การประเมินความเสี่ยงและป้องกันการพลัดตกหกล้ม

การประเมินความเสี่ยงและการป้ องกันพลัดตกหกล้ม

วัตถุประสงค์
1. เพื่ อให้สามารถประเมินความเสี่ยงต่อการพลัดตกหกล้ม
2. เพื่ อให้ทราบความหมายและระดับความรุนแรงของการพลัดตกหกล้ม
3.เพื่อให้การพยาบาลป้ องกันและดูแลผู้ป่วยที่มีความเสี่ยงที่จะเกิดการพลัดตก
หกล้ม

นิยามการพลัดตกหกล้ม (ชมรมเครือข่ายพัฒนาการพยาบาล)
หมายถึง การเปลี่ยนตำแหน่งของร่างกายจากการลื่น ไหลถลาหรือตกไปสู่พื้น

หรือพื้นผิวที่ต่ำกว่าร่างกาย ซึ่งเป็นเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นโดยไม่ตั้งใจและไม่สามารถ
ควบคุมได้ อาจส่งผลให้ร่างกายของผู้ป่วยได้รับบาดเจ็บหรือไม่ได้รับบาดเจ็บ
ก็ตาม

ระดับความรุนแรงของการพลัดตกหกล้ม

A-B A = มีสถานการณ์หรือสิ่งแวดล้อมที่อาจทำให้ผู้ป่วยเกิดการ
พลัดตกหกล้ม
B = มีสถานการณ์ที่ผู้ป่วยเกือบมีการพลัดตกหกล้มแต่สามารถ
ช่วยไว้ได้ทัน

C-E C = ผู้ป่วยมีการพลัดตกหกล้ม แต่ไม่ได้รับบาดเจ็บ
D = ผู้ป่วยเกิดจากการพลัดตกหกล้มและได้รับบาดเจ็บเล็ก
น้ อยได้แก่ มีแผลถลอก ช้ำ
E = ผู้ป่วยเกิดการพลัดตกหกล้มและได้รับบาดเจ็บปานกลาง
ได้แก่ มีแผลเปิด กล้ามเนื้อฉีกขาด มีจ้ำเลือด(hematoma)
มีการเคลื่อนไหวบกพร่องจากการพลัดตกหกล้ม ภายหลังพลัด
ตกหกล้มหรืออันตรายอื่นๆ ที่แพทย์มีการรักษา

การประเมินความเสี่ยงและการป้ องกันพลัดตกหกล้ม

F-I F = ผู้ป่วยเกิดการพลัดตกหกล้มและบาดเจ็บรุนแรงได้แก่
กระดูกหัก 1 ตำแหน่งหรือหลายตำแหน่ง
มีเลือดออกในเยื่อหุ้มสมอง ศีรษะได้รับอันตรายที่มีแผนการ
รักษาและทำให้เกิดความพิการชั่วคราว และต้องรักษาตัวใน
โรงพยาบาลนานขึ้น
G = ผู้ป่วยเกิดการพลัดตกหกล้มและบาดเจ็บรุนแรงมากที่ส่ง
ผลให้ผู้ป่ วยเกิดความพิการแบบถาวร
H = ผู้ป่วยเกิดการพลัดตกหกล้มและบาดเจ็บรุนแรงมากและ
ต้องได้รับการรักษาเพื่อช่วยชีวิต
I = ผู้ป่วยเกิดการพลัดตกหกล้มและเสียชีวิต

บทบาทหน้ าที่ความรับผิดชอบ

ผู้ป่ วยนอก
- พยาบาลวิชาชีพหน่วยงานแรกที่ผู้ป่วยติดต่อเป็นผู้ประเมินความเสี่ยงผู้ป่วยแรก
รับ โดยใช้แบบประเมินความเสี่ยงพลัดตกหกล้ม OPD หรือ ประเมินความเสี่ยง
ต่อการพลัดตกหกล้มในเด็ก โดยใช้แบบประเมิน The Humpty Dumpty Scale
- พยาบาลวิชาชีพ ผู้ช่วยพยาบาล และผู้ช่วยเหลือคนไข้ให้การพยาบาลผู้ป่วยที่
เสี่ยงต่อการพลัดตกหกล้มตามแนวปฏิบัติ

ผู้ป่ วยใน
- พยาบาลวิชาชีพประเมินความเสี่ยงต่อการพลัดตกหกล้มในผู้ใหญ่ โดยใช้แบบ
ประเมินความเสี่ยง Hendrich II หรือประเมินความเสี่ยงต่อการพลัดตกหกล้มใน
เด็ก โดยใช้แบบประเมิน The Humpty Dumpty Scale
- พยาบาลวิชาชีพ ผู้ช่วยพยาบาล และผู้ช่วยเหลือคนไข้ให้การพยาบาลผู้ป่วยที่
เสี่ยงต่อการพลัดตกหกล้มตามแนวปฏิบัติ

การประเมินความเสี่ยงและการป้ องกันพลัดตกหกล้ม

การพยาบาลป้ องกันและดูแลผู้ป่ วยที่มีความเสี่ยงที่จะเกิดการพลัดตก
หกล้ม

1. การประเมินผู้ป่ วยแรกรับกรณีผู้ป่ วยนอก
1.1 เมื่อผู้ป่วยมาถึงโรงพยาบาล ทีมเคลื่อนย้ายหรือเจ้าหน้ าที่โรงพยาบาลหน่วย
งานแรกที่ผู้ป่วยมาติดต่อ ต้องประเมินผู้ป่วยแรกรับ และสังเกตความสามารถใน
การเคลื่อนไหวของผู้ป่วยหรือสอบถามญาติ/ผู้ดูแลที่มากับผู้ป่วย เพื่อเลือกใช้รถ
เข็นนั่งที่เหมาะสมในการเคลื่ อนย้ายผู้ป่ วยไปยังจุดตรวจต่างๆและให้การการดูแล
ผู้ป่ วย
1.2 พยาบาลจุดคัดกรองหรือจุดก่อนพบแพทย์ให้ทำการประเมินตามแบบประเมิน
พลัดตกหกล้ม OPD ในกลุ่มผู้ป่วยเสี่ยงสูง ให้พยาบาลส่งต่อข้อมูลความเสี่ยงให้
หน่วยงานที่ดูแลผู้ป่ วยต่อไป
1.3 จัดให้ผู้ป่วยรอตรวจในพื้นที่ที่เหมาะสม
1.4 พยาบาลบันทึกในแบบบันทึก Fall Precaution
1.5 กรณีแพทย์ admit ผู้ป่วยกลุ่มเสี่ยงสูง ให้พยาบาลส่งต่อข้อมูลความเสี่ยงให้
หน่วยงานที่ดูแลผู้ป่ วยต่อไป

2. การเคลื่อนย้ายผู้ป่ วยที่มีความเสี่ยงสูง
2.1 ในการเคลื่อนย้ายผู้ป่วยขึ้นรถเข็นนั่ง/รถเข็นนอน อย่างถูกวิธีควรคาด
safety belt ทุกครั้ง และเคลื่อนย้ายด้วยความนุ่มนวล
2.2 ระหว่างการเคลื่อนย้ายผู้ป่วยด้วยรถเข็นนั่ง/รถเข็นนอน ไม่เข็นผู้ป่วยเร็วเกิน
ไป กรณีที่จะเข็นผ่านจุดที่สะดุดหรือกระเทือน ควรแจ้งให้ผู้ป่วยทราบก่อน
2.3 เมื่อพนักงานเคลื่อนย้ายผู้ป่วยส่งผู้ป่วยถึงจุดตรวจต่างๆ ต้องส่งต่อผู้ป่วยกับ
เจ้าหน้ าที่ที่ดูแลประจำจุดนั้นๆให้ชัดเจน เพื่อให้ผู้ป่วยได้รับการดูแลที่ต่อเนื่อง
2.4 กรณีเคลื่อนย้ายผู้ป่วยขณะเข้าหรือออกจากรถ Ambulance โดยรถนอน ให้
ปฏิบัติดังนี้
- แจ้งให้ผู้ป่วยทราบว่าจะทำการเคลื่อนย้าย เพื่อระวังไม่ให้ยื่นแขนขาออกนอกรถ
เข็นโดยใช้วิธีการให้ผู้ป่วยกอดอกและคาด safety belt ทุกครั้ง
- ไม่ปฏิบัติโดยลำพัง ให้ขอความช่วยเหลือจากพยาบาลและเจ้าหน้ าที่ยานพาหนะ
ในการเคลื่ อนย้ายผู้ป่ วย

การประเมินความเสี่ยงและการป้ องกันพลัดตกหกล้ม

- กรณีปรับเปลี่ยนรถเข็นจากท่านอนเป็นท่านั่ง หรือจากท่านั่งเป็นท่านอนควร
ปฏิบัติด้วยความนุ่มนวล ระมัดระวัง ควรบอกให้ผู้ป่วยรับทราบเพื่อป้ องกันผู้ป่วย
ตกใจและควรส่งสัญญาณให้เจ้าหน้ าที่ในทีมทราบเพื่อเตรียมความพร้อมในการ
ดูแลช่วยเหลือผู้ป่ วย

3. การประเมินผู้ป่ วยแรกรับกรณีผู้ป่ วยใน
3.1 พยาบาลประเมินความเสี่ยงต่อการพลัดตกหกล้มในผู้ป่วยรับใหม่ โดยใช้แบบ
ประเมินความเสี่ยง Hendrich II หรือประเมินความเสี่ยงต่อการพลัดตกหกล้มใน
เด็ก โดยใช้แบบประเมิน The Humpty Dumpty Scale
3.2 พยาบาลจะทำการ Reassessment fall risk ดังนี้

1 ประเมินซ้ำอย่างต่อเนื่องเวรละ 1 ครั้ง และบันทึกลงในแบบบันทึก
2 เมื่อผู้ป่วยมีอาการเปลี่ยนแปลง
3 หลังทำผ่าตัด/หัตถการ
4 เมื่อผู้ป่วยได้รับยากลุ่มเสี่ยง
3.3 พยาบาลให้การดูแลและให้คำแนะนำตามคะแนนความเสี่ยงที่ประเมินได้ ดังนี้
1 ผู้ป่วยที่ไม่มีความเสี่ยง - มีความเสี่ยงต่ำ ปฏิบัติตาม Standard fall
precaution
2 ผู้ป่วยที่มีความเสี่ยงสูง ปฏิบัติตาม Strict fall precaution
3.4 บันทึกปัญหาและคำแนะนำลงในแบบบันทึกทางการพยาบาล ถ้าหากเป็นผู้
ป่วยเด็กให้บันทึกคะแนนที่ประเมินได้ลงใน แบบประเมินพลัดตกหกล้มในผู้ป่วย
ทารกและเด็ก
3.5 แนะนำสถานที่ ห้องพัก สิ่งอำนวยตวามสะดวกและการขอช่วยเหลือเมื่อเกิด
เหตุฉุกเฉินแก่ผู้ป่ วยและญาติ

การประเมินความเสี่ยงและการป้ องกันพลัดตกหกล้ม

4. การดูแลสภาพแวดล้อม
4.1 การทำความสะอาดห้องน้ำหรือพื้นทุกครั้ง ต้องตั้งป้ าย “ระวังพื้นลื่น” บริเวณ
ที่ทำความสะอาด
4.2 ตรวจสอบระบบแสงสว่างทุกจุดที่มีผู้ใช้บริการให้มีแสงสว่างเพียงพอ หาก
ชำรุดหรือแสงไม่เพียงพอให้แจ้งช่างดำเนินการ
4.3 ให้แม่บ้านทำความสะอาดห้องผู้ป่วยวันละ 2 ครั้ง หรือเมื่อผู้ป่วยหรือเจ้า
หน้ าที่ต้องการ
4.4 เมื่อเตรียมรับใหม่ เจ้าหน้ าที่ตรวจสอบสัญญาณเรียกพยาบาลที่เตียงและ
ห้องน้ำ ให้อยู่ในสภาพพร้อมใช้งานทุกครั้ง
4.5 ตรวจอุปกรณ์ภายในห้องน้ำให้อยู่ในสภาพสมบูรณ์และพร้อมใช้งาน
4.6 จัดอุปกรณ์ของใช้ในห้องพักให้เป็นระเบียบเรียบร้อย
4.7 เมื่อพยาบาลหรือเจ้าหน้ าที่เข้าห้องพักผู้ป่วยพบว่าพื้นห้องน้ำเปียกให้แจ้งแม่
บ้านทำความสะอาดทุกครั้ง
4.8 พนักงานเคลื่อนย้าย ตรวจสอบและบำรุงรักษาอุปกรณ์ สิ่งอำนวยความ
สะดวกในการเคลื่อนย้าย ได้แก่ รถเข็นนั่ง และรถเข็นนอน อย่างน้ อยวันละ 1
ครั้ง และเมื่อจำเป็น
4.9 ผู้ช่วยเหลือผู้ป่วย/ผู้ช่วยพยาบาล ตรวจสอบเตียง เสาน้ำเกลือ เก้าอี้เจ้าหน้ าที่
เก้าอี้ผู้ป่วยรอตรวจ สภาพแวดล้อมในห้องผู้ป่วยและในหน่วยงาน กรณีพบ
อุปกรณ์ชำรุด หรืออยู่ในสภาพไม่เหมาะสมกับการใช้งาน ให้คัดแยก และแจ้งซ่อม
ต่อไป

6. การจัดการเมื่อเกิดการพลัดตก หกล้ม(Guideline for Fall Management)
6.1 ประเมินอาการเบื้องต้น ดังนี้ ร่องรอยบาดเจ็บที่ศีรษะ แขนขา กระดูกสันหลัง
และให้ความช่วยเหลือตามอาการ กรณีมีการบาดเจ็บที่ศีรษะ หรือกระดูกสันหลัง
ให้ขอความช่วยเหลือ ให้ระมัดระวังการเคลื่อนย้าย ต้องใช้ Slide board และ
เคลื่อนย้ายอย่างถูกวิธี
6.2 รายงานหัวหน้ าเวร
6.3 แจ้งแพทย์เพื่อทำการตรวจรักษาทันที

การประเมินความเสี่ยงและการป้ องกันพลัดตกหกล้ม

6.4 ประเมินอาการผู้ป่วยทุก 15 นาที 4 ครั้ง , ทุก 30 นาที 2 ครั้ง , ทุก 1
ชั่วโมง 4 ครั้ง หลังจากนั้นประเมินทุก 4 ชั่วโมง จนครบ 24 ชั่วโมง และบันทึก
ลงในแบบบันทึกทางการพยาบาล
6.5 รายงานหัวหน้ าหอผู้ป่วยและผู้ตรวจการพยาบาลทราบ
6.6 รายงานอุบัติการณ์ในระบบ https://rm.mch.mfu.ac.th/

เอกสารอ้างอิง

ศูนย์พัฒนาคุณภาพ โรงพยาบาลกลาง. (2557). แนวปฏิบัติทางคลินิกเพื่อ
ป้ องกันการพลัดตกหกล้ม. สืบค้น 20 มีนาคม 2564 จาก
http:www.klanghospital.go.th

จิตสิริ รุ่นใหม่, ดวงกมล มงคงศิลป์, กัลยกร เทียนภู่ และณัฏฐพัชร์ ภักดิ์ชัยภูมิ.
(2561). การเปรียบเทียบประสิทธิผลของการใช้วิธีป้ องกันการพลัดตกหกล้ม
โดยใช้แบบประเมินแชมป์ร่วมกับการสอนสาธิตและเตียงไร้ขา กับแบบ
ประเมินฮัมตี้ดัมตี้ร่วมกับการใช้สื่อประสมและเตียงสัญญาณเตือน หอผู้ป่วย
กุมารเวชกรรม โรงพยาบาลสมเด็จพระปิ่นเกล้า. วารสารแพทย์นาวี, 43 (1),
139-153. สืบค้นวันที่ 20 มีนาคม 2564 จาก https://he01.tci-thaijo.org