1 นางสาวพรวนัช ชุมนุม ครู วิทยฐานะครูชำนาญการพิเศษ กลุ่มสาระการเรียนรู้สุขศึกษาและพลศึกษา โรงเรียนประชาอุทิศ (จันทาบอนุสรณ์) สำนักงานเขตดอนเมือง กรุงเทพมหานคร
2 คำนำ การปฏิรูปกระบวนการเรียนรู้ มีจุดหมายสำคัญเพื่อให้ผู้เรียนได้พัฒนาเต็มตาม ศักยภาพ เรียนรู้ด้วยตนเองอย่างหลากหลาย สนุกสนาน มีความสุข และมีความมั่นใจ การปฏิรูปกระบวนการเรียนรู้จึงต้องมีการจัดการเรียนการสอนที่เหมาะสม ซึ่งจะเป็น แรงผลักดัน ขับเคลื่อนให้เกิดการพัฒนาผู้เรียนให้มีคุณภาพยิ่งขึ้น วัตถุประสงค์ในการจัดทำบทเรียนสำเร็จรูป เรื่องอวัยวะภายในร่างกาย เพื่อ ประกอบ การเรียนการสอน สาระการเรียนรู้สุขศึกษาและพลศึกษา ชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 สาระที่ 1 การเจริญเติบโตและพัฒนาการของมนุษย์ เพื่อให้ผู้เรียนใช้ศึกษาด้วยตนเอง ภายในรูปเล่มประกอบด้วยแบบทดสอบก่อนเรียนและหลังเรียนพร้อมเฉลย กรอบความรู้ เมื่อผู้เรียนศึกษาบทเรียนสำเร็จรูปนี้แล้วผู้เรียนจะมีความรู้คู่คุณธรรม เพราะได้ปฏิบัติตาม ขั้นตอนอย่างเป็นระบบและทำให้พัฒนาความรู้ของตนให้สูงขึ้น ขอขอบพระคุณผู้เชี่ยวชาญและผู้เกี่ยวข้องในการให้คำแนะนำสำหรับการจัดทำผู้จัดทำ หวังว่าบทเรียนสำเร็จรูป เรื่องเรียนรู้สู่หน้าที่พลเมือง จะเป็นประโยชน์อย่างยิ่งสำหรับผู้เรียน และผู้ต้องการศึกษา นางสาวพรวนัช ชุมนุม ครู วิทยฐานะครูชำนาญการพิเศษ
3 สารบัญ หน้า คำนำ สารบัญ จุดประสงค์การเรียนรู้ 1 คำชี้แจงสำหรับครู 2 คำชี้แจงสำหรับนักเรียน 3 แบบทดสอบก่อนเรียน 4 เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน 7 อวัยวะภายในร่างกายที่สำคัญ 8 สมอง 9 หัวใจ 12 ตับ 15 ปอด 20 กระเพาะอาหาร 25 ลำไส้ 29 ไต 30 ทบทวนบทสรุป 33 แบบทดสอบหลังเรียน 35 เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน 38 บรรณานุกรม 39
4 มาตรฐาน/ตัวชี้วัด พ 1.1 เข้าใจธรรมชาติของการเจริญเติบโตและพัฒนาการของมนุษย์ พ 1.1 ป2/1 อธิบายลักษณะและหน้าที่ของอวัยวะภายใน พ 1.1 ป2/2 อธิบายวิธีการดูแลรักษาอวัยวะภายใน จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. อธิบายลักษณะหน้าที่ และวิธีดูแลรักษาอวัยวะภายใน (K) 2. เขียนแผนภาพลักษณะหน้าที่และวิธีดูแลรักษาอวัยวะภายใน (P) 3. เห็นความสำคัญของอวัยวะภายใน (A) เพื่อนๆอ่านจุดประสงค์การเรียนรู้ก่อนนะครับ แล้วค่อยลงมือศึกษาบทเรียนกัน
5 คำชี้แจงการใช้บทเรียนสำเร็จรูปสำหรับครู คำชี้แจง สำหรับครูผู้สอนเพื่อใช้เป็นแนวทางในการประกอบการเรียนการสอนคือ 1. ศึกษาแผนการจัดการเรียนรู้ซึ่งประกอบด้วยสาระสำคัญ จุดประสงค์การ เรียนรู้ เนื้อหา กิจกรรมการเรียนรู้ สื่อการเรียนการสอน การวัดและ ประเมินผล และภาคผนวกให้เข้าใจ 2. ชี้แจงให้นักเรียนอ่านคำแนะนำการใช้บทเรียนอย่างละเอียด และปฏิบัติ ตามขั้นตอนทุกตอนจนจบ 3. ถ้านักเรียนคนใดศึกษาบทเรียนแล้วยังไม่เข้าใจครูควรชี้แนะเสริมให้นักเรียน ได้เข้าใจในบทเรียนมากขึ้น 4. ผลการปฏิบัติกิจกรรมสามารถนำไปประกอบพิจารณาผ่านจุดประสงค์ โดยครูผู้สอนเป็นผู้ประเมิน
6 คำชี้แจงการใช้บทเรียนสำเร็จรูปสำหรับนักเรียน คำชี้แจง ข้อควรทำสำหรับนักเรียน ที่จะศึกษาเรื่องนี้ให้บรรลุจุดประสงค์ คือ 1. ศึกษาเนื้อหาและกิจกรรมไปตามลำดับไม่ศึกษาข้ามขั้นตอน 2. ตอบแบบทดสอบก่อนเรียน ตามความเข้าใจของตนเองไปก่อน แม้คำตอบ ผิดไปบ้างก็ไม่เป็นไร นักเรียนต้องศึกษาบทเรียนจนจบทุกตอนแล้วจะ สามารถตอบคำถามได้ถูกต้องในขั้นตอนสุดท้าย 3. บทเรียนนี้เสนอเนื้อหาเป็นส่วนย่อยๆ บรรจุลงในกรอบต่อเนื่องกันไป 4. บางกรอบจะมีคำถามง่ายๆ เพื่อเป็นการซักซ้อมความเข้าใจให้นักเรียน ปฏิบัติตามคำสั่ง ตอบคำถามแล้วตรวจคำตอบในหน้าต่อไป 5. ถ้านักเรียนตอบคำถามถูกแสดงว่าเข้าใจดีแล้ว ให้อ่านกรอบต่อไปได้ แต่ถ้า ตอบคำถามผิด ต้องกลับไปอ่านกรอบนั้นให้เข้าใจ ตอบคำถามอีกครั้ง จนตอบถูก แล้วจึงอ่านกรอบต่อไป 6. ไม่เปิดดูเฉลยก่อน เพราะเป็นการไม่ซื่อสัตย์ต่อตนเองและจะทำให้นักเรียน ไม่เข้าใจบทเรียนอย่างแท้จริง
7 คำชี้แจง ให้นักเรียนเขียนเครื่องหมาย × ทับตัวอักษรหน้าคำตอบที่ถูกต้อง 1. ปอด มีหน้าที่อะไร ก. สูบฉีดเลือดไปเลี้ยงส่วนต่างๆ ของร่างกาย ข. ขับถ่ายของเสีย ค. ฟอกเลือด 2. ข้อใด ไม่ใช่หน้าที่ของสมอง ก. ย่อยอาหาร ข. เก็บข้อมูล ค. คำนวณ 3. อวัยวะในข้อใด ที่เรา ไม่สามารถมองเห็นได้จากภายนอก ก. หู ข. แขน ค. หัวใจ 4. การที่เราจำเหตุการณ์ได้นั้นเป็นเพราะการทำงานของอวัยวะใด ก. สมอง ข. ท้อง ค. ตา แบบทดสอบก่อนเรียน
8 5. หัวใจ มีรูปร่างคล้ายกับสิ่งใด ก. ดอกกุหลาบ ข. ดอกบัวตูม ค. ดอกหน้าวัว 6. หัวใจมีหน้าที่สำคัญอย่างไร ก. ย่อยอาหาร ข. ฟอกอากาศ ค. สูบฉีดเลือดไปเลี้ยงร่างกาย 7. กิจกรรมใดช่วยพัฒนาสมองได้ดีที่สุด ก. ทำความสะอาดบ้าน ข. ปลูกต้นไม้ ค. ต่อจิกซอร์ 8. การออกกำลังกายส่งผลดีต่ออวัยวะใดมากมี่สุด ก. กระเพาะอาหาร ข. หัวใจ ค. ลำไส้
9 9. การกระทำในข้อใดอันตรายต่อตับ ก. การรับประทานอาหารรสจัด ข. การดื่มน้ำอัดลม ค. การดื่มสุรา 10. การสูบบุหรี่ส่งผลเสียต่ออวัยวะใดมากที่สุด ก. ปอด ข. ตับ ค. ไต
10 เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน 1. ค 2. ก 3. ค 4. ก 5. ข 6. ค 7. ค 8. ข 9. ค 10. ก เกณฑ์การให้คะแนน ถูก 0 – 5 ข้อ ต้องแก้ไข เร่งทำความเข้าใจกับบทเรียนให้มากๆนะคะ ถูก 6 – 7 ข้อ พอใช้ ควรศึกษาเพิ่มเติมอีก ถูก 8– 9 ข้อ ดี ผ่านเกณฑ์ยินดีด้วยค่ะแต่ทดสอบหลังเรียน ต้องรักษาระดับหรือให้ได้ดีกว่านี้นะคะ ถูก 10 ข้อ ดีมาก คุณเยี่ยมมาก ขอปรบมือให้ทดสอบหลังเรียน ต้องเป็นเช่นนี้นะคะ
11 อวัยวะภายใน คือ อวัยวะที่ไม่ สามารถมองเห็นได้ เพราะ........... กรอบที่ 1 อวัยวะภายในร่างกายที่สำคัญ อวัยวะภายใน คือ อวัยวะที่ไม่สามารถมองเห็นได้ เพราะอยู่ภายใน ร่างกาย อวัยวะภายในร่างกายที่สำคัญ มีดังนี้ 1. สมอง 2. ปอด 3. หัวใจ 4. ตับ 5. ไต 6. กระเพาะอาหาร 7. ลำไส้เล็ก 8. ลำไส้ใหญ่
12 กรอบที่ 2 เฉลยกรอบที่ 1 คำตอบ อยู่ภายในร่างกาย 1. สมอง สมองมีลักษณะเป็นก้อนเนื้อเหลวรูปครึ่งวงกลมคว่ำ สี............ สมองมีลักษณะเป็นก้อนเนื้อเหลวรูปครึ่งวงกลมคว่ำ สีขาวอมเหลือง มีรอยหยักส่วนโค้งอยู่ทางด้านบน ส่วนแบนอยู่ทางด้านล่าง มีแกนตรงกลาง ยาวยื่นออกมา ถูกหุ้มอยู่ในกระโหลกศรีษะ
13 กรอบที่3 เฉลยกรอบที่ 2 คำตอบ สีขาวอมเหลือง 1.1 หน้าที่สำคัญ 1. ควบคุมการทำงานของร่างกาย เช่น การเคลื่อนไหว, พฤติกรรม , การเต้น ของหัวใจ, การมองเห็น, การดมกลิ่น, ความดันโลหิต, และอุณหภูมิ เป็นต้น 2. ทำงานเกี่ยวข้องกับการรู้ อารมณ์ ความจำ การเรียนรู้การเคลื่อนไหว และความสามารถอื่น ๆ ที่เกี่ยวกับการเรียนรู้ สมองมีหน้าที่สำคัญคือ.................................. ขับขี่ระมัดระวัง พี่ผมไปซื้อของให้ คุณแม่ก่อนนะครับ
14 เฉลยกรอบที่ 3 คำตอบ1. ควบคุมการทำงานของร่างกาย 2. ทำงานเกี่ยวข้องกับการรู้ อารมณ์ ความจำ กรอบที่4 1.2 การดูแลรักษา 1. ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ วันละ 30 นาที 2. รับประทานอาหารที่ส่งเสริมสุขภาพสมอง ควรหลีกเลี่ยงอาหารที่มีไขมัน สูงและควรควบคุมน้ำหนักตัวให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ 3. การมีกิจกรรมทางสังคมอย่างสม่ำเสมอ เช่น การเข้าร่วมกิจกรรมใน ชมรมต่างๆ หรือการร่วมกิจกรรมอาสาสมัคร 4. การฝึกสมอง ฝึกทำกิจกรรมที่ช่วยกระตุ้นสมองและบันเทิงจิตใจอย่าง ต่อเนื่องทุกๆ วัน เช่น การเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ เขียนหรืออ่านหนังสือ เล่นทายคำหรือ ปริศนาคำ ต่อภาพจิ๊กซอว์ เกมจับคู่ ฟังสัมมนา ดูการแสดง เล่นทายคำหรือปริศนาคำ ต่อภาพจิ๊กซอว์ เกมจับคู่ ฟัง สัมมนา ดูการแสดงเป็น ................................
15 กรอบที่ 5 เฉลยกรอบที่ 4 คำตอบ การฝึกสมอง 2. หัวใจ หัวใจมีขนาดประมาณกำปั้นมือตัวเองมีรูปร่างคล้ายดอกบัวตูมอยู่ในช่องอก เยื้องไปทางซ้ายเล็กน้อย หนักประมาณ 250 - 300 กรัมในหญิง และ 300 - 350 กรัมในชาย หัวใจมีขนาด..................................
16 2.1 หน้าที่สำคัญ หัวใจมีหน้าที่สูบฉีดเลือดผ่านระบบไหลเวียนไปเลี้ยง ส่วนต่างๆ ของร่างกาย และรับเลือดที่ใช้แล้วกลับไปฟอกที่ ปอด ขณะที่เลือดไหลเวียนผ่านปอดจะมีการแลกเปลี่ยนก๊าซ รับเอาออกซิเจนเข้ามาในเลือด และส่งคาร์บอนไดออกไซด์ ออกไปยังปอดผ่านการหายใจ หลังจากนั้นระบบไหลเวียนจะส่ง เลือดแดงที่มีออกซิเจนไปยังส่วนต่างๆ ของร่างกาย และรับ เลือดดำที่มีคาร์บอนไดออกไซด์และมีออกซิเจนน้อยกลับมายัง ปอด โดยการหดตัวเป็นจังหวะซ้ำๆ ปกติหัวใจเต้น 60 - 100 ครั้งต่อนาที (เฉลี่ยอยู่ที่ 72 ครั้งต่อนาที) ทุกๆ วันหัวใจจะเต้น ประมาณ 100,000 ครั้ง และสูบฉีดเลือดประมาณ 4.7 - 5.7 ลิตรต่อนาที เฉลยกรอบที่ 5 คำตอบ ประมาณกำปั้นมือตัวเอง กรอบที่6 หัวใจมีหน้าที่สูบฉีดเลือดผ่านระบบไหลเวียนไปเลี้ยง ส่วนต่างๆ ของร่างกาย และ...........................
17 เฉลยกรอบที่ 6 คำตอบ รับเลือดที่ใช้แล้วกลับไปฟอกที่ปอด กรอบที่ 7 2.2 การดูแลรักษา 1. ออกกำลังกายเป็นประจำ เช่น วิ่ง เดิน ว่ายน้ำ 2. รับประทานอาหารที่ช่วยบำรุงเลือด เช่น ตับ ไข่แดง 3. ลดการรับประทานอาหารที่มีไขมันสูง อาหารที่บำรุงเลือดคือ........................
18 3. ตับ ตับเป็นอวัยวะที่สำคัญอันดับต้นๆ ของร่างกายคนเรา ตับ เป็นอวัยวะที่มีสีแดง เป็นกลีบ อยู่ตรงชายโครงขวาใต้กระดูกซี่โครง ในหนึ่งวันเลือดทั้งหมดในร่างกายประมาน 5 ลิตรนั้นจะใช้เวลา ไหลเวียนผ่านตับเพียง 4-5 นาทีเท่านั้น เราจะสังเกตได้ในหนึ่งๆ วัน ตับทำงานหนักมาก และหน้าที่ของตับก็มีหลายอย่างเช่นกัน กรอบที่ 8 ตับเป็นอวัยวะที่มีสีแดง เป็นกลีบ........................
19 เฉลยกรอบที่ 8 คำตอบ อยู่ตรงชายโครงขวาใต้กระดูกซี่โครง หน้าที่สำคัญของตับคือ สร้างน้ำดี สะสมอาหารและ ............... กรอบที่ 9 3.1 หน้าที่สำคัญ - สร้างน้ำดีย่อยสารอาหาร - สะสมอาหาร - กำจัดของเสียและสารพิษออกจากร่างกาย
20 กรอบที่ 10 เฉลยกรอบที่ 9 คำตอบ กำจัดของเสียและสารพิษออกจากร่างกาย 3.2 การดูแลรักษา 1. รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ไม่มีสารเคมีเจือปน 2. ไม่ดื่มสุราหรือของมึนเมา 3. ออกกำลังกาย และพักผ่อนให้เพียงพอ ถ้าเราสังเกตดีๆในหนึ่งๆวันตับจะ ทำงานหนักมากดังนั้นดูแลรักษาตับ ให้ดีๆนะคะ
21 กรอบที่11 ค ำชี้แจง ให้นักเรียนดูภาพ แล้วบอกวิธีดูแลรักษาอวัยวะภายในให้ถูกต้อง อวัยวะ วิธีดูแลรักษาอวัยวะ ใบงานที่ 1.1 เรื่อง วิธีดูแลสมอง หัวใจ ตับ
22 กรอบที่ 12 คำชี้แจง ให้นักเรียนดูภาพ แล้วบอกวิธีดูแลรักษาอวัยวะภายในให้ถูกต้อง อวัยวะ วิธีดูแลรักษาอวัยวะ 1. พักผ่อนให้เพียงพอ 2. ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ 3. ไม่ดื่มสุรา ไม่เสพสารเสพติด 4. กินอาหารที่มีประโยชน์ 5. ระมัดระวังไม่ให้ของแข็งกระแทกศีรษะ 1. พักผ่อนให้เพียงพอ 2. ทำจิตใจให้ร่าเริงแจ่มใสอยู่เสมอ ไม่เครียด 3. ไม่ดื่มสุรา ไม่สูบบุหรี่ 4. ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ และเหมาะสมกับวัย 5. กินอาหารที่มีประโยชน์ หลีกเลี่ยงอาหารที่มีไขมันสูง 1. ไม่กินอาหารสุกๆ ดิบๆ 2. ไม่ดื่มสุรา และเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ 3. กินอาหารที่สะอาด และดื่มน้ำต้มสุกเสมอ 4. พักผ่อนให้เพียงพอ ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ 5. ไม่กินยาเกินความจำเป็น เพราะสารเคมีในยาอาจมีฤทธิ์ ทำลายตับ ใบงานที่ 1.1 เรื่อง วิธีดูแลสมอง หัวใจ ตับ
23 กรอบที่13 4. ปอด ลักษณะคล้ายฟองน้ำ มีขนาดใหญ่และยืดหยุ่นปอดอยู่ในทรวงอก มีสอง ข้าง คือขวาและซ้าย มีกระดูกซี่โครงคอยปกป้องปอดไว้อีกชั้นหนึ่ง ปอดมีลักษณะคล้าย...........................
24 กรอบที่ 14 เฉลยกรอบที่ 13 คำตอบ ฟองน้ำ 4.1 หน้าที่สำคัญ หน้าที่หลักของปอดก็คือ การแลกเปลี่ยนก๊าซออกซิเจนจากสิ่งแวดล้อมเข้าสู่ ระบบเลือดในร่างกาย และแลกเปลี่ยนเอาก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ออกจากระบบ เลือดออกสู่สิ่งแวดล้อม ฟอกเลือดเสียให้เป็นเลือดดี หน้าที่หลักของปอดก็คือ การแลกเปลี่ยน ก๊าซออกซิเจนกับ.....................................
25 เพื่อป้องกันฝุ่นละอองและ สารพิษเข้าสู่ปอดเราควร ...................... กรอบที่15 เฉลยกรอบที่14 คำตอบ ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ 4.2 การดูแลรักษา 1. อยู่ในที่ที่มีอากาศบริสุทธิ์เช่น ชายทะเล สวนสาธารณะ บริเวณที่ มีต้นไม้เยอะๆ 2. สวมหน้ากากอนามัยหรือหลีกเลี่ยงบริเวณที่มีฝุ่นละอองควันพิษ เช่น โรงงานอุตสาหกรรม ถนนที่มีรถหนาแน่น บริเวณที่มีการ ก่อสร้างหรือบริเวณที่มีผู้คนแออัด เช่น ตลาด โรงพยาบาล ศูนย์การค้า เพื่อป้องฝุ่นละออง สารพิษเข้าสู่ปอด 3. ออกกำลังกายเป็นประจำ
26 กรอบที่ 16 เฉลยกรอบที่ 15 คำตอบ สวมหน้ากากอนามัยหรือหลีกเลี่ยงบริเวณที่มีฝุ่นละอองควันพิษ ค ำชี้แจง ให้นักเรียนดูภาพ แล้วเขียนชื่อ ตำแหน่ง ลักษณะ และหน้าที่ของ อวัยวะแต่ละภาพให้ถูกต้อง ใบงานที่ 1.2 เรื่อง รู้จักปอด ชื่ออวัยวะคือ ต าแหน่ง ลักษณะ หน้าที่
27 กรอบที่ 17 ค ำชี้แจง ให้นักเรียนดูภาพ แล้วเขียนชื่อ ต าแหน่ง ลักษณะ และหน้าที่ของอวัยวะแต่ละภาพให้ถูกต้อง ตอบถูกเก่งมากค่ะศึกษากระเพาะอาหาร ต่อเลยนะคะ ชื่ออวัยวะคือ ปอด ต าแหน่ง บรรจุอยู่ภายในโพรงของทรวงอก โดยแยก เป็ นปอดข้างซ้ายและปอดข้างขวา ลักษณะ คล้ายฟองน ้าขนาดใหญ่ ยืดหยุ่นได้ หดได้ หน้าที่ ปอดมีหน้าที่ฟอกเลือด โดยรับเลือดที่มี ออกซิเจน น้อยจากหัวใจห้องล่างขวา เพื่อเปลี่ยนให้ เป็ นเลือดที่มี ออกซิเจนมาก ภายในปอดมีถุงลมเล็กๆ จ านวนมาก เรียกว่า ถุงลมปอด ท าหน้าที่แลกเปลี่ยนแก๊สออกซิเจน กับแก๊สคาร์ บอนไดออกไซด์ ใบงำนที่ 1.2 เรื่อง ร ู้จักไต ปอด กระเพำะอำหำรล ำไส ้
28 กรอบที่ 18 5. กระเพาะอาหาร กระเพาะอาหาร เป็นอวัยวะที่มีลักษณะคล้ายถุง ประกอบด้วยกล้ามเนื้อที่มีความ ยืดหยุ่น อยู่ในช่องท้องต่อจากปากและหลอดอาหาร 5.1 หน้าที่สำคัญ 1. ทำหน้าที่บดและคลุกเคล้าอาหารให้ผสมเข้ากับกรดเกลือและเอนไซม์ได้ เป็นของเหลวข้นๆ เรียกว่า ไคม์ (chyme) 2. ดูดซึมน้ำและสารอาหารไปเลี้ยงส่วนต่างๆของร่างกาย
29 กระเพาะอาหารมีหน้าที่ ....................... 5.2การดูแลรักษา 1. กินอาหารให้เป็นเวลา 2. งดอาหารรสเผ็ดจัด เปรี้ยวจัด 3. งดดื่มเหล้า เบียร์ หรือยาดอง 4. งดดื่มน้ำชา กาแฟ 5. งดสูบบุหรี่ 6. งดเว้นการกินยา ที่มีผลต่อกระเพาะอาหาร 7. พักผ่อนให้เพียงพอ ผ่อนคลายคลายตึงเครียด 8. หยุดยาแก้ปวดกลุ่ม NSAIDS.
30 กรอบที่19 เฉลยกรอบที่ 18 คำตอบ ทำหน้าที่บดและคลุกเคล้าอาหารและดูดซึมน้ำและสารอาหาร คำชี้แจง ให้นักเรียนดูภาพ แล้วเขียนชื่อ ตำแหน่ง ลักษณะ และหน้าที่ของ อวัยวะแต่ละภาพให้ถูกต้อง ใบงานที่ 1.3 เรื่อง รู้จัก กระเพาะอาหาร ชื่ออวัยวะ คือ ตำแหน่ง ลักษณะ หน้าที่
31 กรอบที่ 20 คำชี้แจง ให้นักเรียนดูภาพ แล้วเขียนชื่อ ตำแหน่ง ลักษณะ และหน้าที่ของ อวัยวะแต่ละภาพให้ถูกต้อง ใบงำนที่ 1.3 เรื่อง ร ู้จักกระเพำะอำหำร ชื่ออวัยวะ คือ กระเพาะอาหาร ตำแหน่ง ตั้งอยู่ในบริเวณช่องท้อง และมีส่วนปลายงอลงไปทางขวา ลักษณะ เป็นถุงกล้ามเนื้อใหญ่ มี ความเหนียวและสามารถยืดตัวออก เพื่อรับ อาหารจำนวนมาก หน้าที่ เป็นที่เก็บอาหาร ย่อยอาหาร และคลุกเคล้าอาหาร กับน้ำย่อยก่อนที่อาหารจะเคลื่อนที่ ไปส่วนอื่นๆ
32 กรอบที่ 21 6.ลำไส้ ตำแหน่ง ขดไปมาอยู่ในช่องท้องตอนบน ลักษณะ เป็นท่อกลวงยาว แบ่งได้เป็น 3 ส่วน คือ ลำไส้ดูโอดินัม ลำไส้เล็ก และลำไส้ใหญ่ หน้าที่ ลำไส้แต่ละส่วนทำหน้าที่แตกต่างกัน ดังนี้ 1) ลำไส้ดูโอดินัม ทำหน้าที่แลกเปลี่ยนกรดที่ได้จาก กระเพาะอาหาร 2) ลำไส้เล็ก ทำหน้าที่ย่อยอาหารในขั้นตอนสุดท้าย และดูดซึมสารอาหารเข้าสู่กระแสเลือด 3) ลำไส้ใหญ่ ทำหน้าที่ดูดน้ำและเกลือแร่จาก กากอาหาร และขับถ่ายเป็นอุจจาระ
33 กรอบที่ 22 7. ไต ตำแหน่ง ตั้งอยู่ด้านล่างของช่องท้องทางด้านซ้าย และ ด้านขวาใกล้กระดูกสันหลัง ยึดติดกับกะบังลม ลักษณะ รูปร่างคล้ายเม็ดถั่วแดง มีขนาดเท่ากำมือ สีน้ำตาลแกมแดง หน้าที่ กรองของเสียออกจากเลือดและขับออกมาพร้อม กับน้ำในรูปปัสสาวะ และช่วยรักษาสมดุลของน้ำ และเกลือแร่ในร่างกาย
34 กรอบที่ 23 คำชี้แจง ให้นักเรียนดูภาพ แล้วเขียนชื่อ ตำแหน่ง ลักษณะ และหน้าที่ของ อวัยวะแต่ละภาพให้ถูกต้อง ใบงานที่ 1.4 เรื่อง รู้จักไต ลำไส้ ชื่ออวัยวะคือ ต าแหน่ง ลักษณะ หน้าที่ ชื่ออวัยวะคือ ต าแหน่ง ลักษณะ หน้าที่
35 กรอบที่ 24 คำชี้แจง ให้นักเรียนดูภาพ แล้วเขียนชื่อ ตำแหน่ง ลักษณะ และหน้าที่ของอวัยวะแต่ละภาพให้ ถูกต้อง ใบงานที่ 1.4 เรื่อง รู้จักไต ลำไส้ ชื่ออวัยวะคือ ปอด ต าแหน่ง บรรจุอยู่ภายในโพรงของทรวงอก โดยแยก เป็ นปอดข้างซ้ายและปอดข้างขวา ลักษณะ คล้ายฟองน ้าขนาดใหญ่ ยืดหยุ่นได้ หดได้ หน้าที่ ปอดมีหน้าที่ฟอกเลือด โดยรับเลือดที่มีออกซิเจน น้อยจากหัวใจห้องล่างขวา เพื่อเปลี่ยนให้ เป็ นเลือดที่มี ออกซิเจนมาก ภายในปอดมีถุงลมเล็กๆ จ านวนมาก เรียกว่า ถุงลมปอด ท าหน้าที่แลกเปลี่ยนแก๊สออกซิเจน กับแก๊สคาร์ บอนไดออกไซด์ ชื่ออวัยวะคือ กระเพาะอาหาร ต าแหน่ง ตั้งอยู่ในบริเวณช่องท้อง และมีส่วนปลายงอ ลงไปทางขวา ลักษณะ เป็ นถุงกล้ามเนื้อใหญ่ มีความเหนียวและ สามารถยืดตัวออก เพื่อรับอาหารจ านวนมาก หน้าที่ เป็ นที่เก็บอาหาร ย่อยอาหารและคลุกเคล้าอาหาร กับน ้าย่อยก่อนที่อาหารจะเคลื่อนที่ไปส่วนอื่นๆ
36 กรอบที่ 25 ทบทวนบทสรุป อวัยวะภายในมีความสำคัญต่อการดำเนินชีวิต เช่น สมอง หัวใจ ปอด ตับ กระเพาะอาหาร สำไส้ ไต ดังนั้น เราจึงต้องรู้จักหน้าที่ของอวัยวะ เพื่อการใช้และ ดูแลอวัยวะอย่างถูกต้อง
37 คำชี้แจง ให้นักเรียนวาดภาพอวัยวะภายในร่างกายตามที่เรียนมา พร้อมทั้งระบุ ชื่ออวัยวะ และบอกรายละเอียดตามประเด็นที่กำหนดให้ไว้ ใบงานที่ 1.5 เรื่อง อวัยวะภายในร่างกาย (วาดภาพอวัยวะ) ตำแหน่ง ลักษณะ หน้าที่ วิธีดูแลรักษา ชื่อ........................................................................................
38 คำชี้แจง ให้นักเรียนเขียนเครื่องหมาย × ทับตัวอักษรหน้าคำตอบที่ถูกต้อง 1. ปอด มีหน้าที่อะไร ก. สูบฉีดเลือดไปเลี้ยงส่วนต่างๆ ของร่างกาย ข. ขับถ่ายของเสีย ค. ฟอกเลือด 2. ข้อใด ไม่ใช่หน้าที่ของสมอง ก. ย่อยอาหาร ข. เก็บข้อมูล ค. คำนวณ 3. อวัยวะในข้อใด ที่เรา ไม่สามารถมองเห็นได้จากภายนอก ก. หู ข. แขน ค. หัวใจ 4. การที่เราจำเหตุการณ์ได้นั้นเป็นเพราะการทำงานของอวัยวะใด ก. สมอง ข. ท้อง ค. ตา แบบทดสอบหลังเรียน
39 5. หัวใจ มีรูปร่างคล้ายกับสิ่งใด ก. ดอกกุหลาบ ข. ดอกบัวตูม ค. ดอกหน้าวัว 6. หัวใจมีหน้าที่สำคัญอย่างไร ก. ย่อยอาหาร ข. ฟอกอากาศ ค. สูบฉีดเลือดไปเลี้ยงร่างกาย 7. กิจกรรมใดช่วยพัฒนาสมองได้ดีที่สุด ก. ทำความสะอาดบ้าน ข. ปลูกต้นไม้ ค. ต่อจิกซอร์ 8. การออกกำลังกายส่งผลดีต่ออวัยวะใดมากมี่สุด ก. กระเพาะอาหาร ข. หัวใจ ค. ลำไส้
40 9. การกระทำในข้อใดอันตรายต่อตับ ก. การรับประทานอาหารรสจัด ข. การดื่มน้ำอัดลม ค. การดื่มสุรา 10. การสูบบุหรี่ส่งผลเสียต่ออวัยวะใดมากที่สุด ก. ปอด ข. ตับ ค. ไต
41 เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน 1. ค 2. ก 3. ค 4. ก 5. ข 6. ค 7. ค 8. ข 9. ค 10. ก เกณฑ์กำรให้คะแนน ถูก 10 ข้อ ดีมาก คุณเยี่ยมมาก ถูก 8– 9 ข้อ ดี คุณคือคนเก่ง ถูก 6 – 7 ข้อ พอใช้ ควรศึกษาเพิ่มเติมอีก ถูก 0 – 5 ข้อ ต้องแก้ไข ทำความเข้าใจกับบทเรียนให้มากๆนะคะ
42 บรรณำนุกรม กวี วรกวิน, บุษบา คุณาศิรินทร์และวรวิทย์ มีมาก. (2557). ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ สุขศึกษาและพลศึกษา ชั้นประถมศึกษาปีที่ 2. กรุงเทพฯ : พัฒนาคุณภาพวิชาการ. ปอด. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : www.office.bangkok.go.th สืบค้นเมื่อ วันที่ 18 สิงหาคม 2564 ภาพกระเพาะอาหาร. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : https://toey999.wordpress.com สืบค้นเมื่อ วันที่ 18 สิงหาคม 2563. ภาพตับ. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : https://www.nsm.or.th/other-service สืบค้นเมื่อ วันที่18 สิงหาคม 2563. ภาพไต. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : https://pharmacy.mahidol.ac.th สืบค้นเมื่อวันที่ 18 สิงหาคม 2563. ภาพปอด. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : https://sites.google.com/ สืบค้นเมื่อวันที่ 18 สิงหาคม 2563. ภาพลำไส้. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : https://www.kroobannok.comสืบค้นเมื่อวันที่ 18 สิงหาคม 2563. ภาพสมอง. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : https://sites.google.com/site/anameaum สืบค้นเมื่อวันที่ 18 สิงหาคม 2563. ภาพหัวใจ. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : https://www.sikarin.com/ สืบค้นเมื่อวันที่ 18 สิงหาคม 2563.