BENTUK
KATA
TERBAHAGI KEPADA 4:
01. KATA 02. KATA
TUNGGAL TERBITAN
03. KATA 04. KATA
GANDA MAJMUK
01
KATA TUNGGAL
KATA YANG TIDAK MENGALAMI PENGIMBUHAN,
PENGGANDAAN & PEMAJMUKAN
• KATA TUNGGAL MEMPUNYAI POTENSI UNTUK DIUBAH –
MENJADI KATA TUNGGAL, KATA TERBITAN & KATA MAJMUK
• DAN, KE, TETAPI, SEDANG & JIKA (KATA TUNGGAL DARIPADA
KATA TUGAS) – TIDAK BOLEH MENERIMA IMBUHAN
• TERBINA DARIPADA SATU SUKU KATA / BEBERAPA SUKU KATA
• SUKU KATA BOLEH TERDIRI DARIPADA SATU VOKAL & SATU
KONSONAN / SATU VOKAL & BEBERAPA KONSONAN
● KONSONAN BOLEH HADIR DI HADAPAN / DI BELAKANG / DI
HADAPAN & BELAKANG SECARA SERENTAK
● KONSONAN BOLEH HADIR SECARA BERGUGUS
● POLA GABUNGAN VOKAL-KONSONAN
I. KV
II. VK
III. KVK
IV. KKVK
V. KVKK
VI. KKKV
VII. KKKVK
KATA TUNGGAL TERBAHAGI KEPADA 4:
1 KATA TUNGGAL 3 KATA TUNGGAL
SATU SUKU KATA TIGA SUKU KATA
2 KATA TUNGGAL 4 KATA TUNGGAL
DUA SUKU KATA EMPAT SUKU KATA
DAN LEBIH
KATA TUNGGAL SATU SUKU KATA
(EKASUKU)
BIL POLA SUKU KATA CONTOH
1 KV mi , -nya , ru , ya , yu
2 VK ah , am , eh , oh
3 KVK bah , caj , cek , jam , lot , pen , tin , tong
4 KKVK blok , brek , dram , draf , graf , krim , stor
5 KVKK bank , golf , teks , volt
6 KKKV skru
7 KKKVK skrip , skrol , spring , straw , strok
KATA TUNGGAL DUA SUKU KATA
(DWISUKU)
BIL POLA SUKU KATA CONTOH
1 V+V ia
2 V + VK aib , air , ais
3 V +KV adu , alu , ela
4 V + KVK adik , alat , emak
5 VK + KV abdi , aksi , asli
6 VK + KVK ambil , angkat , enggan
7 KV + V ria , sua , tua
8 KV + VK liar , soal , tuas
9 KV + KV mata , nadi , rasa
10 KV + KVK bakal , cukur , dengar
11 KVK + KV bantu , cinta , garpu
12 KVK + KVK gambar , naskhah , panggil
KATA TUNGGAL TIGA SUKU KATA
BIL POLA SUKU KATA CONTOH
1 V + KV + V asia , esei , idea
2 V+ KV + KV agama , abadi , asasi
3 V + KV + VK amaun , akaun , ideal
4 V + KV + KVK alamat , akibat , editor
5 V + KVK + KV agenda , agensi , ibunda
6 KV + V + KV biasa , buaya , cuaca
7 KV + V + KVK faedah , kiamat , siasat
8 KV + KV + V belia , mulia , semua
9 KV + KV + KV labuci, putera , berita
10 KV + KV + VK beruang , maruah , sekian
11 VK + KV + VK eksais , invois , ilmiah
12 KV + KVK + KV terumbu , selamba , meronta
13 KV + KVK + KVK perintah , selempang , selampit
14 KVK + KV + V dahlia , mentua , tempua
15 KVK + KV + KV bendera , jendela , sembilu
16 KVK + KVK + KV cimpanzi , sempurna
17 KVK + KV + VK lengkuas , sah siah , tempias
18 KVK + KV +KVK lembayung , sempandan , maksimum
19 KVK + KVK + KVK caklempong , gimnastik , sintaksis
KATA TUNGGAL EMPAT SUKU KATA
ATAU LEBIH
BIL POLA SUKU KATA CONTOH
1 KV + KV + V + KVK mesyuarat , nasional
2 KV + KV + KV + KV bidadari , serigala
3 KV + KV + VK + KV biduanda , keluarga
4 KV + KVK + KV + KV bijaksana , sementara
5 KV + KV + KV + KVK hulubalang , masyarakat
6 KVK + KV + V + KV sentiasa
7 KVK + KV + KV + KV laksamana , pancaroba
8 KVK + KV + KV + VK gimnasium , petroleum
9 KVK + KV + KV + KVK sembarangan , sentimeter
10 KVK + KVK + KV + KV singgahsana
11 V + KV + KVK + KV + KV universiti
12 KVK + KV + KV + KV + KVK cenderawasih , kosmopolitan
13 KV + KV + KV + KV + KV + KV maharajalela
AKRONIM
● DITULIS & DILAFAZ SEBAGAI SATU PERKATAAN
● AKRONIM BERBEZA DARIPADA SINGKATAN
i. ADUN – AKRONIM , DAPAT DISEBUT DALAM SATU SEBUTAN
ii. USM – SINGKATAN , TIDAK DAPAT DILAFAZKAN SEBAGAI KATA PENUH
● TERMASUK DALAM GOLONGAN KATA TUNGGAL , ADA ANTARANYA TERMASUK DALAM
KATA KERJA , KATA NAMA AM , KATA NAMA KHAS
● DAPAT MENERIMA IMBUHAN
● CARA PENULISAN AKRONIM BERGANTUNG PADA CARA PEMBENTUKAN AKRONIM
02
KATA TERBITAN
IALAH KATA YANG TERHASIL MELALUI PENGIMBUHAN
(PROSES MENGGANDINGKAN IMBUHAN PADA KATA DASAR)
AWALAN hadir pada awal kata dasar
AKHIRAN hadir pada akhir kata dasar
JENIS-JENIS
IMBUHAN
APITAN hadir serentak pada awal dan akhir
kata dasar
SISIPAN hadir selepas huruf pertama kata
dasar
KATA NAMA TERBITAN
AWALAN APITAN
• pelari • pemakanan
• kehendak • keadaan
• subtajuk • perjalanan
• maharaja • kementerian
AKHIRAN SISIPAN
• dalaman • pelatuk
• qariah • keruping
• dramatis • kemuning
• muslimin • semantan
KATA KERJA TERBITAN
• AWALAN – berlari , membantu , disebut
• AKHIRAN – angkatkan , teladani
• APITAN – melarikan , dimuliakan , kepanasan
• SISIPAN - jelajah
KATA ADJEKTIF TERBITAN
AWALAN APITAN
• terpandai • kemelayuan
• antidadah • keibuan
• prokomunis
• kekuning-kuningan
AKHIRAN
SISIPAN
• rohaniah
• amali • gemilang
• cemerlang
• duniawi • gemuruh
03
KATA GANDA
IALAH KATA YANG MENGALAMI PENGULANGAN , SAMA
ADA PENGULANGAN PENUH/ SEBAHAGIAN KATA/
MENGIKUT RENTAK TERTENTU
● KATA NAMA GANDA • KATA ADJEKTIF GANDA
a) labi-labi a) cantik-cantik
b) sayur-mayur b) gilang-gemilang
c) penonton-penonton c) seindah-indah
● KATA KERJA GANDA • SESETENGAH KATA TUGAS
YANG BOLEH DIGANDAKAN
a) jalan-jalan
b) kejar-mengejar a) setengah-setengah
c) terikut-ikut b) mengamat-amati
c) betul-betul
04
KATA MAJMUK
IALAH KATA YANG TERBENTUK DARIPADA GABUNGAN DUA PERKATAAN ATAU LEBIH
(KATA ITU BERFUNGSI SEBAGAI SATU UNIT)
• KATA MAJMUK MEMPUNYAI MAKNA YANG BAHARU
(BERBEZA DARIPADA MAKNA ASAL KATA-KATA YANG MEMBENTUKNYA)
• KATA-KATA YANG MEMBENTUKNYA TIDAK MEMPUNYAI KAITAN ATAU HUBUNGAN
ANTARA SATU SAMA LAIN
• DI ANTARA KATA-KATA TERSEBUT TIDAK BOLEH DISISIPKAN DENGAN KATA LAIN
• KATA MAJMUK BOLEH TERBINA DARIPADA GABUNGAN KATA YANG BERIKUT:
1. KATA TUNGGAL + KATA TUNGGAL : hati batu, kenal pasti
2. KATA TUNGGAL + KATA TERBITAN : batu loncatan, buruh binaan
3. KATA TERBITAN + KATA TUNGGAL : pilihan raya, berputus asa
4. KATA TERBITAN + KATA TERBITAN : pengawal keselamatan, penyata tahunan
3 JENIS KATA MAJMUK :
RANGKAI KATA ISTILAH KHUSUS BERUNSUR KIASAN
BEBAS
• TELEFON PINTAR • ULAT BUKU
• BILIK AIR • PAPAN KEKUNCI • PATAH HATI
• RUANG LEGAR • KAKI BANGKU
• UMAT MANUSIA • JALUR LEBAR
TAMAT