зон hургаал ойлгожо, тэнгэриин
жаргалые эдлэжэ, Нирваан оложо байхадаа hайн байгаа
гэжэ хэhэн гyйлтын hайгаар Самма-Самбудда энэ дэлхэйн
хүн амитанаа хайрлажа, хайрлаhан сэдьхэлhээ энэ дэлхэйдэ
жаргал асархын түлөө үлөөд, Дhамма-зарлиг табижа,
дэлгэжэ эхилдэг.

Брахмаhаа ондоо хүн hанаандан оруулха шадалгүй,
hанаандан дүтэ хүрэжэ шададаггүй. Иигэжэ Бодисадын
Бурхан болохо харгы замынь табяатай байдаг.

Бодгая нютагта Бурхан болоhондоо баярлажа гурбан-
долоон (21) хоног оршожо байгаа.

Заабари, hургаал, шажан дэлгэрүүлжэ буйлуулха гээд,

-16-

шабинуудаа бэдэржэ, Бодгаяhаа Варанаси, 300 гаран модо
ошохо гэжэ байхадань, хоёр наймаашад ябаад, Бурхан
Багшада хамагhаа түрүүн мүргэhэн, эдеэ хоол үргэл хэhэн
юм. Тэрэ үеын Баhалика - мүнөө үеын Бактрия гүрэн байгаа
гэжэ хэлэдэг. Тиихэдээ манай Зүүн-Гарай тэрэ үеын Сака
– уласын хүнүүд хамагhаа түрүүн Буддhа Ратhана - «нэгэ
эрдэни» болоод байхадань, манай нютагай наймаашад
мүргэhэн түүхэтэй болонобди. Буддhа Ратhана – «нэгэ
эрдэнидэ» мүргөөд, хамагhаа түрүүн «Панча Шила» - «Табан
hахилда» хүртэhэн юм. Энэ ёhо заншалаа барижа, hанажа,
дурдажа, дахажа, Бурханай hургаал үгэхын урда тээ «Табан
hахилда» Бикшүү Саадуу хүртөөдэг. Бикшүү Саадууhаа
ондоо эгэл түрэлтэн хүртөөхэ эрхэ үгы юм.

Бикшүү Саадуу гэхэдээ: Бурхан Багшын hургаал заабариин
замаар, зарлигыень бүтээжэ, Бикшүү - 227 сахил сахигша
шабинуудынь болоно. Бикшүү Саадуугаа – Дhамма Сэвака
гэжэ магтаалтай юм. Энэ гэхэдэ Буддын шажанай гол
Сахюусан болоно.

Бикшүү Сааду – Дhамма Сэвака (служитель, хранитель,
блюститель буддийского закона).

Сака – уласай хоёр наймаашадай мандаа мүргэжэ байха
нэгэ юумэ үгэхэ байгаат гэжэ гуйлта хэхэдэнь: Кесса-дhату
толгойн үhэндэ мүргэжэ байгаарайт гэжэ үhэнhөөнь үгэhэн
юм.

Сака – уласай хоёр наймаашадые «Табан hахилда»
хүртээгээд, Бурханай «Табан hахил» бии болгоод, табан
шабинуудаа бэдэржэ Варанаси ерэхэдэнь, тэдэнь 500 жэл
урда тээ Паччека-буддануудай, Бурхан Багшадаа сүлөө
гаргажа, дэгдэшэhэн Исипатана гэжэ газарта байгаа.
Эндэ Исипатана парк соо Бурхан Багшын 5 (табан)
шабинуудтаа ДАММАЧАККАПАВАТАНА СУТТА – зарлигын
хүрдэ эрьюулhэнэй судар табихадань, Дhамма Ратhана
- 2 (хоердохи) эрдэни бии боложо, энэ судар хөөрэжэ
үгэhөөрэнь, энэ дэлхэй дээрэ номын хүрдэ эрьюулэгдэжэ,
баярай агуу ехэ баясхаланта тэмдэг боложо үнгэрөө.

Энээн дээрэhээ боложо Бикшүү Саадуу хүн айлда урилгаар
ошоо болобол, «Табан hахилда хүртүүлhэнэй hүүлээр,

-17-

Бурхан Багшын хэлэhэн үгыень хубируулангүй тэрэ
зандань хөөрэхэдэнь, Бурханай ном хөөрэгдэжэ, номын
хүрдэ эрьелдэжэ, хоердохи эрдэниин буянда хүртэдэг.

Бурхан Багшын ДАММАЧАККАПАВАТАНА – судараа табижа
дүүргээд, зай, хэн ном ойлгожо шадабаб гэжэ харахадань:
хүндэтэ Аньяа Конданья – ахалагша, хамагhаа түрүүн ном
ойлгоhон байгаа. Иигэжэ хамагhаа түрүүн Архат болоходонь
Сангһа Ратhана - 3 (гурбадахи) эрдэни бии болоо. Арьяа-
Сангhын эхин дэлгэрээ. «Гурбан Эрдэни» дэлхэй дээрэ
тогтоожо, бүтээжэ, дээдын ехэ баяр баясхалан болоhон юм.
Бурхан Багшын зарлиг - «Трипитака канон» пали хэлэн
дээрэ хадагалаатай:

1) Виная питака – свод монашеских кодексов. 2) Сутта
питака – свод канонических заповедей. 3) Абидhарма
питака - свод анализа святого закона.

Бурхан Багшын hургаал зарлигаа табижа заажа байhан үе
саг соо – харанхы hүниие гэрэлтүүлээд, тэнгэринэр ото буужа
Нирваанын адиста хүртэжэ байдаг. Ганса Бурхан Багшын
түрөөд байгаа сагта тэнгэринэр болон тамын орон үзэгдэхэ,
харагдаха. Тамын ороной амитадые энэл саг соо мяхан
нюдөөрөө хаража шададаг юм. Бурхан Багшын байhан үе саг
соо хүн түрэлтэн тэнгэритэеэ уулзажа, хөөрэлдэжэ шададаг
юм. Ямаршье хүнэй тэнгэринэртэеэ уулзажа, хөөрэлдэжэ
шадаха гайхалтай, гайхамшагтай, иимэ ехэ хизааргүй
хүндэтэй саг Бурхан Багшын заларжа мүндэлhэнэй буянгаар
үгтэдэг. Ондоо үе сагта тэнгэринэрые, тамын орониие,
тамын ороной амитадые мяхан энэ нюдөөрөө хаража шадаха
саг гэжэ байдаггүй. Энэ hайхан сагhаа бэшэ, ондоо иимэ ехэ
хүндэтэй тэнгэри, тамын харагдажа байха саг байдаггүй.

1.1. Паччека-Будда – Нирваан өөрөө оложо шадаад, энэ
замда зарлиг, заабари, hургаал ном дэлгэжэ табидаггүй юм.

Энэ дэлхэй дээрэ Бурхан Багшын, Буддын шажанай үгы
байhан сагта Паччека-Будданууд байдаг. Өөhэдөө оролдожо
Бурханболоходоо–«НэгэЭрдэнитэй»болодог.Нэгээрдэнитэй
болоходоо Паччека-Будда болодог. Иимэ «Нэгэ эрдэнитэй»
сагта Паччека-Будданууд олон байгаад, 3-«гурбан эрдэни»
үгы байдаг. Тиимэ дээрэhээ hургаал, заабари, зарлиг үгэжэ,

-18-

шажан дэлгэрүүлдэггүй. Ехэ hонирхоhон, мэдэхэ, ойлгохо
гэжэ оролдоhон дүтынгөө хүнүүдтэ Нирваан олохо замые
харуулжа үгэжэ шадаха. Паччека-Будданууд хүн зонтойгоо
ходо уулзажа, мүргэл хэжэ байhан дээрэhээ энэ дэлхэй
дээрэ харанхы сагай ерээдшье байхада, Буддын мүргэл
таhардаггүй. Энэ дэлхэй дээрэ Бурхан Багшын шажан үгы
болоод байhан сагые «харанхы саг» - гэжэ нэрэлэдэг юм.

3.1. Архат нэгэ гэбэл Саавака Будда, номой хүрдын эрьежэ
байха үедэ Бурхан Багшада заалгаад, архат боложо шадаhан
шабинуудтан.

Асумаhа шравака – 80 (наян) ехэ шабинуудтань Субарга
табижа болоно гэнэ.

Бурхан Багшаар – Архат гэжэ хэлүүлээгүй хүндэ, Субарга
табижа болодоггүй юм. Энэниие Бурхан Багшаhаа бэшэ
хүнэй, мэдэлэй юумэн бэшэ юм.

Бурхан Багшын хажууда ябаагүй, hүүлэй үеын шабинуудта,
тэнгэринэртэ, лусуудта, олон гартай, олон нюдэтэй – хии
далдын амитадта Субарга табижа болодоггүй юм. Юундэб
гэхэдэ, тэнгэринэр болон хии далдын амитадай орондо
Бурханай ном, Буддын шажан дэлгэрдэггүй юм. Хии далдын
амитад, зургаан эрхэтэн дутаг байдаг (Неполноценные
- шесть органов чувств). Тиимэ дээрэhээ өөдэгүй дутаг
амитад гэжэ тоолодог. Эдэ амитад Бурханай номой шэмын
аршаанда хүртэхэ арга, шадалгүй юм. Тэнгэриин амитан ехэ
жаргалда дарагдашаhан, тэнгэриин орондо буян суглуулха
арга үгы байдаг. Гансал хүн түрэлтэндэ Буддын шажан
табигдаха заабаритай юм.

4.1. Чакра-Вартин, Загар-Вадин Хаанда – Субарга табижа
болодог юм. Буддын шажанай хүн, хэдэн ехэ тоолошогүй
галаб соо шэнэ дэлхэйн бии болоходо Эзэн-Хаан болохо
гэжэ барагдашагүй ехэ буян суглуулhан. Шэнэ дэлхэйн бии
болоод, хамаг континентын нэгэдээд байхада иимэ хүн
түрэдэг юм. Бурхан Багшатай аб адлихан лагшаниинь ехэ 32
(гушан хоёр) тэмдэгтэй байха. Загар-Вадин Хаан түрэхэдөө
7(долоон) эрдэнитэй байдаг:

1) Эрдэни морин;
2) Эрдэни хатан;

-19-

3) Эрдэни түрүүлэгшэ
4) «Чинтамани» - Зэндэмэни (бур.), Эрдэни шулуун г.м.,
долоон эрдэни зүйл болоно. Эрдэни морин гэхэдээ газар
дээгүүр, уhан, далай дээгүүр, агаараар, тэнгэреэр ниидэжэ
шадаха, Загар-Вадин Хаан юу hананаб, hанаха зуурань,
hанаhан газартань хүргөөжэ байдаг юм.
Иимэ ехэ буянтай Загар-Вадин Хаанай түрөөд байhан сагые
– алтан дэлхэй, арбан сагаан буянай дэлгэрээд байhан саг
гэжэ нэрлэдэг. Юундэ Алтан-Дэлхэй гэжэ нэрлэнэ юм гэхэдэ
хүн зон, гүрэн бүхэн, илгаагүй адли тэгшэ жаргал харадаг,
бэеэрээ жаргал үзэдэг, эдлэдэг, эгээл hайхан хүрьhэтэ
дэлхэйн жаргалай саг юм. Загар-Вадиин Хаан буянhаа заахан
хүртөөжэ, хүн зонтоёо хубаалдахадань, иимэ жаргалтай
байдал буянайнь хүсэнhөө бии боложо тогтошодог.
Иимэ ехэ тоолошогүй галаб соо, иимэ ехэ буян суглуулhан,
алтан дэлхэйн амитан бүхэндэ жаргалые харуулhан Загар-
Вадин Хаанда, Субарга табихада болохо гэжэ Бурхан Багша
заабари зарлиг үгэhэн юм.
Энэ дэлхэй дээрэ баригдажа тахигдаhан бүхы Субарганууд
сооhоо 99% процентниинь Бурхан Багшада зорюулагдаhан
байдаг. Субарга дотор Саарика дhату хэгдэдэг байна. Хаа-яа,
нэгэ ехэ хомор, Асумаhашравака – тэрэ үедэ байhан дүтын
шабинартан зорюулагдажа тахигдадаг.
Бурхан Багшаhаа тагаалал болоhонойтнай hүүлээр хайшан
гэхэ, юу хэжэ болохоб гэжэ шабинуудайнгаа асуухадань,
иимэ зарлиг hургаал хэлэжэ үгэhэн: дэлхэйн амитан,
хүн түрэлтэн иимэ дүрбэн Субарга табиха эрхэтэйт гэжэ
заабарлиhан. «Маhапараниббана Судар» соо хэлээтэй байна.
Тиимэ дээрэhээ Буддын шажан соо энэ дүрбэнhөө бэшэ хүн
амитадта Субарга бүтээжэ, зарлиг заабаряар болодоггүй,
шанга хорюултай, буруу тахилга болодог юм.
Буддын шажан соо энэ дүрбэн Субаргаhаа үлүү гарабал –
АПУНЬЯ-КИРЬЯ – нүгэлэй үйлэ хэhэн хүн болоод, Бурханай
заабари, зарлиг, hахил, hургаал hандаргаад, мүргэлшэ
зоноо дахуулжа Адhарма руу оруулаад, хойто наhанайнгаа
түрэлые, харанхы үйлэ тамада абаашаад, этигэжэ, дахажа
ябаhан хүн зонтоёо зоболоной тамада орошодог.

-20-

Патирупа – Буддын шажантан гэжэ нэрэ зүүгээд, буруу,
харша юумэндэ мүргөөд, муу ёрын заншал тараана. Тирисана
видджа – адагуусан малтай адли болоод, мухай элдэб янзын
hэжэгээр тодхор хэдэг.

Адhарма – буруу мүргэлшэн - буруу мүргэжэ, буруугаар
тахижа, буруугаар үргэл хэжэ, тэрсүүдүүдэй харша ёhо
заншал барижа, шал худалаар hүзэглэжэ, худал хуурмаг
hүзэгөөр - мухай бузар тахилга хэжэ, Бурханай заабариие
хубилуулжа, буруу тээшэнь болгоод, үнэн шажанайнгаа
заабари hургаалые hалгаажа, Бурханай айладаhан
зарлигhаа, алга гараад, hандарха тээшэнь болгодог. Сахил –
Санварай ёhо заншалда харша юумые гаргажа, буруу тахяад,
hандаргадаг. Бурууташаhан мүргэлшэд, үнэн мүргэлдөө
тодхор гаргаад, нүгэлдэ hундалдадаг. Буддын шажандаа
эсэргүүтэhэн хүн боложо, Нирваан олохо угаа таhалаад,
дахин түрэлдөө Буддын шажантай уулзаха хуби заяагаа гол
таhа холодуулаад, оршолонгой зоболонhоо мултарха гэhэн
hанаагаа таhалаад, алга болгодог. Оршолоной зоболондо
ядаржа байhан дээрээ, үшөө, тэрэ зоболоноо нэмэжэ ехээр
үдхөөд, буянай харгы хаагдашадаг.

Сатпуруша – Буддын шажандаа зүбөөр мүргэдэг, ёhо
заншалаа зүбөөр сахяад, үнэн зарлигтаа – «Дhаммадаа»
мүргэгшэ хүн иимэ буруу мүргэл хэхэеэ сээрлээд, мүргэлдөө
нарин нягтаар хандахые оролдодог.

Хүн зонойнгоо буян хэшэгтэ хүртэжэ ябахын түлөө, энэ
ойлгосо оролдожо бэлдэбэбди.

Книга подготовлена на основе «Палийского канона» -
Тхеровады и личных бесед Сумаана Сааду.

Автор-составитель, ответственный за выпуск:
Амгалан Будаев, Член Союза писателей России.

-21-

СУБАРГА ТАХИХЫН НОМ
ПОЧИТАНИЕ СТУП В БУДДИЗМЕ
Книга подготовлена на основе «Палийского канона» -
Тхеровады и личных бесед Сумаана Сааду
Автор-составитель, ответственный за выпуск:

Амгалан Будаев
Подписано в печать …………..

Гарнитура Cambria
Формат 60Х 84 1/16

Тираж 50
Заказ №12

ИП Бальжинимаев А.Б.
67000, г. Улан-Удэ, ул. Кирова, 28 А, офис 32

e-mail:zakaz@fomatbur.
Тел.:646-120



-24-