ภมู ิปัญญาท่ีจางหาย
ดงั่ สายน�้ำ
กระแช่
เมืองเพชร
1 เดียว
ในประเทศไทย
สารบญั
6
1 ข้ันตอน 14
การขึ้นโตหด
มาร้จู กั กันเถอะ ต�ำนานที่ยังมี
8 ลมหลายใจ
3 16อุปกรณ์ข้ึน
โตนด
10จดุ เรมิ่ ต้อง
ก้าวทันสมัย
ของเร่ืองราว สู่การพัฒนา
บ้านฉันมีอะไร
สวสั ดคี ะดฉิ นั
ชอ่ื นางสาววรรณวิศา รอดพันธ์ (เอิรน์ ) อายุ 21 ป ี
อาศยั อยูบ่ า้ นเล็ก ๆ ท่ีหนงึ่ ในหมูบ่ า้ นไรส่ ะทอ้ น อำ� เภอบา้ นลาด จงั หวดั เพชรบุรี
ปจั จบุ ันยงั ศกึ ษาอยู่ในระดบั ปริญญาตรี
มคี วามสนใจและอยากถา่ ยทอดภมู ิปญั ญาทไี่ ดร้ ูแ้ ละรบั มาใหแ้ กบ่ คุ คลอน่ื ท่ี
สนใจ เกย่ี วกบั “โตนดเมอื งเพชร” ตงั้ แตเ่ กดิ มากเ็ จอ ตอ่ ใหห้ นเี ทา่ ไหรก่ ห็ นไี ม่
จดุ เรม่ิ ตน้ ของเรอ่ื งราว
จดุ เรมิ่ ตน้
ของเรอ่ื งราว
จุดเร่ิมต้นมีอยู่ว่า เม่ือเช้าตรู่ของทุก ๆ วัน
ได้ลืมตาต่ืนขึ้นมาเม่ือลุกข้ึนจากท่ีนอน มองซ้าย
มองขวา เห็นเห็นแค่แม่ และพี่ชาย แต่ที่สงสัย
ใน ทุก ๆ เช้าแล้วก็ในทุก ๆ เย็นพ่อหายไป ต้ังแต่
เกิดมาดิฉันก็ได้เห็นต้นไม้ชนิดหนึ่งข้ึนรายล้อมไป
รอบ ๆ บา้ นของดฉิ นั เปน็ ตน้ ไมท้ ม่ี ลี ำ� ตน้ จากพนื้ ดนิ
เพียงต้นเดียวไม่มีหน่อ ล�ำต้นมีขนาดใหญ่ ล�ำต้น
ตรงกลมผิวด�ำเกรียมเป็นเส้นแข็งเหนียว และท่ี
ส�ำคัญล�ำต้นสูงมาก สูงประมาณ 18-25 เมตร
เห็นจะได้ นอกจากน้ีใบของมันยังใหญ่มาก ๆ เอา
เสยี ดว้ ย แมเ่ คยบอกวา่ ตน้ ไมพ้ วกนม้ี อี ายรุ าว ๆ 15
ปีขึน้ ไปทัง้ น้นั เลย แลว้ ทกุ ๆ เช้าและทกุ ๆ เยน็ พ่อ
ถึงหายไปแลว้ เกีย่ วอะไรกบั ต้นไมท้ ีว่ า่ นี
ต้นไม้ที่ว่าน้ีทุกคนในจังหวัดเพชรบุรีล้วนต่างคน
ต่างรู้จักกันดีในชื่อ “ต้นโหนด” หรือ “โตนด” ในภาษา
กลางเรียกมักจะเรียกว่า “ต้นตาล” เป็นพืชตระกูลปาล์ม
ใบพัดชนิดหนึ่ง ชอบอากาศร้อน ชอบขึ้นในดินทรายหรือ
ดินปนทราย และดินเหนียวแต่ในที่เปียกแฉะ เช่น ตามทุ่ง
นาตาลโตนดก็เจริญงอกงามดีในท่ีดินทรายน�้ำกร่อยข้ึนถึง
ก็จะย่ิงโตเร็วและมีน�้ำหวานจัด นอกจากนี้ยังชอบข้ึนในท่ี
ไมม่ พี ืชปกคลมุ เปน็ พืชทเ่ี จรญิ เตบิ โตไดด้ ใี นสภาพคอ่ นขา้ ง
แห้งแล้งไมช่ อบดนิ กรดแตก่ เ็ จริญเติบโตในทช่ี ุ่มชนื้ ได้
ในทุก ๆ เช้าและในทกุ ๆ เยน็ พ่อจะตอ้ งไปขน้ึ ตาล
และท�ำไมพ่อต้องขึ้นตาล....? ดิฉันเม่ือสมัยยังเยาว์วัยก็เคย
ตั้งค�ำถามแบบนี้ แล้วก็เคยสงสัยว่าท่ีบนต้นตาลมีอะไร
ท�ำไมพ่อต้องเอากระบอกไม้ไผ่ข้ึนไปด้วย เมื่อลงมาพ่อกจ็ ะ
ได้น้�ำขนุ่ ๆ ใส่ ๆ ลงมาทุกครงั้ ทง้ั ๆ ทีฝ่ นก็ไมต่ กแล้วทำ� ไม
ถึงมีน้�ำในกระบอกไม้ไผ่ได้ มีค�ำถามมากมายให้ได้สงสัยใน
ตอนน้ัน แต่ตอนน้ีดิฉันเข้าใจแล้วก็กระจ่างทุกปัญหาท่ีเคย
สงสยั ในตอนนัน้ หมดแลว้
ส่ิงท่ีอยู่ในกระบอกไม้ไผ่ท่ีพ่อต้องน�ำขึ้นไปบนต้นตาล และน�ำลงมาในทุก ๆ
เช้า และเย็นน้ัน เขาเรียกกันว่าน�้ำตาลใสหรือน้�ำโตนด กว่าจะได้น้�ำตาลใสมาน้ันมี
กระบวกการมากกมาย
ขนั้ ตอนท่ี 1 การท�ำทางข้ึน
ทางขนึ้ เกบ็ นำ�้ ตาลหรือลกู ตาลโตนด จะใช้วิธปี นี ข้ึนเก็บโดย
ใช้ “ไม้คาบตาล” หรอื ที่บางคนเรยี กกนั วา่ “พะอง” ท่ที ำ� จากไม้ไผ่ ตี
แนบขนานล�ำต้นจนถงึ ยอดตาล
ข้ันตอนท่ี 2 การนวดงวงตาล
การนวดงวงตาล หรอื การคาบช่อดอก เพ่อื ให้งวงตาลสร้าง
และเก็บนำ้� หวาน ท้งั ต้นดอกตวั ผู้ และตวั เมยี จะคล้ายกัน จะแตกตา่ ง
กันเฉพาะไมน้ วดช่อดอกของต้นตวั ผู้จะใช้ไม้นวดทแี่ บน และสนั้ กว่า
ส่วนของต้นตัวเมียจะใชไ้ มก้ ลม และยาวกว่า
การนวดจะนวดทบ่ี ริเวณปลายของงวงตาล ประมาณ 3-4
ข้อ โดยใชค้ มี ไม้สอดรวบงวงตาลเข้าหากัน และนวดอยา่ งสม่ำ� เสมอ
ดว้ ยไมค้ าบตาลเบา ๆ ทำ� ตดิ กนั ประมาณ 3-4 วัน หลังจากนัน้ ผกู งวง
ตาลเหล่านเี้ ขา้ ดว้ ยกนั เพือ่ ความสะดวกในการ กระบอกไม้ไผส่ �ำหรับเกบ็ รองน้ำ� ตาล มัก
ใชก้ ระบอกไม้ไผ่รองรบั น�ำ้ ตาลต่อไป รมควนั ไฟก่อนเพอ่ื ใหม้ สี นี วล และมกี ล่นิ หอม ก่อน
เกบ็ มกั ถากไมเ้ ค่ียมหรอื ไมพ้ ะยอม แตน่ ิยมใช้ไม่
ขนั้ ตอนที่ 3 การปาดตาล เคี่ยมมากกวา่ จำ� นวน 2-3 ชิน้ แตท่ ่บี า้ นของดฉิ ันใส่
การปาดตาล จะใช้ “มดี ปาดตาล” พะยอมลงในกระบอกทุกกระบอก เพื่อช่วยชะลอการ
ปาดท่ีปลายงวงตาลบาง ๆ แลว้ ผูกกระบอก บูดของนำ้� ตาลโตนดได้
ไมไ้ ผใ่ ห้แน่นกับงวงตาลส�ำหรบั รองรับนำ�้ ตาล
ตาลตน้ หน่ึงจะรองรับได้ 5-7 กระบอก ปาดวนั ขัน้ ตอนที่ 4 การแชง่ วงตาล
ละ 2 ครง้ั คือ ช่วงเช้า รอประมาณ 6-10 ชว่ั โมง การแชง่ วงตาลดว้ ยนำ้� หลงั จากการนวด
แล้วข้ึนเกบ็ พร้อมปาดใหม่อกี ครัง้ และไปเก็บ หรือคาบชอ่ ดอกแล้ว จะแชช่ อ่ ดอกหรืองวงตาลท่ีมัด
ตอนเย็น แต่สามารถเปล่ียนเวลาปาดให้คลมุ ช่วง รวมกันไว้แลว้ ในกระบอกใสน่ �ำ้ เปลา่ จากภมู ปิ ญั ญา
กลางคนื ได้ เพราะการปาด และรองน�ำ้ ตาลชว่ ง ของชาวบา้ นพบว่านำ้� ที่ใชแ้ ช่งวงตาลควรเป็นน้ำ� ข่นุ
กลางคนื จะไดน้ �ำ้ ตาลมากเป็น 2 เท่า ของชว่ ง หรือน�้ำดนิ โคลน เพือ่ ใหม้ นี ้ำ� ตาลสดในปรมิ าณท่ีมาก
กลางวนั แตจ่ ะทำ� ใหง้ วงตาลผลิตน�ำ้ ตาลได้นอ้ ย ขึน้ ถา้ เป็นนำ�้ ใสจะทำ� ให้น้�ำตาลสดไหลออกไมด่ ี การ
ลงอย่างรวดเรว็ โดย 1 ชอ่ ดอกจะปาด และให้ แช่ต้องแชใ่ ห้ครบ 2 วัน 2 คนื พอดีถ้าแชน่ ำ�้ นานเกิน
น้ำ� ตาลนานประมาณ 3-4 เดือน 1 ต้นจะใหน้ �้ำ ไปจะท�ำให้ใสไ่ ส้ของงวงตาลอุดตัน ทำ� ใหน้ ำ�้ ตาลสด
หวานเฉล่ยี วันละ 20-40 ลิตร (2 ครัง้ ) ไหลไม่ดเี ช่นกัน
มดี ปาดตาล อปุ กรณ์
ในการข้ึนตาล
เพื่อท�ำน้�ำตาลใส
“ไมค้ “าพบตะอาลง”” หรอื
ไมพ้ ะยอม กระบอกใสน่ ำ�้ ตาล
ไมค้ าบตวั ผู ้ ไมค้ าบตวั เมยี
Nam inum alia adicia
Am ipsapid mi, eici
Tem faccum.
เม่ือได้น้�ำตาลใสหรือน�้ำโตนด ของคนโบราณน้อยลงไปมากจะเหลือคน
แลว้ ส่งิ ทีแ่ ม่จะทำ� ในทุก ๆ เช้าคอื การกวน ท่ีท�ำอยู่หรือท�ำเป็นเพียงแค่ไม่ก่ีคนแล้วใน
น้�ำตาลโตนดซ่ึงเป็นของข้ึนช่ือของเมือง เพชรบุรีนี้แม้แต่อ�ำเภอที่มีขนาดใหญ่ใน
เพชรบ้านเรา ทีใ่ ครไป ใครมากจ็ ะต้องแวะ ละดับหนึ่งของจังหวัดเพชรบุรีอย่างเช่น
ซ้ือกลับไปเป็นของฝากทุกครั้งถ้าไม่ซื้อ อ�ำเภอบ้านลาดที่ดิฉันอาศัยอยู่ก็คงเหลือคน
แสดงว่ามาไม่ถึงเพชรบรุ ี ทีท่ �ำการหมักกระแช่น้อยลงไปทกุ ที่ ผนวก
แต่มีส่ิงหนึ่งที่ได้จากน้�ำโตนดซึ่ง กับคนที่ข้ึนตาลและต้นตาลก็ลดน้อยลงไป
เป็นเครื่องด่ืมที่ด่ืมกันมาช้านานนับต้ังแต่มี ทกุ ปี ถงึ แมก้ ารท�ำกระแชน่ ัน้ จะผิดกฎหมาย
การข้ึนตาลกนั เลยกว็ ่าได้ มนั จะมีลักษณะ แต่ดิฉันก็ภูมิใจท่ีพ่อยังรักษาภูมิปัญญาจาก
เป็นน้�ำสขี าว ๆ ขุน่ ๆ แต่เดี๋ยวก่อนมันไมใ่ ช่ ปู่ ย่า ตา ยาย ทีม่ มี าแตช่ ้านานใหค้ งสบื อยู่
สิ่งท่ีได้จากการน�ำน้�ำโตนดไปต้มให้เดือด ใหล้ ูกหลานได้เห็นกัน ทงั้ น้ีตัวของดฉิ ันเองก็
ท่คี นส่วนมากเรยี กกนั ว่า “นำ�้ ตาลสด” ยังมีแนวคิดท่ีจะยังรักษาและผลักดันให้กระ
แต่สิ่งน้ีเป็นส่ิงที่ถูกบ่มไว้ในระยะเวลา แช่เมืองเพชรของเราถูกกฎหมายได้ แตจ่ ะ
8-10ชวั่ โมงหรอื ต้ังแตเ่ ชา้ จนถงึ เยน็ รสชาติ ต้องขอใบรับรองเสียก่อน นอกจากนีต้ ัวของ
นั้นแปลกแหวกแนวและยังเป็นเอกลักษณ์ ดิฉันเองยังเป็นผู้หญิงถ้าจะให้ขึ้นตาลเพื่อไป
ที่ไม่มีที่ไหนเหมือนและมีนอกจากเมือง ปาดเพื่อเอาน�้ำตาลก็คงล�ำบากเสียหน่อยคง
เพชรบรุ ีบา้ นเรา สิ่ง ๆ น้ันกค็ ือ “นำ้� ตาล ต้องอาศัยพ่ีชายเป็นคนรับมีดต่อจากพ่อใน
เมา”หรือที่คนเมืองเพชรเรียกกันว่า วันทพี่ อ่ ไม่สามารถท�ำไหว
“กระแช”่ เป็นการนำ� น้�ำตาลสดทไ่ี ดห้ ลงั ทุกวันน้ีตัวดิฉันเข้าใจทุกอย่าง
จากการขึ้นตาลแบ่งออกมาส่วนหน่ึงก่อน กับสิ่งท่ีอยู่กับฉันมาต้ังแต่เด็กไม่ใช่แต่ต้น
ที่จะถูกน�ำส่งไปเคี่ยวเป็นน้�ำตาลโตนดหรือ โตนด ไม่ใชน่ ำ้� ตาลโตนด ทอี่ ย่ดู ้วยกันมายงั
ตม้ เป็นน�้ำตาลสด มาใสภ่ าชนะต่าง ๆ เช่น มี “กระแช”่ สง่ิ ท่ีอยู่ดว้ ยกนั มาตงั้ แต่เด็ก
ไห โอง่ หรืออ่ืน ๆ เป็นตน้ โดยท่ไี มร่ เู้ ลยว่าน้ำ� ขาว ๆ ขนุ่ ๆ ทอ่ี ย่ใู นไห
แ ต ่ เ ด๋ี ย ว ก ่ อ น ก า ร ผ ลิ ต ห รื อ น้นั เรยี กวา่ กระแช่ อยากจะขอบคุณพอ่ ที่ยงั
จ�ำหน่ายกระแช่หรือน้�ำตาลเมาน้ันถือว่า รกั ษาสงิ่ ทหี่ ายากสิง่ นี้อยู่ “ภมู ใิ จมากที่บ้าน
ผิดกฎหมายอาจจะโดนต�ำรวจจับได้ขึง ฉนั แตบ่ ้านทีอ่ น่ื ไมม่ ี”
ท�ำให้ปัจจุบันมีคนท่ียังรักษากระบวนการ
ท�ำกระแช่ หรือน้�ำตาลเมาทีเ่ ปน็ ภูมปิ ัญญา
บา้ นฉนั มี รากหรอื กงิ่ ของไม ้
แต่บา้ นอื่นไมม่ ี
“กระแช่”
อุปกรณ์และส่วนประกอบท่ี
ใชใ้ นการหมกั กระแช่
นำ้� ตาลใส
ไห หรอื โอง่ ขนาดท่ี
ไมม้ ะเกลอื ทไ่ี ดจ้ ากการหมกั ไหทแ่ี ลว้
ขนั้ ตอนการท�ำ
1. นำ� รากไม้ หรือกิ่งไม้ของไม้มะเกลอื น�ำมาฝานเปน็
ชิน้ ๆ แล้วนำ� ไปย่างไฟจนหอมหรือจนด�ำ ย�ำ้ ว่ายา่ งไม่ใช่เผา
ขอ้ ควรระวงั คือย่างอย่าให้ข้นึ เกร็ดที่คล้ายถ่าน เราจะเรยี กส่งิ
นว้ี า่ “เชอื้ ”
2. น�ำไมม้ ะเกลอื ที่ยา่ ง และไม้มะเกลือท่ไี ด้จาก
การหมักไหท่ีแล้วมาจดั เรยี งสลับลงไปในไห หรอื โอง่
3. เทน้ำ� ตาลใสท่ีไดล้ งไปและหาอุปกรณ์มาปิด
ไวไ้ ม่ใหแ้ มลงลงไป ทิง้ ไวป้ ระมาณ 8-12 ชั่วโมงจงึ จะ
ดื่มได้
4. เม่ือกระแช่ หรอื น้ำ� ตาลเมาหมดแล้ว ต้อง
เตมิ น้�ำตาลใสลงไปแทนทเี่ ดมิ อีก
ดังน้ันการด่ืมกระแช่จึงอยู่ในช่วงเวลา
ระหว่างตอนเช้าและตอนเย็นในกรณีด่ืมกระแช่
ไมห่ มดและปลอ่ ยทิ้งไวเ้ กิน 12 ช่วั โมง จะทำ� ให้
กระแช่เปลยี่ นรส และกลายเปน็ น้�ำสม้ สายชู
พอผ่านไปประมาณคร่ึงเดือนรสชาติจะเริ่ม
จืดจะต้องทำ� ใหมต่ ามขั้นตอนขา้ งตน้
ต�ำนานที่ยงั มีหลงเหลืออยู่
ชื่อ นายพยอม รอดพันธ์ (พ่อยอม)
อาย ุ 48 ปี
เกิดเมอ่ื วนั ท่ี 17 เมษายน 2515
อาศัยอยู่ 60 หม่ทู ่ี 7 ตำ�บลไร่สะทอ้ น อำ�เภอบ้านลาด จังหวดั เพชรบุรี
ประกอบอาชีพ เกษตกร, นักดนตรี
โทรศัพท์ 0895275069
ความในใจ รู้สึกเสียดายที่กระแช่ น�ำที่ไปใช้ในการท�ำไร่ ท�ำนา โตนดก็
เป็นภูมิปัญญาชาวบ้านที่สืบทอดกัน เหลือน้อยลงทุกวันยิ่งท�ำให้กระแช่ท่ีมี
มาแต่โบราณต้ังแต่รุ่นปู่ ย่า ตา ยาย คนท�ำน้อยอยู่แล้วก็ต้องน้อยลงไปอีก
ก�ำลังจะหายไปในอีกไม่กี่ปี คนรุ่น แต่ก็แอบหวังนิด ๆ ว่าสักวันลูก ๆ ท้ัง
หลังรู้จักแค่ช่ือแต่ไม่เคยได้ล้ิมรสชาติ 2 คนจะคงรักษาภูมิปัญญาของพ่อเอา
ว่าสุราไทยเมืองเพชรบุรีน้ันรสชาติ ไวใ้ ห้ลกู ให้หลานไดเ้ หน็ แบบท่ีพอ่ ทำ� ให้
เป็นอย่างไร เสียดายท่ีคนรุ่นหลังไม่ ลกู เห็น
ค่อยมีใครจะขึ้นตาลและส่วนมาก
ชาวไร่อย่างเราก็โค่นโตนดหมดเพ่ือ
กา้ วทนั สมยั สกู่ ารพฒั นา
กระแช่นั้นจะไม่ใช่เพียงเครื่องดื่มอีกต่อไป แค่
เปิดใจยอมรับ กระแช่ไม่ได้ต่างจากไวน์แดง
หรือวิสก้ี ในต่างประเทศเลย ท�ำไมไม่ลอง
น�ำมาแปรรูปในอาหารรูปแบบอ่ืนบ้างหละ
ลองน�ำมาท�ำเป็นเครื่องดื่มที่ทันสมัยขึ้น
กินง่ายข้ึน น�ำไปท�ำซอสและหมักเนื้อ
สัตว์ในอาหารฝร่ังแทนไวน์ แล้วจะเป็น
อยา่ งไร และมีอะไรกันบา้ งลองรบั ชม
ฟรตุ พน้ั ช์
ส่วนผสม
1. น�ำ้ ส้มค้นั 3 ออนซ์
2. น�้ำองุ่น 2 ออนซ์
3. น�ำ้ มะนาว 1/2 ออนซ์
4. กระแช่ 3 ออนซ์
5. น�้ำเช่ือม 1 ออนซ์ (ไมใ่ สก่ ็ได้)
วธิ ที ำ�
น�ำส่วนผสมท้งั หมดเทลงในแล้วผสม ใส่
น�ำ้ แขง็ ในแกว้ ทีจ่ ะเสริ ์ฟพอประมาณ เทใส่แก้ว
อาจจะประดบั แก้วด้วยกลว้ ยไม้ หรือมะนาว
ห่ันเป็นแว่น ทข่ี อบแกว้
สเต็กหม ู
สว่ นผสมสเตก็
1. สนั นอก/สนั ใน 150-200 กรมั จำ� นวน 1 ชนิ้
2. เกลือป่น (ตามชอบ)
3. พริกไทยป่น (ตามชอบ)
สว่ นผสมซอสสเตก็
1. พริกไทยสด (ตามชอบ)
2. เกลือป่น 1/2 ชอ้ นชา
3. เนยจืด 5 ช้อนโต๊ะ
4. หอมใหญ่สบั ละเอียด 1/2 หวั
5. กระแช่ 1/2 ถว้ ย
6. นมข้นสด 1 ถ้วย
7. น�้ำตาล (ตามชอบไมใ่ สก่ ็ได)้
วิธีทำ�
1. เคล้าผสมหมูกับพริกไทยและเกลอื ให้ท่ัวชน้ิ
2. ติดไฟทเ่ี ตายา่ งเพ่อื ยา่ งชิ้นหมู ยา่ งจนสกุ นำ� มาวาง
พักไวบ้ นจาน
3. ตง้ั กระทะใช้ไฟปานกลาง ใสน่ ำ�้ มันมะกอก เนยสด
และหอมใหญ่ลงผัดจนสกุ ใส ปรงุ รสด้วย เกลือป่น และพริก
ไทยปน่ เติมนมข้นสด และกระแช่ ชมิ รสตามชอบ ใส่พรกิ ไทย
สด ผัดสักพกั ยกลงจากเตา ตกั ราดบนสเตก็ พรอ้ มเสริ ์ฟได้เลย
4. อาจจะน�ำแครท บล็อกเคอรี่ หรือผักที่ตอ้ งการมา
ต้มหรือผดั เสิร์ฟเป็นเครื่องเคยี ง
คอหมยู า่ ง
สว่ นผสม
1. คอหมู 300-400 กรัม
2. น�ำ้ มันหอย 2 ช้อนโต๊ะ
3. นมข้นจืด 1/4 ถ้วย
4. ซอี ิ๊วขาว 3 ชอ้ นโต๊ะ
5. กระแช่ 1/4 ถว้ ย
วิธที �ำ
1. แลห่ มชู ้ินหนาๆ นำ� น้ำ� มนั หอย
นมข้นจดื ซอี ิ๊วขาว กระแชล่ งไปหมกั กบั เนอื้
หมู คลกุ ใหเ้ ครื่องปรงุ ซมึ เขา้ เน้อื และหมกั ท้งิ
ไว้ 2-3 ชว่ั โมง
2. เตรยี มเตาไฟใหร้ อ้ น นำ� หมหู มักวาง
ลงไปตะแกรง ยา่ งจนหมูสกุ ทั่วชิน้
3. เม่ือคอหมยู า่ งสุกแลว้ น�ำลงมาหนั่ ให้
เปน็ ช้นิ พอดคี �ำ
อา้ งอิง
จนั ทร์ศิริ แท่นมณ,ี 2552. ตน้ ตาลภมู ิปญั ญาคนเมอื งเพชร, โรงพิมพเ์ พชรบรุ ี
การพิมพ์: เพชรบรุ .ี
พระสมพงษ์ เนาสันเทยี ะ, 2552. การอนุรักษแ์ ละฟ้ืนฟปู ่าตาลโตนดในวัด
ตามวถิ ีพทุ ธจงั หวัดนครราชสีมา.
สมเกียรติ ขนั ออ่ น, 2552. การพัฒนาและการผลิตสารสกัดจากไม้พะยอม
ในรปู แบบผงเพอื่ ใชใ้ นกระบวนการผลิตน้�ำตาลสด.
สำ� นักงานการเกษตรจงั หวัดสงขลา, 2542. ตาลโตนดสงขลา.
สมั ภาษณ์
นายพะยอม รอดพันธ์ อายุ 48 ปี
นางจรรยา รอดพันธ์ อายุ 44 ปี
นางสาววรรณวศิ า รอดพนั ธ์ อายุ 21 ปี
ชื่อหนงั สือ ภมู ิปัญญาท่ีจางหาย ด่ังสายน้�ำ “กระแช่เมอื งเพชร”
เรยี บเรยี ง โชคชยั แปลแกว้
วรรณวิศา รอดพนั ธ์
ถา่ ยภาพ โชคชยั แปลแกว้
วรรณวศิ า รอดพันธ์
ภาพประกอบ โชคชัย แปลแก้ว
ออกแบบเลม่ โชคชัย แปลแก้ว
วรรณวิศา รอดพนั ธ์
ทปี่ รกึ ษา อาจารย์ ดร.เออื้ มพร โตภาณรุ กั ษก์ ลุ
รบั ชมเร่อื งราวผา่ น Youtube
หนงั เลม่ น้ีเป็ นสว่ นหนึ่งของรายวิชา
การเรยี นรตู้ ามแนวพระราชด�ำรแิ ละ
ภมู ิปัญญาไทย ปี การศึกษา 2563
จดั ท�ำข้ึนเพ่ือการศึกษาเท่านน้ั