SEJARAH PERKEMBANGAN SISTEM TULISAN DAN EJAAN BAHASA MELAYU

Sejarah
perkembangan sistem

ejaan dan tulisan
Bahasa melayu

TUGASAN 2 BMMB 1074/1084
WIDAD HANI BINTI ZAINI

PPISMP JUN 2022 BAHASA MELAYU 2

Isi kandungan

➢ Pengenalan
➢ Sistem Tulisan Pallava
➢ Sistem Tulisan kawi
➢ Sistem Tulisan Jawi
➢ Sistem Tulisan Ejaan Za`ba
➢ Sistem Tulisan Ejaan Rumi Kongres
➢ Cabaran dan Masa hadapan Bahasa Melayu

Pengenalan

Setiap bangsa yang bertamadun mempunyai
bahasa dan tulisan. Bangsa Melayu
merupakan suatu bangsa yang telah wujud
sejak berabad lagi .Bahasa Melayu juga telah
wujud dan merupakan Bahasa yang unik.Setiap
Bahasa yang digunakan mempunyai tulisan
begitu juga dengan Bahasa Melayu. Tulisan
bahasa Melayu mengalami pelbagai
perubahan dan perkembangan terutama dari
segi sistem ejaan dan cara penulisan
.Perkembangan sistem tulisan bahasa Melayu
berkait rapat dengan dengan perkembangan
tamadun Melayu. Melalui tulisan kita dapat
menggambarkan tentang orang Melayu dan
sejarah asa silamnya.

Sistem tulisan pallava

• Tulisan pallava berasal daripada India .
• Tulisan ini dibawa oleh orang hindu semasa mereka tiba di kawasan

Melayu seperti Srivijaya dan Palembang.
• Tulisan pallava merupakan tulisan paling awal yang digunakan dalam

bahasa Melayu Kuno.
• Pallava merupakan sistem tulisan lama orang Tamil yang datang daripada

bahagian Selatan India,yang menjadi asas kepada pembentukan sistem
tulisan Kawi oleh orang Melayu.
• Tulisan ini diasaskan daripada sistem tulisan abad pertama masyarakat
India yang dinamakan Vatteluttu.
•.

Sistem tulisan pallava

• Tulisan pallava dan Bahasa hindu hanya terhad kepada
golongan istana.

• Sistem tulisan pallava terhad kepada masyarakat India dan
beragama hindu menyebabkan kesukaran ketika kedatangan
Islam kepada masyarakat Melayu.

• Hal ini disebabkan elemen Sanskrit dan hindu menyukarkan
orang Melayu menterjemah dan memahami al-Quran dan hadis-
hadis.

• Tulisan ini terdapat bukti penemuan pada batu bersurat seperti
Batu Bersurat Kedukan Bukit Palembang (683M).

Sistem tulisan pallava

CONTOH TULISAN DAN HURUF PALLAVA

Tulisan dalam bahasa Melayu

01 02 03 04 05

Sistem tulisan Sistem tulisan Sistem tulisan Sistem tulisan Sistem tulisan
pallava ejaan rumi
kawi jawi ejaan za`ba
kongres

SISTEM TULISAN KAWI

• Tulisan kawi diguakan oleh orang Melayu sejak abad ke 8 dan berasal dari
Jawa dan pertama kali digunakan di kerajaan Singhasari diJawa Timur dan
tersebar ke seluruh wlayah Asia Tenggara.

• Kawi berasal daripada perkataan Sanskrit Kavi yang bermaksud penyair.
• Tulisan ini berasal daripada Jawa dan dituturkan oleh orang Jawa.
• Dua artifak lama yang ditemui memaparkan tulisan Kawi adalah batu

bersurat yang ditemui di daerah Tapanuli,Sumatera,batu bersurat Joreng
(1179M) dan batu bersurat Padang Lawas.(1213M).
• Penemuan batu nisan orang Melayu yang dikenali dengan nama Ahmad
Majnun di Pengkalan Kempas Sungai Ujung,Negeri Sembilan memaparkan
tahun 1463 yang terdapat tulisan kawi dan jawi membutikan pengaruh
kedatangan Islam di Tanah Melayu.

SISTEM TULISAN KAWI

CONTOH TULISAN KAWI

Sistem tulisan jawi

Tulisan ini mula digunakan pada abad ke-3 hijrah atau 10 masihi.
Para sejarawan mengatakan bahawa tulisan ini bermula di Kedah dan
kemudiannya merebak ke Phang-Rang,Vietnam,Pahang,Brunei,Gerisik dan

Jawa Timur pada abad ke-11.
Tulisan Jawi diserap ke alam Melayu kerana proses Islamisasi dan disesuaikan

dengan identiti Bahasa Melayu.
Tulisan Jawi merupakan tulisan yang paling berkuasa di Tanah Nusantara

suatu ketika dahulu dan surat Raja-Raja Melayu kepada pemerintah luar
menggunakan tulisan Jawi.

Terdapat juga tulisan Jawi yang dijumpai penggunaannya melalui buku undag-
undang,hukum kanun,agama,hikayat prosa Melayu,catatan,hasil
cukai,geran tanah,kira-kira Baitul mal dan juga perubatan.

Sistem tulisan jawi

HURUF JAWI YANG DIGUNAKAN SEHINGGA SEKARANG

SISTEM TULISAN EJAAN
ZA`BA

❑ Sistem ejaan pertama dalam sistem ejaan rumi Bahasa Melayu yang disusun
oleh orang berbangsa Melayu pada tahun 1933

❑ Sistem ejaan Wikinson yang dipakai sebelum ini terdapat beberapa kelemahan
dan system ejaan Za`ba diperkenalkan untuk memantapkan lagi sistem ejaan
rumi dalam bahasa Melayu.

❑ Sistem ejaan ini dihasilkan di SITC (Maktab Perguruan Sultan Idris )dan juga
merupakan system ejaan rumi yang terkenal sebelum kewujudan Sistem Ejaan
Rumi Baharu.

❑ Sistem ejaan ini telah dijadikan sebagai sistem ejaan rasmi dalam kerajaan
Malaysia sehingga tahun 50-an.

❑ Ejaan ini juga dikenali sebagai Ejaan Sekolah sehingga tahun 1972 apabila
perisytiharan Ejaan Rumi Baru Bahasa diperkenalkan.

❑ Sistem ejaan Zaba mngandungi huruf vokal a,e,I,o dan u serta huruf konsonan
seperti huruf Wilkinson.

SISTEM TULISAN EJAAN
ZA`BA

CONTOH TULISAN EJAAN
ZA`BA

SISTEM • Pada tahun 1956,melalui Kongres Bahasa dan Persuratan
EJAAN
RUMI Melayu Ketiga (KBPM) satu ejaan rumi bahasa Melayu telah
KONGRES
dipersetujui.
• Sistem ejaan ini tidak digunakan kerana terdapat penerapan

lambang fonetik.
• Ejaan rumi bahasa Melayu diberi nama Sistem Ejaan Kongres.
• Berdasarkan kongres terdapat 4 dasar yang dapat dirumuskan

oleh ahli kongres termasuk ejaan di Malaysia dan Indonesia

hendaklah disamakan bagi memastikan sistem ejaan rumi dapat

diseragamkan.
• Kata-kata yang dipinjam daripada Bahasa asing hendaklah

digunakan mengikut hukum fonologi bahasa Melayu agar dapat

mengekalkan keaslian bahasa Melayu.
• Namun begitu, sistem ejaan ini adalah sistem ejaan yang tidak

rasmi dan hanya digunakan oleh anggota asas 50 dalam karya

penulisan mereka.

SISTEM EJAAN KONGRES
terbahagi kepada tiga :

SISTEM EJAAN SISTEM EJAAN EJAAN KONGRES
ASAS 50 PBMUM 1956

Ejaan yang digunakan penulis • Menolak huruf kembar • Hasil kongres
asas 50 dan sistem ini tidak dan digantikan dengan diguna pakai
mempunyai banyak perbezaan fonem lain ialah
dengan
Sistem Fajar Asia yang Contoh :ch-c,ny,ng,sh-x • Ch-c ,ng ,ny ,sh
diperkenalkan pada tahun 1943. • Ejaan Melayu disatukan • Aw,ay,oy
Antara cadangan asas 50 :
• Diftong ai,au,oi digantikan dengam ejaan menggantikan
Indonesia. au,ai,oi
dengan ay,aw,oy. Contoh : kerana-karena
• Fonem ch ditandakan dengan c

sahaja

CABARAN DAN
MASA DEPAN
BAHASA MELAYU

Cabaran dan masa
depan Bahasa

melayu dilihat dari
aspek

pendidkan ekonomi Pentadbiran
kerajaan

PENDIDIKAN

Antara cabaran dalam bahasa Melayu dalam aspek Pendidikan ialah:
a) Pengajaran dan Pembelajaran dalam Bahasa Melayu
Terdapat beberapa kekangan yang ditemui dalam proses pembelajaran dan
kekangan antaranya ialah :
● Tidak semua guru yang mengajar Bahasa Melayu mendapat latihan khusus

dalam bidang Bahasa kerana kekurangan guru dalam opsyen Bahasa Melayu.
● Guru bergantung dengan penggunaan buku teks
● Jumlah masa pengajaran di SK,SJKC dan SJKT yang berbeza.
● Murid bersikap negatif terhadap mata pelajaran Bahasa Melayu berbanding

Bahasa Inggeris.

PENDIDIKAN

b) Penjenamaan Bahasa Melayu

Belaku krisis identiti antara istilah Bahasa Melayu dan Bahasa
Malaysia.Proses penjenamaan semula kepada Bahasa Malaysia
telah mengikis kewibawaan dan mencabar kredibiliti Bahasa itu
sendiri.Perubahan demi perubahan dari segi nama dengan mula
menggunakan Bahasa Melayu kemudian menggunakan Bahasa
Malaysia kemudian menggunakan Bahasa Melayu kembali dan
berbalik semula kepada Bahasa Malaysia telah mencemarkan imej
Bahasa kebangsaan dan mungkin mengelirukan pelajar dan
masyarakat umum.

EKONOMI

Bahasa Melayu sejak lebih dari satu alaf memiliki martabat sebagai bahasa besar dalam bidang ekonomi
danperniagaan.Dari segi sejarah,Bahasa Melayu mula menjadi Bahasa perdagangan dalam kalangan penduduk
Melaka dan antara pedagang dari luar Tanah Melayu.

Pada era ini,Bahasa Melayu menghadapi beberapa cabaran dalam aspek ekonomi :

a) Bahasa Melayu dalam urusan perniagaan

● Dokumen perniagaan syarikat swasta masih menggunakan Bahasa Inggeris sebagai bahasa utama dan
Bahasa Melayu sebgai bahasa kedua.

● Bahasa Inggeris mendominasi sepenuhnya industry perhotelan,syarikat jualan kereta,barangan elektrik dan
komputer.

b) Bahasa Melayu dalam peluang kerjaya

● Graduan boleh memilih kerjaya dalam bidang perguruan atau Pendidikan sebagai guru Bahasa Melayu.

● Graduan Bahasa Melayu lebih memilih bidang penulisan kreatif,pengacaraan editor dan penterjemah.

PENTADBIRAN KERAJAAN

Antara cabaran dan usaha penggunaan Bahasa Melayu dalam aspek pentadbiran kerajaan ialah :

Kerajaan telah mengeluarkan Surat Pekeliling Am Bilangan 1 tahun 2006 iaitu langkah-lamgkah
memperkasakan penggunaan Bahasa Kebangsaan dalam perkhidmatan awam dan diikuti dengan
Pekeliling Perkhidmatan Bilangan 9 tahun 2011 bertajuk Panduan Penggunaan Bahasa Kebangsaan
dalam perkhidmatan awam. Antara kandungannya :

● Urusan rasmi dalam negara menggunakan Bahasa kebangsaan seperti surat rasmi,dokumen
perjanjian dan urusan mesyuarat melibatkan kehadiran negara Malysia.

● Pengiklanan kekosongan dalam Perkhidmatan Awam hendaklah menggunakan Bahasa kebangsaan.

● Perkhidmatan kaunter menggunakan Bahasa kebangsaan atau Bahasa yang boleh difahami

● Maklum balas aduan di akhbar dan isu media massa menggunakan Bahasa kebangsaan dan jika
siaran menggunakan Bahasa Inggeris perlu ada terjemahan Bahasa kebangsaan.

.

TERIMA
KASIH

?

Rujukan

Adi Putri. (2019). Dari Pallava ke Rumi, tulisan Bahasa Melayu yang dikenali sekarang.
Diakses pada 21 Ogos 2019 daripada
https://soscili.my/sejarah-bahasa-melayu-dari-pallava-ke-jawi-kepada-bahasa-melayu-yang-dikenali-sekarang/

Diyana Isamudin. (2020). Tulisan Jawi sudah digunakan sejak 700 tahun lalu.Dagang News.
Diakses pada 13 Julai 2020 daripada
https://www.dagangnews.com/tulisan-jawi-sudah-digunakan-sejak-700-tahun-lalu

Izzah Karim.(20 Januari 2020).Sejarah Ejaan Rumi Bahasa Melayu. Youtube
https://youtu.be/1RCwX2z_u8o

Laila Wati Johari. (2015). Cabaran Bahasa Melayu.
Diakses pada 24 Mac 2015 daripada
https://www.slideshare.net/lailawati/cabaran-46222440

Mohd Isha Awang .(2008). Isu dan Cabaran Bahasa Melayu dalam Pendidikan. Berita Harian.ms 11.

Mohd Naim Daipi.(1991).Perkembangan ejaan rumi Bahasa Melayu :Bahagian II.Sekata ,9(1),28-48.

Namri Sidek. (2019). 3 Jenis tulisan orang Melayu Lama : Rencong,Pallavi dan Kawi.
Diakses pada 17 Ogos 2019 daripada
https://iluminasi.com/bm/3-jenis-tulisan-orang-melayu-sebelum-jawi-rencong-pallavi-dan-kawi.html

Rujukan

Norsuhaila Ibrahim. (2021). Sistem Ejaan yang bermanfaat.
Diakses pada 16 Ogos 2021 daripada
https://dewanbahasa.jendeladbp.my/2021/08/16/1279/

Prof.Dr Zafir Khan Mohamed Makhbul.(2022). Kelestarian Bahasa Melayu dalam ekonomi,Perniagaan. Berita Harian.
Diakses pada 1 Jun 2022 daripada
https://www.bharian.com.my/berita/nasional/2022/06/961743/kelestarian-bahasa-melayu-dalam-ekonomi-perniagaan