เตยหอม
PANDAN
การผลิตเตยหอม
วธิ กี ารปลูก
วิธกี ารดแู ล
วิธีการเก็บเกยี่ ว
การตลาด
บ ท นํา
" เตยหอม เปนสมนุ ไพรไทย
มีคุณประโยชน์
อย่างมหาศาล
กลนิ หอมน่ารับประทาน
มสี รรพคณุ ช่วย
ลดความดันโลหติ สูง "
เตยหอม เปน พืชทคี่ นไทยทกุ คนตา งก็รูจ กั กันดี
เนื่องจากมีการนํามาใชกันอยา งหลากหลายตั้งแต
สมัยโบราณแลว โดยเฉพาะอยางยงิ่ การนาํ มาปรุงแตง
อาหารอยา งขนมไทยใหมีกลิน่ หอม อรอย และยงั ให
สีสนั นารบั ประทานอกี ดว ย
เตยหอม จดั เปนไมยืนตนพมุ เล็ก ขึ้นเปนกอ มีใบ
เปนใบเด่ยี วเรยี งสลบั เวียนเปนเกลียวจนถงึ ยอดใบ
ลกั ษณะของใบเปนทางยาว สีเขียวเปนมนั ใบคอนขาง
แขง็ มีขอบใบเรียบ เราสามารถนําเตยหอมมาใชไ ดท ั้ง
ใบสดและใบแหง ในเตยหอมจะมีกลน่ิ หอมของน้าํ มนั
หอมระเหย (Fragrant screw pine) โดยกล่นิ หอม
ของเตยหอมน้นั
มาจากสารเคมีทชี่ ื่อวา 2-acetyl-1-pyrroline ซงึ่
เปน กล่นิ เดยี วกันกับทไี่ ดใน ขาวหอมมะลิ ขนมปงขาว
และดอกชมนาด
เตยหอม
PANDAN
เตยหอม จะมีลักษณะสเี ขียว เรยี วสวย และมีกลิ่นหอมทเี่ ปน เอกลกั ษณ จงึ สามารถนํามาใช
งานไดส ารพัดประโยชน ไมว า จะเปนการนาํ มาประกอบชอ ดอกไมเพอื่ ใชถวายพระ การนํามาเปน
สวนประกอบของขนมไทยหลากหลายชนดิ หรอื ใชแตง กลน่ิ หรอื แมกระท่ังใชใ นการดับกลิน่ และมี
ประโยชนอ ่นื ๆ อกี มากมาย เชน ชวยบํารุงหัวใจใหชมุ ชน่ื เพราะเตยหอมมฤี ทธ์ลิ ดอตั ราการเตน
ของหัวใจ จงึ ชวยบาํ รุงหวั ใจไดเ ปนอยางดี และยงั ชวยดบั กระหายคลายรอน เนอ่ื งจากเตยหอมมี
กล่ินหอมเย็น หากนํามาผสมน้ํารับประทาน ทานแลวรูสึกชื่นใจ และชุม คอไดเ ปน อยา งดี
จึงทําใหเตยหอมกาํ ลังเปน ทตี่ องการของตลาด เนอ่ื งจากเตยหอมนนั้ มปี ระโยชนม ากมาย เปน
ไดท ั้งอาหารและสมุนไพรแปรรปู สงออกไปยงั ตา งประเทศ ซง่ึ การปลกู เตยหอมนนั้ ถือวา เปนพชื ที่
ปลูกและดูแลงายกวา พืชชนดิ อน่ื ๆ การปลูกเพียงครัง้ เดียวสามารถเกบ็ ผลผลิตไดน าน 10 ป
จงึ ทําใหการปลกู เตยหอมเปน อกี หนึ่งกิจกรรมทางการเกษตรทน่ี า สนใจ สําหรับผูท ่ีตองการหา
อะไรทํา เพอ่ื ไมใหตนเองวางจนเกนิ ไป หรอื ผูท ่ีเกษยี ณจากงานประจํา และอยากจะสามารถสราง
รายไดใ หแกตนเอง
ข้ อ มู ล ทั ว ไ ป ข อ ง เ ต ย ห อ ม
ช่อื วทิ ยาศาสตร: Pandanus amaryllifolius Roxb.
ชอื่ สามญั : Pandanus Palm , Fragrant Pandan , Pandom wangi.
วงศ: Pandanaceae
ชอ่ื อน่ื : ปาแนะวองงิ (มาเลเซยี -นราธิวาส)
ลั ก ษ ณ ะ ท า ง พ ฤ ก ษ ศ า ส ต ร์
เตยหอม เปนพรรณไมจาํ พวกเดียวกับหญา เปน พชื ใบเลย้ี งเดี่ยว ลกั ษณะแตกกอเปน พุมขนาด
เล็ก ลําตน เปนขอ ใบ ออกเปนพมุ กบารเิ รวณลปงลทาุยนยอด เมอื่ โตจะมีรากคํา้ จนุ ชวยพยงุ ลําตน ไว ใบเปนใบ
เดี่ยวเรียงสลบั เวียนเปนเกลยี ว ขนึ้ ไปจนถงึ ยอด ลักษณะใบยาวเรียวคลา ยใบหอก ปลายใบแหลม ขอบ
ใบเรียบ ผวิ ใบเปนมนั เสนกลางใบเวา ลกึ เปน แอง ถาดูดานทอ งใบจะเห็นเปน รปู คลา ยกระดกู งเู รือ ใบ
มีกล่นิ หอม ขยายพนั ธุจ ากหัวหรือเหงาใตด ิน
คุ ณ ค่ า ท า ง อ า ห า ร แ ล ะ ส ร ร พ คุ ณ
เตยหอม มักถกู นํามาผสมในอาหาร เพื่อใหอ าหารมีกล่ินหอมนา รบั ประทาน แถมยงั ชวยแตง
สเี ขยี วใหกบั ขนมไทย เชน ขนมเปยกปูน ขนมชน้ั เปนตน และยงั นาํ มาทาํ เปนเครื่องด่มื อกี ดว ย
ป ร ะ โ ย ช น์ ข อ ง เ ต ย ห อ ม
ใบ รากและลําตน้
ใชเ ปนยาบํารุงหวั ใจ ใชรกั ษาโรคเบาหวาน
ชวยดบั กระหาย ก า ร ล ง ทุ น ใชเปน ยาขับปส สาวะ
รักษาโรคหัดหรือโรคผวิ หนัง
แกห วดั แกไอ ดับพษิ ไข
และชกู าํ ลัง
ป ร ะ โ ย ช น์ ข อ ง เ ต ย ห อ ม
"เตยหอม"
1 0 0 ก รั ม
จ ะ ใ ห้ พ ลั ง ง า น ถึ ง 3 5 กิ โ ล แ ค ล อ รี
และยังมคี ุณคา ทางโภชนาการอีก
มากมาย ไมวา จะเปน
นํ้า 85.3 กรัม
คารโ บไฮเดรต 4.6 กรัม
โปรตีน 1.9 กรมั
ไขมนั 0.8 กรมั
กาก 5.2 กรัม
แคลเซยี ม 124 มิลลกิ รัม
ฟอสฟอรัส 27 มลิ ลิกรมั
เหล็ก 0.1 มิลลกิ รัม
เบตา-แคโรทนี 2.987 ไมโครกรัม
วิตามนิ บี 2 0.20 มลิ ลกิ รมั
ไนอะซีน 1.2 มลิ ลกิ รัม
วิตามินซี 8 มิลลกิ รัม
วิ ธี ก า ร ป ลู ก
กอ นปลูกตองใชตาขายขึงพรางแสง
ความโปรง แสง 60% เหนือบรเิ วณที่ปลูก
โดยทําเปนโรงเรอื น แตอยาใหรม เกนิ ไป
จะเปน การทําใหตน เตยหอมโตชา ใบสน้ั และ
ไมเ ปนที่ตอ งการของตลาด จากนัน้ ตองเปดน้าํ
เขา แปลง สูงประมาณ 1 ฝา มือ หรอื ประมาณ
15 เซนตเิ มตร จากนัน้ เตรียมตนพนั ธุเตยหอม
ที่แขง็ แรงท่ีมีรากปก ลงในแปลง โดยทาํ เหมือน
การดาํ นา จากนั้นดูแลระบบถา ยเทน้าํ ดูแล
ไมใหต น ทปี่ กดําลอยข้ึนมา ทิ้งไว 1-2 เดือน
จงึ เพ่ิมปรมิ าณน้าํ ขึน้
ร ะ ย ะ เ ว ล า ที ส า ม า ร ถ เ ก็ บ เ กี ย ว
หลงั จากปลูก 6-7 เดือน สามารถเกบ็ เก่ยี วได
ก า ร ล ง ทุ น
จะมใี หเ สาปูน หรือถาหากตนทนุ มไี มมากก็
ใชเสาไมแ ทนได และจะตอ งมไี ผห รือไมอะไร
กไ็ ดไ วสาํ หรับขนึ้ โครง เพอ่ื ทําหลงั คาซาแรนสีดํา
และจะตอ งใชผา ซาแรนสีดาํ พรางแสงท่ี 60
เปอรเซ็นต ราคาทนุ 1 ไร ก็อยูท ีป่ ระมาณ
25,000 บาท
วิ ธี ก า ร ดู แ ล
ไมยุง ยาก เพยี งหม่นั กาํ จดั วชั พืชทม่ี อี ยใู นแปลงออก เพอ่ื ใหโ ปรง อากาศ
ถายเทไดด ี ลดการเกดิ โรคระบาด และแมลงศัตรูพชื นอกจากนั้น ยังชว ยใหต น
เตยหอมเตบิ โตดี ทสี่ าํ คัญควรรดนา้ํ ใหด ินมคี วามช้ืนอยเู สมอ และควรบํารุงตน
ดวยการใสป ุยคอกหรอื ปยุ หมกั ซ่ึงจะชวยทําใหใบเขียวเขม ใบใหญตามความ
ตองการของทอ งตลาด
วิ ธี ก า ร เ ก็ บ เ กี ย ว
จะมี 2 แบบ
โดยจะเกบ็ ผลผลติ ไดห ลังจากท่ปี ลูก
ไปได 6-7 เดอื น
กเากร ล็บงใทบุ นขาย
โดยจะเก็บใบทีอ่ ยดู านลางสดุ
ของตน และเปลยี่ นท่เี กบ็ ไปเร่อื ย ๆ
1 อาทติ ย คอ ยวนกลับมาเก็บท่เี ดิม
ขายต้นแขนง
โดยจะเปนตนทีแ่ ตกแขนงออกมา
ถา เราปลอยไวก็จะหนาเกินไปไมมีทาง
เดิน จึงนําตน แขนงที่แตกออกมาไปขาย
ซึ่งอาจจะนาํ ไปจัดดอกไมห รอื นาํ ไปปลูก
ตอ ก็ได
การตลาด
วธิ ีการจําหนา่ ย
เกบ็ ใบขาย
ราคาอยทู ่ีกโิ ลกรัมละ 10-15 บาท
ขึ้นอยูกบั สถานการณในแตละชวง
ถาชวงไหนเตยหอมขาดตลาด
กจ็ ะไดราคาสูงข้นึ
ขายต้นแขนง
การขายจะนับเปน จํานวนตน
ถา 100 ตน ราคาอยทู ่ี 25 บาท
อาทติ ยหนง่ึ จะเกบ็ ได จาํ หนา่ ยทีไหนบ้าง
ประมาณ 300-400 กิโลกรมั
ซึง่ ปจจบุ นั รายไดเฉลี่ยก็อยทู ่ี ขายใหพ อ คาในหมบู า น
ประมาณ 15,000 – 20,000 บาทตอเดอื น พอ คา คนกลางเขามารบั ในหมบู า น
ตาก็อายุ 70 กว่าแล้ว
จะให้ไปทําไรท่ าํ นากับลกู กับหลานกไ็ มไ่ หว
ก็มาอย่สู วนปลกู เตยหอม เก็บเตยหอมขาย
พอใหม้ รี ายไดป้ ระจํา ถ้าเหลอื ใชเ้ หลอื สอย
กพ็ อมีใหล้ ูกหลาน และการปลกู เตยหอมก็
เปนงานทีไมห่ นัก แตก่ ็ไมเ่ บา
- กองมี คณุ ชืน -
เกษตรกรผ้ปู ลกู เตยหอม