ทฤษฎีการเรียนรู้กลุ่มมนุษยนิยม (Humanistic)

ทฤษฎีการเรียนรู้กลุ่มมนุษยนิยม (Humanistic)

จัดทำโดย
นายธนกร สุทธิวงศ์ และคณะ

อาจารย์ผู้สอน
ดร.ปัณฑิตา อินทรักษา




รายวิชาหลักสูตรและวิทยาการจัดการเรียนรู้ (21022204)
สาขาวิชาสังคมศึกษา คณะครุศาสตร์
มหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร

ทฤษฎีการเรียนรู้กลุ่มมนุษยนิยม (Humanistic)

จัดทำโดย

นายธนกร สุทธิวงศ์ รหัส 64115268115

นางสาวกีรติ ศรีเชษถา รหัส 64115268129

นายกิติพัฒน์ เลิศพงศ์สุวรรณ รหัส 64115268130

นางสาวพลอยชมพู คำชมพู รหัส 64115268207

นางสาววิชิตา อุปัญญ์ รหัส 64115268225







อาจารย์ผู้สอน
ดร.ปัณฑิตา อินทรักษา




รายวิชาหลักสูตรและวิทยาการจัดการเรียนรู้ (21022204)
สาขาวิชาสังคมศึกษา คณะครุศาสตร์
มหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร

ทฤษฎีการเรียนรู้กลุ่ม
มนุษยนิยม
(Huma
nism)

ก

คำนำ

รายงานเรื่องทฤษฎีการเรียนรู้กลุ่มมนุษยนิยม (Humanistic) นี้เป็ นส่วน
หนึ่งของรายวิชาหลักสูรตและวิทยาการจัดการเรียนรู้ (21022204)คณะผู้จัด
ทําจึงได้จัดทํารายงานเล่มนี้ขึ้น เพื่อให้ผู้อ่านได้เข้าใจถึงทฤษฎีการเรียนรู้กลุ่ม
มนุษยนิยม (Humanistic) ซึ่งขอบเขตเนื้อหาของรายงานประกอบไปด้วย


ความหมายทฤษฎีกลุ่มมนุษยนิยมและแนวคิดนักทฤษฎีกลุ่มมนุษยนิยมอัน

ได้แก่ มาสโลว์ (Maslow),รอเจอร์ส (Rogers),คอมบ์ส (Combs),โนลส์
(Knowles)และอิลลิช(Illich)​

การจัดทํารายงานเรื่องทฤษฎีการเรียนรู้กลุ่มมนุษยนิยม (Humanistic)
เล่มนี้ได้ดําเนินการเสร็จลุล่วงตามวัตถุประสงค์ที่กําหนดอย่างเรียบร้อย ทั้งนี้
ทางคณะผู้จัดทําต้องขอขอบพระคุณ อาจารย์ ดร.ปั ณฑิตา อินทรักษา อาจารย์
ประจํารายวิชาหลักสูตรและวิทยาการจัดการเรียนรู้ (21022204)ที่ได้ให้ความ
กรุณาตรวจสอบและให้คําชี้แนะในการจัดทํารายงานเรื่ องทฤษฎีการเรียนรู้กลุ่ม
มนุษยนิยม (Humanistic)

ทางคณะผู้จัดทําหวังเป็ นอย่างยิ่งว่ารายงานเล่มนี้จะเป็ นประโยชน์ต่อผู้ที่
สนใจในการศึกษาค้นคว้า ในเรื่องทฤษฎีการเรียนรู้กลุ่มมนุษยนิยม
(Humanistic) รายวิชาหลักสูตรและวิทยาการจัดการเรียนรู้ที่ทางคณะผู้จัดทําได้
จัดทําขึ้นหากเอกสารรายงานเล่มนี้ หากมีความผิดพลาดประการใด ทางคณะผู้
จัดทําต้อง ขออภัยมา ณ ที่นี้ด้วย

คณะผู้จัดทำ

สารบัญ ข

เรื่อง ​ หน้ า
คำนำ​ ก
สารบัญ​ ข
ความหมายทฤษฎีกลุ่มมนุษยนิยม​ 1
ทฤษฎีการเรียนรู้ของมาสโลว์(Maslow)​ 2-4
ทฤษฎีการเรียนรู้ของโรเจอร์ส(Rogers)​​ 5-7
ทฤษฎีการเรียนรู้ตามแนวคิดของคอมบ์ส (Combs)​ 8-11
​ทฤษฎีการเรียนรู้ตามแนวคิดโนลส์(Knowles)​ 12-14
ทฤษฎีการเรียนรู้ของอิลลิช(Illich)​ 15-16
อ้างอิง ค

ทฤษฎีการเรียนรู้กลุ่มมนุษยนิยม
(Humanism)



ทิศนา แขมมณี. (2550). ได้กล่าวถึงทฤษฎีนี้ว่า นักคิดกลุ่มมนุษยนิยม
ให้ความสำคัญของการเป็นมนุษย์ และมองมนุษย์ว่ามีคุณค่า มีความดีงาม
มีความสามารถ มีความต้องการ และมีแรงจูงใจภายในที่จะพัฒนาศักยภาพของตน
หากบุคคลได้รับอิสรภาพและเสรีภาพ มนุษย์จะพยายามพัฒนาตนเองไปสู่
ความเป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ นักจิตวิทยาคนสำคัญในกลุ่มนี้ คือ มาสโลว์(Maslow)
รอเจอร์ส(Rogers) โคมส์(Knowles) แฟร์(Faire) อิลลิช(illich) และนีล(Neil)

1.ทฤษฎีการเรียนรู้ของมาสโลว์
(Maslow)



แนวคิดเกี่ยวกับการเรียนรู้ของทฤษฏีนี้ คือ มนุษย์ทุกคนมีความต้องการพื้นฐาน
ตามธรรมชาติเป็นลำดับขั้น และต้องการที่จะรู้จักตนเองและพัฒนาตนเอง หลักการ
จัดการเรียนการสอนตามทฤษฏีนี้เน้นการเข้าถึงความต้องการพื้นฐานของผู้เรียน
และตอบสนองความต้องการพื้นฐานนั้นอย่างพอเพียง ให้อิสรภาพและเสรีภาพ
แก่ผู้เรียนในการเรียนรู้ มีการจัดบรรยากาศที่เอื้อต่อการเรียนรู้ซึ่งช่วยส่งเสริมให้

ผู้เรียนเกิดประสบการณ์ในการรู้จักตนเองตามสภาพความเป็นจริง

Maslow ได้พัฒนาแนวคิดทฤษฎีเกี่ยวกับลำดับขั้นตอน
ของความต้องการของมนุษย์ไว้ 5 ขั้นคือ

1. ความต้องการทางกายภาพ (Physiological needs) คือความต้องการในการดำรงชีวิต เช่น
ความต้องการอาหาร อากาศ น้ำ และอุณหภูมิ เป็นต้น
2. ความต้องการความปลอดภัย (Safety Need) คือความต้องการที่จะมีความมั่นคงหรือ
ปลอดภัยในชีวิต
3. ความต้องการความรัก ความชอบ และการเป็นเจ้าของ (Need of Love, Affection and
Belongingness)
4.ความต้องการความภาคภูมิใจ (Need for Esteem) คือความต้องการที่จะมีความภาค ภูมิใจ
ในตนเองและความภาคภูมิใจที่จะได้รับจากผู้อื่นด้วยการเคารพตนเองและได้รับความ
เคารพจากผู้อื่น
5. ความต้องการเป็นมนุย์ที่สมบูรณ์ (Need for Self-Actualization) คือความต้องการ
ที่จะเป็น (Be) หรือ ทำ (Do) ในสิ่งที่บุคคลเกิดมาให้สมบูรณ์ หรือไปถึงจุดสูงสุด

การประยุกต์ใช้ในด้านการเรียนการสอน

1. ควรจัดการเรียนตามสภาพจริง หรือสภาพที่แตกต่างกันของแต่ละบุคคล
2. ควรจัดการเรียนรู้โดยไม่ยึดติดกับเงื่อนไขหรือข้อจำกัดทางวัฒนธรรมของ
สังคม
3. ควรจัดการเรียนรู้ตามความต้องการหรือเสียงเรียกของผ้เรียน
4. ควรจัดให้ผู้เรียนได้เรียนรู้ว่าชีวิตเป็นสิ่งมีค่า

2. ทฤษฎีการเรียนรู้ของโรเจอร์ส
(Rogers)

แนวคิด
โรเจอร์ส (Rogers) เชื่อว่า มนุษย์มีธรรมชาติที่ดีมีแรงจงใจในด้านบวก เป็นผู้ที่มี
เหตุผล เป็นผู้ที่สามารถได้รับการขัดเกลา สามารถตัดสินใจเลือกวิถีชีวิตของ
ตนเองได้ ถ้ามีอิสระเพียงพอ และมีบรรยากาศที่เอื้ออำนวย ซึ่งจะนำไปสู่การ
พัฒนาตนเองอย่างเต็มศักยภาพ และพัฒนาไปในทิศทางที่เหมาะสม

โรเจอร์ส (Rogers) เชื่อว่า มนุษย์ทุกคนมีตัวตน 3 แบบ ดังนี้

1. ตนตามที่ตนมองเห็น (Self Concept) ภาพที่ตนเห็นเอง ว่าตนเป็นอย่างไร มีความรู้ความสามารถ
ลักษณะเพราะตนอย่างไร เช่น สวย รวย เก่ง ต่ำต้อย ขี้อาย ฯลฯ การมองเห็นอาจจะไม่ตรง
กับข้อเท็จจริงหรือภาพที่คนอื่นเห็น
2. ตนตามที่เป็นจริง (Real Self ) ตัวตนตามข้อเท็จจริง แต่บ่อยครั้งที่ตนมอง ไม่เห็นข้อเท็จจริง
เพราะอาจเป็นสิ่งที่ทำ ให้รู้สึกเสียใจ ไม่เท่าเทียมกับบุคคลอื่น เป็นต้น
3. ตนตามอุคมคติ (Ideal Self) ตัวตนที่อยากมีอยากเป็น แต่ยังไม่มีไม่เป็นในสภาวะปัจจุบัน เช่น
ชอบเก็บตัว แต่อยากเก่งเข้าสังคม เป็นต้น

การประยุกต์ใช้ในด้านการเรียนการสอน

1.การจัดสภาพแวดล้อมทางการเรียนให้อบอุ่น ปลอดภัย ไม่น่าหวาดกลัว น่าไว้วางใจ จะช่วยให้
ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ได้ดี
2.ผู้เรียนแต่ละคนมีศักยภาพและแรงจูงใจที่จะพัฒนาตนเองอยู่แล้ว ครูจึงควรสอนแบบ
ชี้แนะ(non-directive) โดยให้ผู้เรียนเป็นผู้นำทางในการเรียนรู้ของตน(self- directive) และ
คอยช่วยเหลือผู้เรียนให้เรียนอย่างสะดวกจนบรรลุผล
3.ในการจัดการเรียนการสอนควรเน้นการเรียนรู้กระบวนการ(process learning) เป็นสำคัญ
เนื่องจากกระบวนการเรียนรู้เป็นเครื่องมือสำคัญที่บุคคลใช้ในการดำรงชีวิตและแสวงหาความ
รู้ต่อไป

3.ทฤษฎีการเรียนรู้ตามแนวคิดของคอมบ์ส
(Arthur W. Combs ค.ศ.1912-1999)

คอมบ์สเป็นนักจิตวิทยาชาวอเมริกัน เกิดเมื่อ ปี ค.ศ.1912 มีความเชื่อว่า
"พฤติกรรมส่วนใหญ่ของบุคคล เป็นผลมาจากการรับรู้สิ่งแวดล้อมในช่วงนั้น
และเวลานั้น" จาก แนวคิดชี้ให้เห็นว่า ผู้สอนควรจะต้องพยายามเข้าใจสภาพ
การเรียนการสอน โดยการทำความเข้าใจว่าผู้เรียนมองสิ่ง ต่างๆอย่างไร จากจุดนี้
นำไปสู่ข้อสรุปว่า ในการช่วยให้ผู้เรียนได้เรียนนั้นจะต้องชักจูงให้ผู้เรียนปรับทั้ง
ความเชื่อและ การรับรู้ของผู้เรียนจนกระทั่งสามารถมองเห็นสิ่งต่างๆต่างไป

จากเดิม และแสดงพฤติกรรมที่ต่างไปจากเดิม

คอมบ์ส ได้ให้แนวคิดว่า งานของครูผู้สอนมิใช่เป็นเพียงการตั้งข้อกำหนด
การปั้นเด็ก การขู่บังคับ การเยินยอ หรือการช่วยเหลือเด็ก แต่งานของครูผู้สอน
ควรเป็นไปในลักษณะผู้อำนวยความสะดวกให้กับผู้เรียน กระตุ้น ให้กำลังใจ
ให้ความช่วยเหลือ เพื่อให้สามารถทำกิจกรรม เป็นผู้ร่วมคิดและเป็นเพื่อนกับ
ผู้เรียน จากความเชื่อของดังกล่าว จึงเสนอลักษณะที่ดีของผู้สอนไว้ ดังนี้

1) เป็นผู้ที่มีความรู้
2) เป็นเพื่อร่วมงานกับผู้เรียน
3) มีความศรัทธาและเชื่อว่าผู้เรียนทุกคนมี ความสามารถที่จะเรียนรู้ได้
4) เป็นผู้ที่มีความคิดในเชิงบวกกับตนเองซึ่งจะนำไปสู่ความรู้สึกนึกคิด
ในเชิงบวกกับผู้อื่น
5) มีความเชื่อว่าจะสามารถช่วยเหลือผู้เรียนทุกคนให้ทำดีที่สุดเท่าที่
ตัวผู้เรียนจะทำได้
6) สามารถประยุกต์หลัก ทฤษฎีมาใช้ในการจัดการเรียนการสอน

แนวคิดเกี่ยวกับการเรียนรู้

ความรู้สึกของผู้เรียนมีความสำคัญต่อการเรียนรู้มาก เพราะความรู้สึกและเจตคติ
ของผู้เรียนมีอิทธิพลต่อกระบวนการเรียนรู้ของผู้เรียน

หลักการจัดการศึกษา/การสอน

การคำนึงถึงความรู้สึกของผู้เรียน การสร้างเจตคติที่ดีต่อการเรียนรู้เห็นสิ่งสำคัญที่
จะช่วยให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ได้ดี

การประยุกต์ใช้ในด้านการเรียนการสอน

1. ควรจัดการเรียนตามสภาพจริง หรือสภาพที่แตกต่างกันของแต่ละบุคคล
2. ควรจัดการเรียนรู้โดยไม่ยึดติดกับเงื่อนไขหรือข้อจำกัดทางวัฒนธรรมของสังคม
3. ควรจัดการเรียนรู้ตามความต้องการหรือเสียงเรียกของผู้เรียน
4. ควรจัดให้ผู้เรียนได้เรียนรู้ว่าชีวิตเป็นสิ่งมีค่า
5. ควรให้ผู้เรียนได้เรียนรู้จากลักษณะภายใน หรือความต้องการของตน
6. ควรใส่ว่าความต้องการขั้นพื้นฐานของเรียนได้รับการสนองแล้วหรือยัง
7. ควรกระตุ้นให้ผู้เรียนเห็นคุณค่าของความงามและสิ่งที่ดีที่เกิดขึ้นในชีวิต
8. ควรตระหนักว่าการควบคุมดูแลนักเรียนเป็นสิ่งที่ดี แต่การปล่อยปะละเลยต่อผู้เรียน
เป็นสิ่งที่ไม่ดี ไม่ควรปฏิบัติเพราะการควบคุมดูแลผู้เรียนจะช่วยพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้เรียน
9. ควรฝึกให้ผู้เรียนมองข้ามปัญหาเล็กน้อย แต่ควรฝึกให้จริงจังต่อการแก้ปัญหาที่จะนำมาซึ่ง
ความไม่ยุติธรรม
10. ควรทำตัวเป็นผู้เลือกที่ดีด้วยการฝึกสร้างทางเลือกอย่างหลากหลายแล้วนำทางเลือกไปใช้
ในการดำรงชีวิต

44..ททฤฤษษฎฎีีกกาารรเเรรีียยนนรรูู้้ตตาามมแแนนววคคิิดดโโนนลลสส์์
((KKnnoowwlleess))



โนลส์ (Knowles) มีความเชื่อว่า ผู้เรียนจะเรียนรู้ได้มากหากมีส่วนร่วมในการ
เรียนรู้ มีอิสระที่จะเรียนและได้รับการส่งเสริมในการพัฒนาด้วยตนเอง
โดยโนลส์ (Knowles) กล่าวว่า การเรียนรู้ของมนุษย์เป็นกระบวนการภายในที่อยู่
ในความควบคุมของแต่ละคน ซึ่งคนจะเรียนรู้ได้ดีเมื่อ มีอิสระที่จะเรียนในสิ่งที่
ตนต้องการด้วยวิธีการที่ตนพอใจ แต่ละคนมีเอกลักษณ์ฉพาะตนซึ่งควรได้รับ
การส่งเสริมและควรได้รับเสรีภาพทีจะตัดสินใจกระท้าสิ่งต่าง ๆ ด้วยตนเอง

โดยที่จะต้องมีความรับผิดชอบในผลของการตัดสินใจของตน

แนวคิดเกี่ยวกับการเรียนรู้

1. ผู้เรียนจะเรียนรู้ได้มาก หากมีส่วนร่วมในการเรียนรู้ด้วยตนเอง
2. การเรียนรู้ของมนุษย์เป็นกระบวนการภายใน อยู่ในความควบคุมของ
ผู้เรียนแต่ละคน ผู้เรียนจะนำประสบการณ์ ความรู้ ทักษะและค่านิยม
ต่างๆเข้ามาสู่การเรียนรู้ของตน
3. มนุษย์จะเรียนรู้ได้ดีหากมีอิสระที่จะเรียนในสิ่งที่ตนต้องการและด้วยวิธี
การที่ตนพอใจ
4. มนุษย์ทุกคนมีลักษณะเฉพาะตน ความเป็นเอกัตบุคคลเป็นสิ่งที่มี
คุณค่า มนุษย์ควรได้รับการส่งเสริมในการพัฒนาความเป็นเอกัตบุคคล
ของตน
5. มนุษย์เป็นผู้มีความสามารถและเสรีภาพที่จะตัดสินใจ และเลือก
กระทำสิ่งต่างๆตามที่ตนพอใจ และรับผิดชอบในผลของการกระทำนั้น

หลักการจัดการศึกษา/การสอน

จัดการเรียนการสอนที่เน้นการให้ผู้เรียนมีส่วนร่วม
ในการเรียน เปิดโอกาสให้ผู้เรียนได้เลือกสิ่งที่เรียน
และวิธีเรียนด้วยตนเอง ลงมือกระทำและยอมรับ
ผลของการตัดสินใจหรือการกระทำของตนเอง

การประยุกต์ใช้ในด้านการเรียนการสอน

1. ส่งเสริมให้ผู้เรียนมีส่วนรวมในการเรียน รับผิดชอบร่วมกันในกระบวนการเรียนรู้ จะช่วยให้ผู้
เรียนเกิดการเรียนรู้ได้ดี
2. เปิดโอกาสและส่งเสริมให้ผู้เรียนนำประสบการณ์ ความรู้ ทักษะ เจตคติ และค่านิยมต่างๆ
ของตน เข้ามาใช้ในการทำความเข้าใจสิ่งใหม่และประสบการณ์ใหม่ ๆ
3. ควรเปิดโอกาสให้ผู้เรียน ได้เลือกสิ่งที่เรียนและและวิธีเรียนด้วยตนเอง
4. ครูควรเข้าใจและส่งเสริมความแตกต่างระหว่างบุคคล ควรเปิดโอกาสและส่งเสริมให้ผู้เรียน
ได้พัฒนาคุณสมบัติเฉพาะตน ไม่ควรปิดกั้นเพียงเพราะเขาไม่เหมือนคนอื่น
5. เปิดโอกาสและส่งเสริมให้ผู้เรียนตัดสินใจด้วยตนเอง ลงมือกระทำ และยอมรับผลของ
การตัดสิใจหรือการกระทำนั้น

5.ทฤษฎีการเรียนรู้ของอิลลิช (Illich)



อีวาน ดี อิลลิช (ค.ศ. 1926) นักเขียนนักวิจารณ์สังคม เกิดที่ออสเตรีย แต่ไปอยู่ในสหรัฐ

และต่อมาในเม็กซิโก เป็นผู้เสนอให้เลิกระบบโรงเรียนในหนังสือที่โด่งดังเรื่อง Deschool
Society (1971) เขาเห็นว่าเทคโนโลยีสมัยใหม่ และสถาบันการศึกษาที่มีลักษณะเป็นทางการ
แบบขุนนาง กำลังทำลายทักษะและการพึ่งพาตัวเองได้ของปัจเจกชน โดยเฉพาะอย่าง
ยิ่งในประเทศพัฒนาน้อยกว่า และเสนอให้มีการจัดการศึกษาอย่างไม่เป็นทางการแบบ

สังคมดั้งเดิมผสมกับเครือข่ายการให้บริการทางการศึกษาแบบใหม่

แนวคิดเกี่ยวกับการเรียนรู้

อิวาน อิลลิช ได้เสนอความคิดเกี่ยวกับการล้มเลิกระบบโรงเรียน
(deschooling) ไว้ว่า สังคมแห่งการเรียนรู้เป็นสังคมที่ต้องล้มเลิกระบบ
โรงเรียน การศึกษาควรเป็นการศึกษาตลอดชีวิตแบบเป็นไปตามธรรมชาติ

โดยให้โอกาสในการศึกษาเล่าเรียนแก่บุคคลอย่างเต็มที่

หลักการจัดการศึกษา/การสอน

การจัดการศึกษาไม่จำเป็นต้องจัดทำในลักษณะของระบบโรงเรียน ควรจัดใน
ลักษณะที่เป็นการศึกษาต่อเนื่องไปตลอดชีวิตไปตามธรรมชาติ

อ้างอิง ค

ทิศนา แขมมณี. (2554). ทฤษฎีการเรียนรู้กลุ่มมนุษยนิยม (Humanism). ออนไลน์.
เข้าถึงได้ จาก : http://032pavena2538.blogspot.com/2016/09/constructionism_18.html.
(สืบค้นวันที่ 4 ธันวาคม 2565)

บริหารการศึกษา กลุ่มดอนทอง52. (2553). จิตวิทยาการศึกษา. ออนไลน์.
เข้าถึงได้ จาก : http://dontong52.blogspot.com/. (สืบค้นวันที่ 4ธันวาคม 2565)

สยุมพร จุ๋ม ศรีมุงคุณ. (2553). ทฤษฎีเกี่ยวกับการเรียนรู้. ออนไลน์.
เข้าถึงได้ จาก : https://www.gotoknow.org/posts/341272. (สืบค้นวันที่ 4 ธันวาคม 2565)

Dr.Surin. (2553). ทฤษฎีและแนวคิดในการจัดการเรียนรู้. ออนไลน์. เข้าถึงได้ จาก : http://surinx.blogspot.com/.
(สืบค้นวันที่ 4 ธันวาคม2565)

ikque love. (2555). ทฤษฎีมนุษยนิยม. ออนไลน์. เข้าถึงได้ จาก : http://dontong52.blogspot.com/.
(สืบค้นวันที่ 4ธันวาคม 2565)

Rattanawutdpu. (2544). ทฤษฎีการเรียนรู้กลุ่มมนุษยนิยม (Humanism). ออนไลน์.
เข้าถึงได้ จาก : http://rattanawutdpu.blogspot.com (สืบค้นวันที่ 4ธันวาคม 2565)