การเขียนพรรณนา

วชิ า ภาษาไทย

รหัส ท๒๒๑๐๑
ชนั้ มัธยมศกึ ษาปที ่ี ๒
ผู้สอน ครูกังสดาล โชตริ ัตน์

เรอ่ื ง การเขียนพรรณนา

การเขยี นพรรณนา

มองดทู ะเลสีครามยามเช้า แสงของดวงอาทิตยส์ อ่ ง
มากระทบกับทะเลมองน้าทะเลเป็นประกาย ระยบิ ระยับ
จับตา แลมองดทู ้องฟ้าปลอดโปร่ง ฉันสดู ลมหายใจเขา้
ไปเตม็ ปอดนาน ๆ ทไ่ี ดม้ าเที่ยวทะเล ความงามของ
ทะเลยามเชา้ ทา้ ใหฉ้ นั รู้สกึ สดชื่นกระปรก้ี ระเปรา่ ฉัน
อยากย้่าเทา้ ไปบนผนื ทรายทเี่ มด็ ทรายขาวละเอียดอุ่น
นุม่ นี้อย่างทไ่ี ม่ได้สมั ผสั มานานแลว้

(กิติยา ชาวหนอง)

การเขียนพรรณนา

ภาพ การเขียน โดย เวบ็ ไซคก์ ารเรยี นภาษาไทย จากเว็บ https://sites.google.com/a/htp.ac.th/kar-kheiyn-
rayngan-kar-ptibati-ngan/kar-kheiyn-rayngan-kar-ptibati-nganสบื ค้นเมือ่ วนั ท่ี ๓๑/๐๕/๖๒

ศกึ ษาใบความรู้

เรอ่ื ง
การเขียนพรรณนา

ใบความรทู้ ่ี ๑ เรอ่ื ง การเขียนพรรณนา หน่วยการเรยี นรทู้ ่ี ๒ อุปลักษณ์ คือสํานวนภาษาที่นําเอาส่ิงต่างกันสองส่ิงหรือมากกว่า แต่มีคุณสมบัติบางอย่างร่วมกันมา
แผนการจดั การเรียนรู้ที่ ๔ เรื่อง การเขยี นพรรณนา
เปรยี บเทียบโดยเปรียบว่าส่ิงหน่ึงเป็นอีกสิ่งหน่ึงโดยตรง ใช้คํากริยาเป็นหรือ คือ เช่น ลูกเป็นแก้วตาและดวงใจของพ่อแม่
รายวิชาภาษาไทย ภาคเรยี นที่ ๑ ชน้ั มัธยมศึกษาปที ่ี ๒
จดุ ประสงค์การเรยี นรู้ ๑. บอกประเภทของการเขียนพรรณนาได้ เขาคอื วีรบรุ ุษแห่งทุง่ นาแก

การเขยี นพรรณนา บคุ ลาธิษฐาน คือการสมมุติสิ่งไม่มีชีวิตให้มีชีวิต ความคิดนามธรรมหรือสัตว์ให้มีสติปัญญาอารมณ์หรือกิริยา

ความหมายของการเขียนพรรณนา อาการเหมอื นมนษุ ย์ เชน่ ลมหนาวมาเยอื น คล่นื นอ้ ยค่อย ๆ กระซิบกับฝงั่ ความอาฆาตเกาะกนิ หวั ใจ
การเขยี นพรรณนา หมายถึงการเขียนท่ีเรยี บเรยี งถอ้ ยคําทงั ภาษาพูดและภาษาเขียนเพอ่ื ให้ รายละเอยี ดในเรอ่ื งใดเรอื่ ง
หนง่ึ ไม่วา่ บุคคล สัตว์ พชื วตั ถุ สถานทหี่ รอื เหตกุ ารณ์ โดยเน้นใหผ้ ้ฟู งั หรอื ผอู้ ่าน นึกเป็นภาพทเี่ ดน่ ชัดและเกดิ อารมณ์ การเลียนเสียงธรรมชาติ คือสํานวนภาษาท่ีใช้คําเพ่ือเลียนเสียง ต่าง ๆ เช่น ไฟลุกค่ึก ๆ เสียงคนพูด ห่ึง ๆ
ความรู้สกึ ตามทผ่ี ู้ส่งสาร มงุ่ หมายโวหารพรรณนามลี ักษณะวรรณศิลปม์ ากกว่าโวหารอย่างอื่น เนื่องจากมีการใช้ ถ้อยคาํ
ทก่ี อ่ ให้เกิดภาพพจนแ์ ละอารมณส์ ะเทือนใจ การเขียนพรรณนา เป็นการบอกสภาพของสิง่ ของ บุคคล โดยไม่คาํ นึงถงึ การ บดั เด๋ยี วดังหงั่งเหง่งวังเวงแว่ว
เรียงลาํ ดับเหตกุ ารณ์ โดยแสดงถึงความร้สู กึ ประทบั ใจอย่างลึกซงึ ได้
ลักษณะการเขยี นพรรณนา เปน็ การเขยี นท่ีมุง่ อธิบายความให้เหน็ สภาพหรือลักษณะทล่ี ะเอียดลออ เปน็ การพรรณนา ประเภทของการเขียนพรรณนา
ความรู้สกึ โดยแสดงในเนือความรสู้ ึกประทบั ใจหรือสะเทือนใจไปกบั เนอื ความทพ่ี รรณนานันๆ เช่น เขยี นเร่ือง “อาหาร”
ถ้ากลา่ วถึงวธิ ปี รงุ หรอื คณุ ค่าอาหารเปน็ การเขยี นอธบิ าย แตถ่ า้ เขยี นเนน้ ความน่ารับประทาน รูปลักษณะ สสี นั กลนิ่ รส ก็ ๑. การพรรณนาบุคคล จําเป็นต้องสังเกตรูปร่างหน้าตาการเดินนําเสียง การพูดจากิริยาอาการลักษณะนิสัย
เปน็ การเขียนพรรณนา
อารมณ์ความรู้สึก ไม่ว่าจะเป็นบุคคลประเภทใด หรืออยู่ในฐานะใด เช่น ตัวตลกในบทละครหรือเด็กท่ีเล่นตามหาดทราย
หลกั การเขยี นพรรณนา
การเรียบเรยี งขอ้ ความแบบพรรณนาโวหารเพือ่ ก่อใหเ้ กดิ ภาพพจน์และอารมณ์ สะเทือนใจควรดําเนนิ ตามหลักเกณฑ์ดังนี โดยเขียนเฟ้นหาบุคลิกลักษณะเฉพาะ อาจร่าเริงแจ่มใส เคร่งขรึม หวีผมเรียบไม่มีเส้นแตกหรือยืนหลังค่อม การพรรณนา
๑. วเิ คราะห์ส่ิงท่จี ะพรรณนาอย่างละเอยี ดว่าประกอบดว้ ยอะไรบา้ ง สว่ นใดเปน็ ลกั ษณะเดน่ ส่วนใดเป็นลกั ษณะประกอบซง่ึ เสรมิ
ลกั ษณะเดน่ ลกั ษณะเดน่ และลกั ษณะประกอบมคี วามเกีย่ วเนื่องกันอยา่ งไร บคุ คลทําได้สองวธิ ีคอื การพรรณนาโดยตรงและพรรณนาโดยออ้ มใน การพรรณนาโดยตรงผู้เขียนกล่าวถึงลักษณะกิริยา
๒. เขยี นพรรณนาลกั ษณะเด่น ตามลาํ ดบั ความสําคญั หรอื ลําดบั ความมากน้อย ใหญ่-เล็ก เชน่ พรรณนาลกั ษณะบุคคล ควรกล่าวถงึ
เรอื นร่าง ใบหน้าและเคร่อื งแต่งกายตามลาํ ดับ พรรณนาต้นไมโ้ ดยทว่ั ไปมกั กลา่ วถงึ ลาํ ต้นกอ่ นดอกและใบ แต่ถ้าต้องการเนน้ สิง่ ใดเปน็ พิเศษก็กล่าวถงึ อ า ก า ร นิ สั ย ใ จ ค อ ห รื อ ค ว า ม คิ ด นึ ก ข อ ง ตั ว ล ะ ค ร เ อ ง ส่ ว น
สงิ่ นนั กอ่ นหรือขยายความให้มากกว่าสง่ิ อื่น
๓. การคดั สรรถอ้ ยคําทีเ่ หมาะสมทังเสียงและความหมาย โดยคํา ๆ นัน มีเสียงไพเราะและมคี วามหมาย ให้ความรสู้ ึกท่ีลกึ ซงึ ทาํ ให้ การพรรณนาโดยออ้ มตัวละครเป็นผ้เู ผยลักษณะตา่ ง ๆ ของตนดว้ ย คาํ พดู กิริยาท่าทางหรือให้ตัวละครอ่ืนกล่าวพาดพิงถงึ
เหน็ ภาพหรือได้ยินเสียงอีกดว้ ย โดยเฉพาะคํานาม กริยา และวเิ ศษณ์ควรเลอื กเฟน้ อยา่ งพิถพี ิถนั ให้ สอดคล้องกบั เนือความ
๔. ใช้คาํ หรอื กลุ่มคําทีเ่ ปน็ ภาษาภาพพจน์ ซง่ึ ไดแ้ กภ่ าษา ท่ีผิดแผกจากปกติหรอื ผิดจากภาษาตามตัวอกั ษร ด้านการเรยี บเรียงลาํ ดบั ๒. การพรรณนาสถานท่ีควรจะไดส้ ังเกตลกั ษณะที่เด่นของสถานท่ี ไม่ว่าจะเป็นที่คุ้นเคยมาแล้ว เช่น โรงเรียนหรือ
คาํ หรือดา้ นความหมายของคําเพ่ือใหเ้ ป็นสาํ นวนแปลกใหมแ่ ละมีพลงั ทาํ ใหม้ องเหน็ ภาพและเร้าอารมณ์ความร้สู กึ สาํ นวนที่ทําใหเ้ กดิ ภาษาภาพพจน์
ตา่ ง ๆ เชน่ สถานที่ที่เพิ่งเคยเห็นเป็นครังแรก จะต้องพิจารณาสี รูปร่าง ขนาดและการจัดวางส่ิงของส่ิงท่ีประทับใจท่ัวไปและเฟ้นหา
อปุ มา คือสํานวนภาษาท่ีนําสิง่ ซ่ึงต่างพวกกันสองส่ิงมาเปรยี บเทยี บกนั โดยใช้คําเช่ือม เหมอื น คลา้ ยดุจ ประหนึ่ง ราวกบั ว่า ฯลฯ เช่น
ดเุ หมอื นเสือ รา้ ยกวา่ ยงุ นยั นต์ าดุจดวงดาว ลกั ษณะเฉพาะท่ีทําให้เกดิ ความประทบั ใจนันเมอื่ สังเกตอยา่ งถ่ีถ้วนแล้ว จึงเลือกพรรณนาเฉพาะลักษณะที่

เดน่ ชดั ที่จะเรา้ ความสนใจของผ้อู ่าน และเรยี งลําดบั การพรรณนาตาม ความเหมาะสม เช่น เร่ิมต้นจากใกล้

ไป หาไกล หรือจากบนลงล่าง การพรรณนาพระพทุ ธรูปในพระอโุ บสถ เป็นตัวอยา่ งการพรรณนาสถานที่ใช้คํา

ที่เหมาะเจาะชดั เจนก่อให้เกดิ จนิ ตนาการประกอบด้วยโวหารเปรยี บเทียบทาํ ให้เกิด ภาพพจนเ์ ดน่ ชดั

๓. การพรรณนาธรรมชาติ ควรกล่าวถงึ ทวิ ทศั น์ บรรยากาศ ตลอดจนพืชสตั ว์ต่างๆ เช่น นก แมลง ถ้าเป็นชายทะเล

ควรเนน้ หาดทราย สีนําทะเล คล่ืนลม สภาพใตท้ ะเล หากเกยี่ วกบั ฤดูกาลควรเพง่ เลง็ ลักษณะพเิ ศษของแตล่ ะฤดูกาล

๔. การพรรณนาเหตกุ ารณ์ ควรเลือกเหตกุ ารณท์ ี่เด่น ชวนตดิ ตามหรอื เรา้ ความตื่นเตน้ สะเทือนอารมณ์และควรใช้

การบรรยายประกอบเพื่อให้เนอื เร่อื งแจม่ แจง้

ท่ีมา : หนังสอื เรียนรายวชิ าพืนฐานภาษาไทยววิ ธิ ภาษา ชนั มธั ยมศกึ ษาปที ่ี ๒
สาํ นกั งานคณะกรรมการการศึกษาขันพืนฐาน.
ฐะปะนยี ์ นาครทรรพ. การสอนภาษาไทย.

การเขียนพรรณนา

หมายถงึ การให้รายละเอยี ดของส่งิ ใดส่งิ หนึ่ง เชน่ บคุ คล
วตั ถุ สถานท่หี รือเหตุการณ์ช่วงใดชว่ งหน่ึง โดยมุ่งใหผ้ ูอ้ า่ น
ผฟู้ งั นกึ เห็นภาพอย่าง แจ่มชดั เห็นความเคลอ่ื นไหว จา้ นวน
สี ขนาดและเกดิ จนิ ตนาการตามที่ผูส้ ่งสารประสงค์

จดุ มงุ่ หมายของ
การเขียนพรรณนา

จุดม่งุ หมายของการเขียนพรรณนา

เป็นการเขยี นที่ม่งุ ให้ความแจ่มแจ้ง ละเอียดลออ
เพื่อใหผ้ ู้อ่านเกิดความซาบซึง้ เพลดิ เพลินไปกบั ข้อความ
นน้ั จงึ มักใชก้ ารเล่นคา้ เลน่ เสยี ง ใช้ภาพพจน์

ประเภทของ
การเขียนพรรณนา

ประเภทของการเขยี นพรรณนา

๑. การพรรณนาบคุ คล
๒. การพรรณนาสถานที่
๓. การพรรณนาธรรมชาติ
๔. การพรรณนาเหตุการณ์
๕. การพรรณนาความคิด

หลกั การเขียนพรรณนา

หลกั การเขียนพรรณนา

๑. เขียนดว้ ยถ้อยค้าที่เลอื กสรรแลว้
เพอื่ สอื่ ถึงอารมณ์ความร้สู ึกให้ได้มากที่สดุ

หลกั การเขยี นพรรณนา

๒.เน้นให้เกิดภาพพจน์เปน็ สา้ คญั

หลกั การเขยี นพรรณนา

๓. ควรใช้ภาพพจน์หรอื อปุ มาโวหาร
ประกอบดว้ ย เพอื่ เน้นให้เกิดจินตภาพ

ภาพพจน์

ภาพพจน์

อปุ มา คือ สา้ นวนภาษาทนี่ า้ สิ่งซงึ่ ตา่ งพวกกันสองส่งิ
มาเปรยี บเทียบกนั
โดยใช้ค้าเชื่อม เหมอื น คลา้ ยดจุ ประหนงึ่ ราวกับว่า

ดุเหมอื นเสือ
นัยนต์ าดุจดวงดาว

ภาพพจน์

อุปลักษณ์ คอื สา้ นวนภาษาที่นา้ เอาส่ิงตา่ งกนั สองสง่ิ
หรือมากกวา่ เปรียบเทยี บ โดยเปรียบว่าสงิ่ หนึง่ เป็น
อีกสงิ่ หน่ึงโดยตรง

ลกู เป็นแกว้ ตาและดวงใจ
ของพอ่ แม่

ครูคือแมพ่ มิ พ์ของชาติ

ภาพพจน์

บคุ ลาธษิ ฐาน คือ การสมมตสิ ง่ิ ไมม่ ีชีวิตใหม้ ชี ีวติ
ความคดิ นามธรรมหรอื สัตว์ใหม้ สี ติปญั ญาอารมณ์
หรอื กริ ิยาอาการเหมอื นมนษุ ย์

ความอาฆาตเกาะกินหัวใจ
ลมหนาวมาเยอื น คลน่ื น้อย
คอ่ ย ๆ กระซิบกบั ฝ่ัง

ภาพพจน์

สทั พจน์ คือ การเลียนเสียงธรรมชาติ

สา้ นวนภาษาทีใ่ ชค้ า้ เพ่ือเลยี นเสียง ต่าง ๆ

เปรี้ยง ๆ ดงั เสยี งฟ้าฟาด
ลมพดั กงิ่ ไม้ระหลังคาบ้าน
ดังแกรกกรากน่ากลัว

วรรณคดไี ทยมปี ระวตั ิความเป็นมายาวนาน
มากกว่า ๗๐๐ ปี นับตง้ั แต่สมยั สุโขทัย อยุธยา
ธนบุรี มาจนถึงรตั นโกสนิ ทร์

ไผซ่ อออ้ เอยี ดเบยี ดออด
ลมลอดไลเ่ ลยี้ วเรยี วไผ่
ออดแอดแอดออดยอดไกว
แพใบไล้นา้ ลา้ คลอง

ดวงอาทติ ย์ลบั ทวิ ไมไ้ ปแลว้ ลมเยน็ พดั มาเบา ๆ
อากาศบริสทุ ธไ์ิ ร้มลพิษ แมน่ ้าบางปะกงยาม
สนธยาต่างกับอากาศกรุงเทพฯ สองฟากฝ่ัง
แมน่ ้าเต็มไปด้วยตน้ ลา้ พู

จนผมโกรน๋ โล้นเกลี้ยงถงึ เพียงหู
ดูเงาในน้าแลว้ ร้องไห้
ฮดึ ฮดั ขัดแค้นแนน่ ใจ
ตาแดงด่งั แสงไฟฟ้า

ตัวอยา่ ง
การเขียนพรรณนา

ปงิ ปิง

ปิง ปงิ เป็นช่ือของเจ้าแมวเหมยี วของฉัน ซ่ึงเป็นสาย
พนั ธุไ์ ทย ปิง ปิง มีรปู ร่างขนาดไม่ใหญ่มากนัก น้าหนัก
ประมาณ ๒ กโิ ลกรัม หวั ของปงิ ปิงกลมดงั่ กบั ลูกเทนนสิ
และหางของมันม้วนคล้ายกบั ขนมเค้กโรล

ขนของมนั เปน็ สีสม้ สลับขาวเหมือนจิตรกรไดแ้ ตง่ แตม้ สี
บนผ้าขาวแลดสู วยงาม สะอาดตา ตาของเจ้าปิงปงิ
กลมโตสฟี ้าราวกับนา้ ทะเล ถ้าเมอื่ ไหร่ท่ี เจ้าปงิ ปิง
โกรธขนึ้ มาตาของมนั กจ็ ะเปลย่ี นจากสฟี ้าเป็นสเี ขยี ว
มรกตราวกับตาเสือนัน่ เอง

กงั สดาล โชติรัตน์

ใบงาน

เรื่อง

การเขยี นพรรณนา

ภาพ สถานีรถไฟหัวหิน โดย ploypailin01231 เวบ็ https://sites.google.com/site/ploypailin01231/home/sthani-
rthfi-hawhin สบื ค้นเม่ือวนั ท่ี 30/5/62

คา้ ช้แี จง ใหน้ ักเรยี นเขียนข้อความเชงิ พรรณนาส้ัน ๆ จาก
รปู ภาพ พร้อมต้ังช่ือเรือ่ ง ความยาวไม่ต่้ากว่า ๕ บรรทัด

..............................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................

การเขียนพรรณนา

ภาพ การเขยี น โดย เว็บไซคก์ ารเรียนภาษาไทย จากเว็บ https://sites.google.com/a/htp.ac.th/kar-kheiyn-
rayngan-kar-ptibati-ngan/kar-kheiyn-rayngan-kar-ptibati-nganสบื ค้นเมือ่ วนั ท่ี ๓๑/๐๕/๖๒

การเขยี นพรรณนาคอื การเลอื กใช้ถ้อยค้าให้
สละสลวย และใช้การเปรยี บเทยี บเพือ่ ให้
ผู้อ่านเกดิ ภาพพจน์ เกดิ จนิ ตนาการมองเห็น
ภาพ เกดิ อารมณส์ ะเทอื นใจ