เศรษฐกิจสมัยอยุธยา

ประวัติศาสตร์ ม.2

พฒั นาการดา้ นเศรษฐกจิ และสงั คม

สมัยอาณาจักรอยุธยา

PRESENTATION BY TEACHER ALISA

ดา้ นเศรษฐกิจ

สมัยอยุธยามีเศรษฐกิจที่มั่นคงและมั่นคั่ง
สืบเน่ืองจากมีแหล่งทรัพยากรท่ีอุดมสมบูรณ์ หลัก
ฐานท่ีแสดงถึงความรุ่งเรืองทางเศรษฐกิจ คือ ศาสน

สถานและศาสนวัตถุท่ีมีขนาดใหญ่โตงดงาม

ความ งเ อง ง งของเศรษฐ จส ยอ ธยา

มาจากอง ประกอบ ญ ง

1. ภาคการผลิต 2. การค้า

3. ภาคการเงินการคลัง

ภาพท่ีแสดงถึงความเจริญรุ่งเรืองมั่งคั่งของ
เศรษฐกิจสมัยอยุธยา

PRESENTATION BY TEACHER ALISA

้ีนัดัคำส์คุยัมิก่ัค่ัมืรุ่ร

1.ภาคการผลติ

เศรษฐกจิ สมยั อยุธยายงั คงอยบู่ นพน้ื ฐานของเศรษฐกิจแบบ
ยงั ชีพ และตอ่ มาเร่ิมมีการผลิตเพ่อื การค้าแลกเปลยี่ น ซงึ่ แบ่งออก

เปน็ ดา้ นตา่ งๆ ดังน้ี

เกษตรกรรม : อาชีพส คญั หัตถกรรม : การผลติ เคร่อื ง
คอื การปลูกข้าวบริเวณ มือเครื่องใชต้ ่างๆ ทงั้ สินค้า
ทรี่ าบลมุ่ แม่ เจ้าพระยา
ปา่ สกั และทา่ จนี อปุ โภคบรโิ ภค

PRESENTATION BY TEACHER ALISA

ำำ้น

2. การค้า

2.1 การค้าภายใน = การค้าในชาตเิ ดยี วกนั
2.2 การคา้ ภายนอก = การคา้ กับต่างชาติ

สนิ ค้าขาออก สนิ คา้ ขาเข้า สินคา้ ต้องหา้ ม

ของปา่ เคร่ือง ผ้า ถ้วยชาม ตอ้ งซือ้ ขายผ่านพระคลังสินคา้
เทศ ไม้ รังนก อาวธุ ดินปนื ยา งาช้าง ไม้จันทน์ หนงั สตั ว์
ดีบุก กฤษณา ฝาง ผา้
ดีบกุ ดินประสิว ตะกั่ว

PRESENTATION BY TEACHER ALISA

2. การค้า

สินคา้ ขาออก ของป่า เครอ่ื งเทศ ไม้ รังนก ดบี กุ

PRESENTATION BY TEACHER ALISA

2. การคา้

สนิ ค้าขาเขา้ จีน อาหารช อาหารแห้ง เครอื่ งถ้วยชาม เครอ่ื งแต่ง

บา้ น ยา สุรา
อนิ เดยี &อาหรบั ผา้ &สนิ คา้ ฟ่มุ เฟือย
ชาติตะวนั ตก อาวธุ กระสนุ ด (ดนิ ปืน)

PRESENTATION BY TEACHER ALISA

ำำ

สินค้าตอ้ งหา้ ม 2. การค้า

ตอ้ งซื้อขายผ่านพระคลังสนิ คา้
งาช้าง ไมจ้ นั ทน์ หนังสัตว์
กฤษณา ฝาง ผา้
ดนิ ประสวิ ตะกั่ว

PRESENTATION BY TEACHER ALISA

2. การคา้

2.3 การค้การค้าของทางราชการ

พระคลงั สนิ ค้า และการค้าส เภา
บรรทุกสนิ คา้ หลวง ไปขายต่างประเทศ อนิ เดีย จีน ญ่ปี นุ่
การค้าเรอื สาํ เภาเปน็ นรายได้ท่ีสําคญั ให้กบั ราช สาํ นกั ในสมัยอยธุ ยา

รายไดส้ คัญของหลวง คือ พระคลังสินคา้ ผกู ขาดการ
จ หนา่ ยสนิ คา้ ตอ้ งหา้ ม เชน่ ไม้กฤษณา ไม้สกั งาชา้ ง

PRESENTATION BY TEACHER ALISA


ำำำ

3. ภาคการเงินการคลงั

จงั กอบ ภาษที เี่ กบ็ จากพอ่ ค้าทนี่ สินคา่ ผา่ นเสน้ ทาง

คมนาคม จะต้ังด่านขนอน ไว้ตามจุด กรมพระคลงั มหี น้าท่ีควบคมุ บริหาร

จดั การดา้ นการเงินคลังทัง้ เร่ืองรายรบั ราย

อากร ภาษีทีเ่ กบ็ จากราษฎรจากการประกอบอาชพี ต่างๆ จ่าย และระบบเงนิ ตรา

เช่น อาการคา่ นา อากรคา่ สวน รายได้

สว่ ย สิง่ ของตลอดจนเงินทองทไี่ พร่ส่วย หรอื เลกิ สว่ ยน มา สมยั อยุธยา

ให้แค่ทางราชการแทนการเข้าเวร

ฤชา เงินคา่ ธรรมเนียมที่ทางราชการท การต่างๆ ใหแ้ ก่
ราษฎร เชน่ ออกโฉนดท่ีดิน

PRESENTATION BY TEACHER ALISA


ำ
ำ

ำ

3. ภาคการเงินการคลงั

การปอ้ งกันประเทศและการท สงคราม

การปนู บ เหน็จข้าราชการและเบย้ี หวดั เงินป(ี เงิน รายจ่าย
ที่จา่ ยให้ปลี ะครงั้ ) สมัยอยธุ ยา

การท นบุ รงุ พระพุทธศาสนา

การเจรญิ พระราชไมตรกี บั นานาประเทศ(การตอ้
นรบั ฑตู )

PRESENTATION BY TEACHER ALISA



ำำ
ำ
ำ

3. ภาคการเงินการคลัง

-ใช้เงินพดด้วง จะประทบั ตราประจ ราชการ ,

พุ่มขา้ วบณิ ฑ,์ ธรรมจกั ร

- มีบทลงโทษส หรบั ผปู้ ลอมแปลง

- โลหะทใ่ี ช้มที องค และเงนิ

- เงนิ ตราทใ่ี ช้ สุด คือ เบย้ี (เปลือกหอย , ใหใ้ ช้ เงินตรา
เปน็ ค่าปรับ)

PRESENTATION BY TEACHER ALISA

ำ่ต
ำ
ำ

ำ

วถิ ีชอดวี ไตีิตงนเคปา๊ นน็าสายมาังยั พัฒนาการด้านสังคม

PRESENTATION BY TEACHER ALISA

พัฒนาการด้านสังคม

สงั คมเกษตรกรรมยึดม่นั ในครอบครวั การนบั ญาติ
ยดึ ถอื ระบบอาวุโส และปรชั ญาในพระพุทธศาสนา

มอี ทิ ธิพลตอ่ การด รงชวี ติ เป็นรากฐาน
ขนบธรรมเนยี มความเจรญิ ต่างๆ

PRESENTATION BY TEACHER ALISA

ำ

ด้านพฒั นาการของสงั คม

โครงสร้างชนชั้นในสงั คม วถิ ีชวี ติ ในสมัยอยุธยา
- ชนชนั้ ปกครอง - ทอ่ี ยู่อาศยั
- ชนช้นั ผถู้ กู ปกครอง - การแตง่ กาย
- อาหารการกิน

PRESENTATION BY TEACHER ALISA

ชนชั้นปกครอง

พระมหากษัตรยิ ์ ราชวงศ์ ขุนนาง

PRESENTATION BY TEACHER ALISA

ชนชัน้ ปกครอง

พระมหากษัตรยิ ์ รับแนวคดิ สมมตเิ ทพจากเขมรโบราณมาเสริม
สรา้ งเสถยี รภาพของสถาบนั กษตั ริย์ กษตั ริย์
เป็นเจ้าชวี ิตคือ เจา้ อยูห่ วั เป็นเจ้าแผน่ ดนิ คือ

พระเจา้ แผน่ ดิน ทรงเป็นจอมทัพ

PRESENTATION BY TEACHER ALISA

ราชวงศ์ ชนช้ันปกครอง

เจ้านายในราชสกุลท่มี ีศักดล์ิ ดหลน่ั ตามหลักการ
สืบสายราชสกุลแบง่ เป็นอสิ รยิ ยศที่ได้รับการสถาปนาใน
ภายหลงั กบั สกุลยศท่มี มี าแต่แรกประสูติ ซ่งึ ขึ้นอยู่กับ
ฐานนั ตรของพระมารดา การจัดล ดบั พระราชวงศ์ในสมัย
อยุธยาแบ่งเป็น 3 ขน้ั (ทนี่ า 20,000 ไร)่

ข้ันท่ี 1 เจา้ ฟ้า ได้แก่ พระโอรสธดิ าของพระมหากษัตรยิ ์ที่ประสูติจากมเหส่ี
ข้นั ที่ 2 คอื พระองค์เจ้า ไดแ้ ก่ พระโอรสธิดาของพระมหากษัตริยท์ ่ปี ระสตุ ิ
จากพระสนม หรอื โอรสธดิ าของเจ้าฟ้าทง้ั ชนกและชนนี
ขั้นท่ี 3 คือ หม่อมเจา้ ไดแ้ ก่โอรสธิดาของเจ้าฟ้าหรอื พระองคเ์ จ้า

PRESENTATION BY TEACHER ALISA


ำ

ขนุ นาง ชนชั้นปกครอง

ผ้รู บั นโยบายจากพระมหากษตั รยิ ์มาด เนนิ การบริหาร
ราชการ ฐานะขุนนางจะอยใู่ นระดับใดขึน้ อยกู่ ับหลัก

เกณฑ์ส คัญ คือ ศักดนิ า ยศบรรดาศักดิ์ ต แหน่ง และ
ราชทินนาม

(ท่ีนา 400-10,000) ถ้าไมถ่ งึ ไม่สามารถเรียกร้องได้
คนใช้ คือไพรส่ ม)

PRESENTATION BY TEACHER ALISA



ำำำ

ชนชน้ั ถกู ปกครอง

ไพรใ่ นสมยั อยุธยาแบง่ ออกเป็น 2 ประเภท
ไพรห่ ลวง คอื ไพรท่ ี่ข้ึนทะเบียนสงั กัดพระมหากษตั ริย์ มี
2 ลักษณะ คอื

• ประเภททถ่ี กู เกณฑแ์ รงงานมาท งานตามท่ที าง
ราชการก หนด

• ประเภททต่ี ้องสง่ เงนิ หรือส่ิงของมาแทนการเกณฑ์
แรงงาน เรยี กว่า ไพรส่ ่วย

ไพรส่ ม คอื ไพรท่ ี่พระมหากษตั รยิ พ์ ระราชทานใหเ้ จ้า
นายและขนุ นาง
ไพร่ (ทน่ี า 10-25 ไร)่

PRESENTATION BY TEACHER ALISA






ำำ

ชนชัน้ ถกู ปกครอง

พอ่ ค้า คนทป่ี ระกอบอาชีพคา้ ขาย
ไม่มศี กั ดนิ า

PRESENTATION BY TEACHER ALISA

ชนช้ันถกู ปกครอง

ทาส เปน็ ผู้ฐานะ สดุ ในสังคมเปน็ ทรพั ย์สินทม่ี ชี วี ิตของนายเงิน
แต่ทาสมโี อกาสหลดุ เป็นไทไดด้ ้วยเหตหุ ลายประการ เช่น

• นายเงนิ อนญุ าตใหบ้ วช
• นายเงินเอาเปน็ ภรรยา
• น เงินมาไถต่ วั
• มีหลักฐานฟ้องรอ้ งวา่ นายเงินเปน็ กบฏ
• ท่นี า 5 ไร่

PRESENTATION BY TEACHER ALISA



ำ


ำ่ต

ชนช้นั ถกู ปกครอง

ทาส มี 7 ประเภท
1. ทาสสนิ ไถ่ : นายเงินคนใหมไ่ ปไถ่ถอนจากนายเงินคนเกา่
2. ทาสในเรือนเบยี้ : ลกู ของทาสทเ่ี กิดมาในเวลาทพ่ี อ่ แม่ก ลงั เป็น
ทาสอยู่ ไม่สามารถไถ่ถอนได้
3. ทาสทไี่ ดจ้ ากบิดามารดา : ลูกทาสท่ีไดจ้ ากพอ่ หรอื แมข่ องเดก็ ทเี่ ป็น
ทาส
4. ทาสมผี ้ใู ห้ : ทาสทผ่ี ู้ใหเ้ ปน็ กรรมสิทธ์ิแก่นายเงนิ คนใหม่
5. ทาสท่ีชว่ ยเหลอื จากทณั ฑโทษ : คนที่รบั โทษเสียค่าปรบั แต่ไมม่ ี
เงนิ จา่ ย
6. ทาสอันไดเ้ ล้ียงไว้ในยามทเี่ กิดทพุ ภิกขภยั : ไดร้ บั ความชว่ ยเหลอื
ยามไม่มกี นิ

ทาส 7. ทาสเชลย : เชลยทีเ่ ปน็ นกั รบหรือกวาดตอ้ นมาจากสงคราม
PRESENTATION BY TEACHER ALISA









ำ

วิถีชีวติ ในสมยั อยุธยา

สังคมไทยสมัยอยธุ ยามีศุนยก์ ลางอยทู่ วี่ ดั และ
พระพุทธศาสนา ซ่ึงประชาชนทกุ ชนช้ันลว้ นมีศรทั ธาใน
พระพุทธศาสนา

ทีอ่ ยู่อาศยั : บ้านเรือนชั้นเดียวใตถ้ ุนสูง
ชาวบ้านทัว่ ไป เรอื นจะเปน็ กระท่อมไมไ้ ผ่
ขนุ นางคหบดี เรือนจะสรา้ งจากไม้

PRESENTATION BY TEACHER ALISA

วถิ ีชีวติ ในสมยั อยธุ ยา

การแตง่ กาย : ประกอบดว้ ยผา้ 2 ผนื อาหารการกิน : อาหารหลกั คืออาหาร
ลักษณะการแต่งกายของชาวบา้ นและ พ้ืนบ้าน มกี ารบริโภคสตั วข์ นาดเล็กใน
ขุนนางคหบดี คนช้ันสงู จะแตกต่างกนั ใน บางโอกาสไม่นิยมบริโภคเนื้อสตั ว์ใหญ่
สว่ นของชนดิ ของผา้ ท่ใี ชน้ ่งุ หม่

PRESENTATION BY TEACHER ALISA

สวสั ดี

PRESENTATION BY TEACHER ALISA