เพลงช้าโขนพระ

!"$# %&''(*) +,-+. /0(123$4+5 )

คํานํา

คอมพิวเตอร์เข้ามามีบทบาทกบั วิถีชีวิตประจําวนั และความเป็นอยมู่ ากขนึ A
รวมทงัA สถาบนั การศกึ ษาทกุ แหง่ ให้ความสนใจในเรืJองการประยกุ ต์เพJือประโยชน์
ทางการศกึ ษาการเรียนการสอนและการแบง่ ปันแลกเปลยีJ นความคดิ เหน็ ระหวา่ งกนั
ด้วยความก้าวหน้าของเทคโนโลยีในปัจจบุ นั ตอบสนองตอ่ การประยกุ ต์ใช้กบั งานทกุ
ด้านได้เป็นอยา่ งดี ในปัจจบุ นั เทคโนโลยีเป็นสงิJ สาํ คญั เป็นสงิJ อํานวยความ
สะดวกสบายในชีวิตอนั เป็นโลกไร้พรมแดนทJีผ้คู นสามารถแลกเปลยีJ นข้อมลู ความรู้
ประสบการณ์ฯลฯ ผา่ นทางเครือขา่ ยอินเตอร์เน็ตทJีครอบคลมุ การใช้งานของบคุ คล
ไปทวัJ ทงัA โลกข้าพเจ้าจงึ เลง็ เหน็ วา่ หากข้าพเจ้านําความรู้ทางด้านเทคโนโลยี
สารสนเทศทีJสงู กวา่ ขนัA พืนA ฐานนีมA าประยกุ ต์ใช้ในการสร้างสอJื บทเรียนอิเลก็ ทรอนิกส์
ด้วย (E-book) ทJีจะเป็นเครJืองมือในการพฒั นาตอ่ ยอดความรู้ให้มีประสทิ ธิภาพ
และเกิดประโยชน์สงู สดุ ในการใช้งานตอ่ ไป

สารบญั

เรืJอง หน้า

คํานํา 2
ประวตั เิ พลง 3
อธิบายทา่ รํา 4
อ้างอิง 32

ความสาํ คัญของการรําเพลงช้า-เพลงเร็ว

เพลงช้า-เพลงเร็ว เป็นเพลงประเภทหน้าพาทย์ จดั อยใู่ นหน้าพาทย์ไหว้ครูประเภท
เพลงหน้าพาทย์อญั เชิญครูโขน ละคร พระ-นาง มาร่วมพิธีให้ลกู ศษิ ย์ได้คารวะในวนั ไหว้ครู

เมืJอนํามาใช้สาํ หรับหลกั สตู รบทเรียนนาฏศลิ ป์ โขน-ละคร จดั อยใู่ นเพลงประเภท
ฝึกหดั รํานาฏศลิ ป์ เบือA งต้น โดยเฉพาะผ้ฝู ึกหดั ทีJได้รับคดั เลอื กเป็นตวั พระ-นาง ต้องผา่ นการ

ฝึกหดั เบือA งต้น การรําเพลงช้า-เพลงเร็ว ก่อนจะผา่ นเพลงทงัA สองนีไA ป ถ้าต้องการฝึกเพJือ

เป็นศลิ ปินหรือครูผ้สู อนนาฏศลิ ป์ ทJีทําหน้าทJีผลติ ศลิ ปิน จําเป็นทJีจะต้องฝึกในรูปแบบเพลง
ช้า-เร็ว อยา่ งเตม็ ฝึกอยา่ งจริงจงั ฝึกเป็นประจํา ซําA ๆ บอ่ ย ๆ เพJือให้เกิดทกั ษะ จนเกิด

ความชํานาญ
ปัจจบุ นั นี AการเรียนการสอนเปลยีJ นไปตามกาลเวลาของการตงัA โรงเรียนนาฏศลิ ปะ

มาร่วม ^_ ปีแล้ว สมยั ทJีผา่ นมาครูผ้สู อนเป็นแมแ่ บบให้ศษิ ย์เลยี นแบบ ปัจจบุ นั นอกจาก

ครูผ้สู อนเป็นแมแ่ บบแล้ว ยงั ต้องสามารถวิเคราะห์ทา่ รําพร้อมทงัA ชีแA นะให้นกั เรียนเกิด
ความเข้าใจให้มากกวา่ การจําจากแบบ ครูผ้สู อนหรือผ้ฝู ึกหดั จะต้องฝึกหดั เพลงช้า-เพลง

เร็ว ให้เกิดความซาบซงึ A ในทา่ รํา สามารถวิเคราะห์แยกทา่ แยกความสาํ คญั ของอวยั วะสว่ น
ตา่ ง ๆ วา่ มีความสมั พนั ธ์กนั อยา่ งไร แตก่ ารฝึกปัจจบุ นั ผ้ฝู ึกถกู ฝึกให้เหน็ ความสาํ คญั กบั

เพลงช้า-เพลงเร็ว น้อยไปตามความรวดเร็วของยคุ เพราะยคุ นีเAป็นยคุ โลกาภิวตั น์ ความ

ประณีตงดงามไมส่ าํ คญั เทา่ กบั ความรวดเร็ว เป็นเหตใุ ห้การเรียนการสอนบางแหง่ มกั จะ
ฝึกหดั ข้ามไปเรียนระบําเป็นชดุ ๆ หรือไมก่ ็ตดั ทอนทา่ ให้เหลอื น้อยลง เกือบจะเรียกวา่ รํา

เพลงช้า-เพลงเร็วเป็นพิธี ตดั ทอนทา่ ทJีให้ความสมั พนั ธ์ของการใช้อวยั วะหรือลลี าเชJือมขาด
ทกั ษะสมั พนั ธ์กนั เป็นเหตใุ ห้ผ้เู รียนขาดความเข้าใจ ความซาบซงึ A และความจําอนั แนน่

แฟน้ ทีJจะตามมา

ลาํ ดบั จงั หวะ ท่ารํา อธิบายท่ารํา

1 จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง ทิศ : หน้า
จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง
ศรีษะ : ตรง

ขา : นง3ั ทา่ เทพบตุ ร

มือ : มือพกั มือไว้หน้าตกั

*นง3ั ทา่ เทพบตุ รมือวางบน
หน้าตกั ตงั? มือวงล้าง จีบจีบ
มว่ นวางมือท3ีหน้าตกั

2 จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง ทิศ : หน้า
จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง
จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง ศรีษะ : ตรง

ขา : นง3ั ทา่ เทพบตุ ร

มือ : มือพกั มือไว้หน้าตกั

*นงั3 ทา่ เทพบตุ ร มือวางบน
หน้าตกั เอียงไหลข่ วา
กระทบ โจง3 เปลยี3 น เอียง
ซ้าย

ลาํ ดบั จงั หวะ ท่ารํา อธิบายท่ารํา

3 จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง ทิศ : หน้า
จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง
ศรีษะ : ตรง

ขา : นง3ั ทา่ เทพบตุ ร

มือ : พระนมมือ

*นง3ั ทา่ เทพบตุ ร พระนมมือ
พร้อมกบั เลอ3ื นมือขนึ ? ไว้ตรง
ตีนผม พร้อมเลอื3 นมือลงไว้
ท3ีลนิ ? ปี3

ลาํ ดบั จงั หวะ ท่ารํา อธิบายท่ารํา

4 จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง ทิศ : หน้า
จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง
ศรีษะ : ตรง

ขา : นง3ั ทา่ เทพบตุ ร

มือ : พระนมมือ

*นง3ั ทา่ เทพบตุ ร พระนมมือ
พร้อมกบั เลอ3ื นมือขนึ ? ไว้ตรง
ตีนผม พร้อมเลอื3 นมือลงไว้
ท3ีลนิ ? ปี3

ลาํ ดบั จงั หวะ ท่ารํา อธิบายท่ารํา

5 จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง ทิศ : หน้า
จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง
ศรีษะ : ตรง

ขา : นง3ั ทา่ เทพบตุ ร

มือ : จีบสง่ หลงั ซ้าย ตงั? ขา
ซ้ายมือขวาตงั? วงระดบั
ศรีษะ พร้อมยืนพระ
ประเท้าซ้าย

ลาํ ดบั จงั หวะ ท่ารํา อธิบายท่ารํา

6 จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง ทิศ : หน้า
จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง ศรีษะ : ตรง
ขา : ก้าวขาขาวประเท้าซ้าย
มือ :วงบนจีบสง่ หลงั ตงั? วง
บน
*จีบสง่ หลงั พร้อมจีบยาว
ประขาขวา พร้อมก้าวหน้า

ลาํ ดบั จงั หวะ ท่ารํา อธิบายท่ารํา
7 จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง ทิศ : หน้า
ศรีษะ : ตรง
จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง ขา : ฉาย เท้าซ้ายพร้อม
เปลย3ี นเอียง
8 จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง
จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง มือ :จีบสง่ หลงั พร้อมตงั? วง
ระดบั สราระ

ทิศ : หน้า
ศรีษะ : ตรง
ขา : ยืนพระพร้อมวายมือ
ลงอยา่ งช้าๆตามจงั หวะ
มือ :วงบนพร้อมวาดมือลง
พร้อมวาดมือลง ช้า2 เร็ว
4 พร้อมประสมเท้า

ลาํ ดบั จงั หวะ ท่ารํา อธิบายท่ารํา

9 จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง ทิศ : หน้า ขวา
จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง
ศรีษะ : ตรง

ขา : ประเท้าซ้ายพร้อมยก
ท้าว

มือ :จีบยาวมือขวามือซ้าย
ตงั? วงลา่ ง พร้อมเปลย3ี น
เอียงตงั? มือวงมือขวาพร้อม
เปลย3ี นจีบยาว พร้องจรดเท้
ขวา ช้า ๒ เร็ว ๔

ลาํ ดบั จงั หวะ ท่ารํา อธิบายท่ารํา

10 จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง ทิศ : หน้า
จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง
ศรีษะ : ตรง

ขา : ประท้าวยกขขนึ ? พร้อม
ก้าวลง

มือ : พร้อมจีบยาวประเท้า
พร้ อมจีบยาวคว้ มพร้ อมหนั
หน้าตรง

ลาํ ดบั จงั หวะ ท่ารํา อธิบายท่ารํา

11 จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง ทิศ : หน้า
จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง
ศรีษะ : ตรง

ขา : ก้าวขาขวา

มือ : มือว้ายตงั? วงระดบั
ศรีษะพร้ อมล้ อแก้ วมือขวา
ก้ าวขาขวาพร้ อมล้ อแก้ วมือ
ซ้ายพร้อมขนนั เทา่ พร้อม
ฉายเท้าขวาหนั ขวา

ลาํ ดบั จงั หวะ ท่ารํา อธิบายท่ารํา

12 จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง ทิศ : หน้า
จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง
ศรีษะ : ตรง

ขา : ยืนพระ

มือ : จีบขวาควมั พร้อม
ประท้ าวขวาก้ าวขวาตงั =
วงบนระดบั ศรีษระลาก
เท้าว้ายยืนพระ

ลาํ ดบั จงั หวะ ท่ารํา อธิบายท่ารํา

13 จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง ทิศ : หน้า
จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง
ศรีษะ : ตรง

ขา : ประเท้าซ้าย

มือ : มือซ้ายทา่ บวั ชฟู ัก
วางขายืนพระพร้ อม
วางมือขวาวาดมือลง
ประเท้าซ้ายปาดเทา่
ซ้ายก้าวข้าง

ลาํ ดบั จงั หวะ ท่ารํา อธิบายท่ารํา

15 จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง ทิศ : หน้า
จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง
ศรีษะ : ตรง

ขา : ก้าวข้างขวาหนั
หน้าตรง

มือ : ก้าวขาซ้ายทา่ สอด
สงู ประท้าวซ้ายเปลยีH น
จีบมือขวา พร้อมตงั= วง
มือซ้ายแขนตงึ แทงมือ
ก้าวขาซ้าย

ลาํ ดบั จงั หวะ ท่ารํา อธิบายท่ารํา

16 จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง ทิศ : หน้า
จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง ศรีษะ : ตรง

ขา : ขาขวาก้าวพร้อม
ฉายท้าว

มือ : ขวาเลอHื นมือซ้าย
ช้า ๒ เร็ว ๔

ลาํ ดบั จงั หวะ ท่ารํา อธิบายท่ารํา

17 จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง ทิศ : หน้า
จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง
ศรีษะ : ตรง

ขา : ประท้าวขวาแล้ว
ถอนหลงั

มือ : จีบควมั กว้าขา
ขวาขยงั ท้าว

ลาํ ดบั จงั หวะ ท่ารํา อธิบายท่ารํา

18 จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง ทิศ : หน้า
จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง
ศรีษะ : ตรง

ขา : ประขาขวา

มือ : จีบควมั ตอด้วยทา่
บวั ชฝู ัก

มือพระขาขวาประเท้า
ขวาพร้ อมแทงมือ
กระดกหลงั วงกลาง

ลาํ ดบั จงั หวะ ท่ารํา อธิบายท่ารํา

19 จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง ทิศ : หน้า
จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง
ศรีษะ : ตรง

ขา : กระดกขาขวา

มือ : จีบ มือซ้ายแล้ว
สอดสงู จีบขวาสอดสงู
กระทงุ ขาขวาพร้อม
เปลยHี นทิศ

ลาํ ดบั จงั หวะ ท่ารํา อธิบายท่ารํา

20 จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง ทิศ : หน้า
จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง
ศรีษะ : ตรง

ขา : ก้าวข้างขวา

มือ : จีบซ้ายพร้อมประ
ซ้าย ประท้าวขวาจรด
ท้าวพร้อมเปลยHี นทิศ
กว้าขาขวา

ลาํ ดบั จงั หวะ ท่ารํา อธิบายท่ารํา

21 จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง ทิศ : หน้า
จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง
ศรีษะ : ตรง

ขา : ยืนพระ
มือ : สอดสงู

ประท้ าวขวาพร้ อมปาด
มือ มือขวา พร้อมก้าว
ข้างขวายืนพระ

ลาํ ดบั จงั หวะ ท่ารํา อธิบายท่ารํา

22 จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง ทิศ : หน้า
จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง
ศรีษะ : ตรง

ขา : ประท้าวขา

มือ : สอดสงู ลดมือว้าย
ตงั= วงระดบั ชายพกประ
ท้าวขวา

ลาํ ดบั จงั หวะ ท่ารํา อธิบายท่ารํา

23 จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง ทิศ : หน้า
จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง
ศรีษะ : ตรง

ขา : ยืนพระ

มือ : มือขวาไว้มือสงู มือ
ซ้ายวงระดบั ชายพก

ประท้าวขวากระดกขา
ขวา หนั ทิศหน้า ยืนพระ
ภาลาสนั =

ลาํ ดบั จงั หวะ ท่ารํา อธิบายท่ารํา

24 จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง ทิศ : หน้า
จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง
ศรีษะ : ตรง

ขา : ประยกขาซ้าย
มือ : มือขวาจีบยาวมือ
ซ้ายวงระดบั ชายพก

เปลยHี นทิศยืนพระประ
ท้าวซ้ายก้าวหน้า

ลาํ ดบั จงั หวะ ท่ารํา อธิบายท่ารํา

25 จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง ทิศ : หน้า
จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง
ศรีษะ : ตรง

ขา : ก้าวหน้าขาขวา

มือ : มือซ้ายตงั= วงเอียง
ตามวงมือขวาวงระดบั า
ยพก

ยืนพระจีบขวาพร้ อม
ประท้าวขวาจีบยาว
พร้ อมเปลรีHยนมือวงแขน
ตงึ มือซ้ายจีบสลบั ช้า4
เร็ว4

ลาํ ดบั จงั หวะ ท่ารํา อธิบายท่ารํา

26 จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง ทิศ : หน้า
จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง
ศรีษะ : ตรง

ขา : ยืนพระขาวขวา

มือ : มือขวาวงระดบั
ปากมือขวาตงั= วงระดบั
ชายพก

พร้อมกรทงุ่ ท้าวขวา
กระดกท้าวจีบยาวเอียง
ขวา

ก้าวขาขวาเปลยีH นทิศ
ขวามือขวาจีบระดบั
หน้าอกมือขวามือซ้าย
ตงั= วง

ลาํ ดบั จงั หวะ ท่ารํา อธิบายท่ารํา

27 จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง ทิศ : หน้า
จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง
ศรีษะ : ตรง

ขา : ประท้าวขววา

มือ : พริกมือตงั= วงมือ
ขวา มือซ้ายจีบยาวยอน
แล้วเปลยีH นทิศหน้า

ลาํ ดบั จงั หวะ ท่ารํา อธิบายท่ารํา

28 จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง ทิศ : หน้า
จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง
ศรีษะ : ตรง

ขา : ขาขวาประเท้ายก
ท้าว

มือ : ขวาจีบสงู มือซ้าย
จีบสง่ หลงั พร้อมเปลยีH น
ทิศก้าวขาขวา

ก้าวขาขวาประเท้า
พร้อมเลอืH นมือจีบสง่
หลงั ตงั= วงประท้าว 14
ครัง=

ลาํ ดบั จงั หวะ ท่ารํา อธิบายท่ารํา

29 จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง ทิศ : หน้า
จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง
ศรีษะ : ตรง

ขา : ก้าวขาขวา

มือ : จีบเข้าหาตวั มือ
ซ้ายมือขวาวงระดบั ไหล
หนั ทิศหน้ากระทงุ ขา
ขวากระดกขาขวา

ลาํ ดบั จงั หวะ ท่ารํา อธิบายท่ารํา

30 จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง ทิศ : หน้า
จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง
ศรีษะ : ตรง

ขา : กระดกขาขวา

มือ : สอดสงู มือขวา

เปลยHี นจีบมือซ้ายวาง
ท้าวขวาจีบควมั แขนตงึ
ตงั= วงมือขวาประท้าว
ซ้าย

ลาํ ดบั จงั หวะ ท่ารํา อธิบายท่ารํา

31 จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง ทิศ : หน้า
จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง ศรีษะ : ตรง

ขา : ยกขาซ้าย
มือ : จีบยาวมือซ้ายมือ
ขวาวงระดบั ายพก

ลาํ ดบั จงั หวะ ท่ารํา อธิบายท่ารํา

32 จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง ทิศ : หน้า
จะ โจง จะ ทิง โจง ทิง ศรีษะ : ตรง

ขา : ยืนพระขาซ้าย
มือ : มือซ้ายจีบควมั

ก้าวข้างขาขวาจีบยาว
ยืนประสมเท้า

อ้างอิง
https://www.gotoknow.org/posts/486849
และความรู้ทJีครูให้