Transformasi Pendidikan Orang Asli dan Peribumi (Panduan Sekolah)

CADANGAN PELAN TINDAKAN PELAKSANAAN

PROGRAM/AKTIVITI PECUTAN DINAMIKA DIRI (MOTIVASI)

Perincian Cadangan Program

Langkah / 1. Menyediakan kertas kerja
Aktiviti 2. Menubuhkan jawatankuasa
3. Mesyuarat penyelarasan
4. Mengenal pasti dan melantik fasilitator dalam

kalanganmurid, ikon dan profesional Orang Asli Orang
Asli dan Peribumi
5. Melaksanakan program
6. Pelaporan
7. Penilaian
8. Penambahbaikan

Faktor 1. Komitmen tinggi daripada motivator terlibat
Kejayaan Utama 2. Sokongan ibu bapa dan murid
3. Infrastruktur yang sesuai

Transformasi Pendidikan Orang Asli dan Peribumi Cabaran • Kerjasama ibu bapa
• Kemahiran fasilitator

Pihak • Pihak sekolah
berkepentingan • Ibu bapa
• Murid

Impak

1. Ibu bapa dan murid dapat mengenal pasti potensi dan kebolehan mereka
2. Membuka minda anak-anak dan ibu bapa dengan menjadikan pendidikan

sebagai agen perubahan
3. Mengubah persepsi masyarakat/agensi tentang kepentingan membantu
komuniti setempat
4. Anak-anak mampu bersaing secara positif dan mengurus diri dengan lebih baik
5. Peratus transisi ke tingkatan satu meningkat

50

CADANGAN PELAN TINDAKAN PELAKSANAAN

PROGRAM / AKTIVITI CAKNA MURID ORANG ASLI
DAN PERIBUMI DI SEKOLAH MENENGAH

Perincian Cadangan Program

Langkah / 1. Menyediakan kertas kerja
Aktiviti 2. Menubuhkan ahli jawatankuasa
3. Mesyuarat penyelarasan
4. Bengkel/Kursus kepada pentadbir dan guru
5. Majlis Temu Murni warga sekolah menengah dengan ibu

bapa dan murid Orang Asli dan Peribumi
6. Pendaftaran Pelajar Tingkatan 1
7. Pelaporan
8. Penilaian
9. Penambahbaikan

Faktor 1. Komitmen dan sokongan warga sekolah
Kejayaan Utama 2. Sokongan ibu bapa dan pelajar
3. Sokongan agensi berkaitan PPD, JAKOA

Cabaran • Kerjasama ibu bapa Transformasi Pendidikan Orang Asli dan Peribumi
• Komitmen warga sekolah

Pihak • Pihak sekolah
berkepentingan • Ibu bapa
• Murid
• JAKOA

Impak

1. Mengubah persepsi warga sekolah tentang kepentingan membantu murid
2. Mewujudkan keyakinan, kepercayaan dan toleransi antara warga sekolah, ibu

bapa dan murid
3. Mengeratkan hubungan antara warga sekolah, ibu bapa dan murid
4. Peningkatan peratus transisi ke tingkatan satu

51

CADANGAN PELAN TINDAKAN PELAKSANAAN

PROGRAM / AKTIVITI SARANA IBU BAPA

Perincian Cadangan Program

Langkah / 1. Menyediakan kertas kerja
Aktiviti 2. Menubuhkan jawatankuasa
3. Mesyuarat penyelarasan
4. Merancang program yang melibatkan ibu bapa
5. Melaksanakan program yang melibatkan ibu bapa seperti

hari pendaftaran, mesyuarat PIBG, hari sukan sekolah
dan hari anugerah sekolah
6. Pelaporan
7. Penambahbaikan

Faktor 1. Komitmen ahli jawatankuasa
Kejayaan Utama 2. Sokongan dan kerjasama ibu bapa
3. Aktiviti yang sesuai
4. Kemudahan domestik mencukupi

Transformasi Pendidikan Orang Asli dan Peribumi Cabaran • Kerjasama ibu bapa

Pihak • Pihak sekolah
berkepentingan • Ibu bapa
• Murid

Impak

1. Ibu bapa berkeyakinan tinggi untuk menghantar anak-anak ke sekolah
2. Murid lebih berkeyakinan dan bersedia untuk ke sekolah menengah
3. Peningkatan peratus transisi ke tingkatan satu

52

CADANGAN PELAN TINDAKAN PELAKSANAAN

PROGRAM / AKTIVITI LATIHAN ON SITE

Perincian Cadangan Program

Langkah / 1. Menyediakan kertas kerja
Aktiviti 2. Menubuhkan jawatankuasa
3. Mesyuarat penyelarasan
4. Memohon kebenaran
5. Surat menyurat kepada agensi berkaitan
6. Pelaksanaan program
7. Pelaporan
8. Penilaian
9. Penambahbaikan

Faktor 1. Sokongan dan kesediaan agensi terlibat
Kejayaan Utama 2. Sokongan ibu bapa dan murid

Cabaran • Kerjasama ibu bapa Transformasi Pendidikan Orang Asli dan Peribumi
• Sokongan agensi dan komuniti

Pihak • Pihak sekolah
berkepentingan • Ibu bapa
• Murid
• Agensi terlibat

Impak

1. Minda Ibu bapa dan murid lebih terbuka akan kepentingan pendidikan
2. Membuka minda anak-anak dan ibu bapa untuk meneruskan pendidikan ke

peringkat menengah
3. Mengubah persepsi masyarakat/agensi tentang kepentingan membantu

komuniti Orang Asli dan Peribumi
4. Peningkatan peratus transisi ke tingkatan satu

53

CADANGAN PELAN TINDAKAN PELAKSANAAN

PROGRAM / AKTIVITI TRANSFORMASI MINDA ORANG ASLI
DAN PERIBUMI

Perincian Cadangan Program

Langkah / 1. Menyediakan kertas kerja
Aktiviti 2. Menubuhkan jawatankuasa
3. Mesyuarat penyelarasan
4. Merancang program
5. Menentukan lokasi program di perkampungan Orang Asli

dan Peribumi
• Surau/Masjid/Dewan orang ramai
6. Menghubungi agensi yang terlibat dan mengesahkan
penyertaan
7. Melaksana aktiviti:
• Gotong royong
• Taklimat kerjaya
• Pameran mini kerjaya selepas persekolahan

(kesihatan,bank, institut kemahiran)
• sukan rakyat

Faktor 1. Komitmen yang jitu daripada masyarakat setempat,
Kejayaan Utama agensi terlibat dan ahli jawatankuasa

Transformasi Pendidikan Orang Asli dan Peribumi Cabaran • Sokongan agensi dan komuniti

Pihak • Guru
berkepentingan • Pihak pentadbir
• Ibu bapa
• Murid
• Agensi terlibat

Impak

1. Mewujudkan persefahaman dan perasaan muhibbah antara komuniti, guru
dan agensi.

2. Keyakinan tinggi ibu bapa untuk menghantar anak-anak ke sekolah
3. Murid lebih berkeyakinan dan bersedia untuk ke sekolah menengah
4. Peningkatan peratus transisi ke tingkatan satu

54

CADANGAN PELAN TINDAKAN PELAKSANAAN

PROGRAM / AKTIVITI JARINGAN KASIH

Perincian Cadangan Program

Langkah / 1. Menyediakan kertas kerja
Aktiviti 2. Menubuhkan ahli jawatankuasa
3. Mesyuarat penyelarasan
4. Rancang dan laksana aktiviti:

• Bimbingan rakan sebaya
• Suai kenal
• Sukaneka
• Persembahan murid
• Asimilasi budaya
5. Maklum balas
6. Laporan & Penambahbaikan

Faktor 1. Komitmen dan sokongan guru
Kejayaan Utama 2. Murid
3. Ibu bapa/komuniti

Cabaran • Sokongan murid Transformasi Pendidikan Orang Asli dan Peribumi
• Kemahiran guru

Pihak • Guru
berkepentingan • Pentadbir sekolah
• Ibu bapa
• Murid

Impak

1. Mewujudkan persefahaman dan perasaan muhibah dalam kalangan murid
2. Menyokong murid Orang Asli untuk terus kekal bersekolah
3. Membina keyakinan diri murid Orang Asli dan Peribumi bahawa mereka

diterima tanpa syarat
4. Peratus kadar transisi ke tingkatan satu meningkat.

55

3 Elemen Kebudayaan Masyarakat
Orang Asli dan Peribumi

1.Tarian 2.Muzik dan Seni Suara
1.1 Tarian mengikut suku kaum 2.1 Band/Pancaragam
2.2 Angklong
Orang Asli dan Peribumi 2.3 Gamelan
• Sewang 2.4 Kompang
• Siamang Bergumpah (Temuan) 2.5 Seni muzik tradisional
• Tarian Peribumi
1.2 Tarian Tradisional Melayu mengikutsuku kaum
• Zapin Jenis-jenis seni suara :
• Inang 1. Nyanyian solo/berkumpulan
• Ulik Mayang 2. Nasyid
1.3 Tarian Moden 3. Dikir barat
1.4 Senamrobik

Transformasi Pendidikan Orang Asli dan Peribumi 3. Seni Halus
(Anyaman, Lukisan, Kraftangan)

Jenis Seni Halus:
3.1 Anyaman
• Buluh/ Rotan
• Daun mengkuang
• Kertas / reben warna warni
• Kulit bertam

3. 2 Lukisan: 3.3 Kraf tangan
• Catan • Ukiran
• Kolaj • Bahan kitar semula
• Stensil • Bahan semula jadi

56

CADANGAN PELAN TINDAKAN PELAKSANAAN

PROGRAM/AKTIVITI

Perincian Cadangan Tarian/Seni Halus/Muzik Dan Seni Suara

1. Penyediaan kertas kerja/ analisis SWOT

Langkah / 2. Mesyuarat jawatankuasa pelaksanaan
Aktiviti 3. Perjumpaan dengan pemimpin komuniti setempat
4. Penyediaan kertas kerja pelaksanaan

5. Mengenal pasti dan mendapatkan sumber pem-

biayaan/penajaan

6. Taklimat/penerangan (guru, PIBG, murid, ibu bapa)

7. Makluman kepada PPD/JPN

8. Mempromosikan 3 elemen kebudayaan utama kepada

pihak luar

9. Pelaksanaan program

10. Laporan/pemantauan program

11. Penilaian/penambahbaikan

Faktor • Minat murid Transformasi Pendidikan Orang Asli dan Peribumi
Kejayaan Utama • Kualiti produk
• Tenaga pakar yang cukup
• Sokongan daripada semua pihak
• Pelibatan yang menyeluruh
• Komitmen yang tinggi

Cabaran • Sokongan komuniti
• Kemahiran guru
• Penyertaan murid
• Publisiti

57

Pihak • Guru
berkepentingan • PIBG
• Pentadbir sekolah
• Ibu bapa
• Murid

Transformasi Pendidikan Orang Asli dan Peribumi Impak Program 3 elemen kebudayaan utama

Mewujudkan suasana pembelajaran yang menyeronokkan
Meningkatkan peratus kehadiran murid ke sekolah
Mengurangkan salah laku disiplin murid
Mewujudkan kepelbagaian budaya yang harmoni
Mengeratkan hubungan komuniti Orang Asli dan Peribumi dengan sekolah
Memupuk kesedaran terhadap kepentinganbudaya dalam pendidikan
Memupuk perasaan sayang akan sekolah

58

Pelibatan Murid Jaringan & Jalinan

Penyertaan murid : Kemahiran Seni :
1. Pertandingan : 1. Seni Suara
• Peringkat sekolah • Latihan On Site
• Peringkat daerah • Perkongsian maklumat
• Peringkat negeri • Khidmat bantu kepakaran
• Peringkat kebangsaan • Festival
• Peringkat antarabangsa
2. Tarian
2. Pelibatan: • Festival tarian
• Program sekolah • Khidmat bantu kepakaran
• Majlis rasmi luar sekolah • Perkongsian peralatan
• Majlis korporat/swasta • Khidmat logistik
• Hari UNESCO

Jaringan dan jalinan: Kepada Sekolah

• JAKOA • Mewujudkan iklim dan budaya seronok

• Kementerian Pelancongan, Kesenian belajar

dan Kebudayaan Malaysia • Meningkatkan peratus kehadiran ke

• Agensi swasta sekolah Transformasi Pendidikan Orang Asli dan Peribumi

• Mengurangkan salah laku disiplin murid

• Mewujudkan suasana kepelbagaian

budaya yang harmoni

3. Seni Halus (Anyaman, Lukisan, Kraf tangan)
• Pameran
• Latihan 0n Site
• Perkongsian maklumat
• Khidmat bantu kepakaran
• Hari terbuka

59

Transformasi Pendidikan Orang Asli dan PeribumiPrasyarat Memilih Bidang Seni Budaya

1. Sesuai dengan minat dan kecenderungan murid atau
komuniti

2. Ada kepakaran dan tenaga pengajar
3. Mendapat sokongan pemimpin komuniti Orang Asli

dan Peribumi
4. Mendapat sokongan guru/PPD/Jabatan Pendidikan

Negeri
5. Mendapat sokongan PIBG
6. Ada pelapis jurulatih
7. Ada sumber kewangan / penaja
8. Tidak menimbulkan isu atau menyentuh sensitiviti

masyarakat
9. Ada kemudahan asas seperti tempat latihan, bilik

menyimpan peralatan/pakaian, bekalan elektrik dan
lain-lain

60

Rumusan dan Impak

Panduan ini dapat memberi impak yang berkesan kepada 4 fokus utama kepada institusi
sekolah bagi meningkatkan kemenjadian murid dan kualiti sekolah

Murid Guru

• Menarik minat murid ke sekolah • Membina hubungan yang lebih erat

• Membentuk disiplin dan sahsiah murid antara guru dengan murid

• Penampilan diri berubah menjadi lebih • Guru dapat mengenali latar belakang

kemas dan bersih murid

• Membentuk sifat kepimpinan • Memudahkan guru untuk melaksanakan

• Mewujudkan persaingan yang sihat PdP

• Memberi keyakinan diri

• Menyemai nilai-nilai murni

• Menyemai sikap bertanggungjawab

• Memupuk perasaan sayang akan

sekolah

• Menyemai sikap menghormati guru

Sekolah Komuniti

• Mewujudkan iklim dan budaya seronok • Lebih peka dengan perubahan semasa

belajar • Mendekatkan komuniti Orang Asli dan Transformasi Pendidikan Orang Asli dan Peribumi

• Meningkatkan peratus kehadiran ke Peribumi dengan sekolah

sekolah • Membina hubungan yang lebih positif

• Mengurangkan salah laku disiplin dengan pihak sekolah

murid • Memupuk kesedaran terhadap

• Mewujudkan suasana kepelbagaian kepentingan pendidikan Orang Asli dan

budaya yang harmoni Peribumi

61

PENGURUSAN KELAS DEWASA ORANG ASLI
DAN PENAN/PERIBUMI (KEDAP)

PENGENALAN

Pihak Kementerian telah melaksanakan Program Kelas Dewasa Orang Asli dan Penan/
Peribumi (KEDAP) sejak 2008. Menerusi Pelan Pembangunan Pendidikan Malaysia
(PPPM) 2013-2025 ada menyediakan Transformasi Pendidikan Orang Asli dan Peribumi
untuk memastikan ekuiti pendidikan kepada masyarakat Orang Asli dan masyarakat
Peribumi (Sabah dan Sarawak).

OBJEKTIF KEDAP

Transformasi Pendidikan Orang Asli dan Peribumi Peserta dapat OBJE
menguasai
kemahiran asas 3M KTIF KEDAP
(membaca, menulis
dan mengira)

Peserta dapat
hadir ke kelas
pada tahap
100% sepanjang
program dijalankan

62

CARTA ALIR KERJA KEDAP

Tidak Mula Transformasi Pendidikan Orang Asli dan Peribumi
Lawatan kali kedua
Menerima arahan kerja pelaksanaan KEDAP
daripada Pengarah BPSH / Timbalan Pengarah
(Sekolah)/Ketua Penolong Pengarah/Ketua Unit
Menyediakan surat berkaitan ke Bahagian
dan JPN bagi melaksanakan KEDAP
Memilih JPN/PPD yang terlibat
berdasarkan Senarai Sekolah yang di tentukan
Melaksanakan taklimat kepada
pegawai Bahagian dan JPN yang terlibat.

Melaksanakan KEDAP di sekolah terpilih.

Perlu tindakan susulan?
Tidak

Mengadakan mesyuarat post mortem
pelaksanaan KEDAP
Menyedia dan mencetak pelaporan
pelaksanaan KEDAP
Menghantar laporan KEDAP
kepada pihak atasan dan pihak yang berkaitan
Salinan dan Rekod Fail

Tamat

63



LAMPIRAN

65
Transformasi Pendidikan Orang Asli dan Peribumi



CONTOH TINDAKAN TERPERINCI PROGRAM
KEHADIRAN MURID ORANG ASLI DAN PERIBUMI

Langkah / aktiviti Anggaran Pihak Tarikh mula Tarikh
keperluan terbabit 3 kali akhir
kewangan setahun
1. Tenaga (selepas ujian November
KORIANEKA pakar peperiksaan) November
2. Guru Oktober
1. Pelantikan ahli jawatankuasa & kertas 3. Murid Januari

kerja–pemilihan aktiviti / implikasi Guru Januari
Murid
kewangan Ibu bapa Januari

2. Jemputan tenaga luar / penetapan 1. Hadiah RM300 1. Guru
3. tarikh 2. Peralatan 2. Murid
Surat pemberitahuan kepada ibu bapa / 3. Ibu bapa
kutipan wang RM 250
1. Pihak
4. Mesyuarat ahli jawatankuasa pelaksana kantin

5. Aktiviti dijalankan 2. Murid
4. Guru
6. Dokumentasi

7. Penilaian

JEJAK PINTU KE PINTU Minyak Transformasi Pendidikan Orang Asli dan Peribumi
1. Pembentukan ahli jawatankuasa petrol kenderaan
RM300
kenalpasti murid yang tidak hadir
2. Kenalpasti lokasi tempat tinggal murid
3. Menjejaki murid di rumah dan

kenalpasti masalah murid
4. Strategi penyelesaian masalah –

bantuan rakan sebaya/penduduk
kampung/sediakan pengangkutan oleh
JAKOA
5. Beri galakan murid ke sekolah

ANUGERAH PENCAPAIAN MURID Minyak petrol
1. Membuat kertas kerja kenderaan
2. Melantik ahli jawatankuasa RM 3000
3. Mengenalpasti murid-berdasarkan

data kehadiran, pencapaian akademik,
pelibatan aktif dalam kokurikulum dan
sahsiah
4. Anugerah tokoh murid untuk murid
menerima hadiah-pamerkan gambar/sijil
5. Pelaporan
6. Penilaian
7. Penambahbaikan

MONG SEKOLAH MONG CAK RM 2 setiap
1. Menyediakan makanan yang menjadi murid

kegemaran murid
2. Menyediakan aktiviti yang boleh

menarik minat murid hadir ke sekolah
melalui tarikan penyediaan makanan

67

CONTOH TINDAKAN TERPERINCI PROGRAM PENGURUSAN
TRANSISI MURID TAHUN 6 KE TINGKATAN 1

Langkah / aktiviti Anggaran Pihak Tarikh mula Tarikh akhir
keperluan terbabit
Kem Asrama dan kewangan
Orientasi Khas • JAKOA, JPN, PPD,
RM20/orang Hospital

• Pengurusan sekolah Jan Feb
• RELA
• Ibu bapa dan murid

Sarana Ibu Bapa RM20/ orang Ibu bapa dan murid Minggu November
Mentor-Mentee RM20/orang/hari Guru dan murid pertama Disember
persekolah November

Januari Disember
Oktober
Transformasi Pendidikan Orang Asli dan Peribumi Latihan 0n Site RM10,000.00 Guru, ibu bapa dan Jun
RM15,000.00 murid Jan
Pecutan Dinamika Diri November
(Motivasi) RM10,000.00 Penceramah Januari
RM5,000.00 jemputan, guru, ibu
Cakna Murid Orang Asli dan bapa dan murid
Peribumi Sekolah Menengah Guru, ibu bapa, murid
Jaringan Kasih
Guru dan semua murid
sekolah

Transformasi Minda Orang RM15,000.00 Ibu bapa, murid, agensi
Asli dan Peribumi kerajaan dan swasta,
institut kemahiran Oktober

68

CONTOH TINDAKAN TERPERINCI 3 ELEMEN
KEBUDAYAAN MASYARAKAT ORANG ASLI DAN PERIBUMI

Aspek Aktiviti Anggaran Keperluan Jumlah Pihak terlibat
Kewangan perbelanjaan

Mesyuarat JK pelaksanaan 2 kali x 10 org x RM5 Pentadbir & guru
=RM100 yang terlibat
1 kali x 10 org x RM5
Perjumpaan dengan =RM50 Pemimpin komuniti
pemimpin komuniti 1 kali x 10 org x RM5 setempat
=RM50
Mesyuarat ahli Ahli jawatankuasa
jawatankuasa PIBG 12 org x RM100 PIBG
= RM1200
TARIAN 1 x RM1000 RM4400
Peralatan: pakaian & eksesori = RM1000 sekolah
RM1000
Peralatan: PA sistem sekolah
RM1000
Sudut kebitaraan: papan 2 kali x 10 org x RM5 sekolah
kenyataan/promosi =RM100
1 kali x 10 org x RM5 sekolah Transformasi Pendidikan Orang Asli dan Peribumi
Latihan 0n Site =RM50
Pentadbir & guru
Mesyuarat ahli jawatankuasa 1 kali x 10 org x RM5 yang terlibat
pelaksana =RM50
RM1000 Pemimpin
Perjumpaan dengan RM1000 komuniti
pemimpin komuniti setempat
RM1000
SENI Mesyuarat ahli jawatankuasa 2 kali x 10 org x RM5 RM 3200 Ahli jawatankuasa
HALUS PIBG =RM100 PIBG
kali x 10 org x RM5
Peralatan =RM50 Sekolah
1 kali x 10 org x RM5
Sudut kebitaraan: papan =RM50 Sekolah
kenyataan/promosi RM2000
RM1000
Latihan 0n Site RM1000 Sekolah

Mesyuarat ahli jawatankuasa RM1000 Pentadbir & guru
pelaksana yang terlibat

Perjumpaan dengan Pemimpin komuniti
pemimpin komuniti setempat

MUZIK Mesyuarat ahli jawatankuasa RM5700 Ahli jawatankuasa
& SENI PIBG PIBG
SUARA
Peralatan Sekolah

pakaian Sekolah

Sudut kebitaraan: Sekolah
papan kenyataan/promosi

Latihan 0n Site Sekolah

69

OUTLINE LANGKAH PELAKSANAAN

BIL. PERINGKAT LANGKAH PELAKSANAAN/PERANAN

1. SEKOLAH 1. Penyediaan kertas kerja
2. Perancangan pelaksanaan program
3. Perjumpaan dengan pemimpin komuniti setempat
4. Mesyuarat ahli jawatankuasa pelaksanaan
5. Mengenalpasti dan mendapatkan sumber
pembiayaan/penajaan
6. Taklimat/penerangan (guru, PIBG, murid, ibu bapa)
7. Makluman kepada PPD/JPN
8. Mempromosikan kepada pihak luar
9. Pelaksanaan program
10. Laporan/pemantauan program
11. Penilaian/penambahbaikan/tindakan pembetulan

Penghargaan

Kementerian Pendidikan Malaysia dengan
sukacitanya merakamkan setinggi-tinggi
penghargaan dan ucapan terima kasih kepada
semua pihak yang telah memberi sumbangan

dalam penyediaan panduan ini.

Transformasi Pendidikan Orang Asli dan Peribumi

KEMENTERIAN PENDIDIKAN MALAYSIA,
BAHAGIAN PENGURUSAN SEKOLAH HARIAN

Aras 3 & 4, Blok E2, Kompleks E,
Pusat Pentadbiran Kerajaan Persekutuan,

62604 Putrajaya
MALAYSIA

71

Catatan....